Báo cáo " Thực trạng và giải pháp nâng cao năng lực chủ nhiệm lớp cho đội ngũ giáo viên tập sự ở các trường trung học phổ thông và trung cấp chuyên nghiệp ở các khu vực miền Trung và Tây Nguyên" doc

MOT SO HANH VI
JNG XU VOI
•
MOI TRaONG KHONG
MANG
TINH
OAO OJC 6 NUOC
TA
HIEN
NAY
VQ Dung
Vien Tarn
ly
hoc.
Dao diic moi truang
la mot
hinh
thai y
thuc
xa hoi, la tong hop cac qui
tac,
nguyg«
tac,
chuan
mirc,
nha
do con nguoi
tir
giac dieu chinh hanh vi cua
minh vai
moi

truong
sao cho phu hop
voi lai ich
va hanh phuc cua con nguoi,
voi
tien bo xa hoi va voi su phat trien moi truong mot
each
ben vung.
Dao
diic
moi truong la toan bo
nhCrng
qui
tac,
chuan
mirc nham
dieu
chinh
va danh gia
each
ung
xir ciia
con nguoi voi moi truong.
Trong thoi gian
vira
qua, voi khuon kho cua
Dif dii
dieu tra
ca
ban ve

dao
diic
moi
tricdng
giai doan
1,
chiing
toi da tien hanh nghien cuu buoc dau ve
hanh vi dao
due
moi truong
6
nuoc ta. Trong bai viet nay chung toi phan anh
mot so bieu hien ve nhirng hanh vi chua mang
tinh
chat dao due doi voi moi
truang
6
nuoc ta hien nay. Nhiing hanh vi nay chu yeu tap trung
6
cap do cac to
chu'c,
eong dong dan cu va cac ca nhan cu the. Co the neu ra mot so bieu hien
khong mang
tinh
dao due moi truong sau:
1.
Ciic
hanh vi irng
xir vol

moi
trutmg
khong mang tinh dao
dure
a
cap xa
phacmg,
cong dong dan cu
a. Tai Ha Noi: la Thu do
ciia
ca nuoc, la noi tieu bieu ve van minh va
thanh
lich.
Song hien nay
o
Ha Noi
vSn
ton tai khong
it
cac hanh vi gay 6
nhi6m
moi truang - nhung hanh vi chua eo
tinh
dao due moi truang.
-
Citoc
dieu tra cua
Di(
an
d

3
phicang:
Dong
Xiidn,
Thanh
Xiidn
Bdc va
Van
Phiic
(Ha Dong) - noi ma cac eong dong dan cu da dua viee bao ve moi
truang vao qui uac
ciia
cac to dan cu, song viec thuc hien cac qui dinh ve bao
ve moi truang nay lai eo hieu qua rat thap.
+ Theo danh gia cua nguoi dan
chi
c6 28,9% cho rang cac qui dinh nay
duoc thuc hien tot a khu dan cu, 23,7% cho la thuc hien binh thuang, 2,0% cho
la thuc hien kern va c6 tai 45,4% cho la kho tra
Idi
(tuc la khong biet danh gia
TAP CHI TAM
ly
HOC, So 10 (127), 10 - 2009
nhu the nao). Nhu vay, hieu qua thuc hien cac qui dinh bao ve moi
truofng 6
cac
cong dong dan cu la rat thap. Day la mot ly do ca ban ly giai cho thuc trang 6
nhilm
moi truang a cac khu dan cu hien nay.

+ Ve thai 66 cua
nguM
dan doi vai viec bao ve moi
trudng
tai cong
dong. Ket qua
dilu
tra cho thay:
^;
Ve thai do phan doi quyet
liet ciia ngudi
dan doi
v6i
hanh vi gay o
nhilm moi truang: c6 54,2% nguoi duac hoi cho la cong dong c6 thai do nhu
vay, 16,3% cho la chi c6 mot bo phan dan cu, 16,3% cho la rat
it
ngu5i
Ve thai do khong dong
tinh
cua
ngu5i
dan doi
v6i
hanh vi gay
6 nhilm
moi truang, nhung phan doi
o miic
do
binh

thuang: 32,3% cho la da so
dan
chiing CO
thai
dp
nay, 35% cho la chi c6 a mot bo phan dan
chiing
Ve thai do
thcf
a, khong quan tam doi voi hanh vi gay
6
nhilm moi
tru5ng:
c6 10,2% cho la da so dan chung c6 thai do nay, 31% cho la chi c6
d
mot bo phan dan chung, 43,4% cho la
chi
rat
it
nguai c6 thai do nay
Nhu vay, nguoi dan tai cac cong dong dan cu
vln
chua c6 thai do
tich
cue
doi vai viec viec bao ve moi truong, ty
le
ngu'5i c6 thai do phan doi quyet
liet doi vai cac hanh vi gay
6

nhilm moi
trudng
chi chiem han mot
niia dan
chiing, ty le
ngudi th5
a, khong quan tam doi
wd'i
van de nay
vln
con cao.
+ Ve hanh vi
ciia
nguoi dan doi vai viec bao ve moi
tru5ng
tai gia
dinh
va cong dong. Ket qua dieu tra cho thay:
,,
Hut be phot tai nha ve sinh: 24,2%; don ve sinh tai khu vuc quanh nha:
0,6%; khai thong cong ranh gan nha: 5,2%; trong cay xanh quanh nha: 18,6%
Thoi quen vut rac
tir
cac tang cao xuong dat tai cac khu nha tap the: c6
3,6% cho la pho bien, 26,4% cho la thinh thoang, 19,8% cho la
hiim
khi va
50,2%
cho la khong c6.
Thoi quen do nuoc tu tren cao xuong

tai
cac nha cao tang: c6 2,7% cho
la pho
bien,
16,1% cho la thinh thoang, 25,2% cho la hiem khi va 29,6% cho la
khong CO.
Nhu vay, qua danh gia cua nguai dan va qua thuc te quan sat cua chung
toi
thi van
ton tai cac hanh vi vut rac, do nuoc tu tren cac tang cao xuong dat.
Day khong chi la nhung hanh vi gay 6 nhilm
moi
truang, ma con la cac hanh vi
thieu
van hoa a mot do thi.
Dilu
nay cang khong the chap nhan duac
a
mot
Thu do nhu Ha Noi. ,
:-
Thoi
quen vut rac ra
moi
noi: eo 9,9% cho la ph6 bien, 38,6% cho la
thinh thoang,
21,9%
cho la hiem
khi
va 29,6% cho la khong c6.

Thoi
quen trut rac xuong ao h6, song
ngoi,
cong ranh: c6 7,0% cho la
TAP
CHI'TAM
LV
HOC.
SO 10 (127), 10 - 2009
pho bien. 37,7% cho la thinh thoang, 18,0% cho la hiem khi va 37,3% cho la
khong CO.
Nhu vay, neu so voi dang hanh vi tren
(viit
rac, va d6 nuoc
tij
tren cao
xuong) thi hanh vi
viit
rac ra moi
nOi
va hanh vi trut rac xuong ao ho thuc hien
a muc do cao han. Neu so sanh
giija
4 dang hanh vi tren
thi
hanh vi vut rac ra
moi noi theo thoi quen va cho tien
loi
cua nguoi dan chiem ty le cao nhat.
Tai

phuong
Van
Phiic,
Ha Dong, Ha Noi
tinh
trang 6 nhilm moi truang
do cac ho det
lua
gay ra la kha
Ian.
Dieu dang noi la van de 6 nhilm nay xay ra
a tat ca 785 ho gia
dinh
lam
nghl
det lua. Trong qua
trinh
dilu tra cua Du an,
chiing toi da ghi duac
nhilu hinh
anh
vl
su thieu quan tam
ciia
cac ho gia dinh
det lua doi vai viec bao ve moi truang.
Anh 1:
Nuvc
thai vd cdc chat thai
tif

det vai
difOc
do xuong ngay
ao ho de chdy ra song Nhue
Tir ket qua khao sat tai
lang
nghe det Van Phiic, chiing toi di den mot so
nhan
xet
sau:
- Cac may det lua deu dupe dat trong nha
ciia
cac ho, sat ca noi nau an,
sinh hoat. Dilu nay tao nen tieng on
Ian,
bui khong
khi
anh
huong
den sue
khoc
cua con nguoi, mat an toan vl phong chay.
- Cac gia
dinh
det lua
diu
nhuom vai trong khu vuc gia
dinh,
khong eo
khu vuc, he thong

xii'
ly chat thai theo
qui
dinh. Duong nhu cac gia dinh khong
quan tam den viec
xii'
ly chat thai
tii'
nhuom, nau va det vai. Cac chat thai duac
TAP CHI
TAM
LY
HOC.
SO
10
(127).
10 - 2009
thai
noay
xuong ao ho va sau do ra song Nhue, gay nen
6
nhiem moi truang
nang.
Nha may det tai quan Ha Dong thuang xuyen do chat thai ra cac kenh
va song
ciia
Ha' Dong tao nen su 6 nhilm
Ian
vl nguon nuac,
6

nhilm khong
khi
trong nhilu nam nay. Theo
ngUOi
dan. day la mot nguyen nhan chinh
gay
ra
benh ung thu a day. Cung theo
nguai
dan. so nguai
mdc
va
chet vi
benh ung
thu
tai
khu
\'uc
nay cao.
chii
yeu a do
tu6i lao
dong.
Cac hanh
vi
d6 nuoc.
viit
rac ra moi noi, xuong ao ho, song ngoi, cong
ranh khong
chi

c6 a cac khu dan cu
ciia
ba phuang ma Du an da khao sat, ma
eon
xaiy
ra hau nhu a cac khu dan cu va cac
dilm
cong cong
ciia
Ha Noi, lam
mat
di
su van minh
ciia
Thu do.
Trong nhung nam gan day do do thi hoa cao,
toe
do xay dung
Ian
nen
cac chat
thai
ran
xay
dung xuat hien nhilu. 0
Thii
do Ha Noi trong thai gian
qua xuat hien mot hanh
\i
rat dang

len
an
la
d6 phe thai xay dung
bira
bai tren
duang quoc 16 va cac khu pho.
Diln
hinh la duang Lang - Hoa Lac, cac phe
thai do trom hang dem da chiem mot phan ion dien
tich ciia
duang, gay ach tac
giao
thong,
khi
troi
mua. dat da chay ra duang lam
bfin
duang. gay nguy hiem
cho cac phuang tien giao
thong,
nhat la xe may. Vao ngay he nang
thi
cat bui
boc len gay
6
nhilm moi truong. anh huong xau den sue khoe
ciia
nguai dan.
Hanh vi d6 trom phe thai ban dem con xay ra a nhilu duang pho, cac khu dan

cu
ciia
Ha Noi. No gay ra nhilu can tra giao
thong,
lam mat canh quan do thi.
Dilu dang noi la cac hanh vi do trom rac thai nay
o
duang quo'c
lo
va khu dan
cu
xaiy
ra thuang xuyen. lap lai lien tuc mang
tinh
thach
thiie
chinh
quyin
va du
luan.
Duoi
dav la mot so
hinh
anh vl
66
trom chat
thai
tai khu vuc Cong Vi, Ba
Dinh,
Ha

Noi.
Ji •-vW^i».«
"^V;»'*
-*. :H-f|Ti»
'r-r.
1
Anh 2: Cdnh
do'phe
lieu xdy
chtng
tren pho Phan
KeBinh,
Cong
Vi,
Ba Dinh,
Hd Noi, dem ngay 21/2/2009
TAP CHI
TAM
LV
HOC.
SO
10 (127). 10 - 2009
Ghi
chir.
Pho Phan Ke
Binh
la
nai
tiep
giap

vai tru
sd
Quan Uy, UBND quan Ba
Dinh,
noi
CO
tru so
ciia Tea
an nhan dan va Vien Kiem sat nhan dan quan Ba
Dinh,
Trung
tam
luu
tru Quo'c gia III, tap the mot so ca quan Trung uang.
Khu vuc do phe lieu chi each tru so Quan Uy, UBND quan Ba
Dinh tir
500m-700m."
Tu cac hanh vi do trom rac thai a Ha Noi hien nay cho thay:
- Cac hanh vi do chat thai a cac
du5ng
quoc 16 va a cac khu pho ciia cac
khu dan cu la hanh vi c6 y, thach
thiic
chinh
quyIn
dia phuang, cac ca quan
chii'c
nang va du luan xa hoi.
-
Chii the.ciia

cac hanh vi kh6ng eo
tinh
dao
diic
m6i truang nay hoan
toan y
thiic
duac rang viec lam
ciia
ho la sai trai, vi pham phap
luat,
gay
6
nhilm m6i truang, can tra giao th6ng, la nguyen nhan din
t6i
cac tai nan giao
th6ng, song ho
van
thuc hien cac viec lam sai trai ciia
minh.
Dilu nay cho thay
a ho
khong
c6 duac y thiic trach nhiem va y thiic
nghia
vu, kh6ng eo duac su
thiic tinh
ciia luong
tam doi
v6i

van de bao ve m6i
tru6ng.
- Viec lam tren cung cho thay su thieu trach nhiem, thieu quah tam. ciia
chinh
quyIn
va nhung nguoi quan ly m6i truang 6 dia phuang. Day la dilu kien
tot de cac hanh vi gay 6 nhilm m6i truong xuat hien va tai dien.
b. Ket qua dieu tra tai phu'dng Long Binh, thdnh pho Bien
Hod,
Dong
Nai cho thay tinh trang 6 nhilm m6i truong
eCing
kha nang.
- Day la phuang eo 80.000 dan, trong do c6 80% dan so thuang
trii
va
20%
la dan so tam
trii.
- Tai dia ban
ciia
phuang c6 3 khu c6ng nghiep
(Loteco,
Amata va Ho
Nai).
- Phuang
CO
1.000 ho nu6i heo voi 45.000 - 52.000 con heo,
gay
ra su 6

nhilm m6i truong rat
16n
do phan heo thai ra. Hien nay da di doi, ehuyen doi
nghl nu6i heo
ciia
mot so ho, song van con 334 ho nuoi heo, eon
gay
ra 6
nhilm
Ian
vl moi
trudng.
Neu den cac khu dan cu a day chiing ta thay miii
phan heo nong
nac,
nhat la khi trai nong nang.
- Phudng
CO
53 ho kinh doanh ve chai, phe lieu,
gay
ra 6 nhilm kha
Ian
cho moi truang.
- Phuang
CO
64 ho kinh doanh san xuat cac mat hang c6 nguy eo gay 6
nhilm nhu: ca khi, han, may mac, nhuom, det len, ban ga, son han, xi ma, san
xuat do moc dan
diing
- Hien phuang

mdi
thu gom duoc 80% chat thai sinh hoat, con 20% thai
xuong suoi,
lach ciia
cac khu dan cu, gay 6 nhilm m6i truong.
TAP CHI TAM
LV
HOC.
SO
10 (127), 10 - 2009
c. Dot phd
ricng
vd viec huy hogi moi
trKdng
a nuoc ta
Tai cac khu vuc
miln niii
nuac ta,
rirng
- nguon tai nguyen
qui
gia va
quan trong doi vai viec bao ve moi truang da va dang bi huy hoai nghiem
trong.
- Trong nhung thap ky cuoi cua the ky XX,
rCrng
nuac ta bi tan pha
nghiem trong. Neu nam 1945, do che phu rung cua nuac ta la
43%,
thi

den nam
1976 eon 33%, den nam 1990 eon 26% va den nam 1995 eon
19,5%.
Tinh
trung binh hang nam c6 30.000 ha
rii'ng
bi tan pha va
tu'
20.000 ha den 30.000
ha
rirng
bi chay (Theo Bao cao
ciia
Ngan hang the
gidi,
Ngan hang phat trien A
chau,
Chuong trinh
phat trien
ciia
Lien hop quoc, 2000). Trong giai doan
tijt
1996 - 1999 tai cac
vimg niii
Viet Nam,
binh
quan hang nam c6 khoang 24.000
ha rirng bi chat pha, trong do mot phan de canh tac
nuong
rSy.

Den
giCra
thap
nien 1990 Viet Nam chi eon lai 9 trieu ha
rCrng,
che phii 27,7% dien
tich
mien
niii,
trong khi do dien
tich
che
phii
cho phep la 33,2% (Vii Quang Dinh, 2001).
Theo thong ke cua cac So N6ng nghiep va phat trien nong thon cac tinh
Tay Nguyen
thi
dien tich riing bi mat la kha nhilu: tai tinh Kon Turn tii nam
1983 - 1994 la 13.176 ha, binh quan 1.300 ha/nam, trong do 69% dot rirng de
tr6ng trot. Tai tinh Gia Lai, tir nam 1987 - 1997 dien tich rung giam
tir
881.500
ha xuong con 705.100 ha,
binh
quan m6i nam mat
18.000
ha. Dien tich rirng bi
dot de lam nuong
rSy
la 9.438 ha (tu 1993 - 1997). Tai tinh

Dae
Lac, dien
tich
rung tu nhien giam
tir
1.259.400
ha nam 1982 xuong con
1.205.400
ha nam
1995,
trong do rirng bi pha de canh tac lam nuong
ray
hang nam xap xi 3.000
ha.
2.
Cac hanh vi ling
xu
voi moi
trircmg
khong mang tinh dao
diic o
cap doanh nghiep, cac to ehue
Khi
chiing ta ehuyen doi sang eo che thi truang va hoi nhap quoc te da
tao ra su phat trien manh me kinh te - xa hoi
ciia
dat nuac. Su phat trien kinh te,
toe do d6 thi hoa da keo theo nhung hau qua vl 6 nhilm m6i truang do chiing
ta
khai

thae va
sii
dung chua hap ly cac nguon tai nguyen, chua
chii
trong den
muc tieu phat trien
bin
virng. Mat khac, tai mot so khu eong nghiep, do
sir
dung cac
thiet
bi e6ng nghe cu, lac hau cung la nguyen nhan dan
tdi"
o' nhilm
moi
trudng.
Theo Bao cao cua Ngan hang The
giai
(WB), Ngan hang phat
tri^n
chau
A (ADB), Chuong trinh phat trien Lien hap quoc (UNDP nam 2000)
thi
82%
nha may 6 nhiem nhat nam trong cac khu dan cu, 90% so nha may xay dung
truoc
nam
1995
kh6ng eo phuang tien xu ly nuac thai.
r.'

r^^^''.S^\}''^l
^l""
''''' ^^^ ^^" '^"^ '^^ "ha
may hoa cha't
Bdc
Giang,
Due
Giang
(Ha
Noi)
da
bi
6 nhiem nang han cac khu khac
tii
10 - 20
Ian.
TAP CHI'TAM
LY
HOC.
SO 10 (127), 10 - 2009
Hoat dong cua cac khu cong nghiep thai ra chat thai lam 6 nhilm m6i
trudng
do thi va ngu6n nuac. Chang han, khu c6ng nghiep Nam Dinh hang nam
thai ra khoang 5 trieu m3 nuoc thai,
chiia hon
1500 tan can ba
hiiu
ca, 64 tan
chat tay
riia,

60 tan dau mo, 8 tan kim
loai
nang, gan 3 tan
kilm
va cac cha't
doc khac (Bao cao
ciia
Bo Ke hoach dau tu va Chuong trinh phat trien Lien hap
quoc (1997)).
Theo bao cao
ciia
So Tai nguyen va Moi truang tinh Dong Nai nam
2008
thi
tai Dong Nai c6 22 khu eong nghiep da di vao hoat dong, nhung chi c6
11
khu c6ng nghiep dau tu xay dung he thong nu6c thai tap trung, con
11
khu
cong nghiep
chu'a
dau tu xdy
difng
he thong
xi(
ly
mfdc
thai tap trung la "Ho
Nai,
Song May, Nhan Trach 5, Det may Nhan trach (Vinatex Tan Tao), Dinh

Quan, Thanh
Phii,
Bau Xeo, 6ng Keo, Xuan Loe, Nhan Trach 2 - Loc Khang,
Agtex Long Binh. Doi vai cac doanh nghiep da eo he thong xu ly nuoc thai
thi
miic
do 6 nhilm
ciia
nuac thai da qua
xii'
ly vSn eon cao. Mot so khu e6ng
nghiep la diem nong vl 6 nhilm m6i truong la khu e6ng nghiep S6ng May, Ho
Nai.
'
M6i nam So Tai nguyen va M6i truong
ehi
kiem tra duoc 200 doanh
nghiep vl van
dl
xu ly nuac thai va ve sinh m6i truang, con 600 doanh nghiep
chua duoc kiem tra. Nhu vay, ca quan quan ly Nha nuoc ehi kiem tra duoc 25%
ca so san xuat vl van dl
m6i
truong, con la 75% doanh nghiep chua duac kiem
tra giam sat ve van dl m6i truong.
Hien nay tinh chua dau tu
xii'
ly bai chat thai va chat thai ran. Hien
thanh pho Bien Hoa c6 4 bai rac
thi

chi c6 1 bai rac duoc dau tu xu ly va di vao
hoat dong, con 3 bai rac chua duoc xu ly. M6i bai rac eo dien tich
tir
30 - 100
ha.'
Trong thanh pho moi
xii
ly duoc 75% va n6ng th6n moi xu ly duac 40%
- 65% rac thai hang ngay. Nhu vay, con mot luong rac thai dang ke chua duac
xii'
ly, gay ra 6 nhilm moi truang.
Mot so lang nghl gay 6 nhilm m6i truang nang.
O
lang nghl che bien
g6 Tan Hoa, phuang Tan Hoa, TP Bien Hoa
v6i
350 ho ca the, 29 doanh
nghiep; eong nghiep che bien va nganh nghl n6ng th6n
ciia
Dong Nai c6 tren
4000 CO so che bien luong thuc, thuc pham thu
hiit
khoang 31.000 lao dong
cung la nhung diem
gay
6 nhilm m6i truong, anh huong xau den
siie
khoe cua
nguoi dan.
Tai Dong Nai, hanh vi xa nuoc thai ra song Thi Vai cua Cong ty Vedan

la mot dien
hinh eiia
hanh vi ung xu v6i m6i truong kh6ng mang tinh dao
diic.
Day la c6ng ty hoat dong a khu c6ng nghiep Go Dau, Dong Nai. Theo tinh
toan, hang thang c6ng ty nay xa ra
ho'n
45.000 m3 nuoc thai ra song Thi Vai.
Dilu dang noi la hanh vi nay duoc thuc hien mot each c6 chu y, tinh vi va lien
TAP CHI TAM
LV
HOC.
So
10 (127), 10-2009 7
,uc 14 nam
Uen
den khi bi phat
hien
thang 9/2008 Hanh
d6ng
nay cua cong ty
Vedan
dfanh htrong
nghiem trong den
sfc
khoe, kmh te va l,nh than cua
ngtrai
dan song tai khu vuc nay.
Hanh d6ng xa nuoc
thai

ra song h6 cua cac cong ty va ca sa san xuat,
cac
lane nehl
kh6ng chi eo
6
D6ng Nai ma c6 tai nhilu nai a
nu6c Xa
0 tren
d^pMn^ief
lang ngll
det lua Van Phuc, Ha D6ng, Ha
N6i
la mot dan
ch^ng.
Tai Hai Phong, thang 12/2008 Phong canh sat
moi
truang thanh pho da
phat
hien
6 ca so san xuat
thai
nuac ra s6ng Lach Tray. Do la cac ca sa: Cong
ty thuang mai Dung Thanh (san xuat
gmy),
Cong ty TNHH thuang
mai
thuy
san
Hai
D6ng, C6ng ty TNHH Hai Thanh, ca sa san xuat Yen Hong

Cac lang nghl che bien n6ng san
ciia
ba xa: Minh Khai, Cat Que,
Duong
Lilu ciia
huyen
Hoai
Diic,
Ha N6i la nhiing
dilm
6 nhiem
moi tru5ng
16n Chi
tinh rieng
xa Minh
Khai
eo 700 ho - 800 ho che
bien
nong san (bot
san dong
riing,
eh6i dot)
m6i
ngay thai ra 2,5 tan rac
thai
cong nghiep.
Moi
ho
gia'dinh thai
ra 20 m3 can ba/ngay. Ca he thong thoat nu6c cua xa

phai tiep
nhan 2.000 m3 nu6e
thai/ngay
vao
thai diem thai
vu. Toan bo so
nude thai
nay
kh6ng duac xu ly do ra kenh T5 (kenh tu6i
nu6c ciia
huyen va do ra song Day.
Tai xa Duang Lilu, c6 300 ho lam nghl,
m6i
ngay che bien
tii
70 - 80 tan san,
dong
riing
cac loai, eo ngay len hang tram tan. M6i ngay m6i ho gia
dinh
nay
thai ra tu 40 - 50
m3
chat thai. Chat va nuac thai do ra kenh T2 cua tap the. Xa
Cat Que eo 240 ho che bien n6ng san.
M6i
ngay m6i ho thai ra
tiT
15 - 20 m3
chat thai. Cac chat thai nay u dong, boc

miii
gay 6 nhilm nguon nu6c va khong
khi
ciia
cac xa.
Xet
tir goe
do
ciia
dao
diic
moi truang chiing ta thay nhung hanh vi gay
6 nhilm m6i tru5ng tren the hien a nhung khia canh sau:
a. Nhan
thi'cc
cua nguoi ddn vd cdc to chuc con nhieu han che
- Nhan thiic vl van dl m6i truong: Ket qua khao sat 772 nguai
ciia
mot
so dan toe ban dia a tinh Dae
Lk
(Ba na, Gia rai,
E
de, Mnong, Cho, Ma) ciia
Ha Huu
Binh
nam 2005 trong khu6n kho cua mot dl tai cap
Bp
cho thay c6
28,5%

so nguoi dupe hoi kh6ng quan tam den va cung khong biet nguon
nu6c
sinh hoat
ciia
minh hang ngay c6 6 nhilm hay kh6ng 6 nhilm. Trong do ty le
cao nhat la dan toe Gia rai (35,9%), dan toe
E
de (35,7%) va dan tpc Ba na
(31,6%).
Co 14,7% s6' nguai dupe hoi cho rang ho khong biet vl cac nguyen
nhan gay 6 nhilm nguon nuac
ciia
khu vuc
minh
sinh song. Chinh do ngu5i
dan kh6ng quan tam, kh6ng biet vl su 6 nhilm nguon nuac va nguyen nhan
gay 6 nhilm nguon nuac, nen viec dien ra cac hanh vi gay 6 nhilm moi
tru5ng
la hien nhien. Co nhilu hanh vi dan den 6 nhilm nguon nu6c nhu nuoi gia
sue
tha rong, phan gia
siic triit
xuong nguon nuac, pha rirng, dot nuang, t6
chiic
cac
nghi
11
bo ma an uong nhilu ngay
ciing gay
ra 6 nhilm moi

tructng
16n.
8 TAP
CHI'TAM
LY
HOC.
SO 10 (127), 10 - 2009
- Nguoi dan, cac t6
ehiie
kh6ng biet va khong hieu vl van dl dao
diic
m6i truong. Nhu da trinh bay 6 tren cac can bp m6i truang, cac doanh nghiep
va nguai dan
dupe hoi dIu
kh6ng
biet
gi vl dao diic m6i truang. Khi trong suy
nghl
ciia
ca nhan kh6ng hien dien van dl dao
diic
m6i truang thi kho c6
thi
c6
nhirng hanh vi mang tinh dao
diic
doi vai m6i truang.
- Co mot khia canh khac
ciia
nhan thiic vl m6i truong la hp y thiic dupe

hau qua
ciia
hanh vi cua
minh,
song
van gay
6 nhilm m6i truong. Qua ket qua
dilu tra ciia Du an cho thay hp hieu xa nuac ra s6ng, chat pha rirng
din
den
nhung hau qua xau song vSn lam
vi
cupe song muu sinh, vi
Ipi
ich ca nhan
ciia
minh va gia
dinh
minh.
b. Hdnh vi khong mang tinh dao
due
moi
trudng nliieu klii Id
nhiing
hdnh vi co
chii
dich trong viec huy
hogi
moi trUdng
Khi phan tich nhung hanh vi huy hoai m6i truong a tren nhu: hanh vi

ciia C6ng ty Vedan, cac c6ng ty khac tai cac khu e6ng nghiep, cua cac lang
nghl
truyin
thong tao ra
sir
6 nhilm nguon nuoc, hanh vi do trom rac thai
tren cac duang pho Ha Noi la nhiing hanh vi mang tinh chat c6 y. Chu the
hanh vi biet rat ro hau qua
ciia
viec minh lam va lam nhu vay la vi pham cac
qui dinh phap luat vl bao ve m6i truang, song ho van thuc hien. Dilu dang noi
la hanh vi nay dupe thuc hien nhilu Lin (C6ng ty Vedan tai chat thai ra s6ng
Thi Vai lien tuc 14 nam nay, hanh vi do chat thai trom dien ra lien tuc va nhilu
khi mang tinh
cPng
khai ), hanh vi gay 6 nhilm m6i truang
ciia
nha may dong
tau Hyundai - Vinasin la viec lam c6 he thong va eo chu dich ro rang
Qua cac hanh vi nay chiing ta thay cac
chii
the hanh vi nhu cac to chuc,
ca nhan tren khong
lie tuy
thuc duoc trdch
nliiem
vd
nghia
vu cua minh doi vai
cong dong vd xd hoi. Luang tam ho khong he bi can

vi'tt,
ddy v6 khi viec lam
ciia hp
gay
ra nhirng hau qua khiing khiep doi voi
siic
khoe mpi nguai, den
sir
phat trien kinh te cua nhilu gia dinh, dan den nhiing tai nan giao th6ng that
dang tiee
r. Su buong long vd thieu trdch nhiem cua chinh c/uyen vd cdc ca
c/uan
quan ly moi trUdng a dia phuong
Dao
diic
m6i truong truoc het la cac chuan muc vl m6i truang doi hoi
cac ca nhan, to
chiic
va cong dong phai thuc hien va thuc hien mot each tu giac.
De cac chuan muc nay dupe thuc hien doi hoi nhirng nguoi c6 trach nhiem nhu:
cac CO quan quan ly m6i truang va chinh
quyIn
tai dia phuang
phai
kiem tra,
giam sat va
xii
phat. Neu nhung nguoi c6 trach nhiem kh6ng thuc hien dupe
ehiic
nang nay thi viec xaiy ra cac hanh vi kh6ng mang tinh dao

diic
m6i truong
la dieu gan nhu tat yeu. Chiing ta
thii
hoi C6ng ty Vedan lien tuc xa nuoc
thai
ra song Thi Vai trong 14 nam
v6i
mot so lu'png
Ion
nhu vay thi tai sao chinh
quyIn
va nhung can bp m6i truang lai khong biet. Trong
thdi
gian do nhilu
TAP CHI
TAM
LV
HOC.
SO
10 (127), 10 - 2009
nguai dan va du luan da len tieng. song
van
khong ai giai quyet. Hanh vi do
tr6m chat
thai
ra duang pho a Ha
Npi thi
nguai dan a day ai cung
biet.

phan
doi.
chinh
quyIn
cung
biet
nhung khong c6 xU ly
gi.
Hanh dong dot, chat pha
rung la viec
\im
ma ai trong khu
\ixc
cung eo the thay
Truoc nhung hanh dong tren, nhilu khi du luan nghi ngd ve
sir
dung
tiing.
bao che cua nhirng nguai c6 trach nhiem doi
v6i
cac hanh vi nay.
d. Du
ludn
xd hoi khong thuc hien duac chuc nang giao
due
dieu
clunh
xd hoi
ciia
minh trong viec bao ve moi truang

Du luan xa
hpi
la mot c6ng cu quan trong trong giao due va dilu chinh
hanh vi
ciia
eon nguai va cong dong
nguoi.
Trong nhirng nam gan day, chiing
ta noi nhilu den
vai
tro
ciia
du luan xa hpi. Du luan xa hpi hien nay khong con
thuc hien dupe
ehiie
nang dinh huong va dilu chinh hanh vi cua con nguai nhu
nhirng nam truoc day va nhu trong xa hpi cii. trong do c6
ITnh
\TIC
bao ve m6i
truang. Nguai ta c6
thi
nhin thay hanh
\i viit
rac bua
bai.
d6 chat thai ra
duofng,
xuong s6ng ngoi. song kh6ng phan doi
\'l

sp bi tra
thii
hay c6 nhiing hanh vi
phan d6i
(chiii
mang. hay eo the diing bao
luc ciia
nguai
gay
ra hanh vi 6 nhiem
moi
truang;
Khi
du luan xa
hpi
kh6ng len tieng va kh6ng thuc hien cac ehiie nang
cua
minh thi
cac hanh
vi vi
pham cac chuan muc
moi
truang eo dilu kien phat
triln.
Chu
thi ciia
cac hanh vi gay 6 nhilm
m6i
truang cho rang hp eo
thi

thuc
hien dupe hanh vi cua minh (nhilu khi hp
hilu
la hanh vi cua
minh
eo
thi
duoc
cong dong chap nhan).
Trai
lai,
khi
du luan xa
hpi
len tieng
thi
ca nhan. t6
ehiic
se phai xem xet
lai hanh
\'i ciia minh
doi
\-di m6i
truang. Neu hanh \i 66 chua thuc hien
thi
chu
thi
phai suy
nghl
lai va quyet dinh c6 nen thuc

hien
hanh vi kh6ng. Neu hanh
vi da thuc hien
thi chii thi
c6
thi
se dilu chinh de thay d6i hanh vi cua
minh.
Xa hpi
ciia
chiing ta ngay nay tao nhilu dilu
kien
cho ca nhan khang
dinh ban than. Song doi
\ai
nhilu
nguoi
duang nhu
lai Ipi
dung su khing dinh
ca nhan dl thuc hien cac hanh vi lech chuan.
coi
thuang eong dong, chi
nghl
den
Ipi
ich ca nhan. ma xem nhe
Ipi
ich cua
nsuoi

khac.
10 TAP CHI TAM Lt
HOC.
So' 10 (127). 10 - 2009