B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
oOo
TRNG NGUYN TNG VI
HOÀN THIN H THNG QUN LÝ CHT LNG
THEO TIÊU CHUN ISO 9001:2008 TI CÔNG TY CP
XÂY DNG - C KHÍ TÂN BÌNH TANIMEX
LUN VN THC S KINH T
Thành ph H Chí Minh, nm 2011
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
oOo
TRNG NGUYN TNG VI
HOÀN THIN H THNG QUN LÝ CHT LNG
THEO TIÊU CHUN ISO 9001:2008 TI CÔNG TY CP
XÂY DNG - C KHÍ TÂN BÌNH TANIMEX
Chuyên ngành: Qun tr kinh doanh
Mã s: 60.34.05
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: TS. NGÔ TH ÁNH
Thành ph H Chí Minh, nm 2011
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn “HOÀN THIN H THNG QUN LÝ CHT
LNG ISO 9001:2008 TI CÔNG TY C PHN XÂY DNG – C KHÍ TÂN
BÌNH TANIMEX” này là đ tài nghiên cu ng dng ca riêng tôi.
Các s liu đc s dng trung thc và kt qu nêu trong lun vn này cha
tng đc công b trong bt k công trình nào khác.
TP. H Chí Minh, ngày 16 tháng 11 nm 2011
Tác gi lun vn
Trng Nguyn Tng Vi
DANH MC T VIT TT
HTQLCL H thng qun lý cht lng
TANICONS Công ty C phn Xây dng – C khí Tân Bình Tanimex
SPC Statistical Process Control
SXKD Sn xut kinh doanh
VLXD Vt liu xây dng
CCDC Công c dng c
P. DA Phòng D án
P. KD Phòng Kinh doanh
P. Kth Phòng K thut
NTKT Nghim thu k thut
TB im trung bình theo phng pháp bình quân gia quyn
CB-CNV Cán b, công nhân viên công ty Tanicons
MC LC
Li cam đoan
Danh mc t vit tt
Mc lc
Danh mc bng
Danh mc biu
Danh mc hình
Danh mc ph lc
Trang
M đu 1
S cn thit ca đ tài 1
Mc tiêu ca đ tài 2
i tng và phm vi ca đ tài 2
Phng pháp thu thp thông tin và x lý d liu 2
Kt cu ca lun vn 4
CHNG 1: C s lý lun v qun lý cht lng và HTQLCL 5
1.1 Các khái nim c bn 5
1.1.1 Cht lng sn phm 5
1.1.1.1 Khái nim cht lng sn phm 5
1.1.1.2 Giá tr và tm quan trng ca vic nâng cao CL sn phm 6
1.1.2 Qun lý cht lng 7
1.1.2.1 Khái nim qun lý cht lng 7
1.1.2.2 Các nguyên tc ca qun lý cht lng 9
1.1.3 Chi phí cht lng 11
1.1.3.1 Khái nim chi phí cht lng 11
1.1.3.2 Phân loi chi phí cht lng 11
1.1.4 H thng qun lý cht lng 12
1.2 H thng qun lý cht lng theo tiêu chun ISO 9000 14
1.2.1 T chc ISO 14
1.2.2 ISO 9000 và lch s hình thành 15
1.2.3 Cu trúc ca b tiêu chun ISO 9000 16
1.2.3.1 Các yêu cu ca HTQLCL theo tiêu chun ISO 9001:2008 17
1.2.3.2 Các hng dn ci tin ca tiêu chun ISO 9004:2000 20
1.2.3.3 Các hng dn qun lý cho s thành công lâu dài ca mt t chc
theo tiêu chun ISO 9004:2009 21
1.2.3.4 S khác nhau gia ISO 9004:2000 và ISO 9004:2009 22
1.2.4 Li ích ca vic áp dng h thng qun lý cht lng ISO 9000 23
1.2.5 Phng pháp đánh giá hiu lc, hiu qu HTQLCL 26
1.2.6 Các công c qun lý cht lng 27
1.2.6.1 Nhóm cht lng 27
1.2.6.2 Kim soát quá trình bng thng kê (SPC) 28
1.2.6.3 Chu trình PDCA 29
CHNG 2: Thc trng HTQLCL ISO 9001:2008 ca Tanicons 31
2.1 Gii thiu chung v công ty Tanicons 31
2.1.1 Lch s hình thành 31
2.1.2 C cu t chc 31
2.1.3 Ngành ngh kinh doanh 32
2.1.4 nh hng phát trin 33
2.1.5 Kt qu hot đng sn xut kinh doanh 33
2.2 H thng qun lý cht lng ISO 9001:2008 ca công ty Tanicons 35
2.2.1 Gii thiu HTQLCL ca công ty Tanicons 35
2.2.2 Phm vi áp dng h thng qun lý cht lng 35
2.2.3 Trng hp ngoi l 35
2.2.4 Chính sách cht lng 36
2.2.5 Các quá trình ca công ty Tanicons 37
2.2.6 Các quy trình trong h thng qun lý cht lng 39
2.2.7 S đ tng tác các quá trình 41
2.3 Thc trng vn hành HTQLCL ISO 9001:2008 ca Tanicons 43
2.3.1 Mc đ nhun nhuyn ca h thng qun lý cht lng 47
2.3.2 Mc đ nhun nhuyn ca trách nhim lãnh đo 48
2.3.3 Mc đ nhun nhuyn v qun lý ngun lc 52
2.3.4 Mc đ nhun nhuyn ca quá trình to sn phm 53
2.3.5 Mc đ nhun nhuyn ca đo lng, phân tích, ci tin 55
2.4 ánh giá chung v HTQLCL ISO 9001:2008 ca Tanicons 57
2.4.1 Nhng thành tích đt đc 57
2.4.2 Nhng hn ch cn ci tin 58
CHNG 3: Gii pháp hoàn thin HTQLCL Tanicons 62
3.1 Ph bin các nguyên tc cht lng đn mi ngi trong công ty 62
3.2 Xây dng quy trình đo lng tha mãn ca nhân viên 63
3.3 Ci tin quy trình lp và kim soát mc tiêu cht lng 67
3.4 Ci tin quy đnh trao đi thông tin ni b 70
3.5 Ci tin quy trình đào to 71
3.6 Xây dng quy trình t xem xét đánh giá 72
3.7 Xây dng quy trình qun lý chi phí cht lng 74
3.8 Hun luyn các công c thng kê, qun lý cht lng thông qua hot đng
ca nhóm cht lng 77
Kt lun 79
Tài liu tham kho
Ph lc
DANH MC BNG
Bng 2.1 Kt qu hot đng sn xut kinh doanh t nm 2008 đn nm 2010 34
Bng 2.2 Danh mc tài liu ca công ty Tanicons 40
Bng 2.3 Quy c đánh giá mc đ nhun nhuyn 43
Bng 2.4 Kt qu kho sát thc trng HTQLCL ISO 9001:2008 44
Bng 2.5 Qun lý h thng và các quá trình (điu khon 4.1) 47
Bng 2.6 H thng tài liu (điu khan 4.2) 48
Bng 2.7 Trách nhim ca lãnh đo – Hng dn chung (điu khon 5.1) 48
Bng 2.8 Nhu cu và mong đi ca các bên quan tâm (điu khon 5.2) 49
Bng 2.9 Hoch đnh (điu khon 5.4) 50
Bng 2.10 Trách nhim, quyn hn và thông tin (điu khon 5.5) 50
Bng 2.11 Xem xét ca lãnh đo (điu khon 5.6) 51
Bng 2.12 Qun lý ngun lc – Hng dn chung (điu khon 6.1) 52
Bng 2.13 Con ngi (điu khon 6.2) 52
Bng 2.14 Các ngun lc tài chính (điu khon 6.8) 53
Bng 2.15 To sn phm – Hng dn chung (điu khon 7.1) 53
Bng 2.16 Các quá trình liên quan đn các bên quan tâm (điu khon 7.2) 54
Bng 2.17 Mua hàng (điu khon 7.4) 54
Bng 2.18 Hot đng sn xut và dch v (điu khon 7.5) 54
Bng 2.19 o lng, phân tích và ci tin – Hng dn chung (điu 8.1) 55
Bng 2.20 o lng và theo dõi (điu khon 8.2) 55
Bng 2.21 Phân tích d liu (điu khon 8.4) 56
Bng 2.22 Ci tin (điu khon 8.5) 56
DANH MC BIU
Biu đ 2.1 Doanh thu, li nhun nm 2008, 2009 và 2010 34
Biu mu 3.1 Bng câu hi kho sát s hài lòng ca cán b, nhân viên 64
Biu mu 3.2 Kt qu kho sát mc đ hài lòng ca cán b nhân viên 67
Biu mu 3.3 Mc tiêu cht lng và k hoch trin khai 68
Biu mu 3.4 Chng trình t đánh giá 73
Biu mu 3.5 Bng câu hi t đánh giá ca lãnh đo 73
Biu mu 3.6 Kt qu t đánh giá 74
Biu mu 3.7 Kim soát chi phí cht lng 76
DANH MC HÌNH
Hình 1.1 Mi quan h gia chi phí cht lng và kh nng đáp ng nhu cu 12
Hình 1.2 Quan h gia ngi cung ng, doanh nghip và khách hàng 13
Hình 1.3 Cu trúc ca b tiêu chun ISO 9000 17
Hình 1.4 Mô hình qun lý theo quá trình ca HTQLCL ISO 9001:2008 19
Hình 1.5 Mô hình m rng ca HTQLCL theo quá trình kt hp gia TCVN ISO
9001:2008 và ISO 9004:2009 22
Hình 2.1 S đ t chc công ty Tanicons 32
Hình 2.2 S đ tng tác các quá trình 42
DANH MC PH LC
Ph lc 1: Bng kho sát thc trng áp dng, ci tin HTQLCL ISO 9001:2008
Ph lc 2: Kt qu kho sát thc trng áp dng, ci tin HTQLCL ISO 9001:2008
Ph lc 3: Biu mu lp k hoch mc tiêu cht lng trc khi ci tin
Ph lc 4: Quy đnh trao đi thông tin ni b truc khi ci tin
Ph lc 5: Quy trình đào to truc khi ci tin
1
M U
S cn thit ca đ tài
Trong nhng nm gn đây, xu th toàn cu hóa và cnh tranh ngày càng tr nên
gay gt. có th tn ti, phát trin và hi nhp kinh t quc t, nhiu doanh nghip
Vit Nam đã bit cách s dng các phng pháp, công c qun lý cht lng đc
nghiên cu và áp dng thành công trên th gii nh phng pháp 5S, phng pháp
6 sigma, h thng qun lý cht lng theo ISO 9000, h thng qun lý môi trng theo
ISO 14000, tiêu chun trách nhim xã hi SA 8000, qun lý cht lng toàn din
TQM Trong s đó, h thng qun lý cht lng theo tiêu chun ISO 9000, c th ISO
9001 đc hng ng áp dng mt cách mnh m. Tiêu chun này giúp t chc ci to
cách thc làm vic khoa hc hn, loi b nhiu th tc rm rà, rút ngn thi gian và
gim chi phí vi mc tiêu là đm bo sn xut sn phm và dch v tt, cht lng đ
đt đc s hài lòng và tha mãn nhu cu ca khách hàng.
Tuy nhiên, vi môi trng kinh doanh đy phc tp, kht khe và đy bin đng
nh hin nay thì mc tiêu trên vn cha đ mà phi làm sao đm bo s tn ti lâu dài
v kinh t cho t chc. Bên cnh vic duy trì áp dng h thng qun lý cht lng đã
xây dng, vic ci tin liên tc toàn b hot đng và kh nng ca t chc là điu vô
cùng quan trng và cn thit đ đt đc li th cnh tranh mt cách có hiu lc và
hiu qu nhm hng đn s thành công và thành công lâu dài.
Công ty CP Xây dng & C khí Tân Bình Tanimex (Tanicons) là doanh nghip
hot đng trong lnh vc xây dng, c khí đã xây dng thành công h thng qun lý
cht lng (HTQLCL) theo tiêu chun ISO 9001:2000 và đc cp chng nhn vào
ngày 13/8/2007, sau đó nâng cp lên phiên bn ISO 9001:2008 vào ngày 15/9/2009.
Vic áp dng HTQLCL đã giúp cho công ty có đc nhng qui trình tác nghip rõ
ràng, s phân đnh trách nhim quyn hn gia các phòng ban b phn đc hình thành
2
c th, hình nh công ty trên thng trng cng đc nâng cao hn… Nhng nh vy
vn cha đ vì nhu cu ca khách hàng và các bên quan tâm luôn đa dng và ngày
càng tng lên. Vì vy, làm th nào đ giúp cho công ty Tanicons gii quyt đc vn
đ ci tin HTQLCL ca mình, qua đó nâng cao cht lng sn phm, dch v, tng
cng s hài lòng ca khách hàng và các bên quan tâm nhm đa công ty đi đn s
thành công, thành công lâu dài là vn đ mà đ tài này cn gii quyt.
tài: “Hoàn thin h thng qun lý cht lng theo tiêu chun ISO 9001:2008
ti công ty CP Xây dng - C khí Tân Bình Tanimex” đc thc hin đ gii quyt vn
đ này.
Mc tiêu ca đ tài
1. Phân tích, đánh giá thc trng ca HTQLCL theo tiêu chun ISO 9001:2008 ca
Tanicons nhm xác đnh nhng nguyên nhân ni ti làm cho HTQLCL ca
Tanicons cha phát huy hiu qu;
2. T đó đa ra nhng gii pháp hoàn thin HTQLCL theo tiêu chun ISO
9001:2008 ca Tanicons nhm giúp Tanicons có đc li th cnh tranh và
đng vng trên thng trng.
i tng và phm vi ca đ tài
i tng ca đ tài là h thng qun lý cht lng theo tiêu chun ISO
9001:2008 ca Tanicons.
Phm vi ca đ tài là vic tìm hiu, phân tích thc trng áp dng và ci tin
HTQLCL ca Tanicons trong giai đon sau chng nhn đ thy đc tính hiu lc,
hiu qu, tìm ra nhng mt hn ch và nguyên nhân gây ra hn ch trong vic áp dng
ISO ca Tanicons.
Phng pháp thu thp thông tin và x lý d liu
3
thu thp đc các thông tin có giá tr đt đc mc tiêu đ ra, đòi hi đi
tng kho sát phi là nhng ngi am hiu v hot đng ca t chc, nm rõ và có
thm quyn hoch đnh chin lc phát trin ca t chc mình. Tanicons, quá trình
kho sát thc trng HTQLCL hng vào đi tng là nhng lãnh đo các cp trong
công ty nh Tng giám đc, Phó tng giám đc, Giám đc, Phó giám đc phòng chc
nng, các i trng đi thi công.
có đc nhng thông tin v thc trng áp dng và ci tin HTQLCL
Tanicons, tác gi s dng phng pháp chuyên gia bng cách phát phiu kho sát đn
các cp lãnh đo trong công ty này (14 ngi). Bng kho sát gm 27 câu hi đóng
đc mô t di dng thang đo khong nhm giúp cho các v lãnh đo công ty
Tanicons d dàng đánh giá. Ni dung các câu hi đc tham kho và rút trích trong
Ph lc A - Hng dn t xem xét đánh giá ca Tiêu chun ISO 9004:2000 - Hng
dn ci tin. Bng kho sát đc trình bày ph lc 1. Gm 5 phn:
Phn 1- H thng qun lý cht lng gm các câu hi liên quan đn qun lý h
thng và các quá trình, h thng tài liu.
Phn 2 - Trách nhim ca lãnh đo gm các câu hi liên quan đn cam kt ca
lãnh đo, nhu cu và mong đi ca các bên liên quan, chính sách cht lng,
hoch đnh, trách nhim quyn hn và thông tin, xem xét ca lãnh đo.
Phn 3 - Qun lý ngun lc gm các câu hi liên quan đn con ngi, ngun lc
tài chính…
Phn 4 - To sn phm gm các câu hi liên quan đn quá trình to sn phm,
mua hàng, hot đng sn xut và dch v, kim soát s không phù hp, phân
tích d liu, ci tin.
Phn 5 - o lng, phân tích và ci tin gm các câu hi liên quan hot đng đo
lng, theo dõi…
4
Ý kin t đánh giá s đc tp hp, x lý s liu, đa ra kt lun nhng yu t
nh hng và các hành đng ci tin phù hp.
Kt cu ca lun vn
Ngoài phn m đu, kt lun, danh mc, tài liu tham kho, ph lc lun vn gm
3 chng:
Chng 1: C s lý lun v qun lý cht lng và h thng qun lý cht lng
Chng 2: Thc trng h thng qun lý cht lng ISO 9001:2008 ca công ty c phn
Xây dng - C khí Tân Bình Tanimex
Chng 3: Mt s gii pháp hoàn thin h thng qun lý cht lng ISO 9001:2008 ti
công ty c phn Xây dng - C khí Tân Bình Tanimex
5
CHNG 1
C S LÝ LUN V QUN LÝ CHT LNG VÀ H THNG
QUN LÝ CHT LNG
1.1 Các khái nim c bn
1.1.1 Cht lng sn phm
1.1.1.1 Khái nim cht lng sn phm
Cht lng sn phm là mt khái nim phc tp. ng nhng góc đ khác
nhau và tùy theo mc tiêu, nhim v sn xut kinh doanh có th đa ra nhng
quan nim v cht lng khác nhau. ó là quan nim xut phát t sn phm, quan
nim ca các nhà sn xut hay ca nn kinh t th trng.
ng góc đ sn phm thì cht lng đc phn ánh bi các thuc tính
đc trng ca sn phm đó.
Theo quan nim ca nhà sn xut thì cht lng là s hoàn ho và phù hp
ca mt sn phm/ dch v vi mt tp hp các yêu cu hoc tiêu chun, qui cách
đã đc xác đnh trc. [1, trang 23]
Còn trong nn kinh t th trng, có nhiu đnh ngha cht lng nhng tu
trung thì “Cht lng là s phù hp vi nhu cu” (P.B.Crosby).
Tha mãn nhu cu là điu quan trng nht trong vic đánh giá cht lng
ca bt c sn phm hay dch v nào và cht lng là phng din quan trng
nht ca sc cnh tranh. [1, trang 25]
Theo ISO 9000:2005 thì “Cht lng là mc đ ca mt tp hp các đc
tính vn có đáp ng các yêu cu”. c tính là đc trng đ phân bit ca mt sn
phm, h thng hoc quá trình, yêu cu là nhu cu hay mong đi đã đc công
b, ngm hiu chung hay bt buc ca các bên có liên quan. Các bên có liên quan
là khách hàng, ch s hu, nhân viên trong t chc, ngi cung ng, ngân hàng,
các hip hi, đi tác xã hi.
6
Nh vy, theo quan đim ca ngi tiêu dùng, cht lng sn phm phi có
các đc đim c bn sau: [1, trang 27-30]
· Cht lng là mt tp hp các đc tính ca sn phm th hin kh nng
tha mãn nhu cu. Nu sn phm sn xut ra mà không đc khách
hàng chp nhn thì b coi là kém cht lng. ây là c s đ các nhà
qun lý đnh ra chính sách, chin lc kinh doanh ca mình.
· Cht lng sn phm phi đc gn lin vi điu kin c th ca nhu
cu, ca th trng v các mt kinh t, k thut, xã hi, phong tc, tp
quán vì nu không ngi ta có th ph nhn hoàn toàn nhng th mà
thong thng đc xem là cht lng.
· Nhu cu luôn luôn thay đi nên cht lng cng luôn bin đng. S
tha mãn ca ngi tiêu dùng ngoài nhng tính cht công dng ca sn
phm còn tính đn chi phí phi b ra, thi gian giao hàng, thái đ phc
v, ch đ hu mãi, tính an toàn đi vi ngi s dng và môi trng…
· Cht lng có th đc áp dng cho mt đi tng bt k, đó có th là
sn phm, hot đng, quá trình, h thng; mt t chc hay mt con
ngi. Cht lng ca sn phm do cht lng ca h thng, ca các
quá trình to ra sn phm đó làm nên. Vì vy, quan nim v cht lng
bao gm c cht lng h thng, cht lng quá trình liên quan đn sn
phm.
1.1.1.2 Giá tr và tm quan trng ca vic nâng cao cht lng sn phm
Trong xu th toàn cu hóa v kinh t nh hin nay, cht lng sn phm
hàng hóa và dch v có mt vai trò ht sc quan trng và đang tr mt thách thc
ln đi vi mi t chc. Các doanh nghip ý thc sâu sc hn v vn đ nâng cao
cht lng. Cht lng không còn là mt vn đ k thut đn thun na mà nó đã
tr thành mt vn đ mang tính chin lc hàng đu, liên quan đn s sng còn
ca tt c các t chc khác nhau [1, trang 9].
7
Trong thng mi quc t, các doanh nghip nc ngoài luôn xem vic có
giy chng nhn v cht lng sn phm là điu kin bt buc trong các cuc
đàm phán, ký kt hp đng. Cht lng sn phm là mt trong nhng công c
quan trng nht trong “cuc chin” giành th trng tiêu th c trong và ngoài
nc [3, trang 14]. Vì vy đ thu hút khách hàng, các doanh nghip cn phi đa
vn đ cht lng vào h thng qun lý hot đng ca mình.
Tuy vic nâng cao cht lng thng phi tn kém chi phí nhng khi giành
đc th phn thì li nhun s là phn thng xng đáng cho các doanh nghip đã
đu t nó. u t chi phí hp lý cho vic nâng cao cht lng luôn đc các
doanh nghip quan tâm hàng đu.
Giá tr và ý ngha ca vic nâng cao cht lng là rt rng ln. Nó không
ch có ý ngha sng còn đi vi các doanh nghip mà còn có ý ngha ht sc to
ln trên bình din kinh t quc gia. Nâng cao cht lng s to ra thng hiu
cho hàng ni đa, kích thích tiêu dùng hàng trong nc, gim nhp khu, gia tng
xut khu.
Nâng cao cht lng cng gn lin vi vic s dng có hiu qu các ngun
tài nguyên hn hp ca đt nc. Nhng sn phm cht lng tt không phi là
nhng sn phm s dng nhiu đin nng, xng du …
Ngoài ra, nâng cao cht lng là trách nhim ca mi b phn, mi ngi
trong t chc, luôn luôn nghiên cu phng pháp làm vic mi nhm bo đm
cht lng sn phm sn xut ra. V phía ngi tiêu dùng, nâng cao cht lng
đng ngha vi vic thông tin v nhng hng hóc, trc trc, khuyt tt … và
nhng ý kin đáng giá ca h. Vi s phi hp này, cht lng sn phm ngày
mt nâng cao.
1.1.2 Qun lý cht lng
1.1.2.1 Khái nim qun lý cht lng
8
Cht lng không t sinh ra, cht lng cng không phi là mt kt qu
ngu nhiên. Nó là kt qu tác đng ca hàng lot các yu t (ch quan, khách
quan, ti ch, ngu nhiên) liên quan cht ch vi nhau. Mun đt đc cht lng
mong mun, cn phi qun lý mt cách đúng đn các yu t này. Hot đng qun
lý đnh hng vào cht lng đc gi là qun lý cht lng.
Ngày nay, qun lý cht lng đã m rng ti tt c hot đng, t sn xut
đn qun lý, dch v và trong toàn b chu trình sn phm. Không phân bit loi
hình công ty, qui mô, lnh vc hot đng, th trng tham gia.
Cht lng nh mt đi tng qun tr cng có nhng nét đc trng chung
ca công tác qun tr, đó là: hoch đnh, t chc, lãnh đo và kim tra kim soát.
Gia hàng lot nhng hot đng cp bách và quan trng mi công ty, qun lý
cht lng luôn là nhng mi quan tâm hàng đu nhm bo đm cht lng ca
c h thng.
Theo ISO 9000:2005: “Qun lý cht lng là các hot đng có phi hp đ
đnh hng và kim soát mt t chc v cht lng”. Vic đnh hng và kim
soát v cht lng nói chung bao gm lp chính sách cht lng và mc tiêu cht
lng, hoch đnh cht lng, kim soát cht lng, đm bo cht lng và ci
tin cht lng.
Trong đó chính sách cht lng là ý đ và đnh hng chung ca mt t
chc có liên quan đn cht lng đc lãnh đo cao nht công b chính thc.
Chính sách cht lng cn phi nht quán vi mc đích ca t chc và cung cp
c s đ lp các mc tiêu cht lng. Các nguyên tc ca qun lý cht lng
đc trình bày mc 1.1.2.2 có th to thành c s đ thành lp chính sách cht
lng. Mc tiêu cht lng là điu đnh tìm kim hay nhm ti có liên quan đn
cht lng. Các mc tiêu cht lng nói chung cn da trên chính sách cht
lng ca t chc, chúng đc quy đnh cho các b phn và các cp tng ng
trong t chc.
9
Hoch đnh cht lng là tp trung vào vic lp mc tiêu cht lng và quy
đnh các quá trình tác nghip cn thit và các ngun lc có liên quan đ thc hin
các mc tiêu cht lng.
Kim soát cht lng tp trung vào thc hin các yêu cu cht lng.
m bo cht lng tp trung vào cung cp lòng tin rng các yêu cu cht
lng s đc thc hin.
Còn ci tin cht lng thì tp trung vào nâng cao kh nng thc hin các
yêu cu cht lng. Các yêu cu liên quan đn mi khía cnh nh hiu lc, hiu
qu hay xác đnh ngun gc. Trong đó, hiu lc là mc đ thc hin các hot
đng đã hoch đnh và đt đc các kt qu đã hoch đnh; hiu qu là quan h
gia kt qu đt đc và ngun lc đc s dng; và xác đnh ngun gc là kh
nng đ truy tìm v lch s, s áp dng hay v trí ca đi tng đc xét [4].
1.1.2.2 Các nguyên tc ca qun lý cht lng
lãnh đo và điu hành thành công mt t chc, cn đnh hng và kim
soát t chc mt cách h thng và rõ ràng. Có th đt đc thành công nh áp
dng và duy trì mt h thng qun lý cht lng đc thit k đ ci tin liên tc
kt qu thc hin trong khi vn lu ý đn các nhu cu ca các bên quan tâm. Vic
qun lý mt t chc bao gm các nguyên tc ca qun lý cht lng, trong s các
lnh vc qun lý khác.
Theo ISO 9000:2005, ISO 9004:2000 tám nguyên tc ca qun lý cht
lng đc nhn bit đ lãnh đo cao nht có th s dng nhm dn dt t chc
đt đc kt qu cao hn. Ni dung ca các nguyên tc đc mô t di đây:
· Nguyên tc 1 - Hng vào khách hàng: Mi t chc đu ph thuc vào
khách hàng ca mình và vì th cn hiu các nhu cu hin ti và tng lai
ca khách hàng, cn đáp ng các yêu cu ca khách hàng và c gng vt
cao hn s mong đi ca h.
10
· Nguyên tc 2 - S lãnh đo: Lãnh đo thit lp s thng nht gia mc
đích và phng hng ca t chc. Lãnh đo cn to ra và duy trì môi
trng ni b đ có th hoàn toàn lôi cun mi ngi tham gia đ đt đc
các mc tiêu ca t chc.
· Nguyên tc 3 - S tham gia ca mi thành viên: Mi ngi tt c các
cp là yu t ca mt t chc và vic huy đng h tham gia đy đ s giúp
cho vic s dng đc nng lc ca h vì li ích ca t chc.
· Nguyên tc 4 - Chú trng qun lý theo quá trình: kt qu mong mun
s đt đc mt cách hiu qu khi các ngun lc và các hot đng có liên
quan đc qun lý nh mt quá trình.
· Nguyên tc 5 - Cách tip cn theo h thng: vic xác đnh, hiu và qun
lý các quá trình có liên quan ln nhau nh mt h thng s đem li hiu lc
và hiu qu ca t chc nhm đt đc các mc tiêu đ ra.
· Nguyên tc 6 - Ci tin liên tc: Ci tin liên tc các kt qu thc hin
phi là mc tiêu thng trc ca t chc.
· Nguyên tc 7 - Quyt đnh da trên s kin, d liu thc t: mi quyt
đnh có hiu lc đc da trên vic phân tích d liu và thông tin.
· Nguyên tc 8 - Quan h hp tác cùng có li vi ngi cung cp: t
chc và ngi cung cp ph thuc ln nhau và mi quan h cùng có li s
nâng cao nng lc ca c hai bên đ to ra giá tr.
Tùy vào hoàn cnh và tính cht thc t ca các vn đ qun lý mà mi
doanh nghip s có nhiu cách khác nhau đ áp dng các nguyên tc qun lý cht
cht lng nêu trên. Vn đ quan trng là doanh nhip phi xác đnh xem làm th
nào đ trin khai thc hin nhng nguyên tc này mt cách có hiu qu nht.
Tám nguyên tc qun lý cht lng này to thành c s cho các tiêu chun
v h thng qun lý cht lng trong b ISO 9000.
11
1.1.3 Chi phí cht lng
1.1.3.1 Khái nim chi phí cht lng
sn xut mt sn phm có cht lng, chi phí đ đt đc cht lng đó
phi đc qun lý mt cách có hiu qu. Nhng chi phí đó chính là thc đo
chính xác s c gng v cht lng.
Theo TCVN ISO 8402:1999, chi phí cht lng là toàn b chi phí ny sinh
đ tin chc và đm bo cht lng tha mãn cng nh nhng thit hi ny sinh
khi cht lng không tha mãn [1, trang 39].
1.1.3.2 Phân loi chi phí cht lng
Theo tính cht ca chi phí, chúng ta có th phân chia chi phí cht lng
thành 3 nhóm:
- Chi phí phòng nga là nhng chi phí liên quan đn các hot đng nhm ngn
nga s không phù hp có th xy ra hoc làm gim thiu các ri ro ca s
không phù hp đó. ó là chi phí nghiên cu, thit k, thc hin và duy trì
mt h thng qun lý cht lng, hun luyn đào to. Chi phí này đc đa
vào k hoch và phi gánh chu trc khi đi vào sn xut thc s.
- Chi phí kim tra, đánh giá là các chi phí phát sinh đ công ty xác đnh xem
các vt liu đã mua, quá trình chun b sn xut, các sn phm lot đu, các
quá trình vn hành, các sn phm trung gian và các sn phm cui cùng có
đáp ng đc các điu kin đã đc trù tính v k thut, môi trng, sinh
thái và các điu kin khác.
- Chi phí sai hng, tht bi là nhng chi phí hay thit hi gn lin vi vic x
lý, khc phc, loi b nhng trc trc, hng hóc, nhm ln trong sut quá
trình sn xut kinh doanh. Chi phí sai hng gm có chi phí sai hng bên
trong và chi phí sai hng bên ngoài t chc.
· Chi phí sai hng bên trong t chc là chi phí ny sinh trong t chc do có
s không phù hp hoc sai hng mt giai đon nào đó trong chu trình
12
cht lng nh: lãng phí, ph phm, sa cha li, kim tra li, th phm,
d tr quá mc, phân tích sai hng.
· Chi phí sai hng bên ngoài t chc là chi phí cho nhng sai sót hay s
không phù hp đc phát hin sau khi sn phm đã đc phân phi hoc
dch v đã đc thc hin nh sa cha, khiu ni bo hành, hàng b tr
li, trách nhim pháp lý, chi phí môi trng, chi phí cho s mt thi c,
mt thu nhp do mt khách hàng c và c hi kim thêm khách hàng mi.
gim chi phí sai hng tht bi cn tng cng các hot đng kim tra
đánh giá và phòng nga. T đó s gim đc chi phí cht lng, nâng cao đc
kh nng đáp ng nhu cu ca khách hàng, nâng cao đc hiu qu ca hot
đng sn xut kinh doanh. Sau đây là hình v mô t mi quan h gia chi phí
cht lng và kh nng đáp ng nhu cu.
Chi phí
1.1.4 H thng qun lý cht lng
cnh tranh trong điu kin hin nay, các t chc phi đt và duy trì đc
cht lng vi hiu qu kinh t cao, đem li lòng tin trong ni b cng nh cho
khách hàng và các bên có liên quan v h thng hot đng ca mình. Mun vy t
chc phi có chin lc, mc tiêu đúng; t đó có mt chính sách hp lý, mt c cu
Chi phí phòng nga
Chi phí kim tra
Chi phí sai hng
Chi phí cht lng
Hình 1.1 - Mi quan h gia chi phí cht lng và kh nng đáp ng nhu cu
Cht lng
13
t chc và ngun lc phù hp đ xây dng mt h thng qun lý có hiu qu và hiu
lc. H thng này phi giúp cho t chc liên tc ci tin cht lng, tha mãn khách
hàng và các bên có liên quan [1, trang 65]. H thng qun lý cht lng bao gm c
cu t chc, th tc, quá trình và ngun lc cn thit [1, trang 257].
Theo ISO 9000:2005: “H thng qun lý cht lng là mt h thng qun lý đ
đnh hng và kim soát mt t chc v cht lng”. H thng qun lý là h thng
đ thit lp chính sách và mc tiêu và đ đt đc các mc tiêu đó. H thng là tp
hp các yu t có liên quan ln nhau hay tng tác.
Theo nguyên tc ca qun lý cht lng, toàn b hot đng ca t chc đc
thc hin thông qua các quá trình. Quá trình là tp hp các ngun lc và hot đng
có liên quan vi nhau đ bin đi đu vào thành đu ra. Mi quá trình đu có khách
hàng, ngi cung ng. Trong mi quan h gia ngi cung ng, t chc và khách
hàng hình thành mt chui quan h vi các dòng thông tin phn hi.
xem xét tính hiu lc và hiu qu ca h thng qun lý cht lng, ngi
ta thng đt ra các câu hi đi vi mi quá trình thuc h thng đó, chng hn
nh:
- Các quá trình đc xác đnh và có các th tc dng vn bn đ điu hành,
qun lý các quá trình đó không?
- Các quá trình có đc trin khai đy đ và đc thc hin nh đã nêu trong
vn bn không?
- Các quá trình này có mang li kt qu nh mong đi không?
Yêu cu Yêu cu
Ngi cung ng
Doanh nghip Khách hàng
Phn hi Phn hi
Hình 1.2 – Quan h gia ngi cung ng, doanh nghip và khách hàng [1]
14
H thng vn bn h tr cho ci tin cht lng theo ngha giúp ngi qun
lý hiu đc mi vic tin hành nh th nào và xác đnh đc cht lng ca vic
thc hin. Ch khi đó, ta mi xác đnh đc hiu qu ca nhng thay đi, ci tin.
Nu xét thy vic ci tin là có hiu lc thc s thì bc tip theo là phi tiêu
chun hóa chúng thành các quy đnh. iu này s giúp doanh nghip duy trì đc
nhng ci tin đã đ ra. [1, trang 259]
1.2 H thng qun lý cht lng theo tiêu chun ISO 9000
1.2.1 T chc ISO
ISO là mt t chc quc t v tiêu chun hóa, mt t chc phi chính ph, ra
đi và hot đng t ngày 23/2/1947. ISO có tên đy đ là “THE INTERNATIONAL
ORGANNIZATION FOR STANDARDIZATION”
ISO có chc nng phát trin các tiêu chun k thut t nguyn áp dng nhm
gia tng giá tr cho tt c các loi hình hot đng sn xut kinh doanh. n cui
tháng 10/2011, có 162 c quan tiêu chun quc gia là thành viên ca t chc ISO
[12], bao gm các nc nh đn ln, đã công nghip hóa hoc đang phát trin trên
tt c các khu vc ca th gii. Vit Nam là thành viên chính thc t nm 1977 và là
thành viên th 72 ca ISO. C quan đi din là Tng cc tiêu chun - o lng -
Cht lng.
Các tiêu chun quc t ISO đóng góp vào vic truyn bá các công ngh và các
thc hành kinh doanh tt, cng nh h tr cho quá trình phát trin, sn xut và cung
ng các sn phm, dch v hiu qu hn, an toàn hn và sch hn. Các tiêu chun
này còn giúp cho vic trao đi thng mi gia các nc tr nên d dàng và bình
đng hn.
c xut bn di dng tiêu chun quc t, các tiêu chun ISO th hin s
đng thun tm quc t v công ngh và các thc hành tt đc cp nht mi nht.
n tháng cui 10/2011, ISO đã ban hành hn 18.500 tiêu chun [11], nhm cung
cp các gii pháp thc hành và đt đc li ích cho hu ht các lnh vc kinh doanh,