Skkn giáo dục giới tính cho học sinh khối 8 về giữ gìn vệ sinh cơ thể và quan hệ bạn bè trong tuổi dậy thì001

ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN ĐAN PHƯỢNG
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ LƯƠNG THẾ VINH
––––––––––––––––––––

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
“GIÁO DỤC GIỚI TÍNH CHO HỌC SINH KHỐI 8
VỀ GIỮ GÌN VỆ SINH CƠ THỂ VÀ QUAN HỆ
BẠN BÈ TRONG TUỔI DẬY THÌ”

Mơn:

Sinh học

Tên tác giả:

Nguyễn Duy Anh

Đơn vị công tác:

Trường THCS Lương Thế Vinh

Chức vụ :

Giáo viên

NĂM HỌC: 2021 - 2022

skkn


1/13

I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài.
Thực hiện theo chỉ thị của ngành: “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” là
nhiệm vụ cấp thiết hiện nay. Nhưng làm sao để phát huy tính tích cực của học sinh đang là
vấn đề lớn cần giải quyết.
Vậy làm thế nào để phát huy được tính tích cực của học sinh trong học tập? Đây là vấn đề
không hề đơn giản nhưng lại rất cấp thiết trong thực tế giảng dạy hiện nay.
Sinh học là một trong những bộ mơn khoa học thực nghiệm. Trong q trình giảng dạy
giáo thường viên sử dụng phương pháp thí nghiệm, vấn đáp…để giúp học sinh tìm ra kiến
thức. Sinh học lớp 8 chủ yếu nghiên cứu về cơ thể người. Nếu sử dụng phương pháp dạy học
đó để truyền đạt kiến thức cho học sinh thì hiệu quả giảng dạy đơi khi chưa cao. Vậy giáo
viên phải kết hợp sử dụng phương pháp như thế nào để học sinh có thể tiếp thu dễ dàng và
cảm thấy thích thú học tập bộ mơn?

Hơn thế nữa tuổi dậy thì là giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ con lên người lớn với
nhiều thay đổi rõ rệt về tâm sinh lý. Đây là lứa tuổi diễn ra bao điều kỳ diệu, cái
tuổi cơ thể có những biến đổi bất ngờ. Lứa tuổi đó tính tình người ta như thay
đổi, đôi điều rắc rối, những nỗi băn khoăn tưởng như không ai giải đáp được.
Rắc rối vậy mà biết mấy tự hào, bởi mình đang lớn lên, đang trưởng thành.
Vì thế việc “Giáo dục giới tính cho học sinh khối 8 về giữ gìn vệ sinh cơ thể
và quan hệ bạn bè trong tuổi dậy thì” là một việc vơ cùng quan trọng, nó khơng
chỉ giúp các em có cái nhìn rõ ràng hơn về cơ thể mà qua đó cịn biết cách bảo
vệ cơ thể và có những mối quan hệ bạn bè trong sáng hơn, lành mạnh hơn.
Với kinh nghiệm qua nhiều năm dạy bộ mơn Sinh học lớp 8, để góp phần giáo dục học sinh
tôi mạnh dạn đưa ra một ý kiến rút ra được trong suốt quá trình dạy học Sinh học 8 là: “Giáo
dục giới tính cho học sinh khối 8 về giữ gìn vệ sinh cơ thể và quan hệ bạn bè trong tuổi dậy
thì”, với mong mỏi các em có cái nhìn rõ ràng hơn về giới tính, biết cách bảo vệ cơ thể và có
những mối quan hệ ban bè trong sáng hơn, lành mạnh hơn.
2. Mục đích nghiên cứu.

Trang bị cho học sinh phát triển tồn diện, có tri thức, có đạo đức, sức khỏe, thẩm mỹ, góp
phần hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất, năng lực và các kỹ năng sống cần thiết,
đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp giáo dục hiện nay.
Phân loại các loại bài dạy trong chương trình Sinh học 8 có thể lồng ghép “Giáo dục giới
tính cho học sinh khối 8 về giữ gìn vệ sinh cơ thể và quan hệ bạn bè trong tuổi dậy thì” .
Nhằm định hướng cho HS hiểu và ý thức được một số vấn đề về giới tính đang được quan tâm
hiện nay, có liên quan trực tiếp tới q trình dạy và học môn Sinh học ở trường THCS.
Giúp học sinh ham mê, u thích bộ mơn Sinh học.
Học sinh biết được các khái niệm: tuổi dậy thì, hiện tượng xuất tinh, hiện tượng kinh
nguyệt, thụ tinh và thụ thai.
Trang bị cho các em biết cách giữ vệ sinh ở tuổi dậy thì, biết cách giữ mối quan hệ bạn bè
trong sáng.
Biết một số tri thức về quan hệ tình dục an tồn và hậu quả của có thai ở tuổi vị thành niên.
3. Đối tượng nghiên cứu.
Là học sinh lớp 8 – là giai đoạn mà học sinh có nhiều thay đổi về tâm sinh lí cơ thể.
4. Phương pháp nghiên cứu.
Qua tham khảo nhiều tài liệu liên quan đến giáo dục giới tính cho học sinh.
Đúc kết kinh nghiệm từ thực tiễn giảng dạy, từ thực tế việc học bộ môn Sinh học của học
sinh.

skkn


2/13

Phương pháp thực tế tức là theo dõi sự thay đổi tâm sinh lí của chính học sinh mình đang
giảng dậy qua các năm.
Ngồi ra có thể tìm hiểu thêm thơng tin và nhận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản từ:
- Các sách tham khảo có từ thư viện trường học.
- Các giáo viên bộ môn Sinh học, Giáo dục công dân, Văn học,…

- Cán bộ y tế của các cơ sở y tế, các cộng tác viên dân số và cán bộ đoàn thể nơi bạn đang cư
trú.
II. NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận.
“Giáo dục giới tính cho học sinh khối 8 về giữ gìn vệ sinh cơ thể và quan hệ bạn bè trong
tuổi dậy thì” đây là một trong những nội dung của phong trào xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực, là xu hướng của xã hội hiện đại.
Bên cạnh đó khả năng đáp ứng của bộ môn Sinh học, đặc biệt Sinh học 8 đối với đề tài này
là rất lớn, tin tưởng đội ngũ giáo viên của chúng ta có thể tiếp cận và thực hiện được.
Thực tế việc giáo dục tồn diện cho học sinh, trong đó có “Giáo dục giới tính cho học sinh
khối 8 về giữ gìn vệ sinh cơ thể và quan hệ bạn bè trong tuổi dậy thì” ở nước ta cịn hạn chế
và gặp khơng ít khó khăn như: giáo viên bộ mơn với 45 phút phải lo chuyển tải các nội dung
bài dạy, phương tiện dạy học bộ môn Sinh học ở nhiều nơi cịn thiếu và khơng đồng bộ.
Trong thời gian qua nhiệm vụ này được xem là của giáo viên chủ nhiệm. Trong khi đó giáo
viên chủ nhiệm cả tuần cũng chỉ có một tiết sinh hoạt lớp. Thầy cơ giáo chủ nhiệm được giao
phụ trách học sinh nhưng không có nhiều thời gian biết tình hình của từng em ...
Chính vì vậy mà tơi mạnh dạn đưa ra vấn đề : “Giáo dục giới tính cho học sinh khối 8 về
giữ gìn vệ sinh cơ thể và quan hệ bạn bè trong tuổi dậy thì” nhằm góp phần nhỏ bé vào
cơng cuộc phát triển tồn diện cho học sinh.
2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
a. Khái quát về chức trách, nhiệm vụ được giao.
Bản thân nhiều năm liền được nhà trường phân công giảng dạy môn Sinh học 8, nên việc
lồng ghép “Giáo dục giới tính cho học sinh khối 8 về giữ gìn vệ sinh cơ thể và quan hệ bạn
bè trong tuổi dậy thì” vào mơn học có nhiều thuận lợi thu được nhiều thành quả quan trọng.
b. Thuận lợi - khó khăn.
Thuận lợi:
Bộ mơn Sinh học 8 nghiên cứu về con người với các đặc điểm tiến hóa vượt trội so với các
lớp động vật khác, cơ thể con người thật gần gũi nhưng thật hết sức bí ẩn và thú vị khi khám
phá ra những điều bí ẩn chứa trong nó. Sinh học 8 cung cấp một số kiến thức cơ bản về cấu
tạo và chức năng của các hệ cơ quan trong cơ thể người, qua đó giúp các em học sinh hiểu và

vận dụng các kiến thức đó vào cuộc sống, vào việc vệ sinh cơ thể, tránh xa các tác động xấu
ảnh hưởng đến học tập và tương lai của các em. Việc lồng ghép “Giáo dục giới tính cho học
sinh khối 8 về giữ gìn vệ sinh cơ thể và quan hệ bạn bè trong tuổi dậy thì” cho học sinh
thơng qua chương trình sinh học 8 có rất nhiều thuận lợi, đem lại hiệu quả giáo dục thiết thực.
Trang thiết bị, phục vụ cho công tác dạy học bộ môn sinh học từng bước được đầu tư.
Đa số học sinh chăm ngoan, ham học và cầu tiến.
Phụ huynh quan tâm đến việc học tập của con em mình.
Giáo viên dạy bộ mơn sinh học tâm huyết, vững về tay nghề, có kiến thức xã hội và kỹ
năng sống chuẩn mực.
Khó khăn:
Sự quan tâm đến việc học hành, giáo dục giới tính con em của phụ huynh chưa được chú
trọng, chủ yếu giao trắng cho nhà trường.
Các cấp chưa có sự đầu tư nhiều vào giáo dục giới tính cho sinh trong trường, nhiều giáo
viên cịn e ngại khi giáo dục giới tính cho học sinh.

skkn


3/13

c. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động thực trạng trên.
Giáo viên dạy bộ môn Sinh học vững về tay nghề, có kinh nghiệm về giáo dục kỹ năng
sống, tâm huyết, u ngành, u trẻ, hết lịng vì học sinh thân yêu.
Trong chương trình Sinh học 8, nội dung xuyên suốt nói về cơ thể con người thật gần gũi
nhưng thật hết sức bí ẩn và thú vị, dễ lồng ghép “Giáo dục giới tính cho học sinh khối 8 về
giữ gìn vệ sinh cơ thể và quan hệ bạn bè trong tuổi dậy thì”, kích thích hứng thú học tập cho
học sinh.
d. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra.
Giáo viên đã phân loại kiến thức giáo dục giới tính dựa vào nội dung bài học, khả năng
nhận thức của các em từ đó đưa ra những phương pháp dạy học kết hợp lồng ghép giáo dục

giới tính cụ thể cho từng bài hiệu quả .
Sử dụng các phương pháp dạy học theo hướng tích cực. Khơi gợi được tính thích khám
phá, say mê nghiên cứu của các em.
Các em ngoài việc lĩnh hội được trọn vẹn kiến thức về sinh học người trong chương trình
Sinh học 8 một cách vững chắc mà cịn cơ bản hình thành và phát triển được các kỹ năng nắm
bắt, hiểu, vận dụng và xử lý được các kiến thức đó vào cuộc sống, vào việc vệ sinh cơ thể,
tránh xa các tác động xấu ảnh hưởng đến học tập và tương lai của các em.
Đa số các em học sinh thường rất yêu thích bộ mơn Sinh học nhất là Sinh học 8 vì cung cấp
một số kiến thức cơ bản về cấu tạo và chức năng của các hệ cơ quan trong cơ thể người. Qua
đó giúp các em học sinh hiểu và vận dụng các kiến thức đó vào cuộc sống, vào việc vệ sinh cơ
thể, tránh xa các tác động xấu ảnh hưởng đến bản thân. Nâng cao năng lực nhận thức và các
kỹ năng sống cần thiết khác.
3. Giải pháp sử dụng để giải quyết vấn đề.
Nội dung “Giáo dục giới tính” được tích hợp trong các nội dung của các bài học đặc biệt là
chương sinh sản, nên các phương pháp “Giáo dục giới tính” cũng được tích hợp vào các
phương pháp giảng dạy bộ môn. Tuy nhiên, muốn đạt được mục tiêu của “Giáo dục giới
tính” là khơng chỉ giúp cho người học có kiến thức mà phải hình thành cho họ sự quan tâm,
có hành vi đúng với bản thân, với quan hệ bạn bè, nên không chỉ đừng lại ở phương pháp dạy
truyền thống mà nên kết hợp với việc sử dụng các phương pháp tích cực sẽ phát huy được
tính chủ động sáng tạo của người học. Một số phương pháp “Giáo dục giới tính” có thể sử
dụng là:
3.1 Phương pháp trần thuật.
Sử dụng phương pháp này để mơ tả sự vật hiện tượng.
VD: Có thể mô tả, kể chuyện cho học sinh về một số khái niệm có liên quan như:
* Tuổi dậy thì:
Tuổi dậy thì là giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ con lên người lớn với nhiều thay đổi rõ rệt về
tâm sinh lý. Đây là lứa tuổi diễn ra bao điều kỳ diệu, cái tuổi cơ thể có những biến đổi bất
ngờ. Lứa tuổi đó tính tình người ta như thay đổi, đôi điều rắc rối, những nỗi băn khoăn tưởng
như không ai giải đáp được. Rắc rối vậy mà biết mấy tự hào, bởi mình đang lớn lên, đang
trưởng thành. Thật đúng khi gọi đó là TUỔI HOA.

* Xuất tinh:
Xuất tinh là hiện tượng tinh dịch (tinh trùng và dịch nhờn) từ trong hệ sinh dục nam giới
phóng ra ngồi. Bạn trai lớn lên đến một lúc nào đó có khả năng này. Có nhiều bạn trai xuất
tinh khơng có kích thích lúc ngủ gọi là mộng tinh. Là hiện tượng bình thường ở nam giới,
đánh dấu tuổi dậy thì chính thức ở nam.
* Hiện tượng kinh nguyệt:
Ở người và một số động vật có hiện tượng kinh nguyệt. Vậy hiện tượng kinh nguyệt ở
người xảy ra như thế nào?
Trứng rụng là do sự tác động của kích thích tố của tuyến yên tiết ra. Khi trứng rụng bao
noãn biến thành thể vàng, tiết ra một loại kích thích tố kìm hãm sự hoạt động của tuyến yên

skkn


4/13

đối với sự chín trứng. Cùng với sự giảm kích thích tố của thể vàng, lớp niêm mạc xốp rộp lên
và cuối cùng bong ra gây hiện tượng đứt các mạch máu nhỏ làm chảy máu (hành kinh) trong 3
– 4 ngày. Hiện tượng này xảy ra theo chu kỳ (hàng tháng) 28 – 32 ngày. Đây là dấu hiệu
chứng tỏ trứng không được thụ tinh và cũng là hiện tượng sinh lý bình thường, đánh dấu tuổi
dậy thì chính thức ở người con gái, tuổi đã có khả năng sinh con.
* Thụ tinh –Thụ thai:
Nếu trứng gặp được tinh trùng trong ống dẫn trứng ( ở 1/3 phía ngồi), sẽ xảy ra sự thụ tinh
để tạo thành hợp tử. Hợp tử phân chia và bám vào lớp niêm mạc tử cung đã được chuẩn bị sẵn
để làm tổ và phát triển thành thai gọi là sự thụ thai.
3.2. Phương pháp giảng giải.
Đây cũng là phương pháp dùng lời nói, thường sử dụng khi giải thích các vấn đề. GV nêu
ra các dẫn chứng để làm rõ những kiến thức mới và khó về giới tính.
VD: Khi nói về cấu tạo cơ quan sinh dục nam Giáo viên có thể giải thích cho học sinh vị trí
của tinh hồn là nằm ngồi cơ thể vì việc sản xuất tinh trùng tại ống sinh tinh cần nhiệt độ

thấp hơn nhiệt độ cơ thể (330C– 340C).
3.3. Phương pháp vấn đáp.
Trong phương pháp này GV đưa ra câu hỏi, HS trả lời, cũng có khi HS hỏi GV trả lời hoặc
giữa HS và HS…
Ví dụ: Các biện pháp giữ gìn vệ sinh cơ thể trong tuổi dậy thì:
1/ Đối với nam giới:
+ Hỏi: Tuổi dậy thì của nam giới xuất hiện ở lứa tuổi nào?
+ Đáp: Khoảng 11 – 12 tuổi.
+ Hỏi: Dấu hiệu nào đánh dấu dậy thì chính thức ở nam?
+ Đáp: Xuất tinh lần đầu. Quanh quy đầu là nơi đọng các chất dịch sinh dục, vài giọt
nước tiểu, mồ hơi. Cần giữ gìn vệ sinh: kéo bao quy đầu ra sau, rửa sạch sẽ bằng nước sạch và
xà phòng.
* Giảng giải: Ngồi ra cịn có những dấu hiệu khác:
- Lớn nhanh, cao vượt, cơ bắp phát triển, vai rộng ngực nở. Chọn quần áo kích cở phù hợp
với cơ thể.
- Mọc ria mép, lông nách, lông mu. Tuyến mồ hôi, tuyến nhờn phát triển. Cần thường
xuyên vệ sinh thân thể, nếu không tốt gây ra các bệnh về da liễu hay là nơi trú ẩn của những
vi khuẩn gây ra các chứng bệnh như hôi nách.
- Cơ quan sinh dục to ra. Phải mặc quần lót, nhất là những em thường tham gia các hoạt
động TDTT. Nên chọn quần thấm ẩm, thoáng mát và khi mặc cảm thấy dễ chịu. Quần pha
nhiều ni lơng bí ẩm khiến cơ quan sinh dục dễ mẫn ngứa khó chịu. Quần bó quá mức khiến
tinh hồn ln dính chặt vào người nên bị nóng, có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất tinh
trùng.
2/Đối với nữ giới:
+ Hỏi: Tuổi dậy thì của nữ giới xuất hiện ở lứa tuổi nào?
+ Đáp: Khoảng 10 – 11 tuổi.
+ Hỏi: Dấu hiệu nào đánh dấu dậy thì chính thức ở nữ?
+ Đáp: Bắt đầu hành kinh.
Máu kinh vốn rất sạch, nhưng ra ngồi cơ thể nó trở thành môi trường tốt cho vi khuẩn
hoạt động. Nên phải thường xuyên giữ gìn vệ sinh. Chú ý trong thời gian này nên ít vận động,

khơng được ngâm mình ở những nơi nước dơ bẩn, … nên thường xuyên tắm rửa bằng nước
ấm và xà phòng. Một số bạn gái bị đau bụng, đau lưng, đau đầu, .… trước và trong khi hành
kinh. Đó là do chất prostaglandin mà cơ thể tạo ra để gây co bóp tử cung giúp niêm mạc bong
và thải ra ngồi. Nếu có nhiều prostaglandin, bạn đau nhiều, thậm chí có thể buồn nơn và đi
ngồi nữa. Nhưng đau hành kinh khơng phải là bệnh, bạn gái mới lớn có thể đau bụng vì các
chất nội tiết trong cơ thể còn chưa ổn định. Trong thời gian đau có thể dùng Cao ích mẫu hoặc

skkn


5/13

thuốc điều kinh của Đơng y; ngồi ra khi đau nhiều cũng có thể dùng một số loại thuốc giảm
đau như ibuprofen, aspirin, alaxan…
* Giảng giải: Ngồi ra cịn có những dấu hiệu khác:
- Lớn nhanh; da trở nên mịn màng; hông nở rộng; mông, đùi phát triển. Cũng như nam nên
chọn quần áo kích cở phù hợp với cơ thể.
- Mọc lông nách, lông mu. Tuyến mồ hôi, tuyến nhờn phát triển. Cũng như nam nên thường
xuyên vệ sinh, nếu không tốt gây ra các bệnh về da liễu hay là nơi trú ẩn của những vi khuẩn
gây bệnh.
- Bộ phận sinh dục và vú phát triển. Phải chọn và mặc quần áo lót phù hợp với cơ thể đồng
thời phải kín đáo và khơng gây khó chịu cho cơ thể.
Trong thời gian dậy thì cả nam và nữ đều có hiện tượng xuất hiện mụn trứng cá. Đó là vì
các tuyến nhờn bên dưới da tăng cường hoạt động, đào thải nhiều qua da. Khi một chút bã
nhờn khơng thốt khỏi mặt da nó dần dần tích lại thành một “cục” nhỏ màu trắng trắng vàng
vàng, chính là trứng cá. Khơng nên nặn mụn, vì nặn khiến mụn lan ra. Cịn nếu “khơng thể
dừng được” bạn chỉ nặn các nốt “đã chín” và dễ nặn. Trước khi nặn nên rửa tay sạch để tránh
gây nhiễm trùng. Nên ăn nhiều rau, quả, thức ăn nhiều chất xơ giúp bài tiết dễ dàng; cũng nên
rửa mặt sạch sẽ, chà xát mặt nhẹ nhàng giúp máu lưu thông, nhưng chớ rửa quá nhiều khiến
da mặt khô, các tuyến tiết thêm chất nhờn, có thể làm trứng cá nặng thêm.

3.4. Phương pháp sử dụng các phương tiện trực quan.
Các phương tiện trực quan như: tranh ảnh, băng hình, phim ảnh... Đó là các phương tiện rất
hữu ích cho việc giảng dạy các kiến thức về giáo dục giới tính gây hứng thú và ấn tượng sâu
sắc cho HS.
VD: GV khi dậy bài “Cơ sở khoa học của các biện pháp tránh thai” GV có thể dùng
một số hình ảnh có liên quan như:



Dân số tăng nhanh
Ý nghĩa của việc tránh thai:

Sức ép đến môi trường

skkn


6/13

Gia đình ấm no hạnh phúc


Những nguy cơ khi có thai ở tuổi vị thành niên:

Những bé trai được sinh vào tuần 22 đến tuần 27 có tỉ lệ chết yểu cao nhất
Theo thống kê mới nhất của Hội Kế hoạch hóa gia đình Việt Nam: Trung bình mỗi năm cả
nước có khoảng 300.000 ca nạo hút thai ở độ tuổi 15 - 19, trong đó 60 - 70% là học sinh, sinh
viên .
Với con số kỷ lục này, Việt Nam trở thành nước có tỷ lệ nạo phá thai ở tuổi vị thành niên
cao nhất Đông Nam Á và đứng thứ 5 trên thế giới.

 Vậy nếu lỡ mang thai mà khơng muốn sinh thì giải quyết như thế nào?

skkn


7/13

 Và kết quả là:
+ GV đưa một loạt các hình ảnh đau thương.
+ Sau đó GV tổng kết – nêu ý chính của bài theo mục đích.

skkn


8/13

Những ngôi mộ ảo dựng lên từ nỗi ăn năn của những người mẹ tuổi teen

Dù còn nguyên vẹn hay khơng các em vẫn có tên, ngày sinh ra cũng là ngày mất.
 Em nghĩ như thế nào khi hiện nay số lượng trẻ em vị thành niên có thai ngày càng
nhiều?

skkn


9/13

HS: Đây là một hiện tượng xấu, cần phải tránh. Muốn vậy phải trang bị cho bản thân mình
kiến thức về sức khỏe sinh sản ở tuổi vị thành niên, tránh quan hệ tình dục ở lứa tuổi này.
Phải có ý thức bảo vệ, giữ gìn bản thân, đó là tiền để cho cuộc sống sau này .

Thông tin bổ sung:
Hiện nay, hàng năm trên thế giới có khoảng 15 triệu trẻ em gái từ 15 – 19 tuổi sinh con,
chiếm 10% tổng số trẻ em sinh ra trên toàn thế giới. Ở Việt Nam, hằng năm ở lứa tuổi vị
thành niên có khoảng 120000 trường hợp phá thai (chiếm 10% tổng số người nạo phá thai) và
đang có chiều hướng gia tăng.
 Em hãy thử nêu lên những nguyên tắc cần thực hiện để có thể tránh thai

Chống sự
làm tổ của
trứng đã thụ
tinh

Tránh
khơng để
tinh trùng
gặp trứng

Ngăn trứng
chín và rụng
Q TRÌNH THỤ TINH VÀ THỤ THAI

Từ đó GV có thể chốt về cơ sở khoa học của các biện pháp tránh thai:
1. Nguyên tắc tránh thai
- Ngăn trứng chín và rụng.
- Tránh không để tinh trùng gặp trứng.
- Chống sự làm tổ của trứng đã thụ tinh.
2. Biện pháp tránh thai

3.5. Phương pháp dạy học đặt vấn đề và giải quyết vấn đề.
* Đặt vấn đề: - Tạo tình huống có vấn đề.

- Phát hiện và nhận dạng vấn đề nảy sinh.
- Phát biểu vấn đề cần giải quyết.
* Giải quyết vấn đề: - Đề xuất các giả thuyết.
- Lập kế hoạch giải.
- Thực hiện kế hoạch giải.
* Kết luận: - Thảo luận kết quả và đánh giá.
- Phát biểu kết luận.

skkn


10/13

- Đề xuất vấn đề mới.
Ví dụ: Bài “ Đại dịch AIDS: Thảm họa của lồi người ”
 Tạo tình huống có vấn đề:
GV cho HS quan sát một số hình ảnh về con đường lây nhiễm HIV/AIDS và yêu cầu HS nêu
được các con đường lây nhiễm HIV/AIDS là gì?

* Giải quyết vấn đề: HS quan sát hình ảnh kết hợp hiểu biết thực tế nêu ra các con đường lây
nhiễm HIV/AIDS là:
- Qua đường máu.
- Quan hệ tình dục khơng an tồn.
- Lây từ mẹ sang con.
GV hướng dẫn HS thảo luận để bảo vệ giả thiết của mình, bác bỏ các giả thiết khác.
Tiếp theo GV cho HS xem một số hình ảnh mà cịn khơng ít người hiểu nhầm là sẽ lây
nhiễm HIV/AIDS:

Bắt tay
Tiếp xúc thông thường Dùngchung bát đĩa Muỗi đốt

*Kết luận:
+ Các con đường lây nhiễm HIV/AIDS là:
- Qua đường máu.
- Quan hệ tình dục khơng an tồn.
- Lây từ mẹ sang con.
+ Các con đường không lây nhiễm HIV/AIDS là:
- Giao tiếp thông thường: ơm hơn, bắt tay, nói chuyện, ho, hắt hơi,...
- Dùng chung nhà tắm, bể bơi, bồn tắm, mặc chung quần áo, ngồi chung ghế,...
- Ăn uống chung bát đũa, cốc chén,...
- Côn trùng đốt như muỗi.
- Hiến máu an toàn… 

skkn


11/13

3.6. GV lồng ghép giáo dục cho học sinh về quan hệ bạn bè trong tuổi dậy thì khi dạy
sinh học 8 và đặc biệt là chương sinh sản:
Ở tuổi đang lớn này, giao lưu bạn bè rất phát triển, quan hệ mở rộng ra nhiều. Bạn trẻ đang
làm quen dần với cuộc sống xã hội, tập giao tiếp với mọi người. Bạn bè trở thành một phần
rất quan trọng trong cuộc sống.
1/ Quan hệ bạn bè rộng rãi và sâu sắc hơn:
Bạn trẻ chúng ta có một hình thức chơi bạn bè đặc biệt phổ biến đó là nhóm bạn, hội bạn.
Nhóm, hội có nhiều loại rất đa dạng, có thể là gần nhà nhau, cũng có thể là “cùng chí hướng”
như nhóm học tập, hội đá bóng, hội âm nhạc,… Các nhóm bạn chơi đóng vai trị quan trọng
trên bước đường trưởng thành của mỗi bạn trẻ, bởi đây là bước đầu ta tập hịa mình vào một
tập thể, học tập ở các bạn những đức tính tốt, học cách quan hệ và u q mọi người. Nhóm
bạn là nơi nâng đỡ tinh thần, chia sẻ mọi vui buồn và giúp bạn trẻ tự tin hơn. Đôi khi “tinh
thần hội” trở thành cực đoan, phát triển thành hiện tượng “bè phái”, coi thường các bạn ngoài

hội một cách vơ lý, gây đố kỵ giữa các nhóm bạn, đơi khi cịn dẫn đến xơ xát.
2/ Ý thức về giới tính, những xao động tình cảm của tuổi mới lớn:
Đến tuổi này ý thức của chúng ta về giới tính trở nên rõ rệt hơn trước. Có thể bạn chú ý hơn
đến cách ăn mặc, kiểu đầu tóc sao cho đẹp trai, xinh gái. Trong các cuộc chuyện trò, bạn thích
bàn luận về giới kia. Ý thức về giới len lỏi vào trong quan hệ bạn bè. Gán ghép bạn này với
bạn khác là một trò đùa khá được ưa chuộng, nhiều khi làm cho người bị gán ghép phải bối
rối. Một số bạn ở tuổi này bắt đầu để ý đến những bạn khác giới. Giữa đám đông bạn bè, có
thể có một bạn nào đó trở thành “đối tượng”, mà bạn hay nghĩ tới, thích lại gần. Đó là những
rung động trong sáng buổi ban đầu, có thể khiến bạn muốn hồn thiện mình để đẹp hơn trong
mắt “người ta”. Sự hấp dẫn có thể khá mạnh mẽ, làm bạn xúc động, nhưng bạn hãy tin rằng
tình cảm lúc này phần nhiều là cảm tính, rồi nó sẽ qua đi tự nhiên như nó đến vậy thơi. Tình
cảm tuổi học trò rất đáng quý, ta hãy nâng niu nó, nhưng hãy chờ đợi những tình cảm thật sự
sâu sắc sau này.
3/ Một hiện tượng đáng chê trách:
Đa số các bạn gái thường phẫn nộ đối với việc một số bạn nam quấy nhiễu bạn gái bằng
những lời lẽ, hành vi xấu. Họ túm tụm đứng chắn ngoài cổng trường, chọc ghẹo trên đường
đến trường hoặc quấy nhiễm ngay trong lớp khiến các bạn gái luôn nơm nớp lo sợ. Làm một
số bạn gái không dám đến trường hoặc về nhà. Cịn những người khơng bao giờ biết ân hận vì
những hành động xấu của mình khi lớn lên sẽ mãi mãi không biết cách sống với người khác
giới. Khơng những mọi người khơng có cảm tình với họ, mà trong cuộc sống lứa đôi họ sẽ
mất đi nhiều hạnh phúc. Hãy học tính tốt bụng và thương yêu người thân, bạn bè và mọi
người xung quanh. Điều đó mang lại cho bạn vẻ đẹp tâm hồn không dễ gì có được.
4/ Một số tri thức bạn trẻ cần biết:
4.1/ Tình dục an tồn:
Lời khun hàng đầu đối với tuổi mới lớn là đừng vội yêu và nhất thiết khơng nên quan hệ
tình dục. Tuy vậy khơng thể phủ nhận sự thật là có những bạn vội vàng trong việc ấy, kết quả
là những sự cố phá thai hoặc sinh con rất đau lịng. Lại cũng có những bạn mắc bệnh mà giấu
diếm rất tội nghiệp, không chữa trị nên có thể bị hậu quả về sau. Đang ở tuổi học tập, bạn trẻ
chúng ta cần xây dựng cho mình một nhân cách tốt và khơng ngừng trau dồi tri thức. Bổ sung
cho mình những hiểu biết về tình dục an toàn, đây là những kiến thức cần thiết cho cả cuộc

đời của bạn. Những hiểu biết này không hề làm mất đi sự trong trắng hồn nhiên của bạn. Hiểu
biết là chuẩn bị tốt cho tương lai.
4.2/ Hậu quả của việc có thai ngồi ý muốn:
4.2.1/Về sức khỏe:
Vị thành niên nữ chưa phát triển toàn diện về thể chất. Xương chậu nhỏ dễ gây đẻ khó và
con dễ bị ngạt, dễ bị mất máu, nhiễm trùng hoặc gây tử vong cho mẹ hoặc con đôi khi cả hai.
Nữ vị thành niên mang thai dễ có nguy cơ sẩy thai, đẻ non, ngôi thai bất thường, thai chết lưu

skkn


12/13

hơn so với phụ nữ tuổi 20 trở lên. Nữ vị thành niên sinh con lần đầu có rủi ro cao hơn những
lần sinh sau, nguy cơ bị nhiễm độc thai nghén (phù, huyết áp cao và nguy cơ sản giật) ảnh
hưởng đến tính mạng. Con của các bà mẹ đó thường thiếu cân và nguy cơ tử vong cao hơn rất
nhiều so với con của các bà mẹ đã trưởng thành.
4.2.2/ Về kinh tế và xã hội:
- Bị hạn chế cơ hội học tập.
- Ít cơ hội phát triển nghề nghiệp, khó tìm việc làm.
- Là gánh nặng về kinh tế cho bản thân và gia đình.
- Cha mẹ trẻ dễ bị ức chế, tự ti và tuyệt vọng, nhất là người mẹ.
- Con cái của cha mẹ vị thành niên dễ phải gánh chịu khó khăn về kinh tế, tâm lí, xã hội.
4. Hiệu quả của SKKN đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và
nhà trường.
Nhờ giáo dục giới tính thơng qua bộ mơn mà học sinh nắm được những kỹ năng sống cơ
bản. Trong từng tiết dạy nhờ giáo dục, uốn nắn, động viên, nhắc nhở mà các em tiến bộ rõ rệt
về kỹ năng giao tiếp. Cách xưng hô với bạn bè có cải thiện, thân mật hơn. Mối quan hệ giữa
thầy cô, bạn bè gần gũi hơn, thân thiết hơn. Kỹ năng nói của các em cũng tiến bộ rõ nét. Các
em khơng cịn rụt rè, e ngại khi học về giới tính hay cấu tạo cơ quan sinh dục nữa.

Hơn nữa các em đã biết giải thích những hiện tượng xảy ra chính trên cơ thể mình, các em
đã biết giữ vệ sinh thân thể, vệ sinh trường lớp, nhà cửa. Khơng kì thị, xa lánh những người
chẳng may bị bệnh HIV-AIDS.
Các em đã biết được những dấu hiệu thay đổi trên cơ thể ở độ tuổi dậy thì giúp các em
khơng phải hốt hoảng lo sợ khi thấy mình có dấu hiệu thay đổi bất thường. Từ đó các em biết
cách rèn luyện thân thể, các em nữ biết cách giữ vệ sinh kinh nguyệt, phòng tránh các bệnh
phụ khoa. Giúp các em nhận thức rõ về giới từ đó tránh được các điều đáng tiếc xảy ra ở tuổi
vị thành niên.
Đặc biệt chất lượng bộ môn tăng lên rõ rệt qua các lần kiểm tra cụ thể như sau:
Kết quả thu được về chất lượng giáo dục kỹ năng sống qua các năm (lớp 8)
Năm học
Tự tin vào bản thân
Xử lý tốt tình huống trong
cuộc sống
2019-2020(chưa lồng ghép
50%
35%
giáo dục giới tính)
2020-2021(lồng ghép giáo dục
giới tính)

87%

72%

2021-2022 (lồng ghép giáo dục
giới tính)

89%

75%

III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.
1. Kết luận:
Trên đây là một vài kinh nghiệm nhỏ của bản thân đã rút ra được trong q trình dạy mơn
Sinh học 8. Đối với việc giáo dục giới tính cho học sinh chúng ta phải tiến hành thường
xuyên, kết hợp với theo dõi, kiểm tra, động viên, nhắc nhở. Do ý thức của mỗi em cũng khác
nhau nên không thể một sớm một chiều các em thay đổi được.
Do vậy trong từng tiết dạy tùy nội dung bài mà giáo viên lồng ghép giáo dục giới tính sao
cho phù hợp, tránh tình trạng ơm đồm lo xốy vào giáo dục giới tính mà quên đi truyền thụ
nội dung chính của bài học.
Giáo viên giảng dạy thơng qua bộ mơn tìm biện pháp lồng ghép linh hoạt, nhẹ nhàng, hiệu
quả nhằm giáo dục giới tính cho học sinh mà khơng ảnh hưởng đến nội dung kiến thức của
bài học. Do đặc trưng bộ môn nên việc thực hiện đề tài này mang tính khả thi. Sau gần một

skkn


13/13

năm thực hiện các em học sinh có chuyển biến rõ rệt từ thái độ chuyển thành hình vi, quan hệ
bạn bè, nếp sống có văn hóa.
2. Kiến nghị
Đối với Giáo viên:
Để lồng ghép giáo dục giới tính cho học sinh một cách có hiệu quả, người thầy phải thực sự
kiên trì, nhẫn nại, lịng u nghề, hết mình với học sinh, có trách nhiệm cao trong cơng việc,
khơng ngừng trau dồi kiến thức, kinh nghiệm.. chỉ có điều đó mới thật sự giúp người thầy
hồn thành tốt cơng việc, đồng thời giúp các em yêu thích hơn, tích cực hơn trong từng tiết
học.
Cần có sự đồng thuận cao của các thầy cô giáo ở tất cả các bộ môn.

Đối với nhà trường:
Tăng cường công tác dự giờ, thao giảng, hội giảng, sinh hoạt chuyên đề cấp tổ, cấp trường
dạy minh họa chuyên đề kỹ năng sống cho học sinh, nhằm trao đổi kinh nghiệm nâng cao giáo
dục giới tính cho các em thơng qua bộ mơn nói chung và bộ mơn Sinh học 8 nói riêng.

skkn