Báo cáo " Tác động của kinh tế thị trường đến tình hình tội phạm và phòng ngừa tội phạm ở nước ta " potx

nghiên cứu - trao đổi
42 tạp chí luật học số 1/2010







TS. Trần Hữu Tráng *
1. Hn hai mi nm thc hin ng li
i mi do i hi i biu ton quc ln th
VI ca ng cng sn Vit Nam (12/1986)
khi xng vi phng chõm i mi ton
din c v t duy, phong cỏch, t chc v
cỏn b, c kinh t, chớnh tr, xó hi v i
ngoi, nhng trc ht l i mi t duy,
nht l t duy kinh t,
(1)
nn kinh t nc ta
ó t c nhiu thnh tu quan trng. T
nc phi nhp khu lng thc, nc ta ó
sn xut lng thc v vn lờn tr thnh
mt trong nhng nc xut khu lng thc,
nụng sn ln trờn th gii vi cỏc mt hng
chin lc nh lỳa go, c phờ. Tc tng
trng ca nn kinh t luụn n nh, i sng
ngi dõn ngy cng c nõng cao.
(2)

Nn
kinh t th trng nc ta ang dn hỡnh
thnh v phỏt trin: Nn kinh t th trng cú
s lónh o ca ng.
(3)
Khỏc vi cỏc nn
kinh t th trng trờn th gii, nn kinh t th
trng nc ta cú cỏc c trng c bn sau:
- Kinh t th trng ang c hỡnh thnh
v phỏt trin di s thỳc y ca tin trỡnh
phỏt trin hin i ca nn kinh t ton cu.
Khung phỏp lớ c bn lm tin cho s phỏt
trin ca nn kinh t th trng ó dn hon
thin nhng vic th ch hoỏ cỏc quan h s
hu v phõn phi cũn cha hon ton thoỏt
khi nhng du n ca thi bao cp, vỡ vy
khụng nhng cha thc s gii phúng ht cỏc
nng lc sn xut m cũn to ra s trỡ tr trong
phỏt trin, phỏt sinh nhiu tiờu cc trong cỏc
hot ng qun lớ kinh t.
- Cỏc yu t th trng v cỏc loi th
trng cũn cha c phỏt trin ng b.
t ai, sc lao ng, khoa hc cụng ngh
cha c xem l hng hoỏ, nờn th trng
sc lao ng, t ai v khoa hc cụng
ngh cha c xỏc lp v vn hnh theo
nguyờn lớ ca nn kinh t th trng, trỡnh
qun lớ kinh t rt thp. iu ú ó gõy cn
tr cho s phỏt trin ca nn kinh t cng
nh d lm phỏt sinh tiờu cc.

- Kinh t th trng nc ta cũn cha thc
s cú c nn tng vng chc. Cỏc ch th
kinh doanh cũn trỡnh phỏt trin thp, nng
sut, hiu qu v sc cnh tranh thp, cha
thc s nng ng, cha phỏt huy ht ni lc.
Nn kinh t cũn thiu nhng t chc kinh t
mnh cú th to ra nhng chui sn phm
thng hiu ton cu, to nn tng vng chc
cho s phỏt trin ca ton b nn kinh t.
- Nn kinh t th trng nc ta mc dự
mi ang trong giai on hỡnh thnh v phỏt
trin nhng li c xõy dng theo khuụn
mu kinh t th trng hin i ca th gii:
Kinh t th trng cú s qun lớ, iu tit ca
* Ging viờn Khoa lut hỡnh s
Trng i hc Lut H Ni


nghiªn cøu - trao ®æi
t¹p chÝ luËt häc sè 1/2010 43

Nhà nước. Nhà nước vừa là chủ thể kinh tế
công vừa là chủ thể quản lí, điều tiết nền kinh
tế. Điều này vừa tạo thuận lợi giúp chúng ta
nhanh chóng đạt được trình độ của nền kinh
tế thị trường phát triển nhưng đồng thời cũng
tạo sức ép cho nền kinh tế bởi khi mà trình độ
quản lí kinh tế còn quá thấp, không tương
xứng với trình độ phát triển của nền kinh tế sẽ
tạo ra nhiều kẽ hở làm phát sinh tiêu cực.

(4)

2. Xuất phát từ những đặc điểm đặc trưng
của nền kinh tế thị trường nước ta, bên cạnh
những thành quả kinh tế quan trọng đã đạt
được, nền kinh tế thị trường cũng ảnh hưởng
đáng kể đến tình hình tội phạm. Bảng sau cho
chúng ta thấy “bức tranh toàn cảnh” về tình
hình tội phạm nước ta giai đoạn 2001 – 2007.

Bảng 1: So sánh mức độ gia tăng của một số nhóm tội thời kì 2001 - 2007
(5)

Năm 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
SL 27.211 27.633 28.753 30.503 33.440 39.556 37.820
Các tội XPSH
% 100 101,55 105,67 112,1 122,89 145,37 138,99
SL 8.286 9.042 11.793 16.735 17.871 20.979 24.295
Các tội XPATCC,
TTCC
% 100 109,12 142,32 201,97 215,68 253,86 293,21
SL 10.678 12.194 14.590 11.790 12.233 12.530 11.978
Các tội phạm

về ma tuý
% 100 114,2 136,6 110,4 114,6 117,3 112,2
SL 8.823 8.802 9.685 11.927 11.262 13.270 13.124
Các tội XPTM, SK,
NP, DD của con người

% 100 99,8 109,8 135,2 127,6 150,4 148,7
SL 956 1.106 1.445 1.711 1.713 1.650 1.477
Các tội
XPTTQLKT
% 100 115,7 151,2 179 179,2 172,6 154,5
SL 631 612 186 457 453 701 901
Các tội phạm

về tham nhũng
% 100 0,97 0,29 72,4 71,8 111,1 142,8
SL 44 45 72 293 286 329 271
Các tội phạm

về môi trường
% 100 102,3 163,6 665,9 650 747,7 615,9
SL 1.592 1.822 1.841 2.037 2.060 2.364 2.129
Các tội phạm khác
% 100 114,4 115,6 128 129,4 148,5 133,7
SL
58.221 61.256 68.365 75.453 79.318 91.379 91.995
Tổng
% 100 105,2 117,4 129,6 136,2 157 158

Bảng trên cho thấy những năm gần đây
số lượng tội phạm nước ta gia tăng rất
nhanh. Nếu như các năm 2001 đến 2003 sự
gia tăng của tội phạm còn thấp thì từ năm
2004 tội phạm đã gia tăng đáng kể. Đặc biệt
số lượng bị cáo bị đưa ra xét xử các năm
2006 và 2007 tăng hơn gấp rưỡi so với năm

2001 lần lượt là 157 và 158%. Cơ cấu và
diễn biến của từng nhóm, từng loại tội cũng
khác nhau.


nghiªn cøu - trao ®æi
44 t¹p chÝ luËt häc sè 1/2010


Bảng 2: Số lượng bị cáo đã xét xử sơ thẩm
thời kì 2001 - 2007 theo nhóm tội danh
STT Các tội danh Số bị cáo
1. Các tội xâm phạm sở hữu 224.916
2. Các tội xâm phạm ATCC, TTCC 109.001
3. Các tội phạm về ma tuý 85.993
4. Các tội xâm phạm TM, SK, NP, DD của con người 76.893
5. Các tội xâm phạm trật tự kinh tế 10.058
6. Các tội phạm về tham nhũng 3.941
7. Các tội phạm khác 15.185
Tổng 525.987

Biểu đồ 1: Cơ cấu số lượng bị cáo bị xét xử sơ thẩm
thời kì 2001 - 2007 theo nhóm tội danh (tỉ lệ %)
16.35
14.62
1.91
0.75
2.89
20.72
42.76

Các tội xâm phạm sở hữu (42.76%)
Các tội XPATCC, TTCC (20.72%)
Các tội phạm về ma tuý (16.35%)
Các tội XPTM, SK, NP, DD (14.62%)
Các tội XPTTKT (1.91%)
Các TP về tham nhũng (0.75%)
Các tội phạm khác (2.89%)


Bảng 2 và biểu đồ 1 cho thấy nhóm tội
xâm phạm sở hữu chiếm tỉ lệ nhiều nhất trong
tổng số tội phạm với 224.916 bị cáo chiếm tỉ
lệ 42,76% tổng số bị cáo. Về diễn biến: Từ
2004 đến 2007 số lượng bị cáo phạm các tội
của nhóm tội này đã gia tăng nhanh chóng.
Đặc biệt năm 2006 so với năm 2001 gần gấp
rưỡi (145,37%). Nhóm tội xâm phạm an toàn
công cộng, trật tự công cộng cũng chiếm tỉ lệ
đáng kể với 109.001 bị cáo chiếm tỉ lệ
20,72% và cũng có mức độ gia tăng rất lớn.
Nhóm tội phạm về ma tuý có mức độ gia tăng
không lớn nhưng lại chiếm tỉ lệ đáng kể trong
cơ cấu tội phạm với 85.993 bị cáo chiếm
16,35%. Trong khi đó, nhóm tội xâm phạm
tính mạng, sức khoẻ, nhân phẩm, danh dự của
con người không chỉ chiếm tỉ lệ lớn với 76.893
bị cáo chiếm 14,62% mà còn có mức độ gia
tăng nhanh chóng. Năm 2006 so với năm 2001
nhóm tội này gia tăng hơn 150% và năm
2007 so với năm 2001 là gần 149%. Nhóm tội

phạm về kinh tế, tham nhũng và môi trường


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 1/2010 45

tuy ch chim t l nh trong c cu tng s
ti phm núi chung nhng li cú mc gia
tng rt nhanh chúng. C th, nhúm ti phm
v tham nhng nm 2007 so vi nm 2001 l
142,8%. Nhúm ti xõm phm trt t qun lớ
kinh t cỏc nm 2004, 2005, 2006 so vi nm
2001 u tng trờn 170% v nm 2007 so vi
nm 2001 tng hn 150%. c bit nhúm ti
phm v mụi trng cú mc gia tng k
lc. Cỏc nm 2004, 2005 v 2007 so vi 2001
u tng trờn 600% v nm 2006 so vi nm
2001 tng k lc 747,7%.
Nh vy cú th thy cựng vi s tng
trng nhanh chúng ca nn kinh t, nhiu
nhúm ti phm nc ta thi gian qua ó cú
s gia tng rt nhanh chúng. õy mi ch l
phn ni ca bc tranh ti phm nc ta
thi gian qua (phn ti phm rừ). Bờn cnh
ú vn cũn phn ln ti phm trờn thc t ó
xy ra nhng cha b phỏt hin v x lớ hỡnh
s: Phn ti phm n. Theo mt s cụng
trỡnh nghiờn cu thỡ t l phỏt hin v x lớ
i vi ti tham ụ l 10 - 25% v ti nhn
hi l l 5 - 10%.

(6)
iu ny cú ngha l s
lng ti phm n i vi ti nhn hi l l
90 - 95% v ti tham ụ l 75 - 80%.
3. C cu v din bin ca tỡnh hỡnh ti
phm nc ta chu nh hng ỏng k ca
cỏc nguyờn nhõn cú ngun gc t nh hng
ca nn kinh t th trng. õy cú th k
n cỏc nguyờn nhõn sau õy:
- Nn kinh t th trng phỏt trin nhanh
chúng, bờn cnh vic to ra b mt mi cho
t nc cng phỏt sinh nhiu tiờu cc. Trc
ht phi k n nh hng ca kinh t th
trng vi s tng trng kinh t, m rng
giao lu hp tỏc quc t, s du nhp li sng
phng Tõy ó tỏc ng lm thay i nhiu
quan nim o c truyn thng tt p, hỡnh
thnh tõm lớ tham lam hỏm li, mun lm
giu bng mi cỏch, k c bng cỏc vic lm
phi phỏp trong mt b phn dõn c. Nn kinh
t th trng gii phúng mi nng lc sn
xut, to iu kin cho con ngi lm giu
chớnh ỏng. Mt lp ngi nhanh nhy, nm
bt c c hi ó giu lờn nhanh chúng, cú
cuc sng ng hong. Bờn cnh ú cú mt
b phn khỏc thốm mun cuc sng giu sang
nhng li khụng chu lm n chớnh ỏng,
thm chớ li lao ng ch mun nhanh chúng
v bng mi cỏch cú tin phc v cuc
sng cỏ nhõn n chi trỏc tỏng. Nhng ngi

ny sn sng lm nhng vic bt chớnh
kim tin nh trm cp, la o, thm chớ
buụn lu, buụn bỏn hng gi, git ngi, cp
ti sn, buụn bỏn ma tuý, buụn bỏn ph n,
tr em Chớnh iu ny lm cho mt s
nhúm ti phm gia tng nhanh chúng, c
bit l cỏc ti xõm phm s hu.
Tõm lớ tham lam hỏm li khụng ch thỳc
y con ngi phm ti m cũn thỳc y mt
s ngi tr thnh nn nhõn ca ti phm.
Li dng tõm lớ hỏm li, mt s ngi ó s
dng hỡnh thc vay tr lói cao hay s dng
hỡnh thc ỏnh bc en, mua bỏn nh t
la o. Thm chớ ngi phm ti cũn kờu
gi mi ngi u t trờn mng kim li
nh v la o qua mng ca tp on
Colony Invest vi hng ngn nn nhõn v
hng t ng.
(7)
Ngi phm ti cũn li dng
tõm lớ ham chi bi hng th ca nn nhõn
d d h s dng ma tuý ri ộp buc phi
buụn bỏn, vn chuyn ma tuý, d d lm gỏi
mi dõm, hỡnh thnh cỏc t chc buụn ngi
xuyờn quc gia Quỏ trỡnh nn nhõn hoỏ chu
tỏc ng rt ln bi cỏc yu t tõm lớ, nht l


nghiên cứu - trao đổi
46 tạp chí luật học số 1/2010

cỏc phm cht tõm lớ lch lc ca con ngi.
- S phỏt trin ca nn kinh t th trng
em li s thay i nhanh chúng trong i
sng kinh t. Mt b phn dõn c c
hng li t cỏc chớnh sỏch ca nn kinh t
nh chớnh sỏch n bự rung t, t vic m
ng, xõy cu, xõy dng cỏc cụng trỡnh
cụng cng, m rng ụ th Nhiu ngi
trong s h ó phỏt sinh tõm lớ n chi
hng th, hỡnh thnh thúi quen tiờu xi
thm chớ lao vo cỏc t nn xó hi c bc,
ma tuý Sau khi tiờu ht s tin c n
bự, s ngi ny rt d gia nhp, b sung
vo i ng ngi phm ti. Nn kinh t th
trng cng to ra s xung cp v o c
ca mt b phn cỏn b, ng viờn ch bit
li dng nhng s h trong chớnh sỏch, phỏp
lut v c ch qun lớ phm ti nhm
phc v mc ớch cỏ nhõn mỡnh v gia ỡnh.
- Nn kinh t th trng nc ta cũn
cha cú nn tng vng chc nờn cha to
c nhiu vic lm cho ngi lao ng.
Thiu vic lm dn n thiu thn v kinh t
v t ú dn n vic phỏt sinh ti phm.
Nghiờn cu ti la o chim ot ti sn
cho thy cú n 30,8% s ngi phm ti
khụng cú vic lm.
(8)
Theo s liu ca C16

B cụng an thỡ s ngi phm ti do tht
nghip l 41,8%.
(9)
i vi ti trm cp ti
sn, nghiờn cu 586 b cỏo b truy cu
TNHS v ti trm cp ti sn cú 257 ngi
chim 43,85% khụng cú ngh nghip.
(10)

- Nh trờn ó phõn tớch, mc dự nn kinh
t th trng nc ta mi trong giai on hỡnh
thnh v phỏt trin nhng chỳng ta ó xõy
dng nn kinh t theo khuụn mu hin i ca
cỏc nc kinh t th trng giai on cao.
iu ny to ra nhiu thun li nhng cng
phỏt sinh khụng ớt khú khn khi m trỡnh
qun lớ nn kinh t cũn quỏ thp, cha tng
xng vi tớnh cht ca nn kinh t. S khụng
phự hp ny ó to ra nhiu bt cp v trong
nhiu trng hp lm phỏt sinh ti phm. B
mỏy qun lớ hnh chớnh cng knh, chng chộo,
th tc rm r, hot ng thiu hiu qu, buụng
lng hot ng kim tra giỏm sỏt, vn hoỏ
cụng s cũn nng n t tng quan liờu, hỏch
dch lm cho chỳng ta khú nm bt, khú
qun lớ tt nn kinh t-xó hi. õy l nguyờn
nhõn lm cho cỏc ti xõm phm an ton cụng
cng, trt t cụng cng, nhúm ti xõm phm
s hu, nhúm ti phm v ma tuý, nhúm ti
xõm phm trt t qun lớ kinh t gia tng

nhanh chúng. Hot ng ca cỏc c quan bo
v phỏp lut tuy ó cú nhiu c gng nhng
vn cha ỏp ng c yờu cu ca cuc u
tranh chng v phũng nga ti phm cng l
nguyờn nhõn lm cho ti phm gia tng.
S bt cp ca nn kinh t cũn c th
hin trong s thiu hon thin ca h thng
chớnh sỏch v phỏp lut. Cỏc chớnh sỏch qun
lớ thu, ti chớnh, tin t, ti sn cũn nhiu s
h, cỏc quan h s hu v phõn phi cũn cha
hon ton thoỏt khi nhng du n ca thi
bao cp l nguyờn nhõn thun li cho nhúm ti
phm v tham nhng, nhúm ti xõm phm s
hu gia tng. Chớnh sỏch thu hi t nụng
nghip cha ng b vi chớnh sỏch to vic
lm, o to ngh lm cho mt b phn nụng
dõn ri vo tỡnh trng tht nghip. H thng
phỏp lut cha y v hon thin m bo
cho s vn hnh ca nn kinh t th trng vỡ
vy vn cũn nhiu k h ngi phm ti li
dng thc hin cỏc hnh vi phm ti.
4. Phũng chng ti phm luụn l nhim
v trng tõm ca nc ta trong bt kỡ giai


nghiªn cøu - trao ®æi
t¹p chÝ luËt häc sè 1/2010 47

đoạn nào của tiến trình lịch sử. Trong giai
đoạn hiện nay, phòng chống tội phạm hơn lúc

nào hết cần đặc biệt được chú trọng bởi dưới
tác động của kinh tế thị trường, diễn biến của
tình hình tội phạm nước ta thời gian gần đây
là vô cùng phức tạp và có chiều hướng gia
tăng nhanh chóng. Phòng chống tội phạm đòi
hỏi phải tập trung làm hạn chế các nguyên
nhân phát sinh tội phạm do ảnh hưởng tiêu
cực của nền kinh tế thị trường. Phòng chống
tội phạm trong nền kinh tế thị trường hiện nay
cần tập trung vào các biện pháp sau:
a. Các biện pháp đấu tranh chống tội phạm
Đấu tranh chống tội phạm được hiểu là
các hoạt động phát hiện và xử lí tội phạm.
(11)

Hoạt động này chủ yếu do các cơ quan điều
tra, viện kiểm sát, toà án và thi hành án thực
hiện. Công tác phát hiện và xử lí tội phạm
của các cơ quan bảo vệ pháp luật nước ta
thời gian qua đã đạt được nhiều thành công.
Nhiều vụ phạm tội nghiêm trọng đã được
phát hiện và xử lí. Tuy nhiên, tỉ lệ tội phạm
ẩn còn cao chứng tỏ hiệu quả hoạt động của
các cơ quan này còn chưa đáp ứng được yêu
cầu đấu tranh chống tội phạm. Kinh tế thị
trường không chỉ tạo ra sự thay đổi lớn cho
bộ mặt nền kinh tế mà còn tạo những điều
kiện vật chất cho hoạt động tội phạm. Người
phạm tội đang cấu kết hình thành các tổ chức
phạm tội với nhiều thành viên thậm chí là

các tổ chức xuyên quốc gia với sức mạnh
kinh tế rất lớn. Nhiều tổ chức tội phạm còn
tìm mọi cách mua chuộc, liên kết hay bảo trợ
cho các quan chức trong bộ máy nhà nước,
từ đó khống chế họ để hình thành các tổ
chức mafia có sự kết hợp giữa sức mạnh
kinh tế và chính trị. Những tổ chức tội phạm
này là vô cùng nguy hiểm. Kinh tế thị trường
phát triển thì người phạm tội cũng như các tổ
chức phạm tội sẽ có điều kiện sử dụng các
tiến bộ của khoa học kĩ thuật vào thực hiện
và che dấu tội phạm. Đấu tranh chống tội
phạm trong nền kinh tế thị trường vì vậy đòi
hỏi các cơ quan bảo vệ pháp luật không chỉ
phải nâng cao trình độ nghiệp vụ, nâng cao
hiểu biết các lĩnh vực chuyên môn sâu mà
còn phải được trang bị những công cụ
phương tiện và nguồn tài chính đủ mạnh mới
có đủ khả năng phát hiện và xử lí nhanh
chóng, kịp thời và chính xác các hành vi
phạm tội. Khung pháp lí và các cơ chế chính
sách đảm bảo hoạt động cũng như sự phối
hợp hoạt động của các cơ quan bảo vệ pháp
luật cũng cần được hoàn thiện theo hướng
tăng thêm quyền hạn cũng như đảm bảo đầy
đủ các cơ sở vật chất, trang thiết bị cho hoạt
động của các cơ quan này. Chỉ trên cơ sở
được tạo các điều kiện đủ mạnh cả về khung
pháp lí, cả về các điều kiện vật chất, kĩ thuật
thì mới đảm bảo cho các cơ quan này hoàn

thành tốt nhiệm vụ phát hiện và xử lí tội
phạm, góp phần hạn chế tội phạm xảy ra.
b. Các biện pháp phòng ngừa tội phạm
trong nền kinh tế thị trường
Phòng ngừa tội phạm được hiểu là những
biện pháp loại trừ nguyên nhân của tội phạm
do ảnh hưởng của nền kinh tế thị trường
nhằm ngăn chặn tội phạm xảy ra.
(12)
Tội
phạm phát sinh luôn là sự tác động qua lại
giữa các yếu tố chủ quan bên trong con
người (các đặc điểm tâm sinh lí) với các yếu
tố khách quan thuộc về môi trường bên
ngoài (các yếu tố kinh tế-xã hội). Phòng
ngừa tội phạm vì vậy cần hướng vào cả các
yếu tố chủ quan và cả các yếu tố khách quan
thì mới đạt được hiệu quả cao nhất. Với quan


nghiên cứu - trao đổi
48 tạp chí luật học số 1/2010

im ú, phũng nga ti phm trong nn
kinh t th trng nc ta hin nay cn tp
trung vo cỏc bin phỏp sau õy:
- Bin phỏp giỏo dc chớnh tr, t tng
Kinh t th trng vi xu hng hi nhp
kinh t th gii, bờn cnh nhng yu t tớch
cc, luụn kốm theo nhng tỏc ng tiờu cc,

nhng nh hng t s du nhp li sng
phng Tõy ó tỏc ng n mt b phn
dõn c lm hỡnh thnh nhng phm cht tõm lớ
lch lc nh s xung cp v o c, coi
trng ng tin, s hỏm li, lm giu bt
chớnh, thúi quen n chi hng th, li lao
ng Vỡ vy, vn vụ cựng quan trng l
phi luụn tng cng hiu qu cụng tỏc tuyờn
truyn, giỏo dc. Vic tuyờn truyn giỏo dc
phi c thc hin thng xuyờn, rng rói cú
s phi kt hp cht ch gia gia ỡnh, nh
trng, c quan, chớnh quyn cỏc cp cng
nh cỏc t chc ng, cỏc t chc xó hi, xó
hi ngh nghip. Vic tuyờn truyn, giỏo dc
cn tp trung vo vic giỏo dc hỡnh thnh
nhõn cỏch con ngi hin i, cú phm cht,
li sng tt. Tụn trng tuyt i cỏc li ớch
cụng cng, li ớch ca ngi khỏc. Tuyờn
truyn giỏo dc hỡnh thnh np sng k lut,
khụng xõm hi n li ớch ca ngi khỏc.
Vic tuyờn truyn giỏo dc cng cn tp trung
giỏo dc o c trong sn xut kinh doanh,
coi trng ch tớn, coi trng tớnh mng sc kho
con ngi, loi b cỏc t tng lm giu bt
chớnh, sn xut buụn bỏn bt chớnh, bt hp
phỏp, hỡnh thnh nờn trong mi ngi thúi
quen c x, lm vic v kinh doanh vn hoỏ.
Vic tuyờn truyn giỏo dc ch tht s
phỏt huy tỏc dng nu chỳng ta cú nhng
chin lc phự hp, huy ng c sc

mnh ca ụng o cỏc tng lp dõn c, cỏc
c quan t chc xó hi tham gia mt cỏch
nhit tỡnh v cú trỏch nhim. Kinh t cng
phỏt trin thỡ ũi hi con ngi cng phi cú
trỏch nhim vi xó hi, vi ngi khỏc v
vi chớnh bn thõn mỡnh. Chỳng ta ó cú
nhng cuc vn ng núi khụng vi ma tuý
hay vic trao cỏc gii thng cho cỏc sn
phm vỡ sc kho cng ng. Tuy nhiờn
nhng hot ng nh vy cha nhiu, cn cú
nhiu cuc vn ng tuyờn truyn ty
chay cỏc sn phm kộm cht lng, cỏc sn
phm búc lt sc lao ng tr em, cỏc sn
phm gõy nh hng n sc kho, tớnh
mng ca con ngi. Khụng ch vn ng
khụng tiờu dựng m cũn vn ng ngi
sn xut, kinh doanh cng ty chay cỏc loi
sn phm ny. Bờn cnh ú cn hng con
ngi vo cỏc hot ng cú ớch nh ca nhc,
th thao, du lch Vic tuyờn truyn, giỏo
dc khụng ch nhm vo mt s i tng
m cn nhm vo nhiu i tng nht l lp
tr hỡnh thnh trong h s thay i c bn
v vn hoỏ ng x, vn hoỏ kinh doanh. Bờn
cnh ú, giỏo dc nõng cao phm cht cỏn
b, ng viờn ang l yờu cu cn thit nhm
tng cng sc mnh ca i ng cỏn b,
ng viờn, m bo loi tr cỏc t tng, li
sng khụng lnh mnh, hỡnh thnh vn hoỏ
cụng s vn minh cng chớnh l loi tr cỏc

nguyờn nhõn lm phỏt sinh ti phm. Nõng
cao tuyờn truyn giỏo dc trong mi tng lp
nhõn dõn, loi b nhng t tng, nhõn cỏch,
phm cht lch lc trong cỏc tng lp dõn c
cng s hn ch v loi tr c cỏc nguy c
nn nhõn hoỏ ca nhiu ngi. Nu vic
tuyờn truyn giỏo dc huy ng c sc
mnh ton dõn thỡ hiu qu phũng nga ti
phm s vụ cựng ln.


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 1/2010 49

- Cỏc bin phỏp to vic lm
Nh nc vi vai trũ qun lớ v mụ nn
kinh t cn cú cỏc chin lc phỏt trin kinh
t i lin vi cỏc chin lc to cụng n vic
lm cng nh phỏt trin mnh m cỏc loi
hỡnh o to ngh. Vn to thờm vic lm
ang ũi hi Nh nc cú nhng chớnh sỏch
v mụ gii phúng mi nng lc sn cú ca
nn kinh t. Bờn cnh ú, vn o to
ngh ca nc ta hin nay cũn cha ỏp ng
c yờu cu ca nn kinh t. Mt b phn
ln ngi lao ng khụng cú vic lm khụng
phi vỡ thiu vic m vỡ trỡnh lao ng v
k nng ngh nghip ca h khụng th ỏp
ng c yờu cu ca cụng vic. o to
ngh vỡ vy hn lỳc no ht ang ũi hi

chỳng ta phi tht s i mi ton din. Lm
sao o to ngh cú th tip cn c nhu
cu ca th trng lao ng ang l bi toỏn
khú nhng khụng phi khụng cú li gii. Lao
ng khụng c o to khin h khụng
kim c vic lm v nu cú vic thỡ lng
quỏ thp khụng trang tri cuc sng chớnh
l nguy c tim tng trong vic lm phỏt sinh
ti phm. Hin nay chỳng ta mi chỳ trng
n phỏt trin cỏc loi hỡnh o to i hc
m cha thc s chỳ trng cụng tỏc o to
ngh. o to ngh ca chỳng ta va yu
va thiu. Vic hng nghip, o to ngh
cho thanh niờn cũn cha c chỳ trng.
Nh nc cn sm cú chớnh sỏch v c ch
tho ỏng tng cng hot ng ca cỏc
c s o to ngh cng nh chớnh sỏch to
vic lm cú th gii phúng c nhiu
nht cỏc tim lc kinh t, nõng cao cht
lung ngun lao ng thỡ mi cú th hn ch
v xoỏ b nguyờn nhõn ca ti phm cú
ngun gc t tht nghip, nghốo úi.
- Bin phỏp ci cỏch hnh chớnh
Tip tc ci cỏch hnh chớnh theo hng
hon thin cỏc th tc hnh chớnh, xúa b cỏc
th tc rm r, khụng cn thit. Cỏc b,
ngnh ó ban hnh cỏc b tiờu chun th tc
hnh chớnh nhm thng nht trong vic gii
quyt cỏc th tc trong cỏc b, ngnh. Tuy
nhiờn nhiu th tc vn cũn rm r gõy tr

ngi cho ngi dõn v cỏc c quan t chc.
Cỏn b, cụng chc cũn nh hng nng n
ca t tng quan liờu, hỏch dch, ca quyn.
Ci cỏch th tc hnh chớnh vỡ vy vn cũn l
vn cp bỏch ca chỳng ta hin nay nhm
nõng cao hiu qu gii quyt cụng vic, to
thun li cho vic gii quyt cụng vic hnh
chớnh cụng. Bờn cnh ú, nõng cao phm
cht, trỡnh chuyờn mụn, nghip v, xoỏ b
t tng quan liờu, hỏch dch ca quyn ca
cỏn b cng ang l vn cn thit. Xõy
dng vn hoỏ cụng s, tụn trng ngi dõn,
nõng cao cht lng, hiu qu cụng vic, tng
cng hot ng thanh tra, kim tra, giỏm sỏt,
minh bch hoỏ cỏc th tc hnh chớnh ang
l nhng vn cp bỏch t ra cho b mỏy
hnh chớnh nc ta. Nn hnh chớnh hin i,
hot ng cú hiu qu s lm hn ch v xoỏ
b rt nhiu cỏc nguyờn nhõn phỏt sinh ti
phm, c bit l cỏc ti phm v tham
nhng, ti chng ngi thi hnh cụng v
- Nõng cao trỡnh qun lớ kinh t
Nõng cao trỡnh qun lớ kinh t cng
ang l yờu cu cp bỏch hin nay. Nn kinh
t th trng nc ta c xõy dng theo
hỡnh mu nn kinh t th trng hin i.
iu ú ũi hi trỡnh qun lớ kinh t phi
tng xng vi trỡnh phỏt trin ca nn
kinh t th trng. S khụng phự hp gia
trỡnh qun lớ kinh t vi trỡnh phỏt

nghiªn cøu - trao ®æi
50 t¹p chÝ luËt häc sè 1/2010

triển của nền kinh tế sẽ tạo ra nhiều kẽ hở để
người phạm tội lợi dụng. Việc thực hiện các
chính sách hoàn thuế giá trị gia tăng hay
chính sách hỗ trợ lãi suất đã cho chúng ta
thấy hậu quả của sự không phù hợp đó. Nâng
cao trình độ quản lí kinh tế trước hết đòi hỏi
cần hoàn thiện khung pháp luật về kinh tế
đồng bộ để đảm bảo sự vận hành tốt của nền
kinh tế. Cần có các chiến lược ngắn hạn và
dài hạn trong việc đào tạo đội ngũ cán bộ
quản lí kinh tế có đầy đủ đức tài để hoàn
thành tốt vai trò, nhiệm vụ của mình. Có như
vậy mới đảm bảo loại trừ các sơ hở trong
quản lí kinh tế, ngăn ngừa các nguyên nhân
làm phát sinh tội phạm.
Chống và phòng ngừa tội phạm là hai
mặt gắn bó hữu cơ với nhau. Hoạt động
chống tội phạm đạt hiệu quả cao sẽ góp
phần ngăn ngừa người phạm tội không tái
phạm hay tái phạm nguy hiểm (phòng
ngừa riêng) đồng thời còn góp phần ngăn
ngừa mọi người không thực hiện hành vi
phạm tội (phòng ngừa chung). Mặt khác,
hoạt động phòng ngừa tội phạm chính là
áp dụng các biện pháp để hạn chế không

cho tội phạm xảy ra nên hoạt động này có
cùng mục đích với hoạt động chống tội
phạm. Hoạt động chống và phòng ngừa tội
phạm muốn đạt hiệu quả cao đòi hỏi trước
hết phải luôn luôn tiến hành đồng bộ các
biện pháp chống và phòng ngừa tội phạm.

(Xem tiếp trang 76)

(1).Xem: Phạm Ngọc Quang và Trần Đình Nghiêm
(chủ biên), Thời kì mới và sứ mệnh của Đảng ta, Nxb.
Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001, tr. 300.
(2).Xem thêm: Trí Minh, Sẽ có Tổ chức các nước xuất
khẩu gạo, Nguồn
Se-co-To-chuc-cac-nuoc-xuat-khau-gao/20085/86853.

laodong; Nguồn: Việt Nam đứng thứ hai về xuất khẩu
cà phê,
d=20001227170054;
A1c_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_xu%E1%BA%A5t_kh
%E1%BA%A9u_c%C3%A0_ph%C3%AA; Thiện An,
Xuất khẩu cà phê năm 2009 có thể đạt 1,6 tỉ
USD,Nguồn: />82165P0C10/xuat-khau-ca-phe-nam-2009-co-the-dat-
16-ty-usd.htm; Hà Đăng, Tổng quan kinh tế năm 2008
và triển vọng năm 2009, Nguồn: chi
congsan.org.vn/details.asp?Object=5&news_ID=1413
9843,www.vnexpress.net/GL/Kinhdoanh/2008/12/3B
A09CAC/; Hồng Khánh, GDP tăng trưởng thấp nhất
trong 10 năm qua, Nguồn:
Xa-hoi/2009/10/3BA14BBE/.

(3).Xem: PGS.TS. Nguyễn Phú Trọng: “Kinh tế thị
trường và vai trò lãnh đạo của Đảng” trong cuốn
Vững bước trên con đường đã chọn, Nxb. Chính trị
Quốc gia, Hà Nội, 2007, tr. 297; Văn kiện Đại hội đại
biểu toàn quốc của Đảng, Nguồn: .
org.vn/cpv/Modules/News/NewsDetail.aspx?co_id=3
0136&cn_id=176633,ngày12/11/2009;http://vanban.
moet.gov.vn/?page=1.15&script=viewdoc&view=178
04&opt=brpage;
php?name=News&file=article&sid=184
(4).Xem: Phạm Văn Dũng (chủ biên), Định hướng
XHCN trong phát triển kinh tế thị trường ở Việt Nam
- thực trạng và giải pháp, Nxb. Đại học quốc gia Hà
Nội, 2009, tr. 53 - 57 và 91 - 99.
(5). Số liệu được tổng hợp dựa trên số liệu của Phòng
tổng hợp Toà án nhân dân tối cao.
(6).Xem: Trần Công Phàn, Tình hình, nguyên nhân và
các biện pháp đấu tranh phòng chống các tội tham
nhũng, Luận án tiến sĩ luật học, tr. 60.
(7).Xem: />x?ArticleID=101496&ChannelID=12
(8).Xem: Lê Đăng Doanh, Đấu tranh phòng chống tội
lừa đảo chiếm đoạt tài sản ở Việt Nam, Luận án tiến
sĩ luật học, Hà Nội, 2008, tr. 60.
(9).Xem: Lê Đăng Doanh, TLđd, tr. 83.
(10).Xem: Hoàng Văn Hùng, Tội trộm cắp tài sản và
đấu tranh phòng chống tội phạm này ở Việt Nam,
Luận án tiến sĩ luật học, Hà Nội, 2007, tr. 91.
(11).Xem: Nguyễn Ngọc Hoà: Tội phạm và cấu thành
tội phạm, Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội 2008, tr. 254.
(12).Xem: Nguyễn Ngọc Hoà, Sđd, tr. 255, 256.