Báo cáo " Tác động của chính sách tự do hoá nhập khẩu đối với tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam: Một phân tích theo kênh" pot

KINH
Tf
THI TRl/dNG
B^N
VDNG:
MO HlNH PHAT
TRI^N MCfl
CHO
VIET
NAM GIAI DOAN
2011-2020
Do Dufc Dinh*
Trong Tgp chi so 33 (6/2010), Tgp chi
Qudn ly Kinh te dd ddng cdc phdn: 1.
Tiep tuc day mgnh phdt trien nin kinh te
thi trudng; 2. ThUc thi chien lugc CNH
phdt huy lgi the so sdnh dpng. Sau ddy,
moi cdc hgn doc phdn tiep theo.
3.
Thi^c hi^n
chien
lu!cfc
phat trien
lay con
ngifdfi
lam trung tam
vdfi
nguon nhan
lu'c
chat
li^ofng

cao la
dong
li^c
chinh
Kinh nghiem cua ca nhdng
nUde
ngheo
tai nguyen thien nhien nhU Nhat Ban,
Han Qudc,. Singapo, Thuy Sy, Ixraen, va
nhdng
nUde
giau tai nguyen thien nhien
nhu cac quo'c gia cd nhieu dau
Ida,
vang,
kim
eUgng
va eae loai khoang san khac d
khu vUc Trung Dong, chau Phi, deu khang
dinh chi eo dUa tren ngudn nhan
lUc
chat
lugng eao la chinh thi mdi co the dat duge
mgt sU phat trien nhanh, eao va ben
vUng.
Hon nda, ngudn nhan
lUc
chat
lugng cao vdi trinh do hge van va ky
nang nghe nghiep cao con la yeu to' ed't

ldi giup mgt nUdc phat trien trung binh
sdm thoat khdi eai
"bSy
thu nhap trung
binh". Y lai qua nhieu vao tai nguyen
thien nhien thi du ed nhieu den may eung
chi
CO
the nhanh chong kiem duge mgt it
tien nhd khai thac va ban tai nguyen tho,
trd nen kha gia nhat thdi, khong dat
dugc muc tieu trd thanh mgt nUde eong
nghiep hay mgt nUdc ph'at trien. ChUa ke
vi nhdng ngudn tai nguyen dd ma nhieu
qudc gia da bi bien thanh nhdng bai
chien trUdng the tham cua nan cUdp
trong giac ngoai.
Do'i vdi Viet Nam, mgt nUdc vUa nho
vUa hep, tuy mdi phat hien ra mgt so' tai
nguyen khoang san cd trU
lugng
kha,
nhUng khdng dang la bao so vdi nhieu
nude tren the gidi, trong khi chung ta lai
cd ngudn nhan
lUe
kha ddi dao vdi 86
trieu ngudi nam 2009, ddng thU 13 the
gidi,
Viet Nam khong co con dudng ndo

tdt han
Id
xdy dUng vd thUc thi chien lugc
phdt trien lay con ngUai ldm trung tdm,
lay nguon nhdn
lUc
chdt
lugng
cao
Id
dpng
lUc
chinh de ddy nhanh
toe
dp phdt
trien vd ndng cao ndng
lUc
cgnh tranh
eda ddt nUac,
eda
cong ty, cung nhu
eda
moi sdn phdm. Muo'n lam
dUcfc
dieu dd,
ehung ta khong nhdng can xay dUng mgt
xa hgi eong bang, dn dinh va ddng thuan,
ma con can phat trien manh giao due,
dao tao bac cao de nang eao chat
lugng

ngudn nhan
lUe,
tao ra mgt moi trUdng
dan chu de mgi ngUdi phat huy tai nang,
sang tao, gdp phan xay dUng va phat
trien dat nUdc.
Trong nhUng nam ddi mdi vi/a qua,
chung ta da dat mgt sd thanh qua quan
trgng trong viec giai quye't va phat trien
mgt so' van de kinh te - xa hgi thiet yeu.
Ndi bat la viec phat trien rgng rai he
thdng giao due phd thdng, tao dieu kien
de tren 90% sd ngUdi dan dugc den
trudng va biet chd, md rgng mang ludi y
te,
cham sde sde khoe eho dai da sd nhan
dan, gdp phan nang cao tudi thg trung
binh
tif
50 tudi trong thap nien 1960 len
D5 Dii'c Dinh, Pho giao
sU,
tien
si,
Vien trudng Vien
Nghien
cCfu
Trung Dong va chau Phi.
ra
QUAN

LY
KINH
TE
So
34
(7/2010)
KINH
TE
THI
TRLTONG
BEN
VIJNG:
MO
HiNH PHAT TRIEN MOI CHO VIET NAM
NGHIEN Cihi
-
TRAO
DOI
[^\\\
tren
70
tudi hien
nay,
giam nhanh
ty le
ngheo
ddi tU
tren
70%
xudng

20%, dam
bao phan phdi nhdng thanh
qua eua
tien
trinh
ddi mdi
khong
chi ed lgi cho
ngUdi
giau,
ma con hd trg
tich cUc
cho ca
ngUdi
ngheo. NhUng thanh
qua
tren
day
chUng
minh tinh
Uu
viet
cua mo
hinh "kinh
te
thi trudng dinh hudng XHCN". Chinh
nhd
mo hinh
dd ma
nhieu

van de
kinh
te - xa
hgi
nan
giai
va
thiet
ye'u da
dugc giai
quyet
kha
thanh eong ngay trong dieu
kien
mgt
nUdc
cd nen
kinh
te kem
phat
trien
vao
loai nha't
the
gidi
nhU
Viet
Nam. ThUc
te nay
khang dinh

sU
dung
dan
va can
thiet tiep
tuc
dUdng
loi
dinh
hudng XHCN, nha't
la,
trong viee
de ra va
thUe
thi eae
chien luge phat trien toan
dien
ve
kinh
te - xa hgi,
khac phuc
eg
che
binh quan ehii nghia trUde
day da
triet
tieu dgng
lUc
phat trien,
xdy

dUng
mpt ca
che
mai kit hgp
tdng trUdng kinh
te cao
vdi cong bdng
xd hpi,
khoi
day cac
dgng
lUc
phat trien phuc
vu lgi ieh
ngUdi
lao
dgng,
tao ra mgt moi
trUdng song
va lam
viee nang dgng,
dn
dinh
va
ddng thuan.
He tho'ng giao
due
- dao tao la yeu to'
ed
vi tri

quan trgng hang
dau,
ed^t
loi de
nang
cao
chat
lugng
ngudn nhan
lUe.
Mgt
thanh tieh
ldn cua
chung
ta
trong thdi
ky
vda
qua la da day
manh phat trien giao
due
phd
thong
va day
tieng Viet, dUa giao
due
phd
thong
va
tieng Viet

trd
thanh
nen tang
tri
thUc,
mgt
dgng
lUc
ldn
thuc
day sU phat trien kinh
te - xa hgi cua dat
nude.
Mae du vay, ket qua dat
duge
ehu
yeu
mdi la
phat trien
dai tra ve
chieu
rgng
vdi
trinh
do va
chat
lUcfng
tha'p.
Lgi
the

ve
ngudn
lao
dgng
gia re,
trinh
do
thap,
ket hgp vdi
khai thac,
sd
dung
va
xua't khau
tai
nguyen thien nhien
thd
dang nhanh chdng tien
tdi
ngUdng, khong
bao
lau nda
chung
ta se mat lgi the nay.
De vUgt
qua
ngUdng phat trien theo chieu
rgng, budc sang giai doan
mdi
nh&m

dap
dng nhdng
nhu cau to ldn mdi eua dat
nudc
nhu
tang cUdng phat trien theo
chieu
sau, day
manh tien trinh
CNH,
HDH,
md
rgng
hon nda
tien trinh
hgi
nhap
qud^c
te va
thuc
day
phat trien
nen
kinh
te tri
thdc, chung
ta
khong
co sU
lUa

chgn
nao
td^t hon
la
chuyen trgng
tdm
sang ndng
cao
chdt lUgng
nguon nhdn
lUc,
dac
biet
cdn Uu
tien
ddu tU de
ndng
cao chdt lugng gido
due, ddo tgo bdc cao,
dgi
hoc vd
tren
dgi
hge.
Day la
linh
vUc
hien dang
eon
nhieu

bat cap,
chUa
dap
dng dugc nhdng
nhu eau cua
giai doan
phat trien
mdi gan vdi CNH, HDH,
toan
eau
boa va
kinh
te tri
thUe.
Mgt
nUde
ngay cang tang
mdc do CNH, HDH, hgi
nhap
qud^c
te ma
khong
eo lay mgt
trUdng
dai
hge
dat
chuan
khu
vUc

va
quo'c
te thi
sao
ed the hgi
nhap hieu
qua va
chat
lugng duge.
Dd
chinh
la ly do tai sao hau
het
hge
sinh gidi,
eon cai eae gia
dinh
cd
dieu kien kinh
te kha, deu
khong mud'n
hge
d
trong nUde,
tim
dUdng
di du bgc d
nUdc ngoai,
mac du chi phi ton kem hon
nhieu

so vdi hge d
trong nUdc.
Mud^n
nang
cao chat
lugng
giao
due dao tao de dat
chuan quo'c
te thi
trude
het eac cap dai
hge
va
tren
dai hge
phai
day va
hge
cac
kien thdc quoc
te de dao tao ra'
nhUng
ngUdi
cd kha
nang
lam
viec
ca d
trong

nUdc
va
nUdc ngoai, ddng thdi phai
day
nhieu bang nhdng ngon
ngU
phd
bien
tren
the
gidi,
dae
biet
la
tieng Anh, phai
coi tieng
Anh la
quoc
ngU
thU hai, sau
tieng Viet, hoac
la
ngogi
ngd Sd 1. Vi dge
lap,
tu chu, gid gin ban
s&c
van hoa dan
toe
thi day

tieng Viet;
vi hgi
nhap quoc
te,
md
mang
dan tri thi day
tieng
Anh.
Neu khong,
se
khong
bao gid
tien
kip cac
nUde phat trien, dUng
ndi tdi "di tat don
dau" trong
xu the
toan
cau boa,
tien
nhanh, tien manh
len
kinh
te tri
thdc.
Mgt
bat cap ldn
trong

he
tho'ng giao
due
cua
nUdc
ta
hien
nay la it coi
trgng
dao
tao ky
nang nghe nghiep. Chung
ta
cd
mgt
thoi quen
xau la
thich thanh tich,
con
ggi la
"benh thanh tich".
Vi the,
nhieu ngUdi thudng
td ra rat hd hdi khi
30
34(7/2010)
QUAN LY KINH TE
Mn
NGHIEN
CUfU

-
TRAO DOI
KINH TE THI TRLTONG
B£N
VONG:
MO
HiNH PHAT
TRiiN
MOI CHO VIET NAM
noi ve ket qua eao trong eac ky thi qude
te ve toan, ly, hoa eua mgt so' hge sinh
gidi.
Dang
tiee
la phan ldn sd hge sinh dd
sau khi thi dat giai cao it phat huy
duge
tai nang. Ly do la sau dd hg khong cdn
dugc tiep tuc eoi trgng trong dao tao va
suf dung, nhiem vu cua nganh giao due do'i
vdi hg coi nhU da xong, luyen thi de lay
thanh tich thi
cuf
eao, khong phai de ed
ky nang nghe nghiep gidi. Dd la ly do
giai thieh tai sao thi lay diem thi phan
dong hge sinh, sinh vien dat kha, gioi,
nhUng thi de kiem nghe thi hau het dat
kem. Mgt vi du dien hinh la Hang Intel
cua My vao Viet Nam dau tU da td chUe

thi tuyen nhan vien eong nghe thong tin,
mgt linh vUc nhieu ngUdi Viet Nam tU eho
la gioi vi thong minh. NhUng ket qua that
bat ngd, trong sd 2000 Ung vien du thi de
vao lam viee eho eg sd san xua't eua hang
tai thanh phd Hd Chi Minh, chi ed 90 Ung
vien, tdc 5%, dat chuan chuyen mon,
trong dd 40 Ung vien (2%) du trinh do
tieng Anh de tuyen dung, chung cugc 2%
dat chuan tuyen dung! Hay Renesas, mgt
hang thiet ke va san xua't vi mach hang
dau cua Nhat Ban dau tU vao thanh phd
Hd Chi Minh, mudn tim tuyen 500 ky sU
cho giai doan boat dgng dau tien, ma sudt
2 nam 2007 va 2008 chi tuyen dugc 60
ngudi dat chuan. Benh thanh tieh da lai
he thdng giao due, dao tao Viet Nam phat
trien theo hudng trai vdi nhu cau phat
trien, eoi trgng thanh tieh thi cuf mUdi, ky
nang nghe nghiep mgt, nay can dao chieu
nham dap dng dung nhu eau thUe te: xdy
dung mpt he thong gido
due
thUc sU phuc
vu phdt trien, coi trgng ddo tgo ky ndng
nghi nghiep mUai, thdnh tich thi cd. mpt.
Ve phan phd'i, td khi ap dung
cO
che
kinh te thi trUdng, che do phan chia

mang tinh cao bang theo kieu binh quan
chu nghia da duge khae phue, ngUdi lam
tot
hon
da dugc do'i xuf
td^t
hgn, dugc
hudng quyen lgi eao hgn, ed thu nhap eao
hgn. NhUng mgi ehinh saeh du Uu viet
[Q
QUAN LY KINH
TE
den may khong tranh khdi nhUng han
che,
bat cap. Chinh tU viec xoa bo che do
cao bang, ap dung
eg
che ngUdi lam to't
hgn duge hudng quyen
Icfi
cao hgn da dan
den nhUng mat can bang khac, dac biet
la tinh trang tang nhanh mde chenh lech
giau ngheo gida eae ca nhan, vung mien.
MUe chenh lech thu nhap giUa nhdm 20%
dan sd giau nha't va nhdm 20% dan sd
ngheo nha't tU eho gan nhU ngang nhau
nay tang len gan 10 lan,
ngUge
vdi xu

hudng diin ra tai mgt so' nen kinh trong
khu vUe chau A nhU Nhat Ban, Han Quo'c,
Dai Loan mUc chenh leeh giam dan tU
tren 20 lan xuo'ng 4-5 lan. Mac du trong
kinh te thi trUdng chenh leeh la can thie't
de tao dgng
lUc
phat trien, nhUng chenh
lech tdi 10 lan la qua eao, chenh lech
khodng 5 ldn la hgp ly, vUa khuyen
khich, tao dieu kien de ngUdi lam an gioi
ed thu nhap cao hun, vUa dam bao nhdng
lgi ieh eua tang trUdng kinh te duge phan
phdi tuong do'i eong bang cho
nhUng
ngudi ed tai nang lam an tdt va ea nhUng
ngudi cd han che ve sUe khoe, nang
lUe,
lam an kem hgn.
Cg eau lao dgng la mgt trong nhdng
tieu ehi co ban de danh gia mUe do thay
ddi ve eha't cua tien trinh CNH, HDH.
Tuy CO eau nganh kinh te trong thdi ky
ddi mdi da ed sU ehuyen dich
tUOng
ddi
kha theo hudng CNH, HDH, ty trgng
nong nghiep trong GDP da giam xudng
khoang 20%, eong nghiep va dich vu tang
len 80%, nhung eg eau lao dgng phan theo

nganh thi eon xa mdi dat dugc eae ty le
do,
trong khi co ca'u lao dgng chinh la
thudc do phan anh thUc chat eua viec ap
dung phuong phap eong nghiep trong
phat trien. ThUc te qua trinh chuyen ddi
eg eau lao dgng theo hudng CNH, HDH d
nude ta diln ra rat cham chap, sau 60
nam thue hien CNH, HDH ke tU thap
nien 1960 den nay,
vin
edn tren 70% lao
dgng lam nghe nong, sdng d eae vung
nong thon, chUng nao ty le nay chUa
So
34
(7/2010)
KINH
TE
THI TRLTONG
B^N
VONG:
MO
HiNH
PHAT
TRIEN MOI CHO VIET NAM
NGHIEN
Ciim
-
TRAO

DOI
[^IH
giam xudng dudi 25% thi nen kinh te
nude ta ve thuc chat ehUa the duge ggi la
nen kinh te eong nghiep. De dUa ty le lao
dpng nong nghiep xuong duai 25%, chae
chan ehung ta con mat it nha't vai ba
thap ky. Theo eae tinh toan gan day, dU
bao ty le sd dan Viet Nam sdng d khu vUc
do thi den nam 2020 co the dugc nang
len 45%, den nam 2050 dat khoang 80%,
neu ehung ta tiep tuc duy tri dugc toe do
tang trudng kinh te va CNH cao nhU thdi
ky vUa qua. So vdi ty le eg ca'u dan
so
cua
My hien nay la 1-2% so' dan lam nong
nghiep, dudi 20% lam cong nghiep va
khoang 80% trong khu vUc dich vu, thi de
trd thanh mgt nUde eong nghiep phat
trien, chae chan ehung ta eon phai trai
qua mgt chang dUdng rat dai.
Mgt nhiem vu cap bach, nhUng ddng
thdi cd y nghia lau dai, la phai xdy dUng
dugc mpt dpi ngd cdc nhd doanh nhdn
gioi, dae biet la eae nha tai chinh, thuong
nhan, cac nha cong nghiep va dich vu co
tam cd
qud^c
gia va

qud^e
te. Viec chung ta
tiep nhan tdi tren 90% dau tU nUde ngoai
la dau tu trUc tiep chUng td dgi ngu eac
nha kinh doanh cua Viet Nam cdn rat
non kem, chUa du sUc phat trien eac
nganh eong nghiep cua da't nUde, phu
thuoc qua nhieu vao cac nha dau tU trUc
tiep nUdc ngoai. ChUng nao chung ta lam
dugc nhu Han Quo'c trong thdi ky dau
CNH vao nhUng thap nien 1950 va 1960,
hay An Do tU khi bat dau cong cugc cai
each, tu do hoa tU nam 1991 den nay, thu
hut tren 90% dau tU nUdc ngoai la dau tU
gian tiep de xay dUng va phat trien cae
nganh eong nghiep eua eac nha kinh
doanh trong
nUde,
thi luc dd ta mdi co the
yen tam
rSng
dgi ngu cac nha doanh
nhan Viet Nam co du kha nang phat
trien nen cong nghiep eua da't nUde. Xay
dung mgt dgi ngu eac nha doanh nhan
dong dao va gioi kinh doanh la mgt thach
thdc ldn cua da't nUde, nhUng khong the
khong lam, nhat la trong bdi canh nUde
ta da chinh
thUe

la thanh vien cua Td
chUc Thugng mai The gidi (WTO), eac
nha kinh doanh phai canh tranh cong
bang khong ehi tai thi
trU^ng
trong nUdc,
ma ca thi trUdng qudc te. NhUng gi chung
ta da va dang lam tU khi
thUe
hien chinh
sach ddi mdi, tuy da giam bdt tinh ky thi
va phan biet do'i xd giUa qude doanh va tU
doanh so vdi thdi ky trUde ddi mdi, nhUng
chua gd bd het nhUng "trdi huge" dang
sau nhdng ldi ho hao mang tinh khau
hieu dgng vien khuyen khieh chung
chung. Nay can co cO che, chinh sach
thiet thUc de dUa
nhUng
ldi dgng vien dd
trd thanh nhdng bien phap kich thich
kinh doanh thUc sU. Cd nha tU doanh khi
duge trao chUng nhan doanh nhan gidi da
tUng phat bieu rang do la mgt vinh dU,
nhUng neu sU vinh danh dd duge the hien
bang nhUng bien phap tao dieu kien
thuan lgi va kieh thich kinh te thong qua
cac thu tuc hanh chinh minh bach, cac
ehe do thue, tin dung, da't dai, co sd ha
tang mang tinh khuyen khich ddi vdi

doanh nghiep, khong sach nhiiu thi
con hon nhieu so vdi viec cap cho mgt td
giay vinh danh ma ehUa "cdi troi" thUe
su.
:
•>'
:••
• -;
=.;
Mgt van de nda tuy dugc neu sau,
nhung CO y nghia quan trgng hang dau
do'i vdi viec phat trien va sd dung ngudn
nhan
lUc
chat
lugng
eao, dd la viec gidi
phong tu duy vd ndng
lUc
sdng tgo, trgng
dung ngUdi tai, loai bd nhUng rao can gay
trd ngai do'i vdi sU sang tao va ddng gdp
eua ngUdi tai. Nhffng xa hgi van minh sd
di trd nen van minh vi hg da xay dUng
dugc nhffng eo ehe dam bao cho tU do
sang tao va khuyen khich ngUdi tai sang
tao.
Cac xa hgi van minh da lam the,
nUde ta muo'n di len van minh, hien dai,
khong the khong lam the.

;i;
;/:
Thu tu, md rpng hpi nhdp quoc te theo
huang bo sung npi
lUc
vai ngogi
luc,
kit
hgp hdi hod chien luge huang vdo xudt
khdu vai thay the nhdp khdu
So
34
(7/2010)
QUAN LY KINH
TE
^
MB
NGHIEN
Cini
-
TRAO DOI
KINH
Tg
THI TRLTONG
BSN
VLTNG:
MO
HiNH PHAT
TRI^N
MOI CHO VIET NAM

Day la bai hoc duge due rut sau khi
chffng kien nhffng tac dgng tieu cUe cua
cae ehinh sach thai qua hUdng ngi va ed
da'u hieu thien leeh hUdng ngoai mgt so'
nam gan day. Hudng ngi qua thi bd
Id
eae
CO hgi ma thi trUdng the gidi mang lai
trong khi eae ngudn ngi
lUe
qua khan
hiem, thieu thon, khong du de phat trien,
khien kinh te - xa hgi rgi vao khung
hoang tram trgng nhU da diin ra ngay
dem trudc cua thdi ky ddi mdi. Hudng
ngoai qua thi hi tae dgng tieu eUc khi thi
trudng the gidi va khu vUe thu hep nhU
da trai nghiem qua hai cugc khung hoang
khu vUe va the gidi nhffng nam 1997-
1998 va 2008-2009. Bai hge nay ggi md
mgt chien
Iffoe
hgi nhap quo'c te mdi giam
tinh thai qua va tang tinh can bang.
Trong thUc te chung ta da cd nhffng
dieu chinh dap Ung nhffng thay ddi eua
mdi thdi ky, nhu da kip thdi ehuyen
hudng tff "nha't the hoa" mgt chieu dUdi
he thdng XHCN cu
trUde

day sang da
phugng hoa, da dang hoa, phu hop vdi xu
the mdi ve toan eau boa, khu vUe hoa,
tranh dugc sU sup dd theo he thdng
XHCN eu da tan ra tff dau thap nien
1990.
Nhffng da
phffong
hoa, da dang hoa
ma thieu dinh hUdng ro rang, thieu
nhffng chien
Iffoc,
ehinh saeh, giai phap
sat vdi dieu kien thffe te eua dat nffde va
the gidi thi se
din
de'n khdng ro hffdng di
cu the, hoac vo tinh di theo nhffng ldi
mon, nhffng chinh saeh, chie'n
Iffcfc
do
ngudi khae dinh
sin,
da dugc ap dung
thanh eong d nUdc nay, nUdc khac vao
nhffng thdi diem nhat dinh vdi nhffng
dieu kien thich hgp trong tinh hinh lue
do,
nhffng khong con phu hgp hay chi phu
hgp tffng phan vdi nhffng dieu kien thffe

te eua the gidi va nUdc ta hien nay.
Nhu chien luge thay the nhap khau
chang ban. Nd da phat huy tac dung tdt
vao thap nien 1950 va nda dau thap nien
1960 khi cae nUdc dang phat trien can
xay dung nen kinh te doc lap dan
tgc.
chdng lai sU do hg eua tU ban nUdc ngoai,
nhUng den giUa thap nien 1960 nd da trd
thanh vat can dUdng eua cac nUdc dang
phat trien do qua nha'n manh de'n dge
lap,
tu ehu, nen da
din
cac nen kinh te
dang phat trien de'n chd bi khu biet khdi
the gidi phat trien, khong tranh thu duge
eac ngudn vdn, cong nghe, thi trUdng va
kinh nghiem quan ly, lam cho eae nUde
dang phat trien bi mat nhieu eg hgi va
ngudn
lUc
phat trien. Rd rang den luc nay
chien luge thay the nhap khau khong con
phu hgp nffa.
Tff giffa thap nien 1960, mgt chien
lUgfc
mdi da duge thiet ke - chien luge hUdng
xuat khau - vdi mue tieu khae phue nhffng
ban ehe cua chie'n

luuc
thay the nhap
khau, md ra nhffng co hgi mdi cho cae
nffde dang phat trien trong tiep can thi
trUdng the gidi rgng ldn, tiep can cac
ngudn vo'n, cong nghe va phuong phap
quan ly hien dai. Chien luge hudng xuat
khau da phat huy tae dung rat manh eho
den khi nd ra cugc khung hoang dau
Ida
vao nhffng nam 1973-1974, rdi khung
hoang tai chinh chau A nam 1997-1998
va khung hoang kinh te the gidi nam
2008-2009 thu hep thi trUdng the gidi, thi
chien luge hudng xuat khau da mat dan
tae dung eua nd. Luc nay nhieu nha chien
luge va hoach dinh chinh sach da quay lai
nhan manh tdi cae thi trUdng trong nUdc
va trong khu vUe.
Nhffng thay ddi tren day eung da diin
ra tffgng tff ddi vdi Viet Nam, mgt nUde co
thdi da ndi rat manh ve tU
lUc
canh sinh,
rdi md cufa thue day hgi nhap qude te, va
nay lai dang phat dgng phong trao ngUdi
Viet Nam Uu tien dung hang Viet Nam.
Thuc te dd dang dat ra eho Viet Nam mdt
yeu eau
la

can tim eho minh mgt chien
lugc hgi nhap mdi phu hgp hgn, can ddi
hgn, khae phue nhffng lech lae hffdng ngi
hay hudng ngoai thai qua. Mae du ddi vdi
mgt nen kinh te nhd, kem phat trien nhU
Viet Nam hien nay, ngogi thuong vdn
QUAN LY KINH TE
So
34
(7/2010)
KINH
Tg
THI TRLTONG
BEN
VLTNG:
MO
HiNH PHAT
TRiiN
MOI CHO VIET NAM
NGHIEN
Cinj
-
TRAO
DPI
[TOI
tiep tuc dong vai tro ddu tdu
eda
tdng
trudng, nhUng trong bo'i canh mdi cua
toan eau hoa va kinh te tri

thffe
ed tinh
hai mat, co hgi nhieu, rui ro lam, thi giai
phap
thffe
te va it hi tdn
thffong
la
thUe
hien chien
lugc
md rpng hpi nhdp qudc te
theo hudng bd sung gida npi
lUc
vd ngogi
lUc,
kit hgp hdi hod giUa hai chien lugc
hudng
vdo xudt khdu vd thay the nhdp
khdu la phu hgp nha't. Chien luge mdi
nay khong nhffng cho phep chung ta vUa
phat huy dugc eae ngudn ngi
lUe
san co,
vffa tranh thu dffgc cac eg hgi ma toan
cau boa, khu vffe hoa mang lai, mgt mat
khong qua trong chd vao cac cO hgi ben
ngoai ma quen hoac coi nhe nhffng nguon
Iffc
trong nffde, mat khac khac phuc tinh

trang mat thi trUdng nUdc ngoai khi
khung hoang kinh te the gidi va khu vUc,
khong bd trong thi trUdng trong nUde cho
tu ban nUde ngoai, khi kinh te the gidi va
khu vUc tang trudng manh thi hUdng
ngoai manh, day manh xuat khau, khi
kinh te the gidi va khu vUc
rOi
vao khung
hoang, suy thoai thi hudng ngi manh, md
rgng thi trUdng trong nUde, vao luc binh
thudng thi phat huy ca hai.
Mgt van de ldn khae eua Viet Nam
trong hgi nhap
qud^c
te la each thdc hgi
nhap.
Da cd thdi khi noi den hgp tac quo'c
te hay "nhat the hoa" XHCN, hau nhU
chung ta chi chu trgng den vien trg, it de
y den phat trien ngoai thUOng, dau tU, du
lich, xua't khau lao dgng va cac hinh thffe
kinh doanh qudc te khac. Rat may tff khi
ddi mdi, chung ta da dan dan tim ra dffgc
cai can cau va each eau hffu hieu, da thay
ddi mgt each can ban quan niem ve lam
kinh te doi ngoai, khong con qua le thuge
vao vien trg, hay cd the ndi la da cai dffgc
cai benh "nghien" vien trg, chuyen dan
sang mgt tff duy mdi va each lam mdi,

ngay cang eoi trgng hgn eae phffgng thffe
kinh doanh kinh te ddi ngoai, phat trien
manh ngoai thffOng, dau tff nffde ngoai, du
lieh, xua't khau lao dgng dffa nhffng linh
vUc kinh doanh mdi nay len ngang
tim,
tham ehi
din
vUgt len tren vien trg, khac
phue
din
thoi quen y lai, ben ngoai thi
trong chd vao sU giup dd hao tam cua cac
nude XHCN eu, ben trong thi dUa
dim
vao CO che bao cap, xin, cho.
Chinh viec tim
duge
eai
cin
eau va
each
eau mdi nay la thanh qua ldn nhat
trong hai thap ky rUdi ddi mdi boat dgng
kinh te ddi ngoai ndi rieng, ddi mdi
cO
che boat dgng kinh te eua dat
nUde
ta ndi
ehung. Day tuy khong la san pham can,

do,
dong, dem dugc, nhUng la thanh qua
bao trum len tren tat ca nhffng thanh qua
can, do, dong, dem dffgc. Nhd cd cai
ein
cau va each cau mdi nay ma Viet Nam -
mgt nffde nhd vdi nen kinh te kem phat
trien - da bat dffgc nhffng con ca kha to,
da day nhanh td'c do tang trffdng kinh te,
giam bdt doi ngheo, md rgng boat dgng
xuat nhap khau,
diu
tff nffde ngoai, du
lieh, dich vu, kieu hoi, ddng thdi huy
dgng va sff dung tot
hOn
ngudn vien trg
nffde ngoai. Sff thay doi each nghi, each
lam trong nhffng nam ddi mdi da tao eho
Viet Nam mgt da phat trien kha manh,
mgt dong chay lien tue, mgt xu hffdng tat
yeu khong the dao ngffgc. Cai dang
cin
hien nay la tim ra mgt mo hinh mdi co
kha nang dUa dat nUdc tdi mgt giai doan
phat trien nang dgng, dn dinh va ben
vffng hon.
Ket luan: Trffdc khi dUa ra ket luan
va kien nghi cua minh, chung toi da
nghien

effu
ky cae y kien de xuat cua mgt
so'
nha khoa hoc, nha hoach dinh chinh
saeh ve cae quan diem va mo hinh phat
trien tdng quat eua Viet Nam trong giai
doan mdi tff nay den nam 2020 va xa
hon, ndi bat la eae kien nghi nhff "mo
hinh nin kinh te thi trudng hien dgi" do
GS.TS.
Le Du Phong de xuat; "mo hinh
kinh te thi trUang Viet Nam hien dgi" eua
GS.TS.
Nguyin Van Nam va Nguyin Ddc
Hien; "Quan diem mai cho phdt trien xd
hpi hen vUng" cua PGS. TSKH Lffgng
So
34
(7/2010)
QUAN LY KINH
TE [Q
MJ!\
NGHIEN
ClhJ
-
TRAO DOI
KINH TE THI
TRITONG
BSN
VLTNG: MO HiNH PHAT TRIEN

MOI
CHO VIET NAM
Viet Hai; "Mpt so
vdn
di ddt ra trong
qud trinh phdt trien nin kinh te thi
trUang dinh hUdng XHCN d Viet Nam"
cua GS.TS. Lffgng Xuan Quy va Nguyin
Anh Tuan; "Phdt trien nin kinh te tri
thitc d Viet Nam" cua TS.
Trin
Hdng Lffu;
"Ddo tgo vd phdt trien nguon nhdn
lUc
trong phdt trien doanh nghiep
6
nUdc ta"
eua Nguyin Thi Huyen; "Van hod kinh
doanh - Yeu cdu tdt yeu ciia sU phdt trien
kinh te trong diiu kien todn cdu hod" eua
TS.
Pham Duy Hai; Xu the toan
ciu
va
giai phap phat trien dat
nffde
giai doan
2010-2025 cua TS. Nguyin Van Lang; va
mgt so' de xuat khac. Mdi y kie'n de xuat
tren day deu da phan tieh sau sac ve eae

ngi dung va van de thiet yeu lien quan
den mo hinh phat trien tdng quat cua
Viet Nam.
Tuy nhien, de dap ffng nhffng yeu
ciu
phat trien ca ve
lUcfng
va chat eua nUde ta
trong thdi ky mdi nhu da phan tich trong
cac phan tren, thi ehUa eo de xuat nao bao
quat dugc
diy
du nhffng yeu
ciu
dd.
Chinh vi vay, chung toi cho
ring
trong 2-
3 thap ky tdi, neu Viet Nam muo'n dat
dffgc mgt sff phat trien nhanh va can do'i
ca ve
lUgfng
va chat, thi khong cd giai
phap nao tot hon la
thUe
thi mo hinh
phdt trien nin kinh te thi trUang bin
vUng
dUa tren ha tru cpt ca hdn
Id:

(1) dp
dung ca che kinh te thi trUang ndng dpng;
(2) giu vdng on dinh xd hpi; vd (3) bdo ve
moi truang song trong
Idnh.
Vdi ba tru
cot, ddng thdi la ba dinh hUdng chie'n
lugc
tren day, mo hinh phat trien mdi khong
nhffng tiep tuc phat huy mat tich cffe,
tang cffdng tinh nang dgng eua nen kinh
te thi trUdng, ma eon khac phue mat tieu
cue cua nd la tinh thieu ben vffng thong
qua viec ap dung cae ehinh saeh dn dinh
xa hgi va bao ve moi trffdng. Dd la giai
phap phat trien toi Uu, hudng tdi hieu qua
tdng hgp ea ve kinh te, xa hgi va moi
trUdng, vffa tiep tuc phat huy tinh nang
dgng eua eg ehe thi trUdng, vffa dam bao
ben vffng thong qua eac chinh sach cong
bang xa hgi va bao ve moi trffdng, phu
hgfp nhat cho giai doan ddi mdi tie'p theo
eua da't nffde tff nay den nam 2020 va mgt
vai thap nien sau dd. Giai phap nay
khdng nhffng cd the giup Viet Nam khac
phuc nhanh nhffng hau qua cua cugc
khung hoang dang diin ra, ma eon tranh
thu ehinh cugc khung hoang dd de phat
trien nhffng tiem nang va
eg

hgi mdi,
tranh rgi vao cai
biy
cua nUdc thu nhap
trung binh, tff do tien manh tren con
dffdng CNH, HDH nham dat dugc hai muc
tieu CO ban la tang trUdng cao di ddi vdi
phat trien ben vffng.
TAI LIEU THAM KHAO
• Dung, Le Thi Kim: The che phdt trien ben
vitng trong qudn ly phdt trien kinh te - xd
hgi, Tap chi Nghien
ciifu
Phat trien ben
vCng,
sd 2(23) 2009.
• Dinh, DQ Dufc: Kinh te hoc phdt trien - Cong
nghiep hod vd Cdi
cdeh
kinh te, NXB Chinh
tri Qudc
gia.
Ha Noi, 2004.
• Dufc, Danh: DUng de tham nhiing giet chet
phdt trien, Tudi tre 9/12/2009.
• Ha, Pham Manh: Hien trgng vd gidi phdp
phdt trien ngdnh cong nghiep ddu khi Viet
Nam,
Tap chi Nghien cdu Phat trien ben
vufng, sd 2(23) 2009.

• Hai, Luong Viet: Quan diem mai cho phdt
trien xd hgi ben
vUng,
Tap chi KHXH VN,
Sd 6(37) 2009, tr.37.
. Hai, Pham Duy: Vdn hod kinh doanh - Yeu
cdu tdt yeu cua sU phdt triin kinh ti trong
diiu kien todn cdu
hod.
Tap chi KHXH VN,
Sd 6(37) 2009, tr.99.
• Hoi thao qudc te Viet Nam
hpc
lan thd III:
Viet Nam - Hgi nhap vd phdt triin, Tuyen tap
bao cao tom tat, NXB DHQG HN, 12-2008.
. Huyen, Nguyin Thi: Bdo tgo vd phdt triin
nguon nhdn
luc
trong phdt triin doanh
nghiep a nuac ta, Tap
chi
KHXH VN, Sd
6(37) 2009, tr.87.
.
Kh^nh,
Nguyin Ngoc: Phdt triin bin
vQng
trong xu thi todn cdu
hod.

Tap
chi
Nghien
ciJu
Phdt trien
bin
vffng, sd 2(23) 2009.
EQ
QUAN LY KINH
TE
So
34
(7/2010)
KINH
Ti
THI TRl/dNG
B^N
VCTNG:
MO HlNH PHAT
TRI^N
MOI CHO
VI£T
NAM
NGHIEN CUU
•
TRAO
DPI
[^^1
Khanh, Tiing: Ca sa xd hgi nhdn vdn trong
qudn ly nhd nuac doi vdi tdi nguyen, moi

tradng trong qud trinh CNH, HDH d Viet
Nam,
Tap chi Nghien cdu Phat trien ben
vufng, sd 2(23) 2009.
Kinh, C.V.: "Tuyt coi" Lilama phdt hdnh
tien 5 trieu dong", Tudi tre, 08/01/2010.
Ky yeu Hoi thao ban tron cap cao: Tong kit
20 ndm ddi mdi a Viet Nam, Vien KHXH
VN, 4
tap.
Ha Noi, 2005 va 2006.
Ky yeu Hoi thao khoa hoc: Viet Nam vd
tiin trinh gia nhdp WTO, DH Qudc gia HN,
DH KHXH-NV, Vien Konrad Adenauer, Ha
Noi,
2004.
Ky ye'u Hoi thao quo'c te Viet Nam hoc lan
thd
H:
"Viet Nam tren dudng phdt triin vd
hgi nhdp: Truyen thdng vd hien dgi", DH
Qudc gia HN, Vien KHXH VN,' NXB TG, 4
tap,
Ha Noi, 2004.
Lang, Nguyin Van: Xu the todn cdu vd gidi
phdp phdt triin ddt nUdc giai dogn 2010-
2025, Tap
chi
Quan ly kinh te, sd 29, 11-
12/2009.

LUu, Tran Hong: Phdt triin nin kinh ti tri
thdc a Viet Nam, Tap
chi
KHXH VN, Sd
6(37) 2009, "Trong khoang th&i gian gan
day, nhilu cong trinh nghien
cUu
cua cac
hoc gia nhu J. Schumpeper, R. Solow
tdng trudng kinh ti khong
dita
vdo tri
thUc
se khong ben
vUng"
(tr.55) tri thufc thUc
sU tror thanh yeu to' ben trong
ciia
san xua't
va chinh no la cai quyet dinh loi the so
sanh cua
nin
kinh te" (tr.56).
Nam, Nguyin Van - Hien, Nguyin DUc: Mo
hinh kinh ti tdng qudt cua Viet Nam din
ndm 2020, Tap
chi
KHXH VN, Sd 6(37)
2009,
tr.27: Dl xuat xay dUng "Mo hinh

kinh te thi
tru6ng
Viet Nam hien dai".
Ngoan, Tran Ngoc (Chu bien): Phdt triin
nong thon bin
vUng:
NhUng vdn de ly ludn
vd kinh nghiem thi gidi, NXB KHXH, 2008.
Ngoc, Ha Huy: Mgt so vdn de ve bdo ve moi
trudng trong qud trinh hgi nhdp kinh ti
qudc
te.
Tap chi Nghien ciifu
Phdt
trien ben
vOng,
sd 3(24) 2009.
Phong, Le Du: Mgt vdi suy
nghi
ve mo hinh
kinh te tong thi a Viet Nam, Tap
chi
KHXH
VN, Sd 6(37) 2009, tr.20-22: De xuat xay dUng
"mo hinh nen kinh te thi
trUofng
hien dai".
• Quang, Minh: Sai phgm ldn thuoc ve cdc tap
dodn,
tdng cong ty, Tudi tre 30/12/2009 -

trong bai viet co nhflng cau: "172/189 doanh
nghiep co sai pham trong cd phan hoa" ,
"DN cang ldn, sai pham cang ldn", "Tdng
thanh tra Chinh
phii
Tran Van Tuyen: Se
ap dung bien phap cUng
r&n
hon".
• Quy, Luong Xuan - Tuan, Nguyin Anh: Mgt
sd vdn de ddt ra trong qud trinh phdt triin
nen kinh te thi trUdng dinh hudng XHCN d
Viet
Nam, Tap chi KHXH VN, Sd 6(37)
2009,
tr.49.
h
• Stiglitz, Joseph: Bai 1: What I learned at
the World Economic Crisis (Toi dd hoc dugc
gi
tu
cugc khung hodng thi
gidi),
The
Insider, The New Republic, Issue date:
04.17.00, Post date: 04.06.00; Bai 2: The
Roaring Ninties (NhUng ndm 90 gdo
thet).
The Atlantic Monthly, October 2002.
• Thanh, Ha Huy - Khanh, Nguyin Ngoc,

Phdt triin ben vdng - TU quan niem din
hdnh dgng, NXB KHXH, 2009. ' '
v^f;;
• Thi, Le: Hdy gin
giU
moi trUdng sdng cua
ching ta - mgt viec ldm cdp bdch, ca bdn,
ldu ddi, Tap chi Nghien cufu Phat trien ben
vUng, sd 4(25) 2009.
, ,.
• Thong, Dinh Van: Nhiing dac trUng
eda
nen
kinh ti nong nghiep phdt trien ben vdng,
Tap
chi
Nghien cUu Phat trien ben vflng, so'
2(23) 2009.
• Tuan, Dao Hoang (Chu bien): Phdt triin do
thi ben
vOng:
NhQng vdn de ly ludn vd kinh
nghiem thi gidi,
NXB
KHXH,
2008.
• Tudi tre - Loat bai vl cac chu dl: Cong
nghiep phu trg: "DUa con khong chiu ldn" -
Ky 1: Nhdp khdu thay thi sdn xudt (Tran
Vu Nghi - Le Nguyin Minh, 22/12/2009); Ky

2:
7 ach ngdnh cong nghiep
6
to (Le Nam,
23/12/2009); Ky 3: Dot phd td khdu chinh
sdch (Le Nguyen Minh - Tran Vu Nghi,
24/12/2009); Vai tro cua cong dodn cdn md
nhat trong xit ly dinh cong (Le Kien - Chi
Mai, 13-4-2010).
• Y, Le Thanh: Phdt trien ben vUng - ghi
nhgn td dien ddn cong nghe xanh
GREEN-
BIZ 2009 tgi Viet Nam, Tap
chi
Nghien ciifu
Phat trien
bin
vflng, sd 4(25) 2009.
::
So
34
(7/2010)
QUAN
LY
KINH TE Q