TIEU LUAN cao học BAO CHI DOI NGOAI vai trò báo chí đối ngoại trong hoạt động quảng bá hình ảnh đất nước và con người việt nam

TIỂU LUẬN MƠN: QUẢN LÝ BÁO CHÍ ĐỐI NGOẠI &
TRUYỀN THƠNG QUỐC TẾ

ĐỀ TÀI

VAI TRỊ BÁO CHÍ ĐỐI NGOẠI TRONG QUẢNG BÁ
HÌNH ẢNH ĐẤT NƯỚC – CON NGƯỜI VIỆT NAM

1


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU.................................................................................................................4
NỘI DUNG..............................................................................................................6
I- MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ BÁO CHÍ ĐỐI NGOẠI.....................6
1.1

Một số khái niệm cơ bản.......................................................................6

1.2

Quan điểm của Đảng và nhà nước ta về báo chí đối ngoại................9

II-

THỰC TIỄN VAI TRỊ BÁO CHÍ ĐỐI NGOẠI TRONG HOẠT

ĐỘNG QUẢNG BÁ HÌNH ẢNH ĐẤT NƯỚC VÀ CON NGƯỜI VIỆT
NAM...................................................................................................................12
2.1 Những kết quả đã đạt được........................................................................12
2.2 Vấn đề bất cập còn tồn tại........................................................................16

III- MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO VAI TRỊ CỦA BÁO CHÍ ĐỐI
NGOẠI TRONG HOẠT ĐỘNG QUẢNG BÁ HÌNH ẢNH ĐẤT NƯỚC VÀ
CON NGƯỜI VIỆT NAM...............................................................................17
3.1 Giải pháp đối với các cơ quan nhà nước, cơ quan quản lý báo chí....17
3.2 Giải pháp đối với các cơ quan báo chí...................................................18
KẾT LUẬN..........................................................................................................20
TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................21

2


MỞ ĐẦU
Quảng bá hình ảnh đất nước con người ln là một niềm tự hào và cũng
là trách nhiệm của quốc gia, dân tộc và mỗi cá nhân. Ở Việt Nam, việc đưa hình
ảnh đất nước đến với bạn bè quốc tế luôn được ưu tiên hàng đầu và là một nhiệm
vụ quan trọng của công tác thông tin đối ngoại. Trong những năm chiến tranh
khốc liệt, Việt Nam đã chú trọng và thực hiện tốt nhiệm vụ đối ngoại, nhờ đó
chúng ta đã nhận được sự giúp đỡ và ủng hộ của đơng đảo nhân dân trên tồn thế
giới, góp phần khơng nhỏ vào thắng lợi của dân tộc. Trong thời kì xây dựng và
phát triển đất nước, việc quảng bá hình ảnh Việt Nam ra trường quốc tế luôn được
sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Đảng và Nhà nước. Cơng tác tun truyền đối
ngoại có những bước phát triển mới và đạt được một số thành tựu nhất định, hình
ảnh Việt Nam được xây dựng là một đất nước đang phát triển, có tốc độ tăng
trưởng cao, tình hình chính trị xã hội ổn định, thiên nhiên tươi đẹp, có nhiều di
tích lịch sử và di sản văn hóa thế giới, truyền thống văn hóa độc đáo, con người
thân thiện, u chuộng hịa bình.
Đối với cơng tác tun truyền, quảng bá, báo chí ln đóng góp một vai
trị quan trong bởi tính đại chúng, nhanh chóng và phổ biến của nó. Trong thời đại
truyền thơng đa phương tiện đặc biệt là sự ra đời của mạng toàn cầu – internet
càng chứng minh lợi thế của báo chí trong hoạt động thơng tin đối ngoại. Tuy

nhiên điều này cũng đưa đến vấn đề thơng tin báo chí đối ngoại phải đối mặt với
sự cạnh tranh gay gắt với các thơng tin trên internet và báo chí quốc tế, trong
những năm vừa qua, thông tin về Việt Nam vẫn chỉ chiếm một phần rất nhỏ của
truyền thông quốc tế. Đất nướcc con người Việt Nam chưa đến được với nhiều
bạn bè, dân tộc và quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới. Việc quảng bá hình ảnh
Việt Nam chưa tương xứng với tầm vóc của đất nước, truyền thống của dân tộc và
3


giá trị của con người. Nhiều người dân trên thế giới vẫn nghĩ Việt Nam là một
quốc gia chiến tranh, thậm chí khơng biết đến vị trí và cịn nhầm về tên nước,
quốc kỳ và quốc ca.
Trước thực trạng này, có rất nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan,
tuy nhiên hoạt động của báo chí đối ngoại cũng là một trong những ngun nhân.
Chính vì lý do này, tiểu luận chọn đề tài “Vai trị báo chí đối ngoại trong hoạt
động quảng bá hình ảnh đất nước và con người Việt Nam” để nghiên cứu, phân
tích, qua đó có thể góp phần đưa ra một số biện pháp nhằm nâng cao vai trị của
báo chí đối ngoại trong việc quảng bá hình ảnh đất nước và con người Việt Nam
đến với thế giới.

4


NỘI DUNG
I-

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ BÁO CHÍ ĐỐI NGOẠI

1.1

Một số khái niệm cơ bản

1.1.1 Báo chí
Báo chí là loại hình truyền thơng ra đời từ rất sớm và đã trở thành một phần
không thể thiếu trong cuộc sống con người, không chỉ bởi sự phong phú về hình
thức thể hiện mà cịn bởi nó có thể tác động tới nhiều tầng lớp, lứa tuổi khác
nhau. Người ta coi báo chí là cơ quan ngơn luận có thể cung cấp thông tin và ý
kiến về mọi vấn đề, chính vì vậy nó trở thành cơng cụ đấu tranh của nhiều nhóm,
nhiều tầng lớp.
Trong cuốn Cơ sở lý luận báo chí. PGS. TS Nguyễn Văn Dững cho rằng,
bản chất của báo chí là “Hoạt động thơng tin – giao tiếp xã hội trên quy mô rộng
lớn nhất, là công cụ và phương thức kết nối, can thiệp xã hội hiệu quả nhất trong
mối quan hệ với công chúng và dư luận xã hội, vơi nhân dân và các nhóm lợi ích,
với các nước trong khu vực và quốc tế” [12,tr.61]
Báo chí được ra đời xuất phát từ nhu cầu truyền tin và nhận tin nhằm mở
rộng không gian sống bằng cách tạo lập các mối quan hệ và khám phá thế giới.
Thời kỳ đầu, báo chí được xuất hiện dưới nhiều hình thức như báo đá, những
người đi kể chuyện rong, những câu chuyện chép tay, những cuốn sách nhỏ.
Khoảng năm 59 trước Công nguyên xuất hiện tờ truyền tin Acta Diurna của người
La Mã. Đến thế kỷ thứ 8 ở Trung Quốc, những tờ truyền tin viết tay đưa tin về
các sự kiện quan trọng của triều đình và những vấn đề nổi bật xảy ra trong xã hội
được coi là bước khởi đầu của báo chí. Sự ra đời của công nghệ in đã đặt nền tảng
cho kỷ nguyên phát triển của báo chí hiện đại. Người Anh là những người đầu
tiên cho ra đời loại báo in với mục đích đầu tiên là lên án quân đội Tây Ban Nha
xâm chiếm lãnh thổ. Dần dần báo chí được mở rộng và phát triển ở các nước châu
5


Âu. Năm 1844, máy điện báo được phát minh, đã làm thay đổi ngành báo in khi
thông tin được truyền đi nhanh hơn, cho phép các phóng viên đưa ra những tin tức

mang tính thời sự hơn.
Ở Việt Nam Giữa thế kỷ XIX xuất hiện những tờ báo đầu tiên. Thực dân
Pháp đã công khai bộc lộ ý định đưa vũ khí lợi hại của văn minh phương Tây này
vào nước ta nhằm mục đích phổ biến, tuyên truyền cho các chính sách mới. Tờ
tạp chí xuất bản đầu tiên của báo chí Việt ngữ là tờ Đơng Dương Tạp chí. đây là
tờ báo có bổn phận làm vũ khí tinh thần cho Chính phủ Bảo hộ, chống nước Đức
và tuyên truyền về sức mạnh.
Những năm 20 của thế kỷ XX, với sự tích cực truyền bá của Nguyễn Ái
Quốc, những tư tưởng lớn của chủ nghĩa Mác – Lênin đã có sự thâm nhập vào
Việt Nam. Tháng 6 năm 1925 tại Quảng Châu (Trung Quốc), Nguyễn Ái Quốc đã
sáng lập Hội Việt Nam cách mạng thanh niên, với cơ quan ngôn luận là
báo Thanh niên. Sự xuất hiện của tờ báo Thanh niên của Tổng bộ Hội Việt nam
cách mạng Thanh niên đã mở đầu cho sự ra đời một dịng báo chí mới trong lịch
sử báo chí nước ta: dịng báo chí cách mạng.
Sau chiến thắng mùa xuân 1975, đặc biệt là thời kỳ đổi mới, báo chí nước
ta đã có bước phát triển vượt bậc cả về số lượng lẫn chất lượng, nội dung và hình
thức, quy mơ và tính chất hoạt động. Dưới ánh sáng các đường lối, quan điểm của
Đảng, hoạt động trong khuôn khổ luật pháp của Nhà nước, các loại hình báo chí
nước ta đã phát triển với tốc độ nhanh về số lượng, cơ cấu, loại hình; nội dung và
hình thức thể hiện của báo chí có nhiều đổi mới.
Báo chí Việt Nam đã có bước tiến nhanh trong việc ứng dụng những tiến
bộ của khoa học - công nghệ, nhất là công nghệ thông tin hiện đại, do đó đã đáp
ứng kịp thời và đa dạng nhu cầu thông tin của công chúng, của xã hội, phục vụ có
hiệu quả việc thực hiện các nhiệm vụ cách mạng của Đảng và của dân tộc

6


1.1.2

Thơng tin đối ngoại và Báo chí đối ngoại

1.1.2.1 Thơng tin đối ngoại
Theo cuốn Báo chí và thơng tin đối ngoại do Lê Thanh Bình chủ biên có
đề cập đến khái niệm thông tin đối ngoại như sau: “Thông tin đối ngoại là hoạt
động thơng tin ra nước ngồi của một nhà nước, là hoạt động thông tin trong
lĩnh vực đối ngoại”.
“Thông tin đối ngoại là một bộ phận quan trọng của cơng tác tư tưởng –
Văn hóa, sử dụng mọi phương tiện thông tin đại chúng và nhiều phương thức
truyền thơng khác. Trong đó, các phương tiện truyền thơng đại chúng là phương
tiện cơ bản nhất, hướng tới nhóm công chúng quốc tế nhằm làm cho các quốc
gia, người nước ngoài, người Việt Nam sinh sống và làm việc ở nước ngồi hiểu
thêm về hình ảnh đất nước, văn hóa, con người, chủ trương, chính sách và thành
tựu, tiềm lực, lợi thế của Việt Nam”
Mục tiêu của hoạt động thông tin đối ngoại là đem lại sự hiểu biết, tin
cậy, sẵn sàng hợp tác, trao đổi có hiệu quả về nhiều mặt đời sống xã hội với các
quốc gia, vùng lãnh thổ, cá nhân người nước ngoài, người Việt Nam sinh sống tại
nước ngoài….. Việc hợp tác này phải dựa trên cơ sở pháp luật quốc tế, pháp luật
các nước tham gia vào mối quan hệ và vì mục đích hịa bình, các bên đều có lợi
và sự phát triển bền vững của khu vực và thế giới.
1.1.2.2 Báo chí đối ngoại
Báo chí làm cơng tác thơng tin đối ngoại hay báo chí đối ngoại được hiểu
là báo chí thực hiện công tác đối ngoại bằng thông tin, thực hiện trên mặt trận
truyền thông.
Ở Việt Nam cụm từ báo chí đối ngoại được xuất hiện trong Danh mục
các nhóm nhiệm vụ và đề án thông tin đối ngoại (Ban hành theo quyết định số
368/QĐ-TTg ngày 28/02/2013 của Thủ tướng chính phủ phê duyệt chương trình
7

hành động của Chính phủ về thơng tin đối ngoại giai đoạn 2013 – 2020. Danh
mục này đã nêu ra nhiệm vụ “xây dựng kênh phát thanh – truyền hình đối ngoại”
[3, tr.219]và “Quy hoạch hệ thống báo chí đối ngoại” [3, tr.220]. Tuy ở những
văn bản này không để cập cụ thể đến khái niệm “báo chí đối ngoại” nhưng từ việc
xây dựng các kênh báo chí, hệ thống báo chí đối ngoại ta có thể hiểu báo chí đối
ngoại là một công cụ nhằm thực hiện công tác thơng tin đối ngoại.
Thơng tin đối ngoại có vị trí quan trọng trong đời sống xã hội, trong bối
cảnh thông tin bùng nổ, tồn cầu hóa đa dạng như hiện nay, khi những luồng tư
tưởng văn hóa đang đan xen, tác động nhiều mặt đến hình ảnh của nước ta trong
con mắt bạn bè quốc tế thì nhiệm vụ đối ngoại càng trở nên quan trọng, trở thành
một trong những nhiệm vụ cơ bản của báo chí.
Nếu như trước đây, báo chí đối ngoại được hiểu là những cơ quan báo
chí chun trách thực hiện nhiệm vụ đối ngoại, thì hiện nay trong bối cảnh phát
triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và mạng Internet, các cơ quan báo chí
nhất là báo điện tử đều đang thực hiện nhiệm vụ thơng tin đối ngoại. Báo chí
chun trách về thơng tin đối ngoại có vị trí nịng cốt, các cơ quan báo chí khác
thì tùy thuộc vào tơn chỉ, mục đích và định hướng thơng tin trong các trường hợp
cụ thể để tuyên truyền.
1.2

Quan điểm của Đảng và nhà nước ta về báo chí đối ngoại
Hệ thống chủ chương chính sách của Đảng và nhà nước ta không đề cập

riêng biệt vấn đề báo chí đối ngoại nhưng trong những văn bản liên quan có nhắc
đến vai trị của bộ phận báo chí này:
Tại nghị quyết số 36/NQ-TW ngày 26 tháng 3 năm 2004 của Bộ chính
trị về cơng tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài nêu ra 9 nhiệm vụ chủ yếu,
trong đó nhiệm vụ thứ 6 là “Đổi mới mạnh mẽ và tồn diện cơng tác thông tin,
tuyên truyền, giúp cho người Việt Nam ở nước ngồi hiểu đúng tình hình đất
nước và chính sách của Đảng và Nhà nước. Đầu tư cho các chương trình dành cho

8


người Việt Nam ở nước ngoài của đài phát thanh, truyền hình và Internet; chú
trọng đổi mới nội dung, hình thức và kỹ thuật của các chương trình này. Hỗ trợ
việc ra báo viết, mở đài phát thanh, truyền hình ở ngoài nước. Xây dựng thư viện
trên mạng Internet để phục vụ cho người Việt Nam sống xa Tổ quốc. Hỗ trợ kinh
phí vận chuyển và đơn giản hóa thủ tục đối với việc gửi sách báo, văn hóa phẩm
ra ngoài phục vụ cộng đồng.”[3,tr89].
Chỉ thị số 26/CT- TW ngày 10 tháng 9 năm 2008 của Ban bí thư về
tiếp tục đổi mới và tăng cường công tác thông tin đối ngoại trong tình hình
mới đã nhấn mạnh vai trị của báo chí trong hoạt động thơng tin đối ngoại “Đài
Truyền hình Việt Nam, Đài tiếng nói Việt Nam xây dựng kế hoạch mở rộng phạm
vi phủ sóng, nâng cao thời lượng, chất lượng phát sóng, cải tiến mạnh mẽ nội
dung các chuyên mục và cách thức thể hiện phù hợp với các đối tượng, địa bàn
nước ngồi. Thơng tấn xã Việt Nam, Báo nhân dân, báo Quân đội nhân dân, các
đài, báo ở Trung ương, và địa phương… tăng cường chất lượng thơng tin”
[3,tr.125]
Trong danh mục các nhóm nhiệm vụ và đề án thông tin đối ngoại
(Ban hành kèm theo quyết định số 368/QĐ-TTg ngày 28/02/2013 của thủ
tướng Chính phủ phê duyệt chương trình hành động của Chính phủ về thông
tin đối ngoại giai đoạn 2013- 2020), tại mục III – Hoạt động quảng bá giới thiệu
hình ảnh Việt Nam có nêu rõ:
“1. Đẩy mạnh cơng tác xuất bản phục vụ thông tin đối ngoại và quảng bá xuất
bản phẩm Việt Nam ra nước ngoài
…
5. Sản xuất các ấn phẩm, các chương trình truyền hình giới thiệu về tiềm năng,
thế mạnh các mặt, nét văn hóa đặc sắc của các địa phương.
…

9


7. Làm phim, xuất bản sách và các ấn phẩm về các chủ đề dân chủ, nhân quyền,
tự do tôn giáo, tự do báo chí ở Việt Nam.
…
14. Tăng cường hợp tác với các cơ quan thơng tấn, báo chí có uy tín trong khu
vực và thế giới; tạo điều kiện thuận lợi để phóng viên nước ngồi đến thăm và
làm phim, viết bài, đưa tin về Việt Nam; hỗ trợ kiều bào trong các hoạt động
quảng bá hình ảnh đất nước”
Ngày 19/2/2016, Ban Tuyên giáo Trung ương Đảng đã ban hành Hướng dẫn
số 01-HD/BTGTW về việc hướng dẫn công tác thơng tin đối ngoại năm 2016,
trong đó có đề cập đến hoạt động báo chí đối ngoại như sau:
“Các nhiệm vụ trọng tâm năm 2016
8. Phát huy tốt hơn nữa vai trò của các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngồi
và các cơ quan thơng tấn, báo chí trong triển khai các hoạt động thông tin đối
ngoại. Lựa chọn, xác định một số cơ quan thông tin đối ngoại chủ lực để tập trung
ưu tiên nguồn lực tài chính, con người. Tận dụng tốt các kênh song phương và đa
phương để tranh thủ sự ủng hộ của bạn bè quốc tế đối với Việt Nam trong các vấn
đề quan trọng của đất nước.
Tổ chức thực hiện
3. Các cơ quan thơng tấn, báo chí
- Đổi mới phương thức hoạt động thông tin đối ngoại, tăng cường trao đổi, học
hỏi kinh nghiệm với các báo lớn, có uy tín của nước ngoài. Ưu tiên mở rộng, nâng
cấp, phát triển các kênh tiếng nước ngoài, nhất là tiếng Anh, Trung Quốc, Lào,
Khmer,...
- Khai thác thông tin từ thế giới vào Việt Nam phù hợp với chủ trương, quan điểm
của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phù hợp với thuần phong mỹ tục
văn hóa Việt. Tránh đưa các thơng tin quốc tế thiếu kiểm chứng, giật gân, câu

10


khách có thể làm ảnh hướng tới hiệu quả cơng tác thông tin, tuyên truyền đối
ngoại, quan hệ của Việt Nam với các nước khác.
- Nâng cao chất lượng, tính thuyết phục của tuyến tin, bài đấu tranh phản bác các
thông tin sai lệch, xuyên tạc về Việt Nam; chú trọng thông tin, tuyên truyền đối
ngoại trong các lĩnh vực biên giới, biển, đảo; tôn giáo, dân tộc, dân chủ, nhân
quyền.
- Phát huy tốt hơn nữa vai trò của các cơ quan báo chí chủ lực trong việc lan tỏa
thơng tin tích cực về đất nước, con người, văn hóa Việt Nam ra thế giới; từng
bước đầu tư xây dựng các kênh đối ngoại mang tầm khu vực theo mô hình hiện
đại; phối hợp chặt chẽ với Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Chỉ đạo Trung ương
về Công tác thông tin đối ngoại và các cơ quan, đơn vị liên quan trong việc sản
xuất các sản phẩm thông tin đối ngoại và tổ chức Giải thưởng tồn quốc về thơng
tin đối ngoại thường niên.”
II- THỰC TIỄN VAI TRỊ BÁO CHÍ ĐỐI NGOẠI TRONG HOẠT ĐỘNG
QUẢNG BÁ HÌNH ẢNH ĐẤT NƯỚC VÀ CON NGƯỜI VIỆT NAM
2.1 Những kết quả đã đạt được
Quảng bá hình ảnh đất nước con người là một nhiệm vụ quan trọng của
quốc gia, nhất là trong bối cảnh nước ta hội nhập quốc tế toàn diện trên mọi lĩnh
vực. Những năm qua, báo chí đã có vai trị quan trọng trong việc đưa hình ảnh đất
nước con người Việt Nam đến với bạn bè quốc tế. Có thể kể đến những  cơ quan
báo chí đối ngoại như Truyền hình đối ngoại VTV4, VTC10; Hệ phát thanh đối
ngoại VOV5; Các báo đối ngoại của Thông tấn xã Việt Nam như Báo Vietnam
News, Báo Le Courrier du Vietnam, Báo điện tử Vietnam Plus, Báo Ảnh Việt
Nam. Hiện có 52 văn phịng thường trú ở nước ngồi của 4 cơ quan, bao gồm
Thơng tấn xã Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Báo Nhân Dân và Đài Truyền
hình Việt Nam.

11


Ngồi ra cịn có gần 100 cơ quan đại diện Việt Nam đang hoạt động trên
các châu lục, ngày càng đóng vai trị quan trọng trong cơng tác thơng tin đối
ngoại, giới thiệu hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra quốc tế. Đặc biệt tại
các sự kiện quốc tế, các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài đã thực hiện tốt
nhiệm vụ TTĐN trên cả hai phương diện: chuyển tải hình ảnh, giới thiệu đất
nước, con người Việt Nam ra nước ngồi; đưa thơng tin nước ngồi về Việt Nam.
Trong hoạt động báo chí đối ngoại, nổi bật với hoạt động của thông tấn xã Việt
Nam (TTXVN), với nhiều ấn phẩm, hoạt động góp phần quan trọng trong công
tác đối ngoại của nước ta. Trong 11 tháng đầu năm 2014,Tồn Ban biên tập thơng
tin đối ngoại Thông tấn xã Việt Nam đã biên dịch, biên tập tổng cộng 46.002 tin
bài (tăng 14,61% so với cùng kỳ năm 2013). Ngồi việc duy trì 4 bản tin văn bản
tiếng Anh, Pháp, Trung và Tây Ban Nha phát trên mạng dịch vụ và báo điện tử
VietnamPlus, Ban còn sản xuất 2 bản tin truyền hình tiếng Anh (15 phút/ngày) và
tiếng Trung (15 phút hàng ngày và 20 phút vào ngày Chủ Nhật) ra hàng ngày,
cùng 2 bản tin truyền hình tiếng Pháp và tiếng Tây Ban Nha ra hàng tuần (15 phút
vào ngày Chủ Nhật). Các kênh truyền hình thời sự nước ngoài như CNN, BBC đã
liên tục sử dụng hình ảnh do phóng viên TTXVN thực hiện tại thực địa và tin
chân trang do Ban phát ra. Điều này khẳng định sự quan tâm của độc giả trong và
ngồi nước đối với tin chính thống bằng tiếng nước ngoài của TTXVN.
2.1.1 Quảng bá danh lam thắng cảnh, di sản văn hóa, con người thúc đẩy ngành
du lịch
Báo chí thông qua việc đưa tin về các cuộc vận động bầu chọn Vịnh Hạ
Long của Việt Nam là kỳ quan thiên nhiên thế giới, thông tin về UNESCO công
nhận một loạt di sản vật thể và phi vật thể của Việt Nam, cơng bố nhiều video clip
quảng cáo hình ảnh đất nước trên những trang truyền thông lớn của thế giới như
BBC, CNN, New York Times. Điều này đã giúp cho quốc tế biết nhiều hơn về
12

những địa điểm du lịch, văn hóa của Việt Nam, qua đó góp phần thúc đẩy ngành
du lịch Việt Nam phát triển, nhất là việc thu hút khách du lịch nước ngoài. Theo
tổng cục thống kê năm 2000, chúng ta mới đón được 2,1 triệu lượt khách quốc tế
thì năm 2005 đón được 3,4 triệu lượt, năm 2010 đón được 5 triệu lượt và năm
2013 con số này đã lên đến 7,5 triệu lượt. 
Ngoài ra, việc liên kết giữa các cơ quan báo chí đối ngoại và các nhà
báo quốc tế, cơ quan báo chí ở các nước trên thế giới đã góp phần thúc đẩy cơng
tác đối ngoại của Việt Nam. Trong nhiều năm qua, vụ Thông tin Báo chí, Bộ
Ngoại giao đã thu xếp, chuẩn bị nội dung nhiều cuộc trả lời phỏng vấn của Lãnh
đạo cấp cao cho báo chí nước ngồi; trả lời phỏng vấn của Lãnh đạo Bộ Ngoại
giao cho phóng viên Việt Nam và ngồi nước; hỗ trợ đón các phóng viên nước
ngồi vào đưa tin, viết bài về Việt Nam.
Nổi bật là việc tổ chức thành cơng đón và hướng dẫn hơn 170 phóng
viên nước ngồi, trợ lý, trong đó có 28 cựu phóng viên chiến trường vào đưa tin
dịp 30/4/2015, hỗ trợ đồn ABC (Mỹ) vào phát sóng trực tiếp cuộc thám hiểm
hang Sơn Đng trên chương trình Good morning America; phối hợp với báo
Nhân dân tổ chức thành cơng việc đồn phóng viên Hồn cầu vào Việt Nam tìm
hiểu, đưa tin nhằm tăng cường quan hệ hữu nghị Việt – Trung…
2.1.2 Quảng bá tiềm lực kinh tế, thúc đấy hợp tác, đầu tư nước ngồi
Q trình tồn cầu hóa sâu rộng trong lĩnh vực kinh tế ngày càng làm
cho các mối liên kết hợp tác kinh tế, đầu tư thương mại thêm chặt chẽ. Mức độ
cạnh tranh ngày một khốc liệt, vì thế nhu cầu mở rộng thị trường để trao đổi sản
phẩm, hàng hóa dịch vụ, sản phẩm… lợi dụng nguồn vốn đầu tư, tranh thủ công
nghệ, kỹ năng và kinh nghiệm quản lý là một yêu cầu sống còn của bất cứ nền
kinh tế nào. Tăng cường hợp tác kinh tế quốc tế, mở rộng thị trường ra thế giới
chính là một nhiệm vụ quan trọng trong cơng tác đối ngoại.

13

Trong q trình này, báo chí thơng tin đối ngoại đã góp phần tạo mơi
trường quốc tế thuận lợi để phát triển kinh tế; quảng bá hình ảnh, tiềm năng kinh
tế của đất nước và doanh nghiệp; mở rộng hợp tác, mở rộng thị trường và giảm
tranh chấp thương mại; vận động người Việt Nam ở nước ngồi đóng góp xây
dựng đất nước; hỗ trợ lực lượng ngoại giao kinh tế thực hiện nhiệm vụ.
Đồng thời báo chí đối ngoại cũng đã chủ động, tích cực tuyên truyền làm
rõ âm mưu của các thế lực thù địch lợi dụng các cuộc biểu tình ở trong nước để
gây rối, phá hoại nền kinh tế đất nước; thông tin kịp thời ý kiến chỉ đạo của Thủ
tướng Chính phủ, các giải pháp của Chính phủ đảm bảo ổn định an ninh, trật tự,
môi trường kinh doanh, giúp các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài vững tâm tiếp
tục sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam. 
2.1.3 Cập nhật tình hình phát triển đất nước, thu hút sự ủng hộ, giúp đỡ của nước
ngoài; Thể hiện rõ quan điểm của Việt Nam trước những vấn đề quốc tế, tăng
cường tình hữu nghị, đồn kết với nhiều quốc gia lãnh thổ.
Báo chí đối ngoại đã có những đóng góp quan trọng trong cơng tác đối
ngoại của Đảng, Nhà nước ta; thực hiện tốt vai trò vừa là cơ quan ngôn luận của
tổ chức đảng, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, là diễn đàn của nhân
dân, đồng thời là cơ quan giữ vai trị nịng cốt trong cơng tác thơng tin đối ngoại.
Nhờ hệ thống báo chí thơng tin đối ngoại phong phú, đa dạng nên những thơng tin
về đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, những thành tựu của công cuộc đổi
mới, hình ảnh con người Việt Nam thân thiện, đất nước Việt Nam tươi đẹp, hịa
bình, hữu nghị, năng động và đổi mới mạnh mẽ, tích cực hội nhập quốc tế và đầy
tiềm năng phát triển đã được kịp thời chuyển tải đến cộng đồng quốc tế.
Có thể nêu một số ví dụ điển hình cho thấy vai trị quan trọng của báo chí
trong cơng tác thơng tin đối ngoại. Khi Trung Quốc đặt giàn khoan trái phép tại
vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam, xây dựng trái phép tại các
đảo xâm chiếm của Việt Nam, vi phạm luật pháp quốc tế, gây gia tăng căng thẳng
14

tại Biển Đơng, báo chí đã bám sát tư tưởng chỉ đạo, quan điểm, giải pháp của
Đảng, Nhà nước ta về đối nội, đối ngoại, kiên quyết khẳng định chủ quyền, quyền
chủ quyền của nước ta trên Biển Đông; tuyên truyền khẳng định quan điểm giải
quyết mọi mâu thuẫn, bất đồng thơng qua đàm phán, hịa bình, giữ vững mơi
trường hịa bình, ổn định, hợp tác để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; kịp thời truyền
tải lòng yêu nước, tiếng nói ủng hộ của mọi người dân trên khắp các vùng miền
của Tổ quốc, của kiều bào ta ở nước ngồi đối với Đảng và Chính phủ.
2.2 Vấn đề bất cập còn tồn tại
Trong những năm gần đây, một điều dễ dàng nhận thấy chính là hình ảnh
Việt Nam xuất hiện trên các phương tiện truyền thông quốc tế với tần xuất thấp,
thời lượng ít. Nguyên nhân một phần cũng do hoạt động báo chí đối ngoại ở nước
ta chưa phát huy được hết vai trò và trách nhiệm của mình. Theo báo cáo của một
trung tâm truyền thơng thuộc Đại học Harvard (Mỹ), trong hai năm 2012 và 2013,
thời lượng các kênh truyền hình lớn trên thế giới dành cho Việt Nam chỉ chiếm
khoảng 0,03%, thấp hơn nhiều so với một số nước ở châu Á như Trung Quốc,
Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Hồng Công, Malaysia… Thông qua cơng tác
điểm dư luận báo chí nước ngồi về Việt Nam và qua chuyên mục Thế giới với
Việt Nam của trang thông tin điện tử đối ngoại www.vietnam.vn, Cục Thông tin
đối ngoại (Bộ Thông tin và Truyền thông) nhận thấy lượng tin bài tích cực về
Việt Nam trên báo chí nước ngồi cịn ít.
Bên cạnh đó sức lan tỏa của những thơng tin tích cực trên báo chí Việt
Nam cịn hạn chế, nội dung trên báo chí nhiều khi bị lặp lại, chưa có sáng tạo,
khơng thu hút người đọc. Nhiều bào viết chưa tới được đông đảo đối tượng tiếp
nhận trên thế giới, ít được trích dẫn hoặc đưa lại trên các báo đài lớn của nước
ngoài.

15

III-MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO VAI TRÒ CỦA BÁO CHÍ ĐỐI
NGOẠI TRONG HOẠT ĐỘNG QUẢNG BÁ HÌNH ẢNH ĐẤT NƯỚC VÀ
CON NGƯỜI VIỆT NAM
3.1 Giải pháp đối với các cơ quan nhà nước, cơ quan quản lý báo chí
3.1.1 Hồn thiện cơ chế chính sách, tạo mơi trường thuận lợi cho hoạt động báo
chí đối ngoại.
Báo chí ở nước ta hoạt động trên cơ sở Đảng lãnh đạo nhà nước quản lý, vì
thế những chính sách, chủ trương điều luật ảnh hướng rất lớn đến hoạt động của
báo chí. Để báo chí đối ngoại có thể phát huy vai trị của mình các cơ quan quản
lý cần xem xét những cơ chế, chính sách phù hợp, một số vấn đề sau:
-

Xây dựng cơ chế, chính sách tạo điều kiện để các cơ quan, đơn vị, địa phương

huy động các nguồn lực từ xã hội phục vụ hoạt động báo chí đối ngoại.
-

Xây dựng chính sách để khuyến khích, hỗ trợ người Việt Nam ở nước ngồi

xuất bản báo chí cho người Việt, bảo đảm trao đổi nội dung thông tin, phù hợp
với định hướng thông tin đối ngoại; khuyến khích, động viên các tổ chức, cá nhân
có chun mục, bài viết hay phục vụ công tác thông tin đối ngoại.
-

Hồn thiện các cơ chế, chính sách để từng bước thực hiện hình thức đặt hàng

dịch vụ cơng của Nhà nước đối với hoạt động báo chí đối ngoại.
3.1.2 Chú trọng cơng tác đào tạo bồi dưỡng cán bộ, phóng viên báo chí đối
ngoại.

Để nâng cao chất lượng nội dung của báo chí đối ngoại, nhiệm vụ quan
trọng nhất chính là nâng cao chất lượng đội ngũ nhân sự, phóng viên, cán bộ quản
lý. Để thực hiện được mục tiêu này, cần phải xây dựng, hoàn thiện và thực hiện
chương trình đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, phóng viên báo chí đối ngoại,
đặc biệt là các chuyên gia đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc, sai trái.
Tăng cường ngân sách cho đào tạo, bồi dưỡng, có chế độ đãi ngộ xứng đáng cho
những người làm công tác thông tin đối ngoại.
16


3.1.3 Tăng cường đầu tư ngân sách cho công tác báo chí đối ngoại
Tăng cường đầu tư ngân sách cho công tác nghiên cứu khoa học và đào tạo,
bồi dưỡng; quan tâm đầu tư, đổi mới và hiện đại hóa cơ sở vật chất, kỹ thuật của
các cơ quan báo chí đối ngoại, đặc biệt là các cơ quan báo chí đối ngoại chuyên
biệt, báo chí điện tử. Nghiên cứu xây dựng cơ chế, chính sách đặc biệt về tài
chính phục vụ hoạt động báo chí đối ngoại. Chuyển đổi cơ chế cấp phát kinh phí
sang hình thức đặt hàng trên cơ sở định mức kinh tế - kỹ thuật và tiêu chí, tiêu
chuẩn của từng loại hình báo chí.
3.2 Giải pháp đối với các cơ quan báo chí
3.2.1 Tăng cường giao lưu, hợp tác với các đơn vị truyền thơng quốc tế
Tăng cường hợp tác quốc tế, mời phóng viên báo chí nước ngồi vào Việt
Nam để đưa tin, viết bài; lựa chọn, thuê khoán cộng tác viên nước ngồi viết bài
và làm cơng tác biên tập; hợp tác với các cơ quan báo chí nước ngồi để xây dựng
các bài viết, phóng sự quảng bá hình ảnh Việt Nam; đồng thời chủ động tạo điều
kiện tiếp xúc, giao lưu, hợp tác, phát huy thế mạnh của cộng đồng người Việt
Nam ở nước ngồi trong hoạt động báo chí đối ngoại.
3.2.2 Tích cực chủ động khai thác thơng tin về đất nước con người Việt
Nam trên nhiều khía cạnh, nhiều phương diện, tạo nên nội dung phong phú đa
dạng.
Các cơ quan báo chí đối ngoại cần tích cực, chủ động, kịp thời thông tin

tuyên truyền về thành tựu của cơng cuộc đổi mới; về chủ trương, đường lối, chính
sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước ta; tiềm năng phát triển và hợp tác của
Việt Nam; về đất nước, con người, lịch sử, văn hóa và những giá trị vật chất và
tinh thần của dân tộc. Tăng cường thông tin về kinh tế đối ngoại, thu hút đầu tư
nước ngoài, xúc tiến thương mại, du lịch, hội nhập quốc tế của Việt Nam.
Tăng cường công tác dự báo, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, xây dựng
bài viết, chuyên mục có sức thuyết phục về các vấn đề biên giới, lãnh thổ, biển
17


đảo, dân chủ, nhân quyền, dân tộc, tôn giáo, các vấn đề tồn tại và nảy sinh trong
quan hệ giữa Việt Nam với các nước, các vấn đề môi trường, phát triển bền vững.
Nghiên cứu hình thức, cách thức phù hợp để tăng cường việc cung cấp thơng tin
chính thống, đưa thơng tin trên báo chí đối ngoại đến với đối tượng tiếp nhận
thông qua kênh truyền thông xã hội.
3.2.3 Quan tâm bồi dưỡng, tuyển dụng đội ngũ phóng viên đối ngoại.
Đơn vị báo chí đối ngoại cần xây dựng đội ngũ người làm báo đối ngoại
giỏi ngoại ngữ, giàu kinh nghiệm, khả năng tổng hợp tốt về các ngành, lĩnh vực,
kỹ năng làm báo hiện đại, chuyên nghiệp, toàn diện; hiện đại hóa cơ sở vật chất
kỹ thuật của báo tương xứng với vị thế của tờ báo đối ngoại quốc gia.
3.2.4 Nâng cao chất lượng nội dung, sáng tạo trong việc chuyển tải thông điệp
Khoa học công nghệ phát triển mạnh mẽ, thời đại ngày nay mọi thứ đang
bị ảnh hưởng bởi truyền thơng số, để có được những tác phẩm thu hút, cạnh tranh
với những đơn vị truyền thơng trên thế giới, báo chí đối ngoại cần phải đa dạng
hóa các sản phẩm thơng tin bằng cách khơng ngừng cải tiến về nội dung và hình
thức theo hướng nâng cao chất lượng thơng tin, đổi mới cách trình bày, phù hợp
với sự phát triển và yêu cầu thông tin trong từng giai đoạn. Tìm những đề tài thích
hợp, biên tập biên soạn nội dung phù hợp, cập nhật thơng tin cải tiến cách trình
bày để từng bước bắt kịp xu hướng trình bày hiện đại, tiếp cận được nhiều hơn
với độc giả là người nước ngoài. Đồng thời cần phải tăng cường việc giới thiệu

các ấn phẩm và bài viết trên các thiết bị điện tử di động, các trang mạng xã hội
như Facebook và Twitter, được nhiều người Việt Nam và người nước ngoài quan
tâm và theo dõi.

18


KẾT LUẬN
Dân tộc Việt Nam phải trải qua biết bao năm tháng đấu tranh để giữ gìn
độc lập, vì thế, đất nước con người Việt Nam ln u chuộng hịa bình, ủng hộ
tinh thần đồn kết giữa các dân tộc trên thế giới. Trong thời kỳ xây dựng và phát
triển đất nước, công tác đối ngoại luôn được Đảng và nhà nước ta chú trọng, báo
chí đối ngoại cũng trở thành một bộ phận quan trọng đóng góp cho việc quảng bá
hình ảnh, xây dựng uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế. Trước những diễn
biến phức tạp của tình hình thế giới, rất nhiều vấn đề buộc các quốc gia phải
chung tay cùng nhau giải quyết; vấn đề tồn cầu hóa trên mọi lĩnh vực của đời
sống đang diễn ra nhanh chóng, đất nước Việt Nam muốn hịa nhịp phát triển
cùng các nước trên thế giới đòi hỏi công tác công tác đối ngoại phải thực hiện một
cách nghiêm túc, có lộ trình và kế hoạch rõ ràng, có sự phối hợp chắt chẽ giữa các
cơ quan ban ngành đồn thể, đặc biệt là cơng tác tun truyền, kết nối trên các
phương tiện truyền thông đại chúng. Báo chí đối ngoại trong thời đại mới cần
phải nỗ lực hết mình, nắm vững, tuyên truyền chủ trương quan điểm của đảng,
tích cực chủ động trong cơng tác thơng tin đối ngoại, thực hiện tốt phương châm
“chính xác, kịp thời, sinh động, phù hợp với từng đối tượng”. Qua đó góp phần
đưa đến cho bạn bè quốc tế hình ảnh một đất nước Việt Nam phát triển ổn định,
yêu chuộng hịa bình, thiên nhiên tươi đẹp, văn hóa độc đáo, đa dạng, con người
thân thiện. Một đất nước luôn rộng mở với bè bạn năm châu, sẵn sàng hợp tác,
giúp đỡ các quốc gia, dân tộc trên thế giới với mục đích cùng nhau phát triển và
xây dựng thế giới tốt đẹp hơn.

19


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Lê Thanh Bình (2012), Báo chí và thông tin đối ngoại (Sách chuyên khảo dành
cho học viên, nhà quản lý về báo chí, quan hệ quốc tế, PR, chính trị...), NXB
Chính trị quốc gia - Sự thật
2. Nguyễn Trí Nhiệm (2015), Báo chí truyền thơng - những vấn đề đương đại,
NXB Chính trị quốc gia - Sự thật.
3. Nguyễn Thành Lợi, Phạm Minh Sơn (2011), Thông tấn báo chí - lý thuyết và kĩ
năng, NXB Chính trị Quốc gia.
4. Phạm Minh Sơn, Nguyễn Thị Quế (2009), Truyền thông đại chúng trong công
tác thông tin đối ngoại của Việt Nam hiện nay, NXB Chính trị - Hành chính, Hà
Nội, 2009.

20