Báo cáo "Nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc - yêu cầu cấp bách trong giai đoạn hiện nay" potx

Đặc san 60 năm liên hợp quốc
62
Tạp chí luật học





















ThS. Đoàn Thành Nhân *
t thỳc i chin th gii ln th II,
mt trt t th gii mi c thit
lp m trng tõm l cn phi cú mt c
ch m bo duy trỡ ho bỡnh v an ninh

th gii. Trờn c s tho thun ti Hi
ngh Ianta, i biu ca 50 quc gia ó
tham d Hi ngh San Francisco thỏng
4/1945 v kớ vo bn d tho Hin
chng Liờn hp quc. Trờn c s Hin
chng, t chc Liờn hp quc ó chớnh
thc c thnh lp vi s tham gia ca
51 quc gia sỏng lp. Trong c cu ca
Liờn hp quc, Hi ng bo an chim v
trớ c bit quan trng ng thi cng l
ti gõy nhiu tranh cói trong sut lch
s tn ti ca t chc ny.
1. ỏnh giỏ v hot ng ca Hi
ng bo an trong 60 nm tn ti v
phỏt trin
Trong 6 c quan ca Liờn hp quc,
Hi ng bo an l c quan hot ng
thng xuyờn vi nhiu quyn hn v
phng tin rng ln, cú vai trũ c bit
quan trng.
(1)

Đ ỏnh giỏ v kt qu hot ng v
vai trũ ca Hi ng bo an trong 60 nm
tn ti ca Liờn hp quc, chỳng ta tp
trung ch yu cỏc lnh vc:
- Hot ng duy trỡ ho bỡnh v an
ninh quc t
Ngy 25/9/1948, Hi ng bo an
LHQ ó thụng qua quyt nh thit lp

hot ng gỡn gi ho bỡnh nhm giỏm
sỏt quỏ trỡnh ỡnh chin ti Palestin
(UNTSO), ỏnh du s ra i ca cỏc
hot ng gỡn gi ho bỡnh ca Liờn hp
quc. Trong bi cnh chin tranh lnh
vi s kim ch, mõu thun ln nhau gia
hai phe ụng - Tõy, hot ng gỡn gi
ho bỡnh ó ra i nh l bin phỏp tho
hip gia cỏc nc nhm thỳc y vic
gii quyt cỏc cuc tranh chp v trang.
Gỡn gi ho bỡnh l vic trin khai cỏc
hot ng quõn s v dõn s thit lp
mt s hin din ca LHQ ti ni cú vn
vi s chp thun trc ca tt c cỏc
bờn liờn quan.
Hot ng gỡn gi ho bỡnh cho n
nay ó tri qua ba th h phỏt trin khỏc
nhau. Hot ng gỡn gi ho bỡnh th h
u tiờn, cũn c gi l cỏc hot ng
gỡn gi ho bỡnh truyn thng, bao gm
cỏc hot ng ca cỏc lc lng LHQ
c v trang nh hoc khụng v trang
c trin khai gia cỏc bờn thự ch
giỏm sỏt ngng bn, rỳt quõn hay lm
K

* Gi
ng vi
ờn Khoa lu
t quc t

Trng i hc Lut H Ni


§Æc san 60 n¨m liªn hîp quèc
T¹p chÝ luËt häc

63

vùng đệm trong khi các cuộc thương
lượng chính trị đang được tiến hành.
Hoạt động gìn giữ hoà bình thuộc thế hệ
thứ 2 có liên quan đến việc thực hiện các
thoả thuận hoà bình phức tạp về nhiều
mặt. Bên cạnh chức năng quân sự truyền
thống, binh lính gìn giữ hoà bình thường
tham gia vào nhiều công việc dân sự và
cảnh sát khác nhau, mục tiêu là giải
quyết cuộc xung đột một cách lâu dài.
Hoạt động gìn giữ hoà bình thuộc thế hệ
thứ 3, thể hiện nhiệm vụ cưỡng chế hoà
bình và trên thực tế là sứ mạng chiến
tranh. Hoạt động này trải rộng từ hoạt
động quân sự ở mức thấp để bảo vệ việc
cứu trợ nhân đạo cho đến đảm bảo thực
hiện lệnh ngừng bắn và khi cần thiết có
thể hỗ trợ tái thiết các quốc gia được coi
là yếu kém. Theo thống kê thì hiện nay
có một số hoạt động gìn giữ hoà bình như
ở khu vực châu Phi có phái đoàn quan sát

viên ở Angola, MONUA từ tháng 7/1997;
phái đoàn LHQ tại Cộng hoà Trung Phi,
MINURCA, từ tháng 4/1998. Ở khu vực
châu Mĩ có: Phái đoàn cảnh sát dân sự
LHQ tại Haiti, MIPONUH, từ tháng
12/1997. Ngoài ra, hoạt động này còn
được triển khai ở khu vực châu Á, châu
Âu và Trung Đông
Nhu cầu về gìn giữ hoà bình nảy sinh
khi hai bên tham chiến, hoặc tự mình
mong muốn, hoặc chịu thuyết phục chấm
dứt các hoạt động chiến tranh. Vấn đề là
làm sao duy trì chế độ ngừng bắn và thực
tiễn đã đi đến quyết định cử các nhân
viên gìn giữ hoà bình LHQ hoặc là các
quan sát viên quân sự, hay tham vọng
hơn là cả quân đội dưới sự chỉ huy của
Liên hợp quốc để giám sát và đảm bảo sự
tôn trọng ranh giới ngừng bắn. Những
hoạt động đầu tiên được triển khai ở
Casơmia và Palestin. Đến nay, đã có
nhiều sứ mạng như vậy, trong số đó các
sứ mạng còn tiếp tục hoạt động ở các khu
vực như Casơmia sau gần 60 năm tồn tại,
giữa Israel và Libăng, dọc cao nguyên
Gôlan của Xiri, giữa Đông Hy Lạp và
Thổ Nhĩ Kỳ ở Síp, dọc biên giới tranh
chấp giữa Ethiopia và Êritơria và cho đến
gần đây là dọc biên giới Iraq - Kuwait
Các hoạt động của Hội đồng bảo an đã

góp phần to lớn trong công cuộc gìn giữ
hoà bình, an ninh quốc tế thành công
nhiều hơn ở Síp và cao nguyên Gôlan so
với Libăng hay Casơmia.
- Áp đặt các lệnh trừng phạt
Về cơ sở pháp lí, để xử lí các quốc
gia đã có những hành vi đe dọa hoà bình
và an ninh quốc tế, Điều 41 Hiến chương
đã quy định “ Hội đồng bảo an có thẩm
quyền đưa ra các nghị quyết để áp dụng
các lệnh trừng phạt với quốc gia vi
phạm”. Các lệnh trừng phạt đó chủ yếu là
các lệnh trừng phạt về kinh tế và thương
mại toàn diện và một số các biện pháp
khác như cấm buôn bán vũ khí, cấm đi
lại, hạn chế quan hệ ngoại giao, quan hệ
tài chính…
Về cơ sở thực tiễn, các lệnh trừng phạt
chỉ được đưa ra khi đã có hành vi vi phạm
xảy ra trên thực tế. Các lệnh trừng phạt
được áp dụng như các biện pháp chế tài đối
với các hành vi vi phạm đó nhằm trừng
phạt và buộc quốc gia vi phạm không có


§Æc san 60 n¨m liªn hîp quèc
64
T¹p chÝ luËt häc

điều kiện thực hiện hành vi vi phạm.

Hội đồng bảo an đã sử dụng các công
cụ cưỡng chế để hoàn thành nhiệm vụ gìn
giữ hoà bình và an ninh quốc tế của
mình, bởi không thể gìn giữ hoà bình chỉ
với những nghị quyết mang tính khuyến
nghị. Trong thập kỉ qua, một số quốc gia
đã phải chịu lệnh trừng phạt của Hội
đồng bảo an gồm: Iraq, Nam Tư (cũ),
Libi, Haiti, Libelia, Rwanda, Somalia,
lực lượng Unita tại Angola, Sudan, Sierra
Leone, Afghanistan, Êritrea và Ethiopia.
Các lệnh trừng phạt này ít nhiều góp
phần vào việc chấm dứt các cuộc xung
đột tại các quốc gia.
- Hoạt động chống khủng bố
LHQ nói chung và HĐBA nói riêng
đóng vai trò rất quan trọng trong việc xây
dựng các khuôn khổ pháp lí quốc tế, thúc
đẩy các hình thức hợp tác giữa các quốc
gia, trợ giúp kĩ thuật và tư vấn cho các
quốc gia trong cuộc đấu tranh chống
khủng bố.
Các vụ tấn công khủng bố nhằm vào
Mĩ ngày 11/9/2001 đã làm cho cộng đồng
quốc tế đặc biệt quan tâm đến vấn đề
chống chủ nghĩa khủng bố. Ngay sau khi
sự kiện này xảy ra, HĐBA đã nhất trí
thông qua Nghị quyết 1368 và Nghị
quyết 1373. Các Nghị quyết này đã kịch
liệt lên án những hành động khủng bố

đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải
tăng cường nỗ lực của từng quốc gia và
cộng đồng quốc tế nhằm hợp tác chống
khủng bố một cách có hiệu quả.
Với việc thông qua Nghị quyết 1373,
Hội đồng bảo an đã thành lập Ủy ban
chống khủng bố gồm tất cả các uỷ viên
của Hội đồng, có nhiệm vụ theo dõi việc
thực hiện nghị quyết của các quốc gia
thành viên Liên hợp quốc và hỗ trợ các
quốc gia tăng cường năng lực trong hợp
tác chống khủng bố.
Trước sự kiện 11/9/2001, Hội đồng
bảo an đã thông qua một số văn bản liên
quan đến chống khủng bố. Trong đó, có
Nghị quyết 1267 năm 1999 về việc trừng
phạt và cấm vận đối với Osama Binladen,
tổ chức Taliban và mạng lưới khủng bố Al
Qaeda. Theo nghị quyết này, Hội đồng
bảo an đã thiết lập Ủy ban trừng phạt đối
với các cá nhân và tổ chức nêu trên (còn
gọi là Ủy ban 1276). Các quốc gia thành
viên Liên hợp quốc đều phải thực hiện các
nghĩa vụ của mình theo Nghị quyết 1276.
Có thể nói rằng đối với hoạt động
chống khủng bố thì Hội đồng bảo an đã
đóng góp một vai trò quan trọng và hết
sức to lớn, thúc đẩy nỗ lực của các quốc
gia trong hợp tác chống khủng bố.
- Hoạt động liên quan đến xét xử tội

phạm chiến tranh
Với tư cách là một cơ quan của Liên
hợp quốc có chức năng đảm bảo hoà bình
và an ninh quốc tế, Hội đồng bảo an có
vai trò rất quan trọng trong quá trình hình
thành và phát triển hoạt động của các toà
án quốc tế xét xử tội phạm chiến tranh.
Cuối năm 1992, Hội đồng bảo an đã
thành lập Ủy ban điều tra tình hình vi
phạm Luật nhân đạo quốc tế ở Nam Tư,
Ủy ban này đã gợi ý Hội đồng bảo an
thiết lập một toà án quốc tế về Nam Tư.
Tháng 5/1993, Hội đồng bảo an đã thành


Đặc san 60 năm liên hợp quốc
Tạp chí luật học

65

lp To ỏn quc t xột x cỏc thnh phn
vi phm lut nhõn o din ra trờn lónh
th Nam T c t nm 1991. Tip theo,
nm 1994 Hi ng bo an tip tc thnh
lp To ỏn v Rwanda nhm xột x ti
dit chng, ti phm chớnh tr v ti
chng nhõn loi din ra trờn lónh th
Rwanda trong nm 1994. Trong quỏ trỡnh
hot ng ca mỡnh cho n nay, 2 to ỏn
ny c coi l ó cú ớt nhiu thnh cụng

trong vic gúp phn bo v quyn li ca
cỏc nn nhõn, trng tr cỏc ti phm quc
t nghiờm trng. C hai to ỏn ny u
c coi l c quan trc thuc Hi ng
bo an c thnh lp theo iu 24 ca
Hin chng LHQ.
- Chng trỡnh gii tr quõn b
Cỏc trng trỡnh gii tr quõn b nh
l nhng bin phỏp phũng nga trong
thi bỡnh loi tr cỏc phng tin, v
khớ cho nhng cuc xung t v trang
nhm to iu kin cho nhng gii phỏp
ho bỡnh v nhm phc v cho nhng
mc ớch nhõn o, trỏnh nhng thng
vong cho thng dõn. Vi ý ngha ny,
chng trỡnh gii tr quõn b ca Hi
ng bo an ó c thc hin trờn ba
lnh vc theo cỏc loi v khớ hin hnh:
Gii tr v khớ ht nhõn v khụng ph
bin v khớ ht nhõn; v khớ hoỏ hc v
sinh hc; v khớ thụng thng. Hi ng
bo an thỳc y hot ng kim soỏt
buụn lu v khớ, thỳc y s minh bch
trong chớnh mua bỏn v khớ ca quc gia
trỏnh nhng hiu lm dn n xung
t, chng trỡnh i vi mỡn sỏt
thng Cỏc chng trỡnh gii tr quõn
b ngoi vai trũ úng gúp vo vic ngn
nga xung t cũn cú vai trũ gúp phn vo
mc tiờu phỏt trin lõu di ca nhõn loi,

tit kim chi phớ cho ngõn sỏch quõn s
ca mi quc gia, gim nguy c e da i
vi dõn thng, c bit l i vi ngi t
nn, ph n v tr em ng thi cng gim
bt nguy c ụ nhim mụi trng.
- Nhng tn ti trong hot ng ca
Hi ng bo an
Cỏc hot ng ca Hi ng bo an
trong nhng nm qua, bờn cnh nhng
mt tớch cc nờu trờn, vn cũn nhng tn
ti m thc t ó chng minh qua cỏc
cuc xung t vn khụng ngng xy ra,
cỏc hot ng khng b, vic s dng cỏc
loi v khớ hoỏ hc, sinh hc hay cỏc
cuc th v khớ ht nhõn Nhng tn ti
trờn l do tớnh hiu qu ca cỏc cụng c
m Hi ng bo an s dng cũn gõy
nhiu tranh cói, bờn cnh ú l li ớch ca
cỏc quc gia, thm chớ l cỏc quc gia u
viờn Hi ng bo an chi phi vic s
dng nhng cụng c ú. Nhng tn ti
ny c th hin:
+ Vi cỏc hot ng ca lc lng
gỡn gi ho bỡnh, trong hot ng ca
Hi ng bo an, xỏc nh õu l nguy c
e do ho bỡnh v an ninh quc t l vn
m khụng ớt ln cỏc u viờn Hi ng
bo an, nht l cỏc u viờn thng trc,
li dng phc v cho li ớch riờng ca
mỡnh. Chõu Phi - ni cú rt nhiu cỏc

cuc xung t m mỏu xy ra nhng do
li ớch ca cỏc u viờn Hi ng bo an
ti khu vc ny khụng ln nờn cỏc cuc
xung t ny ớt nhn c s h tr t


§Æc san 60 n¨m liªn hîp quèc
66
T¹p chÝ luËt häc

phía Hội đồng bảo an. Trong khi đó, ở
các khu vực khác như Trung Đông, Ban
Căng… thường thu hút được nhiều sự
quan tâm hơn. Ngay cả trong hoạt động
của lực lượng gìn giữ hoà bình, bằng
cách này hay cách khác, các uỷ viên Hội
đồng bảo an (cũng như các quốc gia khác
có đóng góp quân đội và tài chính) hành
động vì lợi ích của mình. Đôi lúc, các lợi
ích này được quan tâm nhiều hơn lợi ích
của người dân đang gánh chịu hậu quả
của cuộc chiến tranh.
+ Đối với các lệnh trừng phạt, không
ít trường hợp làm người ta nghi ngờ về
tính công minh của lệnh này. Như trường
hợp của Haiti, nhiều người cho rằng lệnh
này xuất phát từ lợi ích riêng của Mĩ, khi
họ phải chịu sức ép từ dòng người tị nạn
từ nước này tràn sang hơn là sự đe dọa
hoà bình và an ninh quốc tế. Các lệnh

trừng phạt còn có những tác dụng phụ
không như mong muốn. Mục đích của các
lệnh trừng phạt là nhằm hạn chế tiềm lực
kinh tế, quân sự… để các chính phủ của
quốc gia vi phạm không còn tiềm lực đe
dọa hoà bình và an ninh thế giới. Nhưng
thực tế, thường dân lại là người trực tiếp
gánh chịu hậu quả của các lệnh trừng
phạt. Iraq là một ví dụ điển hình khi
người dân phải gánh chịu những hậu quả
nặng nề, thì nguy cơ đe dọa hoà bình và
an ninh thế giới vẫn không được dỡ bỏ.
Ngay cả đối với việc thành lập các toà
án ad hoc, ở Campuchia và một số nơi
khác, việc thành lập các toà này rất chậm
trễ, có nơi không thành lập được. Ngược
lại, ở Rwanda, toà án ad hoc ở đây được
thành lập trong thời kì nước này là uỷ
viên Hội đồng bảo an và đang nắm giữ
ghế chủ tịch luân phiên của cơ quan này.
Nếu không phải vì lí do nêu trên và vì lợi
ích của các uỷ viên Hội đồng bảo an khác
thì liệu vấn đề có được quan tâm đến như
vậy và liệu toà án có thành lập được?
+ Với vấn đề chống khủng bố quốc tế,
sau sự kiện 11/9 ở Mĩ, Hội đồng bảo an
đã đặc biệt quan tâm đến vấn đề này. Nếu
vấn đề này không trực tiếp động chạm tới
lợi ích của các uỷ viên Hội đồng bảo an,
đặc biệt là các uỷ viên thường trực thì

liệu có được sự phản ứng nhanh đến như
vậy từ phía Hội đồng bảo an và liệu có
được một cơ chế như hiện nay không?
Từ những thực tế nêu trên, người ta lo
ngại rằng Hội đồng bảo an sẽ đánh mất
vai trò của mình là một cơ quan đại diện
cho tất cả các thành viên của Liên hợp
quốc để gìn giữ hoà bình và an ninh thế
giới. Thay vào đó là thẩm quyền rộng lớn
của Hội đồng bảo an sẽ bị lợi dụng, thao
túng vì lợi ích của một số quốc gia riêng
lẻ. Điều này càng dễ thực hiện với cơ chế
bỏ phiếu của Hội đồng bảo an hiện nay.
Hai vấn đề hiện nay đang gây tranh cãi
gay gắt và là mục tiêu yêu cầu cải tổ Hội
đồng bảo an hiện nay là: Thứ nhất, số
lượng thành viên Hội đồng bảo an quá
hạn chế, không đại diện cho tiếng nói của
tất cả các thành viên Liên hợp quốc; thứ
hai, quyền năng lớn tại Hội đồng bảo an
lại tập trung vào năm uỷ viên thường trực
với quyền véto (quyền phủ quyết), thêm


Đặc san 60 năm liên hợp quốc
Tạp chí luật học

67

vo ú l s thiu minh bch trong cỏc

phiờn hp ca Hi ng. Cỏc vớ d v s
lm ng ca Hi ng bo an i vi hot
ng quõn s ca NATO ti Kosovo v s
bt lc trc ch ngha n phng nguy
him m liờn quõn do M v Anh ng u
trong cuc chin tranh Iraq ó chng minh
iu ú. Vn bc xỳc hin nay l Hi
ng bo an cn phi c ci cỏch v c
ch lm vic v ci t v thnh phn v c
cu nhm tng cng hiu qu hot ng
ca c quan ny.
2. Cỏc xut nhm tng cng hiu
qu hot ng ca Hi ng bo an
c im ni bt trong quan h quc
t t thp niờn cui ca th k XX tr li
õy l xu th ton cu hoỏ. Cỏc quc gia
ngy cng l thuc vo nhau trong quan
h quc t, li ớch ca cỏc quc gia ph
thuc vo nhau mt cỏch sõu sc, quan h
quc t ngy cng rng m. Xu hng
ch o trong ng li i ngoi ca
hu ht cỏc quc gia l tp trung mi
ngun lc cho phỏt trin kinh t v gii
quyt cỏc vn xó hi. c tn ti ho
bỡnh vn l nhu cu tha thit ca mi dõn
tc trờn th gii nay cng tr nờn cp
thit v thu hỳt s quan tõm ca mi
quc gia. Chớnh vỡ vy, nõng cao hiu
qu hot ng ca Hi ng bo an tr
thnh ti núng bng vi s quan tõm

ca a s cỏc quc gia trờn th gii v
ang cú nhiu cuc tranh cói xung quanh
vn ny, c bit l v ci t Hi ng
bo an Liờn hp quc.
Ci t Hi ng bo an l vn c
bit quan trng v nhy cm. Trong vi
nm tr li õy, din bin chớnh tr ti cỏc
din n ca Liờn hp quc tr nờn ht
sc sụi ng liờn quan n vn ny.
Nhm thc tin hoỏ quỏ trỡnh ci cỏch
Hi ng bo an, vn ó tr thnh yờu
cu bc thit, t cui nm 2004, mt tiu
ban c bit v vn ci cỏch ó c
thnh lp t di s ch o trc tip
ca Tng th kớ Liờn hp quc Kofi
Annan. Bn nguyờn tc m rng Hi
ng bo an ó c ra: u tiờn
nhng nc úng gúp nhiu nht i vi
Liờn hp quc trờn cỏc mt ti chớnh,
quõn s v ngoi giao; m rng s tham
gia ca cỏc nc ang phỏt trin tng
thờm tớnh i din ca Hi ng bo an;
khụng c lm tn hi n hiu qu ca
Hi ng bo an v cui cựng l phi lm
cho Hi ng bo an dõn ch hn, trỏch
nhim hn.
Ci t Hi ng bo an c cho l
bin phỏp c bn nhm tng cng hiu
qu, tớnh minh bch trong hot ng ca
Hi ng bo an.

Nhm tng cng hiu qu hot ng
ca Hi ng bo an, bờn cnh gii phỏp
ci t theo hng m rng thnh phn,
cn tin hnh ng b nhng gii phỏp
khỏc nh:
+ Ci tin phng phỏp lm vic ca
Hi ng bo an, tng cng nhng hỡnh
thc hp cụng khai vi s tham gia ụng
o ca cỏc quc gia thnh viờn Liờn hp
quc. Tng cng nhng hỡnh thc hp
cho phộp cỏc bờn liờn quan v cỏc bờn


§Æc san 60 n¨m liªn hîp quèc
68
T¹p chÝ luËt häc

quan tâm đến vấn đề mà Hội đồng bảo an
giải quyết được nêu ý kiến và tham gia
tranh luận. Biện pháp này có tác dụng gia
tăng áp lực đối với các uỷ viên Hội đồng
bảo an, hạn chế việc họ lợi dụng hoạt
động của Hội đồng vì lợi ích cá nhân của
mình. Song song với đó là giảm bớt các
phiên họp kín, với thành phần hạn chế.
+ Cải cách phương thức bỏ phiếu
thông qua quyết định hoặc nghị quyết của
Hội đồng bảo an. Hiện nay, có một số ý
kiến cho rằng cần phải bỏ quyền véto của
các uỷ viên thường trực. Khả năng này

khó xảy ra trong tương lai. Tuy nhiên,
vẫn có những giải pháp có thể đưa ra xem
xét, chẳng hạn, thay vì nghị quyết phải
được thông qua khi không có bất kì một
phiếu phủ quyết nào của 1 trong năm uỷ
viên thường trực bằng quy định phải có
từ 2 uỷ viên thường trực bỏ phiếu chống,
nghị quyết mới không được thông qua.
Điều này cho phép Hội đồng bảo an vẫn
có thể thông qua những nghị quyết trái
với quan điểm của 1 uỷ viên thường trực
nào đó và như vậy, hạn chế được chủ
nghĩa đơn phương đang là mối quản ngại
của các quốc gia. Thử tưởng tượng, vấn
đề Palestin sẽ được giải quyết như thế
nào nếu áp dụng quy định này? Theo tác
giả, chắc chắn tiến trình hoà bình Trung
Đông sẽ diễn ra nhanh hơn và đi đúng
hướng hơn. Với số phiếu thuận bắt buộc,
hiện nay là 9, con số này chưa thực sự
hợp lí, bởi những vấn đề quan trọng mà
Hội đồng bảo an thông qua cần phải đạt
được đa số tuyệt đối (con số này nên là
10, đảm bảo tỉ lệ 2/3). Vì vậy, trong
tương lai, khi cơ quan này được mở rộng,
cần phải cân nhắc số phiếu thuận cho
phép một nghị quyết hoặc quyết định
được thông qua. Chẳng hạn, nếu số uỷ
viên của Hội đồng là 24 thì số phiếu
thuận bắt buộc phải là 16. Quy định như

vậy, tính đại diện cho tất cả các thành
viên Liên hợp quốc sẽ được đảm bảo
đồng thời đảm bảo tính dân chủ, có lợi
cho các nước nhỏ, các nước chậm và
đang phát triển.
+ Một giải pháp nữa cần được đưa ra
thảo luận và cân nhắc là về mối quan hệ
giữa Hội đồng bảo an với các cơ quan
khác của Liên hợp quốc. Hiện nay, Hội
đồng bảo an được giao thẩm quyền rất
lớn, quyết định những vấn đề trọng đại
nhất của đời sống quốc tế nhưng trách
nhiệm của nó lại không tương xứng với
quyền lực được trao. Thật khó có thể nói
đến việc truy cứu trách nhiệm của uỷ
viên Hội đồng bảo an, nhất là các uỷ viên
thường trực khi họ đưa ra những quyết
định sai trái hay các giải pháp không hiệu
quả. Cần phải có cơ chế kiềm toả và chế
ước quyền lực dường như vô hạn này.
Chẳng hạn như cơ chế cho phép Đại hội
đồng xem xét lại các nghị quyết và quyết
định của Hội đồng bảo an trong một số
trường hợp đặc biệt nghiêm trọng, cho
phép Đại hội đồng đánh giá hiệu quả hoạt
động và có những biện pháp đòi hỏi Hội
đồng bảo an phải có những động thái tích
cực hơn về một số tình huống và tranh
chấp cụ thể. Bên cạnh đó, cần nâng cao

Đặc san 60 năm liên hợp quốc
Tạp chí luật học

69

vai trũ ca Ban th kớ, c bit l Tng
th kớ v To ỏn cụng lớ i vi hot
ng ca Hi ng bo an. Hin nay,
trong rt nhiu trng hp, ý kin ca
Tng th kớ v To ỏn cụng lớ b Hi
ng bo an pht l. Mc dự Hin
chng ó cú quy nh v c ch phi
hp gia Hi ng bo an v cỏc c quan
khỏc ca Liờn hp quc nhng Hi ng
bo an trong a s cỏc trng hp vn t
mỡnh ra quyt nh m khụng m xa gỡ
n cỏc c quan khỏc. ó n lỳc cn
phi cú c ch rừ rng, minh bch v dõn
ch hn trong cỏc mi quan h ny.
+ Mt vn bc xỳc na l cỏc khỏi
nim, cõu vn m Hi ng bo an s dng
trong cỏc quyt nh v ngh quyt cũn gõy
nhiu tranh cói v khụng thng nht trong
cỏch hiu ca cỏc bờn. iu ny dn n
vic ỏp dng chỳng khụng nht quỏn, hoc
cỏc bờn cú th li dng trc li cho
mỡnh. n c nh trng hp Liờn quõn do
M, Anh ng u tn cụng Iraq (nm
2003). Trong khi a s cỏc quc gia, trong

ú cú c ng minh ca M trong Hi ng
bo an phn i v coi ú l biu hin ca
ch ngha n phng thỡ M v Anh li
cho rng h hnh ng phự hp vi Ngh
quyt 679 c Hi ng bo an thụng qua
ngy 29/11/1990 l c s cho cuc chin
chng Iraq vo nm 1991. Cuc tranh cói
n ra gay gt nhng khụng ngn cn c
M, Anh tn cụng Iraq. Hn th na, vic
chim úng Iraq sau ú li c chớnh Hi
ng bo an hp thc hoỏ bng cỏc ngh
quyt ca mỡnh. õy, rừ rng l ó khụng
cú mt c ch no cú hiu qu xem xột
v tớnh phỏp lớ ca cỏc ngh quyt ca Hi
ng bo an, dn n chớnh cỏc u viờn ca
nú cng cú mõu thun vi nhau v vn
khụng c gii quyt tho ỏng. Li dng
im ny, ch ngha n phng m M v
Anh ỏp dng ó cú c hi len li vo. Nh
vy, rừ rng cn phi cú nhng nh ngha
chun (ớt nht l c a s chp nhn) v
cỏc vn do Hi ng bo an gii quyt
ng thi cn cú c ch xỏc nh tớnh hp
chun ú.
Túm li, vai trũ v tm quan trng ca Hi
ng bo an Liờn hp quc ó c tha nhn
c di gúc phỏp lớ v ln thc tin. Tuy
nhiờn, vn m bo tớnh cht i din cho
ton b thnh viờn ca Liờn hp quc v hiu
qu hot ng ca c quan ny ang l ti

tranh cói gay gt trong quan h quc t hin
nay. Ci t v nõng cao hiu qu hot ng
ca Hi ng bo an l nhu cu cp thit i
vi Liờn hp quc v cỏc thnh viờn ca nú.
Tuy nhiờn, cú th khng nh rng nhng yờu
cu cp bỏch ny l xu th khụng th o
ngc. Chỳng ta hi vng trong tng lai
khụng xa, Hi ng bo an s c ci t c
v c cu ln phng thc hot ng, ỏp
ng mong mi ca a s quc gia v d lun
yờu chung ho bỡnh trờn th gii./.

(1) Cú th núi khụng mt c quan no ca Liờn hp
quc cú cng lm vic nh Hi ng bo an,
thc t hin nay c quan ny hp hai bui/1 ngy, 5
ngy lm vic trong 1 tun, gn nh khụng cú ngy
ngh trong nm, nhm tho lun v thụng qua cỏc
vn chớnh tr ni bt trong quan h quc t.