CÁCH TIẾN HÀNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG pot

1
B. CÁCH TIẾN HÀNH NCKHSPƯD
1
B1. Xác định đề tài nghiên cứu
B2. Lựa chọn thiết kế nghiên cứu
B3. Thu thập dữ liệu nghiên cứu
B4. Phân tích dữ liệu
B5. Báo cáo đề tài nghiên cứu
2
B1. Xác định đề tài NCKHSPƯD bằng cách
nào?
•
Tìm hiểu hiện trạng – xác định nguyên nhân
•
Đưa ra các giải pháp thay thế
•
Xác định vấn đề nghiên cứu
•
Xây dựng giả thuyết nghiên cứu
2
3
1. Tìm hiểu hiện trạng (suy ngẫm về tình hình hiện tại)
-
Nhìn lại các vấn đề trong dạy học/QLGD.
-
Vấn đề thường được GV đưa ra:
+ Vì sao nội dung/bài học này không thu hút học sinh tham gia?
+ Vì sao kết quả học tập của học sinh sụt giảm khi học nội dung
này?
+ Phương pháp này có nâng cao kết quả học tập của học sinh hay
không?

+ Có cách nào tốt hơn để thay đổi nhận thức của cha mẹ học sinh
về giáo dục trong nhà trường không?
+ Vì sao GV không thực hiện đổi mới PPDH?
+ Vì sao có nhiều HS bỏ học/đi học muộn/…?
+ Vì sao chất lượng bồi dưỡng GV về đổi mới PPDH ở địa phương
chưa hiệu quả?
+ Vì sao thiếu GV ở vùng sâu, vùng xa?
+ …
3
4
- Giáo viên bắt đầu tập trung vào vấn đề cụ
thể để tiến hành NCKHSPƯD:
+ Xác định các nguyên nhân gây ra thực
trạng.
+ Chọn một nguyên nhân có thể tác
động.
4
5
2. Đưa ra các giải pháp thay thế
Có thể tìm giải pháp thay thế từ nhiều nguồn
khác nhau:
+ Các giải pháp đã được triển khai thành công
tại nơi khác.
+ Điều chỉnh từ các mô hình khác.
+ Các giải pháp được đề cập trong các tài liệu
đã được công bố.
+ Các giải pháp do chính giáo viên nghĩ ra.
=> Bước đầu xác định tên đề tài
(Trong quá trình tìm các giải pháp thay thế, GV cần đọc
nhiều bài nghiên cứu giáo dục bàn về các vấn đề tương

tự - quá trình tìm hiểu lịch sử NC vấn đề)
5
6
3. Xác định vấn đề nghiên cứu
Một đề tài NCKHSPƯD thường có từ 1 đến 3
vấn đề nghiên cứu được viết dưới dạng
câu hỏi.
6
7
Đề tài
sử dụng phần mềm mô phỏng flash nhằm làm
tăng hứng thú và kết quả học tập của HS khi
học chương 1 “ cấu tạo nguyên tử” môn Hóa
học 10 trường THPT A.
Vấn đề
nghiên
cứu
1.Việc sử dụng phần mềm mô phỏng flash
trong dạy học chương 1 “Cấu tạo nguyên tử”
môn Hóa học có làm tăng hứng thú học tập
của học sinh lớp 10 trường A không?
2. Việc sử dụng phần mềm mô phỏng flash
trong dạy học chương 1 “Cấu tạo nguyên tử”
môn Hóa học có làm tăng kết quả học tập của
học sinh lớp 10 trường A không?
Ví dụ về xác định vấn đề nghiên cứu
7
8
•
Mỗi NCKHSPƯD khởi đầu bằng một vấn đề và phải là một

vấn đề có thể nghiên cứu được. Vì vậy, vấn đề cần:
1. Không đưa ra đánh giá về giá trị.
2. Có thể kiểm chứng bằng dữ liệu.
9
•
Các ví dụ sau sẽ đưa ra các vấn đề nghiên cứu có và
không có đánh giá về giá trị.
10
Ví dụ 2
-
Việc sử dụng phần mềm vẽ hình động
có làm tăng kết quả học tập Hình học
không gian của HS lớp 11 trường B không?
Phân
tích
Vấn đề CÓ THỂ nghiên cứu được vì từ
“có làm tăng” (không có nhận định về giá trị).
Ví dụ 1
-
Việc sử dụng phần mềm vẽ hình động
có phải là cách tốt nhất làm tăng kết quả
học tập Hình học không gian của
HS lớp 11 trường B không ?
Phân
tích
Vấn đề KHÔNG nghiên cứu được
vì từ “tốt nhất” (nhận định về giá trị )
10
11
Một khía cạnh quan trọng khác của vấn đề nghiên

cứu là khả năng kiểm chứng bằng dữ liệu.
+ Suy nghĩ xem cần thu thập loại dữ liệu
nào?
+ Tính khả thi của việc thu thập những
dữ liệu đó?

11
12
Vấn đề
nghiên
cứu
1.Việc sử dụng phần mềm mô phỏng flash trong
dạy học chương 1 “Cấu tạo nguyên tử” môn Hóa
học có làm tăng hứng thú học tập của học sinh lớp
10 trường A không?
2. Việc sử dụng phần mềm mô phỏng flash trong
dạy học chương 1 “Cấu tạo nguyên tử” môn Hóa
học có làm tăng kết quả học tập của học sinh lớp
10 trường A không?
Dữ liệu sẽ
được thu
thập

1. Bảng điều tra hứng thú học tập của học sinh
2. Kết quả các bài kiểm tra trên lớp của học
sinh (Chương Cấu tạo nguyên tử)
13
4. Xây dựng giả thuyết
nghiên cứu
•

Giả thuyết nghiên cứu là một câu trả lời giả định cho vấn
đề nghiên cứu và sẽ được kiểm chứng bằng dữ liệu.
14
Vấn đề
nghiên
cứu
1.Việc sử dụng phần mềm mô phỏng flash trong dạy học
chương 1 “Cấu tạo nguyên tử” môn Hóa học có làm
tăng hứng thú học tập của học sinh lớp 10 trường A
không?
2. Việc sử dụng phần mềm mô phỏng flash trong dạy học
chương 1 “Cấu tạo nguyên tử” môn Hóa học có làm
tăng kết quả học tập của học sinh lớp 10 trường A
không?
Giả
thuyết
1. Có, việc sử dụng phần mềm mô phỏng flash trong dạy
học chương 1 “Cấu tạo nguyên tử” môn Hóa học sẽ làm
tăng hứng thú học tập của học sinh.
2. Có, việc sử dụng phần mềm mô phỏng flash trong dạy
học chương 1 “Cấu tạo nguyên tử” môn Hóa học sẽ làm
tăng kết quả học tập của học sinh.
Ví dụ về xây dựng giả thuyết NC
15
-
Có hai dạng giả thuyết nghiên cứu chính:
Giả thuyết
không có nghĩa
(Ho)
Dự đoán hoạt động thực nghiệm

sẽ không mang lại hiệu quả.
Giả thuyết
có nghĩa (Ha)
Dự đoán hoạt động thực nghiệm
sẽ mang lại hiệu quả.
15
16
Vấn đề nghiên cứu
Giả thuyết
không có nghĩa (Ho)
Giả thuyết có nghĩa
( Ha: H1, H2, H3, )
Không
định hướng
Có định hướng
Có sự khác biệt giữa các nhóm Một nhóm có kết quả tốt hơn
nhóm kia
16
Không có sự khác biệt giữa các nhóm
17
Giả thuyết có nghĩa (Ha): có thể có hoặc không có
định hướng. Giả thuyết có định hướng sẽ dự đoán định
hướng của kết quả, giả thuyết không định hướng chỉ dự
đoán có sự thay đổi. Ví dụ sau sẽ minh họa cho điều này.

17
Giả thuyết có
định hướng
Có, nó làm tăng kết quả học
tập của học sinh

Giả thuyết
không định
hướng
Có, nó sẽ làm thay đổi hứng
thú học tập của học sinh
18
Một số lưu ý khi áp dụng
B1. Xác định đề tài nghiên cứu:
•
Tìm hiểu thực trạng: căn cứ vào các vấn đề “nổi cộm”
trong thực tế GD ở địa phương, khó khăn, hạn chế trong
DH/QLGD; Tìm nguyên nhân, chọn 1 nguyên nhân để tác
động.
•
Tìm giải pháp thay thế: nên tham khảo các kinh nghiệm,
tài liệu có nội dung liên quan.
•
Dự kiến tên đề tài, xác định vấn đề NC, xây dựng giả
thuyết NC.
(Sử dụng sơ đồ tư duy để tìm hiểu thực trạng, nguyên
nhân, giải pháp thay thế, dự kiến tên đề tài, xác định vấn
đề NC, xây dựng giả thuyết NC)
19
- Hiện trạng:
- Hiện trạng:


HS lớp 10 trường THPT A có kết quả học tập
HS lớp 10 trường THPT A có kết quả học tập
chương 1” cấu tạo nguyên tử “ môn hóa học rất thấp.

chương 1” cấu tạo nguyên tử “ môn hóa học rất thấp.
-
-
Liệt kê các nguyên nhân
Liệt kê các nguyên nhân
:
:
kiến thức trừu tượng, HS chưa
kiến thức trừu tượng, HS chưa
quen với cách học ở THPT, GV chỉ sử dụng phương pháp
quen với cách học ở THPT, GV chỉ sử dụng phương pháp
thuyết trình kết hợp minh họa bằng tranh ảnh, mô hình.
thuyết trình kết hợp minh họa bằng tranh ảnh, mô hình.
-
-
Chọn nguyên nhân:
Chọn nguyên nhân:
GV chỉ sử dụng phương pháp thuyết
GV chỉ sử dụng phương pháp thuyết
trình kết hợp minh họa bằng tranh ảnh, mô hình.
trình kết hợp minh họa bằng tranh ảnh, mô hình.


-
-
Biện pháp tác động:
Biện pháp tác động:


s

s
ử
ử
d
d
ụng
ụng
phầm mềm mô phỏng flash
phầm mềm mô phỏng flash
để
để


gây
gây
hứng thú, giúp HS
hứng thú, giúp HS
hi
hi
ểu
ểu
rõ hiện tượng và bản chất các nội
rõ hiện tượng và bản chất các nội
dung
dung
kiến thức trong chương 1.
kiến thức trong chương 1.
19
Ví dụ:
20

-


Tên đề tài:
Tên đề tài:




S
S
ử
ử
d
d
ụng
ụng
phần mềm mô phỏng flash nhằm l
phần mềm mô phỏng flash nhằm l
àm
àm
t
t
ă
ă
ng hứng thú
ng hứng thú
và kết quả học tập của HS khi
và kết quả học tập của HS khi
học

học
chương 1 “ cấu tạo nguyên
chương 1 “ cấu tạo nguyên
tử”
tử”
môn
môn
Hóa học 10
Hóa học 10
trường THPT
trường THPT
A.
A.
-
-


Vấn đề nghiên cứu
Vấn đề nghiên cứu:




1.Việc sử dụng phần mềm mô phỏng flash trong dạy
1.Việc sử dụng phần mềm mô phỏng flash trong dạy
học
học
chương 1 “Cấu tạo nguyên tử”
chương 1 “Cấu tạo nguyên tử”
môn

môn
Hóa học có làm tăng
Hóa học có làm tăng
h
h
ứng thú
ứng thú
học tập của học
học tập của học
sinh lớp 10 trường A không?
sinh lớp 10 trường A không?
2. Việc sử dụng phần mềm mô phỏng flash trong dạy
2. Việc sử dụng phần mềm mô phỏng flash trong dạy
học
học
chương 1 “Cấu tạo nguyên tử”
chương 1 “Cấu tạo nguyên tử”
môn
môn
Hóa học có làm tăng kết
Hóa học có làm tăng kết
quả học tập của học sinh lớp 10 trường A không?
quả học tập của học sinh lớp 10 trường A không?
20
21
-
Giả thuyết nghiên cứu
Giả thuyết nghiên cứu
:
:

1.
1.


Có, việc sử dụng phần mềm mô phỏng flash trong dạy
Có, việc sử dụng phần mềm mô phỏng flash trong dạy
học
học
chương 1 “Cấu tạo nguyên tử”
chương 1 “Cấu tạo nguyên tử”
môn
môn
Hóa học sẽ làm tăng
Hóa học sẽ làm tăng
hứng thú học tập của học sinh.
hứng thú học tập của học sinh.
2. Có, việc sử dụng phần mềm mô phỏng flash trong dạy
2. Có, việc sử dụng phần mềm mô phỏng flash trong dạy
học
học
chương 1 “Cấu tạo nguyên tử”
chương 1 “Cấu tạo nguyên tử”
môn
môn
Hóa học sẽ làm tăng kết
Hóa học sẽ làm tăng kết
quả học tập của học sinh.
quả học tập của học sinh.
21