Cơ hội và thách thức của bảo hiểm nhân thọ đối với thị trường Việt Nam

CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC CỦA BẢO HIỂM NHÂN THỌ ĐỐI VỚI
THỊ TRƯỜNG VIỆT NAM
Nguyễn Thị Thanh Phú
Khoa Tài chính - Thương mại, Trường Đại học Công Nghệ TP. Hồ chí Minh (HUTECH).
GVHD: ThS. Võ Tường Oanh

TĨM TẮT
Việt Nam là một thị trường tiềm năng, hứa hẹn sự phát triển mạnh mẽ của hoạt động kinh doanh bảo hiểm và
các dịch vụ bảo hiểm. Với dân số đông, thu nhập và đời sống của người dân, yêu cầu nâng cao chất lượng sống
cũng đang được nâng lên một cách đáng kể. Nhu cầu mua bảo hiểm ở tất cả các hình thức đang gia tăng nhanh
ở mọi đối tượng, thành phần và độ tuổi cư dân. Thêm vào đó là gần đây, thị trường bảo hiểm Việt Nam đặc
biệt là bảo hiểm nhân thọ ngày càng có nhiều cơng ty nước ngồi tham gia với các loại hình bảo hiểm đa dạng,
phong phú. Vì vậy, ngành bảo hiểm có rất nhiều cơ hội cũng như thách thức để phát triển.
Từ khóa: bảo hiểm, bảo hiểm nhân thọ
1. KHÁI NIỆM VỀ BẢO HIỂM NHÂN THỌ.
Bảo hiểm nhân thọ là sản phẩm của các công ty bảo hiểm nhằm bảo vệ con người trước những rủi ro liên quan
đến sức khỏe, thân thể, tính mạng. Đơn giản là người tham gia thỏa thuận và ký kết hợp đồng bảo hiểm với
công ty bảo hiểm về việc sẽ đóng đúng những khoản phí đều đặn vào quỹ dự trữ tài chính do cơng ty bảo hiểm
quản lý để được chi trả số tiền nhất định khi không may gặp rủi ro hoặc đến thời điểm đáo hạn.
Ngoài ra, khái niệm của bảo hiểm nhân thọ cịn có thể hiểu theo cách :
Bảo hiểm nhân thọ (Life Insurance) là loại hình bảo hiểm mang ý nghĩa kinh tế – xã hội. Trong đó, người mua
bảo hiểm sẽ đóng bảo hiểm nhân thọ định kì trong thời gian thỏa thuận vào một quỹ lớn do cơng ty bảo hiểm
quản lí và cơng ty bảo hiểm có trách nhiệm trả một khoản tiền như đã thoả thuận trong hợp đồng bảo hiểm
nhân thọ khi kết thúc thời hạn hoặc khi có sự kiện rủi ro xảy ra với người được bảo hiểm.
Nhưng quy chung lại về khái niệm của bảo hiểm nhân thọ thìchúng ta có thể hiểu rằng bảo hiểm nhân thọ là
phương thức mà các công ty bảo hiểm tạo ra nhằm bảo vệ sức khỏe, tính mạng của mọi người tránh các trường
hợp rủi ro, nguy hiểm xảy ra.

2142

2. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA BẢO HIỂM NHÂN THỌ.
Nhắc đến bảo hiểm nhân thọ đầu tiên chúng ta hãy nhắc đến sự khởi thủy của ngành bảo hiểm nói chung và
bảo hiểm nhân thọ nói riêng đều bắt đầu từ đại dương. Với lợi nhuận hấp dẫn đã thúc đẩy những đứa con của
làng chài không ngại gian khó để vượt qua hàng ngàn đại dương để tìm đến những vùng đất mới tuy nhiên nếu
khơng may các vị thần đại dương đột nhiên nổi giận thì cái giá phải trả cho những lợi nhuận đó là bằng cả tính
mạng của con người. Chính vì điều đó, bên cạnh bảo hiểm về tài sản tàu thuyền, người ta đã nghĩ tới ngay bảo
hiểm cho chính bản thân mình.Vào thởi kỳ Trung Cổ tại Bắc Âu và Pháp đã xuất hiện các phường bn, mục
đích của những phường bn này để duy trì những mối quan hệ tương tế giữa các thành viên. Để gia nhập
phường buôn mỗi người phải đóng một khoảng phí bằng tiền hoặc bằng thành phẩm. Nhưng đổi lại những
khoảng đó sẽ giúp cho mọi người được mai táng, cử hành tang lễ sau khi họ chết đi, đồng thời khoảng đó cũng
như tiền trợ cấp khi về già, khi gặp bất hạnh trong cuộc sống và các khoảng đó củng giúp cho chúng ta trong
những lúc ốm đau, bệnh tật. Từ đó, chúng ta thấy được phường bn chính là tiền thân cho sự xuất hiện của
bảo hiểm hay thông qua các chuyến đi vượt đại dương đã làm cho ngành bảo hiểm ra đời.
Bảo hiểm nhân thọ ra đời dựa trên những phát minh toán học và các cuộc cánh mạng xã hội.Vào thế kỉ II sau
Công nguyên, nhà luật học Unpin đã lập ra bảng tỉ lệ tử vong đầu tiên trên thế giới. Nhưng khơng lâu sau đó,
bảo hiểm nhân thọ đã bị cấm đoán bởi vua chúa Châu Âu và nhà thờ Thiên chúa giáo. Bởi vì họ cho rằng mạng
sống của con người khơng thể tính bằng tiền. Khơng ngửng lại ở đó, vào thế kỷ thứ 17, các nhà tốn học Pascal
và Format đã tìm ra phương pháp tính xác xuất, nhà tốn học người Anh Dachshund hồn thiện được kĩ thuật
tính tốn phí bảo hiểm.Lợi nhuận và cơ hội từ các sản phẩm bảo hiểm đã tạo chỗ đứng cho sản phẩm này. Ngày
nay, các công ty bảo hiểm nhân thọ đã phân bố rộng rãi khắp nơi trên các quốc gia toàn cầu với các sản phẩm
được đổi mới, đa dạng, phát triển và hồn hảo hơn. Bên cạnh các kỹ thuật tính tốn cơ bản, đã xuất hiện thêm
các phần mềm dịch vụ đi kèm ngày càng hiện đại, phát triển phù hợp với mức sống và nhu cầu ngày càng cao
của người dân. Từ đó, ngành bảo hiểm nhân thọ đã trở thành nhu cầu ngày càng thiết thân của mỗi người dân.
Theo số liệu thống kê về mức sử dụng bảo hiểm nhân thọ, ở các nước phát triển số người dân tham gia bảo
hiểm nhân thọ là rất lớn như Mỹ và Nhật Bản cứ 10 người thì đã có 9 người mua bảo hiểm nhân thọ, ở đất nước
nổi tiếng và gắn bó với mơi trường sạch đẹp như Singapore thì 10 người thì đã có 5 người mua bảo hiểm nhân
thọ, còn ở một đất nước với nền kinh tế xã hội gần gũi với Việt Nam thì cũng đã có gần 10% dân số có bảo
hiểm nhân thọ. Như vậy, chúng ta có thể thấy ngành bảo hiểm nói chung, và bảo hiểm nhân thọ nói riêng, có
một lịch sử hình thành từ rất lâu, ra đời nhằm phục vụ nhu cầu an tồn tài chính của con người, ngày càng được
củng cố và phát triển mạnh mẽ trên toàn thế giới.Tại các nước phát triển, tỷ lệ tham gia bảo hiểm cũng như bảo

hiểm nhân thọ của người dân đạt trên 90%, góp phần rất lớn vào việc đảm bảo an sinh xã hội.
3. LỢI ÍCH CỦA VIỆC THAM GIA BẢO HIỂM NHÂN THỌ Ở VIỆT NAM.

2143


Theo thông tin mà chúng ta cập nhật được từ các trang báo, thời sự thì Việt Nam đang từng bước phát
triển,vươn tầm ra thế giới, sánh vai với các cường quốc năm châu . Bên cạnh phát triển về các lĩnh vực văn hóa,
kinh tế, xã hội hiện nay ngành bảo hiểm cũng từng bước phát triển, trong số đó phải nói đến bảo hiểm nhân
thọ. Một trong những sản phẩm bảo hiểm có tiềm năng phát triển nhất.Với nhu cầu ngày càng phát triển của
con người thì ngày nay, bảo hiểm nhân thọ không chỉ bảo hiểm đối với sinh mạng con người mà còn được bổ
sung nhiều quyền lợi hơn bao gồm ốm đau nằm viện, bệnh ung thư, đột quỵ, bệnh hiểm nghèo hay tai nạn...
nhằm bảo vệ sức khỏe tính mạng con người tồn diện hơn. Theo công ty bảo hiểm nhân thọ Bảo Việt tại Việt
Nam, bảo hiểm nhân thọ mang lại rất nhiều lợi ích cho con người chúng ta khi tham gia:
Đối với cá nhân và gia đình, bảo hiểm nhân thọ mang lại những lợi ích như sau :
+ Được nhận tiền bồi thường bảo hiểm: Khách hàng sẽ luôn nhận được một khoản tiền khi xảy ra các sự kiện
bảo hiểm được quy định rõ trong điều khoản hợp đồng.
+ Hỗ trợ người tham gia bảo hiểm sở hữu nguồn tài chính vững vàng: Khi xảy ra rủi ro về sức khỏe hoặc tính
mạng, lợi ích của bảo hiểm nhân thọ được thể hiện rõ khi giúp người tham gia bảo hiểm có cơ hội chữa trị lớn
hơn, gia đình và người thân có nguồn tài chính để vượt qua khó khăn, tiếp tục cuộc sống. Đối diện với hai
trường hợp gặp rủi ro thiếu may mắn nhất trong cuộc sống (thương tật và tử vong), bảo hiểm nhân thọ đều thực
hiện chi trả bảo hiểm theo quy định hợp đồng.
+ Sống lạc quan hơn: Khi tham gia bảo hiểm nhân thọ, khách hàng tham gia bảo hiểm sẽ sống lạc quan hơn do
khơng cịn phải lo lắng về chi phí điều trị đắt đỏ, có cơ hội tiếp cận phương thức chữa bệnh tiên tiến khi rủi ro
sức khỏe xảy đến, an yên hơn khi xảy ra rủi ro sinh mạng, sự ra đi của mình vẫn có thể giúp người thân trong
gia đình hoặc con cái đảm bảo cuộc sống.
+ Tạo dựng thói quen tiết kiệm có kỷ luật: Tham gia bảo hiểm sẽ giúp bạn cũng như con cái và người thân hình
thành thói quen tiết kiệm tiền có kỷ luật. Người tham gia bảo hiểm có thể tích lũy được một khoản tiền đáng
kể trong dài hạn cho các kế hoạch quan trọng cho tương lai, và hạn chế những chi tiêu khơng cần thiết.
+ Hình thành kế hoạch tài chính dài hạn: Bảo hiểm nhân thọ là lựa chọn sáng suốt giúp cho mỗi cá nhân và gia

đình có kế hoạch tài chính dài hạn trong tương lai như mua sắm nhà, xe hay chuẩn bị tương lai của con cái hoặc
cuộc sống sau khi về hưu.
Thành cơng hơn trong cuộc sống: Q trình giao lưu văn hóa với các nước phát triển đã góp phần thay đổi nhận
thức của các bậc cha mẹ Việt. Có kế hoạch tài chính dài hạn giúp con tiếp cận mơi trường học tập tốt hơn, hình
thành tư duy tự chủ hơn để thành công vững vàng trong cuộc sống.Việc tham gia bảo hiểm chính là cách giúp
con hoạch định một tương tươi sáng, thành đạt.
Đối với xã hội, bảo hiểm nhân thọ mang lại những lợi ích như sau :

2144


+ Bảo hiểm nhân thọ là một trong những giải pháp hữu hiệu giúp giảm gánh nặng ngân sách cho nhà nước
trong việc chăm sóc người già, người bị phụ thuộc. Bảo hiểm nhân thọ với xã hội là giúp người đang trong độ
tuổi lao động được an tâm vui sống, bảo vệ trước rủi ro bệnh tật và tính mạng, hỗ trợ phần nào tài chính giúp
người tham gia bảo hiểm vượt qua qua bệnh tật tốt nhất. Không những thế, bảo hiểm nhân thọ cũng giúp người
tham gia bảo hiểm có tuổi già vui khỏe, lạc quan nhờ nguồn tài chính vững vàng. Ngồi ra, mỗi một khoản tiền
khi gửi vào công ty bảo hiểm đều được công ty góp vào một quỹ lớn để quản lý và đầu tư sinh lời nên đối với
xã hội, với đất nước đây là một hình thức huy động vốn thơng minh.
4. THỰC TRẠNG BẢO HIỂM NHÂN THỌ HIỆN NAY Ở VIỆT NAM.
Sau hơn 20 năm hình thành và phát triển, thị trường bảo hiểm nhân thọ tại Việt Nam đến nay đã có 18 doanh
nghiệp, cung cấp hơn 500 sản phẩm bảo hiểm nhân thọ, với hơn 11,6 triệu hợp đồng bảo hiểm có hiệu lực, giải
quyết cơng ăn việc làm cho gần 900.000 đại lý, số tiền bảo hiểm chi trả năm 2020 lên tới hơn 25.000 tỷ đồng .
Bảo hiểm nhân thọ đang ngày càng trở nên quen thuộc với một bộ phận không nhỏ người dân.Tuy nhiên, tiềm
năng phát triển của ngành bảo hiểm nhân thọ tại Việt Nam vẫn còn rất lớn.
Giai đoạn 2016-2020: Thị trường bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam luôn đạt tốc độ tăng trưởng cao với mức trung
bình 27,35%/năm, phí bảo hiểm nhân thọ chiếm khoảng 69,83% tổng phí của tồn thị trường bảo hiểm, số
lượng hợp đồng khai thác mới của các sản phẩm bảo hiểm chính ln tăng qua các năm từ 1,53 triệu hợp đồng
năm 2016 tăng lên hơn 2,5 triệu hợp đồng vào năm 2020 (tăng 63,4%). Năm 2020, tổng doanh thu phí bảo
hiểm nhân thọ đạt 129.291 tỷ đồng, tỷ lệ doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ trên GDP chỉ đạt mức 2,7%, thấp
hơn so với mức trung bình của các nước phát triển 9,6%. Phần lớn thị phần doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ

tập trung vào 5 doanh nghiệp hàng đầu, bao gồm: Bảo Việt (21,9%), Prudential (18,6%), Manulife (16,5%),
Daiichi (11,8%), AIA (11,4%) và các doanh nghiệp khác (19,8%). Tổng doanh thu phí bảo hiểm của hợp đồng
khai thác mới của các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ chính năm 2020 đạt 40.964 tỷ đồng, tăng gấp 2,3 lần so với
năm 2016 (17.498 tỷ đồng).
5. CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC CỦA BẢO HIỂM NHÂN THỌ.
5.1. Cơ hội:
Trong thời đại khoa học công nghệ ngày càng phát triển hiện nay, bảo hiểm nhân thọ là một trong những sản
phẩm đã được đón nhận từ nhiều quốc gia phát triển trên thế giới. Việt Nam, một đất nước có dân số đơng, thu
nhập của mỗi người dân ngày càng được yêu cầu nâng cao và phát triển. Chính vì điều đó mà nhu cầu được
hưởng các quyền lợi về dịch vụ và bảo hiểm cũng ngày càng đóng vai trị quan trọng và khơng thể thiếu đối
với cuộc sống của mỗi người dân Việt Nam. Tuy dịch vụ bảo hiểm vẫn còn mới mẻ đối với Việt Nam, nhưng
có tốc độ phát triển khá nhanh. Thu nhập từ bảo hiểm cho GDP luôn là 2 con số, lớn hơn khá nhiều quốc gia.
Hơn nữa, ý thức về mua bảo hiểm, nhất là bảo hiểm y tế, giáo dục, nhân thọ… của người dân cũng ngày cào
2145


cao và phổ biến hơn. Thêm vào đó là gần đây, thị trường bảo hiểm Việt Nam ngày càng có nhiều cơng ty nước
ngồi tham gia với các loại hình bảo hiểm đa dạng, phong phú. Vì vậy, ngành bảo hiểm có rất nhiều cơ hội để
phát triển. Và trong đó phải kể đến các cơ hội mà bảo hiểm nhân thọ đã mang lại cho chúng ta trong thời dại
4.0 hiện nay :
- Nhờ công nghệ hiện đại 4.0, về dịch bảo hiểm, giúp cho mọi người có thể sử dụng online thuận tiện theo dõi
và kiểm tra mọi lúc mọi nơi, thiết kế sẽ phù hợp với từng cá nhân, vì thế thúc đẩy ngày càng nhiều người sử
dụng hơn, thu hút lượng Khách hàng lớn, giảm thiểu thời gian giải quyết bồi thường.
- Về kênh phân phối, xu hướng phát triển mạnh kênh online, bao gồm bán Bảo hiểm qua website của doanh
nghiệp BHNT, sàn thương mại điện tử online, qua mạng xã hội và các mô hình kinh doanh mới…, sẽ mở ra
những hướng đi mới cho doanh nghiệp.
- Sự trợ cấp của Nhà nước ở một số lĩnh vực sẽ giảm dần: Cùng với sự xã hội hóa hoạt động thể dục thể thao,
y tế, văn hóa giáo dục đã kích thích nhu cầu tham gia bảo hiểm như việc tăng học phí, viện phí, xây dựng mức
trần của bảo hiểm xã hội sẽ làm tăng thêm nhu cầu bảo hiểm nhân thọ. Bảo hiểm phi nhân thọ chăm sóc y tế,
tai nạn con người. Sự trợ cấp của nhà nước càng giảm thì sự lo lắng thiên tai, tai nạn xảy ra bất ngờ dẫn đến

người ta phải nghĩ tới bảo hiểm.
- Dân cư ngày càng giàu có, đất nước ngày càng phát triển, nhận thức và nhu cầu của con người về bảo hiểm
ngày càng được nâng cao .
5.2. Thách thức:
Chúng ta sẽ thắc mắc ngay tại sao nhiều cơ hội như vậy rồi mà vẫn còn ẩn giấu nhiều thách thức như thế, vẫn
chưa tạo niềm tin nhiều cho người dân sử dụng ?, để hoàn thành mục tiêu phát triển ngành bảo hiểm nhân thọ
mà nhà nước đã đề ra thì ngành bảo hiểm nhân thọ Việt Nam vẫn còn đứng trước nhiều thách thức đòi hỏi cả
nhà nước, doanh nghiệp và các tổ chức, cá nhân liên quan đều phải hết sức nỗ lực và có sự phối hợp tích cực
với nhau để ngày càng phát triển và tạo lòng tin cho người dân tin tưởng và sử dụng:
- Số lượng các doanh nghiệp bảo hiểm được cấp phép hoạt động ngày một gia tăng, tuy nhiên việc có nhiều
doanh nghiệp bảo hiểm ra đời làm cho sự cạnh tranh vốn đã gay gắt này càng gay gắt hơn. Sự chảy máu chất
xám nguồn nhân lực chủ chốt sang doanh nghiệp bảo hiểm mới cũng là điều đáng lo ngại.
- Kênh phân phối sản phẩm bảo hiểm đã bộc lộ nhiều yếu kém:Bảo hiểm nhân thọ ngày càng tăng trưởng cùng
với đó là việc quá chú trọng viêc mở rộng kênh phân phối qua đại lý để tăng danh thu khiến cho các công ty
doanh nghiệp bảo hiểm lơ là và chưa chú trọng đến chất lượng tuyển chọn đào tạo và sử dụng đại lý, làm việc
thiếu chuyên nghiệp, tự ý bổ sung điều kiện, điều khoản bảo hiểm, hạ phí bảo hiểm gây bất lợi cho doanh
nghiệp bảo hiểm và thị trường bảo hiểm.

2146


- Đầu tư công nghệ thiếu đồng bộ, kém hiệu quả: Hệ thống công nghệ thông tin của các doanh nghiệp bảo hiểm
chưa cập nhật được từng hợp đồng bảo hiểm phát sinh, chưa phân loại được khách hàng, rủi ro bảo hiểm, chưa
phân tích đánh giá được nguyên nhân, mức độ rủi ro tổn thất, còn nhiều lỗ hổng để trục lợi bảo hiểm.
-Việc giải quyết bồi thường còn nhiều vướng mắc, giải quyết và bồi thường chưa được linh hoạt, chuyên nghiệp.
- Các sản phẩm bảo hiểm tuy đã đa dạng hơn trước, nhưng vẫn còn hạn chế, chưa phát triển trong nhiều lĩnh
vực quan trọng.
Tuy còn nhiều thách thức, nhưng bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam đã khơng ngừng phấn đấu vươn lên, tìm nhiều
phương pháp để khắc phục và ngày càng hoàn thiện hơn, tạo lòng tin và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của
người dân.

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

[1] Nguyễn Hữu Quỳnh Như(2021), “ Thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt nam: Thực trạng và giải pháp.”, tạp
chí Khoa học và Cơng Nghệ đại học Duy Tân.

[2] Cẩm nang(2019), Bảo hiểm nhân thọ là gì? Cách thức hoạt động của bảo hiểm nhân thọ, trên trang:


[3] Cẩm nang(2019), Bảo hiểm nhân thọ ra đời khi nào?, trên trang:

2147