Kiểm soát nội bộ quy trình cho vay khách hàng cá nhân tại ngân hàng TMCP phương đông chi nhánh tân bình
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.72 MB, 100 trang )
1
NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH
------------------------------------------------
HỒNG LÊ UN
KIỂM SỐT NỘI BỘ QUY TRÌNH CHO VAY
KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP
PHƢƠNG ĐÔNG (OCB) - CHI NHÁNH TÂN BÌNH
KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP
CHUN NGÀNH: KẾ TỐN
MÃ SỐ: 7340301
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHĨA LUẬN
PGS.TS. NGUYỄN THỊ LOAN
TP. Hồ Chí Minh, năm 2022
NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH
------------------------------------------------
HỒNG LÊ UN
KIỂM SỐT NỘI BỘ QUY TRÌNH CHO VAY
KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP
PHƢƠNG ĐÔNG (OCB) - CHI NHÁNH TÂN BÌNH
KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP
CHUN NGÀNH: KẾ TỐN
MÃ SỐ: 7340301
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHĨA LUẬN
PGS.TS. NGUYỄN THỊ LOAN
TP. Hồ Chí Minh, năm 2022
2
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
Tp. HCM, ngày
tháng năm 2022
Giảng viên hƣớng dẫn
i
LỜI CAM ĐOAN
Tơi tên là Hồng Lê Un, lớp HQ5-GE12, ngành Kế toán – Kiểm toán trƣờng
Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh.
Tơi xin cam đoan Khóa luận tốt nghiệp “Kiểm sốt nội bộ quy trình cho vay
khách hàng cá nhân tại ngân hàng TMCP Phƣơng Đông – Chi nhánh Tân Bình ”
là cơng trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là trung thực,
trong đó khơng có các nội dung đã đƣợc cơng bố trƣớc đây hoặc các nội dung
do ngƣời khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn đƣợc dẫn nguồn đầy đủ trong
khóa luận.
TP. Hồ Chí Minh, ngày
tháng
năm 2022
Tác giả
HỒNG LÊ UN
ii
LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, tôi xin chân thành cảm ơn tồn thể q Thầy, Cơ tại trƣờng Đại
học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh đã tận tình truyền đạt những kiến thức
trong suốt thời gian học vừa qua và tạo điều kiện về mọi mặt trong suốt quá
trình học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến ngƣời hƣớng dẫn của mình,
PGS.TS. Nguyễn Thị Loan, Cơ đã nhiệt tình, nghiêm khắc hƣớng dẫn và hỗ trợ
tơi trong suốt q trình thực hiện khóa luận này.
Đồng thời, tơi cũng xin gữi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám đốc, các
phòng ban và cán bộ nhân viên OCB Tân Bình đã tạo mọi điều kiện thuận lợi,
cung cấp số liệu tài liệu cần thiết và chỉ bảo cho tôi trong thời gian thực tập tại
đơn vị tạo cơ sơ cho tôi thực hiện khóa luận này.
Tuy nhiên, do kiến thức và kinh nghiệm còn hạn chế cũng nhƣ giới hạn về thời
gian nghiên cứu, khóa luận khơng thể tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Tơi
rất mong nhận đƣợc sự góp ý của q Thầy Cơ để có thể hồn thiện khóa luận
của mình.
Tơi xin chân thành cảm ơn.
TP. Hồ Chí Minh, ngày
tháng
năm 2022
Tác giả
HOÀNG LÊ UYÊN
iii
TĨM TẮT
Nền kinh tế đang ngày càng hội nhập tồn cầu thì ngân hàng càng đóng một vai
trị quan trọng trong sự kết nối tiền tệ giữa các khu vực trong nƣớc và các nƣớc
trên thế giới. Tuy nhiên tình hình kinh tế tiền tệ đang gặp nhiều khủng hoảng
tác động mạnh mẽ đến đến hệ thống ngân hàng trên tồn thế giới và tại Việt
Nam . Vì thế, ngồi việc phát triển dịch vụ thì ngân hàng hiện nay cũng đang
đẩy mạnh những biện pháp nhằm hạn chế rủi ro xảy ra. Hoạt động tín dụng là
họat động quan trọng của ngân hàng đem lại lợi nhuận chính cho ngân hàng và
Tín dụng cũng là hình thức để mang lại lợi nhuận cho ngân hàng . Tuy nhiên,
tín dụng cũng là hoạt động gây rủi ro tiềm ẩn cao nhất. Do đó, việc xây dựng
hợp lý hệ thống kiểm sốt nội bộ chu trình cho vay tín dụng là vấn đề cấp thiết
hiện nay. Tuy nhiên, các hoạt động kiểm soát nội bộ tại các ngân hàng, cụ thể là
Ngân hàng OCB Phƣơng Đơng – Chi nhánh Tân Bình vẫn còn hạn chế, chƣa cụ
thể, chƣa chặt chẽ và khả năng kiểm sốt rủi ro cịn chƣa cao.
Mục đích của đề tài nghiên cứu này nhằm làm sáng tỏ và đánh giá thực trạng
của hệ thống kiểm soát nội bộ quy trình cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân
hàng Phƣơng Đơng– Chi nhánh Tân Bình . Từ đó, tác giả phân tích các ƣu,
nhƣợc điểm để tìm ra nguyên nhân dẫn đến những hạn chế, đồng thời đề xuất
một số giải pháp góp phần hồn thiện hệ thống kiểm sốt nội bộ quy trình cho
vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng Phƣơng Đông – Chi nhánh Tân Bình.
iii
iv
ABSTRACT
The economy is increasingly integrating globally, banks play an increasingly
important role in the monetary connection between domestic regions and
countries around the world. However, the economic and monetary situation is
facing many crises, which strongly affect the banking system around the world
and in Vietnam. Therefore, in addition to developing services, banks are now
also promoting measures to limit risks. Credit activity is an important activity
of the bank, bringing the main profit for the bank and Credit is also a form to
bring profit to the bank. However, credit is also the activity that poses the
highest potential risk. Therefore, the reasonable construction of an internal
control system for the credit lending cycle is an urgent issue at present.
However, internal control activities at banks, specifically OCB Orient - Tan
Binh branch, are still limited, not specific, not tight, and the ability to control
risks is still not high. .
The purpose of this research is to clarify and evaluate the status of the internal
control system in the lending process for individual customers at Orient Bank –
Tan Binh Branch. From there, the author analyzes the advantages and
disadvantages to find out the causes of the limitations, and at the same time
proposes some solutions to contribute to perfecting the internal control system
of the lending process for individual customers at the bank.
iv
v
v
vi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt
Nguyên nghĩa
NH
Ngân hàng
NHTM
Ngân hàng thƣơng mại
TMCP
Thƣơng mại cổ phần
KSNB
Kiểm soát nội bộ
HĐQT
Hội đồng quản trị
CBNV
Cán bộ nhân viên
HĐKS
Hoạt động kiểm sốt
BCTC
Báo cáo tài chính
HĐTD
Hợp đồng tín dụng
GĐ
Giám đốc
ĐVKD
Đơn vị kinh doanh
QLKH
Quản lý khách hàng
KH
Khách hàng
TSĐB
Tài sản đảm bảo
KHCN
Khách hàng cá nhân
CBTD
Cán bộ tín dụng
GCN
Giấy chứng nhận
SXKD
Sản xuất kinh doanh
vi
vii
BLĐCC
Ban lãnh đạo cấp cao
KTNB
Kiểm toán nội bộ
vii
viii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii
TÓM TẮT KHÓA LUẬN ........................................................................................ iii
ABSTRACT ...............................................................................................................iv
DANH SÁCH TỪ VIẾT TẮT ....................................................................................v
MỤC LỤC ................................................................................................................ vii
DANH MỤC BẢNG .................................................................................................x
DANH MỤC SƠ ĐỒ .................................................................................................xi
LỜI MỞ ĐẦU .............................................................................................................1
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG KIỂM SỐT NỘI BỘ
TRONG QUY TRÌNH CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI .................8
1.1. TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG
THƢƠNG MẠI .......................................................................................................8
1.1.1.
Khái niệm cho vay ngân hàng thƣơng mại ..........................................8
1.1.2.
Quy trình cho vay ngân hàng thƣơng mại .........................................10
1.1.3.
Rủi ro thƣờng gặp trong quy trình cho vay ngân hàng thƣơng
mại
...........................................................................................................14
1.2. TỔNG QUAN VỀ KIỂM SOÁT NỘI BỘ ..................................................15
1.2.1.
Khái niệm về kiểm soát nội bộ .......................................................... 15
1.2.2.
Mục tiêu của kiểm soát nội bộ .......................................................... 16
1.2.3.
Các thành phần cấu thành của kiểm sốt nội bộ ............................... 16
1.2.3.1. Mơi trường kiểm soát .....................................................................16
1.2.3.2. Đánh giá rủi ro ..............................................................................16
1.2.3.3. Hoạt động kiểm sốt ......................................................................17
1.2.3.4. Thơng tin truyền thơng ..................................................................17
1.2.3.5. Giám sát .........................................................................................17
1.3. Hoạt động kiểm soát nội bộ trong quy trình cho vay tại ngân hàng
thƣơng mại .............................................................................................................18
1.3.1.
Yếu tố ảnh hƣởng đến hoạt động kiểm sốt nội bộ trong quy
trình cho vay tại ngân hàng thƣơng mại............................................................ 18
viii
ix
1.3.2.
Nội dung hoạt động kiểm soát nội bộ trong quy trình cho vay tại
ngân hàng thƣơng mại .......................................................................................18
1.3.2.1. Kiểm sốt trước cho vay ................................................................ 19
1.3.2.2. Kiểm soát trong cho vay ................................................................ 21
1.3.2.3. Kiểm sốt sau cho vay ...................................................................22
TĨM TẮT CHƢƠNG I ............................................................................................ 24
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ
TRONG QUY TRÌNH CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ
PHẦN PHƢƠNG ĐƠNG CHI NHÁNH TÂN BÌNH ..............................................25
2.1. KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN
PHƢƠNG ĐÔNG CHI NHÁNH TÂN BÌNH ......................................................25
2.1.1.
Q trình hình thành và phát triển .....................................................25
2.1.2.
Mơ hình tổ chức và nhiệm vụ phịng ban ..........................................26
2.1.2.1. Mơ hình tổ chức .............................................................................28
2.1.3.
Các sản phẩm dịch vụ cho vay .......................................................... 28
2.1.4.
Tình hình hoạt động kinh doanh .......................................................29
2.2. QUY TRÌNH VÀ QUY ĐỊNH TRONG CHO VAY TẠI NGÂN
HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN PHƢƠNG ĐƠNG-CHI NHÁNH TÂN
BÌNH .....................................................................................................................34
2.2.1.
Quy trình cho vay tại ngân hàng OCB chi nhánh Tân Bình .............34
2.2.2.
Một số quy định trong hoạt động cho vay tại ngân hàng OCB chi
nhánh Tân Bình .................................................................................................36
2.3. HOẠT ĐỘNG KIỂM SỐT NỘI BỘ TRONG QUY TRÌNH CHO
VAY TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN PHƢƠNG ĐƠNGCHI NHÁNH TÂN BÌNH .................................................................................38
2.3.1.
Kiểm sốt trƣớc cho vay....................................................................38
2.3.2.
Kiểm soát trong cho vay....................................................................44
2.3.3.
Kiểm soát sau cho vay .......................................................................48
2.4. PHỎNG VẤN VỀ HOẠT ĐỘNG KSNB TRONG QUY TRÌNH CHO
VAY TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN PHƢƠNG ĐƠNGCHI NHÁNH TÂN BÌNH .................................................................................57
ix
x
2.4.1.
Nội dung phỏng vấn ..........................................................................58
2.4.2.
Kết quả phỏng vấn .............................................................................58
TÓM TẮT CHƢƠNG II ........................................................................................... 62
CHƢƠNG 3. NHẬN XÉT VÀ GIẢI PHÁP HỒN THIỆN HOẠT ĐỘNG
KIỂM SỐT NỘI BỘ TRONG QUY TRÌNH CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG
THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN PHƢƠNG ĐÔNG-CHI NHÁNH TÂN BÌNH ............63
3.1. ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG KIỂM SỐT NỘI BỘ TRONG QUY
TRÌNH CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN
PHƢƠNG ĐƠNG-CHI NHÁNH TÂN BÌNH ....................................................63
3.1.1.
Những kết quả đạt đƣợc ....................................................................63
3.1.1.1. Những hạn chế ...............................................................................64
3.1.1.2. Nguyên nhân: .................................................................................65
3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HỒN THIỆN HOẠT ĐỘNG KIỂM SỐT
NỘI BỘ QUY TRÌNH CHO VAY TẠI CỔ PHẦN PHƢƠNG ĐƠNG-CHI
NHÁNH TÂN BÌNH ............................................................................................. 67
TĨM TẮT CHƢƠNG III .......................................................................................... 71
KẾT LUẬN ...............................................................................................................72
TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................76
PHỤ LỤC ..................................................................................................................79
x
xi
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1: Tình hình lao động của OCB Tân Bình ........................................... 40
Bảng 2.2. Một số chỉ tiêu tài chính của OCB giai đoạn 2020-2021 ................ 41
Bảng 2.3 : Cơ cấu dƣ nợ cho vay theo thời hạn tại OCB Tân Bình................. 42
Bảng 2.4: Cơ cấu dƣ nợ cho vay theo đối tƣợng khách hàng tại OCB Tân Bình
.......................................................................................................................... 43
Bảng 2.5: Cơ cấu dƣ nợ cho vay theo ngành kinh tế tại OCB Tân Bình ......... 44
Bảng 2.6: Cơ cấu dƣ nợ cho vay theo chất lƣợng cho vay tại OCB Tân Bình 45
Bảng 2.7: Các cơng việc kiểm soát nội bộ trƣớc giải ngân .......................... 51
Bảng 2.8: Các cơng việc kiểm sốt trong giải ngân ......................................... 52
Bảng 2.9: Các cơng việc kiểm sốt sau khi giải ngân .................................... 53
Bảng 3.0: Kết quả khảo sát về tính hiệu quả hoạt động kiểm sốt quy trình cho
vay tại NTMCP OCB - Chi nhánh Tân Bình…………………………………60
3.1: Kết quả phỏng vấn về tính khả thi của giải pháp nhằm cải thiện hoạt động
kiểm sốt trong quy trình cho vay tại NHTMCP Phƣơng Đơng- chi nhánh Tân
Bình……………………………………………………………………………61
xi
xii
DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức bộ máy hoạt động tín dụng tại OCB Tân Bình
Sơ đồ 2.2 : Quy trình cho vay của KHCN tại ngân hàng Phƣơng Đơng-chi
nhánh Tân Bình
xii
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang trong xu thế hội nhập
quốc tế , cùng với sự bùng nổ của khoa học cơng nghệ, sự phát triển của kinh tế
thì đời sống của ngƣời dân ngày một nâng cao , nhu cầu vốn để mở rộng sản
xuất kinh doanh của các cá nhân hay nhu cầu vốn để cải thiên cuộc sống của họ
ngày càng lớn. Vì thế , nhiều ngân hàng nhận thấy rằng , thị trƣờng khách hàng
cá nhân là thị trƣờng rất quan trọng , đầy tiềm năng để ngân hàng mở rộng cho
vay, tăng trƣởng huy động vốn và mở rộng cung cấp dịch vụ ngân hàng đối với
đối tƣợng khách hàng này.
Hệ thống kiểm soát nội bộ có vai trị rất quan trọng đối với ngân
hàng thƣơng mại, nó đƣợc thiết lập nhằm giảm thiểu các sai sót, ngăn chặn rủi
ro gian lận để đạt đƣợc sự tn thủ của các chính sách và quy trình. khuyến
khích hoạt động kinh doanh có hiệu quả, Việc thực hiện kiểm sốt quy trình
cho vay khách hàng cá nhân là một trong những nhiệm vụ cơ bản và trọng yếu
của hệ thống kiểm soát nội bộ. Vậy nên, đối với các ngân hàng, những ngân
hàng đang trong quá trình dần hồn thiện hệ thống kiểm sốt nội bộ hoạt động
tín dụng khách hàng cá nhân nói riêng và các ngân hàng đang nâng cao hiệu
quả kiểm soát nội bộ quy trùnh cho vay nói chung thì hệ thống kiểm sốt nội
bộ phải đạt đƣợc sự hiệu quả và chặt chẽ góp phần tạo nên sự phát triển,
thƣơng hiệu và uy tín của ngân hàng. Kiểm sốt nội bộ quy trình cho vay khách
hàng cá nhân để đạt mục tiêu, hiệu quả hoạt động tín dụng cần giám sát chặt
chẽ, tìm hiểu cụ thể và đầy đủ thông tin khách hàng vay vốn từng giai đoạn để
hạn chế rủi ro cho vay khách hàng đến mức thấp nhất mà để đạt đƣợc điều đó,
ngân hàng cần kiểm sốt nội bộ quy trình cho vay khách hàng cá nhân từ giai
đoạn đầu của quy trình cho vay là tìm hiểu khách hàng đến giải đoạn cuối là
giải ngân và hoàn thành hồ sơ.
1
2
Với xu thế phát triển và biến động kinh tế ngày càng rõ rệt và sự biến
động trong bối cảnh thị trƣờng trong nƣớc và quốc tế, và năm vừa qua ngân
hàng chịu ảnh hƣởng tiêu cực từ bệnh dịch Covid-19, các ngân hàng thƣơng
mại nói chung và ngân hàng Phƣơng Đơng- chi nhánh Tân Bình nói riêng càng
tập trung chú trọng đến việc nâng cao hiệu quả kiểm soát nội bộ cho vay khách
hàng cá nhân, quản trị rủi ro tín dụng và nhanh chóng thích nghi với điều kiện
vĩ mô nhằm đạt đƣợc kết quả kinh doanh ấn tƣợng.
Tại Ngân hàng TMCP Phƣơng Đông, cho vay là hoạt động kinh doanh
chính và ngày càng tăng trƣởng nhanh và mạnh. Bên cạnh những kết quả và
thành tích đạt đƣợc, cịn có những hạn chế, thiếu sót nhất định, đồng thời rủi ro
tín dụng trong hoạt động cho vay cũng xảy ra nhiều hơn. Vì vậy cơng tác kiểm
sốt nội bộ trong hoạt động cho vay luôn đƣợc ban lãnh đạo chú trọng để hạn
chế những rủi ro đồng thời đảm bảo hoạt động kinh doanh một cách an toàn và
hiệu quả nhất. Tuy nhiên cơng tác này cịn nhiều tồn tại, hạn chế cần khắc phục
và hoàn thiện.
Từ nguyên nhân trên và nhận thức đƣợc sự cần thiết và vai trị của kiểm
sốt nội bộ quy trình cho vay của khách hàng cá nhân
cũng nhƣ mong muốn
đóng góp nhất định vào việc tìm hiểu cơng tác kiểm sốt nội bộ quy trình cho
vay khách hàng cá nhân hiện tại của ngân hàng nhằm biết đƣợc những điều đạt
đƣợc cũng nhƣ những hạn chế cịn tồn tại từ đó có biện pháp cụ thể để hạn chế
rủi ro, nâng cao chất lƣợng cho vay tại ngân hàng TMCP Phƣơng Đông-chi
nhánh Tân Bình, q đó tác giả chọn tên đề tài là: “KIỂM SỐT NỘI BỘ
QUY TRÌNH CHO VAY CỦA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN
HÀNG TMCP PHƢƠNG ĐÔNG - CHI NHÁNH TÂN BÌNH”.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu:
Nghiên cứu về chủ đề kiểm sốt nội bộ trong quy trình cho vay có một vài
nghiên cứu chủ yếu thơng qua các luận văn thạc sĩ của các tác giả. Kết quả
nghiên cứu một số bài nhƣ sau:
- Nghiên cứu của Nguyễn Mậu Hạnh Nguyên (2015)
2
3
Năm 2015 thì tác giả Nguyễn Mậu Hạnh Nguyên nghiên cứu chủ đề hệ
thống kiểm sốt nội bộ thơng qua luận văn thạc sĩ “Hồn thiện cơng tác kiểm
sốt nội bộ trong hoạt động cho vay tại ngan hàng TMCP Bản Việt ”. Trong
luận văn này, tác giả đã sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu dựa trên cơ sở
phƣơng pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, các
phƣơng pháp thống kê, so sánh và tổng hợp, phân tích suy luận và diễn dịch để
nghiên cứu và giải quyết vần đề đặt ra. Từ các phƣơng pháp nghiên cứu trên tác
giả đã chỉ ra thực trạng cơng tác kiểm sốt nội bộ hoạt động cho vay tại ngân
hàng TMCP Bản Việt để rút ra những kết quả và hạn chế của cơng tác này. Từ
đó tác giả đề ra một số giải pháp để hoàn thiện cơng tác kiểm sốt nội bộ hoạt
động cho vay tại ngân hàng TMCP Bản Việt.
- Nghiên cứu của Hứa Thị Tuyết Sƣơng (2016)
Hứa Thị Tuyết Sƣơng. “Kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại ngân
hàng TMCP đầu tư và phát triển Việt Nam”Luận văn thạc sĩ kinh tế, trƣờng
Đại học Ngân hàng TP.Hồ Chí Minh, 2016. Luận văn đã đánh giá thực trạng hệ
thống KSNB đƣợc áp dụng tại BIDV. Dựa trên đó đƣa ra những giải pháp hồn
thiện hoạt động KSNB hoạt động tín dụng tại BIDV.
- Nghiên cứu của Nguyễn Hồng Ngọc (2016)
Luận văn thạc sĩ kinh tế với đề tài: “ Kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng
tại ngân hàng thương mại cổ phần kỹ thương Việt Nam” của tác giả Nguyễn
Hồng Ngọc (2016) phân tích, đánh giá tính hữu hiệu (gồm tính hiệu quả và hiệu
lực) của kiểm soát nội bộ đối với hoạt động tín dụng tại NHTMCP Kỹ thƣơng
Việt Nam. Từ đó đề xuất các giải pháp nhằm góp phần nâng cao tính hiệu quả
và hiệu lực của kiểm sốt nội bộ đối với hoạt động tín dụng tại NHTMCP Kỹ
thƣơng Việt Nam.
- Nghiên cứu của Trƣơng Nguyễn Tƣờng Vy (2018)
Trƣơng Nguyễn Tƣờng Vy . “ Kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại
các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam” Luận văn tiến sĩ kinh tế, trƣờng
Đại học ngân hàng TP.Hồ Chí Minh, 2018. Luận văn đã phân tích, đánh giá
3
4
mức độ ảnh hƣởng của các nhân tố cấu thành KSNB hoạt động tín dụng đến
HQHĐTD. Từ đó đƣa ra các chính sách hồn thiện việc thiết lập KSNB hoạt
động tín dụng nhằm cung cấp sƣ đảm bảo hợp lý mục tiêu hoạt động tín dụng
hiệu quả cao nhất tại các NHTMCP Việt Nam.
- Nghiên cứu của Đồng Thị Nhƣ Quỳnh(2019)
Đồng Thị Nhƣ Quỳnh. “Kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại ngân
hàng thương mại cổ phần cơng thương Việt Nam, chi nhánh Quảng Trị” Luận
văn thạc sĩ kinh tế, trƣờng Đại học kinh tế Đà Nẵng, 2019. Luận văn đã phân
tích, đánh giá thực trạng về KSNB hoạt động tín dụng tại Vietinbank Quảng Trị.
Từ đó đề xuất các giải pháp nhằm đổi mới, nâng cao chất lƣợng cơng tác KSNB
hoạt động tín dụng, góp phần nâng cao chất lƣợng tín dụng, nhằm cung cấp sự
đảm bảo hợp lý mục tiêu hoạt động tín dụng đạt hiệu quả cao nhất.
3. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu
3.1 .Mục tiêu nghiên cứu
- Mục tiêu nghiên cứu tổng quát
+ Phân tích thực trạng và đề xuất các giải pháp nhằm góp phần nâng cao
tính hiệu lực của hệ thống kiểm sốt nội bộ quy trình cho vay của khách hàng
cá nhân tại ngân hàng ngân hàng Phƣơng Đông-chi nhánh Tân Bình.
- Mục tiêu nghiên cứu chi tiết
+ Phân tích, đánh giá thực trạng cho vay và kiểm soát nội bộ quy trình cho
vay tại ngân hàng TMCP
Phƣơng Đơng-chi nhánh Tân Bình.
+ Khảo sát nguyên nhân gây nên các hạn chế cịn tồn tại của hệ thống
kiểm sốt nội bộ quy trình cho vay tại ngân hàng Phƣơng Đơng-chi nhánh Tân
Bình.
+ Đề xuất một số giải pháp góp phần hồn thiện và nâng cao hiệu quả của
hệ thống kiểm soát nội bộ quy trình cho vay tại ngân hàng TMCP Phƣơng
Đơng-chi nhánh Tân Bình.
3.2. Câu hỏi nghiên cứu
4
5
Để đạt đƣợc mục tiêu nghiên cứu trên thì tác giả cần phải nghiên cứu trả lời
đƣợc những câu hỏi nghiên cứu sau đây:
- Kiểm sốt nội bộ quy trình cho vay của khách hàng cá nhân tại ngân hàng
TMCP Phƣơng Đơng-chi nhánh Tân Bình ảnh hƣởng đến hiệu quả hoạt động
cho vay nhƣ thế nào?
- Thực trạng của kiểm sốt nội bộ quy trình cho vay khách hàng cá nhân tại
Ngân hàng TMCP Phƣơng Đơng-chi nhánh Tân Bình theo các nhân tố của
COSO đƣợc đánh giá nhƣ thế nào?
- Giải pháp nào góp phần nâng cao hiệu quả của kiểm sốt nội bộ quy trình cho
vay của khách hàng cá nhân tại ngân hàng TMCP Phƣơng Đơng-chi nhánh Tân
Bình ?
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tƣợng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu của tác giả là các giai đoạn thực tiễn trong kiểm sốt nội bộ
quy trình cho vay khách hàng cá nhân tại ngân hàng TMCP Phƣơng Đơng-chi
nhánh Tân Bình.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Khơng gian: Tác giả giới hạn phạm vi nghiên cứu hệ thống kiểm sốt nội bộ
quy trình cho vay khách hàng cá nhân tại ngân hàng TMCP Phƣơng Đơng-chi
nhánh Tân Bình.
- Thời gian:
Dữ liệu thứ cấp đƣợc sử dụng nghiên cứu trong thời gian 2 năm, từ năm
tài chính 2019 đến năm tài chính 2021. Nguồn dữ liệu sử dụng trong đề tài
đƣợc trích dẫn, tổng hợp , các số liệu báo cáo đƣợc niêm yết trên các tạp chí hội
nghề nghiệp kế toán, ứng dụng kế thừa từ các nghiên cứu trƣớc thông qua luận
văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ, bài báo khoa học đƣợc đăng trên các tạp chí trong
nƣớc và ngoài nƣớc.
5
6
Dữ liệu sơ cấp đƣợc tác giả thu thập thông qua khảo sát nhằm đi sâu
nghiên cứu nguyên nhân gây nên những hạn chế của hệ thống kiểm soát nội bộ
quy trình cho vay của khách hàng cá nhân tại ngân hàng TMCP Phƣơng Đơngchi nhánh Tân Bình bằng cách phát bảng hỏi nhằm có căn cứ đề xuất giải pháp
cho vấn đề nghiên cứu.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Để giải quyết mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu, đề tài sử dụng các phƣơng pháp
nghiên cứu nhƣ sau:
5.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu, tài liệu
- Phƣơng pháp tổng hợp lý thuyết, nghiên cứu trƣớc: Phƣơng pháp này đƣợc sử
dụng để tổng hợp lý luận và lý thuyết cơ bản làm cơ sở để tìm hiểu thực trạng
tính hữu hiệu kiểm sốt nội bộ trong quy trình cho vay tại ngân hàng.
- Các nội dung của hệ thống kiểm soát nội bộ theo khuôn mẫu COSO và các
công tác kiểm sốt nội bộ quy trình cho vay của khách hàng cá nhân .
- Các thông tƣ của ngân hàng OCB Việt Nam đề cập tới hoạt động cho vay nhƣ
các báo cáo tài chính (2019-2021); các quyết định của ngân hàng Phƣơng
Đông về các nội dung cho vay và kiểm soát cho vay và thu thập các chứng từ
trong hoạt động cho vay.
- Quan sát công việc và cách thức làm việc của các nhân viên trong bộ phận tín
dụng nhƣ tiếp xúc, trao đổi, phục vụ khách hàng nhƣ thế nào? Quy trình lập hồ
sơ và kiểm tra hồ sơ cho vay, giải ngân trải qua những giai đoạn nào? Những
ngƣời phê duyệt, kiểm soát các khoản vay là ai? Thẩm định kiểm tra, phê duyệt
khoản vay dựa trên những tiêu chí nào? Tổng thể về hoạt động cho vay và
công tác KSNB khách hàng cá nhân diễn ra trên thực tế nhƣ thế nào?
- Thu thập số liệu từ các bộ phận quản lý nhƣ phòng kinh doanh, phịng kế tốn
của ngân hàng TMCP Phƣơng Đơng-chi nhánh Tân Bình. Thu thập thơng tin từ
các sách báo, tài liệu
liên quan ghiên cứu đến tín dụng ngân hàng…
5.2 . Phƣơng pháp tổng hợp, xử lí và phân tích số liệu:
6
7
- Sử dụng kết hợp nhiều phƣơng pháp, bao gồm: Phƣơng pháp so sánh, tổng
hợp, thống kê, phân tích, sử dụng đồ thị thống kê.
- Phƣơng pháp lập phiếu khảo sát thông qua bảng câu hỏi các bộ phận liên
quan trong quy trình cấp tín dụng tại ngân hàng Phƣơng Đông để khảo sát
công việc cụ thể của các bộ phận về tính chấp hành quy định các hoạt động cho
vay từ đó đánh giá đƣợc thực trạng kiểm sốt nội bộ hoạt động cho vay tại
ngân hàng.
6. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài
Thông qua kết quả khảo sát, nghiên cứu của đề tài, tác giả đã xác định đƣợc các
nhân tố ảnh hƣởng đến thực trạng của hệ thống kiểm sốt nội bộ quy trình cho
vay của khách hàng cá nhân tại ngân hàng TMCP Phƣơng Đông-chi nhánh Tân
Bình , tác giả đã đánh giá đƣợc mặt tích cực và tiêu cực của ngân hàng Phƣơng
Đông và những hạn chế, rủi ro thiếu sót cần khắc phục và hồn thiện đối với
kiểm sốt nội bộ quy trình cho vay tại ngân hàng Phƣơng Đơng-chi nhánh Tân
Bình. Từ đó, tác giả sẽ đƣa ra các giải pháp khuyến nghị nhằm nâng cao tính
hữu hiệu kiểm sốt nội bộ đối với quy trình cho vay tại ngân hàng Phƣơng
Đơng-chi nhánh Tân Bình để giảm thiểu rủi ro cho ngân hàng trong hoạt động
cho vay.
7
8
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ KIỂM SỐT NỘI B Ộ Q U Y
T R Ì N H C H O V A Y TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI
1. TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG
THƢƠNG MẠI
1.1.1.
Khái niệm quy trình cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng
thƣơng mại
Dựa vào điều 2 của thông tƣ 39/2016/TT-NHNH quy định về hoạt động
cho vay của tổ chức tín dụng, chi nhánh NH nƣớc ngồi đối với khách hàng thì
cho vay là một hình thức cấp tín dụng, trong đó bên cho vay giao hoặc cam kết
giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong
một thời gian nhất định theo thỏa thuận với ngun tắc có hồn trả cả gốc lẫn
lãi.
Cho vay của NHTM là hình thức chuyển khoản tiền hoặc tài sản tạm
thời từ NHTM sang khách hàng vay vốn kèm theo lãi suất, phí bảo hiểm tín
dụng và tài sản đảm bảo, sau một thời gian nhất định khách hàng sẽ trả khoản
vay đó cho NHTM với lƣợng giá trị lớn hơn lƣợng giá trị ban đầu. Hoạt động
cho vay của NHTM là hoạt động mang lại nguồn thu nhập chủ yếu cho NH
nhƣng cũng mang lại nhiều rủi ro nên NHTM tổ chức một bộ máy kiểm sốt
nội bộ để phịng tránh rủi ro tối đa.
Ngun tắc cho vay
- Các NHTM tồn tại và phát triển phần lớn phụ thuộc vào sự hoàn trả nợ đầy đủ
và đúng hạn của khách hàng đầy đủ cả gốc và lãi nên các ngân hàng luôn co hệ
thống giám sát thƣờng xuyên thời hạn cho vay và kỳ hạn thu nợ để thông báo
trƣớc cho KH đôn đốc khách hàng về khoản vay phải trả hàng tháng
- NH phải có kiểm sốt mục đích sử dụng vốn của KH trong quá trình KH vay
vốn , phải đúng theo quy định trong hợp đồng đã đƣợc ký kết trƣớc đó dƣới sự
phê duyệt của ngân hàng và khách hàng để có thể ngăn ngừa các rủi ro .
- Ngành nghề KH vay phải tuân theo quy định của chính phủ và mục đích vay
vốn của KH phải đƣợc pháp luật và quy định NHNN cho phép
8
9
Điều kiện cho vay đối với khách hàng cá nhân
NHTM chỉ xem xét và quyết định cấp tín dụng khi bên đi vay có đủ các điều
kiện sau:
- KH phải có đủ tƣ cách pháp lý.
- Mục đích sử dụng vốn vay hợp pháp.
- Phải có năng lực tài chính tốt, cố định và lieen tục đảm bảo hồn trả tiền vay
đúng hạn.
- KH phải thực hiện trả tiền vay theo đúng hạn quy định hiện hành của NH cho
vay .
Các hình thức cho vay
Thơng thƣờng KH sẽ có một phần tài sản để bảo đảm cho toàn bộ món vay.
- Cho vay trung hạn (từ trên 12 tháng đến 36 tháng): Đây thƣờng là hình thức
NH cấp tín dụng cho các dự án mua sắm máy móc thiết bị, các dự án xây dựng
nhà xƣởng, kho bãi...Thông thƣờng tài sản hình thành từ vốn vay sẽ đƣợc dùng
để thế chấp.
Cho vay dài hạn(trên 36 tháng):KH cần cung cấp tài sản thế chấp , tài sản đảm
bảo để phòng ngừa rủi ro và đây cũng là tào sản hình thành từ vốn vay.
Căn cứ vào mục đích sử dụng vốn
-Cho vay tiêu dùng: đáp ứng các nhu cầu phục vụ đời sống các nhu cầu KH nhƣ:
mua sắm tài sản, sửa chữa nhà...đối với KH cá nhân
Căn cứ vào phƣơng thức cho vay
- Cho vay theo hạn mức tín dụng: đảm bảo dƣ nợ cho vay khơng vƣợt quá hạn
mức cho vay đã thoả thuận trong HĐTD, NH và KH thỏa thuận một hạn mức
tín dụng duy trì trong một thời gian nhất định , áp dụng cho KH vay trả thƣờng
xun, có tín nhiệm cao đối với NH.
- Cho vay từng lần: doanh số cho vay không vƣợt quá số tiền cho vay đã ký kết
trong hợp đồng, mỗi lần vay KH và NH đều phải làm các thủ tục và ký HĐTD,
thƣờng áp dụng cho các KH khơng có nhu cầu vay vốn thƣờng
cần phải giám sát chặt chẽ việc sử dụng vốn của KH.
9
xuyên hoặc
10
- Cho vay trả góp: số tiền vay đƣợc trả nợ thành nhiều kỳ hạn đều nhau với
tổng số tiền trả nợ gốc và lãi của mỗi kỳ hạn bằng nhau, trong đó số tiền trả lãi
đƣợc tính trên dƣ nợ và số ngày thực tế của kỳ hạn trả nợ đó.
Căn cứ vào biện pháp đảm bảo hay mức độ tín nhiệm của khách hàng
Mức độ tín nhiệm của KH có ý nghĩa quan trọng đối với quyết định cho vay
của NHTM. Vì vậy, căn cứ vào mức độ tín nhiệm, cho vay NH đƣợc chia làm
hai loại:
-
Cho vay có đảm bảo bằng tài sản: là các khoản cho vay mà theo đó nghĩa vụ
trả nợ của bên đi vay đƣợc cam kết bảo đảm thực hiện bằng tài sản cầm cố, thế
chấp, tài sản hình thành từ vốn vay của bên đi vay hoặc bảo lãnh bằng tài sản
của bên thứ ba đƣợc NH chấp nhận. Hình thức này thƣờng đƣợc áp dụng với
KH khơng có uy tín cao đối với NH, KH vay vốn lần đầu… Loại hình tín
dụng này đảm bảo cho NH có độ an toàn cao hơn, khả năng mất vốn thấp hơn
do NH có thể phát mại tài sản để thu hồi vốn trong trƣờng hợp KH khơng có
khả năng thanh tốn nợ đến hạn.
- Cho vay khơng có đảm bảo bằng tài sản: là các khoản cho vay mà theo đó
nghĩa vụ trả nợ của bên vay không đƣợc cam kết bảo đảm thực hiện bằng tài
sản cầm cố thế chấp, tài sản hình thành từ vốn vay của bên đi vay hoặc bảo lãnh
bằng tài sản của bên thứ ba. Hình thức này khá rủi ro với NH nên NH chỉ áp
dụng đối với những KH quen thuộc, có uy tín với NH trong quan hệ tín dụng,
đƣợc NH tín nhiệm và là KH truyền thống, chiến lƣợc của NH có tình hình tài
chính tốt…
1.1.2. Quy trình cho vay ngân hàng thƣơng mại
Giáo trình nghiệp vụ Ngân hàng thương mại - Nguyễn Thị Mùi (2008)
Tùy vào đặc thù riêng mà mỗi NH sẽ có quy trình cho vay khác nhau sao
cho phù hợp với NH mình. Nhìn chung, quy trình cho vay của Ngân hàng
Thƣơng mại đƣợc chia thành 7 bƣớc cụ thể sau:
Bƣớc 1: Tiếp nhận và hƣớng dẫn hồ sơ vay vốn.
10
