Báo cáo " Về hành vi phạm tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý" docx

nghiên cứu - trao đổi
Tạp chí luật học - 3

Về hành vi phạm tội tổ chức
sử dụng trái phép chất ma túy

Lê Đăng Doanh *
rong những năm gần đây, tội tổ chức
sử dụng trái phép chất ma túy có
chiều hớng gia tăng rất cao. Theo
thống kê của Tòa án nhân dân tối cao
(TANDTC) trong các năm: 1995 có 812
vụ đ xét xử với 1105 bị cáo ; 1996 có
1005 vụ đ xét xử với 1401 bị cáo; 1997
có 1376 vụ với 2197 bị cáo
(1)
. Chỉ so sánh
1997 với năm 1996 số vụ đ xét xử tăng
36% và số bị cáo tăng trên 50%. Nh vậy,
yêu cầu đấu tranh chống và phòng ngừa
các tội phạm ma túy nói chung và tội tổ
chức sử dụng trái phép chất ma túy nói
riêng là vấn đề rất bức thiết hiện nay.
Trớc ngày 10/5/1997, Bộ luật hình
sự (BLHS) quy định: "Ngời nào tổ chức
dùng chất ma túy dới bất kì hình thức
nào thì bị phạt tù từ 6 tháng đến 5 năm "
Điều 203.
Nội dung hành vi tổ chức dùng chất

ma túy trái phép đợc Thông t liên
ngành số 09/TTLN 10/10/1996 của
TANDTC, Viện kiểm sát nhân dân tối
cao (VKSNDTC) và Bộ nội vụ hớng dẫn
giải thích " là hành vi rủ rê, dụ dỗ, lôi
kéo môi giới, mua chuộc, khống chế, chứa
chấp, tạo địa điểm, phơng tiện để tiến
hành đa ma túy vào cơ thể ngời khác
hoặc giúp ngời khác sử dụng chất ma
túy trái với quy định của nhà nớc". Nh
vậy, hành vi tổ chức sử dụng chất ma túy
đợc hiểu bao gồm nhiều loại hành vi cụ
thể khác nhau.
Với tinh thần trừng trị nghiêm khắc và
ngăn chặn mạnh mẽ các tội phạm ma túy,
ngày 10/5/1997 Quốc hội nớc Cộng hòa
x hội chủ nghĩa Việt Nam đ sửa đổi, bổ
sung BLHS lần thứ IV trong đó đ xóa bỏ
Điều 203 và quy định một số hành vi cụ
thể thành các tội phạm độc lập bao gồm:
- Tội chứa chấp việc sử dụng trái phép
chất ma túy (Điều 185k);
- Tội cỡng bức ngời khác sử dụng
trái phép chất ma túy (Điều 185m);
- Tội tổ chức sử dụng trái phép chất
ma túy (Điều 185i).
Nh vậy, những hành vi "chứa chấp",
"cỡng bức" "lôi kéo" trong quy định
trớc ngày 10/5/1997 đợc hiểu là nội
dung thuộc hành vi tổ chức dùng chất ma

túy trái phép nay đợc coi là các tội phạm
độc lập. Chính vì lẽ đó vấn đề đặt ra là
cần hiểu nội dung tội "tổ chức sử dụng
trái phép chất ma túy" theo Điều 185i nh
thế nào để vận dụng trong thực tiễn xét
xử?
Thông t liên ngành số 01/TTLN ngày
2/1/1998 của TANDTC, VKSNDTC, Bộ nội
vụ đ giải thích "Hành vi tổ chức sử dụng
trái phép chất ma túy quy định tại Điều
185i là hành vi chuẩn bị địa điểm (nh
thuê địa điểm, mợn địa điểm) cho việc
sử dụng ma túy trái phép, hành vi chuẩn
bị các phơng tiện dụng cụ cho việc sử
dụng trái phép chất ma túy, hành vi đa
chất ma túy vào cơ thể ngời khác với
T

* Giảng viên Khoa t pháp
Trờng Đại học luật Hà Nội


nghiên cứu - trao đổi
4 - tạp chí luật học

mục đích vụ lợi ".
Để hiểu một cách đầy đủ, cụ thể hơn
nội dung khái niệm tổ chức sử dụng trái
phép chất ma túy trớc hết cần hiểu giới
hạn và định nghĩa về hành vi tổ chức.

Theo chúng tôi hành vi tổ chức sử dụng
trái phép chất ma túy là hành vi của ngời
luôn luôn cố ý, chủ động trong việc thực
hiện lập các ổ nhóm sử dụng trái phép
chất ma túy cũng nh tạo điều kiện thuận
lợi cho việc sử dụng trái phép ma túy mà
không phải là các hành vi lôi kéo, cỡng
bức hay chứa chấp thuộc Điều 185m và
185k BLHS. Trên tinh thần đó với sự
hớng dẫn của Thông t liên ngành ngày
2/1/1998 nêu trên, theo chúng tôi cần coi
những trờng hợp sau đây là phạm tội tổ
chức sử dụng trái phép chất ma túy theo
Điều 185i BLHS.
1. Ngời có hành vi tụ tập ngời
khác để lập nên tụ điểm, ổ nhóm sử
dụng trái phép chất ma túy
Hành vi tụ tập này nhằm lôi kéo, dụ
dỗ con nghiện về nơi nhất định lập nên
các ổ nhóm sử dụng ma túy, trốn tránh sự
kiểm soát của quần chúng nhân dân, của
công an Thông thờng, có hành vi tụ
tập này nhằm để kẻ bán ma túy tiêu thụ
đợc nhiều hơn. Hành vi tụ tập, lôi kéo ở
Điều 185i khác với hành vi lôi kéo thuộc
Điều 185m ở chỗ chỉ tác động lôi kéo con
nghiện, ngời đang sử dụng ma túy. Nếu
can phạm có hành vi dụ dỗ, mồi chài, lôi
kéo đối với ngời cha sử dụng, không có
ý muốn sử dụng ma túy dẫn đến chỗ họ tự

nguyện sử dụng ma túy hoặc dụ dỗ, lôi
kéo ngời đ tự nguyện cai nghiện, từ bỏ
ma túy làm cho họ tiếp tục sử dụng ma
túy thì hành vi trên thuộc tội lôi kéo
ngời khác sử dụng trái phép ma túy
(Điều 185m). Nếu trờng hợp ngời có
hành vi lôi kéo ngời khác từ chỗ không
có ý định sử dụng ma túy đồng thời lại có
hành vi lập ổ nhóm, tụ điểm sử dụng ma
túy trái phép thì phải coi đây là trờng
hợp phạm nhiều tội.
2. Ngời có hành vi thuê, mợn, tìm
kiếm địa điểm để ngời khác hoặc
cùng ngời khác sử dụng trái phép
chất ma túy
Hành vi thuê, mợn nêu trên có thể
do vụ lợi hay do bất kì động cơ mục đích
nào khác. Trờng hợp ngời biết ngời
khác đang sử dụng ma túy trái phép lại
chủ động đa con nghiện về địa điểm nào
đó để tiếp tục sử dụng nếu sự bắt gặp
này hoàn toàn do ngẫu nhiên, không có
sự chuẩn bị địa điểm trớc, theo chúng
tôi chỉ coi đây là hành vi chứa chấp việc
sử dụng trái phép chất ma túy.
3. Ngời có hành vi chuẩn bị địa
điểm cho ngời khác thuê, mợn để sử
dụng trái phép chất ma túy
Đó là những hành vi chuẩn bị nhà ở,
nơi làm việc, sửa sang lại tàu thuyền

cho phù hợp với việc sử dụng ma túy nh
lắp đặt hệ thống báo động từ xa, có vị trí
quan sát, có đờng tẩu thoát khi cần thiết
v.v Khi có hành vi chuẩn bị nêu trên với
mục đích cho ngời khác thuê, mợn để
sử dụng trái phép ma túy đợc coi là tội
phạm đ hoàn thành.
Trong thực tiễn, việc chuẩn bị địa
điểm chủ yếu là cho thuê còn cho mợn
thì thờng có mục đích vụ lợi chi phối
nh cho mợn địa điểm để tiêm chích,
hút hít từ đó để tiêu thụ, để bán đợc
nhiều ma túy. Cần phân biệt hành vi
chuẩn bị địa điểm để cho thuê, cho mợn
với trờng hợp đợc coi là hành vi chứa
chấp thuộc Điều 185k. Hành vi chứa chấp
thuộc Điều 185k là hành vi không có sự


nghiên cứu - trao đổi
Tạp chí luật học - 5

chuẩn bị địa điểm, không có sự chủ động
trớc của ngời cho thuê, cho mợn.
Đợc coi là hành vi chứa chấp trong
trờng hợp khi ngời sử dụng đến đề nghị
cho mợn, cho thuê địa điểm mà ngời có
địa điểm lúc này mới biết là thuê, mợn
để sử dụng ma túy và đồng ý cho thuê,
cho mợn. Hoặc khi biết ngời khác dùng

nơi ở, nơi làm việc, tàu thuyền của
mình sử dụng trái phép chất ma túy mà
không có hành vi ngăn cản cần thiết để
mặc cho ngời khác sử dụng ma túy thì
cũng coi là hành vi chứa chấp sử dụng
trái phép chất ma túy.
4. Ngời có hành vi chuẩn bị hoặc
cung cấp các dụng cụ, phơng tiện cho
ngời khác sử dụng trái phép chất ma túy
Đây là những hành vi nh chuẩn bị
bàn đèn, bơm, kim tiêm v.v. nhằm cung
cấp cho ngời khác sử dụng trái phép chất
ma túy hoặc đ có hành vi cung cấp cho
ngời khác các dụng cụ, phơng tiện nêu
trên. Thông thờng hành vi cung cấp này
kèm theo mục đích vụ lợi hay mục đích
cá nhân khác. Ví dụ: Để cạnh tranh với
những tên bán ma túy khác, tên A đ
cung cấp kèm theo cho con nghiện kim
tiêm, giấy bạc dùng để hút hít v.v. dới
hình thức "khuyến mi" hòng lôi kéo
nhiều con nghiện mua ma túy. Trờng
hợp này không chỉ xử A về tội mua bán
ma túy mà còn phải xử A về tội tổ chức
sử dụng trái phép chất ma túy.
5. Hành vi cung cấp ma túy thờng
xuyên, nhiều lần cho ngời sử dụng
trái phép chất ma túy
Hành vi cung cấp này có thể là tặng,
cho xuất phát từ bất kì động cơ, mục

đích nào. Có thể ban đầu can phạm cung
cấp cho một số ngời để tạo nên những
con nghiện nặng lệ thuộc vào ma túy và
sau đó để bán ma túy hoặc có thể xuất
phát từ thù hằn cá nhân mà can phạm
cung cấp ma túy cho ngời khác để đa
họ vào con đờng nghiện ngập. Ví dụ:
Cung cấp cho con cái những gia đình giàu
có hoặc con cái những ngời có mối thù
hằn cá nhân v.v Những hành vi đó đều
có thể coi là hành vi tổ chức sử dụng trái
phép chất ma túy.
6. Hành vi đa trái phép chất ma
túy vào cơ thể ngời khác
Hành vi đa trái phép chất ma túy vào
cơ thể ngời khác có thể vì mục đích vụ
lợi hay mục đích cá nhân khác. Thông t
liên ngành số 01/TTLN ngày 2/1/1998
hớng dẫn rằng chỉ coi là tội phạm khi
đa ma túy vào cơ thể ngời khác có mục
đích vụ lợi. Theo chúng tôi, với tội tổ
chức sử dụng trái phép chất ma túy thì
dấu hiệu mục đích là không bắt buộc, can
phạm có thể thực hiện hành vi phạm tội
với bất kì động cơ, mục đích nào. Ví dụ:
Ngời bác sĩ có thể xuất phát từ mục đích
cá nhân khác mà không phải vì vụ lợi đ
tiêm chích thờng xuyên cho một số
ngời nghiện là bà con xóm giềng xuất
phát từ tình cảm họ hàng v.v Trờng hợp

này phải coi hành vi của ngời bác sĩ là
phạm tội tổ chức sử dụng trái phép chất
ma túy.
Trên đây là một số hành vi mang tính
điển hình, phổ biến cần phải coi là nội
dung của tội tổ chức sử dụng trái phép
chất ma túy.
Thực tiễn xét xử trong thời gian vừa
qua có khuynh hớng mở rộng nội dung
(Xem tiếp trang12)