CƠ CẤU XÃ HỘI – GIAI CẤP VÀ LIÊN MINH GIAI CẤP, TẦNG LỚP TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

Chương 5

CƠ CẤU XÃ HỘI – GIAI CẤP
VÀ LIÊN MINH GIAI CẤP, TẦNG LỚP
TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI


NỘI DUNG

1. Cơ cấu xã hội –
giai cấp trong
TKQĐ lên CNXH

2. Liên minh giai
cấp, tầng lớp trong
TKQĐ lên CNXH

3. Cơ cấu XH – GC
và liên minh GC,
tầng lớp TKQĐ lên
CNXH ở VN


1. Cơ cấu xã hội – giai cấp
trong TKQĐ lên CNXH

1.1. Khái niệm và vị trí của cơ cấu xã hội – giai cấp
trong cơ cấu xã hội
1.2. Sự biến đổi có tính quy luật của cơ cấu xã hội
– giai cấp trong TKQĐ lên CNXH

Cơ cấu xã hội?
Cơ cấu xã hội –
giai cấp?


Khái niệm cơ cấu xã hội (CCXH)
Cơ cấu xã hội là những cộng
đồng người cùng toàn bộ
những mối quan hệ xã hội do

sự tác động lẫn nhau của các
cộng đồng ấy tạo nên


Khái niệm cơ cấu xã hội – giai cấp (CCXH - GC)
CCXH – GC là hệ thống các giai cấp, tầng

lớp xã hội tồn tại khách quan trong một chế
độ xã hội nhất định, thông qua những mối
quan hệ về sở hữu TLSX, về tổ chức quản lý

quá trình sản xuất, về địa vị chính trị - xã
hội… giữa các giai cấp và tầng lớp đó.

Trong TKQĐ lên
CNXH, CCXH –
GC là tổng thể
các giai cấp,

tầng lớp, các
nhóm XH có mối
quan hệ hợp tác
và gắn bó chặt
chẽ với nhau


CCXH – GC có vị trí quan trọng hàng đầu, chi phối các loại
hình CCXH khác
- CCXH – GC liên quan đến các đảng phái chính trị và nhà nước;
đến quyền SH TLSX, quản lý tổ chức LĐ, phân phối thu nhập…;
- Sự biến đổi của CCXH – GC tất yếu ảnh hưởng đến sự biến đổi
của các CCXH khác và tác động đến toàn bộ CCXH
-> CCXH – GC là căn cứ cơ bản để xây dựng chính sách phát
triển KT, VH, XH
→ khơng tuyệt đối hóa CCXH-GC, khơng xem nhẹ các loại hình
CCXH khác


1.2. Sự biến đổi có tính quy luật của cơ cấu xã hội –
giai cấp trong TKQĐ lên CNXH

Một là, CCXH – GC biến đổi gắn liền và bị quy
định bởi cơ cấu kinh tế của TKQĐ lên CNXH

Quy
luật

Hai là, CCXH – GC biến đổi phức tạp, đa dạng,
làm xuất hiện các tầng lớp xã hội mới

Ba là, CCXH – GC biến đổi trong mối quan hệ
vừa đấu tranh, vừa liên minh, từng bước xóa bỏ
bất bình đẳng XH dẫn đến sự xích lại gần nhau


2. Liên minh giai cấp, tầng lớp trong
TKQĐ lên CNXH

Xét dưới góc
độ chính trị

Xét dưới góc
độ kinh tế

Liên
minh GC,
tầng lớp


Xét dưới góc độ chính trị
GCCN “đơn độc” vì đã khơng liên
minh với “người bạn đồng minh
tự nhiên” của mình là GC nông
dân -> các cuộc đấu tranh trở
thành “bài đơn ca ai điếu”

Trong
tác
phẩm:

Đấu
tranh
giai
cấp ở
Pháp

“Công nhân Pháp không
thể tiến lên được một
bước nào và cũng khơng
thể đụng đến một sợi
tóc của chế độ tư sản,
trước khi đông đảo nhân
dân nằm giữa GCVS và
GCTS, tức là nông dân
và GC tiểu tư sản, nổi
dậy chống chế độ tư
sản”

Một trong những nguyên nhân dẫn đến
thất bại của Công xã Paris (1871) là do
GCVS Pari đã không liên minh được với
GCND


Xét dưới góc độ chính trị
“Chun chính vơ sản là một
hình thức đặc biệt của liên
minh giai cấp giữa GCVS, đội
tiền phong của những người
lao động, với đông đảo những

tầng lớp LĐ không phải VS
(tiểu tư sản, tiểu chủ, nông
dân, trí thức…)”

“Nếu khơng liên minh với nơng
dân thì khơng thể có được chính
quyền của GCVS, khơng thể nghĩ
được đến việc duy trì chính quyền
đó… Ngun tắc cao nhất của
chun chính là duy trì khối liên
minh giữa GCVS và nơng dân để
GCVS có thể giữ được vai trị lãnh
đạo và chính quyền nhà nước.”


Xét dưới góc độ chính trị
GCCN phải liên minh với các giai
tầng khác (có những lợi ích phù
hợp với mình) để:

➢ Tập hợp lực lượng thực hiện những nhu cầu và lợi ích
chung – đây là quy luật mang tính phổ biến và là động lực
lớn cho sự phát triển của XH có giai cấp
➢ Tạo sức mạnh tổng hợp đảm bảo cho thắng lợi của cuộc
CM XHCN cả trong giai đoạn giành chính quyền và giai đoạn
XD XH mới.
➢ Xây dựng được cơ sở kinh tế vững mạnh và củng cố vững
chắc chế độ chính trị XHCN

Xét dưới góc độ kinh tế
Liên minh cơng, nơng, trí
xuất phát từ:

Yêu cầu khách quan
của quá trình đẩy
mạnh CNH, HĐH và
chuyển dịch cơ cấu KT

Chính nhu cầu và lợi
ích kinh tế của mỗi
giai cấp, tầng lớp

→ Liên minh giai cấp, tầng lớp trong TKQĐ lên CNXH là sự liên
kết, hợp tác, hỗ trợ nhau… giữa GC, tầng lớp XH nhằm thực hiện nhu
cầu và lợi ích chung của các chủ thể trong khối liên minh, đồng thời
tạo động lực thực hiện thắng lợi mục tiêu của CNXH.


3. Cơ cấu XH – GC và liên minh GC,
tầng lớp TKQĐ lên CNXH ở VN

3.1. Cơ cấu XH – GC trong TKQĐ lên CNXH ở Việt Nam

3.2. Liên minh giai cấp, tầng lớp trong TKQĐ lên CNXH ở
Việt Nam


3.1. Cơ cấu XH – GC trong TKQĐ lên CNXH
ở Việt Nam

Đặc điểm

Sự biến đổi CC XH-GC
vừa đảm bảo tính quy
luật phổ biến, vừa mang
tính đặc thù của XH VN

Trong sự biến đổi CC XHGC, vị trí, vai trị của các
GC, tầng lớp XH ngày
càng được khẳng định


Vị trí, vai trị của các GC, tầng lớp XH ngày
càng được khẳng định

GCCN

Đội ngũ
thanh niên

GCND

Đội ngũ
trí thức

Phụ nữ

Đội ngũ
doanh nhân

Vị trí, vai trị của các GC, tầng lớp XH ngày
càng được khẳng định
Giai cấp công nhân
là GC lãnh đạo CM, đại diện cho PTSX tiên
tiến, giữ vị trí tiên phong trong sự nghiệp
XD CNXH, là lực lượng đi đầu trong sự
nghiệp CNH, HĐH; là lực lượng nòng cốt
trong liên minh

Giai cấp nơng dân
có vị trí chiến lược trong sự nghiệp CNH,
HĐH nông nghiệp, nông thôn, là cơ sở và
lực lượng quan trọng để phát triển KT –
XH bền vững; giữ gìn phát huy văn hóa;
là chủ thể q trình XD nông thôn mới


Vị trí, vai trị của các GC, tầng lớp XH ngày
càng được khẳng định

Đội ngũ trí thức
Là lực lượng sáng tạo đặc biệt trong
tiến trình đẩy mạnh CNH, HĐH, hội
nhập quốc tế, xây dựng kinh tế tri thức,
phát triển nền văn hóa VN

Đội ngũ doanh nhân
Là tầng lớp XH đặc biệt được Đảng ta

chủ trương xây dựng thành một đội ngũ
vững mạnh


Vị trí, vai trị của các GC, tầng lớp XH ngày
càng được khẳng định

Phụ nữ
Là lực lượng quan trọng và đơng đảo,
thể hiện vai trị quan trọng trong mọi
lĩnh vực của đời sống XH và gia đình

Thanh niên
Là rường cột của nước nhà, chủ nhân
tương lai của đất nước, là lực lượng
xung kích trong xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc


3.2. Liên minh giai cấp, tầng lớp trong
TKQĐ lên CNXH ở Việt Nam

ND cơ bản quyết
định nhất, là cơ sở
vật chất – kỹ thuật
của liên minh

Kinh tế

Nội

dung
liên
minh

Văn hóa,
xã hội

Chính
trị


Mục tiêu:
Thỏa mãn các nhu
cầu, lợi ích kinh tế
thiết thân của các
giai tầng trong XH ->
tạo cơ sở vật chất, kỹ
thuật cần thiết cho
CNXH

Nội dung kinh tế của liên minh là sự hợp tác giữa
các giai tầng trong liên minh, đồng thời mở rộng liên
kết, hợp tác với các lực lượng khác (doanh nhân) để
XD nền kinh tế mới XHCN hiện đại


Thực hiện liên minh trên lĩnh vực kinh tế cần:

Thứ nhất, xác định đúng tiềm
lực kinh tế và nhu cầu kinh tế

của các giai tầng trong khối
liên minh và toàn XH
Nơng dân có ruộng đất

Cơng nhân có việc làm

Trí thức
có hiểu
biết sâu
rộng, có
sáng tạo
trong lĩnh
vực
chun
mơn,


Thực hiện liên minh trên lĩnh vực kinh tế cần:
Cơ cấu kinh tế VN 2019

Thứ hai, xác định đúng
cơ cấu kinh tế


Thực hiện liên minh trên lĩnh vực kinh tế cần:

Thứ ba, tổ chức các hình thức
giao lưu, hợp tác, liên kết

Liên kết 4 “nhà” trong phát triển nông nghiệp

Mục tiêu: Tạo cơ sở chính trị - xã hội vững chắc cho khối
đại đoàn kết toàn dân; đập tan mọi âm mưu chống phá
sự nghiệp XD CNXH, bảo vệ vững chắc Tổ quốc XHCN

Nội dung chính trị của liên minh thể hiện ở việc:

Giữ vững:
+ lập trường chính trị - tư tưởng của GCCN;
+ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản VN với khối liên minh
và toàn XH;
+ độc lập dân tộc và định hướng đi lên CNXH