Skkn các biện pháp quản trị cảm xúc bản thân trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ

Cảm xúc của mỗi người là hình thức biểu đạt tâm trạng, thái độ của
con người đối với một sự vật, hiện tượng nào đó khách quan. Cảm xúc đóng
vai trị rất quan trọng trong cuộc sống và hoạt động của con người.
Trong cuộc sống hàng ngày, mỗi chúng ta đều bị những cảm xúc chi
phối, ảnh hưởng bởi những cảm xúc tiêu cực nhưng lại muốn hướng đến
những cảm xúc tích cực hơn. Cảm xúc bản thân là động lực thúc đẩy con
người hoạt động, là nhân tố điều khiển hành vi và hoạt động của cá nhân.
Cảm xúc tích cực sẽ là động lực cho con người vươn lên, phát triển, ngược
lại cảm xúc tiêu cực làm kìm hãm , và có thể dẫn đến cách hành động sai
lệch, ảnh hưởng tiêu cực đến tâm sinh lý cũng như như mối quan hệ xã hội.
Quản lý cảm xúc được hiểu là khả năng quản trị cảm
xúc của bản thân và những người xung quanh, quản trị cảm
xúc của bản thân là biết bản thân suy nghĩ gì, nên làm gì,
khơng bị tác động bởi những vấn đề hay yếu tố không tốt
ảnh hưởng đến cảm xúc của mình, quản trị cảm xúc đồng
nghĩa với việc bản thân làm chủ trong cảm xúc của chính
mình
Kỹ năng quản trị cảm xúc là khả năng kiểm soát cảm xúc của con
người, giúp họ làm chủ những cảm xúc cá nhân trong mọi tình huống giao
tiếp. Cho dù trong hoàn cảnh tệ hại thế nào đi nữa họ vẫn có thể tự chủ được.
Quản lý cảm xúc khơng đồng nghĩa với việc bạn loại bỏ hoàn toàn những
cảm xúc của mình, hoặc là khống chế hay kìm hãm nó. Quản lý cảm xúc ở
đây được hiểu là bạn hiểu rõ cảm xúc của chính mình và người đang giao
tiếp với bạn. Qua đó bạn có thể điều chỉnh cảm xúc một cách phù hợp, hài
hịa. Những người có trí tuệ cảm xúc cao thường hiểu rõ cảm giác của người
khác và họ biết cách tác động lên cảm xúc của người còn lại
Hiểu và nắm bắt được cảm xúc của bản thân sẽ giúp bạn có cách thể
hiện suy nghĩ với người khác. Nhận diện được cảm xúc hiện tại của chính
1

skkn


mình, bản thân sẽ điều khiển được cảm xúc theo lý trí, cân nhắc hành vi, lời
nói để khơng mắc phải những sai lầm đáng tiếc. Quản trị cảm xúc cá
nhân tốt giúp con người cư xử đúng mực và giữ gìn các mối quan hệ tốt đẹp.
Trẻ em mầm non là thời kỳ phát triển đặc biệt quan trọng, đây là đối
tượng non nớt cả về sức khỏe, thể chất lẫn kiến thức kinh nghiệm và thiếu
khả năng tự bảo vệ mình. Nhưng lại là đối tượng phát triển nhanh và nhạy
cảm với mơi trường xung quanh. Vì thế đây cũng là nhóm đối tượng nếu khi
có yếu tố nguy cơ hay rơi vào tình huống bị bạo lực thì trẻ em thường có ít
khả năng tự phịng vệ hay kháng cự lại…do đó đây là nhóm đối tượng dễ bị
bạo hành nhất trong xã hội. Việc để trẻ đến trường được đảm bảo an toàn là
trách nhiệm của người giáo viên và những đối tượng trực tiếp chăm sóc trẻ.
Bạo hành trẻ em là hành vi ứng xử tiêu cực với trẻ em trong những
tình huống khác nhau, vượt qua khả năng ứng phó của người chăm sóc, ni
dưỡng, gây tổn thương về mặt thực thể và tâm lý của trẻ. Đáng ngại hơn
chính là những nguy cơ bạo hành trẻ luôn tiềm ẩn ở những người làm công
tác giáo dục trẻ.
Trước thực tế ngày càng xuất hiện tình trạng bạo hành trẻ mầm non
xuất phát từ sự không quản trị được cảm xúc của bản thân người giáo viên,
hay những người trực tiếp chăm sóc trẻ ngày càng nhiều. Những vấn nạn này
xuất phát từ sự không biết kiềm chế cảm xúc, vì sự ảnh hưởng tâm lý của
người bạo hành do một số tác động tiêu cực trong cuộc sống của họ… Bên
cạnh đó cũng một phần khơng nhỏ cũng xuất phát từ sự thờ ơ, sao nhãng, bỏ
mặc của những người thân của trẻ, phó mặc đứa trẻ cho nhà trường và xã hội
hay những người chăm sóc trẻ, sự im lặng hay ngầm đồng ý thậm chí là tiếp
tay cho các hiện tượng bắt nạt trẻ, chưa đối xử cơng bằng, cịn định kiến với
trẻ.

Nghề nhà giáo là một nghề cao quý, giáo viên là những
người truyền đạt tri thức cho học sinh sinh viên trong nhiều
lĩnh vực. Đòi hỏi về một giáo viên chuyên nghiệp không chỉ
2

skkn


giỏi về kiến thức chun mơn sâu rộng mà cịn biết rèn luyện
các kỹ năng mềm quan trọng, một kỹ năng mà giáo viên
không thể thiếu trong việc đem lại hiệu quả giảng dạy là
quản trị cảm xúc bản thân. Đặc biệt đội ngũ giáo viên mầm non là
lực lượng quan trọng với trách nhiệm sẽ đào tạo những thế hệ tương lai cho
đất nước. Vì vậy việc quản trị cảm xúc của người giáo viên mầm non lại
càng phải được chú ý và rèn luyện hơn . Bởi vì cảm xúc của người giáo viên
nó ảnh hưởng rất lớn đối với đứa trẻ. Giáo viên sẽ là hình mẫu để trẻ noi
theo từ hành vi đến ngôn ngữ biểu lộ ra ngoài.
Bản thân là một giáo viên trực tiếp đứng lớp.Đặc biệt có nhiều năm
được nhà trường phân cơng phụ trách chăm sóc và giáo dục trẻ độ tuổi 5-6
tuổi. Đây là một độ tuổi mà trẻ rất hiếu động, nghịch phá và nhiều áp lực
trong công việc, nên tôi luôn trăn trở việc làm thế nào để giáo dục trẻ tốt
hơn, đảm bảo được sự an toàn về thể chất cũng như tâm lý của trẻ tốt hơn.
Tôi nhận ra việc hạn chế tối đa các biểu hiện, hành vi xúc phạm tâm lý, thân
thể trẻ thì việc quản trị cảm xúc của người giáo viên góp phần rất quan trọn.
Chính vì vậy tơi chọn đề tài: “ Các biện pháp quản trị cảm xúc bản thân
trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ” làm đề tài nghiên cứu với mục
tiêu tạo các mối quan hệ tốt hơn giữa người giáo viên và những mối quan hệ
xung quanh, đặc biệt với trẻ nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy của mình
cũng như hồn thiện bản thân trong cuộc sống.

3

skkn


PHẦN II. NỘI DUNG

1. Cơ sở khoa học
1.1. Cơ sở lý luận
Cảm xúc con người ln là vấn đề khó giải thích nhất,
vui buồn tức giận có thể thay đổi một cách nhanh chóng
trong mọi tình huống. Để quản trị bản thân trong mọi hành
động, lời nói, suy nghĩ sao cho đúng đắn không phải điều dễ
dàng khi xung quanh chúng ta có rất nhiều yếu tố khơng tác
động ảnh hưởng đến. Quản trị cảm xúc là kỹ năng cần phải
trau dồi đối với tất cả mọi người , đặc biệt không thể thiếu
đối với những người truyền đạt tri thức. Quản lý cảm xúc đối
với giáo viên khi giảng dạy là quan trọng để đánh giá chất
lượng giáo dục hay chất lượng giáo viên có thực sự tốt
khơng.
Sự hình thành cảm xúc là một điều kiện tất yếu của sự phát triển con
người như là một nhân cách. Cảm xúc có nhiều loại: cảm xúc đạo đức, cảm
xúc thẩm mỹ, cảm xúc trí tuệ... Một đặc trưng của cảm xúc là có tính đối
cực: u và ghét, ưa thích và khơng ưa thích, xúc động và dửng dưng...
Trong thực tế hàng ngày trẻ đến trường được tiếp xúc, được tham gia
rất nhiều các hoạt động trong trường, ở mọi nơi như trong lớp, ngoài sân
trường. được chơi , học….. Việc giáo viên là người luôn theo sát trẻ mà vẫn
còn có cách nhìn nhận sai lầm về cách giáo dục trẻ. Chỉ cố gắng làm thế nào
cho trẻ phải nhận thức tiếp thu được lượng kiến thức theo yêu cầu trong
chương trình giáo dục vì vậy bằng mọi cách giáo viên ép trẻ tiếp thu kiến

thức cho bằng được, phải gị bó vào khn khổ theo định kiến của mình một
cách cứng nhắc thì điều này vơ tình giáo viên gây áp lực đối với trẻ như:
nghiêm khắc trong hoạt động, dọa nạt quát tháo. ..mà quên đi rằng những
4

skkn


điều mình làm đang ảnh hưởng đến vấn đề đạo đức nhà giáo, ảnh hưởng đến
giao tiếp ứng xử giữa cô với trẻ.
1.2. Cơ sở thực tiễn
Trong thực tiễn công tác dạy học, giáo viên mầm non sẽ không tránh
khỏi những tình huống khó khăn, phức tạp, có thể làm nảy sinh những cảm
xúc tiêu cực với trẻ. Đối với lứa tuổi mầm non, lứa tuổi mà tình cảm chi phối
tất cả các mặt trong hoạt động phát triển tâm lý của trẻ, việc thể hiện cảm
xúc của giáo viên mầm non trong quá trình giáo dục sẽ ảnh hưởng trực tiếp
tới đời sống tâm lý của trẻ. Để đạt được hiệu quả cao trong giáo dục, một
trong những kỹ năng giáo viên mầm non cần có là rèn luyện kỹ năng kiềm
chế cảm xúc trong mọi tình huống, mọi thời điểm trong một ngày. Với môi
trường chăm sọc giáo dục trẻ và cả với đồng nghiệp và những người xung
quanh.
Qua quá trình giảng dạy tại trường và nghiên cứu đề tài tơi nhận thấy
có những điều kiện thuận lợi và những khó khăn như sau:
1.2.1. Thuận lợi
- Trường Mầm non Hoa Sen là trường mầm non công lập, trực thuộc
Sở Giáo dục và đào tạo có đội ngũ giáo viên được đào tạo bài bản, trình độ
chun mơn cao, có kỹ năng sư phạm tốt, yêu nghề, mến trẻ, tận tình, chu
đáo trong cơng việc.
- Ban giám hiệu nhà trường quan tâm giúp đỡ về mọi mặt, đi sâu, đi
sát uốn nắn về nội dung, phương pháp chương trình chăm sóc giáo dục trẻ,

ln tạo điều kiện giúp đỡ giáo viên trong công tác giảng dạy.
- Môi trường nơi làm việc an toàn, thân thiện, lành mạnh,
- Trẻ ngoan ngỗn, có nền tảng giáo dục tốt
- Phụ huynh ln quan tâm và chăm soc con cái chu đáo, tôn trong
giáo viên.
- Bản thân là người luôn tự tin trong giao tiếp với các mối quan hệ với
đồng nghiệp và những mối quan hệ xung quanh.
5

skkn


- Tơi ln tự tìm tịi, học hỏi để nâng cao trình độ chun mơn, giao
tiếp
- Sự quan tâm giúp đỡ của phụ huynh trong việc phối hợp chăm
sóc, giáo dục trẻ nên đưa trẻ đi học đều đặn
Tuy nhiên cũng có nhiều hạn chế trong nhiều lĩnh vực khác
1.2.2. Khó khăn
- Thời gian qua trẻ nghỉ học thời gian dài do dịch bệnh nên trẻ và cơ
chưa có thời gian gặp gỡ giao tiếp với nhau được
- Nhiều giáo viên trẻ chưa có nhiều kinh nghiệm, kỹ năng chăm sóc,
giáo dục và khả năng nhạy cảm, tinh tế trong việc nhận biết, khai thác cảm
xúc của chính mình cũng như của người khác còn hạn chế.
- Trẻ em được gia đình nng chiều, khó hịa nhập, kỹ năng tự phục vụ
kém, hay vòi vĩnh, ương bướng
2. Các giải pháp thực hiện
2.1. Rèn luyện sự tự tin để quản lý cảm xúc hiệu quả
Kỹ năng quản trị cảm xúc không phải tự nhiên mà có. Để có thể
kiểm sốt và giữ cho cảm xúc của bản thân luôn ở trạng thái tích cực
bản thân tơi cần cố gắng rèn luyện và điều chỉnh mỗi ngày. Mà điều

cốt lõi để rèn luyện kỹ năng quản trị cảm xức bản thân thì việc trước
tiên bản thân tôi thấy cần phải rèn luyện sự tự tin trước đã. Bởi vì mỗi
con người khi làm một cơng việc gì muốn thành cơng phải có sự tự
tin. Tự tin để làm việc tự tin để giao tiếp…. có tự tin mới chiến thắng
Khi một người thiếu tự tin, họ dễ trở nên bi quan, thường cáu gắt hoặc
là tức giận vô cớ. Không tự tin cũng khiến họ luôn cảm thấy sợ hãi mọi thứ.
Bản thân tôi cũng vậy khi thiếu tự tin cũng luôn có xu hướng cảm thấy mọi
việc sao lại khó khăn đến như vậy? nào áp lực công việc nào trẻ quấy khóc
nào phụ huynh địi hỏi phải thế này thế kia….Những lúc như vậy nếu cứ
chìm đắm trong cảm xúc mệt mỏi và cảm thấy mình khơng đủ tự tin, mình
khơng có sức lực để làm tốt cơng việc này thì sẽ nghi ngờ sự lựa chọn của
6

skkn


mình. Để thốt khỏi ma trận của những cảm xúc tiêu cực, tôi cần lấy lại sự
tự tin để quản lý cảm xúc của bản thân bằng cách ln nhìn về phía trước,
suy nghĩ tích cực, ln suy nghĩ mình sẽ vượt qua mọi áp lực, mọi cơng
việc khó khăn để bình tĩnh giữ được cảm xúc của mình và mọi việc sẽ được
giải quyết một cách ổn thỏa hơn.
Nếu đủ tự tin, bản thân sẽ có khả năng đương đầu với khó khăn nên
dễ kiểm sốt được cảm xúc bản thân. Điều này cũng giúp cho chính mình
khơng bị ảnh hưởng bởi những lời phán xét của người khác, từ đó lạc quan
và tràn đầy năng lượng.
Để rèn luyện sự tự tin nhằm quản trị cảm xúc trong khi giao tiếp bạn
cần nghiêm khắc rèn luyện các quy tắc sau: ln nhìn trực diện vào mắt
người đang nói chuyện với bạn.
Ví dụ: Khi trao đổi với người khác như phụ huynh, cấp trên đồng
nghiệp bạn bè cần nhìn thẳng vào vấn đề, nhìn trực diện vào mắt người đối

diện đang nói chuyện.

Trao đổi với phụ huynh

Bên cạnh đó bản thân luôn hành động một cách quyết liệt không để
bản thân chìm đắm trong nỗi sợ hãi.
Ví dụ: như ln cố gắng kìm nén những bực tức nhất thời những sợ
hãi nhất thời để tránh những biểu hiện ra những xử sự gây hối hận về sau.
Ln rèn cho mình sự can đảm, tự tin thử sức những điều mới mẻ như
những gì trước đây mình ln né tránh thì giờ đây lại chủ động trải nghiệm
nó
7

skkn


Ví dụ: Có phụ huynh thường hay gây gổ với giáo viên, hay tìm lỗi của
cơ giáo để bắt bẻ gây sự, thay vì trước kia quan điểm chọn giải pháp im lặng
hoặc bơ đi kiểu “tránh voi chẳng xấu mặt nào”, thì bây giờ tơi lại chọn việc
thẳng thắn tiếp xúc, lắng nghe ý kiến của họ, đồng cảm cùng họ và cùng giữ
bình tĩnh đối mặt với nó để cùng nhau giải quyết vấn đề với họ. Và sau khi
áp dụng như vậy tôi thấy đạt được những hiểu quả ngồi mong muốn đó là
bản thân tự tin hơn nhiều trước những va vấp hay tình huống nhạy cảm, cảm
xúc của bản thân cũng được quản trị một cách tích cực và mọi việc trong
cuộc sống cũng đến với mình 1 cách nhẹ nhàng hơn.
Việc rèn luyện sự tự tin để quản trị cảm xúc hiệu quả của mình cịn
được bản thân rèn luyện ở việc khơng ngừng khám phá bản thân như khi
giao tiếp cần điều chỉnh ngơn ngữ cơ thể, ngơn ngữ lời nói… sao cho phù
hợp bởi vì ngơn ngữ chính là chất xúc tác lên cảm xúc của đối trượng mình
đang giao tiếp.

Ví dụ: Cùng 1 sự việc nhưng câu nói hay hành vi cơ thể khác nó sẽ
cho ra một kết quả giao tiếp khác nhau. Chính vì vậy tơi thấy việc điều chỉnh
ngôn ngữ rất quan trọng và bản thân nhận thức được điều đó nên thường
xun trau dồi ngơn ngữ giao tiếp hàng ngày như suy nghĩ trước khi nói, và
hành động. Chú ý sử dụng từ ngữ sao cho không làm quan trọng hóa vấn đề,
xem và đọc các video về luyện các nói và tác phong giao tiếp, cụ thể các
biện pháp như sau:
- Thường xuyên sử dụng ngôn từ đẹp để giao tiếp với trẻ, phụ huynh, và
đồng nghiệp xung quanh
- Loại bỏ những ngôn từ tiêu cực khỏi từ điển hàng ngày
của mình, thay vào đó bằng những ngơn từ tích cực, tươi sáng
và những lời khen.

Từ những biện pháp này tôi thấy bản thân tôi được tự tin hơn rất
nhiều, cụ thể như nói trước đám đông, giao tiếp với các đối tượng mà trước
8

skkn


đây mình cho là sợ sệt né tránh khơng cịn ngại, trong giáo dục trẻ cũng mềm
mại hơn.
2.2. Nhìn sự việc tiêu cực ở góc độ tích cực
Cùng đứng trước những tình huống có vấn đề của cuộc sống, có người
mạnh mẽ vượt qua để thành công chinh phục thử thách nhưng cũng có người
gục ngã và mãi khơng thể bước qua và bị động trước hoàn cảnh. Sự khác
biệt ấy khơng chỉ nằm ở năng lực, mà cịn được quyết định bởi thái độ sống,
cách nhìn nhận sự việc ở góc độ khác nhau.
Cuộc sống của con người cũng như trong cơng việc cũng vậy, khơng
chỉ có những thuận lợi, thời cơ mà đầy rẫy những khó khăn, thách thức đòi

hỏi con người phải đương đầu, vượt qua nếu như muốn đi đến điểm đích
cuối cùng của thành cơng. Bất cứ ai trong cuộc sống cũng sẽ phải đối mặt
với những buồn vui, hạnh phúc, đau khổ, thời cơ và cả những bất trắc trong
đời, đó là quy luật tất yếu của cuộc sống.
Trong q trình chăm sóc, giáo dục trẻ cũng vậy, có nhiều khi trẻ liên
tục quấy khóc, nghịch phá, la hét, khơng nghe lời, khơng chịu ăn... mà bản
thân giáo viên nhiều lúc cảm thấy bất lực, khơng biết cách giải quyết tình
huống. Đặc biệt là khi tình trạng này bị lặp đi lặp lại khiến giáo viên bị ức
chế khó kiểm sốt cảm xúc và hành vi. Có những tình huống thường gặp
phải như trẻ đùa với bạn bị ngã, hoặc đánh bạn gây thương tích… giáo viên
khơng nhận được sự thơng cảm của phụ huynh, có khi cịn nhận những lời
nói, hành động xúc phạm… Đây cũng là nguyên nhân tích tụ gây ra những
hành vi mất kiểm sốt trong q trình chăm sóc, giáo dục trẻ. Nếu đứng ở
góc độ cảm xúc tiêu cực thì người giáo viên sẽ thấy đây là sự chịu đựng, một
áp lực rất mệt mỏi và chắc chắn sẽ dẫn đến những suy nghĩ và hành động
tiêu cực như ức chế hay đánh trẻ hoặc có những thái độ phản ứng dữ dội với
phụ huynh…. Vì thế để tránh những cảm xúc tiêu cực xảy ra bản thân tơi đã
sử dụng một số biện pháp nhằm giúp mình có cách chuyển đổi từ cảm xúc
tiêu cực sang tích cực bẳng cách nhìn nó ở góc độ khác. Chẳng hạn như trẻ
9

skkn


quấy khóc, nhịch phá la hét … thay vì nhìn ở góc độ bực tức của người
ngồi thì mình đặt mình vào vị thế mình là như là mẹ của trẻ, dùng những
tình yêu thương của người mẹ vỗ về, lắng nghe, an ủi và coi sự việc của trẻ
như là lẽ đương nhiên trong quá trình phát triển và trưởng thành của nó để
chấp nhận, để vị tha, để u thương. Hoặc với phụ huynh mình cũng đứng
về góc nhìn mình là phụ huynh để thấu hiểu họ cũng có tâm trạng lo lắng

cho con mình để kìm chế được cảm xúc, để chia sẻ, để đồng cảm với họ hơn.
Hoặc đối với cá nhân trẻ khi có các sự việc xảy ra có thể gây ra những
cảm xúc tiêu cực cho chính bản thân đưa trẻ thì người giáo viên cũng chính
là người cần biết giúp trẻ điều chỉnh trạng thái cảm xúc bằng cách giúp cho
trẻ có cách nhìn sự việc ở góc độ tiêu cực thành cảm xúc tích cực hơn.
Ví dụ: Trong lớp có 1 bạn rất nhút nhát có hơm bị 1 bạn trai khác dọa
bằng cách hù ma làm cho bé khóc ré lên khiếp đảm. Sau khi tìm hiểu sự việc
tơi đã xử lý bằng cách sau: Sau khi dỗ cho cháu nín nhưng cháu vẫn khơng
nín và vẫn sợ hãi thì tơi nói với trẻ:
- Con nghe cơ nói nhé! Bạn kia dọa cho con khóc là khơng đúng rồi,
nhưng chính ra con vẫn nên cảm ơn bạn ấy.
- Bạn ấy dọa con, tại sao con lại cảm ơn bạn ạ? – bé tỏ ra khó hiểu, lập
tức nín khóc hỏi lại cô.
- Con nhút nhát, bạn dọa như thế để giúp con rèn luyện can đảm. Con
thử nghĩ xem, nếu con bị dọa vài lần nữa sẽ quen, dần dần sau này con sẽ
không sợ bị ai dọa nữa. đúng vậy khơng? Bé nghe cơ nói xong gật gật đầu,
lúc đó tôi tiếp tục động viên con bé: “Con đi ra chỗ bạn hỏi xem bạn đang
chơi gì, chắc lúc nãy bạn muốn chơi với con nên đùa một chút, bỏ qua cho
bạn nhé!” Bé nghe theo lời cơ, sau đó hai bé vui vẻ cùng nhau chơi trốn
tìm.Từ đó về sau mỗi lần bị ai dọa bé khơng khóc, chỉ nghĩ rằng mình lại có
thêm một lần rèn luyện can đảm.

10

skkn


Cơ giáo đang giú trẻ thay đổi cách nhìn nhận vấn đề

Mọi việc đều có mặt tốt mặt xấu, nếu chúng ta hướng cho mình và

những người xung quanh nhìn nhận vấn đề ở góc độ khác, để thấy những
điều tốt trong sự việc khơng tốt, như vậy có thể giúp bản thân lạc quan hơn.
Tuy sẽ có lúc sự việc không hay xảy ra mang lại kết quả xấu, nhưng nếu bản
thân và những người sống xung quanh của mình có thể nghĩ đến mặt tích
cực của vấn đề, thì bản thân đã quản trị được cảm xúc và hành động một
cách tốt đẹp hơn.
Việc này bản thân tôi khi trải nghiệm nó thời gian đầu cũng thấy rất
khó khăn nhưng trước kết quả đạt được hơn mong muốn thì bản thân nhận ra
rằng cần phát huy khơng chỉ ở trong mơi trường giáo dục mà nó cịn giúp ích
rất nhiều trong vấn đề quản trị cảm xúc trong giao tiếp hàng ngaỳ trong cuộc
sống. Khi có thể nhìn nhận vấn đề một cách tích cực, gặp khó khăn sẽ không
cáu giận hay thất vọng, mà ngược lại sẽ tìm phương án giải quyết thích hợp
hơn.
2.3. Loại bỏ tất cả các phiền nhiễu bên ngồi - Khơng để cảm xúc
tiêu cực điều khiển
Trong cuộc sống cũng như trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ
khơng thể tránh khỏi những phiền nhiễu mang lại chẳng hạn như
chuyện tình cảm trong gia đình vợ chồng con cái, hay chuyện ngồi xã
hội, chuyện phụ huynh chuyện bài vở sổ sách, chương trình, kiểm tra
thanh tra, thi cử… đều có thể đổ dồn lên người giáo viên . Những điều
đó là điều thường xuyên hiện hữu trong cuộc sống hàng ngày của mình.
11

skkn


Lúc này hay lúc khác đều không thể tránh khỏi. Và điều này đều có thể
tạo ra những cảm xúc tiêu cực cho bản thân như mệt mỏi, cáu gắt, chán
nản…. và có thể dẫn đến những hành động khơng hay khi cảm xúc tiêu
cực đó được đẩy lên đến cao trào đỉnh điểm và dẫn đến những hành vi

sai lầm đáng tiếc đáng bị lên án.
Ví dụ: Như khi gia đình có chuyện buồn giáo viên mang tâm trạng
đến lớp gặp lúc trẻ khóc hay nghịch phá có thể xẩy ra hai trường hợp:
hoặc giáo viên thờ ơ hoặc cơ sẽ cáu gắt hay có thể qt tháo trẻ nếu
người giáo viên đó khơng biết loại kiểm chế cảm xúc tiêu cực
Hoặc ví dụ: Thời gian vừa rồi thường xuyên xảy ra các vụ bạo
hành trẻ e mà các thơng tin trên các kênh thơng tin đã đăng. Có vụ án
điển hình mẹ ghẻ chính là đối tượng trực tiếp chăm sóc trẻ đã bạo hành
bé con chồng đến tử vong. Khi điều tra ra thì nguyên nhân cũng xuất
phát từ chỗ do ghen ghét bực tức người vợ trước của chồng mình mà đã
khơng quản trị được cảm xúc tiêu cực đó dẫn đến để cảm xúc đó chi
phối điều khiển hành vi dẫn đến tội phạm rất dã man. Nếu người mẹ kế
đó biết loại bỏ được những phiền lụy bên ngoài và điều chỉnh được cảm
xúc tiêu cực chuyển biến thành cảm xúc tích cực để biến hận thành
thương và chăm sóc đứa bé vơ tội và bất hạnh thì mọi việc đã khơng dẫn
đến đau lòng và đáng tiếc xẩy ra. Đến khi nghĩ lại thì mọi việc đã đi q
giới hạn.
Chính vì trải nghiệm trong công việc hàng ngày và qua các thông
tin những sự việc xảy ra bản thân tôi đã rút ra được kinh nghiệm cho
bản thân mình phải ln ln có ý thức loại bỏ các phiền nhiễu bên
ngoài xung quanh cuộc sống của mình, quyết khơng để nó làm ảnh
hưởng đến cơng việc đặc biệt trong cơng tác chăm sóc giáo dục trẻ.
Bằng các biện pháp cụ thể như sau:
- Đối với những rắc rối trong gia đình, những chuyện buồn vui
phải gác lại trước khi đến trường. Luôn duy trì tâm thế vui tươi phấn
12

skkn

khởi khi đến trường, gạt bỏ những lo âu phiền muộn bên ngồi để tập
trung tình u thương chăm sóc trẻ.
- Vận dụng trí tuệ để điểu khiển cảm xúc theo hướng tích cực,
nhận biết đâu là điểm mạnh để phát huy và đâu là điểm yếu để cải thiện
- Việc không để cảm xúc tiêu cực chi phối và điều khiển trong
công việc đối với mỗi giáo viên mầm non cũng là một biện pháp mà tôi
thấy vô cùng quan trọng trong việc quản trị cảm xúc của bản thân. Nó
đơn giản chỉ là lựa chon các cảm xúc tích cực và làm cho nó phát triển
đồng thời cũng triệt tiêu được cảm xúc tiêu cực. Ở đây bản thân muốn
quản trị cảm xúc thành cơng chính là khơng để cho cảm xúc tiêu cực
điều khiển hành động lời nói của mình.
Tuy nhiên, trên thực tế có những cảm xúc tiêu cực xuất phát từ
những phiền nhiễu bên ngoài mà bản thân có những lúc khơng loại bỏ
được thì việc làm thế nào để nó khơng bị phát triển và lấn át nhằm điều
khiển hành vi bản thân đi theo nó? Chính vì nhận thức được điều này
nên bản thân đã có những biện pháp nhằm khống chế cảm xúc tiêu cực
đó như sau:
- Thường xuyên rèn luyện kỹ năng sư phạm, đạo đức nghề

nghiệp và đặc biệt phải u thích trẻ em
- Ln nhắc nhở bản thân dù trong hồn cảnh thế nào cũng khơng bao
giờ - khơng bao giờ được phép xúc phạm danh dự cũng như thân thể của trẻ
cũng như mọi người
- Luôn đối xử công bằng với trẻ
- Không đổ lỗi và bào chữa cho những sai lầm.
- Biết lăng nghe và quyết tâm sửa đổi tích cực
- Rút kinh nghiệm cho bản thân bằng những câu chuyện sai lầm xuất
hiện trong cuộc sống:
Ví dụ: Nhìn vào những sự việc bạo hành trẻ trên các phương tiện
thơng tin đại chúng thì rút kinh nghiệm cho bản thân chẳng hạn như nếu bản

13

skkn


thân mình khi rơi vào tình huống như vậy mình sẽ phải xử lý như thế nào để
tránh hậu quả đáng tiếc như câu chuyện kia. Cụ thể ở đây tơi muốn nói đến
là khi quan sát phải đặt ra cho mình tình huống giả định để quản trị cảm xúc
bản thân tốt hơn

Dì ghẻ bạo hành bé gái 8 tuổi ở Thành phố Hồ Chí Minh

2.4. Học được cách tư duy tích cực và sống có động lực.
Việc này địi hỏi khơng chỉ người giáo viên mà ai cũng đều cần thiết
cho cuộc sống. Tư duy tích cực, sống lạc quan yêu đời chính là giúp cơ thể
tạo ra nguồn năng lực tích cực. tạo ra những cảm xúc tích cực.
Nhận thức được tầm quan trọng của biện pháp này nên bản thân tơi đã
có những biện pháp cụ thể như sau nhằm nâng cao việc quản trị cảm xúc của
mình trong cuộc sống và quan trọng hơn là trong cơng tác chăm sóc giáo dục
trẻ:
-

Ln thể hiện tinh thần cởi mở và học hỏi: tinh thần cởi mở là sẵn

sàng chia sẻ những điều mình ấm ức trong lòng, sẵn sàng lắng nghe người
khác chia sẻ những điều họ ấm ức hay những niềm vui hay biến cố trong
cuộc sống và nhận lại từ họ cũng như giúp họ bằng những lời khuyên bổ ích.
Ví dụ: Bản thân có những niểm vui nỗi buồn thì nên tìm bạn bè hiểu
mình để chia sẻ tâm tư nhằm tìm lời khuyên chân thành để giải quyết sự việc
cũng như giải tỏa được cảm xúc tiêu cực có thể sẽ xảy ra

-

Bản thân biết học cách chấp nhận với những ý tưởng và quan điểm

mới. Một đầu óc hạn hẹp sẽ khiến chỉ số cảm xúc của mình bị giảm đi. Do
14

skkn


đó, để làm được điều này bản thân đã cố gắng tìm hiểu đến cảm xúc và suy
nghĩ của người khác. Ln nghĩ rằng khơng phải lúc nào mình cũng đúng.
Chính vì vậy khi ln ở trạng thái sẵn sàng chấp nhận với những khả năng
các có thể xảy ra. Việc chấp nhận sai lầm sẽ đơn giản hơn nhiều so với việc
cứ cố chấp giữ quan điểm của bản thân.
-

Học hỏi đồng nghiệp bạn bè cách quản lý cảm xúc của mình qua

những tình huống cụ thể
Ví dụ: Cũng một tình huống cùng 1 đứa trẻ khi mới đi học. Giáo viên
này đón trẻ thì trẻ ngoan khơng quấy mà giáo viên khác đón trẻ thì trẻ khốc
quấy. Bản thân tôi phải tự đặt câu hỏi và quan sát học hỏi ngun nhân bé vì
sao lại khóc khi cơ giáo này đón và cơ khác đón lại khơng khóc từ đó biết
hạn chế được mặt hạn chế của bản thân từ cơ giáo đó và học được kinh
nghiệm từ cô giáo kia để rút kinh nghiệm cho bản thân tránh bị sai lầm trong
cách đối xử với trẻ nhằm giải thoát được cảm xúc tiêu cực xảy ra khi mình
gặp tình huống như vậy.
- Bên cạnh đó việc giải tỏa cảm xúc là một điều không thể thiếu được
trong việc quản trị cảm xúc của mình. Bởi vì nếu những cảm xúc tiêu cực

mà mãi cứ để trong lòng thì chắc chắn một điều nó sẽ được điều khiển bản
thân hành động tiêu cực.
Ví dụ: khi có sự bực tức từ việc trẻ hay quấy khóc hoặc đánh nhau …
nhưng những giải quyết của cô xong mà trẻ vẫn cịn cãi hay khóc tiếp. Khi
hay chứng kiến sự việc đó giáo viên rất hay bực tức và nếu khơng chuyển
được cảm xúc tiêu cực là sẽ phạt hay quát mắng trẻ đó nhưng nếu biết cách
điều khiển cảm xúc của mình là sau khi phân xử cơng bằng cho trẻ mà trẻ
vẫn chưa ổn thì người giáo viên cần giải tỏa ngay sự bực tức dận đến cảm
xúc tiêu cực dâng lên
Để thực hiện việc gải tỏa cảm xúc tiêu cực này tôi đã áp dụng biện pháp
cụ thể như sau:
15

skkn


+ Ngay lập tức đi ra khỏi nơi gây ra cảm xúc tiêu cực. Đây là một trong
cách thức giải thốt cảm xúc tốt nhất, khi bước ra được thì lúc đó cơn tức
giận sẽ giảm bớt đi phần nào.
Trong thực tế, có rất nhiều tình huống dễ gây bức xúc cho cô giáo, nếu
không biết tiết chế cảm xúc thì sẽ có nhiều hành vi khơng mong muốn xảy ra
và mọi thiệt thịi sẽ ln thuộc về cơ giáo. Hàng ngày, giáo viên thường
xuyên gần gũi, tiếp xúc với trẻ từ bữa ăn đến giấc ngủ của trẻ, vì công việc
của giáo viên mầm non rất vất vả - không giống như những giáo viên ở các
bậc học khác, phải làm việc quần quật từ sáng sớm cho đến buổi chiều muộn
mới được về. Khi gặp những tình huống như trên rất dễ bị stress, khơng
kiểm sốt được hành vi của mình. Nếu bản thân ln than phiền trách cho số
phận mình có cơng việc căng thẳng…. thì điều gì sẽ xảy ra? Tơi đã từng đặt
cho mình những câu hỏi như vậy và đúc rút ra được 1 điều nếu mình mãi tư
duy như vậy thì sẽ làm tổn thương ngay tinh thần của bản thân. Và để quản

trị được nó, biến cái chưa được vừa ý thành cuộc sống thõa mãn hơn bằng
cách: Sống lạc quan yêu đời, không than thân trách phận, không bon chen
với những điều nhỏ nhặt trong cuộc sống: việc này bao gồm bản thân tôi
cũng phải biết lạc quan đối mặt với mọi thứ. Bởi vì khi sống lạc quan yêu
đời yêu trẻ bản thân lạc quan, sẽ rất dễ dàng cảm nhận những điều tươi đẹp
của cuộc sống hàng ngày. Lạc quan chính là kết quả của một tâm hồn vui
tươi. Nó là một yếu tố quan trọng của việc nâng cao trí tuệ cảm xúc của
mình. Từ đó, sẽ giúp tơi nhìn nhận mọi việc bằng thái độ tích cực hơn.
Đồng thời, bản thân sẽ cảm thấy thoải mái và dễ dàng tìm ra được nhiều
phương pháp giải quyết vấn đề hơn.
Một biện pháp mà bản thân đã áp dụng để cân bằng cảm xúc của mình
trong thời gian qua tơi thấy rất hữu hiệu đó là đọc sách: tơi thường tranh thủ
những giờ rảnh rỗi ở nhà, giờ trẻ ngủ tôi thường đọc sách. Thứ nhất để học
giá trị từ sách, học được các kỹ năng quản trị cảm xúc của các tác giả nổi
tiếng, bên cạnh đó đọc sách còn giúp bản thân tĩnh tâm xoa dịu những cảm
16

skkn


xúc tiêu cực trong mình. Những cuốn sách tơi chọn thường là những cuốn có
nội dung về giải strees, kinh nghiệm sống… như: “Sức mạnh ngôn từ, sức
mạnh tiềm thức, các phương pháp giải stress, cân bằng cảm xúc trong lúc
bão giông…”
Qua việc đọc sách giấy cũng như sách điện tử bản thân tơi thấy mình
nhận được rất nhiều kinh nghiểm để bản thân tự quản trị được cảm xúc tốt
hơn, ứng xử trong công cuộc sống và đặc biệt trong cách chăm sóc và giáo
dục trẻ tốt hơn nhiều.

17

skkn


PHẦN III. PHẦN KẾT LUẬN

1. Kết quả nghiên cứu
Có thể thấy rằng, để đáp ứng được trước những yêu cầu rất cao của
bậc học, của phụ huynh và xã hội mầm non, giáo viên mầm non ngoài việc
nâng cao các kỹ năng kiến thức nghề nghiệp chung cơ bản thì việc nâng cao
nhận thức, nhu cầu, động cơ rèn luyện kỹ năng điều khiển cảm xúc bản thân,
luôn rèn luyện kỹ năng kiềm chế sự tức giận, tránh xung đột. Bản thân người
giáo viên tự điều chỉnh hành vi của mình, quản trị được cảm xúc, hành vi
tránh được nóng giận, bạo hành ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ.
Qua một thời gian nghiên cứu đề tài, áp dụng trong thực tế qua những
sự việc xảy ra trên các phương tiện thông tin đại chúng. Học tập các nội
dung tập huấn của Bộ và Sở GD&ĐT …bản thân tôi đã nhận thức được
nhiệm vụ của mình đối với việc bồi dưỡng, nâng cao năng lực, kỹ năng sư
phạm, bồi dưỡng đạo dức, điều chỉnh hành vi của bản thân. Thấm nhuần,
thấu hiểu được điều đó, bản thân tơi ln trăn trở, tìm hiểu nghiên cứu, tìm
và đưa ra các biện pháp phù hợp để bồi dưỡng cho giáo viên và kết quả đạt
được đã cho thấy phần nào những biện pháp, giải pháp tôi áp dụng đã thực
sự mang lại hiệu quả, cụ thể:
- Bản thân luôn tự tin hơn trong giao tiếp, sống hòa đồng cởi mở hơn.
Yêu nghề mến trẻ hơn.
- Không vi phạm đạo đức nhà giáo, không bạo lực tinh thần và thể chất
đối với trẻ cũng như với con cái trong gia đình.
- Phụ huynh yên tâm, tin tưởng, yêu quý và cởi mở hơn, ln đồng
hành góp sức để cùng nhau chăm sóc và giáo dục trẻ tốt hơn
- Kỹ năng kiềm chế cảm xúc của bản thân được nâng lên rõ rệt. Xử lý

tốt các tình huống sư phạm cũng như trong cuộc sống mang lại nhiều kết quả
giao tiếp tốt đẹp hơn
18

skkn


- Kịp thời phát hiện, ngăn chặn những hành vi, thái độ không chuẩn
mực của đồng nghiệp.
- Năm vững các mặt về biểu hiện cảm xúc, biết điều khiển, quản lý
cảm xúc của mình.
2. Bài học kinh nghiệm
Quản lý cảm xúc giúp tốt sẽ giúp cho người giáo viên giảm sự
căng thẳng trong quá trình làm việc. Các mâu thuẫn được giải quyết
hài hịa và mang tính xây dựng hơn. Việc ra quyết định và giải quyết
các vấn đề khó khăn hiệu quả hơn. 
Kỹ năng quản lý cảm xúc không phải tự nhiên mà có. Để có thể
kiểm sốt và giữ cho cảm xúc của bản thân luôn ở trạng thái tích cực
bản thân tơi cần cố gắng rèn luyện và điều chỉnh mỗi ngày.
- Để rèn luyện kỹ năng quản lý cảm xúc, tránh xung đột người giáo
viên cần nuôi dưỡng tư duy, cảm xúc tâm hồn; trau dồi ngơn ngữ giao tiếp
tích cực, rèn luyện khả năng chịu áp lực cao…
- Luôn bồi dưỡng nhận thức về đạo đức cho bản thân, tôn trọng bản
thân.
- Giáo viên phải nắm được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ mình quản lý,
ln u thương quan tâm và chăm sóc trẻ. Luôn tôn trọng và đối xử công
bằng với trẻ.
- Luôn sử dụng ngôn từ ái ngữ trong giao tiếp với trẻ và đồng nghiệp
hay những người xung quanh tạo một môi trường yêu thương chia sẻ đồng
cảm trong tập thể

3. Kết luận
Không phải chỉ riêng ngành học Mầm non mà khi đã khoắc trên mình
tấm áo giáo viên trong thời đại cơng nghệ 4.0 phát triển như hiện nay thì
việc chấp nhận sự nhìn nhận khắt khe của tồn xã hội so với các ngành nghề
khác, chính vì vậy mỗi hành vi, ứng xử của người giáo viên mầm non cả ở
bên trong và bên ngoài nhà trường đã được giáo dục cốt lõi thì việc tăng
19

skkn


cường các kỹ năng phát triển đạo đức đức nghề nghiệp luôn là phẩm chất
quan trọng hàng đầu đối với giáo viên. Nó là nền tảng, động lực thơi thúc
trách nhiệm, nhiệt huyết để mỗi giáo viên phấn đấu hoàn thành sự nghiệp vẻ
vang của mình xứng danh với nghề cao quý trong xã hội, xứng đáng với tình
cảm mà trẻ, phụ huynh và xã hội vinh danh “cô giáo như mẹ hiền”.
a. Phương hướng thời gian tới
- Tiếp tục bồi dưỡng bản thân về tư cách đạo đức, phát triển bản thân,
đi sâu tự bồi dưỡng việc quản trị cảm xúc, hành vi trong q trình chăm sóc
giáo dục trẻ.
- Làm tốt công tác tuyên truyền, phối kết hợp chặt chẽ với các bậc phụ
huynh để được chia sẻ, động viên, phần nào giảm được áp lực trong công
việc.
- Luôn cam kết với bạn thân không được sử dụng bạo lực học đường,
xâm phạm thân thể và tinh thần đối với trẻ nhỏ.
b. Đề xuất, kiến nghị
- Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo
+ Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức lớp tập huấn tư vấn tâm lý, kỹ năng
qunar trị cảm xúc cho các giáo viên trong các trường mầm non
+ Ngành giáo dục tiếp tục làm tốt công tác truyền thông, tuyên truyền

tới cộng đồng, xã hội để chia sẻ cùng với các cô giáo mầm non, hãy thông
cảm với các cô, phối hợp tốt với các cô để chú ý uốn nắn kịp thời khi trẻ có
những biểu hiện, thái độ chưa tốt. Có như vậy, thì các cơ giáo sẽ bớt đi gánh
nặng và tập trung vào việc chăm sóc, giáo dục trẻ hiệu quả hơn.
- Đối với Ban giám hiệu nhà trường
Luôn công bằng , tạo cho giáo viên tâm lý phấn khởi, n tâm, u
thích nghề mình đã lựa chọn đó giúp giáo viên yêu nghề có tinh thần trách
nhiệm trong công việc.
- Đối với giáo viên
20

skkn