Nguồn luật của các hệ thống pháp luật trên thế giới

 tài: Hãy nêu nhng hiu bit v ngun
lut ca các h thng pháp lut trên th gii
Lý lun chung v
Pháp lut
GV: ThS. Lê Vit Tun
Nhóm sinh viên thc
hin lp QT31A
Ngun lut là gì?
• Pháp lut có hình thc th hin ra bên ngoài đc thù ca mình, đólà
nhng ngun ca pháp lut (LL chung v NN và PL. NXB chính tr Quc gia,
PTS inh Vn Mu - Phm Hng Thái)
Tuy nhiên cn có s phân bit gia hai thut ng “Hình thc PL”và
“Ngun PL”
• HTPL
là phng pháp cách thc th hin (làm lut) ca PL trong
lch s. Theo đó có 3 hình thc c bn
+Vn bn quy phm PL
+Tin l pháp
+Tp quán pháp
• Ngun PL
đc dùng vi ngha c th hn đ tr li cho câu hi
PL đc hình thành t nhng ngun nào? Nó bao gm:
+Ngun ni dung: là các quy phm PL đc coi là quan trng
nht
+Ngun hình thc: là phng pháp và các vn bn mà thong qua
đó các quy phm có th tn ti v mt pháp lý và tr thành mt b
phn ca PL thc đnh.
NGUN LUT
NGUN LUT
Vn bn
pháp lut

Vn bn
pháp lut
Tp quán
pháp
Tp quán
pháp
Hc thuyt
pháp lý
Hc thuyt
pháp lý
Án l
Án l
L
công bng
L
công bng
Theo tin s Ngô Huy Cng (“Góp phn bàn v ci
cách pháp lut  VN” NXB T pháp) thì có các ngun
lut sau:
NGUN LUT CA CÁC H THNG PHÁP LUT TRÊN TH GII
NGUN LUT CA CÁC H THNG PHÁP LUT TRÊN TH GII
Châu Âu
lc đa
(Roman
Giecmanh)
Châu Âu
lc đa
(Roman
Giecmanh)
H thng

pháp lut
Xã hi
Ch ngha.
H thng
pháp lut
Xã hi
Ch ngha.
Lut
Anh – M
(ng lô
-Sc xông)
Lut
Anh – M
(ng lô
-Sc xông)
H thng
pháp lut
tôn giáo.
H thng
pháp lut
tôn giáo.
Ngun ca pháp lut Châu Âu lc đa
(Roman - Giecmanh) hay còn gi là Civillaw
Ngun ca pháp lut Châu Âu lc đa
(Roman - Giecmanh) hay còn gi là Civillaw
Vn bn
pháp lut
Vn bn
pháp lut
Các công trình

nghiên cu ca
các hc gi
Các công trình
nghiên cu ca
các hc gi
Quyt đnh
Ca tòa án
(ngun th cp)
Quyt đnh
Ca tòa án
(ngun th cp)
1. Ngun ca pháp lut Châu Âu lc đa (Roman -
Giecmanh) hay còn gi là Civillaw:
• H thng pháp lut Châu Âu lc đa coi trng vn bn
quy phm pháp lut.
• Và đ cao lut La Mã trong vic hình thành nên h thng
pháp lut Châu Âu lc đa ngày nay.
là hai ngun
lut quan
trng nht
ca h thng
pháp lut này.
• Các quyt đnh ca tòa án
v nguyên tc theo lut ca Pháp thì các quyt đnh ca tòa án không đc coi là
ngun chính ca pháp lut. Chính vì vy nó đc coi là ngun th cp.
• Các công trình nghiên cu ca các hc gi
(các ý kin, các bài vit,
các bài tranh lun ca các giáo s lut)\
 Châu Âu và đc bit là  Pháp các phán quyt cu toà án thng khó hiu, các
tình tit cu v án thng ngn và lp lun không đc trình bày rõ ràng nh trong

các bn án. Chính vì vy, phi nh các hc gi gii thích các v vic và giúp ngi
đc hiu đc các v vic đó thông qua các bài vit ca mình. Thông qua đó ngi
đc hiu đc các quy đnh ca pháp lut cng nh vic áp dng đótrong xét x.
• Các hp đng đã ký kt cng có th là ngun ca
pháp lut
2. Ngun ca h thng thông lut Anh – M
(ng lô – Sc xông)
hay còn có tên gi khác là Common Law.
2. Ngun ca h thng thông lut Anh – M
(ng lô – Sc xông)
hay còn có tên gi khác là Common Law.
Án l
Án l
Tp quán pháp
Tp quán pháp
Vn bn
pháp lut
Thc tin,
L công
bng
2. Ngun ca h thng thông lut Anh – M (ng lô – Sc
xông) hay còn có tên gi khác là Common Law.
•
•
Á
Á
n l
n l







i v
i v


i nh
i nh


ng n
ng n


c theo tr
c theo tr


ng ph
ng ph
á
á
i thông lu
i thông lu


t Anh
t Anh

–
–
M
M


(
(
ng lô
ng lô
–
–
S
S


c
c
xông) th
xông) th
ì
ì
ngu
ngu


n lu
n lu



t đ
t đ


u tiên l
u tiên l
à
à
c
c
á
á
c
c
á
á
n l
n l


t
t


c l
c l
à
à
c
c

á
á
c b
c b


n
n
á
á
n đã c
n đã c
ó
ó
hi
hi


u l
u l


c
c
do tòa
do tòa
á
á
n s
n s



d
d


ng tr
ng tr


c đ
c đ
ó
ó
,
,
đây đ
đây đ


c coi l
c coi l
à
à
ngu
ngu


n lu
n lu



t c b
t c b


n nh
n nh


t c
t c


a
a
tr
tr


ng ph
ng ph
á
á
i thông lu
i thông lu


t Anh
t Anh

–
–
M
M


.
.
• Thc tin, l công bng
H
H


th
th


ng ph
ng ph
á
á
p lu
p lu


t n
t n
à
à
y đ

y đ


c sinh ra t
c sinh ra t


th
th


c ti
c ti


n thô nh
n thô nh
á
á
m h
m h


ng ng
ng ng
à
à
y.
y.
C

C
á
á
c quy t
c quy t


c c
c c


a tr
a tr


ng ph
ng ph
á
á
i Lu
i Lu


t n
t n
à
à
y l
y l
à

à
c
c
á
á
c quy t
c quy t


c xã h
c xã h


i, không bao
i, không bao
gi
gi


r
r


i xa cu
i xa cu


c s
c s



ng ph
ng ph


c v
c v


cho nhu c
cho nhu c


u c
u c


a đ
a đ


i s
i s


ng xã h
ng xã h


i, t

i, t


ch
ch


đ
đ


phong ki
phong ki


n v
n v


i n
i n


n kinh t
n kinh t


nông nghi
nông nghi



p, cu
p, cu


c s
c s


ng nông thôn cho t
ng nông thôn cho t


i
i
n
n


n kinh t
n kinh t


công nghi
công nghi


p v
p v



i cu
i cu


c s
c s


ng đô th
ng đô th


.
.
Có mt câu châm ngôn ni ting ca Holmes (Ngi Anh): “i sng
pháp lut không phi là logic mà là kinh nghim”. Câu châm ngôn này
rt đúng vi h thng thông lut Anh – M (ng lô – Sc xông).
•Vn bn pháp lut
•V nguyên tc, các nc theo trng phái nglô –
Scxông cng có lut thành vn do các c quan lp
pháp ban hành và có hiu lc cao hn án l.
•Có th nói các vn bn pháp lut đu tiên ca trng
phái này là lut công bng (Equity) ra đi t các phán
quyt ca các Chemcellors ( i pháp quang) dn dn
hình thành nên h thng pháp lut.
•n nay trong h thng Common Law ta vn tìm thy
nhng du tích ca Equity và nó đc xem nh là
ngun lut đu tiên đc xem xét khi có mt v vic mi
ny sinh mà t trc ti nay cha có án l.

2. Ngun ca h thng thông lut Anh – M (ng lô –
Sc xông) hay còn có tên gi khác là Common Law.
 các nc theo trng phái thông lut Anh – M (ng lô – Sc xông) thì
tp quán pháp đc s dng nh mt ngun lut quan trng.
Trng phái thông lut Anh – M (ng lô – Sc xông) phát sinh t tp
quán pháp t thi thng c mà ngun gc đu tiên là ca b lc ngi
Giecmanh.
• Tp quán pháp
Trong thi k ng lô – Sc Xông (trc nm 1066, trc khi có s thôn tính
ca ngi Noocmng) lúc các bên có s tranh chp thng áp dng tp quán
đa phng đ phân x. Nhng ngi già c đng ra gii thích các tp quán
đa phng đ áp dng cho các tranh chp đó.
Ngày nay tp quán pháp vn còn đc s dng nh mt ngun lut quan
trng nhng nh hng ca nó ngày mt b hn ch.
Ngày nay tp quán pháp vn còn đc s dng nh mt ngun lut quan
trng nhng nh hng ca nó ngày mt b hn ch.
2. Ngun ca h thng thông lut Anh – M (ng lô – Sc
xông) hay còn có tên gi khác là Common Law.
Khi so s
Khi so s
á
á
nh hai h
nh hai h


th
th



ng ph
ng ph
á
á
p lu
p lu


t Châu
t Châu
Âu l
Âu l


c đ
c đ


a v
a v
à
à
thông lu
thông lu


t Anh
t Anh
–
–

M
M


(
(
ng lô
ng lô
–
–
S
S


c xông), c
c xông), c
ó
ó
ng
ng


i đã n
i đã n
ó
ó
i vui r
i vui r



ng
ng
“
“
M
M


i
i
khi c
khi c
ó
ó
s
s


ki
ki


n m
n m


i x
i x



y ra, nh
y ra, nh


ng ng
ng ng


i
i
Civil law th
Civil law th


ng l
ng l


ng l
ng l


t
t


h
h



i:
i:
m
m
ì
ì
nh nên
nh nên
l
l
à
à
m g
m g
ì
ì
trong tr
trong tr


ng h
ng h


p n
p n
à
à
y
y

?
?
Còn nh
Còn nh


ng
ng
ng
ng


i Common law th
i Common law th


ng l
ng l


n ti
n ti


ng h
ng h


i
i

r
r


ng:
ng:
M
M
ì
ì
nh đã l
nh đã l
à
à
m g
m g
ì
ì
trong nh
trong nh


ng l
ng l


n
n
tr
tr



c
c
?
?
3. Ngun ca h thng pháp lut
Xã hi Ch ngha.
3. Ngun ca h thng pháp lut
Xã hi Ch ngha.
Vn bn
pháp lut
(C bn)
Vn bn
pháp lut
(C bn)
Tin l pháp
(không chính
Thc)
Tin l pháp
(không chính
Thc)
Tp quán pháp
Tp quán pháp
3. Ngun ca h thng pháp lut Xã hi Ch ngha.
S hình thành pháp lut Xã hi ch ngha gn lin vi quá trình
cách mng Xã hi ch ngha và thit lp nhà nc Vô sn. Là h
thng pháp lut mi ra đi cho nên  h thng pháp lut này đã
có s tip thu vn dng, đan xen nhiu ngun lut khác nhau
• Vn bn pháp lut

Là hình thc pháp lut tin b nht, là ngun lut c bn ca h
thng pháp lut Xã hi ch ngha. Hin pháp ca các nc Xã hi
ch ngha đóng vai trò nh mt ngun lut quan trng nht là t
đây hình thành nên h thng vn bn pháp lut điu chnh các
mi quan h pháp lut trong xã hi
• Tp quán pháp
V nguyên tc không phù hp vi pháp lut Xã hi ch ngha vì
nó ít có s bin đi và mang tính cc b. Nhng đi vi nhng
tp quán truyn thng tin b nhà nc Xã hi ch ngha vn
s dng đ gii quyt mt s v vic trong đi sng và th ch
hóa chúng trong các vn bn quy phm pháp lut.
3. Ngun ca h thng pháp lut Xã hi Ch
ngha.
• Tin l pháp
V nguyên tc tin l pháp không phù hp pháp ch Xã hi ch ngha.
Nhng trên thc t do h thng pháp lut vn cha hoàn chnh, trc
yêu cu xét x gii quyt các v vic đ bo v trt t xã hi, các c
quan xét x hành chính và dân s có s dng hình thc này. ólàs
vn dng linh hot trên nguyên tc pháp lut Xã hi ch ngha.
¬ Ví d:  Vit Nam b lut dân s có hiu lc tháng 1 nm 1996 có quy đnh
rt nhiu v hp đng. Tuy nhiên liên quan đn hp đng kinh t vn còn có
mt pháp lnh riêng đc áp dng song song vi lut dân s
•
S tip thu, vn dng đan xen nhiu ngun lut khác
nhau trên th gii trong h thng pháp lut khác nhau
trên th gii
vào trong h thng pháp lut Xã hi ch ngha đc
th hin rõ trong pháp lut Vit Nam.
Ví d: B lut hình s nm 1999 mang hình nh ca pháp lut Nga, lut
thng mi nm 1997 mang dáng dp ca pháp lut Pháp, nhng nay

lut thng mi 2005 li nhum màu ca pháp lut Anh-M. Lut
doanh nghip 2005 n hin ca pháp lut Hoa K.
Hin pháp nm 1992 theo kiu Xô Vit