Báo cáo "Một số ý kiến về hoạt động gìn giữ hòa bình của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. " pdf

MOT
SO V
KI€N
V€
HOAT
DONG
GIN
Gift
HOfl
BlNH
CUfi
•
• •
HOI
DONG
BAO AN U€N HOP QUOC
Duoi
goc do
phap
ly quoc te, khi quan
he hop tac giua cac quoc gia ngay cang phat
trien
thi tranh
chap
cung cang co ca sa de
phat sinh. Vai tu
each
la ca quan dai dien
cho
Lien
hop quoc

(LHQ),
chiu trach nhiem
chinh
trong duy tri hoa binh va an ninh quoc
te, Hoi dong Bao an
(HDBA)
dugc giao
nhiem
vu
giai
quyet hoa binh cac tranh
chap
quoc te. Quyen lgi va nghTa vu cua
HDBA
trong
ITnh
vuc nay dugc ghi nhan cu the tai
chuong VI
ciia
Hien chuong LHQ.
Theo quy dinh tai
Dieu
34 Hien chuong
LHQ.
HDBA
truoc het co tham quyen dieu
tra
moi tranh
chap
hoac

tinh
hinh tranh
chap
de xac dinh xem neu keo dai co the de doa
hoa binh va an ninh quoc te hay khong. Mot
quoc gia khong phai la thanh vien LHQ cung
co the luu y
HDBA
viec cuoc tranh
chap
ma
ban than ho la mot ben duong su de ca quan
nay xem xet
giai
quyet, mien la quoc gia nay
thua nhan truoc se tuan mil nghia vu
giai
quyet hoa binh cuoc tranh
chap
theo quy
dinh
ciia
Hien chuong LHQ
(Dieu
35 Hien
chuong).
Hoat dong gin giu hoa binh
ciia
LHQ ra
doi

dau tien vao ngay 29/5/1948, khi
HDBA
thong qua quyet dinh thanh lap Phai doan
Giam
sat qua
trinh
dinh chien tai Palestine.
TS.
Nguyen Lan Nguyen
Khoa Luat, DHQG
Hd Npi
Ke
tir do den nay, duoi su lanh dao chung
ciia
HDBA,
hoat dong gin giu hoa binh
ciia
LHQ
da
trai
qua nhieu
giai
doan phat trien
khac nhau. Ban dau, khi mai ra dai, hoat
dong gin giu hoa binh dugc xem la bien
phap
thoa hiep giua cac nuoc Ion nham tan
dung vai tro trung lap tuong doi
ciia
LHQ,

tranh no ra cuoc chien tranh nong tai nhung
khu
vuc khong nam trong an ninh true tiep
ciia
hai nuoc
Lien
Xo va My. Tien de de
kien
lap cac hoat dong gin giu hoa binh
truyen
thong la phai dugc cac ben tranh
chap
dong y. Luc lugng gin giu hoa binh truyen
thong co tu tuong
chii
dao la "giu gin hoa
binh",
"phoi hop giup do" de
giai
quyet tranh
chap
va thuong dugc
chii
trong trien khai
vao thai ky cuoi
ciia
cuoc tranh chap. Khi
tranh
chap
dugc

giai
quyet thi luc lugng gin
giu
hoa binh cung cham
dirt
hoat dong. Co
the thay hinh
thiic
gin giu hoa binh nay
mang lai nhung hieu qua nhat dinh trong
giai
quyet xung dot Arap - Ixraren, cuoc
khiing
hoang kenh dao
Suez,
sir kien a Conggo, roi
loan
o Libang
Ke
tir khi thanh lap din thang 9/2008.
LHQ
da trien khai dugc 64 chien dich gin
giu
hoa binh khac nhau, trong do co 16 chien
dich
voi hon 110.000 nhan vien hien dang
18
NGHIEN
CUTJ
CHAU

AU - EUROPEAN STUDIES
REVIEW
N°06
(129).2011
hoat ctong a khap cac nai tren the
giai.
Nhirng
chiec "mu noi xanh
1
' - bieu tuong cua
luc
luong gin giu hoa binh eta nhan dugc su
ung ho
tich
cue cua xa hoi quoc te. Nam
1988, luc lugng gin giu hoa binh cua LHQ
gianh
dugc
giai
thuong Nobel Hoa binh -
chung
minh
su dong gop to Ion cua luc
luong
nay doi voi hoa binh va an ninh the
gioi.
Co the thay rat nhieu vi du ve nhung
thanh cong quan trong cua luc lugng gin giu
hoa binh LHQ nhu hoat dong gin giu hoa
binh

a Mozambic, Dong
Timo,
Campuchia,
El
Sanvador,
Libang, Croatia, Grudia, Tay
Sahara,
Conggo, Namibia Tuy nhien,
nhung thanh cong ma luc luong gin giu hoa
binh
LHQ dat dugc lai bi lu mo boi chinh
nhung that bai ma luc lugng nay da va dang
vap phai. Do la nhung that bai to Ion trong
chien dich gin giu hoa binh o
Xomali
hay
nhung trac tro trong gin giu hoa binh a Nam
Tu
cu, 6 Angola,
Haiti,
Ruanda va khu vuc
Bancang Co nhieu nguyen nhan khac nhau
dan den ket qua khong mong dgi nay, trong
do co the ke den mot so nguyen nhan ca ban
nhu:
Thu nhdt:
Trong nhieu truong hop,
HDBA
da danh gia qua lac quan ve ket qua
co the dat dugc nha su giup da cua luc luong

gin
giu hoa binh, nen da de ra nhiem vu qua
tham vong trong khi
lire
luong gin giu hoa
binh
con thieu nhung nguon luc can thiet. Vi
du,
viec mo rong nhiem vu cho luc luong gin
giCr
hoa binh a
Xomali
nam 1993 tir bao dam
van
chuyen va cap phat luong thuc
sang
loai
trir
cac phe phai vu trang,
thiic
day hoa
giai
chinh
tri
chinh la nguyen nhan quan trong
dan den sir
thit
bai cua
chiin
dich nay.

Thu
hai: Do ban than LHQ khong co
trong
tay nhan
lire
va vat luc de tien hanh cac
hoat dong gin giu: hoa binh ma phai dua vao
su dong gop
ciia
cac quoc gia thanh vien,
trong
khi cac nuoc thanh vien LHQ voi muc
tieu
dat lgi ich quoc gia len hang dau, thuong
chi
quan tam dong gop nhan luc va tai chinh
mot
each
day dii, nhanh chong cho nhung
chien dich dem lai lgi ich cho chinh ban than
ho. Doi luc, lgi ich nay dugc quan tam nhieu
hon
lgi ich
ciia
nguai dan dang ganh chiu
hau qua
ciia
cac cuoc chien tranh, xung dot
can sir giup da
ciia

cong dong quoc te. Do
vay,
viec quyet dinh trien khai chien dich gin
giu
hoa binh tai cac khu vuc co dia - chinh
tri,
dia -
kinh
te khong quan trong thuong rat
kho
khan, khong dugc sir quan tam
ciia
cac
nuac
trong
HDBA
(dac biet la cac thanh vien
thuong true). Ke ca khi quyet dinh trien khai
chien dich gin giu hoa binh da dugc thong
qua thi viec thuc hien tren thuc te thuong
cung rat cham tre, tham chi, co nhieu chien
dich
gin giu hoa binh khong trien khai dugc
hoac
phai
liii
thai han trien khai, giam qui
mo hoat dong mai trien khai dugc.
Chiing
ta

co the thay ro dieu ay qua viec so
sanh
giua
hai
khu vuc Trung Dong va chau Phi. Chau
Phi
- noi co rat nhieu cac cuoc xung dot dam
mau xay ra, nhung do lgi ich
ciia
cac nuoc
uy
vien
HDBA
tai khu vuc nay khong Ion,
nen cac cuoc xung dot nay cham nhan dugc
su ho trg tir phia
HDBA
khien cho xung dot
ngay cang leo thang, tham chi dan tai tham
hoa nhan dao, nhieu truong hop vuot qua
J}Lot SJO
IL
UleJL
ixe
ti&at itmig
19
tam kiem
soat
cua
lire

luong gin giu hoa
binh.
Trong khi do, d Trung Dong - khu vuc
tap trung nguon nang luong Ion cua the
gioi
-
thuong thu hut nhieu su quan tam. Cac
chien dich gin giu hoa binh d day thuong
nhan dugc su dong gop
tich
cue ke ca ve tai
chinh
va nhan
lire
tir nhieu quoc gia tren the
gioi
Thu
ba: Luc luong gin giu hoa binh
LHQ
bao gom quan nhan va cac chuyen gia
tren
nhieu
ITnh
vuc den tir nhieu quoc gia
khac
nhau, tuy chiu su chi huy chung
ciia
Tu
lenh
luc luong gin giu hoa binh, nhung kha

nang phoi hop hoat dong giua ho con thieu
thong nhat, dong bo, con ton tai su chia re,
mat doan ket, nen trong nhieu truong hop,
khong
nhung khong phat huy dugc sire manh
chung ma con lam giam hieu qua hoat dong
cua
lire
luong gin giu hoa binh. Dac biet,
trong
thai gian
vira
qua, luc luong gin giu
hoa binh chiu sir
thao
tung rat Ion
ciia
My va
cac nuoc phuong Tay. My thuong tu cho
minh
quyen "quyet dinh va thuc thi" nhung
nhiem
vu gin giu hoa binh. Trong cac chien
dich
gin giu hoa binh, ngudi My khong bao
gid
tir bo quyen chi huy quan doi My
hoac
chi
trao quyen chi huy nay cho dong minh

quan su than can, nhu mot thanh vien
NATO
chang han. Do vay, doi vdi cac chien dich
gin
giu hoa binh co sir tham gia dong gop
ciia
quan doi My, chi huy luc luong gin giu
hoa binh buoc phai la ngudi My
hoac
mang
quoc
tich
ciia
mot trong cac dong minh than
can
ciia
My, neu khong se rat kho khan trong
chi
huy, dieu hanh tren chien trudng. Khong
nhirng
vay, d mot so khu vuc tren the
gidi,
My
con tu trien khai cac don vi quan doi
ciia
minh
ben canh cac luc luong gin giu hoa
binh
ciia
LHQ nhu Bancang, Dong

Timo
Cac don vi nay khong nam dudi su dieu
harm
ciia
LHQ nen viec phoi hop hoat dong
thudng rat kho khan. Cong tac dao tao nhan
luc
tham gia luc lugng gin giu hoa binh
chii
yeu
do cac quoc gia thanh vien tu tien hanh
theo
tieu chuan
ciia
LHQ, dan den
trinh
do
chuyen mon, kha nang phoi hop trong cac
hoat dong chung
ciia
nhan vien gin giu hoa
binh
den tir cac quoc gia
ciing
khong dong
deu va khong phai ai
ciing
dap ung dugc day
dii
cac tieu chuan do LHQ de ra.

Dieu
nay
cang khien cho cong tac hop dong phoi hgp
hoat dong
ciia
luc lugng gin giu hoa binh trd
nen kho khan hon, hieu qua hoat dong gin
giu
hoa binh vi the
ciing
giam sut ro ret.
Thu
tu: Hoat dong quan ly, ky luat
ciia
HDBA
va Ban Thu ky doi vdi cac thanh vien
tham gia gin giu hoa binh chua chat che, dao
diic
nghe
nghiep
ciia
luc lugng gin giu hoa
binh
con ton tai nhieu van de.
Dieu
nay
khien
cho hoat dong gin giu hoa binh phai
doi
mat vdi nhieu vu tai tieng, khong nhung

lam
giam hieu qua hoat dong ma con lam suy
giam
long tin
ciia
cong dong quoc te. Vi du:
Nhung
tai tieng ve tham nhung
ciia
mot so
quan
chuc
LHQ trong Chuong
trinh
D6i diu
lay
luong thuc tai Irac. Ca
HDBA
va Ban
Thu
ky deu khong nam dugc quyen dieu
hanh Chuong
trinh
nay, khong nhung vay,
khi
nhung cao buoc ve tham nhung dugc dua
ra, ca hai co quan nay da khong kip
thoi
xem
xet de co nhung quyet dinh ngan chan, giam

thieu
hau qua; Tai tieng bdi cac vu tham sat
20
NGHIEN
CLfU
CHAU
AU - EUROPEAN STUDIES
REVIEW
N°06
(129).2011
d
Ruanda va Secbrenica nam 1994 va 1995
dien
ra ngay truac mat cac luc lugng gin giu
hoa binh cua LHQ; Su c6 lam dung
tinh
due
ma cac binh
linh
gin giu hoa binh gay ra doi
vai
chinh nhung nan nhan
ciia
cuoc xung dot
dang can su bao ve
ciia
LHQ dien ra d nhieu
nai
tren the
giai

(Conggo,
Haiti,
Liberia,
Xudang),
trong do dac biet nghiem trong la
vu
cac binh
linh
gin giu hoa binh do Maroc,
Nam
Phi. Nepan. Pakixtan,
Tuynidi
va
Urugoay cii den bi phat hien da lam dung cac
thieu
nu Conggo va Liberia nam 2004; Hien
tuong doi siing lay vang
ciia
binh
linh
gin
giu
hoa binh d Conggo dang bi to cao va
dieu
tra hien nay
Thu
nam: Hoat dong gin giu hoa binh
hien
nay co chieu hudng gia tang, nhung it
duoc trien khai d nhung nai

lien
quan den
xung
dot giua cac nude,
trai
lai, dugc trien
khai
nhieu d noi xay ra noi chien do xung
dot dan toe, xung dot ton giao, tranh gianh
tai
nguyen. Lgi dung dieu nay, mot so
nude
ldn
thudng
kinh
dong mau thuan dan toe, ton
giao.
kich
dong ly khai. co
tinh
gay ra cac
diem
nong ve nhan quyen, tao cd de thao
tung
HDBA
thong qua quyet dinh thanh lap
lire
luong gin giu hoa binh
ciia
LHQ hong

can thiep vao cong viec noi bo
ciia
quoc gia
khac. ap dat "trat tu the
gidi"
theo y do
ciia
ho. Trong trudng hgp nay. hoat dong gin giu
hoa binh mat di
tinh
khach quan, mat di niem
tin
ciia
nhan dan.
ciia
cac ben
lien
quan tdi
xung
dot dan toe, ton giao va cung khong
nhan dugc su
iing
ho rong rai
ciia
cong dong
quoc te - nliung nhan to co ban quyet dinh su
thanh cong
ciia
mot chien dich gin giu hoa
binh.

Khong rmung vay, no con
kich
dong su
phan khang, chdng doi
ciia
nhung ngudi nay,
anh hudng true tiep tdi ket qua cua hoat
dong gin giu hoa binh.
Gan day, vdi tnrdng hop
ciia
Libya,
sau
khi
cac
lire
luong an ninh
Libya
no siing vao
mot
cuoc bieu
tinh
nho lai Benghazi - thanh
pho ldn thu hai
ciia
nude
nay,
Libya
dang trd
thanh tieu diem cua mot cuoc chien tranh
keo dai do

lire
lugng
lien
quan tien hanh do
Anh,
Phap
va My cam dau.
Anh
va
Phap
dong vai tro dau tau trong
cuoc chien nay vdi su ho trg
ciia
My va dudi
danh nghTa LHQ. Hoi nghi
Paris
da quyet
dinh
bat dau cac hanh dong quail su chong
lai
chinh quyen
Libya
"de ap dat vung cam
bay theo nghi quyet
ciia
Hoi dong Bao an
Lien
hgp quoc". Cac dot khong
kich
ciia

phuong Tay dugc tien hanh vao
thdi
diem
cac
lire
lugng quan doi
ciia
Libya
da tien vao
trung
tarn thanh pho Benghazi, nai tap hgp
bo chi huy cac luc lugng noi day. Mac dii
ngudi
phat ngon chinh
phii
Tripoli
bac bo tin
la
quan doi
ciia
ong Gaddafi da tan cong
thanh pho - mot harm dong dugc xem la vi
pham cam ket ngung ban ma chinh
phii
nude
nay dua ra sau khi
HDBA
LHQ ra nghj
quyet ap dat
viing

cam bay.
Phan
iing
tire thi sau cac cuoc tan cong
ciia
Phap,
Anh va My, nha lanh dao Gaddafi
tuyen
bo Dia Trung Hai da bien thanh "chien
trudng",
dong thai tuyen bo se trang bi vu
khi
cho ngudi dan de doi pho vdi cac cuoc
tan cong
ciia
phuong Tay. Cuoc chien nay
nham
loai
bo chinh quyen Gaddafi, nhung dii
Jloi
sA g
Lieji
oi
Itjtuil a*p*ig,
21
vi
dong ca gi, no cung khong phai la led ich
quoc gia song con cua bat ky quoc gia
phuong Tay tham chien nao. Chinh quyen
Libya

tir nhieu nam qua da tir co lap
minh
bdi
nhung cuoc dan ap dam mau dan thuong.
Chinh
dieu nay da tudc di
tinh
hop
phap
cua
chinh
phii
do Gaddafi lanh dao.
Chien
tranh se
thiic
day sir phan hoa noi
bo
Libya
sau rong hon nua. Phuong Tay co
the muon tranh mot cuoc chien tranh tren bo,
nhung khong
loai
trir
kich
ban nay, neu cac
lire
luong noi day tai
Libya
khong dii kha

nang lat do chinh quyen Gaddafi, mot quoc
gia
vdi 6,5
trieu
dan dang bi chia re nghiem
trong.
Doi vdi phuong Tay, con dudng dan
tdi
cuoc chien tranh nay duoc
trai
bang
"thien
y" bao ve dan thudng
Libya
khoi
su
tan sat
ciia
chinh quyen Gaddafi. Nhung con
dudng nay cung co the dan tdi su sa lay.
Trong
co che
ciia
LHQ,
HDBA
khong
phai
co quan giu vai tro
chii
dao trong hoat

dong chong
khiing
bo nhu doi vdi hanh dong
trong
trudng hop hoa binh bi xam hai, bi pha
hoai
hay co hanh vi xam luoc
hoac
quyet
djnh
trien khai
lire
luong gin giu hoa binh.
Trong
hoat dong chong
khiing
bo quoc te,
Dai
Hoi dong (DHD) dong vai tro la co quan
hoach dinh chinh
sach,
DHD co tranh nhiem
ldn
hon
HDBA
trong viec xay dimg chien
lupc chong
khiing
bo, djnh nghTa
phap

ly ve
khiing
bo, ngan chan hien tupng loi dung
chong
khiing
bo de xam pham
chii
quyen
ciia
quoc gia khac. De lam
dupe
dieu nay can
phai
cai to toan dien
HDBA,
dac biet la cai
each
co che bo phieu theo hudng giam bdt
anh hudng
ciia
cac thanh vien thudng true
doi
vdi co quan nay.
Nhirng
phan
tich
neu tren cho thay
HDBA
da va van se chiu trach nhiem chinh
trong

viec trien khai cac chien dich gin giu
hoa binh
ciia
LHQ. Trong qua
trinh
thuc hien
nhiem
vu gin giu hoa binh, viec tang cuong
trao quyen, uy quyen va hpp tac vdi cac to
chirc
khu vuc la can thiet. De lam tot viec
nay, cpng dong quoc te can xay dung
dupe
mpt
co che phoi hpp co hieu qua giua hai
ben.
HDBA
phai xac dinh ro pham vi quyen
han ma cac to chirc khu vuc
dupe
phep
thuc
hien
trong
tirng
chien dich gin giu hoa binh
cu
the va khong ngirng tang cuong quyen
kiem
soat

doi vdi hoat dpng
ciia
cac to chuc
do, sao cho
vira
dam bao
dupe
tinh
dan
chii
trong
giai
quyet cac van de quoc te,
vira
dam
bao
dupe
vai tro
chii
chot, quyet djnh
ciia
HDBA
trong cac hoat dpng gin giu hoa binh.
Tai
lieu
tham khao
1.
Hpc vien Quan he quoc te (2007),
Su phat trien
cua Hpi

dong
Bdo an
Lien
hop
quoc,
Ha Npi.
2.
Bui Trudng Giang (2007), Cai
each
Hpi
dong
Bdo an
Lien
hop
quoc
- mpt
so chieu hudng
va
nhan dinh,
Tap chi Nhung
van
de
Kinh
te va Chinh tri the
gidi,
1(129).
3. Chu Manh
Hiing
(2005), Cai to
Lien

hop
qudc
-
thdi
co vd
thach thuc,
Tap
chi
Luat hpc, (Dac san 60 nam
Lien
hpp
quoc).
4.
Vien
Quan he qu6c t<§ Bp Quoc
phong (3/2007),
Nude
My
nhung
nam ddu
thi
ky 21, Ha Noi.
5. http://
www.un.org/reform
6.