Báo cáo " Sự cần thiết xây dựng bộ tình huống chuẩn đối với môn học pháp luật và những yêu cầu đặt ra " docx

đào tạo


tạp chí luật học số
7/2010

55





TS. Bùi Kim Chi *
gh quyt s 14/2005/NQ-CP v i
mi c bn v ton din giỏo dc i
hc Vit Nam giai on 2006 - 2020 ó ch
ra rng: Mc tiờu chung l i mi c bn
v ton din giỏo dc i hc, to c
chuyn bin c bn v cht lng, hiu qu
v quy mụ, ỏp ng yờu cu ca s nghip
cụng nghip hoỏ hin i hoỏ t nc, hi
nhp kinh t quc t.
t c mc tiờu ú, hng lot cỏc
gii phỏp v nhim v c th ó c t ra
cho cỏc trng i hc Vit Nam. Mt trong
nhng ni dung quan trng l: i mi ni
dung o to, gn kt cht ch vi thc tin
nghiờn cu khoa hc, phỏt trin cụng ngh
v ngh nghip trong xó hi Trin khai i

mi o to theo 3 tiờu chớ: trang b cỏch
hc, phỏt huy tớnh ch ng ca ngi hc;
s dng cụng ngh thụng tin v truyn thụng
trong hot ng dy v hc.
Vn t ra l chỳng ta trang b cỏch hc
v phỏt huy tớnh tớch cc ca ngi hc nh
th no? Lm th no cú xõy dng cho sinh
viờn k nng hc tp t ú phỏt huy tớnh c
lp, ch ng ca h thụng qua hot ng hc
tp? Hc tp l hỡnh thc hot ng nhn thc
ca cỏ nhõn nhm nm vng tri thc, k nng,
thỏi do chớnh ngi hc tin hnh. Ngi
hc t lp k hoch, t la chn ni dung i
tng v t kim tra ỏnh giỏ kt qu.
i vi sinh viờn i hc, vn rốn
luyn k nng hc tp l rt quan trng, nht
l trong iu kin chuyn t o to theo
niờn ch sang o to theo hc ch tớn ch.
Hc tp theo hc ch tớn ch ũi hi sinh
viờn lm vic c lp, hon ton ch ng t
chc quỏ trỡnh hc tp ca mỡnh. ú l s
bin quỏ trỡnh o to thnh quỏ trỡnh t o
to ca mi sinh viờn.
Hc tp l hot ng phc tp bao gm
nhiu hnh ng, tng hnh ng phõn thnh
cỏc thao tỏc, mi thao tỏc ũi hi mt k nng
c th. Do ú cú rt nhiu k nng c th
trong hot ng hc tp nhng cú th chia
thnh 4 nhúm:
* Nhúm cỏc k nng nh hng trong

hc tp ũi hi sinh viờn phi bit xõy dng
ỳng v nhanh cỏc mc ớch hc tp ngn
hn v di hn; chung v c th cho tng bi
hc v mụn hc. K nng ny bao gm cỏc k
nng xỏc nh ban u cho quỏ trỡnh hc tp;
hc cỏi gỡ, trong thi gian bao lõu, hc nh
th no, s t n õu v sau khi hc xong
cú th lm c vic gỡ.
* Nhúm cỏc k nng thit k (lp k
hoch) bao gm cỏc k nng xõy dng k
hoch cho quỏ trỡnh hc tp, phõn chia giai
on trong quỏ trỡnh hc tp, xỏc nh mc
ớch, cỏch thc hc trong tng giai on.
Hay núi cỏch khỏc sinh viờn phi bit t xỏc
nh trỡnh ban u ca bn thõn xõy
N

* Ging viờn chớnh Khoa lut hỡnh s
Trng i hc Lut H Ni


đào tạo
56


tạp chí luật học số
7/2010

dng k hoch hc tp c th; xỏc nh ni
dung hc tp ln lt l cỏc vn gỡ, trong

thi gian bao lõu; s dng cỏc phng tin
hc tp gỡ; la chn cỏc phng phỏp hc
tp no cho phự hp vi mc ớch, ni dung
hc tp ca tng mụn hc cng nh ca ton
b chng trỡnh.
* Nhúm cỏc k nng thc hin k hoch
bao gm cỏc k nng bo m vic thc hin
k hoch ó ra, trong ú cú c k nng
iu chnh khi cú s c xy ra thc
hin k hoch sinh viờn cú th s dng cỏc
phng phỏp hc tp nh hc tng bc
theo cỏc quy trỡnh nht nh, hc trỳng trng
tõm ca vn , hc nhanh, hc bng cỏch
kt hp nhiu phng phỏp khỏc nhau
* Nhúm cỏc k nng kim tra, ỏnh giỏ
bao gm k nng t kim tra, ỏnh giỏ quỏ
trỡnh hc tp, quỏ trỡnh thc hin k hoch
ca ngi hc. õy l k nng rt c bn v
quan trng sinh viờn cú th t hỡnh thnh
nhng mi liờn h ngc bờn trong. T ú
t nhn xột nhng u, nhc im ca mỡnh
trong quỏ trỡnh hc tp, c bit l v phng
phỏp hc tp.
Trong 4 nhúm k nng trờn thỡ nhúm cỏc
k nng nh hng l c s cho nhúm cỏc k
nng thit k. Nhúm cỏc k nng thit k s
th hin cỏc k nng nh hng. Hai nhúm
k nng sau giỳp cho ngi hc bin cỏc k
hoch, cỏc d nh thnh hin thc. Hai
nhúm cỏc k nng nh hng v cỏc k nng

thit k tt bao nhiờu m hai nhúm k nng
sau yu thỡ ngi hc cng khú t kt qu
tt. ng thi nhúm cỏc k nng kim tra
ỏnh giỏ cũn giỳp cho ngi hc chớnh xỏc
hoỏ k hoch, kp thi iu chnh k hoch,
khụng i chch hng trong quỏ trỡnh hc
tp. Nh vy 4 nhúm k nng ny cú quan h
cht ch vi nhau to thnh th thng nht
v u chu nh hng ln nhau.
Sau õy l mt s k nng c th:
- K nng lp k hoch hc tp: õy l k
nng u tiờn v cú ý ngha quan trng cn
c hỡnh thnh sinh viờn trong quỏ trỡnh
hỡnh thnh k nng t hc. tỡm hiu k
nng ny chỳng tụi ó phng vn trc tip
sinh viờn trong gi tho lun cng nh gi t
vn. Khi c hi v k nng ny cú sinh
viờn cho rng Cú thi khoỏ biu v lch hc
ri thỡ cn gỡ phi lp k hoch hc tp na.
iu ny chng t cỏc em khụng hiu lp k
hoch l gỡ, nờn khụng bit lp k hoch thỏng
cng nh k hoch c nm hc. Nguyờn nhõn
cú th do cỏc em cha nh hng c quỏ
trỡnh hc tp, cha xỏc nh c nhim v
hc tp, cng cú th do cỏc em cha tớch cc
hc tp. Vic lp k hoch hc tp ca sinh
viờn phi cn c trờn k hoch hc tp hc kỡ
v lch trỡnh ca tng mụn hc xõy dng
k hoch hc tp cỏ nhõn.
Vic xõy dng k hoch hc tp ca sinh

viờn cú th bao gm mt s bc sau:
+ Xỏc nh nhim v hc tp theo yờu
cu ca tng hc kỡ, tng mụn hc.
+Xỏc nh qu thi gian t hc cho cỏc
mụn cn c vo lch trỡnh chung ca mụn
hc trờn c s cng mụn hc.
+ Xỏc nh khung thi gian quy nh
hon thnh nhim v ca tng mụn hc theo
lch trỡnh ca mụn hc ú.
- K nng xỏc nh cỏc bin phỏp hon
thnh nhng nhim v c th (ti liu, phng
tin, cỏch thc khai thỏc thụng tin ):


®µo t¹o


t¹p chÝ luËt häc sè
7/2010

57

Chẳng hạn, đối với môn tâm lí học đại
cương, sinh viên căn cứ vào lịch trình chung
của môn học diễn ra trong 5 tuần để lập kế
hoạch học tập môn học trong đó tuần thứ 2,
4 hoàn thành bài tập nhóm tháng 1, 2; tuần
thứ 5 hoàn thành bài tập lớn học kì. Từ đó
lập kế hoạch tự học, tìm hiểu tài liệu tham
khảo ở thư viện như thế nào cho phù hợp. Kế

hoạch tự học cho các môn học trong một học
kì phải có sự phối hợp với nhau một cách
hợp lí để tránh nhàm chán hay tác động của
quy luật ức chế trong trí nhớ.
Lập kế hoạch học tập cũng cần nhưng
chưa đủ, quan trọng hơn là phải thực hiện
được kế hoạch. Để có thể thực hiện kế hoạch
sinh viên phải có các kĩ năng như kĩ năng
chuẩn bị bài mới, kĩ năng ghi chép bài trên
lớp, kĩ năng đọc tài liệu tham khảo.
- Kĩ năng chuẩn bị bài mới đòi hỏi sinh
viên phải biết đọc giáo trình trước khi nghe
giảng bài mới, biết xác định nội dung cơ bản
của bài mới, biết đánh dấu chỗ chưa hiểu,
biết đặt câu hỏi thắc mắc, biết đọc và đi sâu
vào phần mình hứng thú. Khi giảng giờ lí
thuyết chúng tôi hỏi một số sinh viên về
những kiến thức thuộc nội dung mục tiêu
bậc 1 (phần này yêu cầu sinh viên tự đọc và
nắm bắt được thông qua việc tự học ở nhà),
cho thấy các em còn lúng túng chưa xác định
được kiến thức cơ bản.
Chẳng hạn, trong Chương 1 môn tâm lí
học, mục tiêu bậc 1 chúng tôi yêu cầu sinh
viên nhận diện và nêu được 3 cách phân loại
hiện tượng tâm lí. Điều này đòi hỏi trong quá
trình tự học sinh viên phải phân biệt được
hiện tượng tâm lí với một số hiện tượng khác
trong xã hội, nắm được căn cứ để phân loại
các hiện tượng tâm lí. Qua kiểm tra trên lớp

chúng tôi thấy có một số sinh viên chưa nắm
bắt được nội dung này.
- Kĩ năng ghi chép bài trên lớp đòi hỏi
sinh viên biết lựa chọn, sắp xếp thông tin thu
được; biết ghi chép rõ ràng, có hệ thống; biết
chỉnh lí bổ sung bài ghi; biết dùng kí hiệu
riêng để ghi nhanh.
Khi được hỏi về kĩ năng này một số sinh
viên cho biết các em còn lúng túng chưa xây
dựng được kĩ năng này trong hoạt động trên
lớp, các em còn ghi bài dàn trải tất cả những
nội dung giáo viên giảng trên lớp, chưa biết
tóm lược theo ý riêng của bản thân.
- Kĩ năng đọc sách, tài liệu tham khảo là
kĩ năng quan trọng, nhất là trong điều kiện
đào tạo theo học chế tín chỉ. Kĩ năng này thể
hiện ở việc sinh viên biết chỉ ra nội dung
chính của tài liệu; biết lựa chọn tài liệu cần
cho bài học; biết ghi chép những nội dung
quan trọng trong khi đọc tài liệu tham khảo.
Việc hình thành kĩ năng này có thể bao
gồm các bước sau:
+ Đọc lướt có hệ thống toàn bộ giáo
trình, sách tham khảo để sinh viên hiểu được
cấu trúc của nó (bằng cách xem trang đầu và
phần giới thiệu nếu có, đọc mục lục, đọc lời
giới thiệu của nhà xuất bản ).
+ Đọc nhanh giáo trình, sách tham khảo
một cách tích cực (để sinh viên trả lời được 3
câu hỏi như tổng quan giáo trình, sách tham

khảo nói về điều gì? Những gì được đề cập chi
tiết và đề cập như thế nào? Ý nghĩa của nó?).
+ Đọc kĩ lưỡng, đọc toàn bộ để tìm xem
giáo trình, sách tham khảo nói về vấn đề gì.
Sau đó sinh viên có thể:
. Phân loại giáo trình, sách tham khảo
theo thể loại và chủ đề.


đào tạo
58


tạp chí luật học số
7/2010

. Din t ni dung chớnh ca ton b giỏo
trỡnh, sỏch tham kho mt cỏch ngn gn nht.
. Phõn tớch cỏc t khoỏ.
. Nm bt nhng nhn nh ch cht ca
tỏc gi trờn c s xem xột nhng cõu quan
trng nht.
. Xỏc nh lp lun ca tỏc gi bng cỏch
tỡm ra chỳng hoc xõy dng lp lun t cỏc
chui cõu.
- K nng t kim tra, ỏnh giỏ quỏ trỡnh
hc tp. Trong quỏ trỡnh hc tp sinh viờn bit
xõy dng k hoch v thc hin nú l iu
quan trng. Mt khỏc mi sinh viờn cn phi
bit kim tra ỏnh giỏ kt qu t hc ca mỡnh

t ú h cú th t iu chnh hot ng hc
tp ca mỡnh ngy cng t kt qu cao.
K nng ny cú th cú cỏc bc sau:
+ Giỏo viờn giao cho sinh viờn cỏc loi
bi tp hoc cỏc cõu hi tỡnh hung yờu cu
sinh viờn chun b.
+ Giỏo viờn hng dn sinh viờn cỏc
hỡnh thc ỏnh giỏ, tiờu chớ v thang ỏnh
giỏ ca tng loi cõu hi hay bi tp.
+ Sinh viờn t kim tra, ỏnh giỏ theo
theo tng ni dung v thang ỏnh giỏ ó
c xỏc nh.
+ Sinh viờn t iu chnh, b sung cỏc ni
dung kin thc sau khi t kim tra, ỏnh giỏ.
cú th hỡnh thnh nhng k nng trờn,
theo chỳng tụi, mt mt phi cú bin phỏp
nõng cao tớnh tớch cc hc tp ca sinh viờn,
mt khỏc phi t chc trang b k nng hc
tp cho sinh viờn phự hp vi quỏ trỡnh o
to mi. Khụng th sinh viờn t thớch ng
vi yờu cu o to mi m phi cú tỏc ng
tớch cc to iu kin cho sinh viờn ch
ng, tớch cc rốn luyn cỏc k nng hc tp.
T vic phõn tớch trờn chỳng tụi xut
mt s bin phỏp nõng cao tớnh tớch cc, ch
ng, sỏng to trong hc tp ca sinh viờn
ỏp ng yờu cu o to theo hc ch tớn ch:
Th nht, nh trng cn to ra mụi trng
hc tp cho sinh viờn nh tng cng c s
vt cht (tng s lng sỏch tham kho bt

buc v t chn ti th vin; m rng th
vin tng s lng ch ngi cho sinh viờn).
Nh trng cn cú cỏc bin phỏp hu hiu
trang b cho sinh viờn cỏc k nng hc tp
theo yờu cu ca i mi quỏ trỡnh o to.
Th hai, ging viờn l ch th t chc, iu
khin, hng dn quỏ trỡnh dy hc phi ci
tin khụng ngng phng phỏp dy hc, t
ú giỳp cho sinh viờn ci tin phng phỏp
hc. Albert Einstein ó tng núi rng tụi
khụng bao gi dy hc trũ ca mỡnh, tụi ch
c gng to iu kin h hc hi. Ging
viờn cú th cú nhng bin phỏp c th nh:
- Kt hp hi ho v sỏng to cỏc
phng phỏp dy hc khỏc nhau mt cỏch
hiu qu lm sao tớch cc hoỏ hot ng
hc tp ca sinh viờn; chng s nhm chỏn
v to ra s nng ng trong cỏch ngh, cỏch
lm ca sinh viờn.
- Phỏt trin kh nng t hc, t nghiờn
cu ca sinh viờn - õy l nng lc rt quan
trng cho s thnh t ca mi cỏ nhõn. Chng
hn ging viờn hng dn cho sinh viờn k
nng phỏt hin v gii quyt vn ; cỏch ghi
nh, tõm th sn sng chp nhn, tỡm cỏch
vt qua th thỏch; cỏch tra cu thụng tin
trờn mng; cỏch phõn tớch v hiu thụng tin;
cỏch quan sỏt cỏc hin tng xung quanh
- Tng cng k nng thc hnh: Mc
ớch ca quỏ trỡnh dy hc l to ra nng lc

thc tin cho ngi hc. Vỡ vy ging viờn


đào tạo


tạp chí luật học số
7/2010

59

phi to iu kin cho sinh viờn c tri
nghim v c hc qua tỡnh hung thc
tin cuc sng; sinh viờn c thc hnh,
trao i, phi hp, hp tỏc trong nhúm; c
rốn luyn cỏc k nng nh k nng t cõu
hi, k nng thuyt trỡnh, k nng vit v cỏc
k nng sng khỏc.
Th ba, sinh viờn cn tớch cc hc tp,
tỡm tũi v rốn luyn cỏc phng phỏp hc tp
phự hp vi mụn hc v bc hc i hc.
Trong ú sinh viờn cn chỳ trng n cỏc k
nng nh: K nng lp k hoch hc tp, k
nng chun b bi mi, k nng ghi chộp bi
trờn lp, k nng c ti liu tham kho, k
nng t kim tra, ỏnh giỏ quỏ trỡnh hc tp,
thc hin k hoch hc tp ca bn thõn
vi cỏc bc c th nh ó nờu phn trờn.
Sinh viờn cn tớch cc, ch ng xõy
dng cho mỡnh phng phỏp hc tp phự

hp trong ú khụng ch hc theo kiu ghi
nh mỏy múc ti liu m phi hiu y ,
sõu sc ý ngha ca ni dung vn cng
nh mi quan h gia cỏc s kin, khỏi
nim, quy tc, quy lut. T ú vn dng vo
gii quyt nhng vn m thc tin cuc
sng v ngh nghip t ra cho bn thõn.
Sinh viờn phi bit hc cỏch hc m theo
Dupont v Ossandon ó trỡnh by: Hc quan
sỏt, hc nm thụng tin, hc cỏch tng hp
vn , hc cỏch khỏi quỏt hoỏ , hc phỏn
oỏn. Hoc da vo nhng nguyờn lớ rỳt
ra nhng h qu: Hc thụng bỏo, hc quyt
nh v hnh ng, hc phỏn oỏn v ỏnh
giỏ, iu chnh mt hnh ng hay mt
phng phỏp.
Sinh viờn cn tớch cc tham gia cỏc lp
o to cỏc k nng c bn nh k nng hc
tp, k nng t duy, k nng sng./.
BN V QUY NH CA LUT S HU
TR TU VIT NAM (tip theo trang 45)
t chc phỏt súng, vỡ vy hu nh gia ngi
s dng v ch th quyn khụng cú tho
thun; hoc nu h cú tho thun nhng
khụng thng nht c ý chớ v mc tin
phi tr thỡ s thc hin theo quy nh ca
Chớnh ph hoc theo quyt nh ca to ỏn.
Vn l hin nay l Chớnh ph cha cú quy
nh v biu giỏ tin nhun bỳt, thự lao phi
tr trong nhng trng hp ny; nu cú khi

kin ra to ỏn thỡ to ỏn cng khụng cú biu
giỏ lm cn c gii quyt.
Theo chỳng tụi, vic xõy dng biu giỏ
tin nhun bỳt, thự lao nờn giao cho b
chuyờn trỏch l B vn hoỏ, th thao v du
lch thay vỡ Chớnh ph nh quy nh hin
nay. xõy dng biu giỏ ny, B vn hoỏ,
th thao v du lch cú th thnh lp mt hi
ng t vn gm cỏc b liờn quan (nh B t
phỏp, B ti chớnh ); i din cỏc t chc
qun lớ tp th quyn tỏc gi, quyn liờn
quan; i din ngi s dng Mc phớ s
c xỏc nh cn c vo th loi, hỡnh thc,
cht lng, s lng, tn sut s dng tỏc
phm hay i tng ca quyn liờn quan.
Biu giỏ c phờ duyt s l cn c tớnh
mc nhun bỳt, thự lao i vi nhng ch
th s dng tỏc phm, i tng ca quyn
liờn quan. Bờn s dng v ch th quyn tỏc
gi, quyn liờn quan cú th tho thun v
mc nhun bỳt, thự lao theo biu giỏ ó c
c quan nh nc cú thm quyn phờ duyt.
Trng hp khụng cú tho thun hoc cú
tranh chp v mc nhun bỳt, thự lao thỡ biu
giỏ ny s l cn c to ỏn hoc c quan
cú thm quyn gii quyt./.