Trẻ em viêm amidan có nguy hiểm không? docx

Trẻ em viêm amidan có
nguy hiểm không?
VA là danh từ viết tắt của végétations Adenoids có nghĩa là sùi vòm
họng. Bởi vì, VA là một tổ chức bạch huyết ở vòm mũi họng, khi tổ chức
này viêm và quá phát tạo thành một khối to mới gọi là sùi vòm họng.
Sùi vòm họng (VA) sẽ làm cản trở đường thở không khí và một số bộ phân
lân cận của trẻ nếu không được điều trị và giải quyết dứt điểm sẽ có nhiều
biến chứng.
Biểu hiện của trẻ viêm VA
VA là một tổ chức lympho (bạch huyết) nằm ở nóc vòm, sau cửa mũi sau.
Khi hít vaò không khí sẽ vào mũi, đi qua VA rồi vào khí quản và phổi. VA
có từ khi trẻ mới lọt lòng, khi chưa bị viêm thì chúng có kích thước nhỏ
(khoảng từ 4 - 5mm), rất mỏng, xếp theo hình lá nên dễ tiếp xúc với bên
ngoài và với kích thước này đường thở hoàn toàn bình thường. Ở khoảng từ
6 tháng tuổi, VA phát triển dần dần với chức năng miễn dịch nhằm ngăn cản
sự xâm nhập của vi sinh vật, thông thường đến khoảng từ 6 - 7 tuổi teo hết
chỉ để lại vết ở tuổi dậy thì.
Viêm VA thường có 2 loại: cấp tính và mạn tính. Viêm VA cấp tính thường
xảy ra ở trẻ ngay từ khi từ 6 - 7 tháng tuổi cho đến từ 4 - 7 tuổi (đôi khi gặp
ở trẻ lớn hơn). Trẻ thường có sốt cao trên 38oC kèm theo chảy nước mũi.
Nước mũi ở những ngày đầu còn trong, lỏng sau đó đặc dần và có mủ. Trẻ
thường bị ngẹt mũi nhất là lúc trẻ ngủ hoặc thể hiện rõ ở các trẻ đang bú mẹ
(trẻ bú không được liên tục mà thỉnh thoảng phải nhè đầu ti ra để thở và
khóc). Hầu hết trẻ bị ho và nếu có biến chứng viêm phế quản thì càng khó
thở hơn, nhất là dạng viêm phế quản co thắt ở một số trẻ. Sức khoẻ của trẻ
giảm dần nên trẻ mệt mỏi, biếng ăn, ngủ kém hay quấy khóc, hơi thở hôi.
Viêm VA cấp tính cũng có thể biểu hiện rất nhẹ chưa ảnh hưởng đến sức
khỏe của trẻ và trẻ vẫn ăn uống, chơi, ngủ bình thường như các trẻ khác cho

nên bố mẹ thường xem nhẹ hoặc bỏ qua.
Viêm VA cấp tính nếu không được phát hiện và điều trị sớm rất dễ chuyển
thành dạng viêm VA mạn tính (VA quá phát). Viêm VA mạn tính là dạng
viêm kéo dài thường biểu hiện nghẹt mũi và chảy mũi mạn tính. Nước mũi
đặc, có mủ và chảy ra suốt ngày, nếu VA bị viêm bởi loại trực khuẩn mủ
xanh (pseudomonas aeruginosa) thì nhầy mũi có màu xanh, vì vậy người ta
thường nói là thò lò mũi xanh. Nghẹt mũi trong viêm VA mạn tính thường
cả ngày lẫn đêm làm cho trẻ khó thở, do đó thường thở bằng miệng. Kèm
theo sự thở bằng miệng, trẻ thường ngủ ngáy to và thỉnh thoảng có cơn
ngưng thở rất nguy hiểm.

Hậu quả của viêm VA
Khi bị viêm VA dù ít, dù nhiều cũng làm ảnh hưởng đến đường thở của trẻ
do VA bị viêm sưng tấy, to ra gây cản trở lưu thông không khí từ đó làm cho
não bộ thiếu dưỡng khí (oxy). Trẻ khó thở và phải thở bằng đường miệng
khi ngủ sẽ làm cho biến dạng một số bộ phận như da xanh, răng bị vẩu, mọc
lệch, môi trên bị kéo xệch lên, môi dưới thõng xống làm cho bộ mặt trẻ của
trẻ thay đổi. Người ta thường nói trẻ có bộ mặt VA bởi vì khi trẻ bị viêm VA
mạn tính (VA quá phát) sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chức năng của mũi (vì trẻ
thở bằng mồm) cho nên làm cho chóp mũi trở nên nhỏ hơn, xương hàm trên
phát triển kém, răng hàm trên mọc lệch, cằm của trẻ bị nhô ra và to hơn.
Khi bị viêm VA trẻ cũng có thể bị biến chứng thành một số bệnh khác nặng
hơn, nguy hiểm hơn. Đó là viêm phế quản. Viêm phế quản xảy ra chỉ sau vài
ngày bị viêm VA cấp, trẻ vẫn sốt tiếp tục, sốt cao, ho nhiều hơn, khó thở,
môi tím, cánh mũi phập phồng. Viêm phế quản do biến chứng của viêm VA
rất nguy hiểm cho trẻ nhưng dễ bỏ sót bởi vì người nhà của trẻ cứ tưởng trẻ
chỉ viêm VA thôi. Vì vậy, cần hết sức cảnh giác để nhanh chóng cho trẻ đi
khám bệnh.
Viêm VA cũng có thể dẫn đến viêm tai giữa cấp tính. Nếu là biến chứng của
viêm VA cấp thì thường trẻ bị viêm tai giữa cấp tính có mủ. Trẻ sốt cao,

quấy khóc nhiều do đau nhức trong tai, một số trẻ có thể có tiêu chảy. Tiêu
chảy ở đây không phải là do trẻ nuốt phải mủ của VA viêm mà do phản xạ
thần kinh gây kích thích nhu động ruột, làm tăng nhu động ruột và làm cho
trẻ bị tiêu chảy (khi hết viêm tai giữa thì trẻ cũng hết tiêu chảy). Viêm tai
giữa cấp có thể có mủ chảy ra. Đối với viêm VA mạn tính, kéo dài có thể
đưa đến viêm tai giữa thanh dịch, dịch chảy ra trong hơn. Trẻ sốt nhẹ và loại
viêm tai giữa thanh dịch cũng ít gây nguy hiểm hơn là viêm tai giữa cấp tính
có mủ.
Ngoài ra, khi trẻ bị viêm VA có thể làm viêm thanh quản cấp hoặc mạn tính
làm cho trẻ sốt tăng lên (cấp tính), giọng nói khàn (có khi mất tiếng).
Viêm VA cũng là một trong các nguyên nhân chính gây viêm amidan ở trẻ
đã có amidan. Viêm amidan cũng có thể cấp tính và mạn tính. Viêm amidan
cấp tính do biến chứng của VA sẽ làm cho trẻ sốt cao, đau họng, nuốt
vướng.
Nên làm gì?
Cần đưa trẻ đi khám bệnh, tốt nhất là khám chuyên khoa tai mũi họng, nếu
thấy nghi ngờ trẻ viêm hô hấp thì cần cho trẻ khám chuyên khoa nhi. Không
nên chủ quan khi trẻ bị viêm VA, bởi vì sẽ có nhiều biến chứng xảy ra khiến
trẻ kém phát triển cả về thể chất lẫn trí tuệ do não bộ luôn thiếu oxy bởi
không khí lưu thông bằng đường mũi bị cản trở.
Không nên tự mua thuốc kháng sinh để điều trị cho trẻ. Việc tự dùng thuốc
kháng sinh để điều trị cho trẻ bị sốt là hoàn toàn không đúng bởi vì kháng
sinh không phải là loại thuốc chữa bách bệnh. Khi trẻ sốt cao mà chưa kịp
đưa trẻ đi khám bệnh thì nên dùng khăn sạch nhúng nước ấm để lau cho trẻ.
Cần lau cho trẻ ở nách, bẹn, cổ và đắp khăn ấm lên trán. Không dùng nước
lạnh hoặc nước đá để chườm hoặc đắp lên trán cho trẻ, bởi vì làm như vậy sẽ
cản trở sự thoát nhiệt của trẻ. Nếu trẻ sốt trên 38oC (khi có cặp nhiệt) có thể
hạ nhiệt bằng cách cho uống hoặc đặt hậu môn (viên đặt) thuốc paracetamol
với liều lượng 10mg/kg cân nặng của trẻ. Việc điều trị cho trẻ viêm VA như
thế nào là do bác sĩ khám bệnh cho trẻ chỉ định. Có thể điều trị nội khoa

(dùng thuốc) nếu trẻ mới bị lần đầu, nhưng có thể điều trị ngoại khoa (nạo
VA). Các bậc phụ huynh nên lưu ý rằng, chỉ nạo VA khi chưa có gây biến
chứng mới có tác dụng ngăn ngừa biến chứng do viêm VA gây ra, nếu khi
đã có biến chứng rồi thì nạo VA cũng không còn tác dụng ngăn ngừa biến
chứng nữa. Nạo VA là một thủ thuật đơn giản đối với một bác sĩ chuyên
khoa tai mũi họng thực thụ (không nên hiểu lầm giữa nạo VA và cắt
amidan). Thủ thuật nạo VA có thể được tiến hành có gây mê hoặc gây tê tại
chỗ và diễn ra trong vòng khoảng vài ba phút. Nạo VA thường không có
biến chứng gì, sau khi nạo khoảng 30 phút đến 1 giờ là có thể về nhà, không
cần kiêng nói và ăn uống bình thường.