Ý nghĩa giáo dục của điện ảnh thông qua phim Mùi đu đủ xanh (1993)

Nội dung: yếu tố + quá trình -> hình thức
Ý nghĩa: giá trị, thông điệp
Điểm đặc biệt làm cho mùi đu đủ xanh trở nên xứng đáng khi đại diện phim VN nhận đề
cử tại giả Oscar năm 1993, không chỉ đơn giản nằm ở nội dung. Mà hơn hết, đó là những
ẩn ý sâu phía trong mà Trần Anh Hùng muốn gửi gắm, là những bài học với nhiều tầng ý
nghĩa cùng với một tình yêu mang theo tinh thần rất “Việt Nam” đã được tác giả khéo léo
mà lồng ghép vào từng phần cảnh, từng lối suy nghĩ của nhân vật, từng tuyến nhỏ của
diễn viên dù nhỏ nhất.
“ Mùi đu đủ xanh là phản ánh thân phận của người đàn bà Việt Nam, về giá trị và mối
quan hệ truyền thống giữa phụ nữ và đàn ông, khẳng định sức mạnh tâm linh phi thường
mà người ta có thể bắt gặp ở các bà mẹ Việt Nam; đồng thời ca ngợi giá trị của ký ức, của
tình yêu với nhiều cung bậc cũng như tụng ca vẻ đẹp thuần khiết của làng quê Việt Nam.
“
Xuyên suốt toàn bộ phim “Mùi đu đủ xanh” , người xem sẽ cảm nhận được một điều
rằng: Thứ tình yêu với nhiều cung bậc cảm xúc sẽ có thể hiện diện ở khắp mọi nơi, nó là
sự quan tâm, là sự thấu hiểu, tuy có phần kín đáo nhưng đủ làm người ta cảm thấy ấm áp,
sự vừa phải trong phim như cнíɴн tính cách của những con người Việt Nam.
Đó là thứ tình yêu trọn vẹn nhưng đầy sự khoắc khoải mà bà nội đã dành cho ông nội của
Mùi dù đã mất rất nhiều năm; hay đó là thứ tình u của một ơng già vẫn hay trị chuyện
cùng tâm sự với Mùi dành cho bà nội cô, chẳng cần ở bên nhau đời đời kiếp kiếp, chỉ cần
biết bà vẫn luôn khỏe mạnh và vui vẻ, thế cũng là đủ lắm rồi. Đó cũng có thể là thứ tình
u rất đàn bà của bà chủ Mùi dành cho người c нồng vô trách nhiệm, âm thầm chịu
đựng những nhọc nhằn và chấp nhận tha thứ mọi lỗi lầm.
Và thứ tình yêu sâu sắc nhất cũng là ngọt ngào nhất của tồn bộ phim cнíɴн là tình u
của Khuyến và Mùi dành cho nhau, một thứ cảm xúc dịu nhẹ đưa người xem tiến vào bản
ru ca êm ái như cнíɴн hương vị của đu đủ xanh. Từ đầu đến cuối, dù là năm 10 tuổi hay
Mùi của năm 20 tuổi đều như thế, vẫn ln chung thủy, giàu lịng tắc ẩn và âm thầm vun
vén mọi thứ cho người mình mang lịng u thương. Về phần Khuyến, anh đã vượt qua
những suy nghĩ thường tình về khoảng cách vai vế giữa người với người trong xã hội,
khoảng cách giữa vợ và c нồng trong gia đình, sẵn sàng dạy cho Mùi biết được mọi thứ
và bắt đầu là đọc viết. Hành động đó rất nhỏ, nhưng nó lại chứa đựng sự quan tâm khó

nói nên lời, bởi nó thể hiện cho cử chỉ tơn trọng về sự bình đẳng dành cho người phụ nữ
mà mình yêu.
Hơn cả một câu chuyện tình, Mùi đu đủ xanh gợi mở một cách tinh tế sự bình đẳng của
đàn ơng và phụ nữ trong tình yêu. Nếu những nhân vật nữ khác trong phim luôn hi sinh


và cam chịu với một mối quan hệ mang hơi hướng phục tùng, dâng hiến, thì tình yêu của
Mùi đã đuọc giải phóng khỏi những xiềng xích đó. Nhờ chính người đàn ơng cơ thương.
Khi Khuyến phải lịng Mùi, anh không hề đắn đo cân nhắc về thânv phận của cô. Mùi
xuất hiện, tiếng piano của anh dịu dàng hơn. Mùi ở phòng bên cạnh, suốt đêm bước chân
anh trăn trở. Khi cả hai yêu nhau, Khuyến dạy mùi học chữ, như một cách để cơ có thể
đứng ngang hàng với anh, kiêu hãnh và tự tin trong mối quan hệ. Tình yêu ấy vì thế mà
đẹp hơn bao giờ hết.

Số phận của người phụ nữ Việt Nam xưa… có thể nay vẫn còn
Thân phận những người phụ nữ trong phim thật bí bách, bế tắc và phải phụ thuộc thật
nhiều vào người đàn ơng để có được hạnh phúc của mình. Người phụ nữ lúc nào cũng vị
võ làm việc: việc nhà việc người, trong khi người đàn ông chỉ ăn chơi vơ độ. Người phụ
nữ thì hi sinh nhiều điều, thủy chung, cam chịu khổ đau, nhưng luôn tha thứ mọi lỗi lầm
của người đàn ông, chỉ cần họ về nhà.
Những người đàn ông trong phim là những kẻ phản bội (ông chủ bỏ nhà đi, Khuyến bỏ
cô bạn gái để đến với Mùi) tuy phản ứng của những người phụ nữ khác nhau (bà chủ
khóc mừng, tha thứ; cơ bạn gái Khuyến thì nổi điên đập phá đồ) nhưng sau tất cả chỉ
những người phụ nữ ấy là tổn thương sâu sắc.
Cả cái kết đẹp cho chuyện tình của Mùi và Khuyến thì cũng khơng có điều gì cam kết là
cuộc đời cơ khơng quay vịng theo số phận của bao người phụ nữ, trở nên giống như bà
chủ của cô
“ Mùi đu đủ xanh” cũng là bộ phim tràn đầy tính thiên nữ. Những người phụ nữ trong
phim thể hiện rất rõ nét đẹp truyền thống của phụ nữ Việt: dịu dàng, thuỷ chung, chịu
thương chịu khó, vì chồng con mà sẵn sàng dâng hiến thế giới của riêng mình. Phim ngợi

ca những vẻ đẹp của phải nữa nhưng cũng khắc khoải, day dứt vì sự hi sinh quá nhiều mà
họ phải chịu đựng
Tất nhiên nếu đặt trong thế kỷ 21 ngày nay thì một bộ phim thế này có thể được xem là
quá lạc hậu. Giữa những ngọn sóng của phong trào nữ quyền đang rộ lên ở mọi ngóc
ngách trên thế giới, Việt Nam có phải quá thiển cận khi chấp nhận mối quan hệ phục dịch
giữa đàn bà và đàn ơng?
Nói chủ quan về vấn đề này, mình biết và mừng vì rất nhiều tiêu chuẩn kép đã được xóa
mờ, tuy nhiên, ở một mức độ nào đó, xã hội Á Đơng nói chung và Việt Nam nói riêng
vẫn là xã hội lấy đàn ông làm trụ cột. Những người phụ nữ hiện đại có quyền và hồn


tồn đúng đắn để được trình bày, hành động, suy nghĩ như đàn ông những ẩn sâu trong
phái nữ vẫn có một sợi dây nối về nguồn cội, với ý thức rằng đàn bà yêu nhiều hơn, chịu
đựng nhiều tổn thương hơn nhưng vẫn sẵn sàng hy sinh và hiến dâng. Đó là cái bào thai
mãi mãi động đậy và được sinh ra từ thời này qua thời khác mà chúng ta cần hiểu rõ, trân
trọng và tự hào.
Nhẹ nhàng nhưng chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa, nhịp phim chậm rãi nhưng lại chỉnh chu
đến từng chi tiết, từng thước phim hoàn toàn chinh phục người xem một cách tự nhiên,
điều này khiến cho nhiều người không thể nào ngờ đến