Môn học lịch sử văn minh thế giới đề tài nguồn gốc, sự phát triển và vai trò của thể thao đối với nền văn minh nhân loại

Kk

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM

BÁO CÁO MÔN HỌC
LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI

ĐỀ TÀI:
NGUỒN GỐC, SỰ PHÁT TRIỂN VÀ
VAI TRÒ CỦA THỂ THAO ĐỐI VỚI
NỀN VĂN MINH NHÂN LOẠI

Giảng viên hướng dẫn:

NCS. ThS Nguyễn Đăng Khoa

Nhóm thực hiện:

Nhóm 5A

Hồ Chí Minh, 04/08/2022

1


BẢNG THÀNH VIÊN NHĨM
STT Họ và tên

MSSV

1

Dương Gia Khiêm

2183001208

2

Phan Hồng Phi Dương

2183001069

3

Lê Thùy Dương

2183003214

4

Trương Đình Ngơ

2183000483

5

Lê Hữu Bằng

2183003730

6

Trương Thị Tùng Linh

2183003279

7

Trần Thị Ly

1911860683

8

Trịnh Mai Phương

2183000602

9

Trương Minh Đức

2183000152

10

Võ Thị Phương Linh

2183000346

11

Nguyễn Vũ Phương Linh

2011831521

12

Nguyễn Thị Huỳnh Như

2183000552

13

Nguyễn Thị Tố Chinh

2011860740

2

Ghi chú


MỤC LỤC
BẢNG THÀNH VIÊN NHÓM ................................................................. 2
MỤC LỤC..................................................................................................... 3
LỜI NÓI ĐẦU.............................................................................................. 5
PHẦN NỘI DUNG ...................................................................................... 6
CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT VỀ THỂ THAO ........................................ 6
1.1. Định nghĩa và đặc điểm của thể thao ......................................................................... 6

1.2. Nguồn gốc của thể thao ................................................................................................. 9
1.3. Sự phát triển của thể thao: .........................................................................................13
1.3.1. Thời kỳ cổ đại:.....................................................................................................13
1.3.2. Thời kỳ trung đại: ...............................................................................................15
1.3.3. Thời kỳ cận đại:...................................................................................................17
1.3.4. Thời kỳ hiện đại: .................................................................................................19
1.4. Vai trò của thể thao trong nền văn minh nhân loại hiện nay: ...........................20
1.4.1. Vai trò thể thao trong việc rèn luyện sức khỏe: ..............................................20
1.4.2. Vai trò thể thao trong giáo dục ..........................................................................22
1.4.3. Vai trị của thể thao trong giải trí: ....................................................................26
1.4.4. Vai trị của thể thao trong quân sự:..................................................................31
1.4.5. Vai trò của thể thao đối với kinh tế: .................................................................34
1.4.6. Vai trò của thể thao đối với chính trị ................................................................37

CHƯƠNG 2: OLYMP IC (THẾ VẬN HỘI): ....................................... 40
2.1 Olympic cổ đại................................................................................................................40
2.1.1. Nguồn gốc của thế vận hội Olympic cổ đại.....................................................40
2.1.2. Các môn thể thao từ thời cổ đại ........................................................................45
2.2. Olympic hiện đại: .........................................................................................................54
2.2.1. Đôi nét về olympic hiện đại ...............................................................................54
2.2.2. Những đặc trưng trong kì thi Olympic hiện đại: .............................................67

CHƯƠNG 3: CÁC BỘ MƠN THỂ THAO TIÊU BIỂU TRÊN THẾ
GIỚI HIỆN NAY....................................................................................... 77
3.1. Thể thao đối kháng: .....................................................................................................77
3.1.1. Boxing: .................................................................................................................77
3.1.2. Đấu kiếm: .............................................................................................................79
3

3.1.3.Taekwo ndo: ..........................................................................................................81
3.1.4. Đấu vật: ................................................................................................................85
3.2. Thể thao trí tuệ: ............................................................................................................87
3.2.1. Cờ vua: .................................................................................................................87
3.2.2. Cờ tướng: .............................................................................................................91
3.3. Thể thao đồng đội: .......................................................................................................94
3.3.1. Bóng đá: ...............................................................................................................94
3.2.2. Bóng chuyền: .......................................................................................................99
3.3.3. Bóng rổ:............................................................................................................. 101
3.3.4. Bóng bầu dục:................................................................................................... 105
3.4. Thể thao dưới nước: ................................................................................................. 107
3.4.1. Bóng nước:........................................................................................................ 107
3.4.2. Bơi lội: ............................................................................................................... 108

KẾT LUẬN...............................................................................................111
TÀI LIỆU THAM KHÃO .....................................................................112

4


LỜI NĨI ĐẦU
Văn hóa là khái niệm dùng để nói đến những gì do con người tạo ra đời sống, tích
lũy và lưu trữ, truyền lại qua nhiều thế hệ, trong một phạm vi hay một khoảng không gian
nhất định, có thể gọi đây là một bản sắc văn hóa của một tập thể, cộng đồng. Ví dụ như:
ngơn ngữ, phong tục tập qn, tín ngưỡng, tơn giáo, truyền thống,v.v.. Cụ thể là có nhiều
nền văn hóa được con người sau này khai quật tìm thấy ở nhiều nơi khác nhau.
Văn minh có thể là thành tựu mà văn hóa đạt được, là quá trình phát triển hay tiến
bộ của một thời đại, một xã hội, trong một thời kỳ. Dựa trên những thành tựu của xã hội
loài người, trong một khoảng thời gian, không gian xác định.
Khi đem so sánh giữa hai khái niệm về văn hóa và văn minh, thì văn hóa là thứ

xuất hiện trước và phát triển sớm hơn văn minh, nhưng nền văn minh lại lớn hơn nhiều
khi so với một nền văn hóa, một nền văn minh có thể được tạo nên từ một hay nhiều nền
văn hóa cấu thành. Nếu khơng có văn minh thì văn hóa vẫn có thể tồn tại và phát triển
được, nhưng ngược lại thì văn minh khơng thể nào tồn tại và phát triển được nếu khơng
có mầm mống xuất phát điểm từ văn hóa. Văn hóa và văn minh là hai khái niệm đặc biệt,
mỗi khái niệm đều mang mỗi khía cạnh ý nghĩa khác nhau và cũng không thể nào sử dụng
hai khái niệm này đồng nghĩa.
Cùng với sự phát triển của xã hội loài người, lao động sản xuất là nguồn cội để
thể thao ra đời. Từ lao động tay chân, đến biết cách phối hợp công cụ, các hành vi vận
động để gia tăng năng suất lao động. Mầm móng để thể thao ra đời và phát triển xuất phát
điểm từ những hoạt động linh hoạt này trong quá trình lao động, sản xuất. Dần dần tư duy
con người tiến bộ có phối hợp, có sự tương tác trong tập thể để lập kế hoạch hành động,
phân chia, chuẩn bị,v.v.. Tất cả các yếu tố quan trọng kể trên đều góp phần cấu thành và
ảnh hưởng đến sự ra đời và phát triển của thể thao. Tư duy phát triển quá trình lao động
sản xuất được nâng cao, dần dần các trò vui, giải trí, và theo thời gian các hoạt động để
rèn luyện bản thân, cơ thể để nâng cao thể lực, phòng ngừa bệnh tật được ra đời. Về lâu
về dài, sau này do mức độ sống, nhu cầu giáo dục nâng cao, trình độ sản xuất, khoa học
kỹ thuật,... nên thể thao trở thành một bộ môn phát triển một cách tương đối độc lập.

5


PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT VỀ THỂ THAO
1.1. Định nghĩa và đặc điểm của thể thao
Thể thao là tất cả các loại hình hoạt động thể chất và trị chơi có tính chất cạnh tranh,
từ đó có việc trao giải thưởng thơng qua thành tích. Thể thao hiện đại mang mục đích là
duy trì, cải thiện các kỹ năng và năng lực thể chất, trau dồi các kỹ năng xã hội, rèn luyện
sức khỏe, đem lại niềm vui, hứng khởi cho những người tham gia (thường gọi là các vận
động viên, bất kể ở lứa tuổi nào,giới tính, trình độ, đẳng cấp nào) và mang đến sự giải trí

cho người xem.
Một cuộc thi đấu thông thường diễn ra giữa hai bên, đồng thời cố gắng vượt qua đối
thủ. Trong thể thao cụm từ “nhà vơ địch” được nói tới gồm nhiều trận thi đấu đối kháng
được tổ chức, sắp xếp để tìm ra người thắng cuộc gọi là nhà vơ địch. Hiện nay có hàng
trăm mơn thể thao phải kể đến từ những môn tranh đấu cá nhân đến những mơn tranh đấu
với hình thức phối hợp đồng đội (nhiều người tham gia cùng một lúc). Đa số các môn thể
thao đều mang yếu tố cạnh tranh và yếu tố này rất cần thiết trong định nghĩa của nó, ví dụ
như cạnh tranh giữa hai đội tuyển (một đội sẽ có nhiều nhiều tham gia thi đấu) thành tích
sẽ dựa trên một đội (các môn thể thao cạnh tranh đồng đội: bóng đá, bóng chuyền, bóng
rổ,.v.v..), đối với các mơn thể thao cạnh tranh cá nhân thành tích sẽ dựa trên q trình thi
đấu của một cá nhân (ví dụ các môn thể thao cạnh tranh cá nhân: bắn súng, bắn cung, bơi,
bóng bàn, cưỡi ngựa,.v.v..) Hầu hết trong các cuộc thi đấu, các cuộc tranh tài các cá nhân,
các đội tuyển tham gia đều được đánh giá và xếp hạng theo kết quả của họ để sắp xếp và
phân chia thành các nhóm, tổ hợp thi đấu một cách tương ứng và công bằng.
Ngày nay thể thao đối với con người rất bổ ích chính nhờ vào các hoạt động duy trì
sức khỏe, nâng cao độ dẻo dai của sức bền cũng như nâng cao thể lực, ngoài ra trị mang
tính chất đối kháng phi thể chất vẫn được xem là một bộ môn thể thao, đây được gọi là
thể thao trí tuệ, lấy ví dụ như: cờ vua, cờ tướng,... Mỗi mơn thể thao đều đã có mỗi một
luật lệ riêng, có quy định riêng để phù hợp với tính chất của bộ mơn đó, và các luật lệ, các
quy định này được một bộ phận giám sát một cách chặt chẽ và hiệu quả. nhằm mục đích
6


đảm bảo rằng kết quả xứng đáng, công bằng, không bị bóp méo và đặc biệt là tránh các
hình thức gian dối, gian lận.
Các thành tích khi trải qua thi đấu được lưu trữ lại và được phổ biến rộng rãi trên
các bản tin, các chương trình về thể thao. Đặc biệt, người xem thể theo có thể tìm kiếm
cho bản thân mình sự giải trí khi xem thể thao khi khơng bắt buộc mình phải là người tham
gia thi đấu, không cần phải tới các địa điểm tổ chức, diễn ra trận thi đấu. Hầu hết các cuộc
thi thể thao lớn hiện nay được tổ chức rất quy mô và độ phủ sóng của nó cũng rất rộng rãi,

chính vì vậy thể thao ln thu hút một số lượng lớn người hâm mộ. Hiện tại có loại hình
cũng rất phổ biến phát triển dựa trên các cuộc thi đấu thể thao lớn đó là “cá cược thể thao”
được quy định và kiểm soát rất nghiêm ngặt.
Hiện nay trên thế giới có rất nhiều các sự kiện thể thao lớn trên thế giới được tổ
chức rất hoành tráng, rất quy mô và cơ cấu giải thưởng cũng rất hấp dẫn. Đây là món ăn
tinh thần của hàng triệu con người, sự kiện diễn ra rất nhiều hoạt động thể thao để phục
vụ những người u mến nó. Lấy ví dụ như: Thế vận hội Olympic, FIFA World Cup,
UEFA Champions League,... thu hút rất nhiều cá nhân vận động viên, nhiều đội tuyển
tham gia thi đấu.

Lễ Khai mạc thể thao thế giới

7


Đội tuyển bóng đá giành huy chương vàng ở sự kiện thể thao quốc tế
Thể thao là các hoạt động thể chất có rất nhiều bộ mơn khác nhau như: bóng đá,
bóng rổ, bóng chuyền, điền kinh, bơi lội,... và có một điều khơng thể phủ nhận rằng lợi
ích của thể thao là một thứ cực kỳ tốt và cực kỳ quan trong đối với con người. Tham gia
nhiều các hoạt động về thể chất giúp con người giảm các vấn đề về đau tim rất hiệu quả,
khi vận động về thể lực tim của bạn sẽ tăng cường hoạt động, người ta nói rằng nếu trái
tim là một cơ bắp thì chơi thể thao là một kỹ thuật tập luyện cho tim phát triển một cách
khỏe mạnh. Nếu tích cực duy trì tập luyện thể thao một cách điều độ sẽ giúp bạn duy trì,
kiểm sốt được cân nặng của cơ thể, đây cũng là loại hình được ưu tiên khuyến khích cho
những người có nguy cơ, và đang bị béo phì, ngồi ra cịn các lợi ích khác như: giúp cải
thiện máu lưu thông, tăng cường hệ miễn dịch sức đề kháng, tốt cho não bộ, giúp xương
phát triển một cách chắc khỏe, giải tỏa căng thẳng,... Ngoài ra, các mơn thể thao đồng đội
cịn rèn luyện cho con người có tinh thần, ý chí đồn kết, các kỹ năng làm việc trong đội,
nhóm.
Bạn phải hiểu rằng trong bất kỳ các cuộc thi đồng đội nào yếu tố quan trọng để làm

nên chiến thắng đó là yếu tố đoàn kết giữa đồng đội với nhau. Đối với trẻ em lợi ích của
tính đồng đội trong thể thao là kỹ năng mềm rất có ích cho tư duy của trẻ em trong quá
trình phát triển điển hình như: tăng sự tự tin, xây dựng một mối quan hệ chặt chẽ, phát
triển về tư duy, kỹ năng trong phản biện, học cách chấp nhận luật lệ quy định, rèn luyện
8


kỹ năng đối mặt với khó khăn, học cách chấp nhận thất bại, phát triển tư duy về làm việc
nhóm,...và cịn nhiều lợi ích khác rất bổ ích.
Ngày nay, ngồi các loại hình thể thao đối kháng, thể thao trí tuệ,... cịn phải kể đến
một bộ mơn thể thao cũng khá phát triển có cái tên là “thể thao điện tử”. Dựa trên sự phát
triển của thể thao mà nhà phát triển thể thao điện tử sáng tạo ra các trò chơi liên quan tới
lĩnh vực thể thao này. Điển hình như là bóng đá vì là một bộ mơn phải nói là cực kỳ phổ
biến, và cực kỳ nổi tiếng, ln có một khối lượng người hâm mộ đơng đảo, chính vì điểm
này bộ mơn bóng đá được chuyển thể thành trò chơi điện tử cũng làm khuấy đảo cộng
đồng, thu hút một số lượng lớn người chơi.

Cộng đồng người chơi và người theo dõi thể thao điện tử
1.2. Nguồn gốc của thể thao
Biết nguồn gốc của thể dục thể thao này cho phép chúng ta hiểu làm thế nào những
thực hành đầu tiên này bắt đầu trong các mối quan hệ xã hội và sự xuất hiện tiếp theo của
các nền văn minh.
Thể dục thể thao ra đời phát triển theo sự phát triển của xã hội loài người. Lao đ ộng
sản xuất là nguồn gốc cơ bản của thể dục thể thao. Nói cách khác, đó là cơ sở sinh tồn của
tất cả mọi hoạt động, là hoạt động thực tiễn cơ bản nhất. Trong quá trình tiến hóa từ vượn
thành người, lao động là nhân tố quyết định. Cơ thể từ loài vượn thành người, bàn tay

9

dùng để lao động, vỏ đại não để tư duy và ngôn ngữ để giao tiếp… đều từ lao động mà
phát triển thành như ngày nay.
Do đó, muốn kiếm ăn và sống bảo đảm an tồn, họ phải ln đấu tranh với thiên tai
và dã thú. Thực tế đấu tranh quyết liệt để sống sót đó buộc con người phải biết chạy, nhảy,
leo trèo, ném, bơi, mang vác nặng và chịu đựng được trong điều kiện kèm theo sống khắc
nghiệt. Bởi vậy, những năng lượng hoạt động giải trí đó cùng với kinh nghiệm tay nghề
đã trở thành tiêu chuẩn số 1 để nhìn nhận trình độ, uy tín của con người lúc bấy giờ. Mầm
mống của thể dục thể thao đã nẩy sinh chính từ trong thực tiễn của những hoạt động giải
trí ấy và tích hợp tự nhiên ngay trong quy trình lao động
Mặt khác thể dục thể thao chỉ thực sự sinh ra khi con người ý thức được về công
dụng và sự chuẩn bị sẵn sàng của họ cho đời sống tương lai, đặc biệt quan trọng cho thế
hệ trẻ; đơn cử là sự thừa kế, truyền thụ và tiếp thu những kinh nghiệm tay nghề và kiến
thức và kỹ năng hoạt động ( lao động ).

Xã hội nguyên thủy
Đó là nội dung đa phần của giáo dục thời cổ xưa. Và ngay từ khi mới sinh ra, thể
dục thể thao đã là một phương tiện đi lại giáo dục, một hiện tượng kỳ lạ xã hội mà ở con
vật khơng hề có được .Từ thời cổ xưa, con người thường có những hoạt động giải trí tế lễ
dùng những động tác có đặc thù tượng trưng để bộc lộ tình cảm, nỗi vui buồn, sự sùng bái
10


thần linh. Vũ đạo sinh ra từ đó. Các động tác vật, giao đấu sinh ra trong những cuộc xung
đột giữa những bộ lạc, người với dã thú. Ngoài ra cịn có những trị chơi u thích trong
lúc nhàn nhã, vui chơi và về sau còn thêm dần một số ít hoạt động giải trí rèn luyện thân
thể khác để phịng chữa một số ít bệnh. Tất cả những điều này đã góp thêm phần quan
trọng để tăng trưởng thể dục thể thao. Sau này, do trình độ sản xuất, mức sống, khoa học
kỹ thuật, nhu yếu huấn luyện và đào tạo và giáo dục ngày càng cao nên thể dục thể thao
dần trở thành một nghành nghề dịch vụ tương đối độc lập, có một mạng lưới hệ thống
khoa học cho riêng mình .

Có thể hiểu rõ thêm thực chất xã hội, đặc thù văn hóa truyền thống - giáo dục của
thể dục thể thao trải qua khám phá cội nguồn và lịch sử vẻ vang tăng trưởng của nó. Thật
đúng như Ănghen đã nói trong tác phẩm “Tác dụng của lao động trong quá trình chuyển
biến từ vượn thành người”: “Lao động là điều kiện thứ nhất của tồn bộ đời sống con
người, thậm chí đến mức, trên một số ý nghĩa nào đó, khơng thể khơng nói rằng: “Lao
động sáng tạo ra bản thân con người”.
Mặt khác thể dục thể thao chỉ thực sự ra đời khi con người ý thức được về tác dụng
và sự chuẩn bị của họ cho cuộc sống tương lai, đặc biệt cho thế hệ trẻ; cụ thể là sự kế thừa,
truyền thụ và tiếp thu những kinh nghiệm và kỹ năng vận động (lao động). Do vậy, đó là
nội dung chủ yếu của giáo dục thời cổ xưa. Và ngay từ khi mới ra đời, thể dục thể thao đã
là một phương tiện giáo dục, một hiện tượng xã hội mà ở con vật khơng thể có được.
Từ thời cổ xưa, con người thường có những hoạt động tế lễ dùng những động tác có
tính chất tượng trưng để biểu thị tình cảm, nỗi vui buồn, sự sùng bái thần linh. Vũ đạo ra
đời từ đó. Các động tác vật, giao đấu ra đời trong các cuộc xung đột giữa các bộ lạc, người
với dã thú. Ngồi ra cịn có các trị chơi vui thích trong lúc nhàn rỗi, giải trí và về sau còn
thêm dần một số hoạt động rèn luyện thân thể khác để phòng chữa một số bệnh. Tất cả
những điều này đã góp phần quan trọng để phát triển thể dục thể thao. Sau này, do trình
độ sản xuất, mức sống, khoa học kỹ thuật, nhu cầu đào tạo và giáo dục ngày càng cao nên
thể dục thể thao dần trở thành một lĩnh vực tương đối độc lập, có một hệ thống khoa học
cho riêng mình.
 Thể dục thể thao có nguồn gốc từ lao động.
11


Từ thời nguyên thủy: Con người đã biết chế tạo và sử dụng các công cụ lao động. Lao
động chủ yếu là săn bắt, hái lượm. Bên cạnh đó, điều kiện lao động khó khăn, cơng cụ lao
động thơ sơ, lao động thể lực cực nhọc. Đồng thời, con người luôn phải đấu tranh với thiên
nhiên khắc nghiệt và thú dữ để sinh tồn. Do vậy: để đảm bảo cuộc sống thì con người cần
phải nâng cao trí tuệ thể chất và năng lực.

Dụng cụ thời đồ đá
 Thể dục thể thao được hình thành thơng qua các hoạt động văn hóa của
con người từ thời xa xưa:
Từ thời xa xưa, con người đã tổ chức các lễ hội văn hóa vào dịp lễ tết, hội được mùa, …
Các hoạt động trong các lễ hội như: đấu vật, võ, bắn cung, đua ngựa, đua thuyền, ném
cịn,… dần trở thành mơn thể thao để tập luyện, thi đấu, rèn luyện thể chất, phòng chữa
bệnh,…
Trong các tài liệu khảo cổ học đã chứng minh rằng: “Trang bị kỹ thuật kém cỏi của
con người ở thời kỳ đồ đá đã buộc họ phải hành động tập thể…” Năng lực tư duy được
nâng lên, có sự phối hợp, hiệp đồng, lập kế hoạch hành động, chuần bị, phân công... Ở
thời kỳ này, bản chất tự nhiên của con người được đặt lên hàng đầu, vì họ khơng chú trọng
nhiều đến sự thay đổi của thế giới tự nhiên bên ngoài, mọi hành động chỉ để đối phó, khắc
phục với điều kiện mơi trường sống hiện tại thơng qua kinh nghiệm tích luỹ.

12


Từ đó hình thành các kĩ năng giao tiếp thơng thường đến chun mơn hố sâu, đó là
giáo dục thể chất (tự hồn thiện, tự thích nghi); Các bài tập thể chất ra đời, phản ánh mối
quan hệ giữa con người với tự nhiên, con người với con người, nó trở thành nhu cầu để
củng cố, nâng cao năng xuất lao động và hoàn thiện thể chất.
1.3. Sự phát triển của thể thao:
1.3.1. Thời kỳ cổ đại:
Một trong những hình thức thể thao lâu đời nhất được ghi lại là nhảy bò ở đảo Crete
của Hy Lạp, nơi những người nơ lệ nhảy qua sừng của một con bị đực. Các hoạt động
chính là đấu vật, chạy, nhảy, ném đĩa và phóng lao, trị chơi bóng, thể dục dụng cụ và cưỡi
ngựa cũng như các kỹ năng quân sự. Các cuộc thi thể thao diễn ra thường xuyên như một
phần của các lễ hội tơn giáo.

Nhảy bị ở đảo Crete

Đây là một trò chơi thể thao hết sức nguy hiểm của người dân tại đảo Crete thời
Minoan. Con bị tót sẽ được thả vào sân cùng với một nhóm người (có cả nam lẫn nữ) tất
cả đều cởi trần và chỉ mặc độc một cái khố. Khi bị tót lao tới tấn cơng thì họ sẽ đợi nó tới
thật gần rồi bật người nhảy nhào lộn qua lưng con bò để tránh bị nó húc. Đây là một trị
chơi tàn khốc vì mạng sống những người nơ lệ như cỏ cây để quý tộc đùa giỡn. Cũng
13


chính ở Hy Lạp, Thế vận hội Olympic bắt đầu vào năm 776 trước Công nguyên và được
liên kết với các lễ hội tôn giáo.
Cốt lõi của điền kinh Hy Lạp là nỗ lực thể chất của một cá nhân để vượt qua đối
thủ. Vì lý do này, các mơn thể thao ở Hy Lạp cổ đại thường loại trừ các cuộc thi đồng đội
và biểu diễn nhằm mục đích thiết lập kỷ lục. Các mơn thể thao có niên đại ít nhất hai nghìn
năm tuổi bao gồm ném rào ở Ireland cổ đại , Shinty ở Scotland , Harpastum (tương tự như
bóng bầu dục) ở Rome, Cuju (tương tự như bóng đá hiệp hội) ở Trung Quốc và Polo ở Ba
Tư. Trị chơi bóng ở Mesoamerican bắt nguồn từ hơn ba nghìn năm trước.
Trị chơi bóng Pitz của người Maya được cho là mơn thể thao bóng đầu tiên, vì nó
được chơi lần đầu tiên vào khoảng năm 2500 trước Công nguyên. Thể dục dụng cụ dường
như là một môn thể thao phổ biến trong quá khứ xa xưa của Trung Quốc. Các môn thể
thao Ba Tư cổ đại bao gồm môn võ Zourkhaneh truyền thống của Iran. Trong số các mơn
thể thao khác có nguồn gốc từ Ba Tư là Polo và chạy nhảy. Một dụng cụ bằng xương được
đánh bóng được tìm thấy tại Eva ở Tennessee, Hoa Kỳ và có niên đại khoảng 5000 năm
trước Cơng nguyên đã được hiểu là một thiết bị thể thao có thể được sử dụng trong trị
chơi "vịng và ghim".

Mơn bóng đầu tiên của lồi người
14


Đến thời Ai Cạp cổ đại các di tích về các Pharaoh được tìm thấy tại Beni Hasan có

niên đại khoảng 2000 trước Công Nguyên cho thấy rằng một số môn thể thao, bao gồm
đấu vật, cử tạ, nhảy xa, bơi lội, chèo thuyền, bắn cung, câu cá và điền kinh, cũng như các
loại trị chơi bóng, đã được phát triển và quy định ở Ai Cập cổ đại . Các mơn thể thao khác
của Ai Cập cịn có ném lao và nhảy cao . Một bức chân dung trước đó về các nhân vật đấu
vật đã được tìm thấy trong lăng mộ của Khnumhotep và Niankhkhnum ở Saqqara có niên
đại khoảng năm 2400 trước Cơng ngun.
Thời kì Sumer hiện đại lịch sử của thể thao kéo dài trở lại thế giới Cổ đại. Hoạt động
thể chất phát triển thành thể thao có mối liên hệ sớm với nghi lễ, chiến tranh và giải trí.
Nguồn gốc của quyền anh cũng được bắt nguồn từ các Sumer cổ đại. Sử thi Gilgamesh
đưa ra một trong những ghi chép lịch sử đầu tiên về thể thao khi Gilgamesh tham gia vào
một hình thức đấu vật đai với Enkidu. Các bảng chữ hình nêm ghi lại niên đại của câu
chuyện vào khoảng năm 2000 trước Công nguyên; tuy nhiên Gilgamesh lịch sử được cho
là đã sống vào khoảng năm 2800 đến 2600 trước Công nguyên. Vua Sumer Shulgi cũng
tự hào về khả năng thể thao của mình trong bài Tự khen ngợi Shulgi A, B và C những
chiếc móc câu khơng khác gì những chiếc móc ngày nay đã được tìm thấy trong cuộc khai
quật tại Ur, cho thấy bằng chứng về việc câu cá ở Sumer vào khoảng năm 2600 trước Công
nguyên.
1.3.2. Thời kỳ trung đại:
Sau sự đổ sụp của Đế chế Tây La Mã, người dân châu Âu phải mặt đối mặt với các
đấu tranh tôn giáo và cuộc chiến tranh chính trị đầy biến động khắc nghiệt. Phương tiện
kiếm tiền cơ bản lúc bấy giờ là chiến đấu như một người lính hoặc làm nơng dân hoặc
nơng nơ. Do đó, có rất nhiều thời gian để nơng dân và giới q tộc tận hưởng và giải trí.
Theo như những gì ghi chép lịch sử hiện có, người dân của thời trung cổ được hưởng nhiều
ngày lễ. Ngoài các ngày chủ nhật, họ thường tận hưởng khoảng tám tuần nghỉ lễ trong một
năm, trong những ngày đó họ khơng phải làm việc gì. Có một điều đặc biệt rằng người
của thời trung đại cịn lên lịch cho các mơn thể thao.Nhiều môn thể thao thời trung đại khá
bạo lực và rất vơ tổ chức và rất ít luật lệ. Đa phần các môn thể thao thời của trung đại đều
hướng tới mục đích tăng khả năng chiến đấu của những người tham gia.

15

Chế độ phong kiến của thời trung đại đã tạo cơ hội cho mọi người đạt được danh
tiếng và thứ hạng cao hơn trong xã hội lúc bấy giờ. Một hiệp sĩ có thể minh chứng khả
năng của mình qua các trận chiến tranh, các giải đấu thể thao thường được thưởng rất
nhiều các phần thưởng. Do đó các cuộc thi về thể thao này được đón nhận một cách rất
phổ biến, rộng rãi, rất được yêu thích, nhận được rất nhiều sự hưởng ứng tham gia. Bộ
môn bắn cung ở thời đại này được xem là một bộ môn thể thao quan trọng bởi vì nó khơng
chỉ đơn thuần là một thể thao mà nó cịn là kỹ năng thiết yếu. Các trò chơi tiêu biểu của
giới quý tộc lúc bấy giờ phải nói rằng như các cuộc tập trận và huấn luyện qn sự, ngồi
bắn cung cịn có: cưỡi ngựa, đấu kiếm,v.v.. Ngồi ra có bằng chứng cho rằng người dân
của thời trung đại rất thích chơi các loại hình thể thao có hình thức chơi tương tự như trượt
băng, người chơi dùng dây buộc xương bò hay xương của các loại gia súc khác vào chân
để trượt trên các ao, hồ bị đóng băng. Người thời trung đại cũng chơi một hình thức thơ
sơ tương tự như cầu lông, họ sử dụng các công cụ chơi là quả bóng và máy chèo.

Cuộc so tài của các đấu sĩ trên đấu trường

Đặc biệt phụ nữ của thời đại này rất thích săn bắt, đó là một bộ mơn thể thao mà họ
rất thích khi rảnh rỗi. Bộ mơn săn bắt này được xem là một bộ môn khá tốn kém vì khi đi
săn thường được sử dụng chó ăn và diều hâu đã trải qua huấn luyện. Và trong tầng lớp q
tộc họ cũng có một bộ mơn thể thao được xem là tổ tiên của bộ môn golf thời hiện đại.
Một mơn thể thao cần phải có một khoảng đất đủ rộng, mặc dù nông dân và những người
bình dân cũng có thể chơi và tổ chức thi một cách khơng chính thức và khơng hồnh tráng
được như các trận đấu được tổ chức bởi các tầng lớp cao hơn.
16


So với các tầng lớp q tộc thì nơng dân và nông nô ở thời kỳ trung đại ưa chuộng
các trị chơi thể thao ngồi trời hơn. Tuy rằng các trị chơi này khơng mang tính phức tạp

và an tồn. Mặc dù khá mạo hiểm và khó khăn nhưng tính chất trò chơi thể thao của tầng
lớp này lại đang dạng và thú vị hơn. Nơng dân ở thời kì này cịn có một số trị chơi cụ thể
như đá bóng, một trị chơi mà các thành viên trong làng sẽ tham gia thi đấu với thành viên
của làng khác, ném móng ngựa, đấu vật,v.v.. và cũng khơng loại trừ bộ môn bắn cung.
Nông nô và nông dân thường được đến xem các trận đấu của tầng lớp quý tộc trong các
trận đấu, giải đấu, và dĩ nhiên họ không được tham gia các trận đấu này.
Tóm lại các mơn thể thao thời trung đại không chỉ đơn thuần là sự giải trí, niềm vui
mà cịn mang lại màu sắc, sức sống. Văn hóa của thời đại này phát triển rất mạnh mẽ cùng
với sự trợ giúp của những sự kiện thể thao trên. Xã hội hiện tại đã được thừa hưởng rất
nhiều từ các môn thể thao thời trung đại vì hầu hết các sự kiện thể thao mà chúng ta biết
đều bắt nguồn từ thời đại này.
1.3.3. Thời kỳ cận đại:
Thời cận đại thị tộc xuất hiện là hình thức tổ chức xã hội đầu tiên: Con người biết
làm ăn chung, biết phối hợp, phân công lao động, tạo của cải vật chất nuôi sống con người.
Lúc bấy giờ chưa có lực lượng vũ trang, song bắt đầu có những xung đột nhỏ của các bộ
tộc. Vì vậy, nhu cầu về thể lực được quan tâm và coi trọng. Từ đó các mơn thể dục, thể
thao bước đầu được phát triển.
Ở thời kỳ này chủ yếu là các hoạt động phát triển cơ bắp về sức nhanh, sức mạnh,
sức bền. Mục đích con người tham gia tập luyện các môn thể thao đơn thuần nhằm để phô
trương quyền lực và sức mạnh của các bộ tộc, mở mang bờ cõi, việc nâng cao tố chất thể
lực chỉ chú trọng vào giáo dục lòng dũng cảm và các phẩm chất ý chí. Các mơn thể thao
phát triển: chạy, nhảy, ném, vật, mang vác vật nặng và các trò chơi. Điều này đã phản ánh
khách quan tính tích cực của con người dưới chế độ thị tộc chưa có giai cấp, nhưng đã
chứng minh tiềm lực của con người là vơ tận: duy trì phát triển văn hóa, cải tạo thiên nhiên
môi trường, nâng cao năng suất lao động,… trong đó thể thao đóng vai trị then chốt.
Tiêu biểu cho nền Thể thao của thế giới cổ đại là thể thao Hy Lạp cổ đại. Xuất phát từ
sự tín ngưỡng thần linh và Tơn giáo. Họ rất thích tinh thần dũng cảm, sức mạnh, nhanh sự
17

bền bỉ. Chú trọng đến thể thao nhằm rèn luyện thể lực cho từng người làm tôn vinh những
người thắng cuộc. Thi đấu của các lực sĩ đã trở thành một bộ phận của nghi thức tôn giáo.
Sự ổn định và phát triển của nền văn hóa Hy Lạp tiêu biểu lúc bấy giờ là: Văn hóa Xpáctơ
và Văn hóa Aten.
 Môn đua ngựa năm 1839 (1839 Grand National):
1839 Grand Liverpool Steeplechase là giải chạy chính thức hàng năm đầu tiên của
môn vượt tháp mà sau này được gọi là Grand National.
Cuộc đua không được tổ chức như một cuộc rượt đuổi dành cho người khuyết tật
(Grand National đã được chuyển đổi thành cuộc đua dành cho người khuyết tật vào năm
1843) và do đó tất cả các vận động viên chạy đều mang theo 12 viên đá.
Allen McDonough (1804 - 888) là một vận động viên đua ngựa người Ireland đã
giành giải Grand National vào năm 1838.

Bản phác thảo chân dung của Mr. Allen McDonough trên ngựa



Golf:
1860 Giải golf vô địch mở rộng đầu tiên dành cho nam được tổ chức.

18


Giải vô địch mở rộng năm 1860 là một cuộc thi đánh gôn được tổ chức tại Câu lạc
bộ gôn Prestwick, ở Ayrshire, Scotland. Bấy giờ nó được coi là giải vô địch mở đầu tiên.
Cuộc thi đã trải qua ba vịng của khóa học liên kết mười hai lỗ. Giải thưởng giành
chiến thắng là Thách thức đai; một tay vợt giành được đai ba năm liên tiếp sẽ giữ nó.
"Cawdies, tức là Cầu thủ chun nghiệp, khơng phải Người giữ liên kết" đã đủ điều kiện
và phải xuất trình giấy chứng nhận về sự tôn trọng từ câu lạc bộ của họ.
William Park Sr là một tay golf chuyên nghiệp người Scotland. Anh ấy đã 4 lần vô

địch Open Championship.

William Park Sr đeo đai thử thách
1.3.4. Thời kỳ hiện đại:
Trải qua các thời kỳ, thể thao ở xã hội hiện đại đóng một vai trị rất quan trọng. Thể
thao trong hàng trăm năm qua đã minh chứng tầm ảnh hưởng đến nền văn hóa đại chúng
hiện đại và phản ánh sự thay đổi thái độ, tiêu chuẩn của xã hội hiện đại. Thể thao đã chứng
kiến những tiến bộ về mặt kỹ thuật và thành tích trong các thời đại. Đi được và phát triển

19


đến thời đại này và thể thao đã là một phần thiết yếu, không chỉ đơn thuần là hoạt động về
mặt thể chất mà còn là nơi giao lưu của mọi người.
Ở thời đại này, các môn thể thao đã được phát triển và đã được thống nhất bởi các
ý tưởng mang tính duy lý, các quy tắc, phương tiện, công cụ và cách cư xử, dân tộc và tôn
giáo được truyền đạt chia sẽ phổ biến. Thể thao hiện đại được hiện đại hóa, hiện đại hóa
ở đây để con người thuộc bất kỳ tôn giáo, dân tộc hay vùng nào cũng có thể chấp nhận nó.
Nhưng trong quá trình truyền bá các mơn thể thao cũng khơng thế nào khơng xích mích
về các yếu tố sắc tộc bản địa, lấy ví dụ rằng bóng chài ở Mỹ và bóng chài ở Nhật Bản có
tính tương tự nhau. Một ví dụ khác, ngun mẫu của bóng đá hiện đại là bóng đá dân mang
tính chất dân gian, dân tộc được truyền lại, phổ biến rộng khắp nơi trên thế giới. Bóng đá
ở các thời đại trước sẽ có mang theo rât nhiều bản sắc của bản địa và tính chất của dân
tộc,… Tuy nhiên việc tẩy trắng đi những tính chất sắc tộc là khởi đầu cho bóng đá ở thời
hiện đại. Như có thể thấy bóng đá hiện nay ln có sự hiện hành các quy tắc, đồ dùng, cơ
sở vật chất, trọng tài, cách cư xử,v.v.. và nhiều yếu tố nữa đã được thơng qua.
Tóm lại ở thời đại này, thế thao cũng gia tăng được vai trị của mình trong đời
sống xã hội. Và cũng có xu hướng mang tính bình đẳng, cơng bằng hơn, chun mơn hóa
và hợp lý hơn, vì thế tiêu chuẩn đặt ra cho người chiến thắng cũng cao hơn.
1.4. Vai trò của thể thao trong nền văn minh nhân loại hiện nay:

1.4.1. Vai trò thể thao trong việc rèn luyện sức khỏe:
Rèn luyện sức khỏe hay còn gọi là rèn luyện thể chất, đây là một chủ đề
được mọi người quan tâm và khuyến khích mọi người nên thực hiện. Việc rèn luyện sẽ
giúp phát triển toàn diện về các yếu tố thể lực, sức khỏe, tầm vóc, tinh thần.

20


Rèn luyện sức khỏe còn được gọi là rèn luyện thể chất.
Trong cuộc sống của chúng ta, điều đáng quý nhất có lẽ là sức khỏe và trí tuệ. Chỉ
khi ta có sức khỏe tốt thì mới giúp cho q trình rèn luyện trí tuệ phát triển tốt nhất có thể.
Do đó, việc tạo dựng và duy trì thói quen luyện tập thể dục thể thao sẽ giúp chúng ta có
được sức khỏe tốt để phục vụ cho việc học tập, làm việc hiệu quả hơn.
Trong đợt dịch Covid 19 diễn ra cực kỳ phức tạp vừa qua đã gây ra rất nhiều thiệt
hại đối với người dân. Do đó, việc rèn luyện sức khỏe một cách khoa học để nâng cao sức
khỏe, giúp giảm thiểu các bệnh truyền nhiễm như Covid 19 là điều vô cùng cần thiết. Bên
cạnh đó, việc rèn luyện thể chất có thể giúp chúng ta kiểm sốt cân nặng, tránh các tình
trạng thừa cân, béo phì và giúp cải thiện khả năng suy giảm trí nhớ.
Khơng chỉ thế, việc luyện tập thể thao thường xuyên còn giúp chúng ta ngăn ngừa
các loại bệnh tim mạch, tiểu đường, huyết áp. Và các loại bệnh ung thư như: ung thư vú,
ung thư gan, ung thư trực tràng và giúp cải thiện đời sống tình dục. Ngồi ra, việc rèn
luyện sức khỏe đúng cách còn cải thiện được giấc ngủ, giúp chúng ta dễ ngủ, ngủ sâu và
ngon giấc hơn.

21


Việc rèn luyện thể chất khơng chỉ đóng vai trị trong sự phát triển toàn diện của cơ
thể mà chúng cịn mang lại các lợi ích tích cực về mặt trí lực. Việc chăm sóc sức khỏe,
nâng cao sức khỏe là biện pháp đem lại hiệu quả cao, phù hợp với quy luật phát triển tâm

sinh lý của con người.
Quá trình rèn luyện thể chất sẽ giúp con người rèn luyện ý chí, lịng dũng cảm, tinh
thần đồng đội, tính kiên trì, có ý thức tập thể, tinh thần kỷ luật cao,... Do đó, thói quen rèn
luyện thể chất là cách giúp xây dựng đời sống văn hóa tinh thần lành mạnh giúp góp phần
đẩy lùi tệ nạn xã hội và xây dựng niềm tin, tinh thần lạc quan và giúp trí não thư thái, làm
giảm tình trạng căng thẳng, lo âu ở con người.
1.4.2. Vai trò thể thao trong giáo dục
Giáo dục thể thao là một loại hình giáo dục mà nội dung chuyên biệt là dạy học vận
động và phát triển có chủ định các tố chất vận động của con người. Tổng hợp q trình đó
xác định khả năng thích nghi thể lực của con người. Giáo dục thể thao được chia thành hai
mặt riêng biệt, dạy học động tác và giáo dục các tố chất vận động.
Bên cạnh thuật ngữ giáo dục thể thao người ta thường dùng thuật ngữ chuẩn bị thể
lực, về bản chất hai thuật ngữ này có ý nghĩa như nhau. Nhưng thuật ngữ thứ hai thường
được nhắc tới khi nhấn mạnh tính thực dụng của giáo dục thể thao đối với lao động hoặc
các hoạt động khác.
Giáo dục thể thao kết hợp các mặt giáo dục khác như: đức, trí, thể, mỹ nhằm phát
triển con người cân đối toàn diện. Giáo dục thể thao là một hiện tượng xã hội, xuất hiện
cùng với sự xuất hiện của xã hội loài người và tuân theo sự phát triển xã hội, cho nên nó
mang tính lịch sử và tính giai cấp.
Giáo dục thể thao ra đời bởi hai nguyên nhân, nguyên nhân chủ quan và nguyên
nhân khách quan.
Nguyên nhân khách quan là điều kiện bắt buộc muốn có ăn ở mặc thì con người phải tự tự
săn bắn hái lượm được để kiếm sống, chính hoạt động săn bắn và hái lượm đã làm cho bài
tập thể chất ra đời.
22


Nguyên nhân chủ quan do thức ăn ngày một khan hiếm, muốn đáp ứng được yêu
cầu của cuộc sống thì qua quá trình lao động con người đã nhận thức ra được vai trò của
việc chuẩn bị trước cho lao động, sẽ giúp cho lao động đạt được kết quả càng cao. Từ đó

bài tập thể chất ra đời.

Trẻ em Nhật háo hức tham gia các cuộc thi thể dục thể thao được tổ chức thường
xuyên trong các trường học.
Giáo dục thể chất thường hay gọi là thể dục thể thao trường học, đây là một yếu tố
quan trọng để hình thành nên thể dục thể thao và cũng là yếu tố giúp cấu thành nên giáo
dục ở trường học, đồng thời đây cũng là nên tảng của thể dục thể thao tồn dân. Giáo dục
thể thao có chức năng chuẩn bị thể lực cho con người để thực hiện các hoạt động do xã
hội quy định.
Giáo dục thể thao đã tồn tại từ giai đoạn đầu của xã hội, theo những cách đơn giản
như truyền tải các kỹ năng sinh tồn và săn bắn cơ bản. Giáo dục thể thao bắt đầu vào giữa
những năm 1800 khi Đức, Thụy Điển và Anh ảnh hưởng đến sự phát triển ban đầu của nó.
Trong thế kỷ đó, khóa học này đã được đưa vào hệ thống giáo dục. Vào đầu thế kỷ 20, các
trường công lập bắt đầu phát triển các chương trình rèn luyện thể chất. Đến năm 1950,
23


hơn 40 học viện đã giới thiệu các lớp học trong lĩnh vực giáo dục thể chất. Trong hầu hết
các hệ thống giáo dục, giáo dục thể thao là một khóa học trong đó các trị chơi được sử
dụng hoặc khám phá các phong trào để truyền tải kiến thức và kỹ năng thể chất cho một
cá nhân hoặc một nhóm người.

Giờ học bóng chuyền của sinh viên.
Giáo dục thể thao mang tính lịch sử và tính giai cấp. Thuật ngữ giáo dục thể thao
cũng đề cập đến bất kỳ mơn thể thao ngoại khóa hoặc hoạt động thể chất nào mà học sinh
tham gia thông qua hệ thống trường học của họ. Khơng giống như các khóa học khác, hầu
hết các cơng việc trong lĩnh vực này có nhiều sự tham gia thực tế hơn là nghiên cứu lý
thuyết.
Giáo dục thể thao dựa trên sự hiểu biết rằng rèn luyện thể chất giúp ích cho tâm trí.
Người ta nhận ra rằng các hoạt động này là một thành phần có giá trị và cần thiết cho việc

học.
Hiện nay, các chế độ xã hội, quan niệm chính trị, các hình thức tơn giáo, tín ngưỡng
và nhận thức của các quốc gia trên thế giới không giống nhau nhưng đều rất coi trọng tác

24


dụng của thể thao trong giáo dục. Vai trò của thể dục thể thao trong giáo dục được thể hiện
ở trên hai phương diện như sau:
 Vai trò của thể thao trong trường học:
Việc xây dựng mục tiêu của sự nghiệp giáo dục và đào tạo là tạo ra những nhân tài
phát triển tồn diện về đức, trí, thể, mỹ và lao động thì thể dục thể thao là một yếu tố không
thể thiếu. Thể dục thể thao giúp nâng cao thể chất, nâng cao tinh thần đoàn kết và các
phẩm chức đạo đức, tâm lý cho học sinh.
 Vai trò của thể thao trong xã hội :
Về bản chất thể dục thể thao có tính hoạt động, tính cạnh tranh, tính nghệ thuật, tính
lễ nghĩa và tính quốc tế nên có thể khơi gợi và kích thích được lịng yêu tổ quốc, tinh thần
tự hào và giúp đoàn kết dân tộc. Đây là vai trò lớn nhất của thể dục thể thao trong xã hội.

Sự năng động trong thể thao.

25