Bồi dưỡng cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện lăk, tỉnh đăk lăk

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
……………/…………….
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
……………/…………….

BỘ NỘI VỤ
..…./……
BỘ NỘI VỤ
..…./……

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
TRẦN VĂN HÀO
TRẦN VĂN HÀO

TÊN ĐỀ TÀI LUẬN VĂN
CHẤT LƢỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CHÍNH
QUYỀN CẤP XÃ RÊN ĐỊA BÀ H YỆ KRƠNG PẮC ,
TỈNH ĐẮK LẮK
CHẤT LƢỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỢ CHỦ
CHỐT CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ TRÊN ĐỊA
BÀN HUYỆN KRÔNG PẮC , TỈNH ĐẮK LẮK
TÊN

ĐỀ TÀI

LUẬN VĂN

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG

ĐẮK LẮK - 2017


BỘ NỘI VỤ
..…./……

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
……………/…………….

ĐẮK LẮK - 2017

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
BỘ NỘI VỤ
..…./……

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
……………/…………….

TRẦN VĂN HÀO

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
TÊN ĐỀ TÀI LUẬN VĂN
TRẦN VĂN HÀO
CHẤT LƢỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỢ CHỦ
CHỐT CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ TRÊN ĐỊA
BÀN HUYỆN KRƠNG PẮC , TỈNH ĐẮK LẮK

TÊN ĐỀ TÀI LUẬN VĂN

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG
CHẤT LƢỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CHÍNH
QUYỀN CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KRƠNG PẮC
, TỈNH ĐẮK LẮK

Chuyên ngành: Quản lý công

LUẬN VĂN MãTHẠCsố: 60340403SỸQUẢN LÝ CÔNG

HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TIẾN SỸ NGUYỄN THÀNH DŨNG

Chuyên ngành: Quản lý công
Mã số: 60340403
ĐẮK LẮK - 2017
ii


LỜI CÁM ƠN
Với tình cảm trân trọng nhất, tác giả luận văn xin gửi lời cám ơn chân
thành và sâu sắc tới TS. Nguyễn Thành Dũng–Tỉnh ủy viên, Bí thư Huyện ủy
huyện Krơng Pắc đã tận tình Hướng dẫn, giúp đỡ tác giả trong q trình thực
hiện và hồn thành luận văn Cao học Quản lý công: “chất lượng đội ngũ cán
bộ chủ chốt chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk
Lắk”.
Xin trân trọng cám ơn Ban Giám đốc, các thầy giáo, cô giáo của Học
viện hành chính đã tận tình, chu đáo trong q trình tham gia giảng dạy và
truyền đạt kiến thức cho tác giả. Xin được bày tỏ lời cám ơn chân thành đến
tồn thể cán bộ, cơng chức, viên chức của Học viện Hành chính phân viện
khu vực Tây Nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi nhất cho tác giả trong thời
gian học tập, nghiên cứu và hồn thành chương trình cao học cũng như hoàn

thành luận văn này.
Xin được gửi lời cám ơn chân thành đến Lãnh đạo Ban Tổ chức Huyện
ủy, phịng Nội vụ huyện Krơng Pắc, Tỉnh Đắk Lắk. Các xã trong địa bàn
huyện Krông Pắc tỉnh Đăc Lăc, mà tác giả đến khảo sát, lấy số liệu cho việc
hồn thành luận văn này.
Kính mong nhận được sự góp ý của quý thầy giáo, cô giáo, đồng
nghiệp và các học viên cao học – Học viện Hành chính và quý bạn đọc để
luận văn này hoàn thiện và hữu ích hơn
Xin trân trọng cảm ơn!

iii


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn Cao học Quản lý công “chất lượng
đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Krơng Pắc,
tỉnh Đắk Lắk”. là cơng trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi.
Các số liệu và thông tin được sử dụng trong luận văn này có xuất xứ rõ
ràng và kết quả nghiên cứu là do quá trình lao động trung thực của bản thân
tơi.
Tơi xin chịu hồn tồn trách nhiệm trước pháp Luật và Lãnh đạo Học
viện Hành chính về luận văn cao học này.
Tác giả
Trần Văn Hào

iv


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU..................................................................................................................................................3

1. Tính cấp thiết của đề tài.............................................................................................................3
2. Tình hình nghiên cứu của luận văn.....................................................................................5
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn..............................................................7
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn..........................................................7
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn.............................8
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn.......................................................................8
7. Kết cấu của luận văn....................................................................................................................9
Chƣơng 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƢỢNG ĐỘI
NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ................................................10
1.1. Những vấn đề chung về cán bộ và đội ngũ cán bộ................................................10
1.2. Chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã...............................................................18
1.3. Tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền
cấp xã.....................................................................................................................................................................25
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ
CHỦ CHỐT CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN
KRÔNG PẮC, TỈNH ĐẮK LẮK HIỆN NAY.......................................................................32
2.1. Khái quát chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội......................................32
2.2. Thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã . 42
Chƣơng 3: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO
CHẤT LƢỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CHÍNH QUYỀN CẤP
XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KRÔNG PẮC, TỈNH ĐẮK LẮK............................64
3.1. Phương hướng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt chính
quyền cấp xã trên địa bàn huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk.................................................64
3.2. Những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ
chủ chốt chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk..............69
Kết luận đề tài luận văn...................................................................................................................94
Phụ lục........................................................................................................................................................96
Danh mục tài liệu tham khảo........................................................................................................104

1

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
HĐND: Hội đồng nhân dân
UBND: Ủy ban nhân dân
CBCC: Cán bộ công chức
TBXH: Thương binh xã hội
CTQG: Chính trị quốc gia
Nxb: Nhà xuất bản
BNV: Bộ nội vụ
CP: Chính phủ
CNH: Cơng nghiệp hóa
HĐH: Hiện đại hóa
TCCSĐ: Tổ chức cơ sở Đảng

2


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cán bộ và công tác cán bộ là một trong những vấn đề quan trọng hàng
đầu, là khâu then chốt trong toàn bộ hoạt động của Đảng, Nhà nước và các
đồn thể chính trị, xã hội, có tính chất quyết định đối với sự thành công hay
thất bại của cách mạng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: Cán bộ là cái gốc của mọi việc;
Công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém. Thấm nhuần tư
tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, kể từ khi ra đời đến na y, trong suốt 86 năm
xây dựng và phát triển, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn coi công tác cán bộ là
một trong những vấn đề có tầm quan trọng chiến lược đối với toàn bộ sự
nghiệp cách mạng. Cùng với q trình đổi mới tồn diện đất nước, việc xây

dựng, phát triển và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ cơng chức mà nịng cốt
là đội ngũ cán bộ chủ chốt của các ngành, các cấp và cơ sở là một trong
những trọng tâm trong hoạt động điều hành của Nhà nước ta. Đồng thời là
một trong những nội dung quan trọng của công cuộc cải cách nền hành chính
nước nhà.
Tuy vậy, từ thực tiễn cơng tác, qua nhiều Đại hội Đảng toàn quốc, Đảng
ta cũng đã thẳng thắn chỉ ra những hạn chế của đội ngũ cán bộ các cấp. Thực
trạng đội ngũ cán bộ vừa thừa, vừa thiếu, chất lượng nhìn chung chưa đáp
ứng yêu cầu sự nghiệp đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập
kinh tế Quốc tế như hiện nay; những vụ việc tiêu cực, tham nhũng của một số
ít cán bộ, đặc biệt là cán bộ chủ chốt thì trong nhiều nguyên nhân có nguyên
nhân về chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền chưa được quan tâm
đúng mức.
Hệ thống chính trị và cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã có vai trị rất
quan trọng trong việc tổ chức và vận động nhân dân thực hiện đường lối,

3


chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Đây là cấp hành chính có quan
hệ trực tiếp, gắn bó mật thiết với người dân, là mắt xích, cầu nối giữa Nhà
nước với nhân dân. Để đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà
nước đến với nhân dân và trở thành hành động của nhân dân thì phải từng
bước xây dựng được đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã vững mạnh về trình
độ, năng lực, trong sáng về phẩm chất đạo đức, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của
chính quyền cơ sở cấp xã, phường, thị trấn trong giai đoạn hiện nay.
Thực tế cho thấy, đội ngũ cán bộ cơng chức nói chung, cán bộ chủ chốt
chính quyền cấp xã nói riêng ln được Đảng và Nhà nước quan tâm và có sự
trưởng thành, đáp ứng với nhiệm vụ chính trị, góp phần củng cố lịng tin của
quần chúng nhân dân vào sự nghiệp cách mạng và vai trò lãnh đạo của Đảng,

sự điều hành của Nhà nước. Tuy nhiên, cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã
vẫn còn bộc lộ những hạn chế cả về số lượng, chất lượng, cơ cấu và phẩm
chất đạo đức, chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu và nhiệm vụ trong tình hình
mới. Vì vậy, việc xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã có đủ
phẩm chất, năng lực đáp ứng tốt mọi yêu cầu nhiệm vụ được giao là rất cần
thiết.
Thực hiện các chủ trương, Nghị quyết của Đảng về cán bộ và công tác
cán bộ, huyện đã tổ chức quán triệt và cụ thể hóa thành những Nghị quyết,
chương trình, kế hoạch cụ thể để chỉ đạo xây dựng đội ngũ cán bộ ở địa
phương, nhất là đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã, phù hợp với điều
kiện thực tiễn. Vì vậy, công tác cán bộ và chất lượng đội ngũ cán bộ nói
chung, đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã nói riêng trong thời gian
qua đã đạt được nhiều kết quả tích cực . Đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền
cấp xã đã thể hiện được sự vững vàng về bản lĩnh chính trị, giữ gìn và phát
huy truyền thống cách mạng; trình độ kiến thức và năng lực thực tiễn được

4


cập nhật và từng bước được nâng cao, hoàn thành mọi nhiệm vụ mà Đảng,
Nhà nước và nhân dân giao phó.
Tuy nhiên, hiện nay kinh tế - xã hội của huyện vẫn cịn kém phát triển;
tình hình an ninh - chính trị có nhiều phức tạp bởi các thế lực thù địch thường
xuyên lợi dụng các vấn đề dân tộc, tơn giáo, đời sống khó khăn, trình độ kinh
tế và dân trí thấp của đồng bào các dân tộc thiểu số để thực hiện chiến lược
“diễn biến hịa bình”, “bạo loạn lật đổ” gây mất ổn định chính trị - xã hội.
Mặc khác, chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã của huyện
hiện nay cịn nhiều hạn chế và bất cập. Trình độ học vấn, chuyên mơn nghiệp
vụ, quản lý nhà nước, trình độ lý luận chính trị vẫn cịn thấp. Năng lực tổ
chức thực tiễn, giải quyết các sự vụ còn hạn chế, khả năng làm việc độc lập,

sáng tạo, hiệu quả cịn thấp. Nhìn chung, chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt
chính quyền cấp xã chưa thật sự ngang tầm với yêu cầu, nhiệm vụ mới.
Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề trên, tác giả đã nhận thấy,
việc tiến hành nghiên cứu luận văn về “Chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt
chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Krơng Pắk, tỉnh Đắk Lắk” là rất
thiết thực, vừa có tính cơ bản, lâu dài, vừa có tính cấp thiết cho sự phát triển
của huyện hiện nay.
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài
Vấn đề chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã và nâng cao chất
lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã nói chung là một trong những nội
dung quan trọng, và đã được các nhà nghiên cứu khoa học xã hội và các nhà
hoạt động chính trị quan tâm dưới nhiều góc độ khác nhau. Trong số đó, có
một vài cơng trình điển hình có liên quan đã được công bố như:
- Phạm Hồng Thái (2006), Công vụ, công chức nhà nước, Nxb. Tư pháp
Hà Nội. Tài liệu đã cung cấp những lý luận cơ bản về công vụ, công chức nhà
nước, đồng thời đã đánh giá thực trạng hiệu quả công vụ nhà nước hiện nay.

5


Tuy nhiên, hiệu quả công vụ các cấp khác nhau thì tác giả chưa chỉ rõ sự khác
biệt nào.
- Hồ Bá Thâm (1995), "Nâng cao năng lực tư duy của đội ngũ cán bộ
lãnh đạo chủ chốt cấp xã hiện nay" , Nxb CTQG, Hà Nội. Tác giả đã chỉ ra
một số thực trạng về năng lực tư duy của cán bộ cấp xã hiện nay và yêu cầu
cấp thiết, cùng giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ cấp xã. Tuy nhiên để
ứng dụng vào từng địa phương cụ thể thì vấn cịn gặp một số khó khăn nhất
định.
- Luận án tiến sĩ: “Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã vùng nông
thôn đồng bằng sông Cửu Long hiện nay” của Phạm Công Khâm, năm 2000;

- Luận án tiến sĩ: "Xác định cơ cấu và tiêu chuẩn cán bộ lãnh đạo chủ
chốt cấp cơ sở (xã, phường, thị trấn)" của Phan Văn Tích;
- Luận án tiến sĩ: "Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện Phú
Bình, tỉnh Thái Nguyên trong giai đoạn hiện nay" của Nguyễn Căn Côi, năm
2000;
- Một số luận văn thạc sĩ, như:
+ “Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện Phú Bình, tỉnh
Thái Nguyên trong giai đoạn hiện nay, năm 2002”;
+ “Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện Phụng
Hiệp, tỉnh Hậu Giang trong giai đoạn hiện nay, năm 2010”;
Cùng một số luận văn Thạc sỹ, Tiến sỹ thuộc Học viện chính trị - Hành
chính Quốc gia Hồ Chí Minh viết về cán bộ và công tác cán bộ; Bên cạnh đó
cịn có rất nhiều bài báo, tạp chí, sách tham khảo nói về xây dựng đội ngũ cán
bộ trong giai đoạn hiện nay được đăng tải trên các phương tiện thơng tin đại
chúng.
Các cơng trình nghiên cứu trên cho thấy, việc nghiên cứu về đội ngũ cán
bộ nói chung và đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã được nhiều tác

6


giả đề cập đến, tuy nhiên vấn đề chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt chính
quyền cấp xã trên địa bàn huyện Krơng Pắk, tỉnh Đắk Lắk chưa có tác giả nào
nghiên cứu. Vì vậy, tiếp thu có chọn lọc kết quả nghiên cứu của các cơng
trình nói trên, tác giả đi sâu nghiên cứu “Chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt
chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Krơng Pắk, tỉnh Đắk Lắk”.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
3.1. Mục đích nghiên cứu
Làm rõ những vấn đề cơ bản về lý luận chất lượng đội ngũ cán bộ chủ
chốt chính quyền cấp xã; qua đó đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ cán

bộ chủ chốt chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk;
đề xuất những giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt
chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Krơng Pắk, tỉnh Đắk Lắk hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Khái quát hóa hệ thống lý luận cơ bản về chất lượng đội ngũ cán bộ chủ
chốt chính quyền cấp xã; phân tích và làm rõ một số quan niệm, phạm trù liên
quan đến đề tài luận văn.
- Phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt chính
quyền cấp xã trên địa bàn huyện Krơng Pắk, tỉnh Đắk Lắk hiện nay và xác
định nguyên nhân.
- Đề xuất phương hướng và những giải pháp, nâng cao chất lượng đội
ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Krông Pắk, tỉnh
Đắk Lắk hiện nay.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu về chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền
cấp xã trên địa bàn huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk; với đối tượng cụ thể là:
chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã (gồm các chức danh:

7


Chủ tịch, phó chủ tịch Hội đồng nhân dân; Chủ tịch, phó chủ tịch Uỷ ban
nhân dân xã.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về thời gian: Nghiên cứu thực trạng chất lượng đội ngũ cán bợ chủ chốt
chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Krông Pắc từ năm 2010 đến nay.
- Về không gian : Nghiên cứu trên địa bàn huyện

Krông Pắc, tỉnh Đắk

Lắk.
- Về khách thể: Luận văn tập trung nghiên cứu các chức danh chủ chốt
chính quyền, gồm: Chủ tịch, phó chủ tịch HĐND; Chủ tịch, Phó chủ tịch
UBND xã trên địa bàn huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu của đề tài
- Nghiên cứu lý thuyết: Luận văn được thực hiện trên cơ sở vận dụng
phương pháp nghiên cứu luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh về cơng tác cán bộ nói chung, chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt chính
quyền cấp xã nói riêng và có sự kế thừa, chọn lọc kết quả các cơng trình
nghiên cứu trước.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Sử dụng phương pháp phân tích
tổng hợp tài liệu thứ cấp, phương pháp thống kê, phương pháp đối chiếu so
sánh; phương pháp xin ý kiến chuyên gia và tổng kết kinh nghiệm thực tiễn.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
6.1. Ý nghĩa lý luận
Làm rõ đặc điểm cấp xã và đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã
trên địa bàn huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk hiện nay.
Nêu ra quan niệm về chất lượng cán bộ chủ chốt và chất lượng đội ngũ
cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã; xác định tiêu chí đánh giá chất lượng đội
ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã trên đia bàn.

8


Đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán
bộ chủ chốt chính quyền cấp xã trong giai đoạn hiện nay.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Phân tích và chỉ ra những nguyên nhân hạn chế của chất lượng đội ngũ
cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã; đồng thời có thể làm tài liệu tham khảo

cho các nhà quản lý xã, phường, thị trấn trong tổ chức chỉ đạo thực hiện nâng
cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã hiện nay.
7. Kết cấu của luận văn
Luận văn gồm: Mở đầu, 3 chương, 7 tiết, kết luận, phụ lục, danh mục tài
liệu tham khảo. Nội dung chính của luận văn gồm 03 chương:
Chương 1. Một số vấn đề lý luận về chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt
chính quyền cấp xã.
Chương 2. Thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền
cấp xã trên địa bàn huyện, tỉnh Đăk Lăk.
Chương 3. Phương hướng và giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán
bộ chủ chốt chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện, tỉnh Đăk Lăk.

9


Chƣơng 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƢỢNG ĐỘI NGŨ
CÁN BỘ CHỦ CHỐT CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ
1.1. Những vấn đề chung về cán bộ và đội ngũ cán bộ.
1.1.1. Quan niệm về cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã:
Chủ tịch Hồ Chí Minh khái quát: “Cán bộ là những người đem chính sách của
Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem
tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ, để đặt chính
sách cho đúng” [20]. Người nhấn mạnh: “Cán bộ là cái dây chuyền của bộ máy.
Nếu dây chuyền không tốt, không chạy thì động cơ dù tốt, dù chạy tồn bộ máy
cũng tê liệt” [20].
Từ điển Tiếng Việt xuất bản năm 2002 định nghĩa, cán bộ là: "1. Người làm
cơng tác có nghiệp vụ chuyên môn trong cơ quan nhà nước; 2. Người làm cơng tác
có chức vụ trong một cơ quan, tổ chức, phân biệt với người khơng có chức vụ".
Điều 4, Luật Cán bộ cơng chức có hiệu lực 01 tháng 01 năm 2010, ghi rõ: “Cán bộ

là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh
theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức
chính trị - xã hội… trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước”.
Về cơ bản, có thể thấy những đặc trưng cơ bản của cán bộ gồm: một là, cán bộ
bao hàm nghĩa chính là bộ khung, là nịng cốt; hai là, cán bộ có tác động, ảnh
hưởng lớn đến sự phát triển của tổ chức, đơn vị; ba là, cán bộ là người có liên quan
đến hoạt động lãnh đạo, quản lý, chỉ huy.
Chủ chốt, Từ điển Tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học xuất bản năm 2000 quan
niệm, chủ chốt là một tính từ chỉ “Quan trọng nhất, có tác dụng làm nịng cốt” [47].
Nói đến chủ chốt là nói đến quan hệ trong một tập hợp nhất định có nhiều phần tử,
nhiều đối tượng với vị trí, vai trị, tính chất của những phần tử, đối tượng trong tập
hợp ấy có khác nhau. Cán bộ chủ chốt là cán bộ có vai trị quan trọng hàng đầu

10


trong một phạm vi nhất định, trong một đội ngũ cán bộ nhất định nào đó, trong một
tổ chức, cơ quan, địa bàn nhất định.
Cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã. Từ trước đến nay, trong công tác cán bộ,
trong các văn bản, Nghị quyết của Đảng đề cập rất nhiều đến khái niệm cán bộ chủ
chốt. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có một quan niệm thống nhất và những tiêu chí
cụ thể để xác định trong bộ máy tổ chức của một cấp thì những ai được gọi là cán
bộ chủ chốt và ai không phải là cán bộ chủ chốt.
Có người cho rằng, cán bộ chủ chốt bao gồm toàn bộ cán bộ là ủy viên thường
vụ và BCH của tổ chức đảng, thường trực của bộ máy chính quyền và ủy viên ban
chấp hành các đồn thể. Có người lại quan niệm CBCC là người đứng đầu quan
trọng nhất. Trong mỗi tổ chức đều có tập thể lãnh đạo, trong tập thể lãnh đạo có
người đứng đầu, có tác dụng chi phối chính tồn bộ hoạt động của một tổ chức nhất
định, người đó là cán bộ chủ chốt. Theo PGS. TS Trần Xuân Sầm thì cán bộ lãnh
đạo chủ chốt "là những cán bộ lãnh đạo, nhưng là lãnh đạo tồn diện, có trọng trách

nặng nề nhất, có quyền thay mặt tập thể lãnh đạo giải quyết các vấn đề và chịu
trách nhiệm trước tập thể"[6,Tr139]. Đó là những người lãnh đạo quản lý có chức
vụ và quyền hạn cao nhất trong tổ chức Đảng, Chính quyền ở xã, phường tức là
những người đứng đầu các tổ chức trong hệ thống chính trị ở xã, phường.
Trong phạm vi luận văn này, khái niệm CBCCC sử dụng là: "Những người
đứng đầu quan trọng nhất, có chức vụ cao nhất trong một tập thể, có quyền ra
những quyết định về chủ trương, có trách nhiệm về quyền điều hành một tập thể,
một đơn vị, một tổ chức để thực hiện những nhiệm vụ của tập thể hoặc tổ chức ấy,
thậm chí có thể chi phối, dẫn dắt toàn bộ hoạt động của một tổ chức nhất
định"[7,Tr35,36]. Đó là:
Những người có chức năng lãnh đạo, quản lý giữ các vị trí chủ yếu nhất trong
các tổ chức Đảng, Chính quyền ở xã, phường.

11


Có trách nhiệm chính trong việc đề xuất các chủ trương, nghị quyết của cấp
uỷ Đảng, Chính quyền trong phạm vi cấp xã, phường.
Có nhiệm vụ quan trọng điều hành và tổ chức thực hiện các Chủ trương,
Đường lối, Chính sách của Đảng và Nhà nước trên địa bàn xã, phường.
Chịu trách nhiệm chính trước tập thể, trước quần chúng nhân dân và cấp trên
về nhiệm vụ ở cương vị cơng tác được giao ở xã, phường.
Từ những điều trình bày ở trên, có thể quan niệm rằng: Cán bộ chủ chốt cấp
xã, phường là những cán bộ đứng đầu tổ chức Đảng, Chính quyền của hệ thống
chính trị cấp xã, phường. Mỗi cán bộ chủ chốt được gắn với tổ chức và chức danh
cụ thể. Trong phạm vi luận văn này, chỉ nghiên cứu, tìm hiểu về tổ chức Chính
quyền cấp xã.
Trên cơ sở cách tiếp cận và xem xét các yếu tố phân tích ở trên, có thể đưa ra
quan niệm: Cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã là cán bộ giữ các cương vị chủ
chốt chính quyền ở cấp xã như Chủ tịch, phó chủ tịch Uỷ ban nhân dân xã, thị trấn;

Chủ tịch, phó chủ tịch Hội đồng nhân dân xã, thị trấn, có nhiệm vụ lãnh đạo, quản
lý và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ trên địa bàn xã, xây dựng tổ chức vững mạnh,
xây dựng các xã, thị trấn vững mạnh.
Quan niệm trên về cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã thể hiện trên những vấn
đề cơ bản sau:
- Cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã là một bộ phận cán bộ của Đảng, Nhà
nước; làm việc, công tác ở xã. Đó là những cán bộ có chức năng, nhiệm vụ chủ trì tổ
chức thực hiện các nhiệm vụ trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội của xã theo
đúng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đồng
thời, đó là những cán bộ lãnh đạo, quản lý, xây dựng các tổ chức và đội ngũ cán bộ
trong hệ thống chính trị cấp xã ngày càng trong sạch, vững mạnh, ngang tầm với
nhiệm vụ chính trị của cấp xã trong thời kỳ mới.

12


- Cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã có vị trí, vai trị quan trọng trong qn
triệt và thực hiện đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, triển khai, tổ chức,
quản lý thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, xã hội, quốc phịng, an ninh ở cấp
xã. Đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt chính quyền cấp xã có vai trị rất quan trọng
trong việc thực hiện chức năng làm cầu nối giữa Đảng với nhân dân, giữa công dân
với Nhà nước. Họ là “linh hồn” của chính quyền xã, là nịng cốt, trung tâm quản lý
của Ủy ban nhân dân, Hội đồng nhân dân ở xã; là nhân tố có ý nghĩa quyết định
thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng an ninh của từng xã trên địa bàn. Thực tế cho thấy, ở đâu đội ngũ cán bộ này nêu
cao tinh thần trách nhiệm, phát huy tốt vai trị của mình, thì ở đó, xã đó đường lối,
chính sách của Đảng và Nhà nước được quán triệt đúng và triển khai thực hiện tốt,
đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào các dân tộc được cải thiện. Cán bộ chủ
chốt chính quyền cấp xã là cán bộ đứng đầu Ủy ban nhân dân, Hội đồng nhân dân
xã, họ phải nắm vững đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của
Nhà nước, thực tiễn của xã, để vận dụng đúng đắn, sáng tạo đề ra chủ trương, tổ

chức quán triệt, thực hiện. Chỉ đạo việc cụ thể hoá thành các chương trình, kế
hoạch, tổ chức triển khai thực hiện. Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, quản
lý quá trình thực hiện, đảm bảo đúng quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách,
pháp luật của Nhà nước, chủ trương và nghị quyết của cấp trên.
- Đó là những cán bộ có nhiệm vụ quan trọng xây dựng hệ thống chính trị cơ
sở, xây dựng các tổ chức và đội ngũ cán bộ trong xã trong sạch, vững mạnh. Nhiệm
vụ quan trọng này của cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã xuất phát trực tiếp từ vai
trò chủ chốt, vị trí đứng đầu của họ trong các cơ quan, đơn vị, địa phương, trong đội
ngũ cán bộ ở các xã. Cán bộ chủ chốt, đặc biệt là các Chủ tịch Ủy ban nhân dân,
Chủ tịch Hội đồng nhân dân xã cần xác định phương hướng, chủ trương, kế hoạch
và tổ chức thực hiện xây dựng đội ngũ cán bộ, hệ thống chính trị cấp xã cho phù
hợp. Ở đây, phẩm chất chính trị, trình độ trí tuệ, năng lực tổ chức thực tiễn, tính tiền

13


phong gương mẫu, sự mô phạm về đạo đức, lối sống của đội ngũ cán bộ chủ chốt
chính quyền cấp xã có vai trị đặc biệt quan trọng, trong nhiều trường hợp có ý
nghĩa rất quyết định. Cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã trong sạch, có chất lượng
là nhân tố có ý nghĩa quyết định bảo đảm sự vững mạnh của cả đội ngũ cán bộ, của
các tổ chức chính quyền cấp xã.
1.1.2. Quan niệm về đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã.
Đội ngũ cán bộ chủ chốt của một tổ chức, cơ quan, đơn vị, địa phương là tập
hợp những cán bộ chủ chốt, quan trọng nhất, có vai trị nịng cốt trong tổ chức, cơ
quan, đơn vị, địa phương đó; là một bộ phận hợp thành rất quan trọng của đội ngũ
cán bộ nước ta nói chung. Đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã là tập hợp
tất cả những cán bộ chủ chốt chính quyền ở cấp xã.
Từ sự phân tích trên, có thể quan niệm: Đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền
cấp xã bao gồm những cán bộ giữ các cương vị chủ chốt chính quyền ở cấp xã, như
Chủ tịch, phó chủ tịch Uỷ ban nhân dân xã, thị trấn; Chủ tịch, phó chủ tịch Hội

đồng nhân dân xã, thị trấn, có chức năng lãnh đạo, quản lý, có vai trị quan trọng,
nịng cốt của chính quyền cấp xã, với số lượng, chất lượng và cơ cấu theo yêu cầu
nhiệm vụ được giao và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ ở cấp xã trên địa bàn.
Cấu trúc đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã bao gồm tất cả các yếu tố
cấu thành đội ngũ: số lượng, chất lượng và cơ cấu đội ngũ.
Số lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã là “cốt vật chất” của đội ngũ,
khơng có số lượng nhất định nào đó thì khơng thể tạo nên đội ngũ. Số lượng đủ, đáp
ứng yêu cầu là cơ sở “vật chất” tạo nên sự hoàn chỉnh và sức mạnh của cả đội ngũ.
Vì thế, khi xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã vấn đề quan trọng
trước hết là phải bảo đảm cho đội ngũ cán bộ này có đủ số lượng đáp ứng yêu cầu
nhiệm vụ.
Chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã là yếu tố cơ bản phản
ánh sức mạnh của đội ngũ, năng lực và khả năng hoàn thành nhiệm vụ chính trị,

14


kinh tế, văn hố, xã hội, quốc phịng, an ninh của đội ngũ cán bộ. Chất lượng đội
ngũ là chất lượng toàn diện các yếu tố cấu thành chất lượng của từng cán bộ và của
cả đội ngũ, bao gồm chất lượng chính trị; năng lực nhận thức, tư duy; năng lực thực
hiện nhiệm vụ; phẩm chất đạo đức, lối sống; thể hiện ở mức độ (chất lượng, hiệu
quả) hoàn thành nhiệm vụ theo từng cương vị, chức trách. Nội dung của những yếu
tố cấu thành chất lượng đội ngũ cán bộ có sự phát triển, thay đổi do sự quy định,
biến đổi của tình hình nhiệm vụ mà đội ngũ cán bộ đó phải trực tiếp đảm đương,
gắn với cương vị, chức trách của họ.
Cơ cấu đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã là sự sắp xếp và tổ chức
các bộ phận, từng con người theo những yêu cầu và tiêu chí nhất định, tạo nên cái
tồn thể và tính chỉnh thể của đội ngũ. Cơ cấu đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền
cấp xã được thể hiện ở các nội dung cơ cấu theo cương vị cơng tác, trình độ học
vấn, chun mơn nghiệp vụ, dân tộc, lứa tuổi, giới tính, thâm niên cơng tác… Một

cơ cấu hợp lý vừa khơi dậy được tiềm năng sáng tạo của mỗi thành viên, của từng
cán bộ chủ chốt, vừa hạn chế, khắc phục được những khuyết điểm, nhược điểm, hạn
chế của mỗi người, bổ sung cho nhau, tạo thành sức mạnh tổng hợp cho cả đội ngũ
cán bộ chủ chốt cấp xã.
Các vấn đề về số lượng, chất lượng và cơ cấu phân tích ở trên hợp thành chỉnh
thể của đội ngũ, quan hệ chặt chẽ với nhau. Các vấn đề đó hợp lý, cân đối, hài hoà
sẽ tạo cho đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã vững mạnh, hồn thành tốt
mọi nhiệm vụ; và ngược lại.
1.1.3. Đặc điểm đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã.
Đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã bao gồm những người gần dân
nhất, xuất thân từ nhân dân lao động, thành phần dân tộc đa dạng. Đây là đặc điểm
khá khác biệt, phản ánh tính chất đa dạng, phong phú của các dân tộc trên địa bàn
huyện, mang tính đặc thù cao so với đội ngũ cán bộ cấp xã ở các địa phương khác,
chi phối rất lớn đến việc thực hiện nội dung, biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ

15


cán bộ này trong tình hình mới. Xét theo hệ thống thứ bậc thì chính quyền cấp xã là
cấp cuối cùng thấp nhất trong hệ thống chính quyền bốn cấp. Họ là những người
gần với dân, hiểu được lợi ích, nguyện vọng, thái độ người dân. Đội ngũ cán bộ chủ
chốt chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Krơng Pắk, tỉnh Đắk Lắk có nhiều
người là dân tộc thiểu số. Do đó, cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã là những
người gần dân nhất, thực hiện chức năng quản lý nhà nước, hàng ngày trực tiếp với
nhân dân, nên hoạt động bị ảnh hưởng bởi các phong tục tập quán và lối sống riêng
của mỗi địa phương.
Đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã hầu hết đều là người địa phương,
trực tiếp sống và làm việc tại q hương, thơn, bn của mình. Đây là đặc điểm
phản ánh thuận lợi rất cơ bản đối với đội ngũ cán bộ này trong thực hiện nhiệm vụ;
đồng thời cũng có những khó khăn nhất định, dễ bị tâm lý thân tộc, gia đình, dịng

họ chi phối, ảnh hưởng đến công tác của họ. Đặc điểm này vừa thể hiện tính thống
nhất, vừa thể hiện tính xung đột nhau trong mỗi cán bộ chủ chốt cấp xã, chi phối
mọi hoạt động của họ và nhất là giải quyết những vấn đề có liên quan đến mối quan
hệ lợi ích giữa cá nhân - cộng đồng - nhà nước. Họ có quan hệ thân thiết với dân,
mọi quyền lợi và nghĩa vụ của họ cũng gắn chặt với dân ở địa phương trên mọi lĩnh
vực: kinh tế, văn hóa, tình cảm, đời sống sinh hoạt. Lợi thế của cán bộ chủ chốt
chính quyền cấp xã thường là người sinh ra, lớn lên trong lịng thơn, bn, nói là
dân hiểu, dân tin. Vì vậy, họ là những người có điều kiện thuận lợi trong việc thuyết
phục, vận động nhân dân thực hiện tốt mọi đường lối, chủ trương của Đảng, chính
sách, pháp luật của Nhà nước, cũng như việc tham gia quản lý nhà nước một cách
thiết thực, cụ thể.
Hoạt động của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã rất đa dạng, phức
tạp, liên quan trực tiếp đến các lĩnh vực ở cơ sở và đời sống dân cư trên địa bàn có
nhiều khó khăn. Mơi trường hoạt động, giao lưu với các đối tượng rất rộng; công
việc ở cấp xã ln mang tính thất thường, từ những việc đơn giản

16