Đóng góp ý kiến cho dự thảo luật đất đai 2023 sửa đổi đảm bảo bình đẳng giới

MỘT SỐ Ý KIẾN GÓP Ý CHO DỰ THẢO LUẬT ĐẤT ĐAI SỬA ĐỔI NĂM
2023 (LẤY Ý KIẾN LẦN 2) NHẰM BẢO VỆ QUYỀN VÀ LỢI ÍCH HỢP
PHÁP CHO PHỤ NỮ ĐỒNG THỜI THÚC ĐẨY BÌNH ĐẲNG GIỚI.
(Nguyễn Việt Hưng _ Ngày 23/02/2023)
(Tập chung vào 2 nội dung:
(1) Trình tự, thủ tục thu hồi đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất,
quyền sở hữu nhà và tài sản khác gắn liên với đất;
(2) Về người sử dụng đất, hộ gia đình sử dụng đất)

Link dự thảo: />
---Kính thưa ….,
Được sự cho phép của Chủ tọa/ Ban tổ chức, tôi xin thay mặt cho …. có một số ý
kiến phát biểu đóng góp ý kiến cho dự thảo Luật Đất đai sửa đổi năm 2023 (lấy ý
kiến lần 2) …. như sau:
Đất đai là tài sản quan trọng của quốc gia và của toàn dân. Luật đất đai năm 2013
đã đặt nền tảng cho việc quản lý, sử dụng, bảo vệ đất đai. Tuy nhiên, trong quá
trình thực hiện, chúng ta đã gặp phải nhiều khó khăn, vướng mắc, đặc biệt là trong
việc quản lý và phân bổ đất đai. Hiện tại, văn bản dự thảo Luật đất đai sửa đổi năm
2023 đang được đưa ra để lấy ý kiến góp ý từ cộng đồng. So sánh với Luật đất đai
2013 và Luật đất đai 2018 (sửa đổi bổ sung), văn bản dự thảo này có một số ưu
điểm đáng chú ý:
1) Tính linh hoạt và thích ứng với thực tiễn: Dự thảo Luật đất đai sửa đổi 2023
đã được xây dựng dựa trên những thực tiễn mới nhất về quản lý và sử dụng
đất đai tại Việt Nam, đặc biệt là trong bối cảnh phát triển kinh tế và đô thị
1


hóa ngày càng tăng. Vì vậy, nó đã được thiết kế để linh hoạt và thích ứng
với những thay đổi này, giúp cho việc thực thi và quản lý luật đất đai được
hiệu quả hơn.
2) Tính minh bạch và dễ hiểu: Dự thảo Luật đất đai sửa đổi 2023 đã được viết

bằng ngôn ngữ dễ hiểu, tránh sử dụng những thuật ngữ phức tạp và khó hiểu.
Điều này giúp cho các đối tượng liên quan, nhất là người dân, dễ dàng tiếp
cận và hiểu rõ hơn về các quy định liên quan đến quản lý và sử dụng đất đai.
3) Tính bảo vệ quyền và lợi ích của người dân: Dự thảo Luật đất đai sửa đổi
2023 đã đặt sự bảo vệ quyền và lợi ích của người dân lên hàng đầu. Nó tập
trung vào việc đảm bảo quyền sử dụng đất đai của người dân, đặc biệt là các
đối tượng như hộ gia đình, người nghèo và các cộng đồng dân cư. Đồng
thời, nó cũng quy định rõ ràng về việc đền bù khi thu hồi đất đai, giúp bảo
đảm quyền lợi cho người dân trong q trình này.
Ngồi ra, dự thảo Luật Đất đai sửa đổi 2023 đã:
1) Cập nhật và bổ sung nhiều quy định mới về quản lý và sử dụng đất để phù
hợp hơn với thực tiễn và đáp ứng nhu cầu phát triển đất đai trong thời đại
mới.
2) Tăng cường phân cấp quyền, tạo điều kiện cho chủ thể kinh tế và người dân
tự quản lý, sử dụng, khai thác đất đai và tài nguyên thuộc đất đai theo quy
định của pháp luật.
3) Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của phụ nữ trong lĩnh vực đất đai, thúc
đẩy bình đẳng giới và ngăn chặn sự lạm dụng đất đai.
4) Tăng cường quản lý đất đai ở vùng đồi núi, vùng dân tộc thiểu số, vùng đặc
biệt khó khăn và đảm bảo quyền lợi cho người dân tại các khu đô thị mới.
5) Tăng cường chấp hành pháp luật trong lĩnh vực đất đai, củng cố quyền lực,
trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, tăng cường sự minh bạch và trách
nhiệm của chủ thể kinh tế và người dân trong quản lý, sử dụng đất đai.
Bên cạnh những ưu điểm nêu trên, để nâng cao hơn nữa giá trị thực tiễn, bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của phụ nữ đồng thời thúc đẩy bình đẳng giới, tơi xin có
một số nhận xét cho Dự thảo này tập trung ở 2 nội dung (1) Trình tự, thủ tục thu
2


hồi đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà và tài sản khác

gắn liên với đất; (2) Về người sử dụng đất, hộ gia đình sử dụng đất.

Về nội dung thứ nhất, Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi năm 2023 đã có những cải
cách đáng kể về trình tự và thủ tục thu hồi đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng
đất, quyền sở hữu nhà và tài sản khác gắn liên với đất. Dự thảo đã đưa ra các quy
định mới để đơn giản hóa, rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục, tăng tính minh
bạch, giảm thiểu phức tạp và khó khăn trong quá trình thực hiện.
Việc sửa đổi khoản 4 Điều 143 Dự thảo Luật, cụ thể “Trường hợp quyền sử
dụng đất hoặc quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với
đất hoặc quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là tài sản chung của
vợ và chồng mà Giấy chứng nhận đã cấp chỉ ghi họ, tên của vợ hoặc chồng thì
phải được cấp đổi sang Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở
và tài sản khác gắn liền với đất để ghi cả họ, tên vợ và họ, tên chồng, trừ trường
hợp vợ và chồng có thỏa thuận ghi tên một người” là cần thiết và mang tính chất
bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của phụ nữ, đồng thời giúp cho việc quản lý tài
sản chung trong hôn nhân được thuận tiện và tránh được các rủi ro trong trường
hợp ly hôn, chấm dứt hôn nhân.
Đề xuất cấp đổi giấy chứng nhận để ghi đầy đủ họ tên của cả vợ và chồng
trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn
liền với đất là một bước tiến quan trọng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho
phụ nữ. Hiện tại, việc chỉ ghi họ và tên của vợ hoặc chồng trong giấy chứng nhận
đã cấp có thể dẫn đến những vấn đề về quyền sở hữu tài sản trong trường hợp ly
hôn, đặc biệt là đối với phụ nữ khi họ thường gặp khó khăn hơn trong việc bảo vệ
quyền và lợi ích của mình.
Việc cấp đổi giấy chứng nhận để ghi đầy đủ họ tên của cả vợ và chồng cũng
sẽ giúp hạn chế tình trạng tài sản bị chuyển nhượng một cách trái phép và không
được xác định rõ ràng. Điều này có thể giúp ngăn chặn tình trạng xâm phạm quyền

3

sở hữu tài sản của người dân, đặc biệt là trong việc giải quyết tranh chấp và xử lý
các vụ việc liên quan đến tài sản.
Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả cho việc này, cần phải có sự thống nhất và
rõ ràng về các quy định liên quan đến việc cấp đổi giấy chứng nhận. Cần phải xây
dựng các quy trình, quy định cụ thể và đầy đủ để tránh những sự khác biệt và tranh
chấp trong việc áp dụng pháp luật. Ngoài ra, cần phải đào tạo và nâng cao năng lực
cho các cơ quan chức năng liên quan để đảm bảo thực hiện việc cấp đổi giấy chứng
nhận đầy đủ và chính xác.

Đối với nội dung thứ hai, Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi năm 2023 đã có những
điều chỉnh quan trọng về người sử dụng đất, hộ gia đình sử dụng đất. Dự thảo quy
định rõ hơn về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất, hộ gia đình sử dụng đất,
đồng thời tăng cường sự giám sát và quản lý của nhà nước đối với hoạt động sử
dụng đất của hộ gia đình. Từ đó, đảm bảo tính minh bạch và cơng bằng trong việc
phân bổ và sử dụng đất, đồng thời tăng cường bảo vệ quyền lợi cho người sử dụng
đất và hộ gia đình sử dụng đất.
Việc thu hồi đất hiện nay đang gây bất lợi cho phụ nữ, đặc biệt là những phụ
nữ sau khi kết hơn vì phần lớn trong số họ thường không được công nhận quyền sử
dụng đất chính thức trong gia đình và bị loại khỏi các chính sách bồi thường và hỗ
trợ của Nhà nước khi đất bị thu hồi. Điều này gây ra nhiều khó khăn cho phụ nữ
trong việc duy trì nguồn sinh kế và đảm bảo điều kiện sống.
Để giải quyết vấn đề này, tôi đề xuất một số giải pháp như sau:
Thay đổi các quy định về quyền sử dụng đất để bao gồm cả phụ nữ trong hộ
gia đình, đặc biệt là những phụ nữ sau khi kết hôn. Các quy định này cần được cập
nhật để đảm bảo rằng tất cả các thành viên trong hộ gia đình, bao gồm cả phụ nữ,
đều được công nhận quyền sử dụng đất và được bảo vệ khi đất bị thu hồi.
Thực hiện các chính sách bồi thường và hỗ trợ đối với phụ nữ sau khi đất bị
thu hồi. Điều này có thể được thực hiện thơng qua việc đảm bảo rằng các chính
4

sách bồi thường và hỗ trợ được thiết kế để bảo vệ tất cả các thành viên trong hộ gia
đình, bao gồm cả phụ nữ.
Nâng cao nhận thức về quyền lợi của phụ nữ đối với đất đai và thúc đẩy sự
tham gia của phụ nữ trong các quyết định liên quan đến đất đai. Điều này có thể
được thực hiện thơng qua việc cung cấp các khóa đào tạo và hướng dẫn về quyền
lợi của phụ nữ đối với đất đai, tăng cường thông tin và truyền thông, và thúc đẩy
sự tham gia của phụ nữ trong các quyết định liên quan đến đất đai.
Tăng cường kiểm tra và giám sát việc thực thi các quy định liên quan đến
quyền sử dụng đất và bồi thường khi đất bị thu hồi.

Trong nội dung thứ hai, về quy định liên quan đến việc bỏ đối tượng là hộ gia
đình sử dụng đất.
Về quan điểm của tôi, tôi đồng ý với việc bỏ đối tượng là hộ gia đình sử
dụng đất trong dự thảo Luật vì các lý do sau đây:
Việc xác định thành viên trong hộ gia đình gặp nhiều khó khăn và vướng
mắc, ảnh hưởng đến việc thực hiện các giao dịch về quyền sử dụng đất. Trong thực
tế, rất nhiều trường hợp chủ sử dụng đất là người không phải là chủ hộ, khiến cho
việc thực hiện các giao dịch liên quan đến đất đai trở nên rắc rối và khó khăn hơn.
Bằng cách bỏ đối tượng là hộ gia đình sử dụng đất, việc xác định chủ sử dụng đất
sẽ trở nên đơn giản và thuận tiện hơn.
Nếu vẫn giữ quy định về hộ gia đình sử dụng đất, sẽ gây khó khăn trong việc
thực hiện các quy định pháp luật liên quan đến đất đai, đặc biệt là trong việc
chuyển nhượng, chuyển đổi quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở. Điều này
cũng góp phần làm giảm tính minh bạch và cơng khai trong quản lý tài sản của
Nhà nước.
Bỏ đối tượng là hộ gia đình sử dụng đất cũng đồng nghĩa với việc đảm bảo
quyền lợi của các thành viên trong hộ gia đình. Dự thảo Luật đã quy định xử lý
chuyển tiếp đối với trường hợp hộ gia đình đã được Nhà nước giao đất, cho thuê

5


đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận quyền sử dụng đất trước ngày Luật này có
hiệu lực thi hành để đảm bảo đầy đủ quyền và nghĩa vụ cho các thành viên trong
hộ gia đình.
Cuối cùng, việc bỏ đối tượng là hộ gia đình sử dụng đất cũng phù hợp với xu
hướng chuyển đổi kinh tế và phát triển của đất nước, khi mà nhiều doanh nghiệp,
tổ chức và cá nhân đang quan tâm và đầu tư vào lĩnh vực đất đai.
Bên cạnh những lợi ích đã đề cập ở trên, bỏ đối tượng là hộ gia đình sử dụng
đất cịn mang lại những lợi ích khác như:
1) Giảm tình trạng mất quyền lợi của các thành viên trong hộ gia đình:
Việc chỉ ghi tên chủ hộ gia đình trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng
đất có thể dẫn đến việc các thành viên trong hộ gia đình khơng được
bảo vệ đầy đủ quyền lợi của mình, trong trường hợp chủ hộ gia đình
đem đất đi thế chấp, bán đất, cho thuê đất mà không được sự đồng ý
của các thành viên khác. Vì vậy, bỏ đối tượng là hộ gia đình sử dụng
đất sẽ giúp đảm bảo quyền lợi của mỗi thành viên trong hộ gia đình
được bảo vệ đầy đủ.
2) Tăng tính minh bạch và chính xác trong quản lý đất đai: Việc chỉ ghi
tên chủ hộ gia đình trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất dẫn đến
việc việc quản lý đất đai của Nhà nước khơng chính xác, khơng minh
bạch. Nếu chủ sử dụng đất là một cá nhân thì việc quản lý đất đai sẽ
được rõ ràng hơn, các thông tin liên quan đến việc sử dụng đất đai
được ghi chép chính xác và minh bạch.
3) Tăng tính cơng bằng trong việc phân chia đất đai: Nếu chỉ xác định
quyền sử dụng đất đai của hộ gia đình theo chủ hộ gia đình thì sẽ dẫn
đến tình trạng chủ hộ gia đình sử dụng đất đai chưa công bằng, các
thành viên trong hộ gia đình khơng được đón nhận đất đai một cách
cơng bằng. Bỏ đối tượng là hộ gia đình sử dụng đất sẽ giúp tăng tính

cơng bằng trong việc phân chia đất đai cho mỗi thành viên trong hộ
gia đình.
6


Bỏ đối tượng là hộ gia đình sử dụng đất sẽ giúp đảm bảo quyền lợi của mỗi
thành viên trong hộ gia đình được bảo vệ đầy đủ, tăng tính minh bạch và chính xác
trong quản lý đất đai, tăng tính cơng bằng trong việc phân chia đất đai.
Tuy nhiên, cũng cần phải lường trước đến những vấn đề bất lợi, khó khăn có
thể sẽ gặp phải như:
1) Việc xác định đối tượng sử dụng đất mới: Khi bỏ đối tượng là hộ gia
đình sử dụng đất, sẽ cần phải tìm ra những đối tượng mới để ghi nhận
quyền sử dụng đất. Điều này có thể gây ra khó khăn cho việc quản lý
và giám sát quyền sử dụng đất, đặc biệt là trong những khu vực đông
dân cư.
2) Thủ tục pháp lý phức tạp: Việc thực hiện chuyển đổi từ đối tượng là
hộ gia đình sử dụng đất sang đối tượng mới cần phải được thực hiện
theo các quy định pháp luật. Quy trình này có thể gây ra nhiều thủ tục
pháp lý phức tạp và tốn kém thời gian, tiền bạc.
3) Ảnh hưởng đến quyền lợi của các thành viên trong hộ gia đình: Việc
bỏ đối tượng là hộ gia đình sử dụng đất có thể ảnh hưởng đến quyền
lợi của các thành viên trong hộ gia đình. Trong trường hợp hộ gia đình
có nhiều thành viên thì việc chia sẻ quyền sử dụng đất mới có thể gây
ra tranh chấp và mâu thuẫn trong gia đình.
4) Gây ra những khó khăn cho cơng tác thống kê và quản lý tài sản đất
đai: Việc bỏ đối tượng là hộ gia đình sử dụng đất cũng có thể gây ra
những khó khăn cho cơng tác thống kê và quản lý tài sản đất đai. Việc
ghi nhận quyền sử dụng đất mới của các đối tượng khác nhau sẽ làm
cho công tác thống kê và quản lý trở nên phức tạp hơn.
Thêm vào đó, một khó khăn khác của việc bỏ đối tượng là hộ gia đình sử

dụng đất là việc thực hiện quyền sử dụng đất đối với các hộ gia đình có số lượng
thành viên đơng đảo. Nếu khơng cịn sử dụng khái niệm "hộ gia đình", việc xác
định quyền sử dụng đất đối với các hộ có nhiều thành viên sẽ trở nên phức tạp hơn,
đặc biệt là khi các thành viên có quyền và nghĩa vụ riêng biệt trong việc sử dụng
đất. Việc tách ra từng thành viên trong hộ gia đình để quản lý đất cũng có thể gây
7


ra sự bất đồng giữa các thành viên trong gia đình và ảnh hưởng đến sự hịa thuận
trong gia đình.
Ngồi ra, việc bỏ đối tượng là hộ gia đình sử dụng đất cũng có thể gây ra sự
phản đối từ các hộ gia đình, đặc biệt là những hộ gia đình truyền thống có mối liên
kết sâu sắc với đất đai và thường xuyên sử dụng khái niệm "hộ gia đình" trong các
giao dịch liên quan đến đất đai. Các hộ gia đình này có thể khơng chấp nhận việc
thay đổi khái niệm và yêu cầu tiếp tục duy trì quy định về hộ gia đình trong Luật.
Cuối cùng, việc bỏ đối tượng là hộ gia đình sử dụng đất cũng có thể gây ra
khó khăn trong việc quản lý, giám sát và kiểm soát việc sử dụng đất. Việc xác định
quyền sử dụng đất đối với từng cá nhân trong hộ gia đình sẽ địi hỏi sự tập trung
lớn hơn từ phía chính quyền địa phương để có thể giám sát và kiểm soát việc sử
dụng đất một cách hiệu quả.

Trên đây là một vài ý kiến tham luận của tơi nhằm đóng góp ý kiến cho
Dự thảo Luật đất đai sửa đổi 2023. Xin cảm ơn quý vị đã lắng nghe!

8