Tiểu luận cao cấp lý luận chính trị, sự tham gia của việt nam trong vấn đề cải tổ liên hợp quốc hiện nay

MỞ ĐẦU
Trên thế giới ngày nay có đến hàng trăm tổ chức quốc tế, trong đó Liên
Hợp Quốc (LHQ) là tổ chức quốc tế mang tính tồn cầu, có tầm ảnh hưởng
rộng lớn nhất với sự tham gia của phần lớn các quốc gia độc lập, có chủ
quyền trên thế giới. Ngày nay số nước thành viên của LHQ đã là 193. LHQ ra
đời vào ngày 24-10-1945 tại Hội nghị San Francisco với sự tham gia của đại
diện 51 quốc gia theo sáng kiến của Liên Xô, Mỹ và Anh.
Từ khi ra đời cho đến nay, LHQ đã tồn tại và phát triển trong bối cảnh
tình hình thế giới diễn biến phức tạp. Tuy phải chịu tác động của nhiều nhân
tố khác nhau song từ thực tiễn hoạt động hơn 7 thập niên qua cho thấy LHQ
đã đóng vai trị hết sức tích cực trong đời sống của thế giới như góp phần gìn
giữ hịa bình, an ninh quốc tế; tăng cường sự hiểu biết và quan hệ hữu nghị
giữa các nước thành viên; thúc đẩy hợp tác kinh tế - xã hội và dân chủ hóa đời
sống chính trị thế giới; thể hiện quyết tâm đưa thế giới thoát khỏi đói nghèo,
lạc hậu, tiến lên phát triển và thịnh vượng…
Kể từ đầu thập niên 90 cho đến nay, những biến đổi to lớn trong so sánh
lực lượng trong đời sống quan hệ quốc tế do sự sụp đổ chế độ xã hội chủ nghĩa
(XHCN) ở các nước Đông Âu và Liên Xô, LHQ bị đặt trước nhiều thách thức.
Một số nước lớn toan tính hạ thấp vai trị của LHQ, lẩn tránh thực hiện nghĩa vụ
nhưng lại muốn lợi dụng tổ chức này để mưu toan lợi ích riêng của mình. Việc
Mỹ phớt lờ LHQ đơn phương tấn cơng Irắc - một nước độc lập có chủ quyền và
là thành viên của LHQ đã đẩy tổ chức này vào cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất
trong lịch sử. Mặt khác, những hạn chế và tính lỗi thời của bản thân thể chế và
cơ cấu của LHQ cũng đang cản trở những nỗ lực của tổ chức này trong việc thực
hiện mục tiêu và chức năng của mình.


Từ những bất cập nêu trên cho nên vấn đề đặt ra là phải cải tổ một cách
căn bản LHQ, trước hết là Hội đồng Bảo an (HĐBA) để các nước thành viên của
LHQ có tiếng nói chính đáng của mình trong tổ chức này. Đi đầu trong cuộc đấu
tranh địi cải tổ LHQ là nhóm các nước đang phát triển. Kể từ năm 1993 trở lại

đây, các nước đang phát triển đã tăng cường tập hợp lực lượng thông qua các
hình thức khác nhau như nhóm G7, phong trào Khơng Liên kết (KLK)... đã tích
cực đấu tranh địi cải tổ LHQ theo hai hướng:
Hướng thứ nhất là cần mở rộng số thành viên thường trực HĐBA LHQ
để các nước đang phát triển thuộc các khu vực khác nhau có đại diện của
mình tham gia.
Hướng thứ hai là trong trường hợp chưa mở rộng số thành viên HĐBA
LHQ thì cần giảm bớt quyền hạn của HĐBA đồng thời tăng vai trò của Đại
hội đồng LHQ để các Nghị quyết của Đại hội đồng do đại bộ phận các nước
thành viên biểu quyết tán thành có tính bắt buộc.
Là một nước đang phát triển và là thành viên của LHQ, Việt Nam đã có
những đóng góp tích cực trong việc thực hiện tơn chỉ, mục đích của LHQ và
hiện nay cùng với các nước đang phát triển đang tích cực tham gia các hoạt
động đòi cải tổ LHQ nhằm bảo vệ các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương
LHQ và Luật pháp quốc tế, phấn đấu vì một trật tự chính trị và kinh tế quốc tế
cơng bằng và bình đẳng, bảo vệ lợi ích chính đáng của nhóm các nước đang
phát triển. Trong bối cảnh đó, tơi chọn đề tài “Sự tham gia của Việt Nam
trong vấn đề cải tổ Liên Hợp quốc hiện nay” làm đề tài để hoàn thành tiểu
luận của bản thân.


NỘI DUNG
1.Quan hệ giữa Việt Nam và Liên hợp quốc
Quan hệ của Việt Nam và LHQ nói chung có thể được chia thành hai
giai đoạn chính: từ trước năm 1991, đặc biệt từ năm 1977 khi Việt Nam chính
thức gia nhập LHQ đến khi chế độ XHCN ở Liên xô và các nước Đông Âu
sụp đổ; và giai đoạn sau 1991 đến nay.
1.1. Thời kỳ trước 1991:
Việt Nam luôn đánh giá cao vai trò của LHQ đối với đời sống quan hệ
quốc tế. Chính vì vậy, khơng lâu sau khi đất nước giành được độc lập; ngày

14/1/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi cho đại diện Liên Xơ, Anh, Mỹ ở
LHQ yêu cầu các nước này công nhận nền độc lập của Việt Nam và kết nạp
Việt Nam vào LHQ. Do tương quan lực lượng vào những ngày đầu sau khi
giành được độc lập, Đảng ta chủ trương cuộc xung đột Việt - Pháp cần được
giải quyết giữa hai nước, khơng cần có sự can thiệp của bên thứ ba. Trong
thời kỳ kháng chiến chống xâm lược Mỹ, chúng ta chủ trương nhất quán
không đưa vấn đề về cuộc chiến tranh ở Việt Nam ra giải quyết tại LHQ, tuy
khơng gạt bỏ vai trị trung gian hồ giải của cá nhân Tổng thư ký LHQ lúc
bấy giờ là ông U Thant. Về phía LHQ, trong suốt thời gian từ 1945 đên 1975,
Tổ chức này không hề lên tiếng phản đối cuộc chiến tranh thực dân phi nghĩa
của Pháp và Mỹ ở Việt Nam. Trong khi đó, Mỹ khơng ít lần còn dùng HĐBA
làm diễn đàn biện minh cho hành động xâm lược Việt Nam, coi hành động
của Mỹ là vì mục đích hồ bình. Khơng những thế, Mỹ cịn sử dụng diễn đàn
này để vu cáo Việt Nam “tấn công” tàu khu trục của Mỹ (8/1964) ở vùng biển
quốc tế. Trước khi nước nhà được thống nhất, Việt Nam đã đấu tranh để cả
hai miền Bắc và Nam đều là quan sát viên tại LHQ. Sau khi thống nhất nước
nhà, bằng chính nghĩa, nước ta đã tranh thủ được sự đồng tình và ủng hộ của
bạn bè, Việt Nam trở thành thành viên chính thức của LHQ vào ngày


20/9/1977. Ngay từ những ngày đầu tham gia LHQ, Việt Nam ln chủ động
đóng góp tiếng nói về những vấn đề liên quan đến hồ bình, ổn định, hợp tác
ở Đơng Nam Á. Đồng thời, Việt Nam tích cực cùng nhiều quốc gia thành viên
thúc đẩy LHQ thông qua các nghị quyết, quyết định cùng các biện pháp cụ thể
nhằm phát huy vai trò của LHQ, tăng cường sự phối hợp của các dân tộc
trong cuộc đấu tranh chống chạy đua vũ trang, giải trừ quân bị, ngăn ngừa và
giải quyết các tranh chấp, xung đột quốc tế bằng biện pháp hồ bình, bảo vệ
độc lập và quyền tự quyết của các dân tộc, cải thiện môi trường kinh tế quốc
tế, phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội và bảo đảm quyền con người.
Ngay sau khi gia nhập LHQ, nước ta đã vận động, tranh thủ các nước

thành viên Đại hội đồng LHQ thông qua được Nghị quyết A/Res/33/2(1977)
kêu gọi cộng đồng quốc tế viện trợ giúp đỡ Việt Nam tái thiết, hàn gắn vết
thương sau chiến tranh. Hoạt động của nước ta tại LHQ trong thời gian này là
thực hiện chủ trương giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và CNXH, đoàn kết
với các lực lượng XHCN, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội chống
chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa thực dân, chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, đồng
thời tranh thủ điều kiện quốc tế thuận lợi cho việc bảo vệ và xây dựng CNXH
ở Việt Nam. Việt Nam cũng đã tích cực, chủ động phối hợp với các nước
trong Phong trào KLK và các nước đang phát triển đấu tranh bảo vệ các
nguyên tắc cơ bản của Hiến chương LHQ như nguyên tắc về bình đẳng chủ
quyền, khơng can thiệp vào cơng việc nội bộ của nhau, không sử dụng hay đe
doạ sử dụng vũ lực, đồng thời bảo vệ lợi ích của các nước đang phát triển,
trong đó có Việt Nam. Chúng ta cũng tranh thủ được sự giúp đỡ về nguồn
vốn, chất xám và khoa học kỹ thuật của LHQ phục vụ cho sự nghiệp xây
dựng và phát triển của Việt Nam.
Sau khi quân tình nguyện Việt Nam vào Cămpuchia theo yêu cầu của
Mặt trận đoàn kết dân tộc cứu nước Cămpuchia nhằm lật đổ chế độ diệt chủng


Pônpốt đầu năm 1979, Mỹ, các nước phương Tây, Trung Quốc, ASEAN đã sử
dụng LHQ để hợp pháp hố chính quyền Cămpuchia dân chủ chống lại Nhà
nước Cộng hoà nhân dân Cămpuchia, chống lại Việt Nam. Họ cịn tìm cách
đưa vấn đề Việt Nam can thiệp Cămpuchia dưới đề mục ‘’tình hình
Cămpuchia’’ ra Đại hội đồng, Hội đồng Bảo an cũng như vấn đề tranh chấp
biên giới Việt-Trung ra HĐBA LHQ. Tuy nhiên tại HĐBA, Liên Xô đã phủ
quyết các nghị quyết này. Hoạt động của nước ta tại LHQ từ 1979 đến 1990
chủ yếu nhằm giải toả vấn đề Cămpuchia, chủ trương của nước ta là giải
quyết vấn đề hịa bình của Cămpuchia ngồi LHQ. Từ năm 1979-1986, nước
ta đạt được yêu cầu gạt bỏ vai trò LHQ về vấn đề Cămpuchia, đề cao lập
trường chính nghĩa của Việt Nam trong việc cứu nhân dân Cămpuchia thoát

khỏi chế độ diệt chủng. Từ 1986 đến 1991, Việt Nam có tính đến vai trò LHQ,
từng bước chấp nhận vai trò lớn hơn của LHQ nên đã tăng cường trao đổi
thực chất với Tổng Thư ký và Phó Tổng Thư ký LHQ phụ trách vấn đề
Cămpuchia. Thực hiện chủ trương giảm đối đầu với ASEAN, nước ta chủ
trương tạm gác lại việc bỏ phiếu về quyền đại diện Cămpuchia và không tham
gia thảo luận mục “tình hình Cămpuchia’’. Với việc ký Hiệp định Pari năm
1991 về vấn đề hịa bình ở Cămpuchia, giai đoạn khó khăn, phức tạp của nước
ta tại LHQ cũng chấm dứt.
Nhìn chung, do chịu tác động của chiến tranh lạnh và cuộc đấu tranh tư
tưởng giữa hai hệ thống xã hội đối lập, quan hệ giữa Việt Nam và LHQ thời
kỳ trước năm 1991 còn nhiều hạn chế, bị bao vây cấm vận kéo dài cho nên
vai trò, vị thế của nước ta tại LHQ thời gian đó còn rất khiêm tốn. Dù vậy,
nước ta vẫn tranh thủ được một số nguồn vốn viện trợ trực tiếp không hoàn lại
từ Hệ thống phát triển LHQ, từ các tổ chức chun mơn thuộc Hệ thống phát
triển của LHQ, góp phần cho ta khắc phục hậu quả chiến tranh và những khó
khăn kinh tế- xã hội, thiên tai, giáo dục, y tế, kế hoạch hố gia đình...


1.2. Thời kỳ từ 1991 đến nay:
Sau khi chế độ XHCN ở Liên xô và các nước Đông Âu sụp đổ, nước ta
đứng trước nhiều khó khăn. Trong bối cảnh đó, nước ta chủ trương thực hiện
đường lối đổi mới, triển khai chính sách đối ngoại “thêm bạn, bớt thù”, “ra
sức phá thế bao vây cấm vận, tranh thủ càng nhiều bạn bè càng tốt, giảm bớt
càng nhiều kẻ thù càng hay”. Đại hội VII của Đảng đề ra đường lối đối ngoại
“độc lập tự chủ, đa dạng hoá, đa phương hoá quan hệ quốc tế”; xác định
nhiệm vụ đối ngoại của ta là “giữ vững hồ bình, mở rộng quan hệ hữu nghị
và hợp tác, tạo điều kiện quốc tế thuận lợi cho công cuộc xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc”, đồng thời chủ trương “hợp tác bình đẳng và cùng có lợi với tất cả
các nước, khơng phân biệt chế độ chính trị - xã hội khác nhau trên cơ sở các
ngun tắc cùng tồn tại hồ bình”. Đại hội VIII của Đảng đề ra phương châm

Việt Nam muốn là bạn của tất cả các nước trong cộng đồng quốc tế phấn đấu
vì hồ bình, độc lập và phát triển. Đại hội IX và X nâng lên thành chủ trương
đối ngoại “độc lập tự chủ, rộng mở, đa phương hoá, đa dạng hoá các quan hệ
quốc tế”, với phương châm “sẵn sàng là bạn đối tác tin cậy của tất cả các
nước”. Với chính sách đối ngoại này, Việt Nam với LHQ được cải thiện và
phát triển nhanh chóng. Từ năm 1991 đến nay, thực hiện đường lối đối ngoại
độc lập tự chủ, rộng mở, đa dạng hóa, đa phương hóa các quan hệ quốc tế trên
tinh thần Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng
quốc tế, phấn đấu vì hịa bình, độc lập và phát triển, quan hệ Việt Nam và
LHQ đã phát triển nhanh chóng. Việt Nam tham gia ngày càng tích cực và
chủ động trên nhiều lĩnh vực trong chương trình nghị sự của LHQ như vấn đề
hịa bình và an ninh, giải trừ quân bị, phát triển kinh tế - xã hội, kiểm soát dân
số và bảo vệ môi trường, thúc đẩy quyền con người. Sự tham gia đóng góp và
vị thế của Việt Nam tại LHQ từng bước được cải thiện và nâng cao cả về
chiều rộng và chiều sâu trên nhiều lĩnh vực.


Trên lĩnh vực hịa bình và an ninh quốc tế. Việt Nam tham gia tích cực
vào q trình thương lượng và là thành viên của Cơng ước Cấm vũ khí Hóa
học (1998), ký Hiệp ước Cấm thử hạt nhân tồn diện (CTBT) năm 1996; là
thành viên của Hội nghị Giải trừ quân bị (CD) năm 1996 và ký Nghị định thư
bổ sung Hiệp định bảo đảm hạt nhân với IAEA. Hàng năm, nước ta tham gia
đều đặn vào Cơ chế Đăng kiểm Vũ khí thơng thường của LHQ nhằm thực
hiện một trong các biện pháp xây dựng lòng tin với các nước và làm tốt nghĩa
vụ thành viên LHQ. Việt Nam cũng đã chủ động và tích cực phối hợp với các
nước Không liên kết và đang phát triển đấu tranh bảo vệ các nguyên tắc cơ
bản của Hiến chương LHQ và luật pháp quốc tế, phấn đấu vì một trật tự chính
trị và kinh tế quốc tế cơng bằng và bình đẳng, bảo vệ lợi ích của các nước
đang phát triển.
Về lĩnh vực hợp tác phát triển: Việt Nam được LHQ và cộng đồng quốc

tế đánh giá là nước đi đầu trong các nước đang phát triển trong công tác xóa
đói giảm nghèo, thực hiện các MDGS mà LHQ đề ra. Năm 2005, Việt Nam
đã phê duyệt chương trình trọng tâm mới của LHQ tại Việt Nam (UNDAF),
các chương trình nâng cao hiệu quả viện trợ mà điển hình là Cam kết Hà Nội
về hiệu quả viện trợ, Kế hoạch hành động về hài hòa thủ tục viện trợ ở Việt
Nam. Trong đó, hướng ưu tiên hợp tác giữa Việt Nam và các tổ chức LHQ
được thể hiện bằng việc đạt được 3 mục tiêu chính nêu trong UNDAF là: xây
dựng các chính sách kinh tế hỗ trợ quá trình tăng trưởng mang tính cơng
bằng, hịa nhập và bền vững; nâng cao chất lượng cung cấp các dịch vụ xã hội
và an sinh xã hội và tính cơng bằng trong việc tiếp cận các dịch vụ này; các
chính sách, luật pháp và cơ cấu quản trị quốc gia hỗ trợ một cách có hiệu quả
cho sự phát triển dựa trên quyền để thực hiện các giá trị và MDGS... Với mối
quan hệ tốt đẹp và sự tin tưởng vào tương lai phát triển của Việt Nam, cho đến
nay, các tổ chức trong LHQ đã dành cho Việt Nam các khoản viện trợ gần 2 tỷ


USD, trong đó giai đoạn 1991 - 2000 là hơn 630 triệu USD. Trong giai đoạn
2006 - 2010 các tổ chức LHQ cam kết tài trợ cho Việt Nam 425 triệu USD.
Với vai trị tích cực và vị thế ngày càng cao của Việt Nam tại LHQ,
Việt Nam đã được tín nhiệm bầu vào nhiều vị trí quan trọng tại Tổ chức này
như: là Phó Chủ tịch và Quyền Chủ tịch Đại hội đồng LHQ năm 1997, 2000
và 2003; là thành viên Hội đồng Kinh tế - xã hội (1997 - 2000); là Chủ tịch
Đại hội đồng Tổ chức Nông lương khóa 33; thành viên của Hội đồng Thống
đốc IAEA nhiệm kỳ 1991 - 1993, 1997 - 1999 và 2003 - 2005 ; thành viên ủy
ban Nhân quyền (2001 - 2003); thành viên Hội đồng chấp hành UNICEF
(1997 - 1998); thành viên Hội đồng Chấp hành Chương trình phát triển và
Quỹ Dân số LHQ (2000 - 2002); thành viên Hội đồng điều hành Liên minh
bưu chính thế giới (1999 - 2004), và thành viên Liên minh Viễn thông quốc tế
(1994 - 2006). Hiện nay, Việt Nam được LHQ tín nhiệm chọn là một trong 8
quốc gia triển khai thí điểm sáng kiến "Một LHQ" ở cấp độ quốc gia - một nội

dung cải tổ quan trọng của LHQ. Đặc biệt, Việt Nam được bầu làm thành viên
không thường trực HĐBA LHQ nhiệm kỳ 2008 - 2009.
2. Quan điểm và sự tham gia của Việt Nam về cải tổ bộ máy Liên
hợp quốc
Tại các Hội nghị Thiên niên kỷ năm 2000 và tại khoá họp 60 Đại hội
đồng LHQ, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam đã phát biểu chia sẻ quan điểm
chung cho rằng việc cải tổ LHQ, trước hết phải nâng cao được hiệu quả hoạt
động và tăng cường dân chủ hoá trong phương thức hoạt động của tổ chức
này trên cơ sở củng cố và tăng cường các nguyên tắc cơ bản của Hiến
chương. Theo đó cần củng cố vai trò trung tâm và quyền hạn của Đại hội
đồng LHQ, cơ quan có sự tham gia bình đẳng của tất cả các nước thành viên.
Đối với HĐBA LHQ, cần cải tiến phương pháp làm việc để tăng tính dân chủ
và minh bạch, mở rộng cả thành viên thường trực và không thường trực nhằm


bảo đảm rằng HĐBA hành động đại diện cho mọi thành viên LHQ như Hiến
chương quy định. Bộ trưởng Ngoại giao nước ta cũng cho rằng cải tổ LHQ
cần được tiến hành một cách toàn diện và trên nhiều lĩnh vực.Theo quan điểm
của Việt Nam, cải tổ bộ máy nhân quyền của LHQ là cần thiết, nhưng cần
đảm bảo công bằng và khơng bị chính trị hố.
Ngày 13 tháng 9 năm 2005, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam
đã nêu quan điểm của Việt Nam về kế hoạch cải tổ LHQ đã được Đại Hội
đồng khố 60 thơng qua tại New York rằng “sau 60 năm tồn tại và phát triển,
LHQ cần phải được cải tổ để đáp ứng với những thay đổi của tình hình thế
giới hiện nay”. Trong các hoạt động của mình, LHQ cần phải tuân thủ chặt
chẽ, nhất quán các nguyên tắc của Hiến chương LHQ như quyền bình đẳng,
chủ quyền quốc gia, khơng can thiệp vào cơng việc nội bộ, tồn vẹn lãnh thổ
nhằm góp phần nâng cao vai trị, uy tín, hiệu quả và năng lực của mình trong
việc đối phó với những thách thức mới, duy trì hồ bình và an ninh quốc tế,
thúc đẩy sự phát triển chung của các thành viên, thực hiện các mục tiêu phát

triển Thiên niên kỷ.
Tại phiên thảo luận cấp cao chung Khoá 62 Đại Hội đồng LHQ có sự
tham dự của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng, các vị lãnh
đạo các quốc gia đã đề ra những định hướng lớn cho công việc của LHQ
trong thời gian tới: Đó là thúc đẩy mạnh mẽ việc xây dựng các mối quan hệ
quốc tế công bằng, lành mạnh dựa trên cơ sở luật pháp quốc tế và các nguyên
tắc của Hiến chương LHQ; đóng góp tích cực vào việc thu hẹp khoảng cách
phát triển, trong đó có việc thực hiện các mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ, để
tồn cầu hố trở thành một lực lượng tích cực đối với tồn thể nhân dân thế
giới; thực hiện cải tổ toàn diện LHQ. Ở phiên thảo luận này, thay mặt cho Nhà
nước và nhân dân Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã
khẳng định sự cam kết, đồng thời trình bày những hướng tham gia cụ thể để


có thể đóng góp hết sức mình vào việc thực hiện sứ mạng cao cả của cơ quan
này.Với tinh thần tích cực, xây dựng, hợp tác, có trách nhiệm trong đời sống
quốc tế, Việt Nam quyết tâm phối hợp cùng các quốc gia thành viên LHQ và
các đối tác của LHQ phấn đấu phát huy hơn nữa vai trò của tổ chức LHQ vì
lợi ích chung của các dân tộc.
Ngày 23/9/2008 khai mạc khóa họp lần thứ 63 Đại hội đồng LHQ, Phó
Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Gia Khiêm tham dự và phát
biểu tại phiên họp chung đã đề cập đến tình hình quốc tế, vai trị của LHQ và
những cam kết của Việt Nam đóng góp vào nỗ lực tìm giải pháp cho các vấn
đề tồn cầu và tích cực góp phần vào cải tổ LHQ. Cũng liên quan đến vấn đề
cải tổ LHQ, Việt Nam luôn ủng hộ các nỗ lực và cũng đã thể hiện ý thức trách
nhiệm cao đối với vấn đề cải tổ LHQ. Để góp phần vào q trình cải tổ LHQ,
Việt Nam hiện là một trong tám nước đầu tiên trên thế giới được LHQ chọn
để thí điểm Sáng kiến “Một Liên Hợp Quốc” ở Việt Nam sau khi LHQ triển
khai chương trình cải tổ bộ máy các cơ quan đại diện của LHQ ở nước ngoài
theo hướng tinh gọn và hiệu quả.

Theo ông John Hendra - điều phối viên thường trú của LHQ tại Việt
Nam thì "Thế giới sẽ rất quan tâm đến những gì đang diễn ra tại Việt Nam vì
giờ đây Việt Nam đã thực sự là tâm điểm của công cuộc cải tổ LHQ trên
phạm vi toàn cầu. Cơ sở của nhận định trên xuất phát từ việc Việt Nam được
chọn là một trong 8 nước đầu tiên thực hiện thí điểm cải tổ LHQ ở cấp độ
quốc gia nhằm tiếp tục tối ưu hóa các hoạt động của tổ chức này ở Việt Nam
nhằm hợp nhất các cơ quan của tổ chức này trên mỗi quốc gia theo hướng có
kế hoạch chung, ngân sách chung, lãnh đạo chung, phương thức quản lý và
trụ sở chung. Việc lựa chọn Việt Nam làm nơi thí điểm đầu tiên thực hiện lộ
trình cải tổ LHQ, tổ chức này không chỉ cho rằng, Việt Nam đã và đang đi đầu
trong nỗ lực nâng cao hiệu quả viện trợ và quá tình tiến tới hoạt động theo


một thể thống nhất của LHQ, mà còn nhận thấy mối quan hệ lâu dài, tin cậy
lẫn nhau giữa Việt Nam và LHQ. Đối với Việt Nam, việc nỗ lực thực hiện cải
cách hoạt động của các cơ quan LHQ ở cấp quốc gia chỉ là một trong những
biểu hiện cụ thể ủng hộ và hưởng ứng tích cực của Việt Nam đối với cơng
cuộc cải tổ LHQ nói chung trên phạm vi toàn cầu - vấn đề mà Việt Nam đã
luôn nhất quán quan điểm trong nhiều năm qua. Kể từ năm 2000, khi đại diện
nước ta cùng đại diện của 188 nước ký cam kết thực hiện mục tiêu Thiên niên
kỷ, trong đó có mục tiêu về cải tổ LHQ, tại các diễn đàn quốc tế, Việt Nam
luôn lên tiếng ủng hộ tiến trình cải tổ này và luôn nhấn mạnh nội dung,
phương thức cải tổ. Không những thế, Việt Nam cịn đưa ra sáng kiến của
mình chung quanh vấn đề cải tổ LHQ. Liên tiếp trong những phiên họp gần
đây của LHQ, Việt Nam đều nhất quán cho rằng, cải tổ HĐBA là một trong
những vấn đề quan trọng nhất trong quá trình cải tổ LHQ và cơ quan này cần
được cải tổ cả về thành phần lẫn phương thức làm việc nhằm đáp ứng nguyện
vọng của tất cả các nước thành viên LHQ. Nhất quán quan điểm này, Việt
Nam tích cực đưa ra nhiều biện pháp tăng cường vai trò trung tâm của Đại
Hội đồng LHQ, đồng thời luôn khẳng định quan điểm cho rằng cần thủ tiêu

tính độc quyền phủ quyết của các nước ủy viên thường trực HĐBA để đảm
bảo tính dân chủ đại diện của HĐBA. Mới đây, trong cuộc gặp Tổng Thư ký
LHQ Ban Ki-moon tại trụ sở LHQ (6/2007), Chủ tịch nước Nguyễn Minh
Triết cũng tiếp tục khẳng định sự ủng hộ và hưởng ứng của Việt Nam đối với
công cuộc cải tổ LHQ nói chung và cụ thể là "Việt Nam sẽ phối hợp với LHQ
thực hiện thành công việc cải tổ hoạt động của các cơ quan LHQ tại Việt
Nam. Về phần mình, Tổng Thư ký LHQ Ban Ki-moon đánh giá Việt Nam là
nước luôn đi đầu trong việc thực hiện tuyên bố Thiên niên kỷ, trong đó có
mục tiêu cải tổ LHQ, và trở thành tấm gương cho nhiều nước áp dụng
theo.Hoạt động tích cực của Việt Nam trong vai trị của Ủy viên khơng


thường trực HĐBA nhiệm kỳ 2008 - 2009 đã thể hiện những đóng góp của
Việt Nam vào tiến trình cải tổ LHQ thời gian qua.
Ghi nhận những đóng góp nhiều mặt của Việt Nam vào cơng việc của
LHQ nói chung, vào q trình cải tổ LHQ nói riêng, các quốc gia thành viên
LHQ đã nhiều lần bầu Việt Nam vào cơ chế lãnh đạo của nhiều cơ quan LHQ.
Phát biểu về hướng đóng góp của Việt Nam vào cơng việc của HĐBA LHQ
trong nhiệm kỳ 2008- 2009, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng: ”Chúng
ta sẽ nỗ lực cùng các nước góp phần làm giảm căng thẳng, ngăn ngừa và giải
quyết hịa bình các cuộc xung đột trên thế giới. Việt Nam ủng hộ và ln sẵn
sàng đóng góp cho q trình giải trừ qn bị tồn diện và triệt để, đồng thời
lên án và chủ trương loại trừ chủ nghĩa khủng bố quốc tế dưới mọi hình thức,
phù hợp với luật pháp quốc tế. Việt Nam hoan nghênh và sẵn sàng tham gia
các cơ chế cả trong và ngoài HĐBA về việc tăng cường hỗ trợ tái thiết và phát
triển cho những nước vừa trải qua xung đột, sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm của
một quốc gia đã trải qua quá trình tái thiết và phát triển với nhiều vấn đề phải
xử lý sau các cuộc chiến tranh ác liệt và đã đạt được những thành tựu quan
trọng. Đồng thời, chúng ta cũng đang hồn tất q trình chuẩn bị để có thể
tham gia một cách có hiệu quả vào hoạt động gìn giữ hịa bình của LHQ, phù

hợp với điều kiện và khả năng của mình. Việt Nam sẽ cùng các nước thúc đẩy
hợp tác đa phương trong khuôn khổ LHQ và coi cách tiếp cận đa phương để
giải quyết các vấn đề chung là biện pháp hữu hiệu và lâu bền. Chúng ta sẽ tiếp
tục đóng góp vào q trình cải tổ LHQ nói chung và đặc biệt là HĐBA nói
riêng nhằm tăng cường tính đại diện, hiệu quả, dân chủ của cơ quan này để có
thể ứng phó một cách có hiệu quả với những mối đe dọa và thách thức mới
của thế kỷ XXI, góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh chung của nhân dân thế
giưới vì hịa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội”.


Quan hệ của Việt Nam được mở rộng về mặt ngoại giao với 176 nước,
có quan hệ hợp tác kinh tế - thương mại với hầu hết các quốc gia, vùng lãnh
thổ trên thế giới. Việc Việt Nam là thành viên tích cực của nhiều tổ chức và
diễn đàn tồn cầu và khu vực đã tạo những điều kiện thuận lợi mới cho sự
hợp tác giữa Việt Nam với các quốc gia thành viên khác trong các công việc
của LHQ. Việt Nam được LHQ đánh giá cao về việc hoàn thành trước thời
hạn nhiều Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ, triển khai thành công đồng thời
chia sẻ kinh nghiệm của mình trong việc thực hiện các chương trình hành
động của các hội nghị LHQ về phát triển xã hội, mơi trường, an ninh lương
thực, tài chính cho phát triển, nhà ở, nhân quyền, dân số và phát triển, phụ nữ,
trẻ em, chống phân biệt chủng tộc, phòng chống HIV/AIDS… Sự tham gia
đóng góp và vị thế của Việt Nam tại LHQ trong những năm gần đây từng
bước được cải thiện và nâng cao cả chiều rộng lẫn chiều sâu, phù hợp với
đường lối và chính sách đối ngoại của nước ta thời kỳ đổi mới. Với những
đóng góp tích cực và có hiệu quả của nước ta đối với Tổ chức LHQ trong thời
gian qua, Việt Nam đã được nhiều nước thành viên LHQ và các quan chức
LHQ khen ngợi và đánh giá cao. Ví dụ như: Tại khóa họp lần thứ 5 của Hội
đồng nhân quyền (từ 4-15/5/2009) nhóm làm việc của Hội đồng Nhân quyền
theo cơ chế kiểm điểm định kỳ (UPR) của LHQ đã đánh giá cao những thành
tựu nhiều mặt của Việt Nam, nhất là trong cơng cuộc xóa đói, giảm nghèo và

thực hiện các Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ của LHQ (MDGS), hoan
nghênh Việt Nam đã chủ động, tích cực hợp tác quốc tế trong lĩnh vực nhân
quyền, mong muốn Việt Nam duy trì và phát huy những thành tựu đã đạt
được trong việc bảo vệ quyền con người cũng như chia sẻ kinh nghiệm với
các nước. Ngày 13/5/ 2009 Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Phó Thủ tướng
kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Gia Khiêm tiếp bà A.R.Mighi-rô, Phó Tổng Thư ký LHQ đang làm việc tại Việt Nam, Phó Tổng Thư ký


LHQ cho rằng : Việt Nam đã khẳng định vị thế mới trên trường quốc tế và có
những đóng góp rất quan trọng trong các hoạt động của LHQ, đặc biệt là với
vai trị tích cực có trách nhiệm của một Uỷ viên không thường trực HĐBA
LHQ cũng như thành công trong việc thực hiện Sáng kiến Một LHQ tại Việt
Nam, coi đây là kinh nghiệm tốt, đóng góp cho tiến trình cải tổ LHQ nói
chung. Cũng tại buổi tiếp này, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao
Phạm Gia Khiêm khẳng định: Việt Nam coi trọng quan hệ với LHQ, mong
muốn LHQ phát huy hơn nữa vai trò trên lĩnh vực này và chia sẻ quan điểm
chung là LHQ cần cải tổ để đảm đương trọng trách của mình, đồng thời ghi
nhận những tiến bộ vừa qua trong việc cải tổ LHQ. Về phần mình, Việt Nam
coi trọng và ln chủ động, tích cực đóng góp có trách nhiệm, thiết thực vào
công việc chung của LHQ, nhất là HĐBA. Thời gian qua Việt Nam đã có
đóng góp trong việc đổi mới hoạt động của LHQ, như đua sáng kiến góp
phần cải tiến phương thức hoạt động của HĐBA và tích cực triển khai Sáng
kiến Một LHQ tại Việt Nam.


KẾT LUẬN
Liên hợp quốc là tổ chức quốc tế toàn cầu, là diễn đàn đa phương lớn
nhất trong quan hệ quốc tế từ trước tới nay. Các nước trên thế giới, dù là nước
lớn hay nước nhỏ tham gia vào tổ chức này xuất phát từ yêu cầu khách quan
và chủ quan nhằm phục vụ lợi ích chiến lược của mình, đồng thời tăng cường

hợp tác vì một thế giới hịa bình và phát triển. Sau hơn 70 năm tồn tại và phát
triển, LHQ vừa là diễn đàn tranh thủ dư luận, nắm bắt dư luận và triển khai
quảng bá nhanh nhất, rộng rãi nhất về đường lối, chính sách đối ngoại của
mình, vừa là nơi đàm phán đa phương các vấn đề liên quan có lợi ích chồng
chéo, đan xen nhau trong hợp tác quốc tế. Tuy nhiên, ra đời cách đây hơn 70
năm cho nên nhiều quy chế, quy định về cơ cấu tổ chức và tôn chỉ mục đích
hoạt động của LHQ đã lỗi thời và xuất hiện nhiều bất cập, khơng cịn phù hợp
với tình hình thế giới mới đang thay đổi nhanh chóng như hiện nay. Thực tiễn
thế giới những năm sau chiến tranh lạnh cho thấy, so sánh lực lượng ở bên
trong LHQ đã biến đổi về chất; số lượng các nước thành viên hiện nay đã tăng
lên đáng kể, không phải là 51 thành viên như ngày đầu thành lập mà là 193; vị
thế quốc tế của các quốc gia thành viên LHQ ở khu vực và trên thế giới cũng
thay đổi lớn. Tầm vóc của nhiều quốc gia lớn mạnh hơn trên mọi phương
diện; hội nhập quốc tế và tồn cầu hố trên thế giới diễn ra nhanh chóng, khoa
học kỹ thuật và công nghệ thông tin phát triển đưa nền kinh tế nói chung và
thu nhập quốc dân nói riêng tăng trưởng cao và liên tục. Vì vậy vấn đề cải tổ
bộ máy LHQ và bổ sung, sửa đổi Hiến chương LHQ là nhằm tăng cường tính
hiệu quả trong hoạt động, tăng dân chủ hoá và minh bạch hoá trên cơ sở tăng
cường và củng cố các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương LHQ; cần tránh
chính trị hố khi thực thi nhiệm vụ cao cả của LHQ, làm tổn hại đến đến lợi
ích, chủ quyền và tồn vẹn lãnh thổ của các quốc gia thành viên; đảm bảo tính


đại diện bình đẳng giữa các khu vực và quốc gia; tiết kiệm ngân quỹ để giúp
các nước đang phát triển tốt hơn; cùng nhau hợp tác ngăn chặn chiến tranh,
xung đột, khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia, chống nghèo đói và bệnh tật...
gìn giữ hồ bình, an ninh và bảo đảm độc lập dân tộc và phồn vinh của mỗi
quốc gia.
Trước nhu cầu cải tổ LHQ do sự biến đổi sâu sắc và tồn diện của tình
hình quốc tế như hiện nay và trước những nỗ lực của các nước trong cộng

đồng quốc tế, chúng ta tin rằng LHQ sẽ nâng cao hiệu quả hoạt động, tăng
cường dân chủ hố trong phương thức hoạt động của mình trên cơ sở củng cố
và tăng cường các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương, tạo điều kiện cho các
quốc gia thành viên có tiếng nói bình đẳng trên các diễn đàn của LHQ. Mặc
dù cịn nhiều khó khăn, phức tạp song quá trình cải tổ LHQ chắc chắn sẽ được
thực hiện, đáp ứng nguyện vọng của đại đa số các nước thành viên.
Đối với Việt Nam, sau chiến thắng mùa xn năm 1975, giải phóng
hồn tồn Miền Nam, thống nhất đất nước, góp phần to lớn vào cuộc đấu
tranh chung của nhân dân thế giới vì hịa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và
tiến bộ xã hội. Với thắng lợi này, uy tín và vị trí của Việt Nam trong cộng
đồng quốc tế nói chung, trên các diễn đàn của LHQ nói riêng được nâng cao
hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, chiến tranh đã để lại cho ta bao hậu quả và vết
thương hết sức nặng nề. Trong khi bên ngoài, kẻ thù tận dụng triệt để vấn đề
Cămpuchia để thực hiện chính sách bao vây cấm vận về kinh tế, cô lập nước
ta trên tất cả các diễn đàn quốc tế. Vì vậy đất nước và con người Việt Nam
phải vươn lên để tồn tại và phát triển. Thống nhất đất nước, chúng ta tranh thủ
ủng của hộ bạn bè quốc tế, đấu tranh gia nhập LHQ và Việt Nam đã chính
thức gia nhập LHQ vào ngày 20/9/1977. Sau khi trở thành thành viên LHQ,
Đảng và Nhà nước ta chủ trương dùng diễn đàn LHQ để ủng hộ cuộc đấu
tranh của nhân dân thế giới vì hịa bình, hợp tác và phát triển, đồng thời tranh


thủ sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế cho sự nghiệp xây dựng CNXH và bảo
vệ Tổ quốc Việt Nam. Mặt khác, diễn đàn LHQ còn là điều kiện để Việt Nam
tuyên truyền, triển khai đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, đề cao vị thế của
nước ta trên trường quốc tế, phá thế bao vây cấm vận của kẻ thù. Ngày nay,
cùng với quá trình đổi mới đất nước, Việt Nam tiếp tục tham gia, đóng góp
vào diễn đàn LHQ để tiếp tục triển khai đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, đa
phương hoá, đa dạng hoá trong quan hệ quốc tế, là bạn, đối tác tin cậy của các
nước trong cộng đồng quốc tế, phấn đấu vì hịa bình, hợp tác và phát triển,

qua đó nhằm nâng cao uy tín, vị thế quốc tế của Việt Nam, tranh thủ vốn,
khoa học- công nghệ của LHQ, phục vụ cho công cuộc xây dựng và phát triển
nước ta. Đối với công việc cải tổ LHQ, Việt Nam đã ln chủ động, tích cực
phối hợp với các nước đang phát triển và các lực lượng tiến bộ trên thế giới
đấu tranh bảo vệ các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương LHQ như quyền
bình đẳng, chủ quyền quốc gia, không can thiệp vào công việc nội bộ của
nhau, không sử dụng vũ lực hay đe doạ sử dụng vũ lực, bảo vệ lợi ích quốc
gia và lợi ích chính đáng của các nước đang phát triển. Trên cơ sở thành tựu
của sự nghiệp đổi mới ở nước ta dưới sự lãnh đạo của Đảng trong những năm
qua, vai trò, vị thế của Việt Nam càng được nâng cao, chúng ta càng có khả
năng, điều kiện nói lên tiếng nói của chính mình, góp phần cùng cộng đồng
quốc tế đấu tranh cho cho cơng việc cải tổ LHQ nói riêng, cho hịa bình và
phát triển của thế giới nói chung./.