Skkn phương pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm nâng cao hiệu quả bài dạy trong môn toán lớp 1

TÊN MỤC
1. Mở đầu.
1.1. Lí do chọn đề tài.
1.2. Đối tượng nghiên cứu
1.3. Phương pháp nghiên cứu
2. Nội dung.
2.1. Cơ sở lí luận.
2.2. Thực trạng
2.3. Các giải pháp tổ chức thực hiện
2.3.1. Giáo viên cần nắm rõ các dạng trò chơi trong mơn Tốn lớp 1
2.3.2. Giáo viên cần nắm vững các nguyên tắc chủ yếu để thiết kế
và sưu tầm trị chơi tốn học.
2.3.3. Nắm rõ cấu trúc trị chơi học tập Toán:
2.3.4. Nắm vững một số yêu cầu khi tổ chức các trò chơi học tập.
2.3.5. Một số trị chơi Tốn học và cách tổ chức thực hiện
2.3.5.1. Các trò chơi củng cố nội dung số học
2.3.5.2. Các trị chơi có yếu tố hình học.
2.4. Hiệu quả:
3. Kết luận, kiến nghị.
3.1. Kết luận
3.2. Kiến nghị

Page 1 of 30

TRANG


1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Phát triển trí tuệ cho học sinh Tiểu học là một trong những vấn đề được quan
tâm hàng đầu của hầu hết các quốc gia, của các bậc phụ huynh và các thầy cô

giáo. Cùng với tất cả các môn học khác trong chiến lược phát triển tồn diện, có
thể nói Tốn học đóng một vai trị hết sức quan trọng, nó rèn luyện cho các em
khơng chỉ đơn thuần là tính tốn mà điều chủ yếu là năng lực tư duy. Chính bởi
tư duy sâu sắc mà các em mới có thể nhanh nhẹn, nhạy bén hơn trong nhiều môn
học khác. Rèn luyện tốn học khơng có nghĩa đơn giản là kì vọng các em trở
thành những nhà tốn học mà chính là rèn luyện cho các em trở nên linh hoạt
hơn khi tiếp cận những vấn đề trong nhà trường hoặc giải quyết bất cứ một vấn
đề nào trong thực tiễn cuộc sống.
Mơn Tốn có tầm quan trọng to lớn, có khả năng giáo dục trong việc rèn
luyện phương pháp suy nghĩ, phương pháp suy luận logic, thao tác tư duy cần
thiết để nhận thức thế giới hiện thực như: trừu tượng hóa, khái qt hóa, khả
năng phân tích tổng hợp, so sánh, dự đốn, chứng minh. Mơn Tốn cịn góp
phần giáo dục lí trí và những đức tính tốt như: trung thực, cần cù, chịu khó, ý
thức vượt khó khăn, tìm tịi sáng tạo và nhiều kĩ năng tính tốn cần thiết để con
người phát triển tồn diện, hình thành nhân cách tốt đẹp cho con người lao động
trong thời đại mới.
Đối với mơn Tốn ở Tiểu học, nếu giáo viên chỉ truyền đạt, giảng giải theo tài
liệu có sẵn, theo sách giáo khoa, theo hướng dẫn và thiết kế bài dạy một cách
máy móc, giáo viên áp đặt, thơng báo kiến thức có sẵn... thì sẽ làm cho học sinh
học tập một cách thụ động. Điều đó sẽ khiến cho việc học tập của các em diễn ra
một cách đơn điệu, tẻ nhạt dẫn đến kết quả học tập khơng cao. Đó là một trong
những ngun nhân gây cản trở việc đào tạo các em thành những con người
năng động, tự tin, sáng tạo sẵn sàng thích ứng với những đổi mới diễn ra hàng
ngày.
Mặt khác, học sinh Tiểu học có trí thơng minh khá nhạy bén, sắc sảo, có óc
tưởng tượng phong phú. Đó là tiền đề tốt cho sự phát triển tư duy toán học.
Page 2 of 30


Nhưng các em cũng rất dễ bị phân tán, rối trí nếu bị áp đặt, căng thẳng hay quá

tải. Hơn nữa, học sinh ở bậc Tiểu học nói chung, học sinh lớp 1 nói riêng đang
trong giai đoạn phát triển cơ thể hay nói cụ thể hơn là các hệ cơ quan chưa hồn
thiện vì thế sức dẻo dai của cơ thể còn thấp; một mặt trẻ vừa chuyển từ môi
trường vui chơi là chủ yếu sang môi trường học tập địi hỏi sự chú ý cao cho nên
trẻ khó có thể ngồi lâu trong phịng học cũng như tập trung chú ý vào bài học
trong một thời gian dài. Và đặc biệt ở lứa tuổi lớp 1 các em chóng nhớ nhưng lại
mau quên.
Học sinh lớp 1 khi học Toán, về kiến thức bước đầu cần nắm được một số
kiến thức cơ bản, đơn giản về đếm, đọc viết, so sánh các số trong phạm vi 100,
cộng, trừ không nhớ trong phạm vi 100. Yêu cầu với các em khi học tốn lớp 1
là, có thể nhận biết các số, biết đọc chúng và viết chúng thành thạo. Vì thế, cần
chú ý một số phương pháp phát triển tư duy và hứng thú học toán cho trẻ độ ở
tuổi này; cần nhận thức được độ dài và đo độ dài trong phạm vi 20cm, biết xem
đồng hồ, biết một số hình cơ bản (vng, trịn, tam giác,…), biết giải tốn có lời
văn.
Về kĩ năng: Các bạn nhỏ khi mới bước vào học tốn lớp 1 sẽ hình thành và rèn
luyện các kĩ năng đọc, viết, đếm, so sánh các số trong phạm vi 100;
Các em phải rèn luyện kĩ năng về cộng, trừ không nhớ trong phạm vi 100, đo và
ước lượng độ dài đoạn thẳng, nhận biết hình vng hình tam giác, hình trịn,
điểm , đoạn thẳng.
Qua q trình giảng dạy, tơi nhận thấy muốn các em học tốt mơn Tốn trước hết
phải tạo cho các em những say mê hứng thú với môn học. Để làm được điều đó,
người giáo viên ln phải biết tổ chức, hướng dẫn để học sinh tự tìm tịi, chủ
động chiếm lĩnh kiến thức. Kiến thức toán lớp 1 đơn giản, rất gần gũi với học
sinh nên việc dạy toán phải gắn liền với thực tế, gần với cuộc sống thực của học
sinh. Giáo viên hướng dẫn để học sinh từ những vốn kinh nghiệm đã có hình
thành những kiến thức mới một cách nhẹ nhàng tự nhiên. Động viên học sinh
tập suy nghĩ, tập nói, tập diễn đạt theo cách của riêng mình. Con đường hình
thành kiến thức với học sinh lớp 1 hiệu quả nhất là bắt đầu với các hoạt động
Page 3 of 30

thao tác bằng tay, với các vật thật, hoạt động trên mơ hình, hoạt động ngơn ngữ,
cuối cùng là hoạt động trí óc. Ngồi ra việc sử dụng các trị chơi học tập trong
giờ học Toán là hết sức cần thiết và có ích. Nó giúp HS thay đổi động hình hoạt
động, chống mệt mỏi căng thẳng trong học tập, tăng cường khả năng luyện tập
thực hành và vận dụng nhanh các kiến thức đã học; ghi nhớ nội dung kiến thức
một cách tự nhiên theo kiểu học mà chơi, chơi mà học. Từ đó giúp cho học sinh
nhớ lâu, hiểu kỹ và vận dụng linh hoạt trong đời sống, học tập. Và cũng qua đó
phát triển hứng thú, tập thói quen tập trung, tính độc lập, ham hiểu biết và khả
năng suy luận cho hoc sinh. Thông qua các trị chơi học tập đó giúp học sinh tự
tin hơn khi giao tiếp cũng như trong các hoạt động sinh hoạt hàng ngày.
Cùng với kinh nghiệm trong những năm trực tiếp giảng dạy ở lớp 1, qua
nghiên cứu, tìm tịi, thu thập và tham khảo đồng nghiệp, tôi mạnh dạn chọn viết
đề tài: “Phương pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm nâng cao hiệu quả bài
dạy trong mơn Tốn lớp 1.”để nghiên cứu, nhằm giúp học sinh bớt căng thẳng,
phát huy tính tích cực, sơi nổi và đạt hiệu quả cao sau mỗi giờ học.
1.2. Đối tượng nghiên cứu
Một số phương pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm nâng cao hiệu quả bài dạy
trong mơn Tốn lớp 1
Học sinh lớp 1H trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi năm học ...........
1.3. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp phỏng vấn
- Phương pháp điều tra
- Phương pháp phân tích và tổng hợp kinh nghiệm
- Phương pháp thực nghiệm
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lí luận về việc tổ chức trị chơi học tập trong mơn Tốn lớp 1.
- Trị chơi học tập là trị chơi có nội dung gắn với nội dung bài học và phục

vụ cho mục đích học tập, giúp học sinh khai thác vốn kinh nghiệm bản thân.
- Trò chơi học tập giúp rèn luyện trí tuệ lẫn phẩm chất đạo đức cho học sinh.
Page 4 of 30


- Làm thay đổi hình thức hoạt động học tập.
- Làm cho khơng khí học tập trong lớp được thoải mái và dễ chịu hơn.
- Làm cho quá trình học tập trở thành một hình thức vui chơi hấp dẫn,
- Giúp học sinh củng cố và hệ thống hóa kiến thức, đồng thời phát triển vốn
kinh nghiệm mà các em đã tích lũy được thơng qua hoạt động.
- Rèn luyện các kĩ năng, kĩ xảo.
- Thúc đẩy hoạt động trí tuệ.
- Rèn luyện và nâng cao các tố chất nhanh, mạnh, bền, khéo giúp học sinh
phát triển thể lực.
- Rèn luyện các giác quan.
- Học sinh được phát triển óc sáng tạo, lịng kiên trì, dũng cảm vượt khó.
- Học sinh thấy vui, nhanh nhẹn, cởi mở hơn; tiếp thu tự giác và tích cực hơn.
2.2. Thực trạng:
2.2.1. Vài nét về trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi:
Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi nằm trên địa bàn phường Ngọc Trạo, ngay
trung tâm thành phố. Nhà trường nhiều năm liền đạt danh hiệu trường tiên tiến
cấp thành phố, cấp tỉnh. Trong năm học ..........trường vinh dự được nhận cờ thi
đua của chính phủ, bằng khen của Bộ giáo dục và đào tạo. Nhà trường có truyền
thống dạy – học tốt, đội ngũ cán bộ giáo viên yêu nghề mến trẻ, năng động, sáng
tạo, có bề dạy kinh nghiệm trong giảng dạy. Hiện tại cơ sở vật chất nhà trường
đã được đầu tư xây dựng khang trang, đầy đủ; các phòng học và phịng chức
năng được trang trí sinh động, gần gũi với các học sinh.
2.2.2. Thực trạng việc dạy mơn Tốn lớp 1 thơng qua các trị chơi học tập
2.2.2.1. Về phía học sinh:
*Thuận lợi:

- Hầu hết các em biết vâng lời, lễ phép, ngoan ngỗn, có tinh thần giúp đỡ
bạn bè
- Học sinh bước đầu có thói quen làm việc tự giác, chủ động, khơng rập
khn máy móc, biết tự đánh gía kết quả học tập của mình, của bạn
- Đa số học sinh có niềm vui trong học tập, ham thích học tốn.
Page 5 of 30


- Học sinh thực hiện các hoạt động một cách chủ động tích cực theo hướng
dẫn, tổ chức của giáo viên.
- Học sinh tham gia tích cực vào các hoạt động như: Quan sát, điều tra,
đóng vai, thảo luận từ đó phát hiện và tham gia vào việc giải quyết các tình
huống có vấn đề trong học tập và trong cuộc sống.
- Luôn nhận được sự quan tâm, giúp đỡ thường xuyên của Ban giám hiệu,
của các bộ phận chuyên mơn trong nhà trường.
- Được sự đồng tình, phối hợp chặt chẽ của phụ huynh học sinh, tạo điều
kiện mua sắm đầy đủ dụng cụ học tập và quan tâm đến việc học tập của học
sinh.
*Khó khăn:
- Do vốn hiểu biết cuộc sống còn nhiều hạn chế, do đặc điểm tâm lí lứa tuổi,
sự phát triển tư duy chưa cao nên học sinh tham gia vào các trò chơi học tốn
cịn nhiều hạn chế.
- Mơn tốn là mơn học từ xưa đến nay được xem là khơ khan hóc búa, mang
tính trừu tượng cao. Vì vậy, việc lĩnh hội tri thức tốn học là rất khó khăn đối
với HS Tiểu học nói chung và lớp 1 nói riêng. Điều này cũng dể hiểu vì: để lĩnh
hội được tri thức tốn học thì học sinh cần phải biết so sánh, phân tích, tổng hợp,
trừu tượng hố và khái qt hố mà chức năng trừu tượng hoá và khái quát hoá
ở trẻ lớp 1 còn chưa phát triển đầy đủ.
- Thêm vào đó là lượng kiến thức mơn Tốn đưa vào chương trình khá lớn đã
dẫn đến một thực trạng là học sinh tiếp nhận kiến thức rất vất vả, thụ động nhất

là những học sinh ngại phát biểu, tiếp thu chậm; các em luôn cảm thấy sợ, cảm
thấy căng thẳng, nặng nề mỗi khi bắt đầu giờ học. Cuối tiết học, học sinh thường
uể oải, ít tập trung chú ý vào bài học vì đặc điểm của học sinh lớp 1 là “Dễ nhớ,
mau quên, chóng chán”. Bởi vậy, chất lượng học tập tốn nhìn chung chưa cao.
- Mặt khác, đặc điểm về tư duy học sinh lớp 1chủ yếu là tư duy trực quan,
vật thật hay thông qua những hành động cụ thể để hình thành khái niệm, kiến
thức, kĩ năng. Học sinh lớp 1 rất dễ xúc động và thích tiếp xúc với mọi vật, hiện
tượng nào đó nhất là những sự vật hiện tượng gây cảm xúc mạnh. Học sinh
Page 6 of 30


thường hiếu động hơn khi hoạt động bằng tay, thích được sử dụng đồ dùng trực
quan.
2.2.2.2. Về phía giáo viên:
* Thuận lợi:
- Phòng Giáo dục và Đào tạo, Hội cha mẹ học sinh đã trang bị đồ dùng, trang
thiết bị dạy học cho trường tương đối đầy đủ. Nhằm phục vụ cho việc dạy và
học của giáo viên và của học sinh đạt kết quả.
- Cấp ủy, chính quyền phường Ngọc Trạo đã quan tâm đến cơ sở vật chất
trường lớp.
- Hiện nay, thực hiện việc đổi mới phương pháp giảng dạy, nhiều giáo viên,
đã khơng ngừng tìm tịi, tích lũy kinh nghiệm, sáng tạo ra những ý tưởng hay, để
có thể tạo ra một giờ giảng sinh động, ấn tượng và đạt được mục tiêu của bài
học cần chuyển tải đến người học.
- Trước yêu cầu ngày càng nâng cao hơn nữa chất lượng bài giảng với
phương châm rút ngắn khoảng cách giữa người dạy và người học bằng những
hoạt động, sản phẩm cụ thể trong dạy học. Chúng ta vẫn thường đưa ra phương
châm hay khẩu hiệu: “Tạo ra một giờ học tích cực”, hay “Tạo ra một giờ học
thân thiện” và bằng cách này hay cách khác, phương pháp truyền thống hay hiện
đại, đôi khi chúng ta vẫn loay hoay để có một giờ giảng tốt nhất, thân thiện và

dân chủ nhất. Theo điều tra thì 100% học sinh lớp 1 đều thích học những giờ
học có tổ chức trò chơi học tập và các em cảm thấy rất vui. Chất lượng dạy học
được nâng cao khi có sự hổ trợ của cơng nghệ thơng tin. Vì thế, sử dụng phương
pháp “trị chơi học tập” có thể được hiểu đó là một phương thức, cách thức
truyền tải một thơng điệp, một nội dung cụ thể nào đó đến người nghe thơng qua
hình thức trị chơi. “Học mà chơi – Chơi mà học” là nội dung bài học được
truyền tải đến người nghe một cách nhẹ nhàng, nhưng đầy sâu sắc và dễ hiểu.
* Khó khăn:
- Tuy đã được trang bị cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng dạy học nhưng
vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu dạy và học hiện nay.
Page 7 of 30


- Mặc dù đã được tiếp thu các chuyên đề về đổi mới phương pháp dạy học.
Song để tổ chức trị chơi trong các giờ dạy học Tốn sao cho mang lại hiệu quả
như giáo viên mong muốn quả là một điều khơng đơn giản. Nó cần nhiều thời
gian để đầu tư suy nghĩ, tìm tịi, chuẩn bị phương tiện, đồ dùng,… Mặt khác, tổ
chức trò chơi học tập sao cho học sinh tiếp xúc cảm thấy hấp dẫn nhất và thích
thú thì phụ thuộc hồn tồn vào cơng tác tổ chức của giáo viên mà kĩ năng tổ
chức trò chơi của giáo viên cơ bản còn rất nhiều hạn chế.
- Qua việc dự giờ tôi nhận thấy với những tiết dạy người giáo viên sử dụng
các trò chơi học tốn thì tiết học rất sơi nổi, học sinh tiếp thu bài một cách tích
cực, học sinh hứng thú học. Cịn với những tiết dạy giáo viên khơng sử dụng các
trị chơi học tốn thì học sinh tiếp thu bài một cách thụ động, tiết học khơng sơi
nổi.
Vì vậy muốn chất lượng mơn Tốn lớp 1 được nâng cao, yếu tố đầu tiên và
cũng là quan trong nhất là học sinh phải u thích học Tốn, phải có hứng thú
học Tốn thực sự. Bởi vậy địi hỏi người giáo viên phải đổi mới phương pháp và
hình thức tổ chức dạy học, phải xây dựng một mơi trường học tốn tự nhiên,
thoải mái với học sinh. Học sinh không cảm thấy kiến thức mơn tốn xa lạ với

cuộc sống thực, khơng để giờ học tốn nặng nề, có nhiều bài tập gây mệt mỏi và
làm cho học sinh không hứng thú học tập, trong đó người giáo viên phải vận
dụng linh hoạt các trị chơi học tập Tốn vào các tiết học là ưu tiên số 1 và là
việc cần được làm ngay.
Năm học .........., tôi được phân công giảng dạy lớp 1H trường Tiểu học
Nguyễn Văn Trỗi với tổng số HS là 46, trong đó nam có 23 em, nữ 23 em. Địa
bàn cư trú của các em không tập trung, rất nhiều em ở xa trường. Vì là lớp song
ngữ nên đầu vào đã được nhà trường kiểm tra chất lượng nên khả năng tiếp thu
của các em tương đối đồng đều, nhiều học sinh đã đọc thông thạo, nhận biết
được các số từ 1 đến 10, biết cách tính nhẩm các số trong phạm vi 10. Tuy nhiên
vẫn cịn một vài em tính tốn cịn chậm, đặc biệt là tính nhẩm, cịn chưa biết so
sánh số... Vẫn cịn những gia đình chưa thực sự quan tâm đến việc học của con
em mình, cịn phó mặc cho cơ giáo, nhà trường.
Page 8 of 30


Sau bốn tuần học đầu, qua theo dõi quá trình học tập của học sinh kết hợp
cho học sinh làm bài tập và chấm điểm trong vở bài tập Toán tôi thấy kết quả
như sau:
Điểm 9-10

Điểm 7-8

10/ 46 em = 21,7% 24/ 46em = 52,3%

Điểm 5-6

Điểm 3 – 4

12/ 46em = 26%

0 /46 em = 0%

Hoàn thành tốt

Hoàn thành

Chưa hoàn thành

10/ 46 em = 21,7%

36/ 46em = 78,3%

0/ 46 em = 0 %

2.3. Các giải pháp tổ chức thực hiện.
Bản thân là giáo viên Tiểu học lại trực tiếp dạy ở khối 1 nhiều năm liền nên tôi
nhận thấy rõ được vai trị và trách nhiệm của mình là phải tích cực đổi mới
phương pháp dạy học. Trong q trình đổi mới phương pháp dạy học. Phương
pháp tổ chức trò chơi học tập là một trong những hoạt động vô cùng đặc biệt vì
tiết học sinh động hơn, thoải mái và dễ chịu hơn. Học sinh thấy vui, nhanh
nhẹn, cởi mở hơn, tiếp thu bài một cách tự giác, tích cực và chủ động hơn.
Để giờ học đạt hiệu quả tốt hơn, giúp các em có hứng thú trong học tập, nâng
cao chất lượng giáo dục trong nhà trường, tôi đã mạnh dạn cải tiến nội dung,
phương pháp trong giảng dạy, đưa những kiến thức được coi là khô khan của
mơn Tốn thành những trị chơi học tập nhằm mục đích giúp các em học mà
chơi, chơi mà học. Trị chơi Tốn học khơng chỉ giúp các em lĩnh hội tri thức mà
còn giúp các em củng cố và khắc sâu các tri thức đó.
Áp dụng tốt trị chơi học tập vào dạy học Toán 1, giáo viên cần nắm vững một
số vấn đề sau:

2.3.1. Giáo viên cần nắm rõ các dạng trị chơi trong mơn Tốn lớp 1
Trị chơi học tập Tốn là hoạt động được tổ chức có tính chất vui chơi, giải trí
nhưng có nội dung gắn với bài học hoặc hoạt động học tập Toán của học sinh.
Xét về mục đích dạy học nói chung, trị chơi tốn học có thể có:
- Trị chơi nhằm dẫn dắt hình thành tri thức mới.
- Trị chơi nhằm củng cố kiến thức, luyện tập kĩ năng.
Page 9 of 30


- Trị chơi nhằm ơn tập, rèn luyện tư duy trong giờ học ngoại khoá.
Nếu phân loại theo các mạch kiến thức Tốn học ta có thể nói tới:
- Trị chơi tính tốn.
- Trị chơi hình học (vẽ hình, đếm hình, cắt ghép hình, xếp hình,…)
- Trị chơi gắn với hoạt động đo đại lượng.
- Trị chơi về giải tốn, giải đố.
- Trị chơi về rèn luyện trí thơng minh’’...
2.3.2. Giáo viên cần nắm vững các nguyên tắc chủ yếu để thiết kế và sưu
tầm trị chơi tốn học.
a. Ngun tắc 1: Tất cả các trị chơi tốn học đều nhằm củng cố một nội
dung toán học ở Tiểu học, quán triệt nguyên lý “học đi đôi với hành”. Nghĩa là
sau khi giáo viên truyền tải tới học sinh một lượng kiến thức mới để cho các em
nắm chắc và hiểu kỹ vấn đề đó thì có thể và cần thiết tổ chức cho các em vận
dụng dưới hình thức các trò chơi học tập.
b. Nguyên tắc 2: Kế thừa các ý tưởng dạy học toán trong các sách giáo khoa
Tiểu học, kế thừa một số trò chơi trong dân gian và trong một số tài liệu đã có để
tiếp tục phát triển và hoàn thiện cho phù hợp với thời gian, với đặc điểm nhận
thức của học sinh Tiểu học, với điều kiện cơ sở vật chất cụ thể của nhà trường
Việt Nam hiện nay.
c. Nguyên tắc 3: Luật chơi ở mỗi trò chơi đưa ra phải rõ ràng để học sinh định
hướng, nắm được cách chơi, cách giải quyết. Đồng thời các yêu cầu đó cũng

phải có mức độ dễ, khó khác nhau để phù hợp với nhiều đối tượng khác nhau,
vừa phù hợp với trình độ học sinh trong lớp (trình độ đại trà), vừa có một số yếu
tố nâng cao địi hỏi có sự thơng minh, khéo léo mới có thể giải quyết được ( với
những học sinh đạt điểm 9,10) nhằm phát huy năng lực ứng dụng và các sở
trường của học sinh trong lớp.
d. Nguyên tắc 4: Mỗi trò chơi phải tạo hứng thú cuốn hút học sinh tham gia, sao
cho thi đua mà khơng căng thẳng, vui mà học tốn thực thụ. Ngun tắc này
quán triệt ý tưởng “Học mà chơi, chơi mà học”.
2.3.3. Nắm rõ cấu trúc trị chơi học tập Tốn:
Page 10 of 30


Một trị chơi Tốn học được viết theo cấu trúc sau:
- Tên trị chơi.
- Mục đích: Nêu rõ mục đích trị chơi nhằm hình thành, ơn luyện, củng cố kiến
thức nào.
- Chuẩn bị: Xác định rõ địa điểm chơi, những phương tiện cần thiết cho hoạt
động chơi như hình vẽ, các hình cắt sẵn, các mảnh bìa ghi số, ghi chữ, que diêm,
que tính…
- Cách chơi: Chỉ rõ số người tham gia chơi, thời gian chơi, luật chơi và luật
thắng - thua đảm bảo học sinh dễ hiểu, dễ nhớ.
2.3.4. Nắm vững một số yêu cầu khi tổ chức các trò chơi học tập.
a. Các trò chơi học tập phải đáp ứng những yêu cầu của mục đích dạy học,
phải đặt ra cho trẻ các nhiệm vụ học tập tương ứng với nội dung dạy học. Mỗi
trị chơi cần có một vị trí và đóng góp cụ thể trong tiến trình thực hiện mục đích
dạy học. Vì vậy, để đáp ứng u cầu dạy học bộ mơn tốn ở Tiểu học, hệ thống
các trò chơi học tập phải được lựa chọn sao cho đa dạng về chủ đề, cách tổ chức
trò chơi. Hệ thống này phải đủ “dư” để người giáo viên tùy theo điều kiện cụ thể
(về mục đích của bài học, trình độ và hứng thú của học sinh, hình thức tổ chức
học của lớp...) mà lựa chọn trị chơi thích hợp.

- Nhưng một tiết học bao giờ cũng có u cầu cần đạt được chương trình
qui định rất chặt chẽ về kiến thức cơ bản cũng như về kỹ năng thực hành. Trò
chơi một khi thâm nhập vào lớp học nhất thiết phải là một nội dung của bài học,
phải là một thành phần cấu tạo nên tiết học, phải góp phần vào việc hình thành
kiến thức cơ bản hoặc rèn luyện kỹ năng cơ bản của tiết học. Nội dung của trò
chơi phải là một phần nội dung của bài học.
b. Phải lựa chọn các thời điểm thích hợp khi tổ chức các trị chơi học tập cho
học sinh. Các thời điểm đó là:
- Sau khi hồn thành một bài học, cách này có ưu điểm là kích thích được
hứng thú học tập của học sinh, giờ học tránh được khơng khí căng thẳng, từ đó
trở thành giờ toán vui, sinh động.
Page 11 of 30


- Sau khi hồn thành một chương trình học, nhóm các chủ đề, chẳng hạn sau
khi học sinh đã học xong phần phép tính cộng, trừ trong phạm vi 10, giáo viên
có thể đưa ra trị chơi có mục đích củng cố, ơn tập các phép tính cộng, trừ trong
phạm vi 10.
c. Khi tổ chức các trò chơi phải sắp xếp các tình huống chơi sao cho tất cả
mọi học sinh, của nhóm hoặc của lớp đều được tham gia. Mặc dù trong một số
vấn đề nhất định, tại một thời điểm có thể chỉ có một em tham gia trị chơi hoặc
trình bày kết quả nhưng tồn nhóm (lớp) phải có trách nhiệm cùng tìm ra lời giải
đáp. Khi chơi nên tổ chức thi giữa những người có cùng năng lực. Giáo viên
hoặc người chỉ huy tránh làm lúng túng hay làm xấu hổ cho những học sinh
khơng hồn thành nhiệm vụ, ln quan tâm, khích lệ, động viên hơn là so sánh,
tỏ ý khơng hài lịng. Tuy nhiên, cần lưu ý tổ trò chơi một cách chu đáo để sao
cho tính “bất quy tắc và sự hiếu động” khơng làm hạn chế tính mục đích của trị
chơi.
d. Người giáo viên (chỉ huy) khi hướng dẫn phải ngắn gọn, dễ hiểu và rõ ràng
để người tham gia chơi nắm được mục đích chơi, quy tắc chơi và cách tham gia

(cách chơi). Cần vạch kế hoạch chi tiết và tổ chức việc trình bày trị chơi. Có thể
sử dụng một vài học sinh thực hành ban đầu để giúp HS hình dung được rõ quy
tắc chơi và cách chơi.
e. Người chỉ huy phải là người trọng tài công bằng khi đánh giá, không thiên
vị bên nào.
f. Trong lúc chơi (chơi theo nhóm), học sinh được phép trao đổi, bàn luận với
nhau (nhưng nói nhỏ).
g. Điều quan trọng nữa là việc tham gia chơi phải được sự tự nguyện của học
sinh, tránh áp đặt, bắt buộc các em phải chơi (vì làm như vậy sẽ phản tác dụng
của trò chơi).
2.3.5. Một số trị chơi Tốn học và cách tổ chức thực hiện:
Sau khi nắm vững kiến thức về trò chơi học tập Tốn 1, chúng tơi tiến hành tìm
hiểu mạch kiến thức Tốn 1 từ đó tơi lựa chọn và lồng ghép một số trò chơi theo
Page 12 of 30


mạch kiến thức số học và yếu tố hình học phù hợp với chương trình và đối
tượng học sinh lớp 1 của trường như sau:
2.3.5.1. Các trò chơi củng cố nội dung số học:
* Trò chơi 1: Thi đếm
a. Mục đích :
- Luyện đếm các số trong phạm vi 10 theo thứ tự.
- Tạo khơng khí sơi nổi trong giờ học.
- Rèn luyện cho học sinh óc tư duy, tính sáng tạo, tác phong nhanh nhẹn
b. Chuẩn bị: (Trò chơi này không cần chuẩn bị phương tiện)
c. Cách chơi:
- Số người chơi: 11 em
- Thời gian chơi: 5 phút.
- Luật chơi: Học sinh đứng vòng tròn, học sinh bắt đầu đếm theo chiều quay kim
đồng hồ từ 0 đến 10, mỗi em một số, học sinh thứ nhất đếm 0, học sinh tiếp theo

đếm 1, học sinh tiếp đếm 2,… cứ như vậy cho đến hết.
- Luật thắng thua: Học sinh nào đếm sai phải nhảy lò cò một vòng .
Lưu ý:
- Trò chơi này được tổ chức cho đối tượng học sinh đại trà, tổ chức vào cuối tiết
học nhằm củng số cách đếm số sau khi học xong số 10 (Tiết 23: Luyện tập
chung, trang 40).
- GV có thể nâng cao hình thức chơi cho đối tượng học sinh năng khiếu bằng
cách cho học sinh đếm ngược theo thứ tự giảm dần cho đến 0 rồi đổi chiều đếm
tăng dần. Hoặc cũng có thể cho học sinh đếm cách 2 với hình thức như thế.
- Hoặc có thể áp dụng trò chơi sau khi học xong các số trong phạm vi 100 (Thay
đổi số cho phù hợp nội dung)
( Từ các trị chơi sau, tơi khơng trình bày 2 mục đích : Tạo khơng khí sơi nổi
trong giờ học. Rèn luyện cho học sinh óc tư duy, tính sáng tạo, tác phong nhanh
nhẹn. mà coi đây là những mục đích chung của tất cả các trị chơi.)
* Trị chơi 2: Buộc dây cho bóng.
a. Mục đích :
Page 13 of 30


- Củng cố cho học sinh về phép cộng, trừ trong phạm vi 5
b. Chuẩn bị: - Phương tiện: Giáo viên vẽ lên bảng 2 nhóm, mỗi nhóm gồm:
+ Phần trên: Vẽ 4 quả bóng bay, trên mỗi quả bóng có ghi một phép tính cộng
hoặc trừ trong phạm vi 5.
+ Phần dưới vẽ một cụm các ô vuông ghi các kết quả của các phép tính trên.
(Như hình dưới)
c. Cách chơi:
- Số người chơi: hai nhóm, mỗi nhóm 4 em.
- Thời gian chơi: 3 phút.
- Luật chơi: Chia lớp thành 2 tổ, mỗi tổ cử 4 bạn đại diện nối bóng với ơ ghi kết
quả tương ứng. Mỗi em trong đội chỉ được nối 1 lần và chuyển cho em khác nối

tiếp.
- Cách đánh giá: (10 bông hoa)
+ “Buộc” đúng mỗi dây cho bóng được 2 bơng hoa. ( 4 quả bóng được 8 bơng
hoa)
+ Có đáp án nhanh được 2 bông hoa.

1+
4

53

2+
1

3

5

4

Lưu ý:
- Đối tượng chơi: Học sinh đại trà.
Page 14 of 30

51

2


THƠNG TIN HỎI ĐÁP:

-------------------------Bạn cịn nhiều thắc mắc hoặc muốn tìm kiếm thêm nhiều tài liệu sáng kiến kinh
nghiệm mới mẻ khác của Trung tâm Best4Team
Liên hệ dịch vụ viết thuê sáng kiến kinh nghiệm
Hoặc qua SĐT Zalo: 091.552.1220 hoặc email: để hỗ trợ
ngay nhé!

Page 15 of 30