Vai trò của đặc tính nhóm (vai trò, địa vị và chuẩn mực)

lOMoARcPSD|18034504

Bộ Giáo dục và Đào tạo
Đại học UEH, trường Kinh doanh UEH

VAI TRỊ CỦA ĐẶC
TÍNH NHĨM
Nghiên cứu vào thảo luận ba đặc tính nhóm
Vai trị, Đại vị và Chuẩn mực.

Giảng viên hướng dẫn: ThS.Nguyễn Văn Chương
Nhóm sinh viên thực hiện:
Cao Huy Thanh Lộc
Nguyễn Huỳnh Quang Trí
Võ Thị Thùy Dương
Nguyễn Trần Minh Ngọc
Hồ Huỳnh Xuân Trang
Lớp học phần:
Hành vi tổ chức (22D1MAN50200602)

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 28/02/2022.

Downloaded by vu ga ()


lOMoARcPSD|18034504

Đề tài thuyết trình: Vai trị của đặc tính nhóm (vai trị, địa vị và chuẩn mực)
Nhóm thuyết trình số 4 Hành vi tổ chức – Ngày 28/02/2022

1

PHẦN 1. DANH SÁCH NHĨM THỰC HIỆN
STT

HỌ VÀ TÊN

NỘI DUNG THAM GIA
 Tìm và cung cấp tài liệu tham khảo cho

GHI CHÚ

nhóm, sưu tầm clip, điều phối công việc
và thực hiện thủ tục nộp bài.
1

Cao Huy Thanh Lộc

 Tham gia chuẩn bị nội dung (10% bài).

Nhóm
trưởng

 Soạn slide thuyết trình cho nhóm.
 Chuẩn bị câu hỏi (3 câu trắc nghiệm và
1 câu hỏi mở).
 Tham gia thuyết trình trên lớp.
 Tổng hợp bài tiểu luận từ các thành viên.

2

Nguyễn Huỳnh Quang Trí  Tham gia chuẩn bị nội dung (25% bài).
(hoàn thành tốt công việc)  Chuẩn bị câu hỏi (5 câu trắc nghiệm và

Nhóm phó

1 câu hỏi mở).
 Tham gia chuẩn bị nội dung (25% bài).
3

 Chuẩn bị câu hỏi (8 câu trắc nghiệm và

Võ Thị Thuỳ Dương
(hồn thành tốt cơng việc)

1 câu hỏi mở)

Thành viên

 Soạn trò chơi Kahoot và thuyết trình.
 Tham gia chuẩn bị nội dung (25% bài).
4

Nguyễn Trần Minh Ngọc
(hồn thành tốt cơng việc)

 Chuẩn bị câu hỏi (7 câu trắc nghiệm và
1 câu hỏi mở)

Thành viên

 Tham gia thuyết trình trên lớp.
 Tham gia chuẩn bị nội dung (15% bài)
5

Hồ Huỳnh Xuân Trang

 Chuẩn bị câu hỏi ( 2 câu trắc nghiệm và

(hồn thành tốt cơng việc)

1 câu hỏi mở)
 Tham gia huyết trình trên lớp.

PHẦN 2. NỘI DUNG TIỂU LUẬN

Downloaded by vu ga ()

Thành viên


lOMoARcPSD|18034504

Đề tài thuyết trình: Vai trị của đặc tính nhóm (vai trị, địa vị và chuẩn mực)
Nhóm thuyết trình số 4 Hành vi tổ chức – Ngày 28/02/2022

Phần 1. Tổng quan lý thuyết về hành vi nhóm:
I. Lý thuyết về hoạt động nhóm trong tổ chức
Trước khi tìm hiểu nội dung chính là Vai trị của đặc tính nhóm (roles, norms, status)
thì chúng ta sẽ cùng nhìn lại đơi nét cơ bản về các khía cạnh của một nhóm sau đây.
Khái niệm của nhóm

- Nhóm là tập hợp có từ 2 người trở lên cùng làm việc; ở đó họ có có sự tương tác
với nhau. Những người trong nhóm cùng chia sẻ những mục tiêu cần đạt được và
cùng có trách nhiệm về kết quả hoạt động.
-

Làm việc theo nhóm là q trình các thành viên cùng làm việc và hoạt động để
hồn thành các mục tiêu mà nhóm đã đề ra.

Vai trị khi làm việc nhóm
Các nhóm làm việc hiệu quả có thể tạo ra những lợi thế cạnh tranh mạnh hơn cho tổ
chức. Những lợi thế đó là:
-

Sáng tạo và đổi mới

-

Cải thiện chất lượng sản phẩm

-

Đẩy nhanh tốc độ đáp ứng các yêu cầu

-

Tạo ra năng suất cao hơn với chi phí thấp hơn

-

Thúc đẩy sự động viên và thỏa mãn

Ưu và nhược điểm khi làm việc nhóm
Làm việc nhóm có nhiều ưu điểm nhưng bên cạnh đó cũng khơng tránh khỏi những
nhược điểm.
● Về ưu điểm: Vì nhóm là tập hợp của nhiều người nên
-

Nguồn nhân lực dồi dào, thuận lợi để giải quyết vấn đề

-

Gia tăng sự sáng tạo và cải tiến như đã đề cập trong phần vai trò

-

Những quyết định sẽ được chất lượng hơn

-

Cam kết lớn hơn đối với các nhiệm vụ

-

Có được sự khuyến khích, động viên cao hơn thơng qua các hoạt động tập thể

-

Kiểm soát và kỷ luật công việc tốt hơn

Downloaded by vu ga ()

2


lOMoARcPSD|18034504

Đề tài thuyết trình: Vai trị của đặc tính nhóm (vai trị, địa vị và chuẩn mực)
Nhóm thuyết trình số 4 Hành vi tổ chức – Ngày 28/02/2022

-

Thỏa mãn nhu cầu cá nhân nhiều hơn

● Về phần nhược điểm:
-

Vì có đông thành viên nên nhiều lúc gặp trường hợp đùn đẩy công việc cho nhau
nhưng vẫn muốn được hưởng lợi.

-

Sự hợp lực không phải lúc nào cũng diễn ra một cách dễ dàng vì bất đồng về thời
gian hay đơi lúc là bị thiếu động lực làm việc.

-

Tính cách và suy nghĩ khác biệt đôi khi dẫn đến những mâu thuẫn và xung đột.

-

Có những nhiệm vụ và mục tiêu mơ hồ làm phí thời gian của cả nhóm.

Ngun nhân gia nhập nhóm
Gia nhập nhóm sẽ mang lại nhiều lợi ích khác nhau cho các cá nhân. Đó là:
-

An tồn: giúp cá nhân giảm những rủi ro và chống lại các mối đe dọa tốt hơn.

-

Địa vị: tạo ra được chỗ đứng và sự nhận dạng cho cá nhân đối với người khác.

-

Nhu cầu được tôn trọng

-

Liên minh: Giúp con người có tương tác tốt hơn với những người có cùng sự
tương đồng.

-

Quyền lực: Tạo ra sức mạnh bảo vệ bản thân cũng như có thêm tiếng nói khi muốn
địi hỏi người khác làm việc gì đó.

-

Đạt được mục tiêu: Sự làm việc tập thể giúp dễ dàng đạt được mục tiêu bởi sự hợp
tác từ những người có kiến thức và kinh nghiệm khác nhau.

Phân loại nhóm
- Nhóm được chia thành 2 loại chính là: Nhóm chính thức và Nhóm khơng chính
thức
-

Nhóm chính thức thể hiện trạng thái chính thức của tổ chức, thể hiện cách thức tổ
chức vận hành. Nhóm này bao gồm: nhóm chỉ huy và nhóm nhiệm vụ

-

Nhóm khơng chính thức được hình thành một cách tự nhiên từ môi trường công
việc trên cơ sở những quan hệ thể hiện sự đồng cảm giữa các cá nhân. Nhóm này
bao gồm: nhóm lợi ích và nhóm bạn bè.

Downloaded by vu ga ()

3


lOMoARcPSD|18034504

Đề tài thuyết trình: Vai trị của đặc tính nhóm (vai trị, địa vị và chuẩn mực)
Nhóm thuyết trình số 4 Hành vi tổ chức – Ngày 28/02/2022

Giai đoạn phát triển nhóm:
Sự phát triển của một nhóm diễn ra khơng phải là một sự ngẫu nhiên mà nhóm sẽ có một
quá trình hình thành và phát triển nhất định. Trong q trình này, các nhóm sẽ trãi qua
những giai đoạn nhất định đặt ra những khó khăn và vấn đề liên quan đặc thù cho cả
người lãnh đạo và các thành viên trong nhóm.

Q trình phát triển nhóm sẽ được thể hiện qua 5 giải đoạn chính:
Giai đoạn hình thành nhóm: là bước đầu tiên để có được một nhóm hoàn chỉnh, ở giai
đoạn này là cơ hội để các thành viên gặp nhau và tiến hành gia nhập. Điều đáng được
quan tâm ở giai đoạn này là sự hình thành phương hướng, mục đích của nhóm cũng như
tạo lập một cơ sở nhóm vững chắn về cấu trúc và sự lãnh đạo nhóm cũng được ổn định.
Giai đoạn bão tố: đây là giai đoạn mà cảm xúc rất mãnh liệt và cũng được xem là giai
đoạn khó khăn nhất cần phải vượt qua nếu như nhóm muốn tiếp tục phát triển và thành
công. Những vấn đề nảy sinh trong giai đoạn này có thể là sự nhâu thuận, thù địch, tranh
chấp, ... điều này là tất yếu sẽ xẩy ra do sự cọ sát giữa các thành viên về giá trị bản thân,
phong cách, thái độ, tư duy, tình cảm, suy nghĩ, ...Do đó, ở giai đoạn đầu sơ khai này,
lãnh đạo nhóm cần có những chiến lược hay phương pháp khơn ngoan nhằm xây dựng
một chương trình hoạt động rõ ràng giúp cho các thành viên “thích nghi” lẫn nhau về
phong thái làm việc, thúc đẩy tinh thần phối hợp, đoàn kết cũng như nổ lực các thành
viên trong q trình đạt được mục tiêu nhóm nhưng cũng đồng thời thỏa mãn nhu cầu
của từng cá nhân thành viên.
Giai đoạn hình thành các chuẩn mực: đây là giai đoạn hợp nhất về các chương trình
hoạt động và sự vận hành của nhóm. Ngay lúc này, mối quan hệ và sự tương tác của các
thành viên nhóm đã được hoàn thiện, họ trở nên gần gũi và thấu hiểu lẫn nhau hơn. Các
thành viên bắt đầu đảm nhận nhiệm vụ và vai trò riêng. Giai đoạn này sẽ kết thúc khi
nhóm được định hình rõ ràng và thiết lập mong đợi chung về những chuẩn mực hành vi
của các thành viên trong nhóm.

Downloaded by vu ga ()

4


lOMoARcPSD|18034504

Đề tài thuyết trình: Vai trị của đặc tính nhóm (vai trị, địa vị và chuẩn mực)

Nhóm thuyết trình số 4 Hành vi tổ chức – Ngày 28/02/2022

Giai đoạn hoàn thiện: vào thời điểm này sẽ có sự chuyển tiếp từ việc hiểu nhau sang
việc hoàn thành tốt các nhiệm vụ, lúc này nhóm sẽ có cấu trúc rõ ràng, hoạt động ổn
định và các thành viên được động viên bởi các mục tiêu nhóm.
Giai đoạn tan rã: gia đoạn cuối cùng của sự phát triển một nhóm. Là giai đoạn tổng kết
các hoạt động hơn là thực hiện nhiệm vụ, giai đoạn này sẽ có nhiều cảm xúc, do sự gắn
bó với nhau trong một khoảng thời gian dài nên sự tan rã này sẽ gây ra nhiều tổn
thương. Do đó người lãnh đạo nhóm cần làm những điều có giá trị trong giai đoạn kết
thúc này như ghi nhận sự đóng góp của các thành viên, tơn vinh và cơng nhận thành quả
nhóm.
***
Phần 2. Đặc tính của nhóm (Vai trò, địa vị và chuẩn mực)
Những đặc điểm của nhóm:
Nhóm làm việc định hình hành vi của các thành viên, và chúng giải thích hành vi của
từng cá nhân cũng như hiệu quả làm việc của nhóm. Theo Stephen P. Robbins (2017), các
đặc điểm cơ bản của nhóm bao gồm: vai trị, chuẩn mực, địa vị, quy mơ, tính gắn kết và
sự đa dạng. Ở đây nhóm xin trình bày về 3 đặc tính đầu tiên của nhóm: vai trò, chuẩn
mực và địa vị.
1. Vai trò
a. Các khái niệm
-

Vai trò (Role): Một tập hợp các hành vi được mong đợi dành cho một người đang
ở một vị trí nào đó trong một đơn vị xã hội

-

Nhận thức vai trị (Role perception): Quan điểm của một cá nhân về cách họ phải
hành động trong một tình huống nhất định. Nhận thức vai trị của một cá nhân

đóng vai trị quan trọng trong hoạt động tại nơi làm việc cũng như sự thể hiện của
cá nhân đó. Nhận thức sai lầm về vai trị cũng có thể dẫn đến hoạt động kém hiệu
quả và sử dụng không đầy đủ tiềm năng của cá nhân.

Downloaded by vu ga ()

5


lOMoARcPSD|18034504

Đề tài thuyết trình: Vai trị của đặc tính nhóm (vai trị, địa vị và chuẩn mực)
Nhóm thuyết trình số 4 Hành vi tổ chức – Ngày 28/02/2022

-

Kỳ vọng vai trò (Role expectation): Cách mà người khác tin rằng một người nên
hành động thế nào trong một tình huống nhất định.
Để có thể hình dung một cách dễ dàng, ta xem xét kỳ vọng vai trò xuất phát từ
việc nhận thức hợp đồng tâm lý (Psychological contract) - một bản thỏa thuận
khơng thành văn nêu ra những gì mà ban quản lý kỳ vọng từ nhân viên của họ và
ngược lại. Đây có thể được xem là sự kỳ vọng qua lại lẫn nhau. Ban lãnh đạo phải
đối xử công bằng với nhân viên, cung cấp các điều kiện làm việc có thể chấp nhận
được, nêu ra rõ ràng định nghĩa của một ngày làm việc công bằng và đưa ra phản
hồi về năng lực của nhân viên. Nhân viên phải thể hiện một thái độ tốt, tuân theo
các chỉ dẫn và thể hiện lòng trung thành với tổ chức. Vì thế, nếu chỉ người quản lý
đơn phương tiếp tục duy trì sự kỳ vọng, kết quả mong đợi là những tác động tiêu
cực ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc và sự thỏa mãn của nhân viên. Những
nghiên cứu ở các lĩnh vực khác nhau đã chỉ rằng, sự vi phạm hợp đồng tâm lý sẽ
dẫn đến ý định thôi việc cao hơn, năng suất làm việc thấp hơn, tỷ lệ trộm cắp và

rút khỏi công việc cao hơn. Việc tăng hoặc giảm sự nhận thức của nhân viên đồng
tâm lý có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sự cam kết với tổ chức và sự hài lòng của
nhân viên, bên cạnh đó, nó cũng gián tiếp ảnh hưởng tới hiệu suất làm việc của
nhân viên.

-

Xung đột vai trò (Role conflict): Tình huống mà cá nhân phải đối mặt với nhiều sự
kỳ vọng vai trò khác nhau. Khi đảm nhận nhiều vai trị trong cùng một nhóm hoặc
các vai trị ở nhiều nhóm khác nhau, cá nhân có thể đối mặt với xung đột vai trị do
khơng thể tn thủ yêu cầu của vai trò này trong khi đang tn thủ một vai trị
khác.
Ví dụ, một người lính cứu hỏa có một vai trị xã hội u cầu anh ta bảo vệ xã hội
khỏi nguy hiểm. Khi một ngọn lửa bùng lên ở khu nhà của mình, anh ấy xung đột

Downloaded by vu ga ()

6


lOMoARcPSD|18034504

Đề tài thuyết trình: Vai trị của đặc tính nhóm (vai trị, địa vị và chuẩn mực)
Nhóm thuyết trình số 4 Hành vi tổ chức – Ngày 28/02/2022

giữa nhiệm vụ của một người lính cứu hỏa và vai trị là một người cha và người
chồng buộc anh ấy phải chăm sóc gia đình của mình trước tiên.
Đối với cá nhân, xung đột vai trị có thể dẫn đến sự khơng thỏa mãn và khơng chắc
chắn vào khả năng của mình, và ảnh hưởng này khác biệt ở mỗi người. Một số
người có thể đảm nhận nhiều vai trị khác nhau hơn và tránh va chạm khi các vai

trò chồng chéo lên nhau. Những người khác nhận thấy những xung đột này cực kỳ
căng thẳng và không thể đảm nhận nhiều trách nhiệm mà khơng căng thẳng hoặc
bực bội.
b. Thí nghiệm “Nhà tù Stanford” ( bởi Nhà tâm lý học Philip Zimbardo và
các cộng sự, 1971)
-

Mục đích thí nghiệm: Zimbardo đặt ra câu hỏi rằng liệu hồn cảnh hay tính cách
có ảnh hưởng nhiều hơn đến hành vi của một người

-

Quá trình thực hiện:

 Một nhà tù được giả lập dưới tầng hầm của Hội trường Jordan của Đại học
Stanford với sự tham gia của 24 tình nguyện viên và được trả 15$/ngày. Các
tình nguyện viên được Zimbardo chọn là những sinh viên đại học có tiêu chí
khỏe mạnh về thể chất và tinh thần. Họ được chia ngẫu nhiên thành 2 nhóm
để đóng vai “lính canh” và “tù nhân”,

 Các sinh viên đóng giả tù nhân sau đó phải chịu sự đối xử tồi tệ y như tù nhân
thực sự theo mơ phỏng mơi trường của một nhà tù ngồi đời thực với đồng
phục tù nhân, xích ở mắt cá chân, bị gọi bằng số thứ tự trên áo khoác thay vì
tên thật,... Nhóm lính canh được mặc quần áo kaki màu nâu nhạt với phong
cách của quân đội, đeo kính râm tráng gương và được trang bị dùi cui bằng
gỗ như một biểu tượng của quyền lực.

 Dần dần, các cai ngục coi các “tù nhân” như một nhóm tiêu cực thật sự, và
họ phát triển các khuôn mẫu (stereotypes) về kiểu tính cách tù nhân “điển
hình”. Vào ngày thứ 2, âm mưu nổi loạn của nhóm tù nhân bị phá tan và họ

Downloaded by vu ga ()

7


lOMoARcPSD|18034504

Đề tài thuyết trình: Vai trị của đặc tính nhóm (vai trị, địa vị và chuẩn mực)
Nhóm thuyết trình số 4 Hành vi tổ chức – Ngày 28/02/2022

dần trở nên yếu thế, thụ động. Nhóm lính canh đối xử vơ cùng tùy tiện và tàn
nhẫn mặc cho sự phản kháng ban đầu của tù nhân. Các tù nhân bắt đầu thực
sự tin và hành động như thể họ là những tù nhân yếu thế và bất lực.

 Bất ngờ thay, suốt q trình thí nghiệm, khơng một sinh viên nào trong nhóm
giả tù nhân bảo rằng: “Hãy dừng lại, chúng ta đều là sinh viên như nhau và
đây chỉ là một cuộc thí nghiệm”. Mọi thứ chỉ dừng lại sau 6 ngày (thay vì 14
ngày như kế hoạch của Zimbardo) khi sự ngược đãi tù nhân tăng đến mức báo
động, mọi thứ quá nguy hiểm để tiếp tục. Một số sinh viên bị ảnh hưởng tâm lý
đến mức muốn tự tử và khơng cịn nhận thức rõ về cuộc đời thật của mình.
-

Kết luận rút ra từ thí nghiệm: Dưới sức ép từ mệnh lệnh của những người có
quyền, và khi con người tự cho rằng bản thân không phải chịu trách nhiệm thì họ
có thể gây ra những hành động độc ác, gây tổn thương đến người khác dù biết rằng
chúng trái với niềm tin và đạo đức. Do đó, mức độ nhận thức vai trị và kỳ vọng
vai trị của chúng ta có thể bị ảnh hưởng bởi hồn cảnh hơn là do tính cách bẩm
sinh.

-

Một thí nghiệm đã thực hiện trước đó và chỉ ra kết quả tương tự: Thí nghiệm
Milgram (1961)

2. Chuẩn mực
Đặc tính của nhóm và vai trị của đặc tính nhóm về chuẩn mực:
a. Khái niệm:
-

Chuẩn mực là một hệ thống “quy tắc” hay “tiêu chuẩn” chính thức hay khơng
chính thức để hướng dẫn hành vi của các thành viên trong nhóm, được các thành
viên trong nhóm chấp nhận.

-

Ví dụ: Một số chuẩn mực mà mọi người đều phải tuân theo trong giao tiếp, đầu
tiên là phải nói lời “làm ơn”, “cảm ơn” khi nhờ giúp đỡ và được giúp đỡ; không
ngắt lời thành viên khác, giao tiếp bằng mắt…

-

Chuẩn mực được vận hành như là phương tiện ảnh hưởng đến hành vi của các
thành viên nhóm với sự kiểm sốt ít nhất từ bên ngồi. Mỗi nhóm sẽ thiết lập một

Downloaded by vu ga ()

8

lOMoARcPSD|18034504

Đề tài thuyết trình: Vai trị của đặc tính nhóm (vai trị, địa vị và chuẩn mực)
Nhóm thuyết trình số 4 Hành vi tổ chức – Ngày 28/02/2022

tập hợp các chuẩn mực riêng của nhóm. Chẳng hạn, các chuẩn mực nhóm có thể
là: ăn mặc như thế nào cho phù hợp, đến muộn ở mức độ nào thì có thể chấp nhận
được, cơng việc phải hồn thành ra sao, thơng tin phải được giữ kín ở mức độ nào,
quan hệ trong và ngồi cơng việc như thế nào. Tuy nhiên, chuẩn mực mà các nhà
quản lý quan tâm nhất là các chuẩn mực liên quan đến công việc. Những chuẩn
mực này có ảnh hưởng rất lớn tới kết quả hoạt động của cá nhân.
-

Khi được nhóm nhất trí và chấp nhận, các chuẩn mực có ảnh hưởng lớn đến hành
vi của các thành viên trong nhóm. Chẳng hạn trên thực tế, có thể thấy có những
trường hợp, trong đó một nhân viên rất có năng lực và động lực làm việc cao
nhưng kết quả đạt được rất thấp do ảnh hưởng quá lớn của các chuẩn mực nhóm.
Các chuẩn mực này ngăn cản các thành viên thực hiện công việc ở mức độ cao.

-

Có thể thấy rằng các nhóm thường gây áp lực đối với các thành viên để đưa hành
vi của họ vào khuôn khổ những chuẩn mực của nhóm. Nếu như một người nào đó
trong nhóm vi phạm các chuẩn mực, các thành viên nhóm sẽ hành động để điều
chỉnh hoặc thậm chí là trừng phạt sự vi phạm này. Các nghiên cứu Hawthorne và
nghiên cứu của Solomon Asch đã chứng minh ảnh hưởng của chuẩn mực nhóm
đến hành vi cá nhân.

b. Vai trò của những chuẩn mực:
-

Các chuẩn mực có giá trị rất lớn vì chúng cung cấp một khung tham chiếu cho
những gì được kỳ vọng và có thể chấp nhận được. Các nhóm có chuẩn mực tích
cực thường thành cơng hơn trong việc đạt đến mục tiêu so với các nhóm có chuẩn
mực tiêu cực.
 Chúng ta có thể kể đến một vài lợi ích của chuẩn mực như sau:
 Ngăn chặn những mâu thuẫn, xung đột nơi công sở - điều dẫn đến mất kết nối
giữa các thành viên và giảm hiệu suất.
 Cải thiện, nâng cao hiệu suất làm việc: Mọi người được hướng đến một quy
chuẩn chung nhất định để đảm bảo tính liền mạch của hệ thống.
 Gia tăng sự gắn bó của nhân viên với nhau và với cơng ty.

Downloaded by vu ga ()

9


lOMoARcPSD|18034504

Đề tài thuyết trình: Vai trị của đặc tính nhóm (vai trị, địa vị và chuẩn mực)
Nhóm thuyết trình số 4 Hành vi tổ chức – Ngày 28/02/2022

 Nâng cao tinh thần trách nhiệm với tập thể, tránh rối loạn chức năng.
-

Để tạo nên những chuẩn mực tích cực cần:
 Lãnh đạo nhóm hành động như một hình mẫu đóng vai trị tích cực.
 Củng cố hành vi mong muốn bằng phần thưởng.
 Kiểm soát kết quả bằng việc xem xét thành quả và phản hồi đều đặn.
 Đào tạo và định hướng các thành viên mới chấp nhận các hành vi mong

muốn.
 Tuyển dụng các thành viên mới thể hiện các hành vi mong muốn.
 Duy trì các buổi họp đều đặn để thảo luận về tiến trình và cách thức cải
thiện.
 Sử dụng phương pháp ra quyết định để đạt đến sự đồng thuận và nhất trí.

-

Cách phát triển chuẩn mực của nhóm
1. Các sự kiện quan trọng trong lịch sử đội.
2. Từ hành vi ban đầu tạo ra tiền lệ, đây là cách thức phát triển chú yếu nhất.
3. Tuyên bố rõ ràng từ lãnh đạo hay các thành viên.
4. Kinh nghiệm bên ngoài.

3. Địa vị
a. Các khái niệm:
-

Địa vị là sự đánh giá về uy tín, vị trí do người khác đặt ra cho nhóm hay những
thành viên trong nhóm.

-

Địa vị là một nhân tố quan trọng trong hiểu biết hành vi: Thông thường mọi việc
sẽ sn sẻ hơn nếu người có địa vị cao hơn giao việc cho người có địa vị thấp hơn.
Ngược lại thì nếu người có địa vị thấp hơn giao việc cho người có địa vị cao hơn
thì sẽ rất dễ xảy ra mâu thuẫn vì đã nảy sinh sự xung đột giữa hệ thống địa vị
chính thức và địa vị khơng chính thức.

-

Theo lý thuyết đặc điểm địa vị, có 3 yếu tố làm nên địa vị:

Downloaded by vu ga ()

10


lOMoARcPSD|18034504

Đề tài thuyết trình: Vai trị của đặc tính nhóm (vai trị, địa vị và chuẩn mực)
Nhóm thuyết trình số 4 Hành vi tổ chức – Ngày 28/02/2022

1. Quyền lực của một người so với người khác. Bởi vì họ có khả năng kiểm sốt
các nguồn lực của nhóm, những người kiểm sốt kết quả của nhóm có xu hướng
được coi là có địa vị cao.
2. Khả năng đóng góp của một người vào các mục tiêu của nhóm. Những người
có đóng góp rất quan trọng cho sự thành cơng của nhóm sẽ có địa vị cao hơn.
3. Đặc điểm cá nhân. Một người có những đặc điểm cá nhân được đánh giá tích
cực bởi nhóm (ngoại hình đẹp, thơng minh, giàu có hoặc tính cách thân thiện,…)
thường có địa vị tốt hơn so với người có ít đặc điểm có giá trị hơn.
-

Về địa vị cá nhân trong nhóm thì địa vị của các thành viên trong nhóm có thể được
đánh giá một cách chính thức hoặc khơng chính thức:
 Chính thức: Do tổ chức xác định. Địa vị chính thức thường gắn liền với lợi
ích: Lương cao hơn, quyền quyết định nhiều hơn, lịch trình làm việc dễ chịu
hơn. Chính điều này tạo ra giá trị của địa vị.
 Khơng chính thức: kinh nghiệm, tính cách, tuổi tác, trình độ chun mơn, tầm
ảnh hưởng và các mối quan hệ. Địa vị khơng chính thức cũng quan trọng như

địa vị chính thức.

-

Địa vị và chuẩn mực:
 Địa vị có ảnh hưởng đến sức mạnh của các chuẩn mực trong tổ chức và áp lực
tuân thủ các chuẩn mực đó. Ví dụ, các thành viên trong nhóm có địa vị cao
thường tự do hơn, ít chịu khn phép từ các chuẩn mực của tổ chức và áp lực
tuân thủ cũng ít hơn so với các nhóm có địa vị thấp.
 Các nhóm địa vị cao thì mức thu nhập và quyền lực nắm được sẽ cao hơn. Vì
thế, những cá nhân q nhạy cảm về ý nghĩa cơng bằng có thể sẽ cảm thấy bất
công và giảm bớt nỗ lực làm việc, kéo theo năng suất làm việc giảm sút hoặc
họ sẽ tìm những cách lập lại sự cơng bằng như làm một cơng việc khác.

Ví dụ:
Trong thể thao, những cầu thủ có địa vị cao thường là những cầu thủ chủ chốt trong đội
bóng. Một ví dụ cụ thể ở đây là cầu thủ Lionel Messi, cầu thủ này có được địa vị rất cao

Downloaded by vu ga ()

11


lOMoARcPSD|18034504

Đề tài thuyết trình: Vai trị của đặc tính nhóm (vai trị, địa vị và chuẩn mực)
Nhóm thuyết trình số 4 Hành vi tổ chức – Ngày 28/02/2022

tại các đội bóng anh thi đấu nhờ vào tài năng vượt trội, nhân cách được đánh giá cao,
đồng thời là đầu tàu, chỗ dựa tinh thần của đội bóng và có khả năng dẫn dắt cả đội đi

đến thành cơng. Có thể thấy rằng trong thể thao các siêu sao là những người có địa vị
cao nhất, nhờ đó những cầu thủ này sẽ ít bị ràng buộc bởi các chuẩn mực hơn cũng như
dễ đề kháng hơn áp lực tuân thủ của đội nhóm.
b. Các đặc điểm
-

Địa vị và tương tác nhóm
 Mọi người có xu hướng trở nên quyết đốn hơn khi họ tìm cách đạt được địa
vị cao hơn trong một nhóm. Họ bày tỏ nhiều điều hơn, chỉ trích nhiều hơn, ra
lệnh nhiều hơn và cũng ngắt lời người khác thường xuyên hơn. Các thành viên
có địa vị thấp hơn có xu hướng ít tham gia tích cực hơn vào các cuộc thảo
luận nhóm; trong khi họ sở hữu kiến thức chuyên môn và hiểu biết sâu sắc có
thể hỗ trợ nhóm, việc khơng thể tận dụng tối ưu khả năng của các thành viên
này sẽ làm giảm hiệu suất chung của nhóm. Nhưng điều đó khơng có nghĩa là
một nhóm chỉ tồn các cá nhân có địa vị cao sẽ chỉ mang lại những điều tích
cực. Việc thêm một số cá nhân có địa vị cao vào một nhóm các cá nhân có địa
vị trung bình sẽ mang lại nhiều điểm tích cực hơn bởi vì hiệu suất của nhóm
sẽ bị ảnh hưởng đáng kể khi có q nhiều người có địa vị cao xen vào.

-

Bất bình đẳng địa vị:
 Việc làm cho các thành viên nhóm tin rằng thứ bậc địa vị trong nhóm là cơng
bằng là rất quan trọng vì nó giúp cho các hành vi được thực hiện theo đúng trật
tự qui định. Rõ ràng, nếu có sự bất cơng xảy ra trong nhóm thì sự mất cân bằng
sẽ diễn ra dẫn tới các hành vi không đúng mực. Hơn nữa, sự khác biệt lớn về
địa vị trong các nhóm cũng liên quan đến hiệu suất cá nhân sụt giảm, sức khỏe
giảm sút và tang tỷ lệ các thành viên có địa vị thấp hơn muốn rời nhóm.
 Các thành viên trong nhóm ln mong muốn rằng địa vị mà một cá nhân có
được phải tương ứng với những nỗ lực của bản thân người đó.

Downloaded by vu ga ()

12


lOMoARcPSD|18034504

Đề tài thuyết trình: Vai trị của đặc tính nhóm (vai trị, địa vị và chuẩn mực)
Nhóm thuyết trình số 4 Hành vi tổ chức – Ngày 28/02/2022

+ Ví dụ: Công ty A được giới thiệu hai anh Công và Bằng vào vị trí trưởng
phịng kinh doanh của cơng ty. Nếu như anh Cơng được tuyển vào vị trí đó và
anh thực sự là người có năng lực thì anh Bằng sẽ nhìn nhận sự việc một cách
tâm phục khẩu phục. Ngược lại thì anh Bằng sẽ rất dễ nảy sinh trong đầu rằng
ở đây có tồn tại những bất cơng và việc anh Cơng được chọn hồn tồn khơng
hợp lý.
 Lợi ích gắn liền với các vị trí chính thức cũng là các nhân tố quan trọng trong
việc duy trì sự cơng bằng. Nếu các thành viên trong nhóm cho rằng có một sự
vơ lí giữa vị trí của một cá nhân và lợi ích mà anh ta nhận được thì khi đó đang
có sự khơng tương xứng về địa vị.
+ Một số ví dụ về sự khơng tương xứng là thu nhập của những người lãnh đạo
thấp hơn thu nhập của nhân viên. Các nhân viên trông đợi những thứ mà họ
nhận được phải xứng với địa vị mà họ đang nắm giữ. Mặc dù thành viên của
các nhóm thường nhất trí với nhau về các tiêu chí đánh giá địa vị.
- Địa vị và sự kỳ thị:
 Có một sự thật rõ ràng rằng địa vị của một người ảnh hưởng đến cách mọi
người nhìn nhận về người đó, tuy nhiên địa vị của những người mà người đó
có mối liên hệ cũng có thể ảnh hưởng đến quan điểm của người khác về họ.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người bị kỳ thị có thể “lây” cho người

khác sự kỳ thị của họ. Hiệu ứng “kỳ thị theo mối liên hệ” này có thể dẫn đến
những ý kiến và đánh giá tiêu cực của người có mối liên hệ với cá nhân bị kỳ
thị, ngay cả khi sự liên kết này là ít ỏi và hoàn toàn trùng hợp.
***

PHẦN 3. KẾT LUẬN
Như vậy, sau khi tìm hiểu và nghiên cứu ba nhóm đặc tính của nhóm là vai trị, chuẩn bị
và địa vị giúp cho chúng ta có cái nhìn tổng qt cũng như nắm được những lý thuyết cơ
bản này. Qua đó giúp ta hiểu được những yếu tố điều chỉnh hành vi các thành viên trong

Downloaded by vu ga ()

13


lOMoARcPSD|18034504

Đề tài thuyết trình: Vai trị của đặc tính nhóm (vai trị, địa vị và chuẩn mực)
Nhóm thuyết trình số 4 Hành vi tổ chức – Ngày 28/02/2022

nhóm từ đó đưa ra những sự điều phối, quản lý và đặc biệt tận dụng nguồn nhân lực của
nhóm để đạt được mục tiêu cao nhất. Ngoài ra chúng ta cũng được cung cấp những kiến
thức về những vấn đề bất cập nảy sinh khi hoạt động trong nhóm như xung đột vai trị, kỳ
vọng về vai trị, bất bình đẳng địa vị, ...Từ đó đưa ra hướng xử lý phù hợp.
Khi vận dụng các kiến thức trong các đặc tính nhóm đã được nghiên cứu có ý nghĩa vơ
cùng quan trọng ví dụ như vận dụng đặc tính chuẩn mực, tạo ra một nền nống nguyên
tắc cho nhóm vận hành tốt hơn, vận dụng đặc tính địa vị vào tương tác nhóm tạo ra niềm
tin và động lực làm việc năng suất cho các thành viên, hiểu được sự kỳ vọng về vai trị
nhà lãnh đạo của nhóm.Từ đó đặt ra những chuẩn mực và thái độ cho nhà lãnh đạo
nhóm.

Cuối cùng, thực sự hiểu được bản chất của quá trình hoạt động trong nhóm giúp đưa ra
những phán đốn và ứng xử thông minh. Hơn thế nữa là thúc đẩy hiệu quả kỹ năng làm
việc nhóm cho các cá nhân nói chung và đặc biệt là người lãnh đạo nói riêng.

PHẦN 4. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

123docz.net. (n.d.). Mối liên hệ giữa hợp đồng tâm lý, sự hài lòng trong công việc, cam
kết với tổ chức và hiệu suất. Retrieved from />Blog, C. (n.d.). Hành vi tổ chức - Các giai đoạn phát triển và các thuộc tính của đội
nhóm. Retrieved from />
Downloaded by vu ga ()

14


lOMoARcPSD|18034504

Đề tài thuyết trình: Vai trị của đặc tính nhóm (vai trị, địa vị và chuẩn mực)
Nhóm thuyết trình số 4 Hành vi tổ chức – Ngày 28/02/2022

CareerTrend. (2018, December 12). An Example of Conflict in the Workplace. Retrieved
from />Đại học Duy Tân. (2016, January 18th). CẤU TRÚC NHÓM - SỰ THÀNH CƠNG CỦA
NHĨM. Retrieved from L. (n.d.). Retrieved from
/>Psychology. (n.d.). Role Conflict. Retrieved from
/>SSRN. (2018, March 18th). Role Perception: The Role it Plays. Retrieved from
/>Vietnambiz. (2020, June 3rd). Địa vị cá nhân trong nhóm là gì? Cách đạt được địa vị
trong nhóm. Retrieved from />VnExpress. (2019, August 1st). Nhà tù Stanford - thí nghiệm tâm lý học tàn bạo trong
lịch sử. Retrieved from />
Downloaded by vu ga ()

15

lOMoARcPSD|18034504

Đề tài thuyết trình: Vai trị của đặc tính nhóm (vai trị, địa vị và chuẩn mực)
Nhóm thuyết trình số 4 Hành vi tổ chức – Ngày 28/02/2022

MỤC LỤC
PHẦN 1. DANH SÁCH NHÓM THỰC HIỆN..............................................................1
PHẦN 2. NỘI DUNG TIỂU LUẬN................................................................................2
Phần 1. Tổng quan lý thuyết về hành vi nhóm:..........................................................2
Khái niệm của nhóm....................................................................................................2
Vai trị khi làm việc nhóm............................................................................................2
Ưu và nhược điểm khi làm việc nhóm.........................................................................2
Nguyên nhân gia nhập nhóm.......................................................................................3
Phân loại nhóm............................................................................................................3
Giai đoạn phát triển nhóm:..........................................................................................4
Phần 2. Đặc tính của nhóm (Vai trò, địa vị và chuẩn mực).......................................5
1. Vai trò...................................................................................................................5

Downloaded by vu ga ()

16


lOMoARcPSD|18034504

Đề tài thuyết trình: Vai trị của đặc tính nhóm (vai trị, địa vị và chuẩn mực)
Nhóm thuyết trình số 4 Hành vi tổ chức – Ngày 28/02/2022

a. Các khái niệm..........................................................................................................5
b. Thí nghiệm “Nhà tù Stanford” ( bởi Nhà tâm lý học Philip Zimbardo và các cộng
sự, 1971)...................................................................................................................... 7
2. Chuẩn mực............................................................................................................ 8
a. Khái niệm:...............................................................................................................8
b. Vai trò của những chuẩn mực:.................................................................................9
3. Địa vị..................................................................................................................10
a. Các khái niệm:.......................................................................................................10
b. Các đặc điểm.........................................................................................................11
PHẦN 3. KẾT LUẬN.....................................................................................................13
PHẦN 4. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................14

Downloaded by vu ga ()

17