Skkn một số biện pháp giúp trẻ 3 4 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

Báo cáo kết quả nghiên cứu ứng dụng sáng kiến
1. LỜI GIỚI THIỆU:
          Như chúng ta đã biết, Văn học là một môn học rất cần thiết và không
thể thiếu được trong cuộc sống con người, đặc biệt đối với trẻ mầm non. làm
quen với tác phẩm Văn học đem lại cho trẻ những hiểu biết đầu tiên về bản
thân, về cuộc sống xung quanh, Văn học không những ni dưỡng trẻ mà con
phát triển ở trẻ trí tưởng tượng óc sáng tạo nghệ thuật. Với tư cách là một
lĩnh vực văn hố, làm quen Văn học có mặt trong chương trình chăm sóc giáo
dục trẻ em. Tổ chức hướng dẫn trẻ làm quen với Văn học là một nhiệm vụ
quan trọng ở trường mầm non. Đó là sự dẫn dắt mở cửa cho con người ngay
từ những bước chập chững đầu tiên đi vào thế giới của giá trị phong phú
chứa đựng trong tác phẩm nghệ thuật ngôn từ. Cũng từ đó giúp cho trẻ phát
triển về mặt ngôn ngữ, sự nhạy cảm thẩm mỹ, năng lực cảm thụ Văn học. Bởi
vậy việc đưa Văn học đến với trẻ MN là một việc làm rất quan trọng và cần
thiết. Tuy nhiên khi đưa Văn học đến với trẻ chúng ta phải nghiên cứu lựa
chọn những tác phẩm hay phù hợp với tâm sinh lý của trẻ. Làm sao giáo viên
biết sử dụng phương pháp, biện pháp khoa học, biết tìm tịi khám phá sáng
tạo những phương pháp biện pháp để đưa thế giới ông bụt, bà tiên đi vào
lòng trẻ một cách nhẹ nhàng sinh động.
Các hoạt động giúp trẻ làm quen với tác phẩm Văn học, tạo tiền đề tốt để trẻ
phát triển ngôn ngữ, giúp trẻ diễn đạt lưu lốt ý của mình, qua đó cịn giáo
dục trẻ biết yêu thương mọi người xung quanh. yêu cảnh vật, thiên nhiên, yêu
quê hương đất nước. Giúp trẻ tự hào hơn, yêu quý hơn và hiểu biết nhiều hơn
về kho tàng văn học Việt Nam.
Làm quen với Văn học là một môn rất quan trọng đối với trẻ mầm non, là
phương tiện phát triển ngôn ngữ cho trẻ, giúp trẻ có đủ vốn từ để nói năng
lưu lốt, biết diễn đạt ngắn ngọn câu và sử dụng từ đúng lúc đúng chỗ. Không

skkn

những thế mơn làm quen với Văn học cịn có ý nghĩa to lớn góp phần phát
triển 5 mặt cho trẻ, đó là: Giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ, phát triển trí
tuệ, phát triển thể lực và rèn luyện lao động. Làm quen với Văn học là cho trẻ
tiếp xúc với tác phẩm Văn học qua nghệ thuật đọc diễn cảm của cô giáo hoạt
động này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận những giá trị nội dung
nghệ thuật phong phú trong tác phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung động và hứng
thú trong các tác phẩm Văn học. Từ đó có ấn tượng về những hình tượng
nghệ thuật, những cái hay cái đẹp trong tác phẩm và biết thể hiện sự cảm
nhận qua các hoạt động đọc thơ, kể chuyện.
          Làm quen với tác phẩm Văn học là gôn ngữ là công cụ để trẻ giao tiếp,
học tập và vui chơi. Ngôn ngữ giữ vai trò quyết định sự phát triển của tâm lý
trẻ em. Bên cạnh đó ngơn ngữ cịn là phương tiện để giáo dục trẻ một cách
toàn diện bao gồm sự phát triển về đạo đức, tư duy nhận thức và các chuẩn
mực hành vi văn hố.Thơng qua hoạt động làm quen với Văn học giúp trẻ
phát triển ngôn ngữ mạch lạc, rõ ràng biết nói đúng từ và đúng ngữ
pháp, Văn học cịn giúp phát trí nhớ, tư duy,
          Đối với trẻ mầm non nói chung và trẻ 3-4 tuổi nói riêng, trẻ rất nhạy
cảm với nghệ thuật ngơn từ. Âm điệu, hình tượng của các bài hát ru, đồng
dao, ca dao, dân ca sớm đi vào tâm hồn tuổi thơ. Những câu chuyện cổ tích,
thần thoại đặc biệt hấp dẫn trẻ. Chính vì vậy cho trẻ tiếp xúc với Văn học là
con đường phát triển ngôn ngữ cho trẻ tốt nhất, hiệu quả nhất. đặc biệt là
thơ sẽ giúp trẻ cảm nhận được những âm điệu, những ngôn ngữ trong
tác phẩm để từ đó trẻ thuộc bài thơ, hiểu nội dung và biết đọc diễn cảm. 
Thông qua việc đọc thơ, kể chuyện giúp trẻ phát triển năng lực tư duy, óc
tưởng tượng sáng tạo, biết cái hay, cái đẹp trong tiếng mẹ đẻ, những hành vi
đẹp trong cuộc sống, trẻ biết được những gì nên làm và những gì khơng nên
làm, qua đó rèn luyện những phẩm chất đạo đức tốt đẹp ở trẻ, dần dần hình
thành ở trẻ những khái niệm ban đầu về đạo đức như ngoan - hư, tốt - xấu,

skkn

thật thà - không thật thà. Khi trẻ được đọc thơ, nghe và kể lại chuyện ngôn
ngữ của trẻ phát triển, trẻ phát âm rõ ràng mạch lạc, nói hết câu đủ ý, vốn từ
phát triển phong phú. Trẻ biết trình bày ý kiến, suy nghĩ của mình kể về một
vài sự vật hay sự kiện nào đó…bằng chính ngơn ngữ của trẻ.
Năm học 2020 - 2021 tôi được phân công chủ nhiệm lớp mẫu giáo bé 3 tuổi
A5. Khi nhận trẻ tôi thấy đa số các cháu chưa chú ý vào các hoạt động văn
học, Trẻ khó thuộc thơ, khơng chú ý nghe cô kể chuyện, Đặc biệt là chưa hiểu
nội dung và chưa diễn đạt được tình cảm của mình qua các tác phẩm Văn
học. Vì vậy tơi băn khoăn suy nghĩ làm thế nào để giúp trẻ học tốt mơn làm
quen với tác phẩm văn học. Từ đó tơi đã đi sâu nghiên cứu và tìm ra “Một số
biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi làm quen với tác phẩm Văn học”.
2. TÊN SÁNG KIẾN:
- Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi làm quen với tác phẩm Văn học
3. TÁC GIẢ SÁNG KIẾN:
- Họ và tên: Trần Thị Thoa
- Địa chỉ: Trường mầm non Trung Nguyên - Yên Lạc - Vĩnh Phúc.
- Số điện thoại: 0982.715.782
- Email:
4. CHỦ ĐẦU TƯ TẠO RA SÁNG KIẾN:
- Họ và tên: Trần Thị Thoa
- Chức vụ: Giáo viên
- Đơn vị: Trường Mầm non Trung Nguyên.
- Để thực hiện sáng kiến này tôi phải đầu tư mua sắm một số nguyên vật liệu
để làm đồ dùng đồ chơi với tổng số tiền là 380 nghìn đồng.

skkn

5. LĨNH VỰC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN:
- Sáng kiến có thể áp dụng trong lĩnh vực:
+ Trẻ mẫu giáo bé  3 - 4 tuổi - Lớp 3 tuổi A5.
+ Trường mầm non Trung Nguyên.
 Giáo dục Mầm non 3-4 tuổi
- Nghiên cứu tìm hiểu thực trạng của việc tổ chức cho trẻ làm quen với văn
học. Từ đó đề xuất “Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi làm quen với tác
phẩm Văn học" .
6. NGÀY SÁNG KIẾN ĐƯỢC ÁP DỤNG:
          - Từ ngày 06/09/2020  đến ngày 15/05/2021
7. MÔ TẢ BẢN CHẤT CỦA SÁNG KIẾN:
Làm quen với tác phẩm Văn học là một trong những hoạt động chủ đạo ở
trường mầm non, là mơn học được trẻ u thích nhất. Hoạt động làm quen
với phẩm Văn học là một loại hình nghệ thuật đặc biệt, nó gần gũi với trẻ thơ,
từ thủa ấu thơ trẻ đã sống chan hịa trong bầu khơng khí lời ru “ầu ơ” đầy
u thương tận  tình của bà,mẹ. Đó chính là trẻ đã được đến với Văn học và
đó cũng là cánh cửa mở ra chân trời nhận thức cho trẻ. Đặc biệt Văn học có
tác động mạnh mẽ đến sự phát triển ngôn ngữ cho trẻ: Là phương tiện dẫn
dắt trẻ đến với thế giới xung quanh. Qua những bài ca dao, câu truyện là tấm
gương mẫu mực về lơì ăn tiếng nói cho trẻ học tập, là phương tiện hữu hiệu
trong việc giáo dục trẻ lịng u thiện nhiên, u q hương đất nước,tình u
mến bạn bè,với những người thân thiết, biết được việc lam tốt, biết yêu cái
đẹp, cái thiện, ghét cái ác, phê phán những việc làm xấu qua các tác phẩm
văn học.

skkn


          Việc cho trẻ làm  quen với tác phẩm Văn học chỉ ra mức độ, giới hạn,
yêu cầu của việc cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm Văn học qua nghệ thuật đọc, kể

chuyện của cô giáo. Hoạt động này nhằm dẫn dắt hướng dẫn trẻ cảm nhận
những giá trị nội dung nghệ thuật, khơi gợi trẻ sự rung động, hứng thú với
văn học có ấn tượng về nghệ thuật như đọc thơ, kể chuyện, trị chơi , đóng
kịch góp phần hình thành và phát triển tồn diện nhân cách trẻ. Đặc biệt là
phát triển mạnh mẽ ở lĩnh vực ngôn ngữ. Qua việc cho trẻ làm quen với tác
phẩm Văn học chính là hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức tốt đẹp,
những xúc cảm thẩm mĩ, phát triển trí tưởng tượng như lịng u thiên
nhiên, cỏ, cây, ho,a lá....Lịng kính trọng, u thương.
Trẻ 3-4 tuổi nhận thức của trẻ tương đối phong phú về số lượng cũng
như về từ loại.Trẻ biết phát biểu những nhận định của mình, trẻ kể lại được
những chuyện mà trẻ trơng thấy, nghe được,trẻ có khi cịn bắt chước được
giọng kể của người lớn.Thông qua các tác phẩm Văn học như: thơ ca, chuyện
kể, hị, vè, câu đó, ca dao, tục ngữ...sẽ cung cấp thêm vốn từ cho trẻ.
Trong giờ đọc thơ, tôi dựa vào các từ ngữ,vần thơ để khơi dậy ở trẻ
tình yêu đối với từ ngữ nghệ thuật thông qua các giờ học, trẻ biết trả lời câu
hỏi của cơ, bắt chước được giọng điệu của cơ, có thể đọc thuộc bài thơ, hiểu
được nội dung thơ, trẻ  đọc thơ một cách diễn cảm. . Để đạt được u cầu này
địi hỏi trẻ phải có vốn từ phong phú, các kỹ năng tổng hợp, kỹ năng truyền
đạt ý nghĩ của mình một cách chính xác, rõ ràng mạch lạc. Chính vì vậy trong
giờ đọc thơ sẽ góp phần phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ một cách tích
cực nhất.
          Trước khi vào nghiên cứu đề tài cho trẻ làm quen với tác phẩm Văn học
tôi nhận thấy việc cho trẻ tiếp xúc với văn học dưới hai hình thức: Trong và
ngồi tiết học vẫn chưa được sáng tạo nên khiến trẻ ít hứng thú với việc đọc
thơ, kể chuyện...khi trẻ không hứng thú, không chú ý vào tác phẩm Văn học

skkn


thì trẻ khơng biết thể hiện ngơn ngữ đọc, kể diễn cảm qua đó ngơn ngữ của

trẻ khơng phát triển tốt. Đứng trước thực trạng đó, bản thân tơi ln suy
nghĩ phải làm gì để trẻ học tốt mơn văn học. Để làm được điều này thì người
giáo viên cần lựa chọn những tác phẩm phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí của
từng lứa tuổi và có những biện pháp riêng trong việc tổ chức cho trẻ làm
quen với Văn học. Giáo viên phải luôn chủ động, linh hoạt và sáng tạo trong
hoạt động (Lấy trẻ làm trung tâm) để phát huy tính tích cực của trẻ. Chính
điều đó là nhân tố giúp trẻ phát triển tư duy, trí tưởng tượng, ngơn ngữ,
thẩm mỹ, hình thành nhân cách và giáo dục đạo đức cho trẻ.
7.1. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu:
          Năm học 2020- 2021 tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo
3 tuổi A5 Tôi đã nhận thấy những điều kiện thuận lợi và khó khăn ở lớp tôi
như sau:
7.1.1. Thuận lợi:
- Được Ban giám hiệu nhà trường bồi dưỡng và đầu tư mua sắm trang thiết
bị, đồ dùng - đồ chơi phục vụ cho hoạt động làm quen với Văn học tương đối
đầy đủ như: Sách, tranh truyện các chủ đề, trang phục biểu diễn, đĩa kể
chuyện… cho lớp.
- Phịng học thống mát có đủ ánh sáng và đầy đủ điều kiện để hoạt động.
Lớp được trang bị máy vi tính có đầy đủ bộ đĩa. Kidmarts để trẻ được tiếp cận
với việc phát triển tư duy qua các trị chơi trên máy tính.
          - Hàng năm được dự các lớp bồi dưỡng thường xuyên hè, dự các buổi
chuyên đề của phòng, của trường và trường bạn, các lớp bồi dưỡng môđun
của sở, nhà trường tổ chức. Đó cũng là điều kiện để tơi được học tập, củng cố
thêm kiến thức phục vụ cho tiết dạy của mình.

skkn


          - Giáo viên xây dựng kế hoạch giảng dạy các môn học và các hoạt động
rất cụ thể ngay từ đầu năm học.

- Đa số phụ huynh đã nhận thấy tầm quan trọng của bậc học mầm non đối với
sự phát triển của con em mình. Vì vậy sự phối hợp giáo dục giữa gia đình và
nhà trường nói chung, giữa giáo viên và phụ huynh của lớp tơi nói riêng rất
thuận lợi và hài hịa.
- Là một giáo viên trẻ có tinh thần trách nhiệm và đầy lịng nhiệt tình, u
nghề, mến trẻ. Bản thân tơi xác định được mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng
của việc phát triển nhận thức cho trẻ làm quen với Văn học về nghệ thuật sư
phạm và tìm ra các giải pháp hữu ích nhất.
- Trẻ cùng độ tuổi, đa số trẻ mạnh dạn, tự tin, hứng thú, tích cực tham gia vào
các hoạt động làm quen với Văn học.
7.1.2. Khó khăn:
- Do nhà trường chưa đủ phòng học lớp phải học chung phòng nên ảnh
hưởng rất lớn đến việc chăm sóc và giáo dục trẻ.
- Học sinh cịn nhỏ lại đơng hơn so với quy định cũng phần nào ảnh hưởng
đến việc tổ chức các hoạt động như đóng kịch, biểu diễn sân khấu,...
- Do trình độ nhận thức của trẻ khơng đồng đều, vốn từ của trẻ còn hạn chế,
hơn 50% trẻ ở lớp chưa biết biểu đạt ý nghĩ, trình bày suy nghĩ của mình 1
cách rõ ràng mạch lạc.
- Trẻ nói, phát âm còn ngọng, chưa được rõ ràng mạch lạc do ảnh hưởng
ngôn ngữ của người lớn xung quanh, trẻ nói tiếng địa phương.
- Đa số trẻ là con em các gia đình làm nghề nơng nghiệp, điều kiện kimh tế
cịn khó khăn nên việc đầu tư cơ sở vật chất cho con em còn hạn chế nên ảnh
hưởng rất lớn đến việc học tập của trẻ bên cạnh đó đa số phụ huynh bận công

skkn


việc hoặc lý do khách quan nào đó ít có thời gian trị chuyện với trẻ và nghe
trẻ nói. Trẻ được đáp ứng đầy đủ về nhu cầu mà trẻ cần.
Ví dụ : Trẻ chỉ cần nhìn hoặc chỉ vào đồ dùng, đồ vật là được đáp ứng ngay

mà không cần phải dùng lời để yêu cầu hoặc xin phép. Đây cũng là nguyên
nhân khiến trẻ hạn chế về giao tiếp.
          - Bản thân là giáo viên đã có nhiều cố gắng, nhiệt tình trong cơng tác, có
khả năng, năng lực, trình độ chun mơn nghiệp vụ tốt nhưng vì điều kiện
một mình dạy trẻ nên ảnh hưởng khơng ít đến q trình học tập, giảng dạy
của cơ, trẻ.
          - Vì thế mà khi khảo sát chất lượng đầu năm cho trẻ ở lớp tôi kết quả
đạt như sau:
* Bảng kết quả khảo sát đầu năm:
Tổng số Nội dung khảo sát

Số

Tỉ lệ

lượng

trẻ

%

trẻ đạt
Trẻ hào hứng tham gia vào hoạt động văn
23 trẻ

12

52%

10

43%

Trẻ hiểu nội dung các tác phẩm văn học.

8

34%

Trẻ phát triển ngơn ngữ, diễn đạt tốt.

7

30%

Trẻ biết đóng kịch, đọc, kể diễn cảm

5

21%

học
Trẻ nhanh thuộc thơ, truyện, ca dao, đồng
dao.

* Nguyên nhân:

skkn

          - Qua khảo sát thực trạng và đánh giá kết quả tơi tìm ra một số ngun
nhân dẫn tới tỷ lệ trẻ chưa đạt cao:
+ Do trẻ nhỏ nên chưa có sự tập chung chú ý.
          + Do ngôn ngữ của trẻ chưa phát triển, vốn từ của trẻ chưa phong phú,
chưa biết trình bày ý nghĩ của mình.
+ Trẻ nhỏ nên nhận thức của trẻ cịn hạn chế.
- Về giáo viên: Đầu năm cô chưa nắm bắt được nhận thức và ngơn ngữ của
từng trẻ, hình thức tổ chức các hoạt động của cô chưa linh hoạt nên trẻ chưa
hào hứng tham gia vào các hoạt động.
Từ những nguyên nhân trên tôi đã suy nghĩ trăn trở, và tìm ra một số biện
pháp giúp trẻ làm quen với tác phẩm Văn học.
7.2. Một số biện pháp pháp giúp trẻ 3-4 tuổi làm quen với tác phẩm
Văn học
Muốn đạt được kết quả cao trong việc giúp trẻ MG 3-4 tuổi làm quen với tác
phẩm Văn học thì trước hết cơ giáo phải là người yêu Văn học, say mê Văn
học, thích học hỏi tìm tịi khám phá những cái hay cái đẹp trong từng tác
phẩm văn học, tích luỹ kiến thức, hiểu biết về văn học nói chung và cụ thể là
các bài thơ câu chuyện, đặc biệt là thơ truyện mầm non.
         Việc mang các tác phẩm Văn học đến với trẻ có ý nghĩa vơ cùng quan
trọng. Xuất phát từ những vấn đề trên, hơn nữa bản thân tơi là một giáo viên
trực tiếp đứng lớp chăm sóc giáo dục các cháu lớp 3 tuổi A5 nên tôi mạnh
dạn chọn đề tài: “Một số biện pháp giúp trẻ 3 - 4 tuổi phát làm quen với
tác phẩm Văn học”  với mục đích giúp trẻ dễ dàng hơn trong việc cảm nhận
ngôn ngữ nghệ thuật của thơ - truyện và biết thể hiện nó bằng ngơn ngữ,
hành động của trẻ. Tơi đã thực hiện những giải pháp sau:

skkn


7.2.1. Biện pháp 1:  Tạo môi trường học tập cho trẻ:

* Mục đích của biện pháp:
          Chúng ta biết rằng trẻ nhỏ ln u thích cái đẹp, trí tưởng tượng của
trẻ rất phong phú do vậy môi trường học tập xung quanh trẻ là một yếu tố
cực kỳ quan trọng, kích thích trẻ tư duy, sáng tạo, phát triển ngơn ngữ tốt. Để
trẻ có nhiều cơ hội tiếp xúc với các hình tượng  Văn học và ghi nhớ những
kiến thức, những vốn từ trẻ vừa được làm quen một cách đa dạng, phong
phú. Chính vì thế tơi đã xây dựng môi trường học tập theo chủ đề, tận dụng
nguyên vật liệu của địa phương như: Lá cây, rơm rạ, các vỏ ốc, hộp nhựa, vỏ
dừa...Từng chủ đề đều có các bài thơ, câu chuyện phù hợp cho trẻ. Vì vậy giáo
viên tạo cho trẻ một tâm lý thoải mái khi ở trường coi lớp học như ngơi nhà
thứ 2 của mình. Tơi ln tận dụng diện tích phịng học, chú ý bố trí sắp xếp
các học cụ, đội hình để tạo mơi trường học tốt và thoải mái cho trẻ được hoạt
động, được trải nghiệm
* Nội dung của biện pháp:
Tôi nhận thức việc xây dựng môi trường giáo dục là rất cần thiết, xây dựng
môi trường giáo dục là học liệu cho trẻ học tập, môi trường giáo dục đa dạng,
sinh động, sẽ thu hút sự chủ động tích cực của trẻ tham gia vào các hoạt động
mạng lại hiệu quả giáo dục cao.
Ngay từ đầu năm học tôi đã đi sâu vào tạo môi trường bằng cách xây dựng ở
các không gian cụ thể của lớp, xây dựng tại mảng chủ đề chính, các góc chơi,
xây dựng góc sách, góc cổ tích, các góc mang đậm màu sắc, hình ảnh, về Các
nội dung, các câu chuyện, bài thơ, ca dao, đồng dao. Chọn lọc 1 số hình ảnh
nhân vật của các câu chuyện, bài thơ nổi bật vào góc Văn học và một số góc
trong và ngồi lớp học.

skkn


- Bố trí dụng cụ đồ dùng, đồ chơi, đồ dùng học tập sao cho phù hợp với không
gian lớp học thoải mái đối với trẻ.

- Xây dựng góc “Vườn cổ tích của bé”  tơi sưu tập các loại truyện tranh, các
hình ảnh nhân vật trong truyện, thơ, các con dối dẹt, các con vật ngộ nghĩnh
để trưng bày cho trẻ hoạt động. Chú ý nội dung phù hợp với độ tuổi của trẻ,
phù hợp với từng chủ đề trong năm học.
- Trong các tiết dạy trẻ làm quen với Văn học bản thân tôi khi tổ chức hoạt
động cũng phải chẩn bị đồ dùng sao cho phong phú đa dạng để kích thích trẻ
tích cực tham gia vào bài học một cách hứng thú nhất.
Ví dụ: Ở chủ đề thế giới động vật. Chuẩn bị giờ kể chuyện : “Đôi bạn tốt” gồm
các mảng mơ hình được bố trí hợp lý từ vị trí trẻ bước vào đến bên trong sâu
của khu vườn :
Mơ hình 1: Hình ảnh gà con, vịt con đang thân thiết bên nhau
Mơ hình 2 Gà trên bãi cỏ tìm giun, Vịt con ở dưới ao mị ốc
Mơ hình 3:Cáo đuối bắt gà
Mơ hình 4: Vịt cõng gà bơi dưới ao
Trẻ được vào thăm vườn cổ tích , được quan sát các mơ hình, trẻ sẽ tư duy
tưởng tượng ra nội dung câu chuyện theo trí tưởng tượng cuả trẻ và sau đó
cơ sẽ giúp trẻ gợi mở để tiếp tục khai thác sâu hơn trí tưởng tượng của
trẻ,giúp trẻ tự đặt ra các câu hỏi cũng như các câu trẻ lời sáng tạo
Ví dụ: Tận dụng những  tranh thơ cũ, những sản phẩm vẽ của trẻ, cắt dán
cho trẻ ghép tranh thơ sáng tạo, hoặc cắt dời các con vật cho trẻ tự chọn các
con vật đó để đọc bài thơ có hình ảnh con vật đó.   
- Qua cách nghĩ và làm như vậy tôi đã tạo ra một góc thư viện với đầy đủ
chủng loại về đồ dùng trực quan đa dạng phong phú, đã giúp trẻ hứng thú

skkn


tham gia vào hoạt động trong góc với các bạn, trẻ biết tự đọc, hiểu nội dung
bài thơ,biết bộc lộ cảm xúc của mình thơng qua bài thơ. Từ đó kích thích trẻ
phát triển ý tưởng thể hiện cảm xúc sáng tạo.

- Điều đặc biệt hơn nữa tôi đầu tư suy nghĩ và tự vẽ tranh các bài thơ có
trong sách hoặc tự sưu tầm ở ngoài bằng nhiều chất liệu khác nhau như:
Tranh màu nước, tranh lá cây, tranh hột hạt, xé dán… không những thế tôi đã
sưu tầm các loại phế liệu như: vỏ hộp sữa su su, hộp kem, sữa chua, lõi giấy vệ
sinh, vỏ hộp váng sữa... làm con lợn, làm chú gà, thỏ, bướm…để phục vụ cho
việc giảng dạy.
- Bản thân tôi trước khi tổ chức hoạt động cũng phải tự luyện giọng đọc, bộc
lộ cảm xúc của mình,cách sử dụng tranh, sách tranh, rối mơ hình... để giúp trẻ
cảm thụ được tác phẩm Văn học đó một cách tốt nhất.
Tạo mơi trường học tập cho trẻ là một việc làm vô cùng quan trọng bởi có
mơi trường hấp dẫn trẻ mới hứng thú, tích cực tham gia vào các hoạt
động. Qua các hoạt động trẻ được sáng tạo, tham gia vào các hoạt động  cùng
bạn, trẻ được nghe cô đọc thơ, trả lời câu hỏi của cơ về nội dung,những hình
ảnh nổi bật trong thơ. Như vậy ngôn ngữ cuả trẻ được phát triển một cách
phong phú và đa dạng.
* Kết quả của biện pháp:
- Sau khi thực hiện giải pháp trên trẻ lớp tôi đã hào hứng tham gia vào các
hoạt động đặc biệt là trong hoạt động làm quen với tác phẩm Văn học.
- Trẻ bị lôi cuốn vào các giờ kể chuyện, đọc thơ cùng cơ, qua đó giúp trẻ hiểu
nội dung bài thơ, câu truyện, ngôn ngữ của trẻ được cải thiện hơn, trẻ nói
năng lưu lốt, trẻ u các nhân vật trong các tác phẩm Văn học, trẻ nhanh
thuộc thơ.

skkn


- Qua các hoạt động Văn học trẻ được biểu cảm, thể hiện giọng điệu phù hợp
với các tác phẩm Văn học. Như vậy ngôn ngữ của trẻ được phát triển một
cách phong phú và đa dạng, trẻ cảm thấy mạnh dạn tự tin hơn khi giao tiếp
với mọi người xung quanh. Tạo môi trường học tập cho trẻ là một việc làm vơ

cùng quan trọng bởi có mơi trường hấp dẫn trẻ mới hứng thú, tích cực tham
gia vào các hoạt động.
7.2.2. Biện pháp 2:  Xây dựng kế hoạch phù hợp với độ tuổi:
* Mục đích của biện pháp:
Ngay từ đầu năm học khi được nhận lớp với đặc điểm của trẻ 3-4 tuổi để trẻ
học tốt môn làm quen với Văn học. Tôi đã xây dựng kế hoạch cho trẻ làm
quen với tác phẩm Văn học trong một năm theo 9 chủ đề, đưa ra các yêu cầu
đảm bảo tính vừa sức đối với trẻ từ dễ đến khó như: Giúp trẻ làm quen với
các tác phẩm, phát triển vốn từ, kĩ năng giao tiếp, bên cạnh đó khi xây dựng
kế hoạch tơi chú ý xây dựng kế hoạch sao cho phù hợp với khả năng nhận
thức và điều kiện trang thiết bị thực tế ở lớp, của địa phương. Để tiện theo
dõi sự phát triển của trẻ tôi chia ra làm 3 giai đoạn:
* Nội dung của biện pháp:
Tháng 9 + 10 + 11:
- Đầu năm do sự chú ý, nhận thức, ngơn ngữ của trẻ cịn hạn chế, trẻ cịn nói
ngọng, nói lắp, nói tiếng địa phương, do vậy 2 chủ đề đầu là chủ đề “Trường
mầm non”, “Bản thân”, “Gia đình” Tơi lựa chọn các bài thơ, câu truyện, những
bài ca dao, đồng dao theo chủ đề có nội dung gần gũi, ngắn gọn, dễ hiểu, lời
đối thoại của các nhân vật rõ ràng để dạy và kể cho trẻ nghe, tôi xác định mục
tiêu nhấn mạnh kĩ năng đọc thơ, nghe, hiểu nội dung bài thơ, câu truyện cho
trẻ. Nhằm mục đích dạy trẻ biết đọc, nghe, hiểu. Từ đó giúp trẻ phát triển
nhận thức, ngôn ngữ, sự tập trung chú ý và ghi nhớ có chủ đích.

skkn


Ví dụ: Thơ: Bạn mới, cơ giáo của con, Thăm nhà bà, mẹ và con…
            Truyện: Bé yêu trăng, đôi bạn tốt, đơi tai xấu xí,.Ba cơ tiên….
- Đến giữa năm sự chú ý, nhận thức của trẻ phát triển, vốn từ của trẻ phong
phú hơn, trẻ đã nói được rõ câu, nhiều trẻ khơng cịn nói lắp, nói ngọng tơi

đưa ra các yêu cầu cao hơn nhằm phát triển khả năng nghe nói và biểu đạt
suy nghĩ của mình cho trẻ nhất là khả năng giao tiếp với mọi người xung
quanh.
Tháng 12 + 1+2:
 Ở giai đoạn này tôi tập trung vào việc dạy và khuyến khích trẻ đọc thơ diễn
cảm, biết bắt chước giọng điệu các nhân vật trong truyện. Vì vậy tơi lựa chọn
các tác phẩm văn học có nội dung biểu cảm, các nhân vật, lời đối thoại rõ
ràng, ngắng gọn thể hiện rõ tính cách nhân vật.
 - Các chủ đề:, Nghề nghiệp, động vật, thực vật. Với các bài thơ, câu truyện,
các trò chơi phù hợp với từng chủ đề để kích thích trẻ bắt chước giọng điệu,
ngữ điệu của bài thơ. Lời đối thoại của các nhân vật. Khơng những thế tơi cịn
khuyến khích trẻ đọc thơ và nói lại nội dung bài thơ bằng ngơn ngữ của trẻ,
trẻ có thể thảo luận cùng bạn. Qua đó giúp trẻ phát triển khả năng nghe, hiểu
và đặc biệt là kĩ năng giao tiếp với mọi người xung quanh.
Ví dụ: Thơ: Làm nghề như bố, Em làm thợ xây, Làm bác sĩ, Rong và cá, Đàn
gà con.
             Truyện: Chuột nhắt đi khám bệnh, Chú vịt xám, Bác Gấu đen và hai chú
Thỏ.
Ví dụ: Bắt chiếc tiếng kêu của các con vật, Tìm nhanh nói đúng,  Ai nhanh
hơn, nhìn hình nói đúng tên.
 

skkn


Ví dụ: Truyện: Cơ bé qng khăn đỏ.
Tơi cho trẻ nhập vai vào các nhân vật trong truyện như: Chó sói, Bà ngoại …
và cơ là người dẫn truyện cùng trẻ.
Ví dụ: Truyện: Bác gấu đen và 2 chú thỏ. Tơi cho trẻ đóng vai bác gấu, Thỏ
trắng, thỏ nâu và cơ là người dẫn truyện.

(Trẻ đóng vai Bác gấu đen và 2 chú thỏ)
Tháng 3 + 4 + 5::
- Đến cuối năm nhận thức và ngôn ngữ của trẻ phát triển phong phú hơn, hầu
hết trẻ nhanh hiểu các nội dung bài thơ, câu truyện, nhanh thuộc thơ, các bài
ca dao, đồng dao, trẻ nói được trịn câu, rõ ý, nhiều trẻ khơng cịn nói lắp, nói
ngọng, tơi đưa ra kế hoạch với các yêu cầu cao hơn nhằm phát triển khả
năng đọc, kể và biểu đạt suy nghĩ của mình cho trẻ, nhất là khả năng đối
thoại, đóng kịch.
Với các chủ đề: Giao thông, Nước và các hiện tượng tự nhiên, Quê hương đất
nước- Bác Hồ-  tôi lựa chọn các câu chuyện phù hợp với từng chủ đề để dạy
trẻ. :
Ví dụ: Thơ: Xe chữa cháy, Tín hiệu đèn màu, Mẹ và bé, Mưa rơi, Ông mặt trời.
             Truyện:   Xe đạp trên đường phố, Sự tích ngày và đêm” “Giọt nước tí
xíu”
Ví dụ: Bắt chiếc tiếng kêu của các phương tiện GT, Tìm nhanh nói đúng,  Vật
gì biết mất, nhìn hình nói đúng tên.
Ví dụ: Truyện: Bác gấu đen và 2 chú thỏ. Tơi cho trẻ đóng vai bác gấu, Thỏ
trắng, thỏ nâu và cô là người dẫn truyện.
Khi thực hiện kế hoạch mà tôi xây dựng tô thấy trẻ phát triển rõ rệt: trẻ hứng
thú tham gia các hoạt động Văn học, hiểu nội dung bài thơ, câu truyện, nhanh

skkn


thuộc thơ, ngồi ra trẻ cịn biết thể hiện giọng điệu khi đọc thơ, biết bắt
chước giọng điệu các nhận vật trong truyện. Qua đó giúp trẻ phát triển tồn
diện nhất là kỹ năng nói, giao tiếp, trẻ mạnh dạn tự tin hơn.
7.2.3. Biện pháp 3:  Làm đồ dùng đồ chơi:
Với đặc điểm của trẻ mầm non, trẻ trực quan hình tượng là chủ yếu, bởi vậy
đồ dùng đồ chơi chính là phương tiện chủ yếu của trẻ, giúp trẻ nhận biết kiến

thức dễ dàng và hào hứng trong khi học.
- Trong thực tế giảng dạy ở lớp tôi nhận thấy hoạt động nào mà cô chuẩn bị
đồ dùng đồ chơi phong phú, sẽ tạo được hứng thú và thu hút trẻ tham gia
tích cực vào các hoạt động, giờ học đạt hiệu quả cao. Chính vì vậy việc làm đồ
dùng đồ chơi cũng là 1 biện pháp quan trọng và cần thiết, nhất là trong giờ
đọc thơ, kể chuyện.. Vì thế tôi đã nghiên cứu làm nhiều đồ dùng đồ chơi
phong phú về  chủng loại đa dạng về màu sắc, sử dụng nhiều đồ dùng trực
quan sinh động, tạo ra các đồ dùng phát ra các âm thanh, đặc biệt đồ dùng
phải có tính thẩm mĩ và đảm bảo an tồn cho trẻ. Nên trước khi vào bài mới
tơi đã chuẩn bị rất công phu về đồ dùng đồ chơi đẹp và hấp dẫn phù hợp với
từng đề tài.
           Ví dụ: Qua bài thơ “Đàn gà con”
Tôi chuẩn bị các chú gà và quả trứng được làm từ vải dạ nhồi bông, đồ dùng
tự làm mang tính chân thực, sinh động, gần gũi với trẻ, giúp trẻ tò mò, tăng
sự chú ý tiếp thu của trẻ vào tiết học.
Dựa vào từng bài học tơi sưu tầm các ngun vật liệu khuyến khích và dạy trẻ
làm đồ dùng đồ chơi phù hợp với nội dung từng tác phẩm Văn học.
Ví dụ:
- Ngồi giờ học tơi cịn dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ vui chơi, trẻ tự
tạo ra những đồ chơi cùng cơ giáo từ các ngun vật liệu có sẵn ở địa

skkn


phương như: lá cây, giấy vụn, quần áo, vải vụn, lõi giấy vệ sinh, bìa cứng, hộp
xốp, thanh tre, gỗ, hột hạt. Trẻ vẽ và tơ màu những hình ảnh trẻ sưu tầm
được sau đó cơ gợi mở cho trẻ làm ra những con rối thật xinh xắn.

( Đồ dùng cho trẻ hoạt động văn học)
 

skkn


    (Trẻ tự làm đồ chơi phục vụ cho hoạt động làm quen với tác phẩm Văn học)
7.2.4. Biện pháp 4: Trao đổi gợi mở và trò chuyện với trẻ về tác
phẩm Văn học.
* Mục đích của biện pháp:
 - Nhằm giúp trẻ hiểu được nội dung ý nghĩa của tác phẩm, biết trả lời các câu
hỏi  mạch lạc rõ ràng. Hiểu và biết ý nghĩa các từ khó trong từng tác phẩm Văn
học. Qua đó mở rộng và phát triển trí tưởng tượng, tư duy, sáng tạo, trẻ thêm yêu
cái đẹp, cái tốt, ghét cái xấu, từ đó giúp trẻ phát triển và hồn thiện nhân cách.
* Nội dung và cách thực hiện:

skkn


        Phương pháp trao đổi gợi mở - trò chuyện với trẻ về tác phẩm
nhằm kích thích hoạt động nhận thức pháp huy tính tích cực của trẻ.
Phương pháp này địi hỏi phải lôi cuốn trẻ tham gia vào trao đổi, bộc lộ
suy nghĩ và cảm nhận riêng của mình điều đó giúp trẻ lắm được nội
dung của tác phẩm và có một số kỹ năng giao tiếp cần thiết.
Ví dụ:  Khi đọc bài thơ “Đôi mắt của em” cô giáo có thể đặt một số câu
hỏi:
- Nhà thơ đã miêu tả đơi mắt đẹp như thế nào? Nói đơi mắt để làm gì?...?
“Đơi mắt xinh xinh
Đơi mắt trịn trịn
Giúp em nhìn thấy
Mọi vật xunh quanh”
        Khi trẻ trả lời được các câu hỏi này tức là sự chú ý, cảm nhận của

trẻ đã tập trung vào nội dung của bài thơ.
Ví dụ:  Câu truyện  “Cơ bé qng khăn đỏ”. Cơ có thể đưa ra một số câu
hỏi:
- Vì sao mọi người gọi cô bé là cô bé quàng khăn đỏ? Cơ bé qng khăn
đỏ đi đâu? Làm gì?...?
        Như vậy, mỗi giờ dạy trẻ làm quen với tác phẩm Văn học cô giáo
không chỉ đọc, kể diễn cảm bài thơ, câu chuyện mà còn phải đặt ra các
câu hỏi đúng giúp trẻ hiểu được những nội dung trong tác phẩm. Ngồi
ra cơ giáo cịn phải đặt những câu hỏi để trẻ liên hệ với cuộc sống của
mình.
Ví dụ:  Nếu chúng mình là cơ bé qng khăn đỏ thì chúng mình sẽ thế
nào?

skkn


        Ở đây sự giao tiếp giữa cô và trẻ cần cởi mởi, tự nhiên như một
cuộc trị chuyện có định hướng, tức là phải căn cứ vào mục đích yêu cầu
hệ thống câu hỏi. Quá trình giúp trẻ hiểu tác phẩm thì cơ giáo cần chú ý
giảng giải cho trẻ những từ khó, cơ giáo dùng lời lẽ của mình để giải
thích cho trẻ hiểu về tác phẩm, đặc biệt là giải thích từ mới bằng lời
giảng giải hoặc kết hợp với đồ dùng trực quan. Giải thích từ trong Văn
học là một vấn đề khó, nếu giải thích khơng khéo sẽ bị lơi thơi, dài dịng
cho nên cơ cần thật hiểu và có cách giải thích đơn giản để làm sao cho
trẻ hiểu được nội dung, ý nghĩa của từ mà không làm mất đi cảm xúc
thẩm mĩ chung tác phẩm mang lại.
Ví dụ:  Trong bài thơ “ Cây dây leo”:
“Cây dây leo.
Bé tí teo.
Ở trong nhà.

Lại bị ra.
Ngồi cửa sổ.
Và nghển cổ.
Lên trời cao.”
Cơ cần giải thích từ “Nghển cổ”, để cho trẻ hiểu được tác giả ví cây như
con người biết vươn lên, bị ra tìm ánh sáng, sự sống. (Cơ có thể nói ngắn
gọn cho trẻ rễ hiểu nghển cổ là như chúng ta ngửa cổ nhìn lên phía
trên).

skkn