Luận văn thạc sĩ VNU UEd phát triển đội ngũ giáo viên trường THPT nguyễn duy thì, tỉnh vĩnh phúc trong giai đoạn hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

ĐÀO HUY KHÁNH

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƯỜNG THPT NGUYỄN DUY THÌ, TỈNH VĨNH PHÚC
TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI – 2016

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

ĐÀO HUY KHÁNH

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƯỜNG THPT NGUYỄN DUY THÌ, TỈNH VĨNH PHÚC
TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60140114

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Bùi Văn Quân

HÀ NỘI – 2016

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


LỜI CAM ĐOAN
Luận văn “Phát triển đội ngũ giáo viên trường THPT Nguyễn Duy Thì,
tỉnh Vĩnh Phúc trong giai đoạn hiện nay” là cơng trình nghiên cứu của riêng
tơi dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Bùi Văn Quân.
Tôi xin cam đoan rằng các số liệu, các kết quả nghiên cứu trong luận
văn này là trung thực và không trùng lặp với các cơng trình nghiên cứu khác,
các thơng tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc./.
Học viên

Đào Huy Khánh

i

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


LỜI CẢM ƠN
Trong suốt q trình học tập và hồn thành luận văn, tác giả luôn nhận
được sự động viên khuyến khích và tạo điều kiện của các cấp lãnh đạo, các
thầy giáo, cô giáo, anh chị em đồng nghiệp và gia đình.
Với tình cảm chân thành, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới:
- Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội và các thầy giáo, cô
giáo Trường Đại học Giáo dục đã tận tình giảng dạy, cung cấp những kiến thức
cơ bản, tạo điều kiện giúp đỡ tơi hồn thành chương trình học tập và có được

những kiến thức, kĩ năng cần thiết để nghiên cứu, thực hiện luận văn này.
- Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Bùi Văn
Quân, người đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn tác giả trong thời gian nghiên
cứu và hoàn thành luận văn .
- Tác giả xin chân thành cảm ơn sự động viên, tạo điều kiện giúp đỡ
của Sở GD&ĐT Vĩnh Phúc, các thầy cô giáo trường THPT Nguyễn Duy Thì
và gia đình đã tạo điều kiện tốt nhất cho tác giả trong suốt quá trình học tập và
hồn thiện luận văn này.
Dù đã có nhiều cố gắng trong q trình nghiên cứu, song luận văn chắc
chắn khơng thể tránh khỏi những khiếm khuyết. Tác giả rất mong nhận được
sự góp ý của các thầy giáo, cơ giáo, các bạn đồng nghiệp và những người
quan tâm đến luận văn này để cơng trình nghiên cứu tiếp theo được tốt hơn.
.

Xin chân thành cảm ơn!
Hà nội, tháng 11 năm 2015
Tác giả

Đào Huy Khánh
ii

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


DANH TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
CĐ

Cao đẳng

CĐDN

Cao đẳng dạy nghề

CNH - HĐH

Cơng nghiệp hóa – Hiện đại hóa

ĐH

Đại học

ĐNGV

Đội ngũ giáo viên

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

GDQP

Giáo dục quốc phòng

GV

Giáo viên

HSG

Học sinh giỏi

KT - XH

Kinh tế - Xã hội

THPT

Trung học phổ thông

THPT QG

Trung học phổ thông quốc gia

UBND

Ủy ban nhân dân

iii

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii
DANH TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN ................................................ iii
MỤC LỤC ........................................................................................................ iv
DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................. viii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ ................................................................................... ix
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG.......................................................... 6
1.1. Tổng quan về nghiên cứu vấn đề ............................................................ 6
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ........................................................ 9
1.2.1. Khái niệm giáo viên, giáo viên THPT .............................................. 9
1.2.2. Khái niệm đội ngũ, đội ngũ giáo viên............................................. 11
1.2.3. Khái niệm phát triển, phát triển ĐNGV, biện pháp phát triển ĐNGV . 12
1.2.4. Khái niệm quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường ............. 15
1.3. Tầm quan trọng của vấn đề phát triển ĐNGV trong trường THPT hiện
nay ................................................................................................................ 20
1.3.1. Chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước về vấn đề phát triển
ĐNGV........................................................................................................ 20
1.3.2. Sự phát triển của giáo dục THPT hiện nay và các yêu cầu đặt ra với
đội ngũ giáo viên THPT............................................................................ 21
1.3.3. Tầm quan trọng của việc phát triển ĐNGV ................................... 26
1.4. Những nội dung cơ bản của pháp triển ĐNGV trường THPT ............. 27
1.4.1. Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên .......................................... 27
1.4.2. Tuyển chọn đội ngũ giáo viên ........................................................ 28
1.4.3. Sử dụng đội ngũ giáo viên .............................................................. 32
iv

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


1.4.4. Đánh giá đội ngũ giáo viên ............................................................. 33
1.4.5. Đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên......................................... 34
1.4.6. Các chính sách đãi ngộ đối với ĐNGV .......................................... 35
1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến vấn đề phát triển ĐNGV trường THPT ... 37
1.5.1. Ảnh hưởng từ năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục ........ 37
1.5.2. Ảnh hưởng từ những chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước

trong công tác phát triển đội ngũ giáo viên .............................................. 38
1.5.3. Ảnh hưởng từ các nhân tố bên trong quá trình phát triển ĐNGV
nhà trường................................................................................................. 39
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN TRƯỜNG THPT NGUYỄN DUY THÌ, TỈNH VĨNH PHÚC
HIỆN NAY ...................................................................................................... 40
2.1. Giới thiệu về trường THPT Nguyễn Duy Thì, tỉnh Vĩnh Phúc ............ 40
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển .................................................. 40
2.1.2. Thực trạng về cơ sở vật chất của nhà trường hiện nay ................... 41
2.1.3. Cơ cấu tổ chức bộ máy của nhà trường hiện nay ........................... 42
2.1.4. Xu hướng phát triển của nhà trường ............................................... 42
2.2. Thực trạng về ĐNGV trường THPT Nguyễn Duy Thì, tỉnh Vĩnh Phúc. ... 42
2.2.1. Về số lượng giáo viên ..................................................................... 42
2.2.2. Về cơ cấu ĐNGV ............................................................................ 44
2.2.3. Về chất lượng ĐNGV ..................................................................... 49
2.3. Đánh giá chung về thực trạng ĐNGV trường THPT Nguyễn Duy Thì 52
2.3.1. Những mặt mạnh............................................................................. 52
2.3.2. Những mặt hạn chế ......................................................................... 53
2.3.3. Nguyên nhân ................................................................................... 54
2.3.4. Hướng khắc phục. ........................................................................... 54
2.4. Thực trạng công tác phát triển ĐNGV của trường THPT Nguyễn Duy Thì,
tỉnh Vĩnh Phúc (từ năm học 2009 - 2010 đến năm học 2014 - 2015). .............. 55
2.4.1. Nhận thức về công tác phát triển đội ngũ giáo viên ....................... 55
v

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


2.4.2. Thực trạng công tác phát triển ĐNGV trường THPT Nguyễn Duy
Thì ............................................................................................................. 56

2.4.3. Đánh giá chung về cơng tác phát triển ĐNGV của trường THPT
Nguyễn Duy Thì, tỉnh Vĩnh Phúc. ............................................................ 60
CHƯƠNG 3: CÁC BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THƠNG NGUYỄN DUY THÌ TỈNH
VĨNH PHÚC ......................................................................................... 63
3.1. Định hướng phát triển trường THPT Nguyễn Duy Thì ........................ 63
3.1.1. Mục tiêu chung ............................................................................... 63
3.1.2. Mục tiêu cụ thể ............................................................................... 63
3.1.3. Mục tiêu phát triển ĐNGV trường THPT Nguyễn Duy Thì trong
giai đoạn hiện nay (2011- 2020) ............................................................... 63
3.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp phát triển ĐNGV trong nhà trường THPT ... 64
3.2.1. Nguyên tắc bảo đảm tính khoa học................................................. 64
3.2.2. Nguyên tắc bảo đảm về tính nhất qn, tồn diện .......................... 65
3.2.3. Ngun tắc bảo đảm sự phù hợp với tình hình thực tiễn................ 65
3.2.4. Nguyên tắc bảo đảm sự kế thừa và phát triển................................. 65
3.2.5. Nguyên tắc bảo đảm tính khả thi .................................................... 66
3.3. Các biện pháp phát triển ĐNGV trường THPT Nguyễn Duy Thì trong
giai đoạn 2011 – 2020 .................................................................................. 66
3.3.1. Biện pháp 1: Tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức về
vai trò quan trọng của ĐNGV đối với sự phát triển của nhà trường. ....... 66
3.3.2. Biện pháp 2: Xây dựng quy hoạch phát triển ĐNGV đáp ứng yêu
cầu phát triển của nhà trường trong giai đoạn hiện nay ........................... 68
3.3.3. Biện pháp 3: Đổi mới công tác tuyển chọn và sử dụng ĐNGV nhằm
phát huy tiềm năng của đội ngũ ................................................................ 71
3.3.4. Biện pháp 4: Tổ chức tốt cơng tác bồi dưỡng nâng cao trình độ
chun mơn, nghiệp vụ cho giáo viên ...................................................... 74

vi

LUAN VAN CHAT LUONG download : add

3.3.5. Biện pháp 5: Có chính sách chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho
đội ngũ giáo viên ....................................................................................... 78
3.3.6. Biện pháp 6: Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá chuyên môn,
nghiệp vụ của đội ngũ giáo viên ............................................................... 80
3.4. Tổ chức thực hiện các biện pháp .......................................................... 82
3.5. Thăm dị về tính khả thi, tính cấp thiết của các biện pháp.................... 83
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 86
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 89

vii

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1 : Số lượng ĐNGV của nhà trường ................................................... 43
Bảng 2.2 : Bảng thống kê số lượng giáo viên của từng môn học ................... 44
Bảng 2.3 : Số lượng và tỷ lệ GV theo độ tuổi của nhà trường........................ 45
Bảng 2.4 : Tỷ lệ nam, nữ của ĐNGV nhà trường ........................................... 47
Bảng 2.5 : Tỷ lệ nam, nữ của ĐNGV nhà trường theo tổ chuyên môn .......... 48
Bảng 2.6 : Phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của ĐNGV nhà trường .... 49
Bảng 2.7 : Trình độ đào tạo của ĐNGV nhà trường ....................................... 50
Bảng 2.8 : Năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của ĐNGV nhà trường ............ 51
Bảng 2.9: Trình độ Ngoại ngữ và Tin học của ĐNGV nhà trường theo tổ
chuyên môn (năm học 2014 - 2015) ............................................................... 51
Bảng 3.1: Kết quả thống kê nhận thức về tính khả thi và tính cấp thiết ......... 84
của các biện pháp ............................................................................................ 84

viii

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Mối tương quan giữa bồi dưỡng, phát triển nâng cao kỹ năng nghề
nghiệp và phát triển ĐNGV ............................................................................ 14
Sơ đồ 1.2: Mối quan hệ các chức năng quản lý .............................................. 18
Sơ đồ: 1.3: Mối quan hệ giữa các khâu trong quá trình phát triển ĐNGV ..... 36
Biểu đồ 2.1 : Số lượng giáo viên của nhà trường so với đinh mức của Bộ .... 43
Biểu đồ 2.2: Tỷ lệ trung bình 5 năm theo độ tuổi của ĐNGV nhà trường ... 46
Biểu đồ 2.3: Tỷ lệ nam, nữ trung bình của ĐNGV nhà trường ...................... 47
Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp phát triển ĐNGV ....................... 83
trường THPT Nguyễn Duy Thì, tỉnh Vĩnh Phúc............................................. 83

ix

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Theo quan điểm dạy học tích cực, người thầy vừa là đạo diễn, người tổ
chức, hướng dẫn và tạo môi trường hợp tác, tương tác cho học sinh. Mức độ
đáp ứng của người thầy đối với các cơng việc đó là vơ cùng quan trọng, quyết
định chất lượng giáo dục.
Trong khi đất nước ta đang tiến hành công cuộc đẩy mạnh CNH-HĐH
và phát triển kinh tế tri thức, đưa nước ta cơ bản trở thành một nước công
nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020. Để thực hiện mục tiêu chiến lược

này, vấn đề xây dựng và phát triển nguồn nhân lực đủ sức đáp ứng yêu cầu
phát triển KT-XH là một đòi hỏi khách quan, vừa mang tính cấp bách vừa có
ý nghĩa lâu dài. Văn kiện Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ XI đã
khẳng định: “Giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, bồi dưỡng
nhân tài, góp phần quan trọng phát triển đất nước, xây dựng nền văn hóa và
con người Việt Nam. Phát triển giáo dục và đào tạo cùng với phát triển khoa
học và công nghệ là quốc sách hàng đầu; đầu tư cho giáo dục và đào tạo là
đầu tư phát triển”.[18]
Thực tiễn và yêu cầu xã hội đã đặt ra cho giáo dục những thời cơ và
thách thức lớn. Chất lượng GD&ĐT chịu sự tác động của nhiều yếu tố. Song
yếu tố căn bản nhất, chiếm vị trí quan trọng nhất đó là ĐNGV, những người
trực tiếp tham gia vào quá trình hồn thiện nhân cách cơng dân. Vì vậy, trong
cơng tác phát triển GD&ĐT, ĐNGV luôn được xem là lực lượng cốt cán của
sự nghiệp phát triển GD&ĐT, là nhân tố quan trọng nhất quyết định việc nâng
cao chất lượng giáo dục, biến giáo dục, biến mục tiêu phát triển giáo dục của
Đảng thành hiện thực. Do vậy, muốn phát triển GD&ĐT, điều quan trọng
trước tiên là phải chăm lo xây dựng và phát triển ĐNGV.
Chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Việt
Nam đã chỉ rõ: Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo
dục được chuẩn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu,
1

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương
tâm, tay nghề của nhà giáo; thông qua việc quản lý, phát triển đúng định
hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo
nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp cơng
nghiệp hố, hiện đại hoá đất nước. [1]

Với sự quan tâm, chăm lo của Đảng và Nhà nước, ĐNGV đã không
ngừng phát triển về số lượng và từng bước nâng cao về chất lượng, đáp ứng yêu
cầu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần vào thắng
lợi của sự nghiệp cách mạng của đất nước. Song, trước những yêu cầu mới của
sự phát triển giáo dục trong thời kỳ CNH-HĐH và xu thế hội nhập quốc tế,
ĐNGV có những hạn chế, bất cập; giáo viên vẫn cịn thiếu, cơ cấu chưa đồng bộ,
chất lượng chuyên môn, nghiệp vụ chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục,
làm ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng giáo dục. Trong khi đó, ngành GD&ĐT
chưa có đủ những giải pháp mạnh mẽ để đổi mới, cải tiến nội dung chương trình,
phương pháp bồi dưỡng, tập huấn chun mơn, nghiệp vụ cho ĐNGV.
Vì vậy, việc bồi dưỡng và phát triển ĐNGV là nhiệm vụ trọng tâm,
thường xuyên và cấp thiết của ngành GD&ĐT, của tất cả các cấp giáo dục,
mà giáo dục phổ thơng được coi là nền tảng, có một vai trò đặc biệt quan
trọng tạo dựng mặt bằng dân trí và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp
ứng những yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
ĐNGV trường THPT Nguyễn Duy Thì, tỉnh Vĩnh Phúc đã được quan
tâm xây dựng và phát triển về mọi mặt, song vẫn cịn có những hạn chế, bất
cập: số lượng giáo viên trẻ mới ra trường, thiếu kinh nghiệm trong giảng dạy
chiếm gần 70% quân số giáo viên của nhà trường. ĐNGV chưa đồng bộ về
chuyên môn, năng lực giảng dạy. Đặc biệt, việc thực hiện đổi mới phương
pháp dạy học còn nhiều hạn chế, lực lượng giáo viên cốt cán cịn mỏng. Với
mong muốn tìm ra những biện pháp thiết thực và phù hợp nhằm phát triển
ĐNGV của nhà trường đáp ứng yêu cầu đổi mới của giáo dục hiện nay tôi
chọn đề tài: “Phát triển đội ngũ giáo viên trường THPT Nguyễn Duy Thì,
tỉnh Vĩnh Phúc trong giai đoạn hiện nay”.
2

LUAN VAN CHAT LUONG download : add

2. Câu hỏi nghiên cứu
Trong những năm học gần đây, tuy đã có nhiều đổi mới trong cơng tác
quản lý nhưng chất lượng dạy và học của trường THPT Nguyễn Duy Thì, tỉnh
Vĩnh Phúc chưa có sự thay đổi rõ rệt, thứ bậc của nhà trường vẫn đứng ở vị trí
rất thấp so với các trường THPT trong tỉnh, đặc biệt là kết quả kỳ thi THPT
QG năm 2015, nhà trường xếp thứ hạng 37/38 trong các trường THPT của
tỉnh. Phải chăng đây là vấn đề liên quan đến chất lượng đội ngũ giáo viên?
Câu hỏi được đặt ra cho nghiên cứu của chúng tơi đó là:
1) Thực trạng phát triển ĐNGV trường THPT Nguyễn Duy Thì diễn ra
như thế nào?
2) Cần có những biện pháp thiết thực nào để phát triển đội ngũ giáo
viên trường THPT Nguyễn Duy Thì, tỉnh Vĩnh Phúc nhằm nâng cao chất
lượng dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới của giáo dục trong giai đoạn hiện
nay?
3. Giả thuyết nghiên cứu
Công tác phát triển đội ngũ giáo viên trường THPT Nguyễn Duy Thì,
tỉnh Vĩnh Phúc trong những năm gần đây đã được quan tâm nhưng chưa có
nhiều chuyển biến tích cực. Nếu đề xuất và áp dụng đồng bộ các bộ phận theo
hướng hỗ trợ cán bộ quản lý và giáo viên thực hiện tốt đổi mới phương pháp
dạy học và kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng
lực học sinh nhằm tạo ra sự chuyển biến cơ bản về tổ chức hoạt động dạy học,
thì chất lượng đội ngũ giáo viên sẽ được nâng cao, từ đó nâng cao chất lượng
giáo dục của nhà trường, góp phần đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục của
trường THPT Nguyễn Duy Thì, tỉnh Vĩnh Phúc trong giai đoạn hiện nay.
4. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất một số biện pháp phát triển ĐNGV trường THPT Nguyễn Duy
Thì, tỉnh Vĩnh Phúc nhằm nâng cao chất lượng GD&ĐT, đáp ứng yêu cầu và
nhiệm vụ giáo dục của nhà trường trong giai đoạn hiện nay (2011 - 2020).
5. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
3

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


5.1. Khách thể nghiên cứu:
Đội ngũ giáo viên trường THPT.
5.2. Đối tượng nghiên cứu:
Công tác phát triển phát triển đội ngũ giáo viên trường THPT Nguyễn
Duy Thì, tỉnh Vĩnh Phúc.
6. Phạm vi và giới hạn nghiên cứu
Giới hạn thời gian: Các số liệu khảo sát, đánh giá thực trạng công tác
phát triển ĐNGV trong giai đoạn từ 2009 - 2015.
7. Nhiệm vụ nghiên cứu
7.1. Nghiên cứu các vấn đề lý luận liên quan đến phát triển ĐNGV trường
THPT.
7.2. Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng ĐNGV Trường THPT
Nguyễn Duy Thì tỉnh Vĩnh Phúc từ năm 2009 đến nay.
7.3. Đề xuất các biện pháp phát triển ĐNGV của trường THPT Nguyễn
Duy Thì, tỉnh Vĩnh Phúc đến năm 2020.
8. Phương pháp nghiên cứu
8.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Phương pháp phân tích và tổng hợp các tài liệu, sách, báo, tạp chí có
liên quan đến quy hoạch, xây dựng và phát triển ĐNGV trường THPT.
8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Khảo sát các nhóm là cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên, học sinh để
thu thập các số liệu, phương pháp điều tra, phương pháp hỏi ý kiến chuyên
gia, phương pháp phỏng vấn, phương pháp khảo sát, phương pháp dự giờ…
8.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm quản lý
Tổng kết kinh nghiệm của các cán bộ quản lý và bản thân về vấn đề
quản lý phát triển chất lượng ĐNGV thời gian qua. Từ đó đề xuất biện pháp

phát triển chất lượng ĐNGV trong giai đoạn hiện nay.
8.4. Phương pháp thống kê
Số liệu thu được từ bảng hỏi được xử lý, phân tích bằng thống kê tốn học.
4

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


9. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ
lục, nội dung luận văn được trình bày trong 03 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển ĐNGV trường THPT
Chương 2: Thực trạng về công tác phát triển ĐNGV trường THPT
Nguyễn Duy Thì, tỉnh Vĩnh Phúc hiện nay.
Chương 3: Các biện pháp phát triển ĐNGV trường THPT Nguyễn Duy
Thì, tỉnh Vĩnh Phúc.

5

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Tổng quan về nghiên cứu vấn đề
Những năm đầu của thế kỷ XXI, cuộc cách mạng khoa học - công nghệ
với những bước tiến nhảy vọt, thế giới chuyển từ nền văn minh công nghiệp
sang nền văn minh trí tuệ. Hội nhập kinh tế quốc tế và q trình tồn cầu hố là
xu thế tất yếu, có ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển của tất cả các quốc gia

trên thế giới. Sự vận động của nền kinh tế toàn cầu hướng tới một giai đoạn phát
triển mới - giai đoạn kinh tế tri thức. Giáo dục đang bước ra khỏi vị trí truyền
thống là một bộ phận kiến trúc thượng tầng để trở thành lực lượng sản xuất trực
tiếp, nhà trường không còn dừng ở việc truyền bá tri thức mà còn là nơi sản sinh
tri thức và áp dụng tri thức để góp phần đổi mới cơng nghệ, tăng năng suất lao
động, tạo giá trị gia tăng cho sản phẩm. Với tư cách là công cụ sản sinh, truyền
bá và áp dụng tri thức, giáo dục có vai trị quan trọng hơn bao giờ hết trong sự
phát triển của các quốc gia. Nó vừa là động lực cho việc thực hiện kinh tế tri
thức, vừa là hạ tầng cho việc hình thành xã hội tri thức.
Vì những lý do trên mà vai trò của giáo dục trong các chiến lược phát
triển kinh tế - xã hội không ngừng được củng cố và tăng cường. Ngày nay ở hầu
hết mọi quốc gia, giáo dục đều được đặt ở vị trí trung tâm trong các chiến lược
phát triển đất nước. Thậm chí ở một số nước, người ta quan niệm vấn đề quan
trọng nhất trong phát triển ngày nay là phát triển giáo dục, đây thực sự còn là
cuộc cách mạng trong các quan niệm, các cách tiếp cận, nó địi hỏi con người
phải đổi mới cách nghĩ, cách làm để thích nghi và làm chủ sự phát triển. Với tầm
quan trọng đặc biệt của giáo dục trong nền kinh tế tri thức, nhiều quốc gia trên
thế giới đã nhạy bén tiến hành cải cách giáo dục, đặc biệt là giáo dục phổ thông.
Ở Việt Nam, qua hơn nửa thế kỷ xây dựng và phát triển, chúng ta đã
xây dựng được một hệ thống giáo dục liên thơng và hồn chỉnh từ giáo dục
6

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


mầm non đến giáo dục đại học đáp ứng một cách tích cực nhu cầu nâng cao
dân trí, nhu cầu nhân lực và nhân tài của xã hội. Trong suốt tiến trình ấy hệ
thống giáo dục Việt Nam khơng ngừng xây dựng và phát triển ĐNGV với
quan điểm: Chất lượng ĐNGV là nhân tố quan trọng quyết định chất lượng
giáo dục.

Đảng, Nhà nước ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến giáo dục
nói chung và người thầy nói riêng. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Nhiệm vụ
giáo dục rất quan trọng và vẻ vang, vì nếu khơng có thầy giáo thì khơng có
giáo dục”.[27, tr. 114] Các nghị quyết của Đảng, Luật Giáo dục, chiến lược
phát triển giáo dục và các chủ trương, chính sách của Nhà nước ta đều nhất
quán đặt ĐNGV vào vị trí trung tâm, được xã hội tơn vinh và có vai trò đặc
biệt quan trọng đối với sự phát triển của nền giáo dục nước nhà. Chăm lo xây
dựng và phát triển ĐNGV để họ đáp ứng yêu cầu và theo kịp với sự thay đổi,
phát triển của giáo dục là trách nhiệm của các cấp quản lý giáo dục, của từng
bản thân mỗi giáo viên và của toàn xã hội. ĐNGV là bộ phận quan trọng của
nguồn nhân lực xã hội, là nguồn lực cơ bản của ngành GD&ĐT, của một nhà
trường; được thừa hưởng tất cả những ưu đãi của Nhà nước về phát triển
nguồn nhân lực và cần phải được nghiên cứu đổi mới kịp thời đáp ứng sự thay
đổi phát triển của nền giáo dục.
Báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng tại Đại hội Đảng lần thứ
X khẳng định: “Xây dựng đội ngũ cán bộ đồng bộ, cơ cấu hợp lý, chất lượng
tốt, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo kế cận vững vàng. Có cơ chế, chính sách
bảo đảm, phát hiện, đánh giá, tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, trọng dụng và
đãi ngộ xứng đáng người có đức, có tài”. [17, tr. 23]
Nghiên cứu về ĐNGV được thực hiện dưới góc độ quản lý giáo dục ở
cấp độ vĩ mô:
Đề án “Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý giáo dục giai đoạn 2005 - 2010” (QĐ số 09/2005/QĐ - TTg ngày 11
tháng 1 năm 2005 của Thủ tướng Chính Phủ).
7

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước do Hội đồng Quốc gia Giáo

dục thực hiện từ tháng 12 năm 2008 đến hết tháng 4 năm 2009: “Phát triển
giáo dục Việt Nam trong nền kinh tế thị trường và trước nhu cầu hội nhập
quốc tế” có 13 nội dung, trong đó có nội dung “Nghiên cứu các chính sách
phát triển giáo viên”.
Dự thảo Chiến lược phát triển Giáo dục 2011 - 2020 của Bộ GD&ĐT
và đưa ra 11 giải pháp, trong đó giải pháp: “Xây dựng đội ngũ nhà giáo và
cán bộ quản lý giáo dục” được coi là 1 trong 2 giải pháp có tính đột phá.
Bộ GD&ĐT đang triển khai 14 dự án thuộc chương trình mục tiêu quốc
gia về GD&ĐT đến năm 2020, trong đó có dự án “Đào tạo, bồi dưỡng đội
ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục”.
Ngồi ra cịn có nhiều hội thảo khoa học về chủ đề xây dựng và phát
triển ĐNGV dưới góc độ quản lý giáo dục theo ngành, bậc học được thực
hiện. Có thể kể đến một số nghiên cứu của các tác giả như: Đặng Quốc Bảo Nguyễn Đắc Hưng [5], Nguyễn Thị Mỹ Lộc [26], Trần Bá Hồnh [23]…
Gần đây có nhiều Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục
nghiên cứu về vấn đề này như:
- Nghiên cứu của tác giả Trần Thị Vân Anh về “Biện pháp phát triển
ĐNGV Trung học phổ thông Chuyên Lê Hồng Phong tỉnh Nam Định đáp ứng
yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông”.
- Tác giả Đặng Minh Tiến về “Phát triển ĐNGV Trung học phổ thông
Hùng Vương, tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay”.
- Tác giả Trần Trang Nhung về “Phát triển đội ngũ giáo viên trường Trung
cấp Văn hóa - Thể thao và Du lịch Bắc Giang trong giai đoạn hiện nay”.
- Tác giả Nguyễn Tiến Dũng về “Biện pháp phát triển ĐNGV các
Trường Trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Nam Định đáp ứng yêu
cầu đổi mới giáo dục hiện nay”.
Các tác giả đã đưa ra các giải pháp thiết thực nhằm thực hiện tốt hơn
công tác phát triển ĐNGV ở địa phương mình, đơn vị mình theo từng điều
kiện, đặc điểm của vùng, miền trên địa bàn toàn quốc.
8

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Tổng quan các nghiên cứu nêu trên, có thể rút ra một số nhận xét như sau:
- Nghiên cứu về ĐNGV được triển khai ở nhiều bình diện khác nhau và
đặc biệt được quan tâm trên bình diện quản lý giáo dục.
- Các nghiên cứu về phát triển ĐNGV được tập trung vào hai mảng
chính: nghiên cứu phát triển ĐNGV theo cấp bậc và ngành học; nghiên cứu
phát triển ĐNGV cho từng cơ sở giáo dục thuộc bậc, cấp, ngành học.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Khái niệm giáo viên, giáo viên THPT
1.2.1.1. Giáo viên
Tại Điều 70, Luật Giáo dục 2005 đã đưa ra định nghĩa pháp lý đầy đủ
về nhà giáo và những tiêu chuẩn của nhà giáo:
“1. Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà
trường, cơ sở giáo dục khác.
2. Nhà giáo phải có những tiêu chuẩn sau đây:
a) Phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt;
b) Đạt trình độ chuẩn được đào tạo về chuyên môn, nghiệp vụ;
c) Đủ sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp;
d) Lý lịch bản thân rõ ràng.
3. Nhà giáo giảng dạy ở các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ
thông, giáo dục nghề nghiệp được gọi là giáo viên; ở cơ sở giáo dục đại học
được gọi là giảng viên”. [29, tr. 109-110]
1.2.1.2. Giáo viên THPT
Theo quy định của Luật Giáo dục, giáo viên thực hiện lao động nghề
nghiệp của mình tại các trường THPT được gọi là giáo viên THPT.
Tại Điều 30 của Điều lệ trường THCS, trường THPT và trường phổ
thơng có nhiều cấp học do Bộ GD&ĐT ban hành ngày 28 tháng 3 năm 2011
quy định đã ghi rõ: Giáo viên trường trung học là người làm nhiệm vụ giảng

dạy, giáo dục trong nhà trường, gồm: Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng, giáo
viên bộ môn, giáo viên làm công tác Đồn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
9

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


(bí thư, phó bí thư hoặc trợ lý thanh niên, cố vấn Đoàn), giáo viên làm tổng phụ
trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh (đối với trường trung học có cấp
tiểu học hoặc cấp THCS), giáo viên làm công tác tư vấn cho học sinh. [7]
Tại Điều 31 của Điều lệ này đã ghi rõ nhiệm vụ của giáo viên THPT:
a) Dạy học và giáo dục theo chương trình, kế hoạch giáo dục, kế hoạch
dạy học của nhà trường theo chế độ làm việc của giáo viên do Bộ trưởng Bộ
GD&ĐT quy định; quản lý học sinh trong các hoạt động giáo dục do nhà trường
tổ chức; tham gia các hoạt động của tổ chuyên môn; chịu trách nhiệm về chất
lượng, hiệu quả giáo dục; tham gia nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng;
b) Tham gia công tác phổ cập giáo dục ở địa phương;
c) Rèn luyện đạo đức, học tập văn hố, bồi dưỡng chun mơn, nghiệp
vụ để nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng dạy và giáo dục; vận dụng các
phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động và sáng
tạo, rèn luyện phương pháp tự học của học sinh;
d) Thực hiện Điều lệ nhà trường; thực hiện quyết định của Hiệu trưởng,
chịu sự kiểm tra, đánh giá của Hiệu trưởng và các cấp quản lý giáo dục;
đ) Giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín của nhà giáo, gương mẫu trước
học sinh; thương yêu, tôn trọng học sinh, đối xử công bằng với học sinh, bảo
vệ các quyền và lợi ích chính đáng của học sinh; đoàn kết, giúp đỡ đồng
nghiệp; tạo dựng môi trường học tập và làm việc dân chủ, thân thiện, hợp tác,
an toàn và lành mạnh;
e) Phối hợp với giáo viên chủ nhiệm, các giáo viên khác, gia đình học
sinh, Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong

Hồ Chí Minh trong dạy học và giáo dục học sinh;
g) Thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật.
Cũng tại Điều 32 của Điều lệ này giáo viên THPT được đảm bảo các
quyền sau đây:
a) Được nhà trường tạo điều kiện để thực hiện nhiệm vụ giảng dạy và
giáo dục học sinh;
10

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


b) Được hưởng mọi quyền lợi về vật chất, tinh thần và được chăm sóc,
bảo vệ sức khoẻ theo các chế độ, chính sách quy định đối với nhà giáo;
c) Được trực tiếp hoặc thông qua các tổ chức tham gia quản lý nhà trường;
d) Được hưởng lương và phụ cấp (nếu có) khi được cử đi học để nâng
cao trình độ chun mơn, nghiệp vụ theo quy định hiện hành;
đ) Được cử tham gia các lớp bồi dưỡng, hội nghị chun đề để nâng
cao trình độ chun mơn, nghiệp vụ;
e) Được hợp đồng thỉnh giảng và nghiên cứu khoa học tại các trường
và cơ sở giáo dục khác nếu thực hiện đầy đủ những nhiệm vụ quy định tại
Điều 30 của Điều lệ này và được sự đồng ý của Hiệu trưởng ;
g) Được bảo vệ nhân phẩm, danh dự, an toàn thân thể;
h) Được hưởng các quyền khác theo quy định của pháp luật.
1.2.2. Khái niệm đội ngũ, đội ngũ giáo viên
1.2.2.1. Đội ngũ
Có rất nhiều cách hiểu khác nhau về đội ngũ. Ngày nay khái niệm về
đội ngũ được dùng cho các tổ chức xã hội một cách rộng rãi hơn như: đội ngũ
cán bộ công chức, đội ngũ văn nghệ sĩ, đội ngũ trí thức… đều xuất phát từ
cách hiểu thuật ngữ trong quân sự về đội ngũ “ Đó là một tổ chức gồm nhiều
người, tập hợp thành một lực lượng”.

Theo Lý luận khoa học quản lý thì đây là một đội cơng tác, trong đó
các cá nhân kết hợp với nhau, thường xuyên trau dồi kinh nghiệm, học hỏi lẫn
nhau để đạt được mục tiêu và kế hoạch của tổ chức đặt ra. [22]
Theo tác giả Đặng Quốc Bảo: “Đội ngũ là một tập thể người gắn kết
với nhau, cùng chung lý tưởng, mục đích, ràng buộc nhau về vật chất, tinh
thần và hoạt động theo một nguyên tắc”. [4]
Các khái niệm về đội ngũ tuy khác nhau, nhưng đều thống nhất là một
nhóm người được tổ chức và tập hợp thành một lực lượng để thực hiện một
hay nhiều chức năng, có thể cùng nghề nghiệp hoặc khơng cùng, nhưng đều
có chung một mục đích nhất định.
11

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Đội ngũ trong trường học bao gồm: Cán bộ quản lý các cấp trong
trường học, nhà giáo (giáo viên, giảng viên), nhân viên phục vụ các hoạt động
giáo dục trong nhà trường.
Vậy đội ngũ là tập hợp gồm nhiều cá thể, hoạt động qua sự phân công,
hợp tác lao động, có chung mục đích, lợi ích và ràng buộc với nhau bằng
trách nhiệm pháp lý.
1.2.2.2. Đội ngũ giáo viên
Theo Từ điển Giáo dục học định nghĩa: “ĐNGV là tập hợp những
người đảm nhận công tác giáo dục và dạy học có đủ tiêu chuẩn đạo đức,
chun mơn và nghiệp vụ quy định”. [19, tr. 95]
Trên thế giới khi nghiên cứu về ĐNGV, tác giả Virgil K.Rowland đã
quan niệm: “ĐNGV là những chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục, họ nắm
vững tri thức, hiểu biết dạy học và giáo dục như thế nào và có khả năng cống
hiến tồn bộ sức lực và tài năng của họ đối với giáo dục”.
Từ những định nghĩa nêu trên, ta có thể hiểu: ĐNGV là tập hợp những

người làm công tác giáo dục và dạy học ở một cơ sở trường học hay một cấp học;
một ngành học nhằm thực hiện các mục tiêu giáo dục đã đề ra cho tổ chức đó.
ĐNGV THPT là tập hợp những người làm nghề dạy học - giáo dục,
được tổ chức thành một lực lượng, cùng chung một lý tưởng, mục đích, nhiệm
vụ, cùng thực hiện các nhiệm vụ theo một kế hoạch thống nhất, gắn bó với
nhau thơng qua lợi ích về vật chất và tinh thần, được hưởng các quyền lợi nhu
nhau theo Luật Lao động, Luật Giáo dục và các Luật khác được Nhà nước
quy định.
1.2.3. Khái niệm phát triển, phát triển ĐNGV, biện pháp phát triển ĐNGV
1.2.3.1. Phát triển
Theo từ điển Triết học, thuật ngữ “Phát triển” có nghĩa là: Biến đổi
hoặc làm cho biến đổi theo chiều hướng tăng, từ ít đến nhiều, hẹp đến rộng,
thấp đến cao, đơn giản đến phức tạp. Nói cách khác, phát triển có nghĩa là làm
tăng cả về số lượng, chất lượng và quy mô của một quá trình vận động.
12

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Theo lý luận của Phép biện chứng duy vật thì: Phát triển là sự vận động
tất yếu của sự vật hiện tượng để phù hợp với quy luật khách quan. Phát triển
là một quá trình nội tại, là bước chuyển hoá từ thấp đến cao, trong cái thấp đã
chứa đựng dưới dạng tiềm năng những khuynh hướng dẫn đến cái cao, còn
cái cao là cái thấp đã phát triển. Phát triển là q trình tạo ra sự hồn thiện của
cả tự nhiên và xã hội. Phát triển có thể là một q trình hiện thực nhưng cũng
có thể là một tiềm năng của sự vật hiện tượng.
1.2.3.2. Phát triển ĐNGV
Phát triển ĐNGV là tạo ra một ĐNGV đủ về số lượng, đảm bảo về chất
lượng theo chuẩn giáo viên, cân đối và đồng bộ về cơ cấu, trên cơ sở đó, đội
ngũ này đảm nhiệm và thực hiện tốt các yêu cầu của chương trình giáo dục

nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục trong giai đoạn mới.
Phát triển ĐNGV là sự tiếp tục của một quá trình vận động liên tục nhằm
hoàn thiện hay thay đổi thực trạng hiện tại của đội ngũ, làm cho ĐNGV không
ngừng phát triển về mọi mặt, đáp ứng yêu cầu đổi mới nội dung, chương trình
giáo dục; đổi mới phương pháp dạy học theo xu hướng hiện đại và xu hướng hội
nhập. Tiếp cận chuẩn nghề nghiệp GV của các nước tiên tiến.
Phát triển ĐNGV phải tạo ra sự gắn bó giữa xây dựng chuẩn nghề
nghiệp, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng với việc sự dụng hợp lý, tạo môi
trường thuận lợi cho đội ngũ phát triển và đánh giá ĐNGV một cách chính
xác, khách quan.
Kết quả cơng tác phát triển ĐNGV phải bao gồm khơng chỉ trình độ
chun mơn, nghiệp vụ mà còn là sự thoả mãn của cá nhân, sự tận tụy của
người giáo viên đối với nhà trường, có sự thăng tiến của cá nhân người giáo
viên trong sự phát triển của nhà trường.
Thuật ngữ phát triển ĐNGV được hiểu là một khái niệm tổng hợp bao
trùm cả bồi dưỡng ĐNGV và phát triển nghề nghiệp ĐNGV. Nếu phạm vi bồi
dưỡng bao gồm những gì mà người giáo viên phải biết, phạm vi phát triển
nâng cao kỹ năng nghề nghiệp ĐNGV bao gồm những gì mà người giáo viên
13

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


nên biết, thì phát triển ĐNGV bao quát tất cả những gì mà người giáo viên có thể
trau dồi và phát triển đều đạt được các mục tiêu cơ bản của bản thân và của nhà
trường. Đó là con đường để giáo viên phát triển toàn diện nội lực bản thân để phù
hợp, hài hòa và thỏa đáng trong sự phát triển chung của nhà trường.
Sự tương quan giữa bồi dưỡng ĐNGV, phát triển nghề nghiệp ĐNGV
và phát triển ĐNGV được minh họa bằng sơ đồ sau:

Vấn đề
ĐNGV có
thể trau dồi
phát triển

Phát triển ĐNGV

Phát triển, nâng cao kỹ năng
nghề nghiệp ĐNGV

Vấn đề
ĐNGV nên
biết
Vấn đề ĐNGV
phải biết

Bồi dưỡng ĐNGV

Sơ đồ 1.1: Mối tương quan giữa bồi dưỡng, phát triển nâng cao kỹ năng
nghề nghiệp và phát triển ĐNGV
Phát triển ĐNGV được xem như một q trình tích cực mang tính hợp
tác cao, trong đó người GV tự phát triển sẽ đóng một vai trò quan trọng trong
sự trưởng thành về mặt nghề nghiệp cũng như nhân cách của bản thân người
giáo viên trong sự hòa hợp cùng phát triển với nhà trường.
1.2.3.3. Biện pháp phát triển ĐNGV
Biện pháp phát triển ĐNGV có thể hiểu là những việc làm cụ thể của
các nhà quản lý giáo dục tác động vào ĐNGV để nhằm tạo ra sự thay đổi của
đội ngũ này theo hướng đảm bảo đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu và chuẩn
về chất lượng theo yêu cầu đổi mới của giáo dục.

14

LUAN VAN CHAT LUONG download : add