chương trình thí điểm cho thuê xe đạp ở địa học quốc gia hồ chí minh

1
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013
























2
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM

August 20, 2013
ĐỀ TÀI:
“MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI THÀNH PHỐ
HỒ CHÍ MINH – NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG
THÍ ĐIỂM TẠI KHU ĐÔ THỊ ĐẠI HỌC QUỐC GIA
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ”

NHÓM SINH VIÊN THỰC HIỆN
Trường: Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh
Khoa: Đô thị học
Email:
 Trƣởng nhóm:
NGUYỄN THỊ ANH THƢ MSSV: 0956170074 Sđt: 01638120198
 Thành viên nhóm:
NGUYỄN HÙNG HƢƠNG BANG MSSV: 0956170008 Sđt: 01656611575
NGUYỄN THỊ PHƢƠNG THẢO MSSV: 0956170068 Sđt: 01649270537
VƢƠNG ĐÌNH TRUNG MSSV: 0956170079 Sđt: 01695785884
GIÁO VIÊN HƢƠNG DẪN
ThS: BÙI VIỆT THÀNH



3
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013
TÓM TẮT BÁO CÁO
Đề tài “Mô hình cho thuê xe đạp tại Thành phố Hồ Chí Minh – nghiên cứu ứng dụng thí điểm tại
khu Đô thị Đại học Quốc Gia Thành phô Hồ Chí Minh” được hình thành từ nhu cầu cao của sinh viên sinh
sống trong khu vực Đại học Quốc Gia Thành phố Hồ Chí Minh (ĐHQG TPHCM) mong muốn có phương tiện
di chuyển phù hợp hơn trong khi khu vực ĐHQG TPHCM chưa đáp ứng hoàn toàn nhu cầu đi lại cho các sinh

viên. Bên cạnh đó, ý tưởng này nhằm hướng đến việc sử dụng xe đạp bảo vệ môi trường, rèn luyện sức khỏe.
Mục tiêu chính của đề tài là tạo ra một dự án khả thi và hiệu quả, nhằm xây dựng mô hình cho thuê xe
đạp trong khu ĐHQG TPHCM đáp ứng nhu cầu đi lại của các sinh viên; đảm bảo sinh thái môi trường, phát
triển bền vững và có khả năng nhân rộng trong tương lai.
Trong giai đoạn hiện tại, dự án sẽ bố trí 4 trạm cho thuê xe với đối tượng thụ hưởng là tất cả sinh viên có
nhu cầu thuê xe trong nội bộ khu vực ĐHQG TPHCM. Dự án sau khi được vận hành hứa hẹn sẽ mang lại 3 lợi
ích cơ bản:
 Về mặt phát triển cộng đồng, dự án sẽ hỗ trợ đắc lực cho nhu cầu đi lại của sinh viên với chi phí phù
hợp; thông qua việc đi xe đạp, sinh viên sẽ hình thành thói quen tốt cho việc rèn luyện sức khỏe, thiết
lập nên các mối quan hệ cộng đồng, nâng cao nhận thức về việc bảo vệ môi trường.
 Về mặt bảo vệ môi trường, việc sử dụng xe đạp sẽ khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường, tiết
kiệm nguồn tài nguyên của thiên nhiên.
 Về mặt xây dựng bền vững, trạm được thiết kế đáp ứng đầy đủ tiêu chí của một công trình xanh với
vật liệu xây dựng thân thiện với môi trường, các hoạt động xây dựng không tạo ra các chất độc hại
đến môi trường.
Phương pháp nghiên cứu chính mà chúng tôi sử dụng là nghiên cứu định lượng, nghiên cứu định tính, thu
thập và xử lý các số liệu thứ cấp.
Đây là một đề tài mang tính xã hội cao nên chúng tôi sẽ liên kết để nhận được hỗ trợ kinh phí thêm từ:
Ban lãnh đạo ĐHQG TPHCM; các công ty có nhu cầu đầu tư, quảng cáo; cũng như các tổ chức xã hội trong cả
nước. Tổng kinh phí thực hiện dự án là 200.000 triệu vnđ.
Kết quả đạt được của dự án là tạo ra mô hình cho thuê xe đạp đáp ứng nhu cầu đi lại cho sinh viên trong
khu vực ĐHQG TPHCM, mang lại lợi ích kinh tế - xã hội cao cho nhiều phía. Bên cạnh việc quảng bá hình ảnh
của ĐHQG TPHCM, dự án sẽ hình thành thói quen bảo vệ môi trường chung cho xã hội trên cơ sở nhân rộng
mô hình, đảm bảo sự nghiệp phát triển bền vững.



4
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013

LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian thực hiện đề tài nghiên cứu chúng tôi đã nhận được sự hướng dẫn
chỉ bảo tận tình từ quí thầy cô, giúp chúng tôi bổ sung kiến thức chuyên môn để củng cố
những gì đã được học. Ngoài ra, đây còn là cơ hội giúp chúng tôi có điều kiện áp dụng những
kiến thức đã được học đi vào thực tiễn. Hoàn thành bài báo cáo nghiên cứu chúng tôi xin được
gửi lời cảm ơn sâu sắc đến:
Người hướng dẫn: Thầy Bùi Việt Thành – Giảng viên khoa Đô Thị học đã tận tình hướng
dẫn chỉ bảo và giúp đỡ cho chúng tôi trong suốt thời gian học tập và thực hiện đề tài.
Th.s KTS Phùng Hải Đăng – Giảng viên khoa Đô Thị Học đã giúp chúng tôi giải đáp rất
nhiều thắc mắc về lĩnh vực thiết kế xây dựng trong quá trình nghiên cứu tìm hiểu đề tài.
Th.s Nguyễn Quốc Bảo Phúc – Phó ban Quản lí dự án ĐHQG TP.HCM đã đưa ra nhiều ý
kiến đóng góp quý báu cho chúng tôi trong quá trình thực hiện đề tài.
Ban quản lí Kí túc xá ĐHQG TP.HCM đã tạo điều kiện cho chúng tôi thực hiện khảo sát
cũng như góp ý kiến xây dựng đề tài.
Bạn Hà Dũng - sinh viên trường Đại Học Kiến Trúc Thành phố Hồ Chí Minh đã hỗ trợ
về mặt kĩ thuật giúp chúng tôi hoàn thành các bản vẽ thiết kế.
Các anh, chị, các bạn sinh viên tại Kí túc xá ĐHQG TP.HCM đã luôn tạo điều kiện thuận
lợi và nhiệt tình giúp đỡ trong suốt thời gian nghiên cứu, tìm tòi và đi thực tế.
Cuối cùng, xin cảm ơn:
Công ty HOLCIM Việt Nam đã tạo điều kiện, sắp xếp lên kế hoạch tổ chức cuộc thi cho
chúng tôi có một sân chơi để có thể thể hiện khả năng của mình.
Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn TP.HCM, Quí thầy cô Khoa Đô thị học
là nơi cung cấp kiến thức giúp chúng tôi có điều kiện học tập và trau dồi khả năng nghiên cứu
khoa học.
Xin chân thành cảm ơn!



5
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM

August 20, 2013
MỤC LỤC
PHẦN I: MỞ ĐẦU 6
1. Lý do chọn đề tài 7
2. Mục tiêu của đề tài 12
3. Giới hạn và Phương pháp nghiên cứu của đề tài 13
PHẦN II: NỘI DUNG 16
Chƣơng 1: Tổng quan và các vấn đề nghiên cứu của mô hình 17
1. Tổng quan tình hình mô hình cho thuê xe đạp ở Việt Nam và Thế giới 17
2. Các vấn đề văn hóa, kinh tế, xã hội tại khu vực nghiên cứu 26
Chƣơng 2: Phƣơng án thiết kế 31
1. Giới thiệu chung về mô hình 31
2. Cơ sở hạ tầng 32
3. Quản lí vận hành 49
4. Quản lí an toàn 55
5. Kinh phí vận hành dự án 56
Chƣơng 3: Giai đoạn ứng dụng thực tế 61
1. Các giai đoạn thực hiện 61
2. Thuận lợi, khó khăn 65
Phần III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 67








6
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM

August 20, 2013










PHẦN I: MỞ ĐẦU





7
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013
1. Lý do chọn đề tài

ĐHQG TPHCM được thành
lập theo quyết định số 16/CP
ngày 27/01/1995 của Thủ tướng
Chính Phủ, nhằm thực hiện chiến
lược phát triển giáo dục đào tạo
đại học và sau đại học đến năm
2020 đáp ứng yêu cầu công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất

nước. ĐHQG TPHCM đang nỗ
lực xây dựng một khu đô thị đại
học đầu tiên của cả nước. Trong
quá trình hình thành và phát triển
ĐHQG TPHCM không ngừng được nâng cấp, điều chỉnh với quy hoạch chung phù hợp với lộ
trình phát triển. Hiện các trường đại học đã tập trung về một khu vực và liên thông, cũng đã có
Kí túc xá với hàng chục ngàn chỗ ở, mạng lưới đường giao thông đã định hình khung. Nhìn
chung vào thời điểm này, các cơ sở hạ tầng và kỹ thuật cũng như các dịch vụ của khu Đô thị
ĐHQG TPHCM đã dần hoàn thiện và đi vào hoạt động.









Vị trí Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh


8
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013
Theo định hướng phát triển chung của khu đô thị ĐHQG, số lượng sinh viên về đây học
tập sẽ đạt gần 60.000 sinh viên. Lượng sinh viên này rất cần những phương tiện đi lại hiệu quả
và phù hợp với điều kiện kinh tế của họ. Các phương tiện để các bạn di chuyển đến từng địa
điểm học tập như từ các trường đại học về kí túc xá, từ kí túc xá đến các khu vui chơi, giải trí
chủ yếu là bằng phương tiện xe gắn máy, một số nhỏ trong đó là xe bus, xe đạp và đi bộ. Tuy
nhiên, các địa điểm quan trọng trong khu vực ĐHQG TPHCM đặt khá xa nhau, điều này dẫn

đến việc:







Đi bộ
Đi xe
gắn
máy
Đi xe bus
Tốn nhiều thời gian và
công sức

Ô nhiễm môi trường
và không đảm bảo
an toàn

Quá tải vào giờ cao
điểm, mất thời gian để
di chuyển tới các trạm
chờ, không linh hoạt

Đi xe đạp
Linh hoạt, thân thiện
với môi trường và an
toàn

9
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013
Theo khảo sát thực tế từ các bạn sinh viên đã và đang sinh sống, học tập trong khu vực
ĐHQG TPHCM đa số đều mong muốn có một phương tiện đi lại phù hợp hơn. Xét thấy xe
đạp là phương tiện thích hợp nhất, nên được khuyến khích sử dụng trong ĐHQG TPHCM vì
những lí do cơ bản sau:










Để xác định nhu cầu thực tế của các bạn sinh viên về phương tiện đi lại từ đó xác định
mục tiêu nghiên cứu và đưa ra phương án xây dựng ý tưởng mô hình xe đạp cho thuê một cách
tốt nhất, nhóm chúng tôi đã tiến hành một cuộc khảo sát nhỏ, với đối tượng là 300 sinh viên tại
khu vực Đô thị ĐHQG TPHCM.
Kết quả khảo sát:
Câu hỏi
Biến số
Tần suất
%
1. Chi phí dành cho đi lại trong 1
tháng
< 100 nghìn vnd

78
26.35
Từ 100 đến 200 nghìn vnd
122
41.22
> 200 nghìn vnd
96
32.43
2. Những địa điểm thƣờng xuyên lui tới:
Các trƣờng trong ĐHQG
Rất thường xuyên
143
48.31
Thường xuyên
64
21.62
Thỉnh thoảng
58
19.59
Hiếm khi
26
8.78
Kí túc xá
Rất thường xuyên
84
28.38
Thường xuyên
43
14.53
 Thứ nhất, tính linh hoạt, mọi người có thể di chuyển một cách dễ dàng từ địa

điểm này đến địa điểm khác mà không tốn quá nhiều sức lực và thời gian. Xe đạp
nhỏ gọn, ít chiếm không gian và dễ cất giữ.
 Thứ hai, tính thân thiện với môi trường, xe đạp là một phương tiện không khói,
vừa giúp sinh viên rèn luyện sức khỏe, vừa hoàn toàn “an toàn với môi trường”.
 Thứ ba, tính an toàn, khi sử dụng xe đạp sẽ hạn chế tối đa các tai nạn giao thông
đáng tiếc xảy ra - một trong những hiện trạng nhức nhối của xã hội hiện nay.



10
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013
Thỉnh thoảng
82
27.7
Hiếm khi
77
26.01
Thƣ viện trung tâm
Rất thường xuyên
7
2.36
Thường xuyên
33
11.15
Thỉnh thoảng
114
38.51
Hiếm khi
124

41.89
Các khu dịch vụ công cộng
Rất thường xuyên
19
6.42
Thường xuyên
61
20.61
Thỉnh thoảng
135
45.61
Hiếm khi
66
22.3
Hồ đá
Rất thường xuyên
5
1.69
Thường xuyên
12
4.05
Thỉnh thoảng
96
32.43
Hiếm khi
131
44.26
3. Có ủng hộ mô hình hay không
Có
249

84.12
Không
47
15.88
4. Mức độ sử dụng dịch vụ
Thường xuyên
98
33.11
Thỉnh thoảng
150
50.68
Hiếm khi
25
8.45
5. Loại xe phù hợp với mô hình
Xe đạp đơn
110
37.16
Xe đạp đôi
43
14.53
Cả hai
143
48.31
6. Vị trí phù hợp cho việc đặt trạm

Kí túc xá
208
70.27
Các điểm trường trong

ĐHQG TPHCM
196
66.22
Thư viện trung tâm
85
28.72
Hồ đá
75
25.34
Các khu dịch vụ công cộng
143
48.31
7. Hình thức trả tiền thuê xe phù
hợp
Theo lượt sử dụng
62
20.95
Theo giờ
98
33.11
Theo ngày
110
37.16
Theo tháng
47
15.88

11
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013
Trong đó, các kết quả khảo sát đáng chú ý:
 Ủng hộ việc xây dựng mô hình: 84,1%
 Mức độ sử dụng dịch vụ:
Thường xuyên: 33,1 %
Thỉnh thoảng: 50,7%
 Vị trí phù hợp cho việc đặt trạm xe:
Kí túc xá: 70.27%
Các điểm trường trong ĐHQG TPHCM: 66.22%
Các khu dịch vụ công cộng: 48.31%

Xuất phát từ thực tế đó, nhóm chúng tôi hình thành nên ý tưởng và xây dựng đề tài: “MÔ
HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NGHIÊN CỨU ỨNG
DỤNG THÍ ĐIỂM TẠI KHU ĐÔ THỊ ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ
MINH ”. Mô hình này không phải là quá mới ở Việt Nam, tuy nhiên các mô hình trước đây và
ở hiện tại phần lớn vẫn phục vụ cho dịch du lịch nhiều hơn là việc cung ứng một loại hình đi
lại cần thiết cho các hoạt động khác; cũng như chưa có sự nghiên cứu thấu đáo từ đó dẫn đến
nhiều hạn chế trong cách vận hành sử dụng mô hình, phương thức duy trì mô hình hợp lý.
Thông qua đề tài nghiên cứu này nhóm chúng tôi sẽ mang lại một loại hình di chuyển
hợp lý hơn cho sinh viên trong khu Đô thị ĐHQG TPHCM, đảm bảo các yếu tố về môi trường
và phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội trong tiến trình phát triển của đất nước ta hiện tại. Đề
tài sẽ hướng đến tính ứng dụng thực tế cao và khả năng nhân rộng mô hình tại nhiều địa điểm
hơn trong cả nước.

12
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013
2. Mục tiêu của đề tài
2.1 Mục tiêu tổng quát
Mô hình được thiếp lập sẽ đáp ứng nhu cầu đi lại của sinh viên trong khu ĐHQG
TPHCM, nhưng vẫn đảm bảo được tính an toàn và thân thiện với môi trường; tạo thói quen và
ý thức tốt cho thế hệ trẻ trong việc bảo vệ môi trường, đồng thời nâng cao tinh thần và rèn
luyện sức khỏe cho sinh viên. Đóng góp tích cực vào việc bảo vệ và cải thiện môi trường tại
đô thị ĐHQG TPHCM – một đô thị văn minh, hiện đại và thân thiện với môi trường không
những ở hiện tại mà còn ở cả tương lai. Mô hình có thể nhân rộng tại một số địa điểm khác
trong TPHCM. Khi được nhân rộng, không chỉ mang tính chất đơn thuần là cổ vũ bảo vệ môi
trường mà còn mang ý nghĩa du lịch nếu tuyến đường được thiết kế một cách kĩ lưỡng, có tính
toán hơn. Dựa trên những tiêu chí đó, mục tiêu tổng quát của đề tài là tạo ra một dự án khả
thi và hiệu quả, nhằm xây dựng mô hình cho thuê xe đạp trong khu Đô thị ĐHQG TPHCM
đáp ứng nhu cầu đi lại của các sinh viên; đảm bảo sinh thái môi trường, phát triển bền
vững và có khả năng nhân rộng trong tương lai.
2.2 Mục tiêu cụ thể
Để hoàn thành mục tiêu tổng quát trên, trong quá trình thực hiện đề tài, các thông tin
nghiên cứu sẽ phải làm sáng tỏ các mục tiêu cụ thể sau:
 Đánh giá nguyên nhân làm cho việc đi lại của sinh viên trong khu đô thị đại học còn
nhiều khó khăn.
 Tìm hiểu nhu cầu chung của các sinh viên về việc đi lại trong khu Đô thị đai học.
 Tìm hiểu các mô hình và dịch vụ cho thuê xe đạp tại Việt Nam và trên thế giới.
 Đánh giá hiện trạng chung trong khu Đô thị ĐHQG TPHCM.
 Tìm hiểu đặc điểm chung của các địa điểm chọn làm trạm chờ.
 Đề xuất các phương án và xây dựng mô hình cho thuê xe đạp trong khu Đô thị ĐHQG

TPHCM.
 Đề xuất các hoạt động nhân rộng mô hình về sau.



13
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013
3. Giới hạn và Phƣơng pháp nghiên cứu của đề tài
3.1 Giới hạn
3.1.1 Về không gian
Mô hình chọn nghiên cứu thí điểm trong khu vực Đô thị ĐHQG TPHCM. Vì đây là một
mô hình ứng dụng tương đối mới mẻ tại Việt Nam nên ĐHQG TPHCM là một địa điểm lí
tưởng để thực hiện thí điểm. ĐHQG TPHCM là một khu vực có phạm vi rõ ràng, tương đối
khép kín, có quy hoạch chi tiết cụ thể trong tương lai nên dễ dàng trong việc quản lí. Hạ tầng ở
khu vực này cũng được đầu tư mới với chất lượng đường sá tốt, cảnh quan đẹp; lượng xe lưu
thông không nhiều, chủ yếu là xe buýt và xe máy cá nhân, tốc độ lưu thông chậm nên tạo ra
tính an toàn, thân thiện cho người sử dụng xe đạp. Các địa điểm trong khu vực ĐHQG
TPHCM cũng tương đối gần nhau (cách nhau khoảng 15 đến 20 phút), khoảng cách này rất
hợp lí cho việc sử dụng xe đạp làm phương tiện đi lại.
3.1.2 Về thời gian
Việc vận hành và sử dụng mô hình sẽ được phân chia theo các giai đoạn cụ thể nhằm dễ
dàng đánh giá tình hình cung ứng, các chi phí khác đi kèm. Các giai đoạn này sẽ được trình
bày chi tiết ở phần sau.
3.1.3 Đối tượng thụ hưởng
Chủ yếu là các sinh viên sinh sống trong khu vực ĐHQG TPHCM. Chọn sinh viên là đối
tượng thụ hưởng chính của đề tài, chúng tôi muốn hướng đến những mục tiêu sau:
 Thứ nhất, số lượng sinh viên tại ĐHQG TPHCM tương đối lớn, tuy nhiên, sự đáp ứng
của các phương tiện công cộng phục vụ sinh viên vẫn chưa nhiều, chủ yếu là xe buýt.
Bên cạnh đó, nơi bố trí trạm chờ xe buýt hiện tại vẫn chưa hợp lí, khiến việc đi lại của

sinh viên gặp nhiều khó khăn.
 Thứ hai, sinh viên là tầng lớp có ý thức cao, lại được tiếp cận với thông tin mới nhất,
nhanh nhất và công nghệ tiên tiến hiện đại, hơn ai hết họ là những người nắm vững
trách nhiệm bảo vệ môi trường ở hiện tại. Trong tương lai, nếu mô hình thành công và
ứng dụng rộng rãi, sẽ tạo ra một thói quen sử dụng xe đạp trong tầng lớp sinh viên,


14
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013
điều này mang lại sự dễ dàng trong việc nhân rộng mô hình ở những giai đoạn sau, và
ở những khu vực khác. Vì sinh viên chính là những thế hệ của tương lai, của đất nước.
Chính vì vậy, trong mô hình này, sinh viên không những là đối tượng thụ hưởng, đối
tượng phục vụ chính mà còn là đối tượng có thể mang lại sự thành công của mô hình sau này.
3.2 Phƣơng pháp nghiên cứu
3.2.1 Phương pháp chung
Đề tài sử dụng phương pháp chủ yếu là phương pháp quy nạp, trong đó kết hợp các
phương pháp khác như: diễn dịch, so sánh, mô tả, phân tích, giải thích.
3.2.2 Phương pháp cụ thể
 Phương pháp nghiên cứu định lượng:
Phương pháp nghiên cứu định lượng nhằm tìm ra các quy luật chi phối các hiện tượng xã
hội bằng cách đi tìm những mối quan hệ tương quan giữa các sự kiện xã hội, giữa một số biến
số nhất định. Các phương pháp nhỏ sử dụng nghiên cứu định lượng gồm có:
- Phương pháp nghiên cứu diễn dịch, khởi đầu từ các ý tưởng tổng quát hình thành các
lý thuyết và áp dụng vào thực tiễn xã hội tìm các sự kiện xã hội để kiểm chứng các ý
tưởng, lý thuyết đưa ra.
- Sử dụng bảng hỏi thu thập thông tin và ý kiến của các bạn sinh viên về vấn đề đi lại
khu Đô thị ĐHQG TP.HCM. Nhóm nghiên cứu xác định sinh viên có cùng độ tuổi và
tâm sinh lý nên có nhu cầu và cách đánh giá giống nhau, nên nhóm nghiên cứu giới
hạn mẫu đa số các là sinh viên sinh sống trong khu túc xá để dễ dàng trong việc tiếp

cận.
 Phương pháp nghiên cứu định tính:
Quan niệm sự kiện xã hội, nhân văn là sự kiện tổng thể không thể chia cắt thành các biến
số để nghiên cứu. Thực tại xã hội do con người “cùng nhau thiết kế ra” nên không thể hiểu
được từ bên ngoài. Phương pháp nghiên cứu định tính tìm kiếm ý nghĩa, động cơ, ý hướng của
người thực hiện hành động xã hội. Các phương pháp nhỏ sử dụng nghiên cứu định tính gồm có:


15
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013
- Phương pháp nghiên cứu quy nạp: quan sát thế giới thực, tìm kiếm mẫu hình quan sát,
tổng quát hóa những vấn đề đang xảy ra.
- Phương pháp thu thập thông tin thông qua phỏng vấn sâu, phỏng vấn nhóm tiêu điểm.
- Phương pháp quan sát: được thực hiện chủ yếu trong qua trình nghiên cứu thực tế
hiện trạng các địa điểm đặt trạm, quan sát tình hình tại địa bàn.
 Phương pháp nghiên cứu dữ liệu có sẵn:
Thông qua nghiên cứu các dữ liệu có sẵn như: các đề tài, các công trình nghiên cứu,
nguồn số liệu thống kê, các báo cáo hội thảo, các thông tin dữ liệu… liên quan đến vấn đề
nghiên cứu; dựa trên cơ sở những tư liệu thu thập được từ nhiều nguồn khác nhau; những khía
cạnh thực tế quan sát được và các biên bản thu được qua quá trình phát bảng hỏi và phỏng vấn
sâu, các dữ liệu sẽ được xử lý khoa học trước khi trở thành nguồn thông tin chủ đạo cho quá
trình xây dựng ý tưởng.

16
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013









PHẦN II: NỘI DUNG

17
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU MÔ HÌNH
1. Tổng quan tình hình mô hình cho thuê xe đạp ở Việt Nam và Thế giới
1.1 Thế giới
Di chuyển bằng xe đạp là một xu hướng đang phát triển mạnh mẽ ở các đô thị tại châu
Âu. Hiện nay, hơn 100 thành phố đã mở dịch vụ cho thuê xe đạp để khuyến khích người dân
di chuyển bằng phương tiện thân thiện với môi trường này. Dưới đây là một số mô hình tiêu
biểu:
 Mô hình xe đạp Velib ở Paris (Pháp)
Năm 2011 thủ đô Paris đã xây dựng mô
hình dịch vụ xe đạp công cộng với hơn
10.600 chiếc xe được đặt tại 750 trạm trên
toàn thành phố. Dịch vụ này gọi là Velib -
kết hợp giữa hai chữ Velo và Liberte theo
tiếng Pháp có nghĩa là “xe đạp và tự do”.
Đây là một sáng kiến nhằm đấu tranh chống
tắc nghẽn giao thông và tình trạng ô nhiễm
môi trường đang xảy ra ở thành phố.
Khoảng cách giữa các trạm cho thuê
Vélib trung bình chỉ khoảng 500 mét. Các
trạm tự động của mô hình Vélib được bố trí
ở các vị trí thuận tiện như gần ga tàu, bến xe,
khu vực công viên, khu danh lam thắng
cảnh, khu thể thao, trung tâm mua sắm…

Tại các trạm tự động, du khách nước ngoài
có thể dễ dàng thuê xe vì tại đây có bản
hướng dẫn bằng 8 thứ tiếng khác nhau và có
Mô hình xe đạp Velib


18
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013
thể thanh toán phí thuê xe bằng thẻ tín dụng.
Chi phí cho một năm sử dụng xe đạp là 39,50 USD, trong khi đó, giá thuê xe 1 ngày là
1,36USD, giá 7 ngày là 6,80 USD. Trong nửa tiếng đầu tiên, người sử dụng được dùng xe
miễn phí, nhưng tiếp sau đó họ phải trả tiền. Mượn xe qua ngày với 6 tiếng sử dụng sẽ tốn
55USD.
Hiện tại, thủ đô Paris đã có gần 400km đường dành cho xe đạp. Chính từ sự quan tâm và
tạo ra nhiều điều kiện thuận lợi của chính quyền sở tại, cũng như quá trình hoạt động hiệu quả;
theo thống kê tới nay đã có hơn 40 triệu lượt người sử dụng Velib, trong đó có khoảng
150.000 người đăng ký thuê bao xe với thời gian 1 năm (số liệu 10/2009). Đối với người dân
Paris, dịch vụ xe đạp là một lựa chọn giao thông công cộng khác bên cạnh tàu điện ngầm, xe
buýt và xe điện. Việc sử dụng xe đạp rất phù hợp cho việc đi lại ở những quãng ngắn, khi có
nhu cầu đến địa điểm nào đó thật nhanh nhưng không thích đi bộ. Còn với du khách có thể sử
dụng Velib khi muốn tham quan du lịch các địa điểm nổi tiếng nào đó trong thành phố.
 Mô hình xe đạp Bixi ở Montreal (Canada)
Montreal được biết đến như là thành phố lớn nhất bang Quebec và là thành phố lớn thứ
nhì của Canada. Tại đây, vào năm 2008 hệ thống Bixi là chữ viết tắt của hai chữ tiếng Pháp
“Bicyclette” và “Taxi” – đã được hình thành. Bixi là một hệ thống cho thuê xe đạp phục vụ
công cộng với quy mô lớn trên thế giới. Ý tưởng đã lan rộng khắp các tiểu bang khác trong
Canada và tới Úc Châu (Melbourne 5/2010), Âu châu (London, Paris, Barcelone 7/2010), Mỹ
(Boston, Washington 8/2010), Á châu (Soul 3/2011), và nhiều nơi khác.

Mô hình xe đạp Bixi


19
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013
Dịch vụ Bixi này bắt đầu hoạt động đầy đủ kể từ ngày 12/5/2009 với 3000 chiếc xe đạp
tại 300 trạm cho thuê và trả xe tự phục vụ tại 3 quận Ville-Marie, Plateau Mont-Royal và
Rosemont-La petit-Patrie trong thành phố Montreal. Năm 2011, hệ thống Bixi mở rộng mạng
lưới đến NDG, Verdun, và Ahuntsic với 5000 chiếc xe đạp và 400 trạm cho thuê.
Không chỉ người dân địa phương thường xuyên sử dụng Bixi mà du khách khi đến với
Montreal cũng rất thích sử dụng dịch vụ này để du lịch, thưởng ngoạn. Mô hình này giúp
người dùng tiết kiệm thời gian và tiền bạc khi muốn di chuyển trong thành phố. Các xe đạp
trên đều bằng nhôm có thể tái chế, được sản xuất tại địa phương và các trạm gửi xe đều hoạt
động bằng năng lượng mặt trời, tiết kiệm năng lượng. Chính vì vậy mà Bixi đã nhanh chóng
phát triển và được nhân rộng. Chúng góp phần hình thành nên ý thức của người dân cùng nhau
xây dựng một thành phố không ô nhiễm, trong sạch. Chi phí thuê xe đạp gồm có:
- Đối với hội viên là 78 đôla/năm, 28 đôla/tháng.
- Đối với khách thuê ngắn hạn là 12 đôla/72 giờ hoặc 5 đôla/ngày. Được miễn phí 45
phút đầu tiên đối với hội viên, 30 phút cho khách thuê ngắn hạn; người thuê phải trả
thêm phụ phí cho những phút sau đó.
- Ngoài ra, người thuê ngắn hạn phải đặt cọc 250 đôla và cam đoan sẽ trả lại xe trong
vòng 10 ngày.

Hiện nay trên thế giới, tại các thành phố lớn người ta đang tìm cách giảm bớt ôtô, xe máy
để cải thiện môi trường sinh hoạt trong thành phố, bớt lệ thuộc vào nguồn năng lượng ngày
càng khan hiếm. Do đó, Bixi được ra đời và được sự hưởng ứng nhanh chóng ở khắp mọi nơi.
 Mô hình xe đạp tại Copenhagen (Đan Mạch)
Copenhagen là được coi là một trong những thành phố của tương lai bởi kiến trúc và hệ
thống giao thông đô thị thân thiện với môi trường – tạo điều kiện tối đa cho người đi xe đạp.
Xe đạp ở Copenhagen cũng như ở Đan Mạch là một phương tiện giao thông quan trọng, chiếm
ưu thế về cảnh quan đô thị. Thành phố đã tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho việc đi xe đạp, với


20
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013
khoảng cách ngắn, địa hình bằng phẳng, hệ thống đường rộng rãi và được thiết kế phù hợp cho
việc di chuyển bằng xe đạp.
Lịch sử hình thành
Xe đạp trở nên phổ biến ở Copenhagen
vào đầu thế kỷ 20 đến khi thành phố thiết lập
hệ thống giám sát từ năm 1995, thì đi xe đạp
đã không ngừng tăng lên, đạt 41% vào năm
2004 và 50% vào năm 2010 cho các cư dân
sống trong thành phố Copenhagen. Từ những
năm 1980 cho đến nay, con đường vành đai
xanh trong thành phố Copenhagen đã tăng gần
gấp đôi chiều dài trong năm 2010, dài 397 km
(246 dặm).
Mô hình xe đạp công cộng
Các góc phố ở Copenhagen có những
phần nam châm để đỗ xe đạp và một vài trong
số đó là xe đạp dựng sẵn cho người dân và

khách tham quan toàn quyền sử dụng. Có
2500 xe đạp như thế để ở 125 chỗ quanh thành
phố. Chỉ cần cho vào máy 20kr (3.75 USD) là
bạn có thể lấy xe ra và dạo quanh thành phố.
Khi trả lại xe vào chỗ cũ, bạn sẽ nhận lại tiền.
Còn ở những thành phố khác tại Đan Mạch,
đến bất kỳ trạm thông tin du lịch nào, bạn
cũng có thể thuê một chiếc xe đạp để vi vu.

Hầu hết các trạm xăng, siêu thị đều có dụng cụ để sửa chữa xe đạp đơn giản, tiện dụng.
Thị trấn nào cũng có bãi đậu xe đạp riêng. Ở Đan Mạch, vòi bơm tự động có khắp nơi, bạn cứ
tạt vào góc đường, vặn vòi rồi bơm xe nếu cần.
Văn hóa xe đạp tại Copenhagen


21
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013
Bên cạnh các sách hướng dẫn du lịch thông thường, Đan Mạch còn có nhiều cuốn
guidebook hướng dẫn đầy đủ các tuyến đường, khoảng cách, loại địa hình, thời gian đạp xe,
chặng nghỉ, điểm tham quan, mẹo sử dụng và sửa chữa xe đạp.
Các chính sách
Chính quyền thành phố sở tại đã luôn quan tâm đến vấn đề di chuyển bằng xe đạp thông
qua việc ban hành những chính sách hợp lý trong từng giai đoạn cụ thể:
- Năm 2000 thành phố đã ban hành đề xuất cho một mạng lưới gồm 22 tuyến đường
vành đai xanh dành cho xe đạp với tổng chiều dài 110 km. Tính đến năm 2012
khoảng 40km của mạng lưới đã được hoàn thành.
- Trong năm 2001, Copenhagen xây dựng chiến lược xe đạp đầu tiên với việc ban hành
"Chính sách dành cho xe đạp giai đoạn 2002-2012" như một cách ưu tiên xe đạp trong
quy hoạch thành phố và phối hợp các sáng kiến cải thiện điều kiện đi xe đạp.

- Trong năm 2007 thành phố phê duyệt và ban hành một "Kế hoạch hành động vì an
toàn giao thông xe đạp 2007-2012" để hỗ trợ với mục tiêu giảm 50% số vụ tai nạn so
với năm 1996. Kế hoạch này kêu gọi xây dựng lại đường phố và các nút giao thông
trong thành phố và đã xác định được 20 nút giao thông đặc biệt nguy hiểm sẽ được
xây dựng lại.
- Ngày 01/12/2011, Hội đồng thành phố nhất trí thông qua các chiến lược mới về xe
đạp, đó là "good, better, best – The City of Copenhagen’s Bicycle Strategy 2011-
2025" nhằm mục đích làm cho Copenhagen trở thành thành phố tốt nhất thế giới về sử
dụng xe đạp.
Phương thức thực hiện
Với mục tiêu chính là tăng tỷ lệ sử dụng xe đạp lên đến 50% trong tổng các chuyến đi lại,
và làm cho Copenhagen thành phố đi xe đạp tốt nhất trên thế giới. Các phương thức mang tầm
vỹ mô mà Hội đồng thành phố đã sử dụng, bao gồm:
- Mở rộng đường dành cho xe đạp thành 3 làn, cho phép những người đi xe đạp có thể
giao tiếp, trò chuyện và tăng cảm giác an toàn khi đi trên đường, đồng thời tăng tốc
độ di chuyển cho người sử dụng.


22
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013
- Thành phố tiếp tục có kế hoạch giảm thời gian đi lại bằng cách sử dụng các sóng màu
xanh lá cây điều chỉnh tốc độ đi xe đạp, và xây dựng thêm các cây cầu chỉ dành cho
người đi bộ và xe đạp.
- Thành phố cũng có kế hoạch tăng tính an toàn bằng cách thiết kế lại một số nút giao
thông thường xuyên xảy ra tai nạn, và xây dựng lại các tuyến đường trường với cơ sở
hạ tầng tốt hơn.
- Cuối cùng chiến lược cũng nhằm mục đích cải thiện tình hình lộn xộn của các trạm đỗ
xe đạp, bởi sự gia tăng số lượng chỗ đậu xe.
Nhận xét chung

Thông qua việc tìm hiểu các mô hình cho thuê xe đạp tại các nước tiên tiến, có thể thấy
rằng các mô hình này đều được áp dụng trên hệ thống cơ sở vật chất và trang thiết bị tiên tiến,
có sự hoạch định rõ ràng từ Chính phủ thông qua các chính sách đúng đắn. Chúng không chỉ
mang lại lợi ích về kinh tế và môi trường, giúp nâng cao chất lượng sống của các cư dân đô thị
mà chúng còn mang lợi ích lớn đối với du lịch, mang tính quảng bá cho hình ảnh đất nước, tạo
ra một nền văn hóa đi xe đạp – đặc biệt là ở Copenhaghen (Đan Mạch). Chính vì vậy, các mô
hình này ngày càng được nhân rộng và được sử nhiều ủng hộ của người dân, là một hình mẫu
mà nhiều thành phố khác trên thế giới đáng để học tập và noi theo.
1.2 Việt Nam
Xe đạp tại Việt Nam xuất hiện nửa sau thập niên cuối của thế kỷ XIX. Trong kháng chiến,
xe đạp là công cụ quan trọng dùng để thồ hàng, vận chuyển lương thực vũ khí. Đến khi đất
nước giải phóng, xe đạp là phương tiện đi lại chủ yếu của người dân trong các hoạt động sinh
sống thường nhật và chúng như một gia tài quý báu được sử dụng và giữ gìn cẩn thận.
Ngày nay, trước sự tất bật của cuộc sống, việc di chuyển bằng xe đạp không còn được
phổ biến nhiều như trước. Tuy nhiên, chúng vẫn được sử dụng cho đại bộ phận học sinh, sinh
viên và những thành phần người thu nhập thấp. Bên cạnh đó, xe đạp còn được dùng để phục
vụ cho các mục đích du lịch. Các mô hình cho thuê xe đạp tại Việt Nam tồn tại các địa chỉ du
lịch lớn trong cả nước như Hạ Long, Nha Trang, Đà Lạt hay Thành phố Hồ Chí Minh… Sau
đây chúng tôi sẽ khái quát một số mô hình cho thuê xe đạp tiêu biểu.


23
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013
 Mô hình xe đạp tại Cửa Lò
Thị xã Cửa Lò là một điểm đến du lịch nổi tiếng thuộc tỉnh Nghệ An. Ngoài các dịch vụ
nghỉ ngơi, ăn uống, tắm biển thì dịch vụ cho thuê xe đạp đôi đang là một loại hình giải trí được
nhiều người ưa thích ở Cửa Lò.
Hiện tại, Cửa Lò đã có trên 20 điểm cho thuê với trên 500 xe đạp đôi. Với khá nhiều loại
nhưng phổ biến nhất là các loại xe có giá trị từ 3 - 4 triệu đồng. Thủ tục cho thuê rất đơn giản,

du khách chỉ cần gửi chứng minh nhân dân cho chủ tiệm lưu giữ nhằm xác nhận thông tin
trong thời gian sử dụng. Giá sử dụng xe đạp là 20 vnđ/giờ.
Việc các tập thể, cá nhân ở Cửa Lò đưa dịch vụ cho thuê xe đạp đôi vào sử dụng làm cho
các hình thức du lịch tại đây thêm phong phú và đa dạng. Tuy nhiên, mô hình cho thuê xe tại
đây vẫn còn nhiều vấn đề cần được quản lý chặt chẽ hơn như về địa điểm, mức giá, chất lượng
dịch vụ …
 Mô hình xe đạp BISTA tại Nha Trang
Tại Thành phố du lịch Nha Trang, dịch vụ cho thuê xe đạp đã xuất hiện khá lâu, tuy
nhiên các hoạt động vẫn còn tự phát, chưa có sự quản lý chặt chẽ, cũng như chỉ giới hạn ở một
phạm vi nhất định; điển hình là các hộ gia đình tiến hành cho thuê xe gần đường Trần Phú
hoặc khu phố “Tây”.
Trước thực tế đó, mô hình dịch vụ tiện ích “Trạm cho thuê xe đạp kết hợp thông tin du
lịch” BISTA (Bycicle fore rent & Information of station Tourist Asia) vừa được hình thành do
Công ty Cổ phần Á Châu đầu tư xây dựng từ tháng 05/2013.
Mô hình BISTA với 120 chiếc xe đạp đơn và đôi, được bố trí cho thuê tại 8 trạm, bên
cạnh các điểm nghỉ chân do thành phố xây dựng dọc hai bên đường Trần Phú – Phạm Văn
Đồng. Mỗi trạm có 10 chiếc xe đạp đơn, 10 chiếc xe đạp đôi, khách hàng có thể thuê và trả xe
ở bất kỳ trạm nào thuận tiện cho lộ trình di chuyển của mình. Trong trường hợp xe bị hỏng, có
thể đổi ở trạm gần nhất hoặc thông báo về số tổng đài để nhân viên đến sửa chữa.


24
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013
Bên cạnh đó, trạm thuê xe còn là nơi cung cấp các thông tin du lịch quan trọng cho du
khách. Trạm hoạt động liên tục thời gian 24/7 có nhân viên trực bảo vệ.


Hiện tại, giá cho thuê xe đạp đôi là 70 nghìn đồng/ngày/xe, 30 nghìn đồng/1 giờ/xe;
khách thuê từ giờ thứ hai trở đi sẽ được giảm dần, tời gian sử dụng từ 4 giờ trở lên sẽ tính theo

giá ngày; đối với xe đạp đơn giá cho thuê 50 nghìn đồng/xe/ngày, thuê theo giờ là 20 nghìn
đồng/giờ. Sau hai tuần tiến hành vận hành thử nghiệm, mô hình nhận được sự đồng thuận của
khá đông khách du lịch có nhu cầu sử dụng xe đạp dạo chơi trong thành phố.
Mô hình BISTA đã góp phần giải quyết bài toán du lịch ở Thành phố Nha Trang, nâng
cao cảnh quan đô thị nhưng vẫn tiết kiệm chi phí xã hội trong việc đi lại. Bên cạnh đó, đây còn
là hoạt động nhằm kêu gọi du khách hướng ứng chương trình đi xe đạp bảo vệ môi trường,
giảm thiểu tai nạn giao thông trong thành phố và góp phần quảng bá hình ảnh đô thị biển văn
minh thân thiện. Đây là một nét độc đáo và hiện mới có ở phố biển Nha Trang.



Mô hình trạm BISTA


25
MÔ HÌNH CHO THUÊ XE ĐẠP TẠI TP. HCM
August 20, 2013
 Các loại hình khác
 Tour xe đạp ở Huế
Hàng năm, vào các ngày kỷ niệm lớn trung tâm thanh thiếu nhi Thừa Thiên – Huế thường
xuyên thực hiện những chuyến tham quan, dã ngoại tìm hiểu các di tích văn hóa lịch sử ở Huế
bằng xe đạp như: đàn Nam Giao, đền thờ Huyền Trân Công Chúa,
Loại hình du lịch bằng xe đạp này là một trong những hoạt động nhằm khuyến khích
thanh niên, học sinh sinh viên tăng cường sự hiểu biết về các di tích văn hóa, lịch sử, danh
thắng của Huế, bên cạnh đó kết hợp với việc rèn kuyện sức khỏe và bảo vệ môi trường; đặc
biệt, chúng còn được xem là sân chơi hè dành cho trẻ em có hoàn cảnh gia đình khó khăn.
 Tour xe đạp Hà Nội – Đền Hùng
Tại Hà Nội, nhóm “Tour de Fun” tổ chức tour du lịch bằng xe đạp, từ Hà Nội đến Đền
Hùng và trở lại. Hành trình bắt đầu từ Nhà hát lớn Hà Nội đến Phúc Yên, Vĩnh Yên và đến
Đền Hùng.

Cuộc hành trình này nhằm cổ động phong trào đi xe đạp và rèn luyện sức khỏe bằng cách
đi xe đạp, đối tượng không phân biệt tuổi tác, giới tính. Các loại hình du lịch theo tour xe đạp
này khá mới mẻ và thú vị, cần được sự tính toán hợp lý và thực hiện nhiều hơn.
Nhận xét chung
Nhìn chung các mô hình cho thuê xe đạp đã tồn tại từ lâu tại Việt Nam. Tuy nhiên chúng
chỉ phục vụ cho mục đích du lịch là chủ yếu và chưa hướng đến các tiêu chí khác đặc biệt là về
mặt môi trường. Các mô hình cho thuê vẫn xuất hiện một cách tự phát nhằm mang lại lợi
nhuận; chưa có sự nghiên cứu thấu đáo về công tác quản lý vận hành, bảo dưỡng mô hình,
cũng như những việc ứng dụng các thành tựu từ các nước tiên tiến còn nhiều hạn chế. Du lịch
theo tour xe đạp là một loại hình thú vị, chúng phát huy cao tính cố kết cộng đồng trong xã hội.
Tuy nhiên, những ý tưởng cho các tour du lịch bằng xe đạp này phần lớn từ các đội nhóm, các
cá nhân năng động, nhiệt huyết… vẫn chưa nhận được sự quan tâm đúng mức tại địa phương,
vì thế chúng chưa được phổ biến rộng rãi trong phạm vi cả nước.