Luận văn thạc sĩ: Quản lý hoạt động học tập của học sinh các trường trung học phổ thông vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Tuyên Quang
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (712.18 KB, 132 trang )
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
–––––––––––––––––––––––
PHẠM MINH TIẾN
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THƠNG
VÙNG ĐẶC BIỆT KHĨ KHĂN TỈNH TUN QUANG
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
THÁI NGUYÊN – 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
–––––––––––––––––––––––
PHẠM MINH TIẾN
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THƠNG
VÙNG ĐẶC BIỆT KHĨ KHĂN TỈNH TUN QUANG
Chun ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. ĐÀO HỒNG NAM
THÁI NGUN – 2014
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
NHẬN CỦA GIÁO VIÊN
HƢỚNG DẪN
XÁC NHẬN CỦA
KHOA TÂM LÝ GIÁO DỤC
TS. ĐÀO HỒNG NAM
TS. PHÙNG THỊ HẰNG
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả
nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ cơng trình nào khác.
Tác giả luận văn
Phạm Minh Tiến
i
LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lịng biết ơn và sự kính trọng tới Lãnh
đạo trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên, các Thầy giáo Cô giáo đã tham
gia giảng dạy và cung cấp những kiến thức cơ bản, sâu sắc, tạo điều kiện giúp đỡ em
trong quá trình học tập và nghiên cứu tại nhà trường.
Đặc biệt, với tấm lòng thành kính, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến
TS. Đào Hoàng Nam, người đã trực tiếp hướng dẫn khoa học và tận tình giúp đỡ em
trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hồn thành luận văn.
Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn các trường THPT tỉnh Tuyên Quang cùng bạn
bè, người thân đã tạo điều kiện cả về thời gian, vật chất, tinh thần cho tác giả trong
suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hồn thành luận văn.
Trong q trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, mặc dù bản thân
em đã luôn cố gắng nhưng chắc chắn không tránh khỏi những khiếm khuyết. Kính
mong được sự góp ý, chỉ dẫn của các Thầy, các Cô và các bạn đồng nghiệp.
Em xin trân trọng cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày ……. tháng 4 năm 2014
Tác giả
Phạm Minh Tiến
ii
MỤC LỤC
Lời cam đoan .................................................................................................................. i
Lời cảm ơn .....................................................................................................................ii
Mục lục ........................................................................................................................ iii
Danh mục các chữ viết tắt............................................................................................. iv
Danh mục các bảng ........................................................................................................ v
Danh mục các biểu đồ, sơ đồ ........................................................................................ vi
MỞ ĐẦU .......................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài .......................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................................3
3. Khách thể, đối tượng nghiên cứu ...............................................................................3
3.1. Khách thể nghiên cứu .............................................................................................3
3.2. Đối tượng nghiên cứu .............................................................................................3
4. Giả thuyết khoa học ...................................................................................................3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................................3
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu ................................................................................3
7. Phương pháp nghiên cứu ...........................................................................................4
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận .................................................................4
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn ..............................................................4
7.3. Phương pháp xử lý số liệu ......................................................................................5
8. Đóng góp của đề tài ...................................................................................................5
9. Cấu trúc luận văn .......................................................................................................5
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA
HỌC SINH CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VÙNG ĐẶC
BIỆT KHÓ KHĂN.......................................................................................................6
1.1. Vài nét về lịch sử vấn đề nghiên cứu ......................................................................6
1.1.1. Trên thế giới.........................................................................................................6
1.1.2. Ở Việt Nam ..........................................................................................................8
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ......................................................................10
1.2.1. Quản lý ...............................................................................................................10
1.2.1.1. Khái niệm quản lý ...........................................................................................10
1.2.1.2. Chức năng quản lý ..........................................................................................12
iii
1.2.2. Quản lý giáo dục ................................................................................................16
1.2.2.1. Khái niệm quản lý giáo dục ............................................................................16
1.2.2.2. Khái niệm biện pháp quản lý giáo dục ...........................................................17
1.2.2.3. Quản lý nhà trường .........................................................................................19
1.2.3. Hoạt động học tập ..............................................................................................21
1.2.4. Quản lý hoạt động học tập của học sinh ............................................................22
1.3. Một số vấn đề cơ bản về quản lý hoạt động học tập của học sinh các trường
trung học phổ thơng vùng đặc biệt khó khăn...............................................................23
1.3.1. Những đặc điểm của hoạt động học tập của học sinh các trường trung học
phổ thơng vùng đặc biệt khó khăn ...............................................................................23
1.3.1.1. Vùng đặc biệt khó khăn ..................................................................................23
1.3.1.2. Hoạt động học tập của học sinh các trường trung học phổ thông vùng đặc
biệt khó khăn ................................................................................................................26
1.3.2. Hiệu trưởng trường trung học phổ thơng vùng đặc biệt khó khăn với vai trị
quản lý hoạt động học tập của học sinh .......................................................................27
1.3.3. Nội dung quản lý hoạt động học tập của học sinh các trường trung học phổ
thơng vùng đặc biệt khó khăn .....................................................................................29
1.3.3.1. Quản lý việc xây dựng và thực hiện kế hoạch học tập của học sinh ..............29
1.3.3.2. Quản lý việc chuẩn bị bài trước giờ học của học sinh ....................................30
1.3.3.3. Quản lý giờ học trên lớp của học sinh ............................................................31
1.3.3.4. Quản lý hoạt động học tập của học sinh ngoài giờ học trên lớp.....................33
1.3.3.5. Quản lý các hoạt động thi, kiểm tra học sinh .................................................34
1.3.3.6. Quản lý hoạt động học phụ đạo, học bồi dưỡng .............................................36
1.3.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới việc quản lý hoạt động học tập của người Hiệu
trưởng trường trung học phổ thơng vùng đặc biệt khó khăn .......................................37
1.3.4.1. Các yếu tố chủ quan (về phía nhà quản lý).....................................................37
1.3.4.2. Yếu tố khách quan ..........................................................................................38
Kết luận chương 1 ........................................................................................................45
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA HỌC
SINH CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VÙNG ĐẶC BIỆT
KHÓ KHĂN TỈNH TUYÊN QUANG .....................................................................47
2.1. Vài nét về vị trí địa lý dân số, tình hình kinh tế chính trị, văn hóa – giáo dục
vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Tuyên Quang ..................................................................47
iv
2.1.1. Vị trí địa lý, dân số ............................................................................................47
2.1.2. Tình hình kinh tế, chính trị ................................................................................47
2.1.3. Văn hóa - giáo dục .............................................................................................48
2.1.3.1. Hoạt động văn hoá, thể thao, y tế và chính sách xã hội..................................48
2.1.3.2. Một số đặc điểm về giáo dục và đào tạo .........................................................48
2.2. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh các trường THPT vùng
đặc biệt khó khăn tỉnh Tuyên Quang ...........................................................................50
2.2.1. Tổ chức nghiên cứu thực trạng ..........................................................................50
2.2.2. Kết quả khảo sát.................................................................................................51
2.2.2.1. Thực trạng mức độ nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh
về tầm quan trọng của biện pháp quản lý hoạt động học tập trong các trường
THPT vùng đặc biệt khó khăn của tỉnh Tuyên Quang ................................................51
2.2.2.2. Thực trạng về hoạt động học tập của học sinh các trường THPT vùng đặc
biệt khó khăn tỉnh Tuyên Quang .................................................................................55
2.2.2.2. Thực trạng về quản lý hoạt động học tập của học sinh các trường trung
học phổ thông vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Tuyên Quang ..........................................59
2.2.2.3. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh các
trường trung học phổ thơng vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Tuyên Quang .....................65
Kết luận chương 2 ........................................................................................................69
Chƣơng 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
CỦA HỌC SINH CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VÙNG
ĐẶC BIỆT KHÓ KHĂN TỈNH TUYÊN QUANG.................................................71
3.1. Những căn cứ đề xuất biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng
các trường trung học phổ thơng vùng đặc biệt khó khăn của tỉnh Tuyên Quang ........71
3.1.1. Những cơ sở lý luận ...........................................................................................71
3.1.1.1. Căn cứ lý luận quản lý ..................................................................................71
3.1.1.2. Căn cứ vào các quy định văn bản của Nhà nước ............................................71
3.1.1.3. Căn cứ những nguyên tắc cơ bản của đề xuất các biện pháp .........................71
3.1.2. Căn cứ thực tế ....................................................................................................72
3.2. Một số biện pháp quản lý hoạt động học tập của học sinh các trường THPT
vùng đặc biệt khó khăn của tỉnh Tuyên Quang ...........................................................73
3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh
và phụ huynh học sinh về tầm quan trọng và sự cần thiết của việc quản lý HĐHT
của học sinh .................................................................................................................73
v
3.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên,
nhân viên, cân đối đủ về số lượng và mạnh về chất lượng đáp ứng yêu cầu của sự
nghiệp đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục & đào tạo ...............................................78
3.2.3. Biện pháp 3: Tăng cường bồi dưỡng chuyên môn, tập trung đổi mới
phương pháp dạy học để nâng cao trình độ cho giáo viên và phát huy khả năng tư
duy sáng tạo cho học sinh ............................................................................................83
3.2.4. Biện pháp 4: Thường xuyên kiểm tra, đánh giá giáo viên trong việc thực
hiện quy chế chuyên mơn, xây dựng các tiêu chí, đánh giá giáo viên về quản lý
hoạt động học tập của học sinh ...................................................................................88
3.2.5. Biện pháp 5: Đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh, đồng
thời chú trọng bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém ............................92
3.2.6. Biện pháp 6: Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, tập trung quản lý sử dụng
có hiệu quả trang thiết bị dạy học, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin
trong dạy học ...............................................................................................................95
3.2.7. Biện pháp 7: Đẩy mạnh cơng tác xã hội hố giáo dục, phát huy các tiềm
năng từ xã hội hoá giáo dục cho hoạt động dạy - học để đảm bảo chất lượng cho
hoạt động học tập của học sinh ....................................................................................98
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .........................................................................100
3.4. Khảo sát tính khả thi và tính cần thiết của các biện pháp quản lý hoạt động học tập
của học sinh các trường THPT vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Tuyên Quang ....................101
Kết luận chương 3 ......................................................................................................104
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ..........................................................................105
1. Kết luận ..................................................................................................................105
2. Khuyến nghị ...........................................................................................................106
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................109
PHỤ LỤC
vi
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BGH
Ban giám hiệu
CNH
Cơng nghiệp hố
CSVC
Cơ sở vật chất
GD và ĐT
Giáo dục và đào tạo
GV
Giáo viên
HĐDH
Hoạt động dạy học
HĐH
Hiện đại hoá
HĐHT
Hoạt động học tập
MN
Mầm non
QL
Quản lý
TDTT
Thể dục thể thao
THCS
Trung học cơ sở
THPT
Trung học phổ thông
TTGDTX
Trung tâm giáo dục thường xuyên
TTHTCĐ
Trung tâm học tập cộng đồng
UBND
Uỷ ban nhân dân
VHTT
Văn hoá thể thao
XHCN
Xã hội chủ nghĩa
iv
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Thực trạng nhận thức về mục đích, ý nghĩa đối với cơng tác quản lý
hoạt động học tập của học sinh ..................................................................52
Bảng 2.2. Thực trạng nhận thức về yêu cầu đối với công tác quản lý hoạt động
học tập của học sinh ...................................................................................53
Bảng 2.3. Thực trạng về động cơ, thái độ học tập của học sinh ..................................55
Bảng 2.4. Kết quả thực hiện các yêu cầu về hoạt động học tập của học sinh .............57
Bảng 2.5. Bảng xếp loại học lực năm học 2012 – 2013 ..............................................58
Bảng 2.6. Thực trạng về công tác chỉ đạo lập kế hoạch quản lý hoạt động học tập
của học sinh ................................................................................................59
Bảng 2.7. Thực trạng công tác chỉ đạo việc thực hiện các biện pháp quản lý hoạt
động học tập của học sinh ..........................................................................61
Bảng 2.8. Thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện các biện pháp
quản lý hoạt động học tập của học sinh .....................................................63
Bảng 2.9. Những yếu tố ảnh hưởng đến kết quả quản lý hoạt động học tập của
học sinh các trường THPT vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Tuyên Quang .....68
Bảng 3.1. Kết quả khảo sát ........................................................................................101
v
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Biểu đồ 2.1. Thực trạng nhận thức về mục đích, ý nghĩa đối với công tác quản lý
hoạt động học tập của học sinh ..................................................................52
Biểu đồ 2.2. Thực trạng nhận thức về yêu cầu đối với công tác quản lý hoạt động
học tập của học sinh ...................................................................................54
Biểu đồ 2.3. Thực trạng về động cơ, thái độ học tập của học sinh ..............................56
Biểu đồ 2.4. Kết quả thực hiện các yêu cầu về hoạt động học tập của học sinh .........57
Sơ đồ 1.1. Mơ hình hoạt động quản lý.........................................................................12
Sơ đồ 1.2. Mơ hình chu trình quản lý ..........................................................................13
vi
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Từ xưa đến nay, các cường quốc trên thế giới rất quan tâm đến giáo dục.
Nhiều nước đã đặt giáo dục lên vị trí hàng đầu và đặc biệt coi trọng. Bước sang thế
kỷ XXI, các nước nhận thấy vai trò to lớn của giáo dục và Đào tạo nên xu hướng đầu
tư cho giáo dục ngày một gia tăng. Họ coi giáo dục là “chìa khóa vàng” trong sự phát
triển tồn diện của đất nước họ. Chính vì vậy, UNESCO đã khảng định: “Đầu tư cho
giáo dục là đầu tư cho phát triển”
Ở nước ta, từ thế kỷ thứ 15, Tiến sỹ Thân Nhân Trung đã rút ra bài học về việc
giáo dục và đào tạo người hiền tài. Ông viết “...Hiền tài là ngun khí của quốc gia,
ngun khí thịnh thì thế nước mạnh mà hưng thịnh, ngun khí suy thì thế nước yếu
mà thấp hèn. Vì thế các bậc đế vương thánh minh không đời nào không coi việc giáo
dục nhân tài, kén chọn kẻ sĩ, vun trồng nguyên khí quốc gia làm công việc cần thiết...”
Trong giai đoạn hiện nay, Đảng ta cũng đã xác định “Cùng với khoa học và
công nghệ, giáo dục là quốc sách hàng đầu”. Trong văn kiện Đại hội Đảng Cộng sản
Việt Nam lần thứ XI đã khảng định “Giáo dục và Đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân
trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng phát triển đất
nước, xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam. Phát triển giáo dục cùng với
phát triển khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu; đầu tư cho giáo dục là đầu
tư cho phát triển. Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo theo nhu cầu phát
triển của xã hội; nâng cao chất lượng theo yêu cầu chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội
hóa, dân chủ hóa, … phục vụ đắc lực sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đẩy
mạnh xây dựng xã hội học tập, tạo cơ hội và điều kiện cho mọi công dân được học
tập suốt đời”
Chiến lược phát triển giáo dục 2011 – 2020 của ngành Giáo dục và Đào tạo cũng
đã đề ra mười một nhóm giải pháp lớn để đổi mới và phát triển giáo dục, trong đó “đổi mới
phương pháp giảng dạy và cơng tác quản lý giáo dục là giải pháp đột phá”
Điều 28.2 Luật giáo dục năm 2005 quy định: “Phương pháp giáo dục phổ
thơng phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp
với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng
1
làm việc theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động
đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh.
Trong giáo dục và đào tạo, chất lượng giáo dục được quyết định bởi chính
người học. Sự tiếp thu kiến thức của người học trong “dạy - học” là mối liên hệ bên
trong, đó là sự tác động qua lại, sự quy định , sự chuyển hóa lẫn nhau giữa các yếu tố,
các thuộc tính, các mặt của một q trình nhận thức. Le-nin đã đúc rút “Học, học nữa,
học mãi”. Như vậy, nâng cao chất lượng dạy học là phải nhằm vào người học, và do
đó việc quản lý hoạt động học tập của học sinh là rất quan trọng, đó là mấu chốt của
việc đổi mới phương pháp dạy học mà chúng ta đang thực hiện..
Các trường trung học phổ thông vùng sâu, vùng xa của tỉnh Tuyên Quang có
một số đặc điểm nổi bật là: Kinh tế xã hội thuộc vùng tuyển sinh của nhà trường
chậm phát triển. Tư duy và phong cách làm việc của người dân địa phương cịn manh
mún, nhỏ lẻ. Trình độ văn hóa cơ bản thấp. Hàng năm nhà trường gặp nhiều khó khăn
về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, thường xuyên thiếu giáo viên, số giáo viên có năng
lực sư phạm, tâm huyết với nghề nghiệp không nhiều. Rất nhiều học sinh nhận thức
chậm, kiến thức khơng đồng đều, có tư tưởng ỷ lại cao, tự ti, lười học và thiếu sự
quyết tâm. Tuy vậy nhưng vẫn có một bộ phận nhỏ học sinh có sự tư duy vượt xa so
với đa số các học sinh còn lại. Tư duy nhanh hơn nhưng nhiều học sinh trong số này
vẫn còn “rỗng” kiến thức cơ bản. Chúng ta không thể đổi lỗi này cho trường trung
học cơ sở vì mỗi trường trung học cơ sở chỉ có một vài học sinh nhận thức nhanh nên
việc tổ chức bổ sung kiến thức cho số học sinh này là khó khăn. Việc bổ trợ kiến thức
cũ, bổ sung và bồi dưỡng kiến thức mới cho học sinh, biện pháp quản lý để đạt hiệu
quả là việc phải làm của trường trung học phổ thơng. Làm tốt việc này sẽ giúp địa
phương có nguồn nhân lực đảm bảo chất lượng đóng góp cho sự phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo yêu cầu của ngành giáo dục và đào tạo trong giai đoạn hiện nay.
Điều quan trọng là ai làm và làm như thế nào? Để trả lời câu hỏi này cần có các
nghiên cứu cụ thể. Xuất phát từ những lý do nêu trên, chúng tôi lựa chọn vấn đề
"Quản lý hoạt động học tập của học sinh các trƣờng trung học phổ thơng vùng
đặc biệt khó khăn tỉnh Tun Quang". Làm đề tài luận văn để nghiên cứu.
2
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề tài đề xuất một số biện pháp
quản lý hoạt động học tập của học sinh các trường trung học phổ thơng vùng đặc biệt
khó khăn tỉnh Tuyên Quang, nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở các
trường trung học phổ thông vùng đặc biệt khó khăn nói chung và các trường THPT
vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Tuyên Quang nói riêng
3. Khách thể, đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Công tác quản lý hoạt động học tập của học sinh các trường trung học phổ thơng
vùng đặc biệt khó khăn
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động học tập của học sinh các trường trung học phổ
thông vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Tuyên Quang.
4. Giả thuyết khoa học
Hoạt động học tập của học sinh các trường trung học phổ thơng vùng đặc biệt
khó khăn tỉnh Tun Quang cịn có những hạn chế nhất định như: Kết quả học tập
của học sinh cịn thấp, tính tích cực, tự giác, chủ động trong học tập, ý thức tự học,
khả năng làm việc theo nhóm của học sinh cịn yếu. Nếu đề xuất và thực hiện một
cách đồng bộ các biện pháp quản lý phù hợp thì chất lượng hoạt động học tập của học
sinh sẽ được nâng cao.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1 . Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động học tập của học sinh các
trường trung học phổ thơng vùng đặc biệt khó khăn.
5.2. Phát hiện và đánh giá thực trạng về công tác quản lý hoạt động học tập của học
sinh các trường trung học phổ thơng vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Tun Quang
5.3 Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động học tập của học sinh các
trường THPT vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Tuyên Quang.
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu và đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động
học tập của học sinh các trường trung học phổ thông vùng đặc biệt khó khăn tỉnh
Tuyên Quang
3
Đề tài được triển khai nghiên cứu đối với các cán bộ quản lý cấp trường, giáo viên và
học sinh các trường trung học phổ thơng vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Tuyên Quang.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Bao gồm các phương pháp phân tích, tổng hợp hệ thống hóa các tài liệu văn
bản pháp quy của Nhà nước, của ngành giáo dục và đào tạo về quản lý hoạt động học
tập của học sinh trường THPT; nghiên cứu các tài liệu, sách, báo… có liên quan đến
quản lý hoạt động học tập của học sinh để xây dựng khung lý thuyết cho đề tài.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp quan sát
Phương pháp này được sử dụng để thu thập dữ liệu từ thực tế công tác quản lý
hoạt động học tập của học sinh vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Tuyên Quang, đánh giá
của Hiệu trưởng về hoạt động này...
7.2.2. Phương pháp phỏng vấn
Nội dung đề tài có sự tham gia phỏng vấn trực tiếp CBQL, giáo viên và học
sinh các trường trung học phổ thông vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Tun Quang về
cơng tác quản lý hoạt động học tập của học sinh nhà trường nơi họ đang công tác
7.2.3. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
Để khảo sát và đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động học tập của học
sinh các trường trung học phổ thơng vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Tun Quang,
chúng tôi đã sử dụng phương pháp điều tra bằng câu hỏi. Qua đó, chúng tơi đã phát
hiện các yếu tố ảnh hưởng, các nguyên nhân của tồn tại, yếu kém, từ đó đề xuất các
biện pháp đổi mới quản lý hoạt động học tập của học sinh các trường trung học phổ
thơng vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Tun Quang.
7.2.4. Phương pháp chuyên gia
Để hoàn thành đề tài, chúng tôi đã sử dụng phương pháp này để xin ý kiến các
chuyên gia QLGD, các chuyên gia về lý luận dạy học để xây dựng các tiêu chí và
cơng cụ khảo sát thực trạng, cách xử lý kết quả điều tra, xây dựng các biện pháp quản
lý hoạt động học tập của học sinh.
4
7.2.5. Phương pháp khảo nghiệm
Chúng tôi tiến hành lấy phiếu trưng cầu ý kiến đối với các đối tượng là CBQL,
giáo viên về mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý đã đề xuất.
7.3. Phương pháp xử lý số liệu
Sử dụng phương pháp toán học thống kê để xử lý các dữ liệu, các thơng tin
trong q trình nghiên cứu, điều tra, nhờ đó có thể xác định được một cách khách
quan hiệu quả của các biện pháp quản lý hoạt động học tập của học sinh
8. Đóng góp của đề tài
- Phát hiện thực trạng công tác quản lý hoạt động động học tập của học sinh
các trường trung học phổ thông vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Tuyên Quang
- Đề xuất các biện pháp nâng cao kết quả quản lý hoạt động học tập của học
sinh các trường trung học phổ thông vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Tuyên Quang
9. Cấu trúc luận văn
Phần mở đầu: Đề cập đến một số vấn đề chung của đề tài
Nội dung của đề tại được cấu trúc thành 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động học tập của học sinh các trường
THPT vùng đặc biệt khó khăn.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh các trường
THPT vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Tuyên Quang.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động học tập của học sinh các trường
THPT vùng đặc biệt khó khăn tỉnh Tuyên Quang.
Kết luận – khuyến nghị.
5
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VÙNG ĐẶC BIỆT KHÓ KHĂN
1.1. Vài nét về lịch sử vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Trên thế giới
Thế giới đang đứng trước sự phát triển như vũ bão của khoa học công nghệ và
những thành tựu lớn lao về kinh tế xã hội. Hầu hết các nhà lãnh đạo, các nhà nghiên
cứu của nhiều quốc gia trên thế giới khẳng định rằng “Giáo dục là động lực để phát
triển kinh tế – xã hội, nguồn lực con người là tài sản quyết định cho sự nghiệp xây
dựng và phát triển đất nước, hiện đại hóa đất nước”.
Thực tế trong nhiều năm qua, nhiều nước phát triển đã có một chiến lược đầu tư
cho giáo dục với một tỷ lệ cao và phù hợp, tạo ra sự thay đổi lớn lao về diện mạo kinh
tế và xã hội của quốc gia họ.
Nhật Bản, một đất nước nghèo về tài nguyên, lại bị hủy hoại trong chiến tranh
thế giới thứ hai song ngay từ năm 1946 kinh phí đầu tư cho giáo dục đã là 28% rồi
được đầu tư tăng dần 32%, nó mang tính ổn định cao cho đến nay và nó đã xây dựng
được một đất nước Nhật Bản có nền kinh tế đứng hàng đầu thế giới.
Hàn Quốc, bí quyết thành công trong xây dựng và phát triển đất nước chính là
chiến lược phát triển giáo dục, phát triển nguồn nhân lực phục vụ đất nước.
Nhà nước Pháp trong nhiều năm gần đây đã có nhiều biện pháp cải cách giáo
dục mang tính tích cực. Nội dung của việc cải cách giáo dục ở Pháp là giúp cho
những trẻ em có hồn cảnh khó khăn được học tập bình đẳng như mọi người. Phương
pháp giáo dục cần phát huy hoạt động học tập của người học. Đặc biệt, khai giảng
năm học 2007-2008, Tổng thống Pháp Nilolas Sakozy đã tự mình viết một bức thư
gửi các nhà giáo dục để nêu ra các vấn đề và giải pháp đối với thực trạng giáo dục
nước Pháp. Nội dung của bức thư phản ánh những xu hướng cải cách gần đây và gợi
mở những cải cách mạnh mẽ hơn nữa đối với giáo dục trong thế kỳ 21.
Vương quốc Anh là một đất nước rất phát triển ở châu Âu và trên thế giới, đồng
thời cũng là một quốc gia ln ln có những cải cách, đầu tư cho giáo dục. Dưới
thời Tony Blair (1997-2007), Thủ tướng Tony Blair đã có những nỗ lực lớn trong
6
việc đầu tư ngân sách, đổi mới nội dung quản lý, nội dung học tập để nâng cao chất
lượng học tập của người học. Tại đây, các trường đào tạo kém sẽ được kiểm tra kỹ và
có thể bị đóng cửa, xây dựng lại từ đầu một số nhà trường. Đồng thời, Chính phủ Anh
tiến hành xây dựng một chương trình đào tạo giáo viên và tổ chức một chương trình
quan hệ cơng chúng tồn quốc để đánh giá cao sự nghiệp giảng dạy và triển vọng của
giáo viên.
Anh đã thu hút nhiều giáo viên tài năng bằng mức lương 7 nghìn bảng Anh (14
nghìn đơ la Mỹ) cho những giáo viên đã tốt nghiệp chương trình đào tạo giảng dạy
một năm. Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, nhà nước Liên Bang có nền kinh tế lớn nhất thế
giới đã đầu tư cho giáo dục từ 25 đến 30% tổng kinh phí cho giáo dục. Cấp trung học
phổ thơng của Hoa Kỳ có khoảng 85% học sinh học ở trường cơng lập. Việc tuyển
sinh ở các trường này thường dựa vào địa bàn cư trú. Trẻ trong độ tuổi đến trường
được học miễn phí hồn tồn khi chọn học ở trường cơng. Hệ thống trường cơng
được hỗ trợ tồn bộ kinh phí do ngân sách địa phương và của liên bang. Mỗi lớp học
có khơng q 30 học sinh với những nhu cầu học tập khác nhau. Các cơ quan quản lý
giáo dục địa phương nắm bắt các nhu cầu của người học để phối hợp với giáo và các
chuyên gia tư vấn phát triển các tài liệu bổ sung hỗ trợ cho nhu cầu của người học và
làm phong phú sách giáo khoa. Định kỳ, học sinh phải trải qua một cuộc thi trắc
nghiệm theo tiêu chuẩn thống nhất. Nếu kết quả của trường nào khơng đạt tiêu chuẩn
thì trường đó sẽ bị những chế tài xử phạt tùy theo mức độ. Tháng 6/1991 Hội đồng
Quốc gia về tiêu chuẩn và kiểm định trong giáo dục (NCEST) được thành lập để xem
xét việc lập ra các tiêu chuẩn giáo dục quốc gia tạo những nội lực học tập phù hợp
theo từng cấp học. Bằng cách này, người ta hy vọng sẽ nâng cao chất lượng học tập
cho học sinh. Hiện nay, chính quyền Obama vẫn đang tiếp tục các chính sách cải cách
giáo dục theo chiều sâu và rộng, Obama dành một nguồn ngân sách lớn để thực hiện
chương trình này. Một trong những điểm quan trong trong cải cách giáo dục mà chính
quyền Obama đưa ra gần đây đó là “Chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn về dân chủ trong
giáo dục Hoa Kỳ”. Giáo dục Mỹ bắt đầu từ nhu cầu và sở thích của người học. Người
học được chọn trường, chọn môn học và chọn giáo viên. Giáo viên tất cả các cấp
được gọi là người hướng dẫn “Facilitator” hoặc “Instructor” chứ không phải là người
dạy “Teacher”. Học sinh là nhân vật trung tâm và đóng vai trị chủ đạo trong quá
7
trình học. Các nhà giáo dục Mỹ cho rằng, phương pháp. Người học phải được thể
hiện ý kiến của bản thân mình trong quá trình tham gia học tập Giáo dục dân chủ phải
thực sự quan tâm đến tâm hồn của người học. Trường học chính là mơi trường mà
mỗi học sinh cần được cảm thấy an toàn, được yêu thương, được tự lập và được quyết
định. Điều cốt yếu trong nền giáo dục dân chủ chính là khơng áp đặt.
Singapo đất nước phát triển bậc nhất ở Châu Á cũng là nơi có chiến lược phát
triển giáo dục được ưu tiên lên hàng đầu.
Trong quá trình phát triển giáo dục & đào tạo, hầu hết các nhà khoa học trên thế
giới đều khẳng định chất lượng giáo dục được quyết định bởi người học, người thầy
giáo có vai trị quyết định trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục và người quản lý có
vai trị là vơ cùng quan trọng. Một trong những trào lưu tiến bộ trong giáo dục phương
Tây và sau đó lan truyền khắp thế giới đó là trào lưu dạy học hướng vào người học, được
thể hiện ở một số nội dung cơ bản đó là quản lý, phát huy hoạt động học tập của người
học. Nhiều học giả nổi tiếng đã có những cơng trình nghiên cứu xuất sắc và áp dụng
thành cơng về vấn đề này như J. Deway (Mỹ), S. Frend (Áo), B. Otto (Đức), R. De
Charms (Pháp), J. Piaget và Bruner, P. Frele và I. D. Illich (Mỹ latinh).
1.1.2. Ở Việt Nam
Đảng và Nhà nước đã quan tâm và tạo ra nhận thức đúng đắn về vai trò của giáo
dục đối với sự phát triển cơng nghiệp hố và hiện đại hóa đất nước. Nghị quyết Trung
Ương II khóa VIII của Đại hội đại biểu Đảng cộng sản Việt Nam xác định “cùng với
khoa học và công nghệ giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu”. Bước vào thời
kỳ cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước giáo dục và đào tạo trở thành một trong
những nhân tố có ý nghĩa quyết định tới tốc độ và quy mô của sự phát triển. Như vậy
Đảng và Nhà nước đã coi giáo dục là “quốc sách hàng đầu” toàn xã hội đều có ý
thức chăm lo cho giáo dục, vì giáo dục đã tạo nên nguồn lực con người phục vụ cho
sự phát triển kinh tế – xã hội.
Trong nhiều năm nay, các nhà sư phạm đã đi sâu nghiên cứu một cách tồn
diện về vai trị, vị trí, nhiệm vụ, tổ chức quá trình dạy học, thấy được việc nâng cao
chất lượng dạy học trên lớp sẽ quyết định chất lượng dạy học. Những ưu điểm và
nhược điểm của quá trình tổ chức dạy học trên lớp và nhận thức đúng về bản chất của
quá trình dạy học, mối quan hệ giữa hoạt động dạy và hoạt động học, vai trò của
8
