Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh

Ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng ë Yªn Tö, Qu¶ng Ninh
Sinh viªn: NguyÔn ThÞ Hµ -1- Líp: VHL 301
PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Du lịch hiện nay được biết đến không chỉ trên khía cạnh văn hóa –xã hội
mà trên quan điểm về kinh tế, du lịch đã và đang giữ vai trò kết sức quan trọng
trong cơ cấu nền kinh tế của mỗi quốc gia. Không phải ngẫu nhiên mà trên thế
giới hiện nay, du lịch được xem là “ ngành công nghiệp không khói” hay “ngành
công nghiệp xanh”. Với lượng đầu tư không nhiều nhưng hiệu quả mang lại đến
rất cao, du lịch đang dần chứng tỏ được vị thế của mình khi đem lại nguồn thu
ngoại tệ lớn góp phần vào việc phát triển nền kinh tế quốc gia. Tốc độ tăng
trưởng hàng năm cao và liên tục là nguyên nhân chính khiến nhiều nước xem
việc phát triển du lịch là một bước đi đúng đắn, là quốc sách trong quá trình thúc
đẩy nền kinh tế đi lên.
Trong thời kỳ đất nước đang vững bước trên con đường công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước thì việc phát triển du lịch ở nước ta được xem là “lực đẩy
mới” giúp các ngành kinh tế khác phát triển. Hơn nữa, nước ta lại được thiên
nhiên ưu đãi cả về mặt tự nhiên và xã hội nên nhu cầu tìm ra hướng đi đúng đắn
cho du lịch để phù hợp với tình hình hiện nay là rất quan trọng và cấp bách. Tuy
nhiên, bên cạnh việc mở ra những khu du lịch mới thì vấn đề quan tâm hiện nay
là làm sao để có thể tận dụng tối đa và hiệu quả những tiềm năng có của các khu
du lịch trên cơ sở đặt được sự cân bằng về mặt sinh thái và con người- du lịch
bền vững, nhằm góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân
địa phương. Chính vì thế mà trong thời gian gần đây ở nước ta, cụm từ ”du lịch
bền vững” đã và đang được nhắc dến rất nhiều. Bên cạnh việc mang đến cho con
người một cuộc sống tốt hơn, “du lịch bền vững” còn cam kết sẽ giữ gìn và bảo
tồn những tài nguyên sẵn có này đến thế hệ mai sau.
Trong điều kiện hiện nay, khi mà các nguồn tài nguyên du lịch đang mai
một và biến mất qua từng năm. Thiết nghĩ việc phát triển du lịch bền vững đối
với Việt Nam nói riêng và các quốc gia khác trên thế giới nói chung là rất quan

trọng và cấp bách.
Khu di tích và danh thắng Yên Tử, thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh
Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -2- Lớp: VHL 301
l a im ó c khai thỏc v a vo phc v cho mc ớch du lch mt thi
gian trc õy. Vi cỏc ngun ti nguyờn cú giỏ tr v mt t nhiờn (ngun
ng, thc vt phong phỳ) v c bit v mt nhõn vn (Yờn T l ni phỏt tớch
v c a ca Thin Phỏi Trỳc Lõm, l ni hi t ca mt s nhõn ti kit xut,
v l ni lu gi nhng di tớch kin trỳc lõu i), khu di tớch v danh thng Yờn
T ó v ang c xem nh l mt bo tng vn hoỏ , bo tng thc vt,
ng vt, mt bỏu vt vụ giỏ ca quc gia. Tuy vy, trong thi gian gn õy,
do cụng tỏc bo tn v t chc du lch cha hon thin nờn mt s ti nguyờn du
lch ó cú du hiu h hi, xung cp. Do ú, bờn cnh vic tin hnh trựng tu,
tụn to thỡ vn quan trng hin nay l lm sao tỡm c cho Yờn T mt
hng phỏt trin du lch bn vng v phự hp vi khu vc.
T tỡnh hỡnh ú, qua chuyn i kho sỏt, tỡm hiu v khu di tớch v danh
thng Yờn T, em ó la chn ti Phỏt trin du lch bn vng Yờn T,
Qung Ninh thc hin. Vi hi vng úng gúp mt phn cụng sc nh bộ ca
mỡnh vo vic bo v v s dng hp lý ti nguyờn mụi trng nhm phỏt trin
du lch bn vng ti khu vc Yờn T.
Do thi gian nghiờn cu cú hn, ti liu tham kho cũn ớt, trỡnh cũn
hn ch, kinh nghim cha cú nhiu nờn khúa lun khụng trỏnh khi nhng sai
sút, em rt mong nhn c s ỏnh giỏ v gúp ý ca thy cụ v bn bố.
2. Mc ớch, nhim v ca ti
Mc tiờu ca ti l da vo c s nghiờn cu ỏnh giỏ tim nng v
hin trng hot ng du lch ca khu vc Yờn T, xỏc lp c s khoa hc cho
vic phỏt trin du lch bn vng.
thc hin c mc tiờu trờn, ti cn tin hnh:
- Tng quan ti liu v phỏt trin du lch bn vng.
- Nghiờn cu ỏnh giỏ tim nng du lch (t nhiờn v nhõn vn) khu

vc Yờn T.
- ỏnh giỏ hin trng hot ng du lch khu vc Yờn T v nhn xột
tỡnh hỡnh phỏt trin du lch ti Yờn T theo quan im phỏt trin du lch bn
vng.
Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -3- Lớp: VHL 301
- xut cỏc nh hng v xõy dng cỏc gii phỏp cho vic phỏt trin
bn vng ti khu du lch Yờn T.
3. i tng nghiờn cu v phm v nghiờn cu.
- i tng nghiờn cu: Tp trung nghiờn cu hot ng du lch v nh
hng ca hot ng du lch n vic phỏt trin bn vng ti khu du lch Yờn
T.
- Phm vi nghiờn cu: V mt lónh th, ti tp trung nghiờn cu trong
khu di tớch v danh thng Yờn T thuc thnh ph Uụng Bớ, tnh Qung Ninh.
V mt ni dung, ti tin hnh nghiờn cu cỏc vn t nhiờn v xó hi (ti
nguyờn t nhiờn, nhõn vn, c s h tng, mụi trng.) trong ni vựng thnh
ph Uụng Bớ phc v cho vic phỏt trin bn vng Yờn T
4. Phng phỏp nghiờn cu.
Trong quỏ trỡnh nghiờn cu, khoỏ lun ó s dng nhiu phng phỏp
khỏc nhau, b sung cho nhau nhm to iu kin khoỏ lun t hiu qu mt
cỏch khỏch quan v cú c s khoa hc. ú l: Phng phỏp phõn tớch h thng,
phng phỏp thu thp, phõn tớch v x lý s liu, phng phỏp tng hp v so
sỏnh
5 B cc ca khoỏ lun
Ngoi phn m u, kt lun, ph lc v ti liu tham kho, khoỏ lun
c cu trỳc thnh 3 chng:
Chng 1: C s lý lun v phỏt trin du lch bn vng.
Chng 2: Thc trng hot ng du lch Yờn T.
Chng 3: Mt s gii phỏp phỏt trin du lch bn vng Yờn T

Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -4- Lớp: VHL 301
CHNG 1: C S Lí LUN V PHT TRIN DU LCH
BN VNG
1.1 Khỏi nim
1.1.1 Phỏt trin bn vng
Phỏt trin l xu hng t nhiờn tt yu ca th gii vt cht núi chung, ca
xó hi loi ngi núi riờng. Phỏt trin c hiu l mt quỏ trỡnh tng trng
bao gm nhiu yu t cu thnh khỏc nhau v kinh t, chớnh tr, xó hi, k thut,
vn hoỏ. S chuyn i ca cỏc hỡnh thỏi xó hi t xó hi cụng xó nguyờn
thu n chim hu nụ l lờn phong kin ri ch t bn.ú c coi l mt
quỏ trỡnh phỏt trin.
Mc tiờu chớnh ca quỏ trỡnh phỏt trin l khụng ngng nõng cao cỏc iu
kin v cht lng cuc sng ca con ngi, lm cho con ngi ớt ph thuc vo
thiờn nhiờn ng thi to lp s cụng bng v bỡnh ng gia cỏc tng lp trong
xó hi. Cỏc mc tiờu ca phỏt trin thng c c th hoỏ bng nhng ch tiờu
v i sng vt cht nh bỡnh quõn u ngi v GDP, lng thc, nh , cỏc
iu kin chm súc sc khe v i sng tinh thn nh giỏo dc, mc hng th
vn hoỏ ngh thut, th thao, s bỡnh ng xó hi, t do, chớnh tr, truyn thng
lch s ca tng quc gia.
Song trong quỏ trỡnh phỏt trin, bờn cnh vic mang li nhng li ớch v
mt kinh t, xó hi, khụng ngng nõng cao i sng vt cht ca con ngi thỡ
quỏ trỡnh ny cng ó v ang lm cn kit ngun ti nguyờn thiờn nhiờn, gõy ra
nhng tỏc ng tiờu cc ti lm suy thoỏi mụi trng. Trc nhng thc t

khụng th ph nhn l mụi trng ngy cng b ụ nhim bi cỏc cht thi t hot
ng kinh t, nhiu h sinh thỏi ó b dit vong nh hng trc tip n quỏ
trỡnh phỏt trin ca ton xó hi qua nhiu th h, mõu thun gia s dng ti
nguyờn cho nhu cu cuc sng trc mt vi vic d tr v nuụi dng tim
nng ti nguyờn cho th h mai sau ngy cng tr nờn gay gt. T nhn thc ny
ó xut hin mt khỏi nim mi ca con ngi v hot ng phỏt trin ú l
Phỏt trin bn vng.
Vo gia nhng nm 1980, khỏi nim v phỏt trin bn vng c cp
Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -5- Lớp: VHL 301
n v c chớnh thc a ra ti hi ngh ca U ban th gii v phỏt trin mụi
trng CED (nm 1987 vi tờn gi chớnh thc l U ban Brundtlant). Theo nh
ngha ca Brundtlant thỡ Phỏt trin bn vng c hiu l hot ng phỏt
trin kinh t nhm ỏp ng c cỏc nhu cu ca th h hin ti m khụng lm
tn hi n kh nng ỏp ng cỏc nhu cu ca th h mai sau. Tuy nhiờn ni
dung ch yu ca phỏt trin bn vng cp n trong nh ngha ny ch xoay
quanh vn phỏt trin kinh t.[13,7]
Trong nm 1980, t chc bo tn Thiờn nhiờn th gii (IUCN) ó a ra
mt khỏi nim khỏc v phỏt trin bn vng. Theo ú Phỏt trin bn vng phi
cõn nhc n hin trng khai thỏc cỏc ngun ti nguyờn thiờn nhiờn cú kh nng
tỏi tỏo v khụng tỏi to n cỏc iu kin thun li cng nh khú khn trong
vic t chc k hoch hot ng ngn hn v di hn an xen nhau. [13,7].
iu ny cho thy mc tiờu phỏt trin kinh t - xó hi ca hu ht cỏc nc trờn
th gii phi c xỏc nh trong mi quan h bn vng.
Mc dự cũn nhiu tranh lun xung quanh khỏi nim v phỏt trin bn
vng nhng gúc khỏc nhau, tuy nhiờn cú th nhn thy rng cho n nay
khỏi nim m U ban Th gii v phỏt trin v mụi trng WCED a ra nm
1987 c s dng rng rói, lm chun mc so sỏnh cỏc hot ng phỏt trin
cú trỏch nhim i vi mụi trng.
Sau ny, quan nim v phỏt trin bn vng ó c cỏc nh khoa hc trờn

th gii phỏt trin v b sung thờm. Ti Hi ngh v mụi trng, ton cu
RIO_92 v RIO_92+5, khỏi nim v phỏt trin bn vng c tho lun, b
sung v m rng theo ú Phỏt trin bn vng c hỡnh thnh trong s hi
ho, an xen va tho hip ca 3 h thng tng tỏc l h t nhiờn, h kinh t v
h vn hoỏ - xó hi.[6,60]
Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -6- Lớp: VHL 301
Biu 1: Quan nim v phỏt trin bn vng

Di quan im phỏt trin bn vng ny, Jacobs v Saller (1992) cho rng
phỏt trin bn vng l kt qu tng tỏc qua li v ph thuc ln nhau ca 3 h
thng núi trờn, ng thi xỏc nh phỏt trin bn vng khụng cho phộp con
ngi vỡ s u tiờn phỏt trin ca h ny m gõy ra suy thoỏi v tn phỏ i vi
h khỏc, hay núi cỏch c th thỡ phỏt trin bn vng l s dung ho cỏc tng tỏc
v s tho hip gia 3 h thng núi trờn nhm a ra cỏc mc tiờu hp hn cho
s phỏt trin bn vng bao gm:
- Tng cng s tham gia cú hiu qu cng ng vo nhng quyt nh
mang tớnh cht chớnh tr trong quỏ trỡnh phỏt trin ca xó hi.
- To ra nhng kh nng thỳc y tng trng kinh t m khụng lm suy
thoỏi ti nguyờn thụng qua ỏp dng nhng thỏch thc mi v khoa hc k thut.
- Gii quyt nhng xung t do phỏt trin khụng cụng bng.
Khỏi nim Phỏt trin bn vng c bit n Vit Nam vo khong
cui thõp niờn 80 u thp niờn 90. Mc dự xut hin Vit Nam khỏ mun
nhng trong nhng nm gn õy, lý lun v phỏt trin bn vng cng c cỏc
nh khoa hc, nh lý lun quan tõm nghiờn cu trờn c s tip thu nhng kt qu
nghiờn cu v lý lun v kinh nghim quc t v phỏt trin bn vng i vi
nhng hon cnh c th Vit Nam.
H xó hi
H t nhiờn
H kinh t

Phỏt trin
bn vng
Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -7- Lớp: VHL 301
Vit Nam l mt quc gia cú tim nng ti nguyờn t nhiờn v nhõn vn
rt phong phỳ. Tuy nhiờn trong quỏ trỡnh lch s, ngun ti nguyờn thiờn nhiờn
v mụi trng ca Vit Nam b nhiu tỏc ng c bit l hu qu ca 2 cuc
chin tranh v tip ú l vic khai thỏc thiu khoa hc ca con ngi. Trc tỡnh
hỡnh ú, vic nghiờn cu lý lun lm c s phõn tớch, a ra cỏc gii phỏp
m bo s phỏt trin bn vng phự hp vi c im Vit Nam l ht sc cp
bỏch v cn thit.
Cỏc vn v phỏt trin bn vng nc ta cũn c c th hoỏ trong
cỏc vn bn quan trng. Hn c l ch th s 36/TC ngy 25/6/1998 ca B
Chớnh Tr BCHTW ng Cng Sn Vit Nam ó xỏc nh mc tiờu v cỏc quan
im c bn cho phỏt trin bn vng ch yu da vo hot ng mụi trng.[5]
ng thi trong bỏo cỏo chớnh tr ti i hi i biu ton quc ln th VIII ca
ng (1996) cng ó chớnh thc cp n khớa cnh bo v mụi trng sinh
thỏi, s dng hp lý ti nguyờn nh mt cu thnh khụng th tỏch ri ca phỏt
trin bn vng.[1]
Ngh quyt i hi i biu ton quc ln th IX ca ng Cng Sn
Vit Nam ó xỏc nh chin lc phỏt trin ca nc ta trong 20 nm ti l
Phỏt trin nhanh, cú hiu qu v bn vng, tng trng kinh t i lin vi phỏt
trin vn hoỏ, tng bc ci thin i sng vt cht v tinh thn ca nhõn dõn,
thc hin tin b v cụng bng xó hi, bo v v ci thin mụi trng v s
dng hp lý v tit kim ti nguyờn, bo v ci thin mụi trng, bo tn a
dng sinh hc, coi õy l mt ni dung chin lc quy hoch, k hoch, chng
trỡnh v d ỏn phỏt trin kinh t xó hi. [13]
Qua ni dung cỏc vn bn trờn ta thy nhn thc thc t v phỏt trin bn
vng trờn c khỏi cnh kinh t, xó hi v mụi trng ó c th hin mt cỏch
y rừ rng trong ng li ca ng ta.

1.1.2 Phỏt trin du lch bn vng
Khỏi nim phỏt trin du lch bn vng khụng tỏch ri khỏi nim v phỏt
trin bn vng. Ngay t nhng nm 1980 khi cỏc vn v phỏt trin bn vng
c cp, tin hnh nghiờn cu thỡ cú nhiu nghiờn cu khoa hc c thc
Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -8- Lớp: VHL 301
hin nhm a ra cỏc khớa cnh nh hng ca du lch cú liờn quan n phỏt
trin du lch bn vng. Nhim v trng tõm ca nhng nghiờn cu ny nhm
gii thớch cho s cn thit m bo tớnh ton vn ca mụi trng sinh thỏi, cỏc
giỏ tr vn hoỏ trong khi tin hnh cỏc hot ng khai thỏc ti nguyờn phc v
phỏt trin du lch, gúp phn to nn tng cho s phỏt trin bn vng.
T u thp niờn 90, cỏc nh khoa hc trờn th gii ó cp nhiu n
vic phỏt trin du lch vi mc ớch n thun v kinh t ang e do hu hoi
mụi trng sinh thỏi n cỏc nn vn hoỏ bn a. Hu qu ca cỏc tỏc ng ny
s lm nh hng n bn thõn s phỏt trin lõu di ca ngnh du lch. Chớnh vỡ
vy ó xut hin yờu cu Nghiờn cu phỏt trin du lch bn vng nhm hn
ch cỏc tỏc ng tiờu cc ca hot ng m bo s phỏt trin lõu di.
Mt s loi hỡnh du lch du lch quan tõm n khớa cnh mụi trng ó bt
u xut hin nh: du lch sinh thỏi, du lch da vo thiờn nhiờn, du lch khỏm
phỏ, du lch mo him, du lch xanhó úng gúp phn no vo vic nõng cao
hỡnh nh v mt hng phỏt trin du lch cú trỏch nhim m bo s phỏt trin
bn vng.
Theo nh ngha ca t chc du lch th gii (WTO) a ra ti hi ngh v
mụi trng v phỏt trin ca Liờn Hip Quc ti Rio de Janerio nm 1992 thỡ
Du lch bn vng l s phỏt trin ca hot ng du lch nhm p ng nhu cu
bo tn v tụn to cỏc ti nguyờn cho vic phỏt trin hot ng du lch trong
tng lai. Du lch bn vng s cú k hoch qun lý cỏc ngun ti nguyờn nhm
tho món cỏc nhu cu v kinh t, vn hoỏ, thm m ca con ngi trong khi ú
vn duy trỡ c s ton vn v vn hoỏ, a dang sinh hc, s phỏt trin ca h
sinh thỏi v c h thng h tr ca con ngi.[8]

Theo Hi ng Du lch v L hnh quc t (WTTC), 1996 thỡ Du lch
bn vng l vic ỏp ng cỏc nhu cu hin ti ca du khỏch v vựng du lch m
vn m bo nhng kh nng ỏp ng nhu cu cho th h du lch btrong tng
lai [7].
Hin nay a s cho rng du lch bn vng c hiu l Hot ng khai
thỏc xó hi t nhiờn v vn hoỏ nhm tho món cỏc nhu cu a dng ca khỏch
Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -9- Lớp: VHL 301
du lch, cú quan tõm n li ớch kinh t di hn, ng thi tip tc duy trỡ cỏc
khon úng gúp cho cụng tỏc bo v mụi trng v gúp phn nõng cao mc
sụng ca cng ng a phng.[8].
Nh vy vi nhng quan im trờn õy thỡ cú th coi du lch bn vng l
mt nhỏnh ca phỏt trin bn vng núi chung ó c Hi ngh U Ban Th
Gii v phỏt trin v mụi trng (hay U ban Brundtlant) xõy dng nm 1987.
Vit Nam, khỏi nim du lch bn vng cũn khỏ mi. Tuy nhiờn thụng
qua cỏc bi hc kinh nghim thc t v phỏt trin du lch nhiu quc gia trờn
th gii v trong khu vc, nhn thc v mt phng thc phỏt trin du lch cú
trỏch nhim vi mụi trng, cú tỏc dng nõng cao i sng cho cng ng ó
xut hin Vit Nam di hỡnh thc cỏc loi hỡnh du lch tham quan, tỡm hiu,
nghiờn cu vi tờn gi l : du lch sinh thỏi, du lch thiờn nhiờn.
Theo Khon 21, iu 4, chng 1_ Lut Du Lch Vit Nam (2005): Du
lch bn vng l s phỏt trin du lch ỏp ng cỏc nhu cu hin ti m khụng
lm tn hi n kh nng ỏp ng nhu cu hin ti ca tng lai[10]
Mc dự vn cũn cú nhng quan im cha thc s thng nht vi khỏi
nim phỏt trin du lch bn vng t cỏc chuyờn gia hng u trong lnh vc du
lch v lnh vc khỏc liờn quan, song n nay a s cỏc ý kin cho rng: Phỏt
trin du lch bn vng l hot ng khai thỏc cú qun lý cỏc giỏ tr ti nguyờn t
nhiờn v nhõn vn nhm tho món cỏc nhu cu a dng ca khỏch du lch, cú
quan tõm n cỏc li ớch kinh t di hn trong khi vn m bo s úng gúp cho
bo tn v tụn to cỏc ngun ti nguyờn, duy trỡ c s ton vn v vn hoỏ

phỏt trin hot ng du lch trong tng lai v gúp phn nõng cao mc sng ca
cng ng a phng.
Nh vy, Du lch bn vng ũi hi ta phi chỳ ý n c 3 h sinh thỏi: xó
hi, nhõn vn v kinh t. Cỏc li ớch ca 3 h ny c chỳ ý v cú tm quan
trng nh nhau t ú cú c mt nn du lch bn vng.
1.1.3 Cỏc tiờu chớ c bn v phỏt trin du lch bn vng
Phỏt trin du lch bn vng l mt phm trự cũn mi trong chin lc phỏt
trin du lch nc ta. Vỡ vy vic nghiờn cu v xõy dng cỏc du hiu ny cỏc
Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -10- Lớp: VHL 301
nh qun lý cú th cú nhng gii phỏp phự hp v kp thi nhm ỡu chnh cỏc
hot ng nhm t ti trng thỏi bn vng hn cho quỏ trỡnh phỏt trin. Tuy
nhiờn khụng phi vỡ vy m cú th ỏnh giỏ phỏt trin du lch bn vng mt cỏch
tu tin m phi da vo cỏc tiờu chớ c bn v phỏt trin du lch bn vng bao
gm cỏc tiờu chớ sau:
1.1.3.1 Cỏc tiờu chớ kinh t
Phỏt trin du lch bn vng phi m bo s tng trng liờn tc v n
nh lõu di ca cỏc ch tiờu kinh t du lch (ch tiờu v khỏch du lch, thu nhp,
GDP, c s vt cht k thut, lao ng). Theo xu th phỏt trin hin nay
trong nc v trờn th gii, cỏc ch tiờu kinh t ó phỏt trin liờn tc trong nhiu
nm (thng l trờn di 10 nm) mc trung bỡnh khong 7-10 % nm thỡ
c coi l phỏt trin bn vng. Tuy nhiờn tu thuc vo trỡnh phỏt trin v
mc khi im ca cỏc ch tiờu kinh t mi nc, mi a phng m mc
tng trng s cao hay thp khỏc nhau c la chn ỏnh giỏ tớnh bn vng.
Vi tiờu chớ ny, cn cp n nhng ch tiờu c th sau:
a. Ch tiờu khỏch du lch
õy l ch tiờu quan trng hng u i vi quỏ trỡnh phỏt trin du lch.
Ch tiờu khỏch du lch quyt nh s thnh cụng hay tht bi, quyt nh s phỏt
trin bn vng hay khụng bn vng ca ngnh du lch. ỏnh giỏ c tớnh
phỏt trin bn vng hay khụng thỡ tiờu chớ khỏch du lch phi tng trng liờn

tc nm ny qua nm khỏc trong thi gian ti thiu hng chc nm hoc lõu hn.
Trong ch tiờu khỏch du lch, ngoi s lng tuyt i v khỏch, cỏc ch tiờu
khỏc cn phi tớnh n quỏ trỡnh phỏt trin bn vng ú l s ngy lu trỳ trung
bỡnh, s khỏch quay tr li, kh nng thanh toỏn, mc hi lũng ca khỏch.
Cỏc hot ng phỏt trin du lch t phỏt thng ch quan tõm n vic thu
hỳt khỏch n v thng khụng chỳ trng n cht lng ngun khỏch (kh
nng chi tr, trỡnh vn hoỏ) n thi gian di ngy hay ngn ngy, n mc
hi lũng v mong mun quay tr li ca h. S l tt hn v cú hiu qu kinh
t hn v m bo s phỏt trin bn vng hn trng hp lng khỏch du lch ớt
(khụng gõy ỏp lc n ti nguyờn, mụi trng) nhng thi gian lu trỳ di hn
Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -11- Lớp: VHL 301
v cú kh nng chi tr cao hn. Thc t cho thy nhng ni c xem l
ngnh kinh t mi nhn thỡ trong chin lc phỏt trin du lch thng cú xu
hng quan tõm n cỏc chi tit v s lng. iu ny vn m bo cho s tng
trng v thu nhp du lch (mt ch tiờu quan trng khỏc) trong khi ú hn ch
c chi phớ cho vic khc phc c cỏc s c v ti nguyờn, mụi trng do ỏp
lc quỏ ti v s lng khỏch.
S quay tr li ca khỏch du lch cng l mt trong nhng ch tiờu ỏnh
giỏ mc phỏt trin bn vng ca du lch. Cht lng sn phm du lch, cht
lng cỏc dch v b sung, cht lng ca i ng trong lao ng du lch s m
bo ỏp ng mc hi lũng ca khỏch du lich lm tng thờm mong mun quay
tr li ca h v cng chớnh h s l ngi qung cỏo tt nht cho hot ng du
lch. T l khỏch du lch quay tr li cng chng t rng hot ng du lch ang
phỏt trin ỳng hng v cú hiu qu. iu ny cng quan trng i vi nhng
i tng khỏch du lch t nhng th trng khỏch cú kh nng chi tr cao, cú
thi gian lu trỳ di ngy.
Nh vy m bo cho du lch phỏt trin bn vng thỡ ngoi s phỏt
trin liờn tc ca chi tiờu v s lng khỏch, cỏc ch tiờu khỏc cú liờn quan n
khỏch du lch( ngy lu trỳ, mc chi tiờu, mc hi lũng) cng cn c

phỏt trin liờn tc v bn vng.
b. Ch tiờu thu nhp v tng sn phm quc ni ngnh du lch (GDP du lch)
Cỏc hot ng du lch u mang ý ngha kinh t v u hng ti mc
tiờu quan trng l thu nhp, li nhun v úng gúp cho ngõn sỏch nh nc. Thu
nhp du lch l mt ch tiờu quan trng hng u i vi s phỏt trin ca du lch
c nc núi chung v du lch ca a phng núi riờng, l mc o mc phỏt
trin v cho s thnh cụng ca ngnh du lch. Ch tiờu thu nhp du lch liờn quan
cht ch n ch tiờu khỏch du lch, s tng trng liờn tc ca khỏch du lch s
kộo theo s tng trng v thu nhp v s úng gúp quan trng cho s phỏt trin
bn vng ca du lch.
Thu nhp du lch (ca vựng lónh th no ú) bao gm tt c cỏc khon thu
nhp c do khỏch du lch chi tr (khi n lónh th ú) cho dch v lu trỳ v
Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -12- Lớp: VHL 301
n ung, vn chuyn khỏch du lch (khụng k vn chuyn quc t), cỏc dch v
vui choi gii trớ, mua sm hng lu nim v cỏc dch v b sung khỏc. Trờn thc
t, tt c cỏc khon thu ny khụng phi chi do ngy du lch trc tip thu m cũn
do nhiu ngnh khỏc, nhiu thnh phn khỏc tham gia vo hot ng du lch thu.
Ngoi ra cũn mt s ngnh dch v khỏc khụng nhng ch phc v ngi dõn a
phng m cũn phc v cho c khỏch du lch (dch v y t, ngõn hng, bu in,
phim nh, giao thụng cng cng, bo him ). Trong trng hp ny, mt phn
ch tiờu ca khỏch du lch do ngnh khỏc thu. Do vy tt c cỏc khon thu t
khỏch du lch (cho dự cỏc khon thu ny khụng phi do ngnh du lch trc tip
thu) u c tớnh vo tng thu nhp du lch.
Giỏ tr tng sn phm quc ni (GDP) l ch tiờu quan trng hng u, l
thc o s phỏt trin kinh t núi chung v ca tng ngnh núi riờng. S phỏt
trin v gia tng liờn tc ca ch tiờu GDP s phn ỏnh trỡnh phỏt trin ca
nn kinh t cú bn vng hay khụng?. i vi ngnh du lch, vic tng trng
thng xuyờn, liờn tc ca chi tiờu GDP khụng ch m bo cho s phỏt trin
bn vng v mt kinh t m cũn cho thy v trớ ca ngnh trong tng th nn

kinh t quc dõn. T trng GDP cng cao, n nh v tng trng theo thi gian
thỡ ngnh du lch cng phỏt trin gn vi mc tiờu phỏt trin bn vng.
Nh vy, ch tiờu thu nhp du lch v tng sn phm quc ni l nhng
tiờu chớ quan trng, m bo cho s phỏt trin du lch bn vng v mt kinh t.
c. Ch tiờu h thng c s vt cht k thut
H thng c s vt cht k thut trong du lch (bao gm cỏc c s lu trỳ
n ung, vui chi gii trớ, cỏc phng tin vn chuyn, cỏc khu du lch, cỏc c s
dch v b sung khỏc) l thc o phn ỏnh trỡnh phỏt trin ca ngnh du
lch. S phỏt trin c v s lng, chng loi v cht lng ca h thng c s
vt cht k thut du lch, mt mt ỏp ng c mi nhu cu ca mi i tng
khỏch, mt khỏc gúp phn quan trng vo vic hp dn, thu hỳt khỏch, m bo
cho s phỏt trin bn vng ca ngnh.
cú mt h thng c s vt cht k thut cú cht lng cao thỡ vn
u t rt quan trng. Nu khụng c u t hoc u t khụng ng b thỡ h
Ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng ë Yªn Tö, Qu¶ng Ninh
Sinh viªn: NguyÔn ThÞ Hµ -13- Líp: VHL 301
thống cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch sẽ nghèo nàn, lạc hậu, kém chất lượng và
không có khả năng hấp dẫn khách du lịch, không có khả năng lưu giữ khách du
lịch dài ngày, làm giảm khả năng chi tiêu của họ, dẫn đến giảm nguồn thu nhập
và như vậy sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển bền vững của du lịch.
d. Chỉ tiêu nhân lực ngành du lịch
Đây là chỉ tiêu quyết định chất lượng và giá cả của sản phẩm dịch vụ, là
yếu tố quyết định sự hài lòng của khách. Bởi thế nên sự phát triển về mặt số
lượng, chất lượng và cơ cấu của đội ngũ lao động du lịch sẽ đảm bảo cho sự phát
triển về mặt chất lượng của sản phẩm, chất lượng các dịch vụ du lịch và như vậy
sẽ góp phần đáng kể vào quá trình phát triển du lịch bền vững.
Du lịch là một ngành có nhu cầu cao đối với đội ngũ lao động. Do vậy
trong hoạt động du lịch, chất lượng đội ngũ lao động luôn là yếu tố quan trọng
có ý nghĩa quyết định. Điều này càng trở nên cấp thiết trong bối cảnh cạnh tranh
gay gắt của hoạt động du lịch. Chất lượng đội ngũ lao động sẽ ảnh hưởng trực

tiếp đến chất lượng sản phẩm dịch vụ, chất lượng dịch vụ và kết quả cuối cùng
là ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh, đến sự tăng trưởng của các chỉ tiêu du
lịch khác. Như vậy, chất lượng đội ngũ lao động được đào tạo không chỉ là thu
hút yếu tố thu hút khách, nâng cao uy tín của ngành, của đất nước mà còn là yếu
tố quan trọng trong việc cạnh tranh thu hút khách đảm bảo sử phát triển du lịch
bền vững.
Công tác đào tạo đội ngũ cán bộ du lịch theo hướng dẫn bền vững về mặt
chuyên môn bên cạnh những kỹ năng nghề nghiệp giỏi, kỹ năng giao tiếp tốt,
thông thạo ngoại ngữ, cần được trang bị kiến thức vê tài nguyên, quản lý môi
trường, kinh tế môi trường, luật môi trường, và hệ thống kiến thức sâu rộng về
mặt xã hội. Về mặt kỹ thuật, đào tạo đội ngũ cán bộ trở thành các chuyên gia
thuộc nhiều lĩnh vự khác nhau, hiểu được những mối quan hệ sinh thái mà có thể
giúp đỡ moi người dân và khách du lịch trong việc sử dụng các nguồn tài
nguyên tốt hơn.
Sự phát triển cả về chất lượng và số lượng, cơ cấu của đội ngũ lao động
du lịch sẽ đảm bảo sự phát triển về chất lượng các sản phẩm du lịch, chất lượng
Ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng ë Yªn Tö, Qu¶ng Ninh
Sinh viªn: NguyÔn ThÞ Hµ -14- Líp: VHL 301
các dịch vụ du lịch và như vậy sẽ góp phần đáng kể và quá trình phát triển bền
vững.
e. Tinh thần trách nhiệm trong hoạt động tuyên truyền quảng bá du lịch
Hoạt động tuyên truyền quảng bá du lịch có ý nghĩa đặc biệt quan trọng
trong việc thu hút khách du lịch. Tính trách nhiệm trong hoạt động tuyên truyền
quảng bá thông qua việc cung cấp đầy đủ và trung thực thông tin về tuyến điểm,
về sản phẩm du lịch sẽ tạo được lòng tin cho du khách và ảnh hưởng du lịch
đồng nghĩa với việc tăng trưởng kinh tế thông qua hoạt động du lịch.
1.1.3.2 Các tiêu chí về tài nguyên, môi trường
Phát triển du lịch bền vững phải đảm bảo khai thác và sử dụng một cách
hợp lý có hiệu quả các tiềm năng tài nguyên cho phát triển du lịch cần được
quản lý và giám sát để một mặt đáp ứng các nhu cầu hiện tại, mặt khác phải đảm

bảo cho nhu cầu phát triển du lịch trong tương lai. Với tiêu chí này, trong quá
trình phát triển, ngành du lịch cần phải có những đóng góp tích cực cho công tác
bảo tồn, tôn tạo tài nguyên và bảo vệ môi trường…để giảm thiểu các tác động
của hoạt động du lịch đến nguồn tài nguyên môi trường. Tiêu chí này bao gồm:
a. Số lượng (tỷ lệ) các khu, điểm du lịch được đầu tư tôn tạo và bảo tồn.
Mục tiêu của phát triển du lịch bền vững là nhằm hạn chế tối đa việc khai
thác quá mức và lãng phí các nguồn tài nguyên, nhất là tài nguyên tự nhiên
không có khả năng tái tạo. Chính vì vậy, chỉ tiêu về số lượng các khu, điểm du
lịch được bảo tồn và tôn tạo được coi là một trong số các tiêu chí cơ bản của sự
phát triển bền vững của hoạt động du lịch về mặt tài nguyên môi trường. Nơi
nào càng có nhiều khu, điểm du lịch được đầu tư, bảo tồn, tôn tạo thì chứng tỏ
hoạt động phát triển du lịch của nơi đó cùng với mục tiêu phát triển bền vững.
Việc xây dựng và quy hoạch du lịch làm căn cứ cho việc triển khai thực hiện các
kế hoạch, các dự án phát triển cụ thể đóng vai trò quan trọng trong hoạt động
phát triển du lịch. Từ đó xác định các phương án phát triển phù hợp, đảm bảo có
khai thác hiệu quả tiềm năng tài nguyên du lịch và đề xuất các giải pháp nhằm
hạn chế tác động của du lịch đến tài nguyên, môi trường mang lại hiệu quả cao
về kinh tế, xã hội, hướng tới phát triển một cách bền vững.
Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -15- Lớp: VHL 301
b. p lc lờn ti nguyờn, mụi trng ti cỏc khu, im du lch
Mt trong nhng mc tiờu m phỏt trin du lch bn vng hng ti l
bo v mụi trng. Vic phỏt trin quỏ nhanh cỏc hot ng du lch m khụng
chỳ trng ti cụng tỏc ỏnh giỏ v qun lý tỏc ng n mụi trng ti cỏc khu
vc phỏt trin du lch l nguyờn nhõn chớnh gõy ra nhng hu qu nghiờm trng
v mụi trng ti õy v kt qu s l s phỏt trin thiu bn vng ca du lch.
Do ú vic ỏnh giỏ ỏp lc cỏc tỏc ng mụi trng ti cỏc khu du lch l
mt tiờu chớ quan trng m bo cho phỏt trin du lch bn vng. Nu thiu hoc
th hin khụng y cỏc th tc ỏnh giỏ tỏc ng mụi trng thỡ quỏ trỡnh
phỏt trin du lch s thiu tớnh bn vng. Vn qun lý ỏp lc lờn ti nguyờn,

mụi trng ti cỏc khu, im du lch cng liờn quan n vn sc cha. ú l
vic qun lý s lng khỏch n hoc vt quỏ kh nng ỏp ng v ti nguyờn
v khụng lm nh hng n kh nng phỏt trin ca cỏc h sinh thỏi trong khu
vc.
c. Cng hot ng ti cỏc khu, im du lch
Khỏch du lch l i tng quan tõm hng u xỏc nh cho s tn ti v
phỏt trin ca ngnh du lch. S gia tng ca s lng khỏch n mt im du
lch cng tng s chng t s phỏt trin ln mnh ca im du lch ú. Tuy
nhiờn vic gia tng mnh m v s lng khỏch du lch s ng ngha vi vic
cỏc ngun ti nguyờn du lch b khai thỏc quỏ mc ỏp ng nhu cu du lch
ca phong kin. iu ú dn n tỡnh trng suy thoỏi v cn kit cỏc ngun ti
nguyờn (mt s loi sinh vt c hu c dựng cho cỏc nhu cu sn xut hng
lu nim, cỏc mún n c sn, cỏc v thuc quý). S gia tng nhanh ca du
khỏch cũn gõy ra hin tng quỏ ti v cht thi ti cỏc im du lch, lm cho
mụi trng ti ni ú khụng m bo v dn n hin tng b suy thoỏi mụi
trng.
Mt trong nhng vn liờn quan n phỏt trin du lch bn vng l vic
tiờu th v s dng cỏc ngun ti nguyờn, nng lng c bn nh nc, in,
than, ciphc v cho sinh hot cng ng a phng v khỏch du lch. Cỏc
hot ng du lch phỏt trin tt yu s dn n s gia tng trong nghiờn cu s
Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -16- Lớp: VHL 301
dng cỏc ngun nng lng. iu ny dn n s thiu ht cỏc ngun nng
lng, cn kit ngun ti nguyờn.
T nhng mõu thun trờn õy, vic phỏt trin du lch bn vng mt mt
phi m bo c s gia tng v du khỏch nhng ng thi phi xỏc nh c
cng hot ng ca khỏch ti cỏc im du lch sao cho khụng vt quỏ
ngng tiờu chun cho phộp ca mụi trng, tiờu chun v tiờu th nng lng
v sc cha.
d. Mc úng gúp t thu nhp du lch cho cụng tỏc bo tn ti nguyờn v bo

v mụi trng
Vic khai thỏc v s dng cỏc ngun ti nguyờn khụng ch mang li
ngun thu cho ngnh du lch m cũn úng gúp mt phn vo ngõn sỏch ca cng
ng a phng_C quan ch qun ca cỏc ngun ti ngguyờn. Ngun thu ny
cú th cú c t hot ng bỏn vộ tham quan di tớch, thng cnh, vộ cho cỏc
sn phm th cụng truyn thng hay cỏc c sn ca a phng c tớnh vo
tng thu nhp du lch. T ngun thu ny, ngnh du lch s úng gúp cho chớnh
quyn a phng hoc c quan ch qun cỏc ngun ti nguyờn du lch vi mc
ich tụn to, bo tn v nõng cp ngun ti nguyờn trong ú.
Mc úng gúp ca ngnh du lch cng cao thỡ cng th hin bn vng
ca ngnh du lch v chng t õy l tiờu chớ khụng th thiu trong vic ỏnh giỏ
s phỏt trin v mt ti nguyờn mụi trng ca dch v du lch.
1.1.3.3 Cỏc tiờu chớ v xó hi
õy l tiờu chớ quan trng th hin tớnh bn vng trong phỏt trin du lch.
Yu t ny ũi hi ngnh du lch phi cú nhng úng gúp c th cho quỏ trỡnh
phỏt trin ca ton xó hi nh: to cụng n vic lm cho ngi lao ng, tham
gia xoỏ úi gim nghốo, nõng cao cht lng cuc sng ca ngi dõn nhng
vựng sõu, vựng xa_ni cú ti nguyờn du lch, chia s li ớch t cỏc hot ng du
lch, m bo s cụng bng trong phỏt trin, gúp phn h tr ca cỏc ngnh khỏc
cựng phỏt trin.
a. Mc phỏt trin h thng cỏc doanh nghip du lch va v nh
Trong bi cnh nn kinh t th trng luụn cú nhiu thay i bi nhiu
Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -17- Lớp: VHL 301
yu t khỏch quan thỡ vic phỏt trin h thng cỏc doanh nghip va v nh l
mt iu tt yu. Vic phỏt trin h thng cỏc doanh nghip va v nh khụng
nhng hn ch bt ri ro trong quỏ trỡnh hot ng m cũn to ra cụng n vic
lm cho mt b phn khụng nh c dõn a phng, ci thin cht lng cuc
sng, thu hỳt cỏc ngun lc phỏt trin du lch m bo phỏt trin bn vng v
mt kinh t, xó hi.

b. Tỏc ng n xó hi t cỏc hot ng du lch
Du lch l mt ngnh kinh t mang tớnh xó hi cao, vỡ vy s phỏt trin
ca nú cú nhng tỏc ng mnh m n nhiu mt ca i sng xó hi bao gm
c 2 mt tiờu cc v tớch cc.
m bo cho s phỏt trin bn vng v mt xó hi, vn t ra l cn
phỏt huy hn na nhiu mt tớch cc v kim soỏt, qun lý cht ch nhm hn
ch nhng tiờu cc nh cn cú h thng vn bn phỏp lut ca nh nc v
quyt nh ca chớnh quyn a phng kp thi phỏt hin x lý cỏc vi phm,
tng bc khc phc nhng hn ch do tỏc ng ca hot ng du lch gõy ra.
c. Mc hi lũng v hp tỏc ca cng ng a phng vi cỏc hot ng du
lch
Mc hi lũng v hp tỏc ca cng ng a phng vi cỏc hot ng
du lch úng vai trũ rt ln trong vic phỏt trin du lch bn vng bi h chớnh l
ch nhõn ca ngun ti nguyờn du lch. Nu cú c s ng h v hp tỏc ca
cng ng thỡ chớnh h l ngi bo v ngun ti nguyờn du lch v mụi trng.
Do vy mc hi lũng ca cng ng dõn c i vi cỏc hot ng du lch s
phn ỏnh mc bn vng ca du lch trong quỏ trỡnh phỏt trin.
cú c s hi lũng v hp tỏc ca c dõn a phng thỡ vai trũ v
trỏch nhim ca h phi c quan tõm hng u, c th l:
- Phi phỏt huy c vai trũ ca cng ng a phng trong vic giỏm
sỏt, thc hn cỏc d ỏn quy hohc v u t phỏt trin du lch.
- Tng cng kh nng tham gia ca cng ng a phong trong cụng tỏc
tuyờn truyn giỏo dc ý thc bo v ti nguyờn mụi trng.
- u tiờn cho ngi dõn a phng tham gia vo cỏc hot ng kinh
Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -18- Lớp: VHL 301
doanh du lch trờn a bn, to cụng n vic lm, ci thin cht lng cuc sng.
- Phỳc li xó hi chung cho cng ng a phng c nõng cao lờn nh
cỏc hot ng phỏt trin du lch trờn a bn a phng
1.1.4 Mc tiờu ca phỏt trin du lch bn vng

Du lch bn vng ũi hi phi chỳ ý n s phỏt trin ca c 3 h: kinh t,
mụi trng, xó hi. Cỏc li ớch ca c 3 h ny phi c chỳ ý v c coi l
cú tm quan trng nh nhau t ú cú c mt nn du lch bn vng.
- Phỏt trin bn vng v kinh t: Du lch l mt ngnh kinh t nờn phỏt
trin du lch bn vng v kinh t thu nhp phi ln hn chi phớ, phi t c s
tng trng cao, n nh trong thi gian di, ti u hoỏ úng gúp cho ngnh du
lch vo thu nhp quc dõn, gúp phn thỳc y cỏc ngnh kinh t khỏc phỏt trin.
- Phỏt trin bn vng v mụi trng: Phi s dng bo v ti nguyờn v
mụi trng du lch theo hng tit kim bn vng, m bo s tỏi to v phc
hi ca ti nguyờn, nõng cao cht lng ca ti nguyờn v mụi trng, thu hỳt
cng ng khỏch du lch v cỏc hot ng bo tn vo tụn to ti nguyờn.
- Phỏt trin bn vng v xó hi: Thu hỳt cng ng tham gia vo cỏc hot
ng du lch, to nhiu vic lm gúp phn nõng cao cht lng du lch, ỏp ng
cao nhu cu ca khỏch du lch.
1.1.5 Cỏc nguyờn tc ca phỏt trin du lch bn vng
L mt ngnh kinh t tng hp cú nh hng rừ rt, mang ni dung vn
hoỏ sõu sc, cú tớnh liờn ngnh, liờn vựng v xó hi hoỏ cao, vỡ vy du lch mun
phỏt trin bn vng ũi hi s ng b v n lc chung ca ton xó hi. Do ú,
m bo c s phỏt trin du lch bn vng trong quỏ trỡnh phỏt trin du lch
cn phi thc hin cỏc nguyờn tc nht nh sau: [7]
1.1.5.1 S dng ngun lc mt cỏch bn vng
Mi hot ng phỏt trin kinh t, du lch u liờn quan n vic s dng
cỏc ngun ti nguyờn t nhin v ti nguyờn nhõn vn. Nhiu ngun ti nguyờn
trong ú khụng th tỏi to hay thay th c thỡ kh nng tỏi to phi tri qua
mt thi gian rt di n hng triu nm. Chớnh vỡ vy vic bo tn v s dng
bn vng ti nguyờn t nhiờn v nhõn vn l rt quan trng v cn thit, nú giỳp
Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -19- Lớp: VHL 301
cho vic kinh doanh, phỏt trin lõu di.
Trong quỏ trỡnh khai thỏc, vic s dng hp lý cỏc ngun ti nguyờn l

nguyờn tc quan trng hng u. Nu cỏc ngun ti nguyờn c khai thỏc hp
lý, bo tn v s dng bn vng m bo quỏ trỡnh t duy trỡ v t b sung c
din ra theo nhng quy lut t nhiờn hoc thun li hn do cú s tỏc ng ca
con ngi thụng qua vic u t, tụn to thỡ s tụn to ú s ỏp ng lõu di nhu
cu phỏt trin ca du lch qua nhiu th h.
Ngy nay, trong quỏ trỡnh quy hoch cỏc d ỏn phỏt trin du lch cn xõy
dng nhng phng cỏch, chin lc bo tn, tụn to, khai thỏc ti nguyờn du
lch theo hng tit kim, hp lý lu li cho th h tng lai mt ngun ti
nguyờsn khụng kộm hn so vi nhng gỡ th h trc c hng. iu ny cú
ngha l trong quỏ trỡnh khai thỏc phi tớnh n cỏc gii phỏp nhm ngn chn s
mt i ca cỏc loi sinh vt, s suy gim nhng chc nng thit yu ca cỏc h
sinh thỏi cú giỏ tr du lch nh cỏc khu rng nguyờn sinh, cỏc vựng ngp
nc v kh nng bo tn cỏc giỏ tr vn hoỏ truyn thng dõn tc.
1.1.5.2 Duy trỡ tớnh a dng
Tớnh a dng v thiờn nhiờn, vn húa v xó hi l nhõn t quan trng to
nờn s hp dn ca du lch, lm tho món nhu cu a dng cao, to nờn kh nng
cnh tranh du lch v cú sc hp dn ln, m bo cho s phỏt trin. Chớnh vỡ
vy vic duy trỡ v tng cũng tớnh a dng ca thiờn nhiờn, vn hoỏ, xó hi l
ht sc quan trng i vi du lch bn vng lõu di, l c s cho vic bo tn v
phỏt trin ca ngnh du lch.
Tuy nhiờn trong quỏ trỡnh xõy dng v thc hin d ỏn quy hch du lch
cng nhu phỏt trin du lch do nhiu nguyờn nhõn khỏc nhau nờn d dng lm
mt i tớnh a dng ca t nhiờn, vn hoỏ, xó hi.
1.1.5.3 Gim tiờu th quỏ mc v gim lng cht thi
Vic khai thỏc, s dng quỏ mc ti nguyờn v khụng kim soỏt c
lng cht thi du lch s ch dn ti s hu hoi mụi trng, lm cn kit ngun
ti nguyờn m khụng m bo cho s phỏt trin lõu di ca ngnh du lch, ng
thi gõy ụ nhim mụi trng, suy thoỏi ti nguyờn, xỏo trn v vn hoỏ.
Ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng ë Yªn Tö, Qu¶ng Ninh
Sinh viªn: NguyÔn ThÞ Hµ -20- Líp: VHL 301

Bởi vậy trong việc quy hoạch phát triển du lịch bền vững đúng đắn ngay
từ đầu khi lập dự án phải tiến hành đánh giá từ hoạt động du lịch đến tài nguyên
môi trường. Từ đó dự kiến những biện pháp phòng ngừa hữu hiệu nhằm giảm
thiểu tiêu thụ quá mức tài nguyên và giảm lượng chất thải vào môi trường, tránh
những chi phí tốn kém cho việc phục hồi tổn hại về môi trường và đóng góp cho
chất lượng du lịch.
1.1.5.4 Hợp nhất quy hoạch du lịch và quy trình quy hoạch phát triển kinh tế xã hội.
Du lịch là ngành kinh tế liên ngành, liên vùng, nó có mối quan hệ chặt chẽ
với ngành kinh tế, xã hội. Bởi vậy cần hợp nhất quy hoạch phát triển du lịch vào
khuôn khổ hoạch định chiến lược của địa phương và quốc gia.
Khi sự phát triển là một bộ phận hợp nhất của quy hoạch, kế hoạch phát
triển cấp quốc gia hoặc địa phương nếu coi phát triển du lịch là một tổng thể thì
sẽ mang lại lợi ích tối đa và dài hạn hơn cho nền kinh tế xã hội của quốc gia, địa
phương và cho cả phát triển du lich. Điều này sẽ khuyến khích việc bảo tồn, tôn
tạo và khai thác tài nguyên môi trường du lịch hiệu quả hơn, góp phần hấp dẫn
du khách và nâng cao đời sống cộng đồng địa phương.
Khi hòa nhập phát triển quy hoạch du lịch và quy hoạch kinh tế xã hội ,
ngành du lịch sẽ được đầu tư, phát triển phù hợp đồng thời tạo điều kiện thúc
đẩy các ngành kinh tế khác phát triển.
1.1.5.5 Hỗ trợ kinh tế địa phương và thu hút sự tham gia của cộng đồng địa phương
- Hổ trợ kinh tế địa phương: Nguồn tài nguyên mà ngành du lịch sử dụng
vốn thuộc quyền sở hữu chung của người dân bản địa như đường giao thông,
điện nước, hệ thống xử lý chất thải, thông tin liên lạc….có thể không chỉ phục
vụ cho ngành du lịch nhưng vẫn thúc đẩy ngành du lịch phát triển. Hoạt động du
lịch một mặt mang lại hiệu quả tích cực cho kinh tế xã hội của địa phương mặt
khác cũng để lại hậu quả tiêu cực cho tài nguyên môi trường và kinh tế địa
phương. Trong quá trình hoạch định các giải pháp chính sách khi quy hoạch du
lịch cần phải tính đến đóng góp từ thu nhập du lịch cho kinh tế cộng đồng và
quốc gia.
- Thu hút sự tham gia của cộng đồng địa phương: Việc tham gia của cộng

Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -21- Lớp: VHL 301
ng a phng l rt cn thit vi ngnh du lch. iu ny cú ý ngha ln gúp
phn quan trng n phỏt trin du lch bn vng ca ngnh du lch. Bi l theo
kinh nghim thc t v phỏt trin du lch nhiu nc cho thy, s tham gia ca
cng ng a phng cú th lm phong phỳ thờm kinh nghim v sn phm du
lch ng thi cú th giỳp h ci thin cuục sng, xoỏ úi gim nghốo, gúp phn
thu li c nhiu ngoi t cú li cho c cng ng a phng v khỏch du lch
ng thi cng nõng cao trin vng phỏt trin phỏt trin lõu di ca sn phm du
lch nh chuyờn ch, cho thuờ nh, phũng ng, sn phm th cụng m ngh,
lu nim.
1.1.5.6 Ly ý kin qun chỳng v cỏc i tng liờn quan
Trao i, tham kho, ly ý kin ca qun chỳng, cỏc t chc v cỏc c
quan khỏc nhau, cỏc doanh nghip du lch l vic lm rt cn thit ỏnh giỏ
tớnh kh thi ca mt d ỏn. õy khụng ch l quỏ trỡnh nhm dung ho phỏt trin
kinh t vi nhng quan tõm khỏc ca cng ng a phng, vi nhng tỏc ng
tim n ca s phỏt trin lờn mụi trng t nhiờn, vn hoỏ, xó hi m cũn l mt
bc nhm nõng cao nhn thc ca bờn tham gia vi d ỏn quy hoch cựng gii
quyt nhng mõu thun tim n v quyn li, ng thi cú cỏc bin phỏp
gim thiu cỏc tỏc ng tiờu cc v ti a hoỏ s úng gúp tớch cc ca qun
chỳng a phng.
Chớnh vỡ vy trong quỏ trỡnh trin khai cỏc d ỏn quy hoch du lch cũn
phi vn dng nguyờn tc ny trong iu tra xó hi, ly ý kin ca cỏc i tng
liờn quan v cng ng a phng cựng nhau gii quyt cỏc mõu thun ny
sinh trong quỏ trỡnh phỏt trin, gii to cỏc mõu thun tim n, tỡm thy cỏc
nguyờn nhõn bt ng, nhng vn cn gii quyt. iu ny s m bo s
gn kt v cú trỏch nhim hn gia cỏc thnh phn kinh t vi a phng v
cỏc ngnh vi nhau gúp phn tớch cc cho s phỏt trin bn vng ca ngnh
trong ú cú ngnh du lch.
1.1.5.7 Tin hnh nghiờn cu

Cụng tỏc nghiờn cu l yu t c bit quan trng i vi s phỏt trin
ca bt c ngnh kinh t no c bit l ngnh cú nhiu mi quan h trong phỏt
Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -22- Lớp: VHL 301
trin v ph thuc vo iu kin t nhiờn, vn hoỏ, xó hi nh du lch.
Vỡ vy m bo cho s phỏt trin bn vng cn cú nhng cn c khoa
hc vng chc da trờn vic tin hnh nghiờn cu cỏc vn liờn quan. Hn th
na trong quỏ trỡnh phỏt trin nhiu yu t ch quan giỳp cho vic nhn thc
nhng sai xút, thiu xút, hn ch ca d ỏn t ú cú nhng gii phỏp iu
chnh b sung kp thi.
1.1.5.8 o to nhõn lc
Con ngi luụn l yu t quan trng nht i vi s phỏt trin ca ngnh
du lch_mt ngnh kinh t ũi hi cao v lao ng sng. Vỡ vy trong quỏ
trỡnh phỏt trin du lch bn vng, ngoi cỏc yu t k trờn thỡ cn phi cú mt i
ng qun lý, i ng lao ng trc tip c o to c bn v mi mt, cú trỡnh
chuyờn mụn cao, em li li ớch kinh t cho ngnh v nõng cao cht lng
sn phm du lch ng thi gúp phn bo v ti nguyờn v mụi trng.
Tht vy, mt lc lng lao ng c o to cú trỡnh chuyờn mụn
cao, cú kin thc v mụi trng vn hoỏ s lm cho du khỏch cú ý thc trỏch
nhim v nhn thc ỳng v mụi trng v nhng giỏ tr vn hoỏ truyn thng.
iu ny s gúp phn tớch cc vo m bo cho s phỏt trin bn vng v du
lch.
Trong bi cnh Vit Nam ang tng bc hi nhp vi s phỏt trin ca
du lch khu vc v th gii, vic nõng cao cht lng sn phm du lch m
bo tớnh cnh tranh l ht sc quan trng. Chớnh vỡ vy vic chỳ trng o to
phỏt trin ngun nhõn lc cú trỡnh l mt trong nhng nguyờn tc then cht
i vi s phỏt trin bn vng ca du lch.
1.1.5.9 Nõng cao trỏch nhim trong hot ng xỳc tin qung bỏ du lch
Xỳc tin, qung cỏo luụn l mt hot ng quan trng i vi phỏt trin
du lch m bo thu hỳt khỏch, tng cng kh nng cnh tranh ca cỏc sn

phm du lch. Chin lc qung cỏo, tip th i vi du lch bn vng bao gm
vic xỏc nh, ỏnh giỏ v luụn r xoỏt xỏc nh ỳng kh nng ỏp ng ca
cỏc ngun ti nguyờn du lch t nhiờn v nhõn vn cng nh vic cõn i vi cỏc
sn phm du lch.
Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -23- Lớp: VHL 301
Vic qung cỏo tip th cung cp cho khỏch du lch nhng thụng tin y
cú trỏch nhim s nõng cao s tụn trng ca du khỏch i vi mụi trng t
nhiờn, vn hoỏ, xó hi v cỏc giỏ tr nhõn vn ni tham gia, ng thi s lm
gim nhng tỏc ng tiờu cc t hot ng thu hỳt khỏch m bo cho tớnh bn
vng trong phỏt trin du lch. Vỡ vy khi thc hin qung bỏ, xỳc tin v tip th
cn phi m bo tớnh trung thc, cm xỳc v y m bo tớnh bn vng
trong du lch.
1.2 Mi quan h gia mụi trng v du lch
1.2.1 Hot ng du lch tỏc ng n mụi trng kinh t-xó hi
Trong quỏ trỡnh phỏt trin, hot ng du lch cú tỏc ng nht nh n
mụi trng. Cỏc tỏc ng xy ra khụng ch i vi mụi trng t nhiờn m c
vi mụi trng xó hi, nhõn vn. Cỏc tỏc ng cú th l tớch cc lm tng tớnh
a dng sinh hc qua vic phỏt trin cnh quan cõy xanh, cụng viờn, vn
thỳphc v du lch hay lm v phỏt trin cỏc ngnh ngh truyn thng. Cú th
l tỏc ng tiờu cc n cỏc cụng trỡnh tham quan hay s quỏ ti ti cỏc im du
lch ó tỏc ng n h sinh thỏi ú l cỏc vn quc gia, khu bo tnV cng
cú nhiu tỏc ng khỏc n mụi trng trong quỏ trỡnh xõy dng nh xõy dng
mi, ci to cỏc c s vt cht k thut c phc v du lch (xõy dng cỏc khu
vui chi gii trớ, xõy dng ng xỏ, cu cng) hay cỏc hot ng du lch tham
quan vn quc gia, cỏc khu bo tn hay cỏc hot ng th thao nh: bi li,
tm bincỏc dch v nh hng quỏn, vn chuyn
ỏnh giỏ mt cỏch phự hp hn cỏc i tng phỏt trin v di gúc
nhỡn nhn vo mụi trng, cỏc tim nng du lch cú th c th hin qua cỏc
hot ng sau:

1.2.1.1 Tỏc ng tớch cc
Du lch tớch cc s úng gúp cho nn kinh t xó hi trờn 4 lnh vc sau:
- Chuyn dch c cu kinh t, tng thu nhp quc dõn: Du lch l mt
ngnh kinh t mang tớnh tng hp, liờn ngnh, liờn vựng v xó hi hoỏ. Do vy
cụng vic phỏt trin du lch gúp phn thỳc y cỏc nn kinh t khỏc phỏt trin
thụng qua vic ỏp ng cỏc sn phm du lch phc v nhu cu ca khỏch du lch
Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -24- Lớp: VHL 301
nh: phng tin vn chuyn, thụng tin liờn lc, cp in, cp ncThu nhp
t du lch s úng gúp vo vic nõng cao i sng vt cht cng nh tinh thn
ca ngi dõn a phng thụng qua cỏc hot ng du lch gúp phn ụ th hoỏ
cỏc a phng cú im du lch.
- Gúp phn gii quyt cụng n vic lm cho ngi lao ng, tng thu nhp
cho mt cng ng a phng thụng qua cung cp cỏc sn phm du lch phc
v nhu cu ca khỏch: Phỏt trin du lch t khõu chun b u t xõy dng n
khi hot ng du lch din ra ó to cụng n vic lm cho ngi dõn a phng
nh: m hng quỏn phc v du lch, tham gia vo vic xõy dng cỏc c s vt
cht k thut phc v du lch, tham gia vn chuyn khỏchAi cng thy c
rng du lch phỏt trin s lm tng thu nhp cho cng ng a phng, khu vc
v c nh nc.
- Gúp phn ci thin c s vt cht h tng v dch v du lch: Phỏt trin
du lch kộo theo cỏc dch v i kốm gúp phn ci thin v c s h tng v dch
v xó hi cho a phng nh : thụng tin liờn lc, y t, ng giao thụng, cỏc
khu vui chi gii trớdo cú cỏc d ỏn v du lch kộo theo cỏc d ỏn khỏc u t
v c s h tng ti khỏch du lch.
- To iu kin giao lu vn hoỏ gia cỏc vựng, cỏc cng ng v quc t:
Vic phỏt trin du lch to ra c hi giao lu vn hoỏ ca ngi dõn trong vựng
v cỏc a phng trong c nc vi ngi nc ngoi thụng qua giao tip vi
khỏch du lch. Phỏt trin du lch lm rỳt ngn khong cỏch v c s h tng cng
nh nhn thc ca ngi dõn a phng. Nhng tỏc ng v vn hoỏ ca du

lch lm thay i c h thng nhn thc ú l t cỏch cỏ nhõn, quan h gia ỡnh,
li sng tp th, hnh vi o c, nghi l truyn thng.qua tip xỳc trc tip
hay giỏn tip ca ngi dõn a phng vi du khỏch.
1.2.1.2 Tỏc ng tiờu cc
Theo nh phõn tớch trờn, cú th thy nhng thnh tu m du lch mang li
l khụng nh. Tuy nhiờn, cng nh bt k mt ngnh kinh t no nú u cú 2
mt v du lch cng vy. Nú cng cú nhiu tỏc ng tiờu cc ti mụi trng kinh
t v vn hoỏ xó hi. Nhng tỏc ng tiờu cc ca du lch ti mụi trng kinh t,
Phát triển du lịch bền vững ở Yên Tử, Quảng Ninh
Sinh viên: Nguyễn Thị Hà -25- Lớp: VHL 301
vn hoỏ, xó hi th hin 6 vn sau:
- nh hng ti kt cu dõn s (s lng, thnh phn) theo ngnh ngh
do nhu cu v nhõn lc v sc hỳt thu nhp t du lch: Du lch phỏt trin s thu
hỳt mt lng ln lao ng t cỏc ngnh ngh khỏc c bit l ngnh nụng
nghip khin cho lc lng sn xut lng thc ngy cng gim i ỏng k nht
l khu vc hay vựng cú im du lch. Hin tng nhp c ca lao ng du lch,
cỏc nh kinh doanh du lch t ni khỏc n v vn di c ca ngi dõn a
phng trong khu du lch nhm gii phúng mt bng xõy dng c s du lch
ó gõy ra nhiu vn khỏc nhau nh: mõu thun gia ngi dõn a phng
vi nhng nh u t, mõu thun vi dõn lao ng du lch nhp c tỡm kim vic
lm. Chớnh vic xõy dng cỏc khỏch sn, cỏc khu ngh dng, cỏc khu vui chi,
gii trớ l nguyờn nhõn vic di chuyn ch v tỏi nh c ngoi mong mun
ca ngi dõn a phng do nhu cu gii phúng mt bng.
- Gõy ỏp lc lờn c s hot ng du lch: Do tớnh mựa v ca hot ng
du lch cho nờn vo thi k cao im s lng khỏch n cng nh nhu cu sinh
hot ca du khỏch cú th vt quỏ mc kh nng ỏp ng v dch v cụng cng
v c s h tng ca ngi dõn a phng nh cũn ựn tc giao thụng, cỏc nhu
cu v cung cp nc, nng lng, x lý cht thi vt quỏ kh nng ca a
phng ni din ra hot ng du lch.
- An ninh v trt t an ton xó hụi b e da: Du lch ngy cng phỏt trin

cng thu hỳt ụng o du khỏch c ni a v quc t. Nhiu i tng khỏch
n cựng n mt im hoc a phng nờn khú kim soỏt c ht hot ng
ca khỏch. Do vy cỏc t nn phỏt sinh do nhu cu ca khỏch nh nn mi dõm,
c bc, ma tuý v tranh dnh khỏch gia ngi dõn a phng. Ngoi ra vic
phõn b li ớch v chi phớ du lch trong nhiu trng hp cha tht cụng bng
gõy ra mõu thun gia ngi dõn a phng vi ngi lm hot ng du lch.
- Thay i phng thc tiờu dựng: Vic phỏt trin du lch ó lm tng thu
nhp cng nh mc sng ca ngi dõn a phng, lm tng sc mua ng
thi cng lm tng giỏ c hng hoỏ nguyờn liu v thc phm. iu ny th hin
rừ nht s chi tiờu thoi mỏi ca khỏch du lch lm giỏ c cỏc mt hng trong