chuyên đề cao học ngân sách nhà nước thuế và cải cách thuế

04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
1
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
CHUYÊN ĐỀ CAO HỌC
CHUYÊN ĐỀ 2
CHUYÊN ĐỀ 2
THUẾ VÀ CẢI CÁCH THUẾ
THUẾ VÀ CẢI CÁCH THUẾ
04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
2
CHUYEÂN ÑEÀ CAO HOÏC 3
04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
3
THUẾ VÀ CẢI CÁCH THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
II. HỆ THỐNG THUẾ VÀ CẢI CÁCH THUẾ Ở MỘT SỐ NƯỚC
TRÊN THẾ GIỚI
III. CẢI CÁCH THUẾ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG Ở
VIỆT NAM.
04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
4


I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG
THUẾ
THUẾ

1. Thuế phải rõ ràng.
- Thuế là một khoản đóng góp nghóa vụ
của các tổ chức và cá nhân cho nhà nước,
nên các quy đònh về thuế phải rõ ràng và
mang tính đại chúng.
- Nguyên tắc này đặt ra nhằm ngăn ngừa
hiện tượng lạm thu đối với người nộp, ngăn
ngừa hiện tượng tham ô và biển lận thuế ở
nhân viên thuế, cho thấy thái độ tôn trọng
người nộp thuế của chính phủ.

04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
5


I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ




1. Thuế phải rõ ràng.
1. Thuế phải rõ ràng.
- Sự rõ ràng của thuế xét dưới góc độ hành
thu giúp các doanh nghiệp và dân chúng
nhận thức toàn diện và chính xác về thuế.
Từ đó, ý thức về nghóa vụ thuế ngày càng

trở nên tự nhiên hơn.
04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
6


I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ




1. Thuế phải rõ ràng.
1. Thuế phải rõ ràng.
- Nguyên tắc này thể hiện cụ thể qua các
điểm sau:
+ Thuế phải do toàn thể dân chúng xây
dựng, thông qua hoạt động của quốc hội.
Quá trình thuế phải chặt chẽ từ khâu soạn
thảo, tổ chức hội thảo lấy ý kiến đóng góp
của các doanh nghiệp, ban, nghành, đến
khâu thảo luận và phê chuẩn tại quốc hội
và cuối cùng là công bố rộng rãi trên phạm
vi cả nước.
04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
7


I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ

I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ




1. Thuế phải rõ ràng.
1. Thuế phải rõ ràng.
+ Mỗi người nộp thuế phải được biết một
cách minh bạch số tiền thuế phải nộp, thủ
tục thu, nộp thuế, các ưu đãi về thuế.
+ Những quy đònh trong luật, pháp lệnh
thuế phải phổ thông và nhất quán. Tính
thuế phải đơn giản, dễ hiểu.
+ Thuế thu phải thuận tiện cho người nộp.
04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
8
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ




1. Thuế phải rõ ràng.
1. Thuế phải rõ ràng.
♦
Giản tiện là sự thích hợp theo thời gian
và không gian cho người nộp thuế.
•
Về thời gian, thuế phải thu phù hợp với

chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp và
thời điểm có thu nhập của người dân.
•
Về không gian, đòa điểm thu thuế phải
hợp lý để vừa tránh phiền nhiễu người nộp
thuế, vừa đảm bảo kỷ luật thu nộp ngân
sách nhà nước và ngăn chặn sự biển lận
thuế.
04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
9


I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ




2. Thuế phải hiệu quả.
2. Thuế phải hiệu quả.

Nguyên tắc này đòi hỏi việc xây dựng
từng sắc thuế và hệ thống thuế phải chú
trọng đến hiệu quả kinh tế xã hội.
- Một hệ thống thuế được xem là hiệu quả
khi nó khai thác tối đa mọi tác dụng của
thuế.
Tác dụng của thuế ngày nay không chỉ giới
hạn ở chỗ tạo nguồn thu cho ngân sách

nhà nước, mà được mở rộng trên nhiều lónh
vực, nhiều mặt hoạt động của đời sống xã
hội.
04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
10
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ


2. Thuế phải hiệu quả.
2. Thuế phải hiệu quả.

Hệ thống thuế phải mang tính đa mục
tiêu :
•
Tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước.
•
Tăng cường quản lý các hoạt động kinh
tế xã hội, điều chỉnh các hoạt động kinh tế
vó mô theo hướng thúc đẩy tăng trưởng
kinh tế toàn diện, tạo hành lang cạnh tranh
bình đẳng giữa các doanh nghiệp, khuyến
khích đầu tư và tiết kiệm trong nội bộ nền
kinh tế.
•
Điều tiết hợp lý thu nhập của các doanh
nghiệp và mọi tầng lớp dân cư.
04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG

11


I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ


2. Thuế phải hiệu quả.
2. Thuế phải hiệu quả.
Tính đa mục tiêu của hệ thống thuế không
có nghóa mỗi loại thuế cụ thể phải được xây
dựng theo hướng đa mục tiêu bởi như thế
sẽ cồng kềnh và kém hiệu quả, mà trái lại
cần phải chuyên biệt hóa chức năng cho
từng sắc thuế.
04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
12
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
2. Thuế phải hiệu quả.
2. Thuế phải hiệu quả.
- Hiệu quả của hệ thống thuế còn thể hiện
thông qua chi phí hành thu thấp.
+ Chi phí này khác nhau ở mỗi sắc thuế,
nhưng bình quân không nên vượt 1% số
thuế thu được. Tiết giảm chi phí thu thuế
liên quan nhiều đến phương pháp hành thu.
+ Phương pháp tương đối tiết kiệm chi
phí là để người nộp thuế tự khai, tự tính và

nộp thuế.
04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
13


I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ


3. Thuế phải linh hoạt.
3. Thuế phải linh hoạt.
- Nguyên tắc linh hoạt đòi hỏi các sắc
thuế nói riêng và cơ cấu thuế nói chung
phải gắn chặt với các hoạt động kinh tế,
phản ánh thực sự những thăng trầm kinh
tế và những biến động chính trò, xã hội.

04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
14
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
3. Thuế phải linh hoạt.
3. Thuế phải linh hoạt.
- Trước hết cần xác đònh nội dung của
tính linh hoạt.

Tính linh hoạt thể hiện qua độ nổi và
độ co giãn của thuế.


Độ nổi của thuế là tỷ số giữa phần
trăm thay đổi tổng số thuế thu được với
phần trăm thay đổi trong GDP.
04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
15
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
3. Thuế phải linh hoạt.
3. Thuế phải linh hoạt.
Gọi %∆T là phần trăm thay đổi của tổng
thu từ thuế năm nay so với năm trước, thì
độ nổi của thuế được tính như sau:


Phần trăm thay đổi tổng thu từ thuế
Phần trăm thay đổi tổng thu từ thuế
Độ nổi của thuế =
Độ nổi của thuế =
Phần trăm thay đổi GDP


%∆T
Độ nổi của thuế =
%∆Y

04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
16

I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
3. Thuế phải linh hoạt.
3. Thuế phải linh hoạt.
Chẳng hạn, %∆T là 8% và %∆Y là 6% thì
độ nổi của thuế là 1,33.
Điều này có nghóa cứ mỗi 1% tăng GDP
thì tổng thu thuế tăng 1,33%.
Khi đó ta nói hệ thống thuế mang tính
nổi : thuế được coi như chiếc lá trên mặt
nước là nền kinh tế.
04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
17
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
2.3. Thuế phải linh hoạt.
2.3. Thuế phải linh hoạt.
•
Nếu những thay đổi về căn bản thuế
hoặc thuế suất hoặc cả hai khiến tổng thu
thuế gia tăng theo một nhòp độ bằng hoặc
lớn hơn nhòp độ tăng trưởng của nền kinh
tế thì khi đó chiếc lá thuế sẽ nổi trên bề
mặt của nền kinh tế.
04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
18

I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ


3. Thuế phải linh hoạt.
3. Thuế phải linh hoạt.
•
Nếu những thay đổi về căn bản thuế
hoặc thuế suất hoặc cả hai không làm
tổng thu thuế gia tăng hoặc tăng không
kòp GDP thì chiếc lá thuế không nổi được
(độ nổi < 1).
Như vậy, độ nổi phản ánh độ quyện
chặt của thuế vào thăng trầm kinh tế.
04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
19
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
3. Thuế phải linh hoạt.
3. Thuế phải linh hoạt.
♦
Độ co giãn của thuế là tỷ số giữa phần
trăm thay đổi tổng thu từ thuế với phần
trăm thay đổi GDP.
•
Tổng thu từ thuế dùng để tính độ co giãn
không được bao gồm các khoản thu do
những thay đổi trong căn bản thuế hoặc
thuế suất hoặc cả hai.

•
Độ co giãn của thuế là một số đo độ nhạy
cảm của thuế trước những thay đổi của nền
kinh tế.
04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
20


I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ


3. Thuế phải linh hoạt.
3. Thuế phải linh hoạt.

Gọi %∆T* là phần trăm thay đổi tổng thu
từ thuế không tính đến những thay đổi
trong căn bản thuế hoặc thuế suất hoặc cả
hai .

Gọi %∆Y là phần trăm thay đổi GDP.

Độ co giãn của thuế được tính như sau:
%∆T*
Độ co giãn của thuế =
%∆Y

04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG

21
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
3. Thuế phải linh hoạt.
3. Thuế phải linh hoạt.
Độ co giãn thuế khó tính hơn độ nổi
của thuế bởi phải loại trừ những thay đổi
trong căn bản thuế hoặc thuế suất hoặc cả
hai. Độ co giãn của thuế thường nhỏ dưới
độ nổi của thuế.
04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
22


I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ


3. Thuế phải linh hoạt.
3. Thuế phải linh hoạt.


Nguyên tắc linh hoạt còn đòi hỏi khi
đưa ra các điều khoản, quy đònh, các luật
thuế phải tiên liệu mọi phát sinh hay thay
đổi trong căn bản thuế để thuế đạt một độ
ổn đònh trong một khoảng thời gian nhất
đònh.
04/03/14 TS .NGUYEN THANH D

ƯƠNG
23


I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ


Á
Á
4. Thuế phải công bằng.
4. Thuế phải công bằng.
- Có nhiều quan điểm về công bằng trong
lónh vực thuế:
+ Công bằng toán học.
+ Công bằng đối vật hay công bằng
trước thuế là loại công bằng không quan
tâm đến nhân thân người chòu thuế mà
thuần túy dựa vào đối tượng tính thuế.
+ Công bằng đối nhân là loại công bằng
có chú ý đến nhân thân người chòu thuế,
người nộp thuế.

04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
24


I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ

Á
Á
4. Thuế phải công bằng.
4. Thuế phải công bằng.
Nếu đứng trên quan điểm xã hội thì công
bằng đối nhân được nhiều quốc gia áp
dụng bởi nó tái phân phối một cách hợp
lý thu nhập xã hội - phân chia gánh nặng
thuế ra phạm vi toàn xã hội theo khả năng
tài chính của mỗi người nộp thuế.
04/03/14 TS .NGUYEN THANH D
ƯƠNG
25


I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ
I. CÁC NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG HỆ THỐNG THUẾ


4. Thuế phải công bằng.
4. Thuế phải công bằng.
- Động viên bao nhiêu tổng sản phẩm
quốc nội qua thuế cũng là một vấn đề
thuộc lónh vực công bằng.
+ Nhà nước có quyền lực công cộng, nên
chiếm ưu thế khi phân chia thu nhập với
doanh nghiệp và dân cư.