tiểu luận kinh tế nhà nước và vai trò chủ đạo của nó trong nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở việt nam

  
Tiểu luận

Kinh tế nhà nước và vai trò chủ
đạo của nó trong nền kinh tế thị
trường theo định hướng xã hội
chủ nghĩa ở Việt Nam

L
ỜI
NÓI
ĐẦU

N
ư
ớ
c ta hi
ệ
n nay
đang
ở
trong giai
đo
ạ
n
đ
ầ
u cho s
ự
c
ấ
t c
ánh c
ủ
a n

ề
n
kinh t
ế
. L
ự
a ch
ọ
n con
đư
ờ
ng m
ô h
ì
nh kinh t
ế

đ
ể
b
ả
o
đ
ả
m cho n
ề
n kinh t
ế
ph
át

tri
ể
n theo h
ướ
ng công nghi
ệ
p hoá,hi
ệ
n
đạ
i hoá,
đị
nh h
ướ
ng x
ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a là
v
ấ
n
đề
không h
ề
đơn gi

ả
n.
N
ướ
c ta c
ò
n có nhi
ề
u h
ạ
n ch
ế
trong qu
ả
n l
ý
nhà n
ướ
c nói chung và trong
c
ơ ch
ế
chính sách nói riêng. Vi
ệ
c nh
ậ
n th
ứ
c đúng v
ề

vai tr
ò
, nhi
ệ
m v
ụ
c
ủ
a nhà
n
ướ
c trong n
ề
n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng ph
ả
i là vi
ệ
c
đầ
u tiên. Nghiên c
ứ
u vai tr
ò
kinh t

ế

nhà n
ướ
c là vi
ệ
c c
ầ
n thi
ế
t và quan tr
ọ
ng.
N
ộ
i dung ch
ính c
ủ
a
đ
ề
t
ài g
ồ
m c
ó 4 ph
ầ
n:

Ph

ầ
n 1
– Quan ni
ệ
m v
ề
kinh t
ế
nh
à n
ư
ớ
c

Ph
ầ
n 2 - Vai tr
ò
ch
ủ

đạ
o c
ủ
a kinh t
ế
nhà n
ướ
c
Ph

ầ
n 3 -
Đặ
c trưng kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng theo
đị
nh h
ướ
ng x
ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a
ở

Vi
ệ
t Nam
Ph
ầ
n 4 - Phương h

ướ
ng c
ả
i cách kinh t
ế
nha n
ướ
c
V
ớ
i tư cách là sinh viên c
ủ
a tr
ườ
ng ĐHKTQD, tôi xin đưa ra
đề
án c
ủ
a m
ì
nh v
ớ
i
n
ộ
i dung trên. “Kinh t
ế
nhà n
ướ
c và vai tr

ò
ch
ủ

đạ
o c
ủ
a nó trong n
ề
n kinh t
ế
th
ị

tr
ườ
ng
đị
nh h
ướ
ng x
ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a” Tuy nhiên do kinh nghi
ệ

m nghiên c
ứ
u
c
ò
n ch
ưa nhi
ề
u n
ên tôi không th
ể
tr
ánh kh
ỏ
i nh
ữ
ng thi
ế
u s
ót. Tôi xin chân thành
c
ả
m ơn th
ầ
y giáo: Mai H
ữ
u Th
ự
c
đã

h
ướ
ng d
ẫ
n tôi hoàn thành
đề
án này.


I
. QUAN
NIỆM

VỀ
KINH
TẾ
NHÀ
NƯỚC


1. S
ự
h
ì
nh thành và phát tri
ể
n c
ủ
a kinh t
ế

nhà n
ướ
c
Nhà nư
ớ
c là m
ộ
t thi
ế
t ch
ế
quy
ề
n l
ự
c chính tr
ị
là cơ quan th
ố
ng tr
ị
giai
c
ấ
p c
ủ
a m
ộ
t nhóm giai c
ấ

p v
ớ
i các giai c
ấ
p khác, b
ả
m đi
ể
m quy
ề
n l
ợ
i c
ủ
a giai c
ấ
p
th
ố
ng tr
ị
. Tuy nhi
ên l
ị
ch s
ử
c
ách m
ạ
ng c

ông ngh
ệ
qu
ả
n l
ý
kinh t
ế
c
ủ
a nh
à n
ư
ớ
c
lu
ôn g
ắ
n li
ề
n v
ớ
i ch
ứ
c năng qu
ả
n l
ý
hành chính.
Ch

ứ
c năng c
ả
u nhà n
ướ
c
đượ
c phôi thai ngay t
ừ
lúc ban
đầ
u nhà n
ướ
c xu
ấ
t
hi
ệ
n
1.1. Trong giai đo
ạ
n t
ự
do c
ạ
nh tranh c
ủ
a ch
ủ
ngh

ĩ
a tư b
ả
n: (H
ọ
c thuy
ế
t
c
ủ
a các tr
ườ
ng phái c
ổ
đi
ể
n, dân c
ổ
đi
ể
n).
Th
ờ
i k
ỳ
CNTT h
ướ
ng (XV - XVII) vai tr
ò
qu

ả
n l
ý
kinh t
ế
c
ủ
a nhà n
ướ
c r
ấ
t
đượ
c coi tr
ọ
ng. Nhà n
ướ
c tư s
ả
n
đã
th
ự
c hi
ệ
n chính sách ti
ề
n t
ệ
h

ế
t s
ứ
c nghiêm
ng
ặ
t, h
ọ
t
ì
m m
ọ
i c
ách tích lu
ỹ
ti
ề
n t
ệ
, kh
ông cho ti
ề
n ch
ạ
y ra n
ư
ớ
c ngo
ài, nhà
n

ướ
c c
ò
n quy
đị
nh nh
ữ
ng nơi
đượ
c phép buôn bán. Trong chính sách ngo
ạ
i
thương h
ọ
dùng hàng rào, thu
ế
quan b
ả
o h
ộ
, đánh thu
ế
nh
ậ
p kh
ẩ
u cao và thu
ế
xu
ấ

t
nh
ậ
p kh
ẩ
u th
ấ
p, quy
đị
nh nghiêm ng
ặ
t t
ỉ
giá h
ố
i đoái.
Thuy
ế
t c
ủ
a Adan Smith (726 - 1790) “ Thuy
ế
t bàn tay vô h
ì
nh” l
ạ
i cho r
ằ
ng
ho

ạ
t
đ
ộ
ng c
ủ
a to
àn b
ộ
n
ề
n kinh t
ế
l
à do các quy lu
ậ
t kh
ách quan t
ự
chi ph
ố
i, v
à
đưa ra nguyên l
ý
“Nh
à n
ư
ớ
c kh

ông can thi
ế
p” v
ào ho
ạ
t
đ
ộ
ng kinh t
ế
nh
ưng ông
kh
ông ch
ố
ng l
ạ
i vai tr
ò
kinh t
ế
nhà n
ướ
c mà ch
ỉ
ch
ố
ng l
ạ
i s

ự
can thi
ệ
p sai trái c
ủ
a
nhà n
ướ
c mà thôi.
Thuy
ế
t cân b
ằ
ng t
ổ
ng quát “ c
ủ
a Leon Wleas l
ờ
i khuyên ngh
ị
nhà n
ướ
c c
ầ
n
can thi
ệ
p vào quá tr
ì

nh s
ả
n xu
ấ
t, t
ạ
o ra s
ự
c
ạ
nh tranh lành m
ạ
nh, h
ạ
n ch
ế

đầ
u cơ,
ổ
n
đ
ị
nh gi
á phù h
ợ
p v
ớ
i ti
ề

n l
ương.


1.2. Trong giai đo
ạ
n c
ủ
a ch
ủ
ngh
ĩ
a tư b
ả
n
độ
c quy
ề
n nhà n
ướ
c.
H
ọ
c thuy
ế
t “bàn tay h
ữ
u h
ì
nh c

ủ
a J. M. KeYneS: đánh giá cao vai tr
ò
c
ủ
a
KTNN; các chính sách KTNN t
ớ
i n
ề
n KTTT.
Quan đi
ể
m c
ủ
a CN Mác - Lênin v
ề
KTNN.
+ Cơ ch
ế
th
ị
i tr
ườ
ng là cơ ch
ế
t
ố
t nh
ấ

t đi
ề
u ti
ế
t n
ề
n kinh t
ế
hàng hoá m
ộ
t
cách có hi
ệ
u qu
ả
, tuy nhiên có nhiên khuy
ế
t t
ậ
t v
ì
v
ậ
y c
ầ
n có s
ự
qu
ả
n l

ý
c
ủ
a nhà
n
ướ
c.
* T
ừ
c
ác s
ự
ph
ân tích trên cho phép rút ra k
ế
t lu
ậ
n.

T
ấ
t c
ả
các nhà n
ướ
c
đã
và đang t
ồ
n t

ạ
i không có nhà n
ướ
c nào phi kinh t
ế
,
đứ
ng bên ngoài hay bên trên n
ề
n kinh t
ế
. S
ự
ra
đờ
i c
ủ
a nhà n
ướ
c bao gi
ờ
c
ũ
ng có
ngu
ồ
n g
ố
c t
ừ

nguyên nhân kinh t
ế
. B
ấ
t k
ỳ
v
ớ
i ho
ạ
t
độ
ng c
ủ
a nhà n
ướ
c ho
ặ
c k
ì
m
h
ã
m ho
ặ
c thúc
đẩ
y kinh t
ế
.

M
ỗ
i th
ể
ch
ế
kinh t
ế

đò
i h
ỏ
i m
ộ
t t
ổ
ch
ứ
c nhà n
ướ
c riêng phù h
ợ
p v
ớ
i yêu c
ầ
u
c
ủ
a nó.

Nhà n
ướ
c ph
ả
i t
ổ
ch
ứ
c b
ộ
máy hoàn thi
ệ
n ch
ứ
c năng nhi
ệ
m v
ụ
c
ủ
a m
ì
nh
v
ớ
i s
ự
v
ậ
n

đ
ộ
ng ki
ế
n
đ
ố
i c
ủ
a n
ề
n kinh
t
ế
.

1.3. Thành ph
ầ
n KTNN
Khu v
ự
c KTNN l
à m
ộ
t kh
ái ni
ệ
m t
ương
đ

ố
i.

N
ế
u xét v
ề
khía cd
ạ
nh h
ì
nh th
ứ
c t
ổ
ch
ứ
c th
ì
khu v
ự
c KTNN bao g
ồ
m.
+ Các doanh nghi
ệ
p nhà n
ướ
c ho
ạ

t
độ
ng kinh doanh và các doanh nghi
ệ
p
nhà n
ư
ớ
c ho
ạ
t
đ
ộ
ng c
ông ích.


+ Các doanh nghi
ệ
p có c
ổ
ph
ầ
n nhà n
ướ
c chi ph
ố
i ho
ặ
c c

ổ
ph
ầ
n
đặ
c bi
ệ
t
c
ủ
a nh
à n
ư
ớ
c (theo quy
đ
ị
nh c
ủ
a lu
ậ
t doanh nghi
ệ
p nh
à n
ư
ớ
c.

+ Các doanh nghi

ệ
p có v
ố
n góp c
ủ
a nhà n
ướ
c.
+ Các t
ổ
ch
ứ
c s
ự
nghi
ệ
p kinh t
ế
c
ủ
a nhà n
ướ
c.
N
ế
u xét v
ề
khía c
ạ
nh c

ủ
a l
ĩ
nh v
ự
c ho
ạ
t
độ
ng trong n
ề
n kinh t
ế
, th
ì
khu v
ự
c
kinh t
ế
nhà n
ướ
c bao g
ồ
m các ho
ạ
t
độ
ng c
ủ

a nhà n
ướ
c trong vi
ệ
c:
+ Qu
ả
n l
ý
và khai thác các ngu
ồ
n tài nguyên t
ự
nhiên.
+
Đầ
u tư, qu
ả
n l
ý
và khai thác các công tr
ì
nh h
ạ
t
ầ
ng k
ỹ
tha
ụ

at (
đườ
ng sá,
b
ế
n, b
ã
i cd
ả
ng, các khu công nghi
ệ
p t
ậ
p trung v.v ).
+ Các t
ổ
ch
ứ
c kinh t
ế
ho
ạ
t
đ
ộ
ng trong c
ác l
ĩ
nh v
ự

c c
ông nghi
ệ
p, n
ông
nghi
ệ
p, th
ương m
ạ
i, d
ị
ch v
ụ
; trong l
ĩ
nh v
ữ
t
ài chính, tín d
ụ
ng, ng
ân hàng v.v
2. S
ự
h
ì
nh th
ành và phát tri
ể

n kinh t
ế
nh
à n
ư
ớ
c
ở
Vi
ệ
t Nam.

Ở
Vi
ệ
t Nam m
ụ
c ti
êu
đ
ộ
c l
âp dân t
ộ
c b
ồ
n li
ề
n v
ớ

i ch
ủ
ngh
ĩ
a x
ã
h
ộ
i trong g
ầ
n th
ế
k
ỷ
qua
đ
ã
tr
ở
th
ành
đ
ộ
ng l
ự
c th
ôi thúc giành
đ
ộ
c l

ậ
p v
à xây d
ự
ng m
ộ
t cu
ộ
c
s
ố
ng
ấ
m no và h
ạ
nh phúc cho nhân dân.
D
ự
a trên ch
ế

độ
công h
ữ
u v
ề
nh
ữ
ng tư li
ệ

u s
ả
n xu
ấ
t ch
ủ
y
ế
u chúng ta hoàn
toàn kh
ả
năng xây d
ự
ng m
ộ
t
độ
i ng
ũ
cán b
ộ
qu
ả
n l
ý
và lao
độ
ng trong các doanh
nghi
ệ

p nhà n
ướ
c có l
ý

đả
ng c
ộ
ng s
ả
n sâu s
ắ
c) làm giàu không ch
ỉ
cho b
ả
n than mà
c
ò
n ph
ả
i l
àm giàu cho
đ
ấ
t n
ư
ớ
c.

S
ự
ra
đờ
i kinh t
ế
nhà n
ướ
c
ở
Vi
ệ
t Nam th
ể
hi
ệ
n qua các b
ướ
c: Qu
ố
c c
ữ
i hoá
x
ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh

ĩ
a, c
ả
i t
ạ
o x
ã
h
ộ
i c
ũ
và
đầ
u tư xây d
ự
ng m
ớ
i x
ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a.
M
ô h
ì
nh kinh t

ế
ch
ỉ
huy: KTNN bao tr
ủ
m l
ên t
ấ
t c
ả
c
ác l
ĩ
nh v
ự
c KINH T
ế
.



Mô h
ì
nh KT th
ị
tr
ườ
ng
đị
nh h

ướ
ng x
ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a
ở
Vi
ệ
t Nam. Đa d
ạ
ng
hoá s
ở
h
ữ
t
ồ
n t
ạ
i nhi
ề
u th
ành ph
ầ
n kinh t

ế
, trng
đó KTNN gi
ữ
vai tr
ò
ch
ủ

đ
ạ
o

2.2.Th
ự
c tr
ạ
ng doanh nghi
ệ
p nhà n
ướ
c
ở
Vi
ệ
t Nam.
V
ấ
n
đề

hi
ệ
u qu
ả
c
ủ
a DNNN là
đặ
c bi
ệ
t quan tr
ọ
ng, v
ì

đã
là doanh nghi
ệ
p
kinh doanh đương nhiên ph
ả
i c
ó hi
ệ
u qu
ả
th
ì
m
ớ

i t
ồ
n t
ạ
i, ph
át tri
ể
n. Ve
ị
ec xem
xét, đánh giá hi
ệ
u qu
ả
c
ủ
a DNNN c
ầ
n c
ó quan đi
ể
m to
àn di
ệ
n c
ả
v
ề
kinh t
ế

, ch
ính
tr
ị
, x
ã
h
ộ
i; trong đó, l
ấ
y su
ấ
t sinh l
ờ
i trên v
ố
n làm m
ộ
t trong nh
ữ
ng tiêu chu
ẩ
n ch
ủ

y
ế
u
để
đánh giá hi

ệ
u qu
ả
c
ủ
a doanh nghi
ệ
p kinh doanh, l
ấ
y k
ế
t qu
ả
th
ự
c hi
ệ
n các
chính sách x
ã
h
ộ
i làm tiêu chu
ẩ
n ch
ủ
y
ế
u
để

đánh giá hi
ệ
u qu
ả
c
ủ
a doanh nghi
ệ
p
c
ông ích.
Tr
ên th
ự
c t
ế
, nh
ữ
ng ho
ài ngi, thi
ế
u ni
ề
m tin c
ủ
a m
ộ
t b
ộ
ph

ậ
n c
án b
ộ
,
đ
ả
ng
vi
ên vào hi
ệ
u qu
ả
c
ủ
a DNNN c
ũ
ng không ph
ả
i là không có căn c
ứ
nh
ấ
t
đị
nh. Th
ự
c
t
ế

cho th
ấ
y, các DNNN c
ủ
a chúng ta bên c
ạ
nh nh
ữ
ng thành t
ự
u to l
ớ
n
đã
và đang
b
ộ
c l
ộ
nh
ữ
ng y
ế
u kém khá nghiêm tr
ọ
ng.
Quy mô các DNNN c
ò
n n
ỏ

(v
ố
n b
ì
nh quân ch
ỉ
là 12 t
ỉ

đồ
ng), cơ c
ấ
u có
nih
ề
u b
ấ
t h
ợ
p l
ý
, c
ông ngh
ệ
l
ạ
c h
ậ
u, qu
ả

n l
ý
y
ế
u k
ém, chưa th
ậ
t s
ự
t
ự
ch
ủ
, t
ự
ch
ị
u
trách nhi
ệ
m trong s
ả
n xu
ấ
t th
ấ
y ngo
ài m
ộ
t s

ố

doanh nghi
ệ
p c
ó tr
ì
nh
đ
ộ
c
ông ngh
ệ

hi
ệ
n
đạ
i ho
ặ
c trung b
ì
nh c
ủ
a th
ế
gi
ớ
i t
ừ

10
đế
n 20 năm, th
ậ
m cí 30 năm.
Đế
n
tháng 5/2001 m
ớ
i ch
ỉ
có 4,1% t
ổ
ng s
ố
DNNN
đượ
c ch
ứ
ng nh
ậ
n
đạ
t tiêu chu
ẩ
n
ch
ấ
t l
ượ

ng qu
ố
c t
ế
. K
ế
t qu
ả
s
ả
n xu
ấ
t kinh doanh c
ủ
a các DNNN c
ũ
ng chưa tương
x
ứ
ng v
ớ
i các ngu
ồ
n l
ự
c
đã
có và s
ự
h

ỗ
tr
ợ

đầ
u tư c
ủ
a Nhà n
ướ
c: Trong 4 năm
(1997 -2000) ngân sách nhà n
ướ
c
đã

đầ
u tư thêm cho DNNN g
ầ
n 82000 t
ỉ

đồ
ng;
ngoài ra, mi
ễ
n gi
ả
m thu
ế
1351 t

ỉ

đồ
ng, xoá n
ợ
1.088 t
ỉ

đồ
ng, khoang n
ợ
3392 t
ỉ

đồ
ng, gi
ã
n n
ợ
540 t
ỉ

đ
ồ
ng, gi
ả
m t
ính kh
ấ
u hao 200 t

ỉ

đ
ồ
ng v
à cho vay ưu
đ
ã
i
đ
ầ
u


tư 9000 t
ỉ

đồ
ng.
Đế
n năm 2000, s
ố
DNNN kinh doanh có hi
ệ
u qu
ả
m
ớ
i ch
ỉ

là
40%, b
ị
l
ỗ
li
ên t
ụ
c chi
ế
m t
ớ
i 29%.

T
ì
nh h
ì
nh đúng như v
ậ
y, nhưng t
ừ
đó
để
đi
đế
n kh
ẳ
ng
đị

nh ch
ỉ
có các
DNTN m
ớ
i có l
ã
i và DNNN ch
ỉ
có thua l
ỗ
, kém hi
ệ
u qu
ả
là hoàn toàn không
đú
ng. Nh
ậ
n
đị
nh này thi
ế
u c
ả
cơ s
ở
l
ý
lu

ậ
n và th
ự
c ti
ễ
n, coi m
ộ
t s
ố
hi
ệ
n t
ượ
ng
trùng v
ớ
i b
ả
n ch
ấ
t, b
ở
i n
ế
u đi sâu nghiên c
ứ
u chúng ta c
ũ
ng d
ễ

th
ấ
y không ch
ỉ

DNNN m
ớ
i thua l
ỗ
, mà c
ũ
ng có nhi
ề
u DNTN thua l
ỗ
. Kh
ủ
ng ho
ả
ng kinh t
ế
- tài
chính khu v
ự
c v
ớ
i nh
ữ
ng h
ậ

u qu
ả
n
ặ
ng n
ề
v
ề
kinh t
ế
, ch
ính tr
ị
, x
ã
h
ộ
i c
ó th
ể

đư
ợ
c
coi l
à kh
ủ
ng ho
ả
ng c

ủ
a kinh t
ế
tư nhân. Th
ự
c t
ế

ở
thành ph
ố
H
ả
i Ph
ò
ng (c
ũ
ng như
ở
nhi
ề
u
đị
a phương khác) cho th
ấ
y, t
ỷ
l
ệ
n

ợ
quá h
ạ
n c
ủ
a các kho
ả
n vay tín d
ụ
ng
ngân hàng c
ủ
a DNTN (vào kho
ả
ng 36% tính
đế
n tháng 6/2001), cao g
ấ
p đôi so
v
ớ
i DNNN, trong đó ph
ầ
n l
ớ
n là n
ợ
khó có kh
ả
năng thanh toán. Trong t

ổ
ng s
ố

DNNN c
ó t
ớ
i 70% là ho
ạ
t
độ
ng có l
ã
i và khi l
ã
i khi l
ỗ
; s
ố
DNNN thua l
ỗ
tuy c
ò
n
nhi
ề
u song ch
ỉ
là thi
ể

u s
ố
.
Như v
ậ
y, thua l
ỗ
, hi
ệ
u qu
ả
th
ấ
p l
à
đ
ồ
ng h
ành c
ủ
a c
ả
DNNN v
à DNTN,
kh
ông có s
ự
phân bi
ệ
t ch

ủ
s
ở
h
ữ
u. Th
ự
c t
ế

ở
n
ướ
c ta cho th
ấ
y, s
ự
thua l
ỗ
hi
ệ
u qu
ả

kinh t
ế
th
ấ
p c
ủ

a m
ộ
t b
ộ
ph
ậ
n đáng k
ể
DNNN và DNTN có nhi
ề
u nguyên nhân
không có liên quan
đế
n s
ở
h
ữ
u doanh nghi
ệ
p, trong đó có nguyên nhân r
ấ
t cơ b
ả
n
l
à đi
ề
u ki
ệ
n s

ả
n xu
ấ
t kinh doanh cua n
ướ
c ta nhi
ề
u khó khăn, bi
ế
n
độ
ng r
ủ
i ro l
ớ
n,
các doanh nghi
ệ
p c
ò
n nhi
ề
u h
ạ
n ch
ế
y
ế
u kém, nh
ấ

t là v
ề
tr
ì
nh
độ
qu
ả
n l
ý
, kinh
nghi
ệ
m thương tr
ườ
n
II. VAI
TRÒ

CHỦ
Đ
ẠO

CỦA
KINH
TẾ
NHÀ
NƯỚC
.
Đánh giá thành t

ự
u 10 năm th
ự
c hi
ệ
n chi
ế
n l
ượ
c
ổ
n
đị
nh và phát tri
ể
n kinh t
ế
-
x
ã
h
ộ
i (1991 - 2000), Báo cáo Chính tr
ị
t
ạ
i
Đạ
i h
ộ

i IX
đã
nh
ậ
n
đị
nh r
ằ
ng m
ộ
t
trong nh
ữ
ng chuy
ể
n bi
ế
n quan tr
ọ
ng nh
ấ
t c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
trong nh
ữ
ng năm v

ừ
a


qua là : " T
ừ
ch
ỗ
ch
ỉ
có hai thành ph
ầ
n kinh t
ế
là kinh t
ế
Nhà n
ướ
c và kinh t
ế
t
ậ
p
th
ể

đ
ã
chuy
ể

n sang c
ó nhi
ề
u th
ành ph
ầ
n trong
đó kinh t
ế
Nh
à n
ư
ớ
c gi
ữ
vai tr
ò
ch
ủ

đ
ạ
o ".
ở
m
ộ
t
đo
ạ
n kh

ác v
ề

đư
ờ
ng l
ố
i v
à chi
ế
n l
ư
ợ
c ph
át tri
ể
n kinh t
ế

- x
ã
h
ộ
i, B
áo
c
áo Chính tr
ị
l
ạ

i kh
ẳ
ng
đị
nh quy
ế
t tâm c
ủ
a
Đả
ng ta : " Th
ự
c hi
ệ
n nh
ấ
t quán chính
sách phát tri
ể
n n
ề
n kinh t
ế
nhi
ề
u thành ph
ầ
n" và nói r
õ
thêm : " Các thành ph

ầ
n
kinh t
ế
kinh doanh theo pháp lu
ậ
t
đề
u là b
ộ
ph
ậ
n c
ấ
u thành quan tr
ọ
ng c
ủ
a n
ề
n
kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng
đị
nh h

ướ
ng x
ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a cùng phát tri
ể
n lâu dài , h
ợ
p tác và
c
ạ
nh tranh lành m
ạ
nh, trong đó kinh t
ế
Nhà n
ướ
c gi
ữ
vai tr
ò
ch
ủ

đạ

o; kinh t
ế
Nhà
n
ướ
c cùng kinh t
ế
t
ậ
p th
ể
ngày càng tr
ở
thành n
ề
n t
ả
ng v
ữ
ng ch
ắ
c c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế

qu
ố

c d
ân".
Nh
ữ
ng
đi
ề
u tr
ên th
ự
c s
ự

ch
ứ
a
đ
ự
ng nhi
ề
u c
ái m
ớ
i
đư
ợ
c t
ổ
ng k
ế

t t
ừ
th
ự
c ti
ễ
n
đò
i h
ỏ
i ph
ả
i có m
ộ
t s
ự
nghiên c
ứ
u công phu m
ớ
i th
ự
c s
ự
n
ắ
m b
ắ
t
đượ

c. Ph
ầ
n này
làm r
õ
ba v
ấ
n
đề
sau:
M
ộ
t là, cơ c
ấ
u kinh t
ế
nhi
ề
u thành ph
ầ
n phát tri
ể
n
ở
n
ướ
c ta hi
ệ
n nay.
Hai l

à, tính t
ấ
t y
ế
u vai tr
ò
ch
ủ
đ
ạ
o c
ủ
a kinh t
ế
Nhà n
ướ
c.
Ba là, vai tr
ò
ch
ủ

đạ
o c
ủ
a kinh t
ế
Nhà n
ướ
c bi

ể
u hi
ệ
n như th
ế
nào.
1. Cơ c
ấ
u kinh t
ế
nhi
ề
u thành ph
ầ
n phát tri
ể
n
ở
n
ướ
c ta hi
ệ
n nay.
Ta
đã
bi
ế
t cương l
ĩ
nh năm 1991 c

ủ
a
Đả
ng ta nêu lên sáu
đặ
c trưng cơ b
ả
n c
ủ
a
x
ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a m
à nhân dân ta xây d
ự
ng, trong
đó có
đ
ặ
c tr
ưng v
ề
n
ề

n kinh t
ế

d
ự
a trên cơ s
ở
ch
ế

độ
công h
ữ
u v
ề
tư li
ệ
u s
ả
n xu
ấ
t là ch
ủ
y
ế
u. Ch
ế

độ
công h

ữ
u
hay ch
ế

độ
công c
ộ
ng bao g
ồ
m c
ả
s
ở
h
ữ
u toàn dân và s
ở
h
ữ
u t
ậ
p th
ể
. Ch
ế

độ
công
h

ữ
u v
ề
tư li
ệ
u s
ả
n xu
ấ
t ch
ủ
y
ế
u t
ừ
ng bư
ớ
c
đượ
c xác l
ậ
p và s
ẽ
chi
ế
m ưi th
ế
tuy
ệ
t

đố
i khi ch
ủ
ngh
ĩ
a x
ã
h
ộ
i
đượ
c xây d
ự
ng xong v
ề
cơ b
ả
n. Đó là chuy
ệ
n lâu dài, c
ò
n
chuy
ệ
n tr
ướ
n m
ắ
t chúng ta v
ẫ

n đang là th
ờ
i k
ỳ
quá
độ
. Th
ờ
i k
ỳ
quá
độ
là m
ộ
t th
ờ
i
k
ỳ
không ng
ắ
n cho nên phát tri
ể
n n
ề
n kinh t
ế
nhi
ề
u thành ph

ầ
n c
ũ
ng là m
ộ
t t
ấ
t y
ế
u


khách quan nh
ằ
m khai thác t
ố
i đa m
ọ
i năng l
ự
c s
ả
n xu
ấ
t trong x
ã
h
ộ
i
để

phát tri
ể
n
l
ự
c l
ư
ợ
ng s
ả
n xu
ấ
t, n
âng cao
đ
ờ
i s
ố
ng v
ậ
t ch
ấ
t v
à văn hoá, tinh th
ầ
n c
ủ
a nh
ân dân.
Tr

ư
ớ
c
đây, do duy
ý
ch
í, ch
ủ
quan v
à nóng v
ộ
i
đ
ã
c
ó
ý
ngh
ĩ
r
ằ
n
g có th
ể
x
ây
d
ự
ng nhanh x
ã

h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a thông qua các bi
ệ
n pháp c
ả
i t
ạ
o x
ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a ,
xoá b
ỏ
các thành ph
ầ
n kinh t
ế
tư nhân
đượ
c coi là " phi ch

ủ
ngh
ĩ
a x
ã
h
ộ
i". S
ự
th
ự
c
không ph
ả
i như v
ậ
y, th
ự
c ti
ễ
n 10 năm
đổ
i m
ớ
i cho th
ấ
y r
ằ
ng đi lên ch
ủ

ngh
ĩ
a x
ã

h
ộ
i t
ừ
m
ộ
t n
ề
n kinh t
ế
c
ò
n nghèo nàn, ch
ậ
m phát tri
ể
n tr
ướ
c h
ế
t ph
ả
i l
ấ
y vi

ệ
c phát
tri
ể
n l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t làm ưu tiên. C
ò
n vi
ệ
c xây d
ự
ng quan h
ệ
s
ả
n su
ấ
t m
ớ
i
đặ
c
bi

ệ
t là xây d
ự
ng ch
ế

độ
s
ở
h
ữ
u công c
ộ
ng v
ề
tư li
ệ
u s
ả
n xu
ấ
t ch
ủ
y
ế
u là m
ộ
t quá
tr
ì

nh ph
át tri
ể
n kinh t
ế

- x
ã
h
ộ
i l
âu dài, nhi
ề
u b
ư
ớ
c, nhi
ề
u h
ì
nh th
ứ
c t
ừ
th
ấ
p
đ
ế
n

cao. Theo tinh th
ầ
n
đó, Báo cáo Chính tr
ị
ch
ỉ
r
õ
: " Ti
êu chu
ẩ
n c
ăn b
ả
n
đ
ể

đnáh
gi
á hi
ệ
u qu
ả
xây d
ự
ng quan h
ệ
s

ả
n xu
ấ
t theo
đị
nh h
ướ
ng x
ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a là thúc
đẩ
y phát tri
ể
n l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t, c
ả
i thi

ệ
n
đờ
i s
ố
ng nhân dân, th
ự
c hi
ệ
n công
b
ằ
ng x
ã
h
ộ
i". Làm khác đi là có h
ạ
i cho s
ự
phát tri
ể
n.
V
ề
cơ c
ấ
u ngành:
T
ừ

các h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u cơ b
ả
n : "S
ở
h
ữ
u toàn dân, s
ở
h
ữ
u t
ậ
p th
ể
và s
ở
h
ữ
u
tư nhân h
ì
nh thành nhi

ề
u thành ph
ầ
n kinh t
ế
v
ớ
i nh
ữ
ng h
ì
nh th
ứ
c s
ử
h
ữ
u kinh
doanh đa d
ạ
ng, đan xen, h
ỗ
n h
ợ
p". Các thành ph
ầ
n kinh t
ế

đượ

c nêu lên g
ồ
m :
kinh t
ế
Nh
à n
ư
ớ
c, kinh t
ế
t
ậ
p th
ể
, kinh t
ế
c
á th
ể
, ti
ể
u ch
ủ
, kinh t
ế
t
ư b
ả
n t

ư nhân,
kinh t
ế
tư b
ả
n Nhà n
ướ
c. Thành ph
ầ
n kinh t
ế
h
ợ
p tác
đã

đượ
c thay b
ằ
ng thành
ph
ầ
n kinh t
ế
t
ậ
p th
ể
nói r
õ

hơn v
ề
b
ả
n ch
ấ
t c
ủ
a s
ở
h
ữ
u. Và thành ph
ầ
n này v
ẫ
n
đư
ợ
c hi
ể
u là bao g
ồ
m nhi
ề
u h
ì
nh th
ứ
c h

ợ
p tác đa d
ạ
ng, trong đó h
ợ
p tác x
ã
là
n
ò
ng c
ố
t. Thành ph
ầ
n kinh t
ế
có v
ố
n
đầ
u tư n
ướ
c ngoài góp ph
ầ
n quan tr
ọ
ng trong
n
ề
n kinh t

ế
qu
ố
c dân. Thành ph
ầ
n này xu
ấ
t hi
ệ
n và ngày càng l
ớ
n lên trong nh
ữ
ng
năm g
ầ
n đây, bao g
ồ
m v
ố
n do n
ướ
c ngoài
đầ
u tư vào n
ướ
c ta, ho
ặ
c 100% ho
ặ

c
trong các h
ì
nh th
ứ
c liên doanh, liên k
ế
t.


Nh
ì
n chung kinh t
ế
Vi
ệ
t Nam có nh
ữ
ng chuy
ể
n bi
ế
n tích c
ự
c, t
ỉ
l
ệ
ngành công
nghi

ệ
p v
à dich v
ụ
trong GDP c
ó xu h
ư
ớ
ng t
ăng và t
ỉ
l
ệ
ng
ành nông nghi
ệ
p c
ó xu
h
ư
ớ
ng gi
ả
m. Tuy nhi
ên c
ố
t l
õ
i v
ẫ

n l
à công - nông - d
ị
ch v
ụ
.

V
ề
kinh t
ế

đố
i ngo
ạ
i:
N
ướ
c ta
đã
m
ở
c
ử
a n
ề
n kinh t
ế
liên k
ế

t v
ớ
i kinh t
ế
khu v
ự
c và kinh t
ế
th
ế
gi
ớ
i
v
ớ
i xu h
ướ
ng ngày càng m
ạ
nh m
ẽ
. Ho
ạ
t
độ
ng xu
ấ
t nh
ậ
p kh

ẩ
u phát tri
ể
n khá. Năn
2000, kim ng
ạ
ch xu
ấ
t nh
ậ
p kh
ẩ
u
đạ
t trên 186 USD/ng
ườ
i, tuy c
ò
n
ở
m
ứ
c th
ấ
p,
nhưng
đã
thu
ộ
c lo

ạ
i các n
ướ
c có n
ề
n ngo
ạ
i thương phát tri
ể
n. Tuy nhiên, t
ỷ
tr
ọ
ng
kim ng
ạ
ch xu
ấ
t nh
ậ
p kh
ẩ
u c
ủ
a nhóm hàng nông, lâm, thu
ỷ
s
ả
n c
ò

n chi
ế
m 30%.
Các m
ặ
t h
àng xu
ấ
t kh
ẩ
u
ở
n
ư
ớ
c ta v
ẫ
n
ở
d
ạ
ng th
ô, giá tr
ị
th
ấ
p, s
ứ
c c
ạ

nh tranh
kém. Hơn n
ữ
a c
ác doanh nghi
ệ
p xu
ấ
t kh
ẩ
u ch
ưa làm t
ố
t c
ông tác xúc ti
ế
n th
ương
m
ạ
i, chưa có chi
ế
n l
ượ
c xu
ấ
t kh
ẩ
u dài h
ạ

n
ổ
n
đị
nh lâu dài, thương m
ạ
i đi
ệ
n t
ử
v
ẫ
n
c
ò
n m
ớ
i m
ẻ
. Như v
ậ
y, hi
ệ
n t
ạ
i kh
ả
năng tham gia h
ộ
i nh

ậ
p kinh t
ế
th
ế
gi
ớ
i c
ủ
a các
doanh nghi
ệ
p n
ướ
c ta c
ò
n th
ấ
p,
đò
i h
ỏ
i Nhà n
ướ
c c
ũ
ng như m
ỗ
i doanh nghi
ệ

p
ph
ả
i có gi
ả
i pháp trong quá tr
ì
nh h
ộ
i nh
ậ
p thu
đượ
c nhi
ề
u hi
ệ
u qu
ả
.
2. T
ính t
ấ
t y
ế
u vai
tr
ò
ch
ủ

đ
ạ
o c
ủ
a kinh t
ế
Nh
à n
ư
ớ
c.

N
ề
n kinh t
ế
cơ c
ấ
u nhi
ề
u thành ph
ầ
n là
đặ
c trưng ph
ổ
bi
ế
n c

ủ
a m
ọ
i n
ề
n kinh t
ế

th
ị
tr
ườ
ng. Khác nhau là
ở
ch
ỗ
trong kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng tư b
ả
n ch
ủ
ngh
ĩ
a, kinh t
ế

tư
nhân nói đúng hơn là kinh t
ế
t
ư b
ả
n t
ư nhân gi
ữ
vai tr
ò
th
ố
ng tr
ị
; c
ò
n trong kinh t
ế

th
ị
tr
ườ
ng
đị
nh h
ướ
ng x
ã

h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a, như
ở
n
ướ
c ta, th
ì
kinh t
ế
Nhà n
ướ
c gi
ữ

vai tr
ò
ch
ủ

đạ
o, và kinh t
ế
Nhà n
ướ
c cùng v

ớ
i kinh t
ế
t
ậ
p th
ể

đượ
c xây d
ự
ng và
phát tri
ể
n
để
ngày càng tr
ở
thành n
ề
n t
ả
ng v
ữ
ng ch
ắ
c.
Do c
ó s
ự

nh
ầ
m l
ẫ
n gi
ữ
a Nhà n
ướ
c và kinh t
ế
Nhà n
ướ
c nên có
ý
ki
ế
n cho r
ằ
ng
ch
ỉ
có Nhà n
ướ
c m
ớ
i làm ch
ứ
c năng ch
ủ

đạ
o, ch
ứ
kinh t
ế
Nhà n
ướ
c th
ì
không th
ể

gi
ữ
vai tr
ò
ch
ủ

đạ
o
đượ
c. C
ũ
ng do có s
ự

đồ
ng nh
ấ

t gi
ữ
a doanh nghi
ệ
p Nhà n
ướ
c
và kinh t
ế
Nhà n
ướ
c nói chung, nên
ý
ki
ế
n khác cho r
ằ
ng doanh nghi
ệ
p Nhà n
ướ
c


không th
ể
gi
ữ
vai tr
ò

ch
ủ

đạ
o
đượ
c b
ở
i nó có hàng lo
ạ
t nh
ữ
ng khuy
ế
t đi
ể
m và
nh
ư
ợ
c
đi
ể
m trong ho
ạ
t
đ
ộ
ng. Th
ậ

t ra, doanh nghi
ệ
p Nh
à n
ư
ớ
c l
à b
ộ
ph
ậ
n tr
ụ
c
ộ
t
nh
ấ
t c
ủ
a kinh t
ế
Nh
à n
ư
ớ
c ch
ứ
kh
ông ph

ả
i l
à toàn b
ộ
kinh t
ế
Nh
à n
ư
ớ
c. N
ói
đ
ế
n
kinh t
ế
Nhà n
ướ
c th
ì
ph
ả
i nói
đế
n t
ấ
t c
ả
các s

ở
h
ữ
u trong tay Nhà n
ướ
c, k
ể
c
ả
tài
nguyên,
đấ
t đai, ngân sách Nhà n
ướ
c, d
ự
tr
ữ
qu
ố
c gia Kinh t
ế
Nhà n
ướ
c không
làm ch
ứ
c năng qu
ả
n l

ý
c
ủ
a Nhà n
ướ
c nhưng chính nó là công c
ụ
quan tr
ọ
ng, là
s
ứ
c m
ạ
nh kinh t
ế
mà Nhà n
ướ
c n
ắ
m l
ấ
y và đưa vào
để
làm ch
ứ
c năng qu
ả
n l
ý

c
ủ
a
m
ì
nh. Báo cáo Chính tr
ị
vi
ế
t: " Kinh t
ế
Nhà n
ướ
c phát huy vai tr
ò
ch
ủ

đạ
o trong
n
ề
n kinh t
ế
, là l
ự
c l
ượ
ng v
ậ

t ch
ấ
t quan tr
ọ
ng và là công c
ụ

để
Nhà n
ướ
c
đị
nh
h
ư
ớ
ng v
à đi
ề
u ti
ế
t v
ĩ
m
ô n
ề
n k
inh t
ế
, doanhnghi

ệ
p Nh
à n
ư
ớ
c gi
ữ
v
ị
tr
í then ch
ố
t,
đi
đ
ầ
u
ứ
ng d
ụ
ng ti
ế
n b
ộ
khoa h
ọ
c v
à công ngh
ệ
, n

êu gương v
ề
n
ăng su
ấ
t, ch
ấ
t
l
ượ
ng, hi
ệ
u qu
ả
kinh t
ế
- x
ã
h
ộ
i và ch
ấ
p hành pháp lu
ậ
t.
Ở
th
ờ
i k
ỳ

quá
độ
lên ch
ủ
ngh
ĩ
a x
ã
h
ộ
i
ở
n
ướ
c ta tr
ì
nh
độ
l
ự
c l
ượ
ng s
ả
n xu
ấ
t
c
ò
n th

ấ
p, quan h
ệ
s
ở
h
ữ
u c
ò
n t
ồ
n t
ạ
i nhi
ề
u h
ì
nh th
ứ
c, là n
ề
n kinh t
ế
h
ỗ
n h
ợ
p nhi
ề
u

th
ành ph
ầ
n nhưng cơ ch
ế
th
ị
tr
ườ
ng chưa hoàn h
ả
o, doanh nghi
ệ
p Nhà n
ướ
c h
ạ
ot
độ
ng c
ò
n nhi
ề
u khuy
ế
t t
ậ
t. V
ì
v

ậ
y, ph
ả
i ti
ế
p t
ụ
c
đổ
i m
ớ
i cơ ch
ế
, chính sách
đố
i v
ớ
i
doanh nghi
ệ
p Nhà n
ướ
c
để
t
ạ
o
độ
ng l
ự

c phát tri
ể
n và nâng cao hi
ệ
u qu
ả
ho
ạ
t
độ
ng
theo
đị
nh h
ướ
ng : xoá bao c
ấ
p, doanh nghi
ệ
p c
ạ
nh tranh b
ì
nh
đẳ
ng trên th
ị
tr
ườ
ng,

t
ự
ch
ị
u tr
ách nhi
ệ
m v
ề
s
ả
n xu
ấ
t kinh doanh, n
ộ
p
đ
ủ
thu
ế
v
à có l
ã
i, th
ự
c hi
ệ
n t
ố
t

quy ch
ế
dân ch
ủ
trong doanh nghi
ệ
p. Có cơ ch
ế
phù h
ợ
p v
ề
ki
ể
m tra, ki
ể
m soát,
thanh tra c
ủ
a Nhà n
ướ
c
đố
i v
ớ
i doanh nghi
ệ
p, kinh t
ế
Nhà n

ướ
c có gi
ữ

đượ
c vai
tr
ò
ch
ủ

đạ
o th
ì
m
ớ
i có th
ể

đả
m b
ả
o
đượ
c
đị
nh h
ướ
ng x
ã

h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a c
ủ
a kinh t
ế

th
ị
tr
ườ
ng. Do đó ph
ả
i có s
ự
qu
ả
n l
ý
c
ủ
a Nhà n
ướ
c.
Kinh t
ế

Nhà n
ướ
c d
ự
a trên ch
ế

độ
công h
ữ
u v
ề
tư li
ệ
u s
ả
n xu
ấ
t, do đó
đầ
u tư
phát tri
ể
n kinh t
ế
Nhà n
ướ
c là t
ạ
o ra n

ề
n t
ả
ng kinh t
ế
cho x
ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a, t
ạ
o ra
s
ứ
c m
ạ
nh v
ậ
t ch
ấ
t
để
Nhà n
ướ
c đi
ề

u ti
ế
t và qu
ả
n l
ý
th
ị
tr
ườ
ng.


Kinh t
ế
Nhà n
ướ
c các v
ị
trí then ch
ố
t nên có kh
ả
năng chi ph
ố
i các thành ph
ầ
n
kinh t
ế

kh
ác.
3. Nh
ữ
ng bi
ể
u hi
ệ
n c
ủ
avai tr
ò
ch
ủ

đạ
o c
ủ
a kinh t
ế
Nhà n
ướ
c.
3.1 L
àm l
ự
c l
ượ
ng v
ậ

t ch
ấ
t
để
Nhà n
ướ
c th
ự
c hi
ệ
n ch
ứ
c năng đi
ề
u ti
ế
t và
qu
ả
n l
ý
v
ĩ
mô.
Nh
à n
ướ
c s
ử
d

ụ
ng chung t
ấ
t c
ả
các bi
ệ
n pháp có th
ể
can thi
ệ
p vào kinh t
ế

nh
ằ
m h
ạ
n ch
ế
nh
ữ
ng khuy
ế
t t
ậ
t c
ủ
a kinh t
ế

th
ị
tr
ườ
ng, t
ạ
o môi tr
ườ
ng kinh doanh
lành m
ạ
nh, phân b
ổ
ngu
ồ
n l
ự
c t
ố
i ưu và thúc
đẩ
y tăng tr
ưở
ng kinh t
ế
, phát tri
ể
n x
ã

h
ộ
i m
ộ
t cách hài hoà phù h
ợ
p v
ớ
i giá tr
ị
truy
ề
n th
ố
ng và văn hoá
đấ
t n
ướ
c.
Trong kinh t
ế
, m
ỗ
i
đơn v
ị
kinh doanh l
à m
ộ
t ch

ủ
th
ể
kinh t
ế
, tr
ự
c ti
ế
p
đ
ố
i m
ặ
t
v
ớ
i th
ị
tr
ư
ờ
ng
đ
ể
quy
ế
t
đ
ị

nh c
ác v
ấ
n
đ
ề
kinh t
ế
c
ơ b
ả
n : s
ả
n xu
ấ
t c
ái g
ì
? s
ả
n xu
ấ
t
nh
ư th
ế
nào? s
ả
n xu
ấ

t cho ai? theo m
ụ
c tiêu t
ố
i đa hoá l
ợ
i nhu
ậ
n. Đi
ề
u này t
ấ
t y
ế
u
d
ẫ
n
đế
n k
ế
t c
ụ
c là
ở
đâu, khi nào,
đố
i v
ớ
i m

ặ
t hàng nào có th
ể
đem l
ạ
i l
ợ
i nhu
ậ
n
cao th
ì

ở
đó, khi đó các doanh nghi
ệ
p có kh
ả
năng s
ẽ

đổ
xô vào s
ả
n xu
ấ
t và kinh
doanh m
ặ
t hàng đó. Ng

ượ
c l
ạ
i, n
ế
u
ở
đâu, khi nào và
đố
i v
ớ
i m
ặ
t hàng nào không
có l
ã
i ho
ặ
c l
ỗ
v
ố
n th
ì

ở
đó, khi đó s
ẽ
có nhi
ề

u doanhngi
ệ
p có kh
ả
năng s
ẽ
rút kh
ỏ
i
th
ị
tr
ườ
ng s
ả
n xu
ấ
t và kinh doanh m
ặ
t hàng đó. Do s
ự
h
ạ
n ch
ế
c
ủ
a m
ỗ
i d

ị
ch v
ụ
v
ề

vi
ệ
c thu th
ậ
p c
ũ
ng như x
ử
l
ý
các thông tin c
ầ
n thi
ế
t v
ề
th
ị
tr
ườ
ng
để
quy
ế

t
đị
nh có
tham gia hay rút kh
ỏ
i m
ộ
t th
ị
tr
ư
ờ
ng n
ào đó, t
ấ
t c
ả
s
ẽ
d
ẫ
n
đ
ế
n nguy c
ơ có th
ể
ph
át
sinh m

âu thu
ẫ
n gi
ữ
a cung và c
ầ
u
ở
m
ọ
i lúc, m
ọ
i nơi và
đố
i v
ớ
i m
ọ
i m
ặ
t hàng.
Để

ch
ố
ng l
ạ
i nguy cơ đó Nhà n
ướ
c ph

ả
i th
ự
c hi
ệ
n ch
ứ
c năng đi
ế
u ti
ế
t b
ằ
ng nhi
ề
u
công c
ụ
khác nhau. Trong đó doanh nghi
ệ
p Nhà n
ướ
c
đượ
c coi là m
ộ
t công c
ụ
.
V

ớ
i tư cách là công c
ụ
đi
ề
u ti
ế
t luôn
đượ
c Nhà n
ướ
c th
ự
c hi
ệ
n theo phương
châm :
ở
đau, khi nào n
ề
n kinh t
ế
qu
ố
c dân đang m
ở
r
ộ
ng s
ả

n xu
ấ
t kinh doanh m
ộ
t
m
ặ
t hàng c
ụ
th
ể
nào đó mà các doanh nghi
ệ
p dân doanh ho
ặ
c không có
đủ
s
ứ
c
kinh doanh ho
ặ
c t
ừ
ch
ố
i th
ì

ở

đó và khi đó c
ầ
n s
ự
có m
ặ
t c
ủ
a doanh nghi
ệ
p


Nhàn
ướ
c.
Đế
n lúc nào đó, khi các doanh nghi
ệ
p dân doanh
đã

đủ
s
ứ
c đáp
ứ
ng nhu
c
ầ

u th
ị
tr
ư
ờ
ng, doanh nghi
ệ
p Nh
à n
ư
ớ
c c
ó th
ể
r
út kh
ỏ
i th
ị
tr
ư
ờ
ng
đó, nh
ư
ờ
ng ch
ỗ

cho các doanh nghi

ệ
p d
ân doanh. Quá tr
ì
nh di
ễ
n ra li
ên t
ụ
c, l
ặ
p l
ạ
i
ở
m
ọ
i l
ĩ
nh v
ự
c
c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
qu
ố

c dân h
ì
nh thành vai tr
ò
đi
ề
u ti
ế
t c
ủ
a doanh nghi
ệ
p Nhà n
ướ
c.
Ch
ứ
c năng này c
ò
n th
ể
hi
ệ
n
ở
trong ph
ạ
m vi t
ừ
ng vùng

đặ
c bi
ệ
t quan tr
ọ
ng v
ớ
i
các vùng xa, vùng sâu.
Nh
ư v
ậ
y, ch
ứ
c năng đi
ề
u ti
ế
t n
ề
n kinh t
ế
qu
ố
c dân
đò
i h
ỏ
i Nhà n
ướ

c ph
ả
i s
ử

d
ụ
ng doanh nghi
ệ
p Nhà n
ướ
c như m
ộ
t công c
ụ
c
ầ
n thi
ế
t b
ả
o
đả
m cho n
ề
n kinh t
ế

ho
ạ

t
độ
ng m
ộ
t cách thông su
ố
t,
đả
m b
ả
o l
ợ
i ích x
ã
h
ộ
i.
3.2 Làm
đ
ò
n b
ẩ
y nhanh t
ăng tr
ư
ở
ng kinh t
ế
v
à gi

ả
i quy
ế
t
nh
ữ
ng v
ấ
n
đ
ề
x
ã
h
ộ
i.

Đ
ể
n
ề
n kinh t
ế
n
ư
ớ
c ta ph
át tri
ể
n m

ộ
t c
ách nhanh chóng th
ì
c
ầ
n ph
ả
i c
ó nh
ữ
ng
b
ướ
c tăng tr
ưở
ng. Do v
ậ
y, c
ầ
n có m
ộ
t l
ự
c l
ượ
ng có s
ứ
c m
ạ

nh kinh t
ế
làm
đò
n b
ẩ
y
để
thúc
đẩ
y các l
ự
c l
ượ
ng khác cùng phát tri
ể
n.Doanh nghi
ệ
p Nhà n
ướ
c hi
ệ
n nay
chưa
đủ
kh
ả
năng chi ph
ố
i toàn b

ộ
n
ề
n kinh t
ế
nhưng có m
ộ
t th
ự
c l
ự
c to l
ớ
n nên
ch
ỉ
có doanh nghi
ệ
p Nhà n
ướ
c m
ớ
i có th
ể
th
ự
c hi
ệ
n
đượ

c ch
ứ
c năng
đò
n b
ẩ
y.
Nh
ữ
ng v
ấ
n
đề
x
ã
h
ộ
i đang là m
ộ
t h
ạ
n ch
ế
l
ớ
n c
ủ
a n
ướ
c ta. Mu

ố
n phát tri
ể
n
kinh t
ế
- x
ã
h
ộ
i Nhà n
ướ
c ph
ả
i gi
ả
i quy
ế
t tri
ệ
t
để
nh
ữ
ng v
ấ
n
đề
đó.
Để

th
ự
c hi
ệ
n
đượ
c đi
ề
u này chúng ta c
ầ
n có th
ự
c l
ự
c v
ề
kinh t
ế
. Trong đi
ề
u ki
ệ
n n
ề
n kinh t
ế

nhi
ề
u th

ành ph
ầ
n nh
ư hi
ệ
n nay th
ì
ch
ỉ
c
ó thành ph
ầ
n kinh t
ế
Nh
à n
ư
ớ
c m
ớ
i c
ó th
ể

đả
m nh
ậ
n
đượ
c vai tr

ò
làm l
ự
c l
ượ
ng ch
ủ
l
ự
c cho Nhà n
ướ
c gi
ả
i quy
ế
t các v
ấ
n
đề

x
ã
h
ộ
i.
3.3 M
ở

đườ
ng h

ướ
ng d
ẫ
n, h
ỗ
tr
ợ
cho các thành ph
ầ
n kinh t
ế
khác cùng phát
tri
ể
n; T
ạ
o n
ề
n t
ả
ng cho ch
ế

độ
x
ã
h
ộ
i m
ớ

i.
KTNN ki
ể
m soát các th
ị
tr
ườ
ng c
ủ
a ho
ạ
t
độ
ng v
ố
n và th
ị
tr
ườ
ng ti
ề
n t
ệ

để
b
ả
o
đ
ả

m kh
ả
năng
ổ
n
đị
nh kinh t
ế
v
ĩ
mô c
ủ
a nhà n
ướ
c. Các công c
ụ
tài chính ti
ề
n t
ệ
,
tín d
ụ
ng là các công c
ụ
chính y
ế
u c
ủ
a nhà n

ướ
c trong qu
ả
n l
ý
kinh t
ế
v
ĩ
mô.


Thành ph
ầ
n kinh t
ế
nhà n
ướ
c th
ể
hi
ệ
n vai tr
ò
ch
ủ

đạ
o chi ph
ố

i các thành ph
ầ
n
kinh t
ế
kh
ác, làm bi
ế
n
đ
ổ
i c
ác thành ph
ầ
n ki
nh t
ế
kh
ác theo
đ
ặ
c t
ính c
ủ
a m
ì
nh, t
ạ
o
cơ s

ở
h
ạ
t
ầ
ng cho m
ỗ
i kinh t
ế
h
àng hoá, chi
ế
m gi
ữ
c
ác ngành then ch
ố
t v
à tr
ọ
ng
y
ế
u x
ã
h
ộ
i, làm
đò
n b

ả
y nhanh tăng tr
ưở
ng kinh t
ế
g
ắ
n v
ớ
i công b
ằ
ng x
ã
h
ộ
i.
Đóng góp ph
ầ
n l
ớ
n vào t
ổ
ng s
ả
n ph
ẩ
m qu
ố
c n
ộ

i (GDP) c
ủ
a toàn x
ã
h
ộ
i.










III.
Đặ
c trưng kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng theo
đị
nh h
ướ
ng XHCN

ở
Vi
ệ
t Nam
Nhi
ệ
m v
ụ
hi
ệ
n nay l
à xác
đ
ị
nh n
ộ
i dung
đ
ị
nh h
ư
ớ
ng XHCN

Đó là th
ể
ch
ế
kinh t
ế

m
à trong đó th
ị
tr
ư
ờ
ng v
à quan h
ệ
th
ị
tr
ư
ờ
ng ng
ày càng
đượ
c xxác l
ậ
p là vai tr
ò
quy
ế
t
đị
nh
đố
i v
ớ
i s

ả
n xu
ấ
t kinh doanh. N
ề
n kinh t
ế
có
nhi
ề
u thành ph
ầ
n c
ạ
nh tranh, có tr
ì
nh
độ
x
ã
h
ộ
i cao, thúc
đẩ
y s
ự
k
ế
t h
ợ

p hài hoà
gi
ữ
a s
ả
n xu
ấ
t và tiêu dùng. Nhà n
ướ
c dùng lu
ậ
t pháp, k
ế
ho
ạ
ch
đị
nh h
ướ
ng và
ch
ính sách kinh t
ế
d
ẫ
n d
ắ
t th
ị
tr

ườ
ng phát tri
ể
n lành m
ạ
nh, dùng chính sách đi
ề
u
ti
ế
t, phân ph
ố
i
đả
m b
ả
o phúc l
ợ
i cho toàn dân th
ự
c hi
ệ
n công b
ằ
ng x
ã
h
ộ
i.
1. N

ề
n kinh t
ế
n
ướ
c ta là nên kinh t
ế
nhi
ề
u thành ph
ầ
n, trong đó kinh
t
ế
nhà n
ướ
c đóng vai tr
ò
ch
ủ

đạ
o.
N
ề
n kinh t
ế
n
ư
ớ

c ta t
ồ
n t
ạ
i ba lo
ạ
i h
ì
nh th
ứ
c s
ở
h
ữ
u c
ơ b
ả
n: s
ở
h
ữ
u to
àn
d
ân, s
ở
h
ữ
u tư nhân, s
ở

h
ữ
u t
ậ
p th
ể
. T
ừ
ba lo
ạ
i h
ì
nh s
ở
h
ữ
u cơ b
ả
n đó h
ì
nh thành
nhi
ề
u thành ph
ầ
n kinh t
ế
, nhi
ề
u h

ì
nh th
ứ
c t
ổ
ch
ứ
c s
ả
n xu
ấ
t kinh doanh. Do đó
không ch
ỉ
ra s
ứ
c phát tri
ể
n các thành ph
ầ
n kinh t
ế
thu
ộ
c ch
ế

đọ
công h
ữ

u, mà c
ò
n
ph
ả
i khuy
ế
n khích phát tri
ể
n các thành ph
ầ
n kinh t
ế
thu
ộ
c s
ở
h
ữ
u tư nhân
để
h
ì
nh
thành n
ề
n kinh t
ế
th
ị

tr
ườ
ng r
ộ
ng l
ớ
n bao g
ồ
m các đơn v
ị
kinh t
ế
thu
ộ
c ch
ế

độ

công h
ữ
u, các đơn v
ị
kinh t
ế
tư doanh, các h
ì
nh th
ứ
c h

ợ
p tác liên doanh gi
ữ
a
trong và ngoài n
ướ
c, các h
ì
nh th
ứ
c đan xen và thâm nh
ậ
p vào nhau gi
ữ
a các thành
ph
ầ
n kinh t
ế

đ
ề
u c
ó th
ể
tham gia th
ị
tr
ư
ờ

ng b
ì
nh
đ
ẳ
ng.

Trong c
ơ c
ấ
u kinh t
ế
nhi
ề
u thanh ph
ầ
n
ở
n
ướ
c ta, kinh t
ế
nhà n
ướ
c gi
ữ
vai
tr
ò
ch

ủ

đạ
o. “Kinh t
ế
nhà n
ướ
c phát huy vai tr
ò
ch
ủ

đạ
o trong n
ề
n kinh t
ế
, là l
ự
c
l
ượ
ng v
ậ
t ch
ấ
t quan tr
ọ
ng và là công c
ụ

để
Nhà n
ướ
c
đị
nh h
ướ
ng và đi
ề
u ti
ế
t v
ĩ

m
ô n
ề
n kinh t
ế
. Doanh nghi
ệ
p nhà n
ướ
c gi
ữ
v
ị
trí then ch
ố

t; đi
đầ
u
ứ
ng d
ụ
ng ti
ế
n
b
ộ
khoa h
ọ
c và công ngh
ệ
; nêu gương v
ề
năng su
ấ
t, ch
ấ
t l
ượ
ng, hi
ệ
u qu
ả
kinh t
ế
–

x
ã
h
ộ
i và ch
ấ
p hành pháp lu
ậ
t”. Vi
ệ
c xác l
ậ
p vai tr
ò
ch
ủ

đạ
o c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
nhà
n
ướ
c là v
ấ
n

đề
có tính nguyên t
ắ
c và là s
ự
khác bi
ệ
t cơ b
ả
n gi
ữ
a kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng


đ
ị
nh h
ướ
ng x
ã
h
ộ
i ch
ủ

ngh
ĩ
a v
ớ
i kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng tư b
ả
n. Tính
đị
nh h
ướ
ng x
ã
h
ộ
i
ch
ủ
ngh
ĩ
a c
ủ
a kinh t
ế
th

ị
tr
ư
ờ
ng
ở
n
ư
ớ
c ta
đ
ã
quy u
đ
ị
nh kinh t
ế
nh
à n
ư
ớ
c ph
ả
i gi
ữ

vai tr
ò
ch
ủ

đ
ạ
o trong c
ơ c
ấ
u kinh t
ế
nhi
ề
u th
ành ph
ầ
n. B
ở
i
l
ẽ
, m
ỗ
i m
ộ
t ch
ế

đ
ộ
x
ã

h
ộ
i
đề
u có m
ộ
t cơ s
ở
kinh t
ế
tương
ứ
ng v
ớ
i nó, kinh t
ế
nhà n
ướ
c, nói đúng ra kinh
t
ế
d
ự
a trên ch
ế

độ
công h
ữ
u bao g

ồ
m nhà n
ướ
c và kinh t
ế
h
ợ
p tác, t
ạ
o cơ s
ở
kinh
t
ế
cho ch
ế

độ
x
ã
h
ộ
i m
ớ
i – x
ã
h
ộ
i ch
ủ

ngh
ĩ
a.
Vi
ệ
c vin vào t
ì
nh tr
ạ
ng ho
ạ
t
độ
ng kém hi
ệ
u qu
ả
c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
nhàn n
ướ
c
trong th
ờ
i gian qua
để

ph
ủ

đị
nh s
ự
c
ầ
n thi
ế
t kinh t
ế
nhà n
ướ
c ph
ả
i gi
ữ
vai tr
ò
ch
ủ

đ
ạ
o là sai l
ầ
m v
ề
l

ý
lu
ậ
n. V
ấ
n đè ch
ủ
y
ế
u không ph
ả
i là ph
ủ

đị
nh vai tr
ò
ch
ủ

đạ
o
c
ủ
a kinh t
ế
nh
à n
ư
ớ

c, m
à là cơ c
ấ
u l
ạ
i kinh t
ế
nh
à n
ư
ớ
c v
à
đ
ổ
i m
ớ
i c
ơ ch
ế
qu
ả
n l
ý

doanh nghi
ệ
p nh
à n
ư

ớ
c
đ
ể
ch
úng ho
ạ
t
đ
ộ
ng c
ó hi
ệ
u qu
ả
. C
ổ
ph
ầ
n h
óa doanh
nghi
ệ
p nhà n
ướ
c là m
ộ
t trong nh
ữ
ng gi

ả
i pháp cơ b
ả
n
để
cơ c
ấ
u l
ạ
i khu c
ự
c kinh
t
ế
nhà n
ướ
c và c
ả
i thi
ệ
n căn b
ả
n cơ ch
ế
qu
ả
n l
ý
doanh nghi
ệ

p. Nhà n
ướ
c thông
qua ch
ế

độ
tham d
ự
c
ổ
ph
ầ
n
để
kh
ố
ng ch
ế
ho
ạ
t
độ
ng c
ủ
a các doanh nghi
ệ
p theo
đị
nh h

ướ
ng c
ủ
a nhà n
ướ
c.
2. S
ự
ph
át tri
ể
n kinh t
ế
g
ắ
n v
ớ
i gi
ả
i quy
ế
t c
ác v
ấ
n
đ
ề
x
ã
h

ộ
i .

Đây là
đạ
c trưng n
ổ
i b
ậ
t nh
ấ
t cu
ẩ
th
ể
ch
ế
th
ị
tr
ườ
ngXHCN. Hai m
ặ
t kinh t
ế

và x
ã
h
ộ

i c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng ch
ủ

độ
ng k
ế
t h
ợ
p v
ớ
i nhau qua lu
ậ
t pháp,
chính sách kinh t
ế
v
à chíh sách x
ã
h
ộ

i. Th
ự
c hi
ệ
n ph
úc l
ợ
i x
ã
h
ộ
i th
ông qua ngân
s
ách
đề
ra v
ừ
a khuy
ế
n khích m
ọ
i ng
ườ
i làm giàu chính
đả
ng và tăng thu nh
ậ
p cho
nên kinh t

ế
qu
ố
c dân. Chúng ta ph
ả
i g
ắ
n kinh t
ế
, x
ã
h
ộ
i, qu
ố
c ph
ò
ng thành mô t
ả

th
ố
ng nh
ấ
t b
ả
o
đả
m
ổ

n
đị
nh chính nh
ữ
ng qu
ố
c gia, t
ừ
ng b
ướ
c thoát kh
ỏ
i kh
ủ
ng
ho
ả
ng kinh t
ế
x
ã
h
ộ
i và công b
ằ
ng x
ã
h
ộ
i, không ng

ừ
ng nâng cao ch
ấ
t l
ượ
ng cu
ộ
c
s
ố
ng nhân dân.
S
ự
thành công c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng
đị
nh h
ướ
ng x
ã
h

ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a
không ch
ỉ
d
ừ
ng l
ạ
i
ở
t
ố
c
độ
tăng tr
ưở
ng mà c
ò
n ph
ả
i không ng
ừ
ng nâng cao ch
ấ
t

l
ượ
ng cu
ộ
c s
ố
ng, ti
ề
n lương, thu nh
ậ
t th
ự
c t
ế
tăng m
ạ
nh y t
ế
, giáo d
ụ
c phát tri
ể
n);
s
ự
ph
ân hoá giàu nghèo không làm
ả
nh h

ư
ở
ng t
ớ
i
phúc l
ợ
i x
ã
h
ộ
i kh
ông làm
đ
ả
o
l
ộ
n v
ị
tr
í x
ã
h
ộ
i t
ương
đ
ố
i c

ủ
a
đa s
ố
d
ân chúng, cơ ch
ế
th
ị
tr
ư
ờ
ng kh
ông th
ể
d
ẫ
n
t
ớ
i s
ự
xu
ố
ng c
ấ
p th
ậ
m chí thoái hoá trong l
ĩ

nh v
ự
c văn hoá x
ã
h
ộ
i và các quan h
ệ

đạ
o
đứ
c trong x
ã
h
ộ
i. V
ì
th
ế

đặ
c trưng quan tr
ọ
ng và không th
ể
thi
ế
u
đượ

c c
ủ
a
kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng
đị
nh h
ướ
ng x
ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a
ở
Vi
ệ
t Nam là gi
ả
i quy
ế
t các v

ấ
n
đề
x
ã
h
ộ
i.

3. Tăng tr
ư
ở
ng v
à phát tri
ể
n b
ề
n v
ữ
ng:

Th
ự
c hi
ệ
n m
ụ
c tiêu tăng tr
ưở
ng và phát tri

ể
n b
ề
n v
ữ
ng
ở
m
ộ
t n
ướ
c kém
phát tri
ể
n nh
ư n
ư
ớ
c ta l
à đi
ề
u kh
ông đơn gi
ả
n. Kh
ông tăng tr
ư
ở
ng v
à không phát

tri
ể
n b
ề
n v
ữ
ng th
ì
kh
ông th
ể
th
ự
c hi
ệ
n
đư
ợ
c m
ụ
c ti
êu “dân giàu, n
ư
ớ
c m
ạ
nh”, “x
ã

h

ộ
i công b
ằ
ng văn minh” và XHCN
đượ
c.
Tăng tr
ưở
ng kinh t
ế
g
ắ
n li
ề
n v
ớ
i s
ự
l
ớ
n m
ạ
nh c
ủ
a nhà n
ướ
c, có tăng tr
ưở
ng
kinh t

ế
m
ớ
i có tăng thêm thu nh
ậ
p cho n
ề
n kinh t
ế
, nhà n
ướ
c có đi
ề
u ki
ệ
n nâng
cao vai tr
ò
c
ủ
m
ì
nh trong các ho
ạ
t
độ
ng x
ã
h
ộ

i. Suy cho cùng b
ấ
t c
ứ
nhà n
ướ
c
c
ũ
ng mu
ố
n l
ớ
n m
ạ
nh do v
ậ
y r
ấ
t c
ầ
n có ti
ề
m l
ự
c v
ề
kinh t
ế
. Nh

ứ
ng
để
tăng tr
ưở
ng
ổ
n
đị
nh th
ì
c
ầ
n y
ế
u t
ố
phát tri
ể
n b
ề
n v
ữ
ng. Ngày nay phát tri
ể
n b
ề
n v
ữ
ng

đượ
c
đặ
t
ra c
ấ
p bách hơn bao gi
ờ
hét, n
ổ
i lên hai m
ụ
c tiêu cơ b
ả
n: tăng tr
ưở
ng kinh t
ế
và
b
ả
o v
ệ
m
ôi tr
ư
ờ
ng sinh th
ái. Kinh nghi
ệ

m c
ác n
ư
ớ
c
đi tr
ư
ớ
c cho th
ấ
y c
ầ
n gi
ả
i
quy
ế
t v
ấ
n
đề
b
ả
o v
ệ
môi tr
ườ
ng sinh thái ngay t
ừ
bu

ổ
i
đầ
u c
ủ
a phát tri
ể
n kinh t
ế
.
4.T
ố
c
độ
phát tri
ể
n kinh t
ế
cao
Đâ
y là yêu c
ầ
u r
ấ
t quan tr
ọ
ng c
ủ
a
đị

nh h
ướ
ng x
ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a, nhưng c
ũ
ng
kh
ông ph
ả
i l à đi
ề
u ki
ệ
n
đủ
b
ở
i l
ẽ
nhi
ề
u n
ướ

c có n
ề
n kinh t
ế
phát tri
ể
n cao nhưng
l
ạ
i không ph
ả
i có n
ề
n kinh t
ế
x
ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a.
Trong n
ề
n kinh t
ế
th
ị

tr
ườ
ng, h
ệ
th
ố
ng th
ị
tr
ườ
ng ph
ả
i
đượ
c phát huy
đầ
y
đủ

m
ỗ
i th
ứ
c th
ể
kinh t
ế
có l
ợ
i ích riêng và là ch

ủ
th
ể
c
ủ
a th
ị
tr
ườ
ng, tham gia ho
ạ
t


đ
ộ
ng c
ạ
nh tranh v
ớ
i nhau và h
ì
nh thành m
ộ
t th
ị
tr
ườ
ng, m
ộ

t m
ạ
ng l
ướ
i s
ả
n xu
ấ
t x
ã

h
ộ
i c
ó tr
ậ
t t
ự
. Do
đ
ặ
c tr
ưng c
ủ
a c
ơ ch
ế
th
ị
tr

ư
ờ
ng, l
ấ
y l
ợ
i nhu
ậ
n l
àm m
ụ
c ti
êu c
ạ
nh
tranh là môi tr
ư
ờ
ng c
ạ
nh tranh, v
ì
v
ậ
y b
ắ
t bu
ộ
c t
ấ

t c
ả
c
ác th
ể
ch
ế
kinh t
ế

đ
ề
u ph
ả
i
ho
ạ
t
độ
ng v
ớ
i t
ố
c
độ
cao
để
có th
ể

đứ
ng v
ữ
ng trên th
ị
tr
ườ
ng
đầ
y tính c
ạ
nh tranh
này.
5. Vai tr
ò
l
ã
nh
đạ
o, qu
ả
n l
ý
c
ủ
a nhà n
ướ
c.
Đây là m
ộ

t đi
ề
u ki
ệ
n quan tr
ọ
ng b
ả
o
đả
m
đị
nh h
ướ
ng x
ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a n
ề
n
kinh t
ế
n
ướ
c ta. Trong n

ề
n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng ch
ạ
y theo l
ợ
i nhu
ậ
n, trong môi
tr
ườ
ng c
ạ
nh tranh, cho nên n
ả
y sinh r
ấ
t nhi
ề
u v
ấ
n
đề
ph
ứ

c t
ạ
p mà c
ầ
n có nhà n
ướ
c
m
ớ
i
có th
ể
gi
ả
i quy
ế
t
đư
ợ
c. V
ì
th
ế
ch
úng t a mu
ố
n x
ây d
ự
ng th

ành công n
ề
n kinh
t
ế
th
ị
tr
ư
ờ
ng theo
đ
ị
nh h
ư
ớ
ng x
ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a ch
úng ta không th
ể
kh
ông nói t
ớ

i
vai tr
ò
qu
ả
n l
ý
c
ủ
a nhà n
ướ
c. Vai tr
ò
này
đượ
c th
ể
hi
ệ
n b
ằ
ng h
ệ
th
ố
ng pháp lu
ậ
t
b
ả

o v
ệ
quy
ề
n t
ự
do, dân ch
ủ
, công b
ằ
ng x
ã
h
ộ
i b
ằ
ng phân ph
ố
i và m
ở
r
ộ
ng phúc
l
ợ
i x
ã
h
ộ
i cho toàn dân, b

ằ
ng h
ệ
th
ố
ng hàng hoá công c
ộ
ng;
đồ
ng th
ờ
i m
ở
r
ộ
ng và
h
ướ
ng d
ẫ
n h
ỗ
tr
ợ
các thành ph
ầ
n kinh t
ế
cùng phát tri
ể

n.
6. N
ề
n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng n
ướ
c ta là n
ề
n kinh t
ế
m
ở
, h
ộ
i nh
ậ
p v
ớ
i kinh t
ế
th
ế

gi
ớ

i và khu v
ự
c.
Th
ự
c ra đây không ph
ả
i ch
ỉ
là
đặ
c trưng c
ủ
a n
ề
n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng
đị
nh
h
ướ
ng x
ã
h
ộ

i ch
ủ
ngh
ĩ
a, mà xu h
ướ
ng chung c
ủ
a các n
ề
n kinh t
ế
trên th
ế
gi
ớ
i hi
ệ
n
nay. “Không có dân t
ộ
c nào b
ị
phá s
ả
n v
ì
thương m
ạ
i”. Nhưng

ở
đây mu
ố
n nh
ấ
n
m
ạ
nh s
ự
khác bi
ệ
t n
ề
n kinh t
ế
mà chúng ta đang xây d
ự
ng v
ớ
i n
ề
n kinh t
ế
đóng,
khép kín tr
ư
ớ
c
đ

ổ
i m
ớ
i. Trong
đi
ề
u ki
ệ
n kinh t
ế
hi
ệ
n nay ch
ỉ
c
ó m
ở
c
ủ
a kinh t
ế
h
ộ
i
nh
ậ
p v
ào kinh t
ế
khu v

ự
c v
à th
ế
gi
ớ
i m
ớ
i thu h
út
đư
ợ
c v
ố
n, k
ỹ
thu
ậ
t c
ông ngh
ệ

hi
ệ
n
đạ
i, kinh nghi
ệ
m qu
ả

n l
ý
tiên ti
ế
n
để
khai thác ti
ề
m năng và th
ế
m
ạ
nh c
ủ
a
n
ướ
c ta, th
ự
c hi
ệ
n phát tri
ể
n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng theo ki

ể
u rút ng
ắ
n.
Th
ự
c hi
ệ
n m
ở
c
ủ
a kinh t
ế
theo h
ướ
ng đa d
ạ
ng hoá các h
ì
nh th
ứ
c kinh t
ế

đố
i
ngo
ạ
i, th

ị
tr
ư
ờ
ng trong n
ư
ớ
c g
ắ
n v
ớ
i th
ị
tr
ư
ờ
ng khu v
ự
c v
à th
ế
gi
ớ
i, th
ự
hi
ệ
n

nh
ữ
ng thông l
ệ
trong quan h
ệ
kinh t
ế
qu
ố
c t
ế
, nhưng v
ẫ
n gi
ữ

đượ
c
độ
c l
ậ
p ch
ủ

quy
ề
n và b
ả
o v

ệ

đượ
c l
ợ
i ích qu
ố
c gia, dân t
ộ
c trong quan h
ệ
kinh t
ế

đố
i ngo
ạ
i.
Th
ự
c hi
ệ
n chính sách h
ướ
ng m
ạ
nh v
ề
xu
ấ

t kh
ẩ
u,
đồ
ng th
ờ
i thay th
ế
nh
ậ
p kh
ẩ
u
nh
ữ
ng s
ả
n ph
ẩ
m mà trong n
ướ
c s
ả
n xu
ấ
t có hi
ệ
u qu
ả
. Đi

ề
u này
đã

đượ
c
Đả
ng
ta kh
ả

đị
nh trong văn ki
ệ
n
đạ
i h
ộ
i
Đả
ng VIII: “Xây d
ự
ng m
ộ
t n
ề
n kinh t
ế
m
ở

,
h
ộ
i nh
ậ
p v
ớ
i khu v
ự
c và th
ế
gi
ớ
i, h
ướ
ng m
ạ
nh m
ẽ
v
ề
xu
ấ
t kh
ẩ
u,
đồ
ng th
ờ
i thay

th
ế
nh
ậ
p kh
ẩ
u b
ằ
ng nh
ữ
ng s
ả
n ph
ẩ
m trong n
ư
ớ
c s
ả
n xu
ấ
t c
ó hi
ệ
u qu
ả
.

Đ
ể

h
ộ
i nh
ậ
p
đầ
y
đủ
vào khu v
ự
c m
ậ
u d
ị
ch t
ự
do Đông Nam Á (AFTA -
ASEAN Free Trade Area) và t
ổ
ch
ứ
c thương m
ạ
i th
ế
gi
ớ
i (WTO - World Trade
Organization), c
ầ

n c
ó s
ự
chu
ẩ
n b
ị
t
ích c
ự
c ngay t
ừ
b
ây gi
ờ
kh
ông ch
ỉ

ở
c
ấ
p trung
ương, mà c
ả

ở
c
ấ
p c

ơ s
ở
, c
ác doanh nghi
ệ
p ph
ả
i t
ính
đ
ế
n
đi
ề
u ki
ệ
n ho
ạ
t
đ
ộ
ng khi
h
ộ
i nh
ậ
p
để
có bi
ệ

n pháp nâng cao kh
ả
năng c
ạ
nh tranh, nh
ờ
đó t
ồ
n t
ạ
i và phát
tri
ể
n.
7. S
ự
phát tri
ể
n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng g
ắ
n li
ề
n v
ớ

i vi
ệ
c gi
ữ
g
ì
n và phát huy b
ả
n s
ắ
c
d
ân t
ộ
c.

Khi chuy
ể
n n
ề
n kinh t
ế
n
ướ
c ta sang kinh t
ế
hàng hoá v
ậ
n
độ

ng theo cơ ch
ế

th
ị
tr
ườ
ng, th
ì
c
ũ
ng n
ả
y sinh trong
đờ
i s
ố
ng th
ự
c t
ế
nh
ữ
ng hi
ệ
n t
ượ
ng như: thương
m
ạ

i hoá c
ả
nh
ữ
ng quan h
ệ
x
ã
h
ộ
i, s
ố
ng v
ụ
l
ợ
i, sùng bái
đồ
ng ti
ề
n, coi th
ườ
ng các
gi
á tr
ị
nhân văn làm sói m
ò
n truy
ề

n th
ố
ng văn hoá và
đạ
o
đứ
c dân t
ộ
c. Vi
ệ
c m
ở

c
ủ
a và h
ộ
i nh
ậ
p nh
ữ
ng y
ế
u t
ố
văn hoá lai căng, m
ấ
t g
ố
c, xa l

ạ
thu
ầ
n phong m
ỹ
t
ụ
c
c
ủ
a dân t
ộ
c.
Chúng ta coi vi
ệ
c v
ây d
ự
ng v
à phát tri
ể
n kinh t
ế
th
ị
tr
ư
ờ
ng l
à phương ti

ệ
n,
con
đư
ờ
ng th
ự
c hi
ệ
n m
ụ
c ti
êu x
ã
h
ộ
i ch
ủ
ngh
ĩ
a, ch
ứ
kh
ông ph
ả
i ph
át tri
ể
n kinh t
ế

th
ị
tr
ườ
ng tư b
ả
n ch
ủ
ngh
ĩ
a. V
ì
v
ậ
y, khi xây d
ự
ng n
ề
n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng và m
ở

r
ộ

ng giao lưu qu
ố
c t
ế
, h
ộ
i nh
ậ
p v
ớ
i khu v
ự
c và th
ế
gi
ớ
i ph
ả
i
đặ
c bi
ệ
t quan tâm gi
ữ

g
ì
n và phát huy b
ả
n s

ắ
c văn hoá dân t
ộ
c,
đồ
ng th
ờ
i ti
ế
p thu có ch
ọ
n l
ọ
c tinh hoa
v
ăn hoá các dân t
ộ
c trên th
ế
gi
ớ
i làm giàu
đẹ
p thêm văn hoá Vi
ệ
t Nam. Như c
ố

t
ổ
ng bí thư
Đỗ
M
ườ
i
đã
nói: “Trong đi
ề
u ki
ệ
n m
ở
r
ộ
ng các quan h
ệ

đố
i ngo
ạ
i,
càng ph
ả
i coi tr
ọ
ng gi
ữ
g

ì
n v
à phát huy b
ả
n s
ắ
c d
ân t
ộ
c
đi v
ớ
i ti
ế
p thu tinh hoa v
ăn
hoá nhân lo
ạ
i
đ
ể
l
àm giàu văn hoá c
ủ
a ta, ng
ăn ch
ặ
n s
ự
x

âm nh
ậ
p c
ủ
a c
ác s
ả
n
ph
ẩ
m văn hoá
độ
c h
ạ
i, lai căng, m
ấ
t g
ố
c.




IV. Phương h
ướ
ng c
ả
i cách kinh t
ế
nhà n

ướ
c
1.
Đố
i v
ớ
i doanh nghi
ệ
p nhà n
ướ
c:
Kinh t
ế
Nhà n
ướ
c có vai tr
ò
quy
ế
t
đị
nh trong vi
ệ
c gi
ữ
v
ữ
ng
đị
nh h

ướ
ng
XHCN,
ổ
n
đị
nh và phát tri
ể
n kinh t
ế
, chính tr
ị
và x
ã
h
ộ
i c
ủ
a
đấ
t n
ướ
c. Doanh
nghi
ệ
p Nhà n
ướ
c (g
ồ
m DNNN gi

ữ
100% v
ố
n và DNNN gi
ữ
c
ổ
ph
ầ
n chi ph
ố
i)
ph
ả
i không ng
ừ
ng
đượ
c
đổ
i m
ớ
i, phát tri
ể
n và nâng cao hi
ệ
u qu
ả
, gi
ữ

v
ị
trí then
ch
ố
t trong n
ề
n kinh t
ế
, làm công c
ụ
v
ậ
t ch
ấ
t quan tr
ọ
ng
để
kinh t
ế
Nhà n
ướ
c gi
ữ

vai tr
ò
ch
ủ

đạ
o trong n
ề
n kinh t
ế
th
ị
tr
ườ
ng
đị
nh h
ướ
ng XHCN. Vi
ệ
c ti
ế
p t
ụ
c s
ứ
p
x
ế
p,
đ
ổ
i m
ớ

i vf n
âng coa hi
ệ
u qu
ả
doanh nghi
ệ
p nh
à n
ư
ớ
c l
à nhi
ệ
m v
ụ
c
ấ
p b
ách
và c
ũ
ng l
à nhi
ệ
m v
ụ
chi
ế
n l

ư
ợ
c, l
âu dài và nhi
ề
u kh
ó khăn, ph
ứ
c t
ạ
p, m
ớ
i
m
ẽ

1.1.
Đị
nh h
ướ
ng s
ắ
p x
ế
p, phát tri
ể
n doanh nghi
ệ
p nhà n
ướ

c ho
ạ
t
độ
ng kinh
doanh và ho
ạ
t
độ
ng công ích.
a.
Đ
ố
i v
ớ
i doanh nghi
ệ
p ho
ạ
t
đ
ộ
ng kinh doanh.

-
Nhà n
ướ
c gi
ữ
100% v

ố
n
đố
i v
ớ
i các doanh nghi
ệ
p ho
ạ
t
độ
ng kinh doanh
trong l
ĩ
nh v
ự
c
độ
c quy
ề
n nhà n
ướ
c: v
ậ
t li
ệ
u n
ổ
, hoá ch
ấ

t
độ
c, ch
ấ
t phóng x
ạ
, h
ệ

th
ố
ng truy
ề
n t
ả
i qu
ố
c gia, m
ạ
ng tr
ụ
c thông tin qu
ố
c gia và qu
ố
c t
ế
, s
ả
n xu

ấ
t thu
ố
c
lá đi
ế
u.

-
Nhà n
ướ
c gi
ữ
c
ổ
ph
ầ
n chi ph
ố
i ho
ặ
c gi
ữ
100% v
ố
n
đố
i v
ớ
i doanh nghi

ệ
p nhà
nươc ho
ạ
t
độ
ng kinh doanh trong các ngành và l
ĩ
nh v
ự
c: bán buôn lương th
ự
c, bán
buôn xăng d
ầ
u, s
ả
n xu
ấ
t đi
ệ
n, khai thác các khoáng s
ả
n quan tr
ọ
ng, s
ả
n xu
ấ
t m

ộ
t
s
ố
s
ả
n ph
ẩ
m cơ khí, đi
ệ
n t
ử
, công ngh
ệ
thông tin, s
ả
n xu
ấ
t kim lo
ạ
i đen, kim lo
ạ
i
màu, s
ả
n xu
ấ
t hoá ch
ấ
t cơ b

ả
n, phân hoá h
ọ
c, thu
ố
c b
ả
o v
ệ
th
ự
c v
ậ
t, s
ả
n xu
ấ
t xi
măng, công nghi
ệ
p xây d
ự
ng, s
ả
n xu
ấ
t m
ộ
t s
ố

hàng tiêu dùng và công nghi
ệ
p th
ự
c
ph
ẩ
m quan tr
ọ
ng, s
ả
n xu
ấ
t hoá
độ
c, thu
ố
c ch
ữ
a b
ệ
nh, v
ậ
n t
ả
i hàng không,
đườ
ng

s
ắ
t, vi
ễ
n đông, kinh doanh ti
ề
n t
ệ
, b
ả
o hi
ể
m, x
ổ
s
ố
ki
ế
n thi
ế
t, d
ị
ch v
ụ
vi
ễ
n thông
cơ b
ả
n, ch

ủ
y
ế
u l
à các doanh nghi
ệ
p quy m
ô l
ớ
n, c
ó đóng góp l
ớ
n cho ng
ân sách,
đi
đ
ầ
u trong vi
ệ
c
ứ
ng d
ụ
ng c
ông ngh
ệ
m
ũ
i nh
ọ

, c
ôgn ngh
ệ
cao v
à góp ph
ầ
n quan
trong
ổ
n
đị
nh kinh t
ế
v
ĩ
mô. Nh
ữ
ng doanh nghi
ệ
p ho
ạ
t
độ
ng kinh doanh
đả
m b
ả
o
nhu c
ầ

u thhi
ế
t y
ế
u cho s
ả
n xu
ấ
t và nâng cao
đớ
i s
ố
ng v
ậ
t ch
ấ
t, tinh th
ầ
n c
ủ
a
đồ
ng
bào nông thôn,
đồ
ng bào các dân t
ộ
c
ở
mi

ề
n núi, vùng sâu, vùng xa.
Nh
à n
ướ
c gi
ữ
c
ổ
ph
ầ
n
đặ
c bi
ệ
t trong m
ộ
t s
ố
tr
ườ
ng h
ợ
p c
ầ
n thi
ế
t.
Chuy
ể

n các doanh nghi
ệ
p g
ữ
100% v
ố
n sang h
ì
nh th
ứ
c công ty trách nhi
ệ
m
h
ữ
u h
ạ
n m
ộ
t ch
ủ
s
ở
h
ữ
u là Nhà n
ướ
c ho
ặ
c công ty c

ổ
ph
ầ
n g
ồ
m các c
ổ
đông là
các doanh nghi
ệ
p nh
à n
ư
ớ
c.

Căn c
ứ

đ
ị
nh h
ư
ớ
ng tr
ên đây, Chính ph
ủ
ch
ỉ

đ
ạ
o r
à soát, phê duy
ệ
t ph
ân lo
ạ
i
c
ụ
th
ể
các doanh nghi
ệ
p nhà n
ướ
c hi
ệ
n có
để
tri
ể
n khai th
ự
c hi
ệ
n và t
ừ
ng th

ơì
k
ỳ

xem xét đi
ề
u ch
ỉ
nh
đị
nh h
ướ
ng, phân lo
ạ
i doanh nghi
ệ
p cho phù h
ợ
p v
ớ
i yêu c
ầ
u
phát tri
ể
n kinh t
ế
-x
ã
h

ộ
i.
Doanh nghi
ệ
p thu
ộ
c các t
ổ
ch
ứ
c c
ủ
a
Đả
ng th
ự
c hi
ệ
n s
ắ
p x
ế
p như
đố
i v
ớ
i doanh
nghi
ệ
p nhà n

ướ
c. Doanh nghi
ệ
p thu
ộ
c cac t
ổ
ch
ứ
c chính tr
ị
– x
ã
h
ộ
i đăng k
ý
ho
ạ
t
đ
ộ
ng theo Lu
ậ
t Doanh nghi
ệ
p.
- Vi
ệ
c thành l

ậ
p m
ớ
i doanh nghi
ệ
p nhà n
ướ
c ho
ạ
t
độ
ng kinh doanh ch
ủ
y
ế
u s
ẽ

th
ự
c hi
ệ
n d
ư
ớ
i h
ì
nh th
ưcs công ty c
ổ

ph
ầ
n. Ch
ỉ
th
ành l
ậ
p
m
ớ
i doanh nghi
ệ
p 100%
v
ố
n nhà n
ướ
c
đố
i v
ớ
i nh
ữ
ng ngành và l
ĩ
nh v
ự
c mà nhà n
ướ
c c

ầ
n gi
ữ

độ
c quy
ề
n,
ho
ặ
c các thành ph
ầ
n kinh t
ế
khác không mu
ố
n hay không có kh
ả
năng tham gia.
b.
Đố
i v
ớ
i doanh nghi
ệ
p ho
ạ
t
độ
ng công ích.

- Nhà n
ướ
c gi
ữ
100% v
ố
n
đố
i v
ớ
i các doanh nghi
ệ
p công ích ho
ạ
t
độ
ng trong
l
ĩ
nh v
ự
c : in b
ạ
c và ch
ứ
ng ch
ỉ
có giá ; đi
ề
u hành bay; b

ả
o
đả
m hàng h
ả
i; ki
ể
m soát
và phân ph
ố
i tàn s
ố
vô tuy
ế
n đi
ệ
n ; s
ả
n xu
ấ
t ; s
ử
a ch
ử
a v
ũ
khí ; khí tài ; trang b
ị

chuyên dùng qu

ố
c ph
ò
ng , an ninh ; doanh nghi
ệ
p
đượ
c giao th
ự
c hi
ệ
n nhi
ệ
m v
ụ



qu
ố
c ph
ò
ng
đặ
c bi
ệ
t và các doanh nghi
ệ
p t
ạ

i các
đị
a bàn chi
ế
n l
ượ
c quan tr
ọ
ng k
ế
t
h
ợ
p kinh t
ế
v
ớ
i qu
ố
c ph
ò
ng theo quy
ế
t
đ
ị
nh c
ủ
a ch
ính ph

ủ
. C
ác doanh nghi
ệ
p c
ủ
a
quân
đ
ộ
i v
à công an
đư
ợ
c s
ắ
p x
ế
p v
à phát tri
ể
n theo
đ
ị
nh h
ư
ớ
ng n
ày.
-

Nhà n
ướ
c gi
ữ
100% v
ố
n ho
ặ
c c
ổ
ph
ầ
n chi ph
ố
i
đố
i v
ớ
i nh
ữ
ng doanh nghi
ệ
p
công ích đang ho
ạ
t
độ
ng trong các l
ĩ
nh v

ự
c: ki
ể
m
đị
nh k
ỷ
thu
ậ
t phương ti
ệ
n giao
thông cơ gi
ớ
i ; xu
ấ
t b
ả
n sách giáo khoa , sách báo chính tr
ị
, phim th
ờ
i s
ự
và tài
li
ệ
u qu
ả
n l

ý
, b
ả
o tr
ì
h
ệ
th
ố
ng
đườ
ng s
ắ
t qu
ố
c gia , sân bay, qu
ả
n l
ý
thu
ỷ
nông
đầ
u
ngu
ồ
n , tr
ồ
ng và b
ả

o v
ệ
r
ừ
ng
đầ
u ngu
ồ
n , thoát n
ướ
c
ở
đô th
ị
l
ớ
n, ánh sáng
đườ
ng
ph
ố
, qu
ả
n l
ý
,b
ả
o tr
ì
h

ệ
th
ố
ng
đườ
ng b
ộ
, b
ế
n xe ,
đườ
ng thu
ỷ
quan tr
ọ
ng , s
ả
n
xu
ấ
t s
ả
n ph
ẩ
m v
à cung
ứ
ng d
ị
ch v

ụ
kh
ác theo quy
đ
ị
nh c
ủ
a ch
ính ph
ủ
.

Trong t
ừ
ng th
ờ
i k
ỳ
, ch
ính ph
ủ
xem x
ét , đi
ề
u ch
ỉ
nh
đ
ị
nh h

ư
ớ
ng ph
ân lo
ạ
i
doanh nghi
ệ
p phù h
ợ
p v
ớ
i yêu c
ầ
u phát tri
ể
n kinh t
ế
– x
ả
h
ộ
i .
Đố
i v
ớ
i các doanh nghi
ệ
p ho
ạ

t
độ
ng công ích hi
ệ
n có , chính ph
ủ
căn c
ứ

vào
đị
nh h
ướ
ng trên đây ch
ỉ

đạ
o rà soát và phê duy
ệ
t phân lo
ạ
i c
ụ
th
ể

để
th
ự
c hi

ệ
n
tri
ể
n khai th
ự
c hi
ệ
n . Nh
ữ
ng doanh nghi
ệ
p công ích đang ho
ạ
t
độ
ng không thu
ộ
c
di
ệ
n nêu trên s
ẻ

đượ
c s
ắ
p x
ế
p l

ạ
i . Vi
ệ
c thành l
ậ
p doanh nghi
ệ
p nhà n
ướ
c ho
ạ
t
đ
ộ
ng công ích ph
ả
i xem xét ch
ặ
t ch
ẻ
, đúng
đị
nh h
ướ
ng , có yêu c
ầ
u và có
đủ
các
yêu câù c

ầ
n thi
ế
t .
Khuy
ế
n k
ích nhân dân và doanh nghi
ệ
p thu
ộ
c c
ác thành ph
ầ
n kinh t
ế
s
ả
n
xu
ấ
t nh
ữ
ng s
ả
n ph
ẩ
m , d
ị
ch v

ụ
mà x
ả
h
ộ
i c
ầ
n và pháp lu
ậ
t không c
ấ
m.
1.2.
Đẩ
y m
ạ
nh c
ổ
ph
ầ
n hoá doanh nghi
ệ
p nhà nư
ớ
c .
M
ụ
c tiêu c
ổ
ph

ầ
n hoá doanh nghi
ệ
p nhà n
ướ
c là nh
ằ
m ; t
ạ
o ra lo
ạ
i h
ì
nh
doanh nghi
ệ
p có nhi
ề
u ch
ủ
s
ở
h
ử
u , trong đó có đông
đả
o ng
ườ
i lao
độ

ng ,
để
s
ử

d
ụ
ng hi
ệ
u qu
ả
v
ố
n , tài s
ả
n c
ủ
a nhà n
ướ
c và huy
độ
ng thêm v
ố
n x
ả
h
ộ
i vào phát
tri
ể

n s
ả
n xu
ấ
t , kinh doanh, t
ạ
o
độ
ng l
ự
c m
ạ
nh m
ẻ
và cơ ch
ế
qu
ả
n l
ý
năng
độ
ng ,
có hi
ệ
u qu
ả
cho doanh nghi
ệ
p c

ủ
a nhà n
ướ
c , phát huy vai tr
ò
làm ch
ủ
th
ự
c s
ự
c
ủ
a


x
ã
h
ộ
i , c
ủ
a c
ổ
đông và và tăng c
ườ
ng s
ự
giám sát c
ủ

a x
ả
h
ộ
i
đố
i v
ớ
i doanh nghi
ệ
p
,
đ
ả
m b
ả
o h
ài hoà l
ợ
i
ích c
ủ
a nh
à n
ư
ớ
c , doanh nghi
ệ
p v
à ng

ư
ờ
i lao
đ
ộ
ng. C
ổ
ph
ầ
n
hoá doanh nghi
ệ
p c
ủ
a nh
à n
ư
ớ
c kh
ông
đư
ợ
c bi
ế
n th
ành tư nhân hoá doanh nghi
ệ
p
nh
à n

ướ
c .
Đố
i t
ượ
ng c
ổ
ph
ầ
n hoá là nh
ữ
ng doanh nghi
ệ
p nhà n
ướ
c hi
ệ
n có mà nhà
n
ướ
c không c
ầ
n gi
ữ
100% v
ố
n, không ph
ụ
thu
ộ

c vào th
ự
c tr
ạ
ng k
ế
t qu
ả
s
ả
n xu
ấ
t
kinh doanh . C
ơ quan nhà n
ướ
c có th
ẩ
m quy
ề
n căn c
ứ
vào th
ự
c tr
ạ
ng k
ế
t qu
ả

s
ả
n
xu
ấ
t kinh doanh . Cơ quan nhà n
ướ
c có th
ẩ
m quy
ề
n căn c
ứ
vào
đị
nh h
ướ
ng s
ắ
p
x
ế
p, phát tri
ể
n doanh nghi
ệ
p nhà n
ướ
c và đi
ề

u ki
ệ
n th
ự
c t
ế
c
ủ
a t
ừ
ng doanh nghi
ệ
p
mà quy
ế
t
đ
ị
nh chuy
ể
n doanh gnhi
ệ
p nh
à n
ư
ớ
c hi
ệ
n c
ó thành công ty c

ổ
ph
ầ
n,
trong đó nhà n
ư
ớ
c c
ó c
ổ
ph
ầ
n chi ph
ố
i, c
ổ
ph
ầ
n
đ
ặ
c bi
ệ
t, c
ổ
ph
ầ
n
ở
m

ứ
c th
ấ
p ho
ặ
c
nh
à n
ướ
c không gi
ữ
c
ổ
ph
ầ
n.
H
ì
nh th
ứ
c c
ổ
ph
ầ
n hoá bao g
ồ
m: gi
ữ
nguyên giá tr
ị

doanh nghi
ệ
p, phát hành
c
ổ
phi
ế
u
để
thu hút thêm v
ố
n; bán m
ộ
t ph
ầ
n giá tr
ị
hi
ệ
n có c
ủ
a doanh nghi
ệ
p cho
c
ác c
ổ
đông, c
ổ
ph

ầ
n hoá đơn v
ị
ph
ụ
thu
ộ
c c
ủ
a doanh nghi
ệ
p; chuy
ể
n toàn b
ộ

doanh nghi
ệ
p thành công ty c
ổ
ph
ầ
n. Tr
ườ
ng h
ợ
p c
ổ
ph
ầ

n hoá đơn v
ị
ph
ụ
thu
ộ
c
c
ủ
a doanh nghi
ệ
p th
ì
không
đượ
c gây khó khăn ho
ặ
c làm
ả
nh h
ưở
ng
đế
n hi
ệ
u qu
ả

s
ả

n xu
ấ
t, kinh doanh các b
ộ
ph
ậ
n c
ò
n l
ạ
i c
ủ
a doanh nghi
ệ
p.
Nhà n
ư
ớ
c c
ó chính sách
đ
ể
gi
ả
m b
ớ
t t
ì
nh tr
ạ

ng ch
ênh l
ệ
ch v
ề
c
ổ
ph
ầ
n
ưu
đã
i cho ng
ườ
i lao
độ
ng gi
ưã
các doanh nghi
ệ
p th
ự
c hi
ệ
n c
ổ
ph
ầ
n hoá. Có quy
đị

nh
để
ng
ườ
i lao
độ
ng gi
ữ

đượ
c c
ổ
ph
ầ
n ưu
đã
i trong m
ộ
t th
ờ
i gian nh
ấ
t
đị
nh. S
ử
a
đổ
i,
b

ổ
sung cơ ch
ế
ưu tiên bán c
ổ
ph
ầ
n cho ng
ườ
i lao
độ
ng trong doanh nghi
ệ
p
để
g
ắ
n
b
ó ng
ườ
i lao
độ
ng v
ớ
i doanh nghi
ệ
p, dành m
ộ
t t

ỷ
l
ệ
c
ổ
ph
ầ
n thích h
ợ
p bán ra
ngoài doanh nghi
ệ
p. Nghiên c
ứ
u s
ử
d
ụ
ng m
ộ
t ph
ầ
n v
ố
n t
ự
có c
ủ
a doanh nghi
ệ

p
để

h
ì
nh thành c
ổ
ph
ầ
n c
ủ
a ngươi lao
độ
ng, ng
ườ
i lao
độ
ng
đượ
c h
ưở
ng l
ã
i nhưng
không
đượ
c rút c
ổ
ph
ầ

n kh
ỏ
i doanh nghi
ệ
p. M
ở
r
ộ
ng vi
ệ
c bán c
ổ
ph
ầ
n c
ủ
a các


doanh nghi
ệ
p công nghi
ệ
p ch
ế
bi
ế
n nông, lâm, thu
ỷ
s

ả
n cho ng
ườ
i s
ả
n xu
ấ
t và
cung c
ấ
p nguy
ên li
ệ
u. C
ó chính sách khuy
ế
n kh
ích doanh nghi
ệ
p c
ổ
ph
ầ
n ho
á s
ử

d
ụ
ng nhi

ề
u lao
đ
ộ
ng v
à có quy
đ
ị
nh cho ph
ép chuy
ể
n n
ợ
th
ành v
ố
n g
óp c
ổ
ph
ầ
n.

S
ử
a
đổ
i phương pháp xác
đị
nh giá tr

ị
doanh nghi
ệ
p theo h
ướ
ng g
ắ
n v
ớ
i th
ị

tr
ườ
ng, nghiên c
ứ
u đa giá tr
ị
quy
ề
n s
ử
d
ụ
ng
đấ
t vào gía tr
ị
doanh nghi
ệ

p, thí đi
ể
m
đ
ấ
u th
ầ
u bán c
ổ
phi
ế
u và bán c
ổ
phi
ế
u qua các
đị
nh ch
ế
tài chính trung gian.
Nh
à n
ướ
c
đầ
u tư
đượ
c mua c
ổ
ph

ầ
n l
ầ
n
đầ
u
đố
i v
ớ
i nh
ữ
ng doanh nghi
ệ
p c
ổ

ph
ầ
n hoá mà nhà n
ướ
c không
đượ
c gi
ữ
c
ổ
ph
ầ
n chi ph
ố

i theo đúng quy
đị
nh c
ủ
a
Lu
ậ
t Doanh nghi
ệ
p và Lu
ậ
t khuy
ế
n khích
đầ
u tư trong n
ướ
c khuy
ế
n khích nhà
đầ
u
tư có ti
ề
m n
ăng v
ề
c
ông ngh
ệ

, th
ị
tr
ư
ờ
ng, kinh nghi
ệ
m qu
ả
n l
ý
, ti
ề
n v
ố
n mua c
ổ

ph
ầ
n. S
ố
ti
ề
n mua
đư
ợ
c t
ừ
b

án c
ổ
ph
ầ
n
dùng
đ
ể
th
ự
c hi
ệ
n ch
ính sách
đ
ố
i v
ớ
i
ng
ườ
i lao
độ
ng và
để
nhà n
ướ
c tái
đầ
u tư phát tri

ể
n s
ả
n xu
ấ
t kinh doanh, không
đượ
c đưa vào ngân sách
để
chi th
ườ
ng xuyên.
Nhà n
ướ
c ban hành cơ ch
ế
, chính sách phù h
ợ
p
đố
i v
ớ
i doanh nghi
ệ
p nhà
n
ướ
c
đã
chuy

ể
n sàng công ty c
ổ
ph
ầ
n. S
ử
a
đổ
i ccác chính sách ưu
đã
i
đố
i v
ớ
i các
doanh nghi
ệ
p c
ổ
ph
ầ
n hoá theo h
ướ
ng ưu
đã
i hơn
đố
i vơí nh
ữ

ng doanh nghi
ệ
p khi
c
ổ
ph
ầ
n hoá có khó khăn.
Ch
ỉ

đạ
o ch
ặ
t ch
ẽ
doanh nghi
ệ
p nhà n
ướ
c
đầ
u tư m
ộ
t ph
ầ
n v
ố
n
để

l
ậ
p m
ớ
i
công ty c
ổ
ph
ầ
n
ở
nh
ữ
ng linh
x v
ự
c c
ầ
n thi
ế
t.

1.3.Th
ự
c hi
ệ
n giao, bán, khoán kinh doanh, cho thuê, sát nh
ậ
p, gi
ả

i th
ể
,
phá s
ả
n
đố
i v
ớ
i doanh nghi
ệ
p nhà n
ướ
c quy mô nhh
ỏ
, làm ăn không hi
ệ
u qu
ả
.
Đ
ố
i v
ớ
i doanh ghi
ệ
p có quy mô nh
ỏ
có v
ố

n nhà n
ướ
c d
ướ
i 5 t
ỷ

đồ
ng, nhà
n
ướ
c không c
ầ
n n
ắ
m gi
ữ
và không c
ổ
ph
ầ
n hoá
đượ
c, tu
ỳ
th
ự
c t
ế
c

ủ
a t
ừ
ng doanh
nghi
ệ
p, cơ quan nhà n
ướ
c có th
ẩ
m quy
ề
n quy
ế
t
đị
nh m
ộ
t trong các h
ì
nh th
ứ
c: Bán,
giao, khoná kinh doanh, cho thuê. Khuy
ế
n khích doanh nghi
ệ
p nhà n
ướ
c

đã
giao,
bán
đượ
c chuy
ể
n thành công ty c
ổ
ph
ầ
n c
ủ
a ng
ườ
i lao
độ
ng. Sát nh
ậ
p, gi
ả
i th
ể
,