Luận văn tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại nhằm kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô

6173
LV. ThS

DHKTQD

ii

ãa

4l*U#iÊ

ãU, i
yw.'
ãikuawi.

w.2

,xr*4Kr..-..
mi >fã

ã,.^v*ằ.
.u*ma-X!RiÊv>:

"SHiss

IT
11W7H

,.waw.'
A*:*,:

WBf
S ằ yôt!Cô

y
'.i3s:-ua>

.Msrte

ã.xMMii.:'

W* *

4 >

rtlTOKM
yttl l f-'Hi


BO GIAO DUC VA DAO TAO
■

■

■

TRUONG DAI
HOC
KINH TE QUOC DAN
■
■

--------- SQBDOG8G8---------

TRAN Dire TOAN
daihocktqd
i

I

TT.
THONG TIN THtfVIEN
ii. 1 nuiw in;
a

| PHONG LUAN AN • Tti LI^U

TANG CUUNG QUAN LY NHA NUttC
DOI VOIHOAT DONG KINH DOANH CUA NHTM
NHAM KIEM CHE LAM PHAT, ON DINH KINH TE VI MO
■

*

■

CHUYEN NGANH: KINH TE PHAT TRIEN

LUAN VAN THAC SY KINH TE
7M. 6M>
Ngitdi hirdng dan khoa hoc:
PGS.TS NGUYEN THANH HA

HA AOI, AAM 2011


Ldl CAM DOAN
Toi xin cam doan rang day la cong trinh nghien cuu cua rieng toi,

trong do co su ho try cua thay hubng dan la PGS.TS Nguyen Thanh Ha

va nhung nguoi toi da cam on trong luan van nay.
Cac noi dung nghien cuu va ket qua trong de tai nay la trung thuc

va chua duoc cong bo trong bat cu cong trinh nao.

Nam Dinh, ngay 25 thang 12 nam 2011
Tac gia

Tran Due Toan


LO’I CAM 0N
Trude tien cho phep toi duoc gui loi cam on chan thanh den thay PGS.TS

Nguyen Thanh Ha - Truong phdng Tong hop truong Dai hoc Kinh te Quoc dan da
tan tinh hudng dan, gop y va dong vien toi trong suot thoi gian thuc hien luan van
thac sy.

Xin phep cho toi duoc gui loi cam on chan thanh den quy thay, co thuoc

Khoa Ke hoach va Phat trien; quy thay, co thuoc Vien Dao tao sau dai hoc va cac

ban hoc vien ldp Cao hoc Kinh te phat trien 18L (khoa 2009-2011) truong Dai hoc
Kinh te Quoc dan da nhiet tinh giup do toi suot thoi gian hoc vua qua.

Nhung loi cam on sau cung xin danh cho bo me va cac anh chi em trong gia
dinh da het long quan tam va tao moi dieu kien tot nhat de toi hoan thanh duoc luan

van nay.

Xin tran trong cam on!

Nam Dinh, ngay 25 thang 12 nam 2011

Tran Due Toan


MUC LUC
•

•

LOI CAM DOAN
LOI CAM ON
DANH MUC CAC CHU VIET TAT
DANH MUC BANG BIEU, HINH VE
TOM TAT LUAN VAN

LO’I MCI DAU....................................................................................................................... 1
CHITONG 1: SU CAN THIET PHAI TANG ClTONG QUAN LY NHA

NUOC DOI VOI HO AT
KINH DOANH CUA NHTM NHAM MUC
• DONG
•
•

TIEU KIEM CHE LAM PHAT, ON DINH KINH TE VI MO.............................. 4

1.1

Vai trd NHTM trong viec tham gia kiem che lam phat, on dinh kinh te

vi mo.......................................................................................................................... 4

1.1.1

Khai niem chung ve NHTM................................................................................... 4

1.1.2 Vai trd cua NHTM trong viec tham gia kiem che lam phat, on dinh kinh te
vi mo.......................................................................................................................... 9

1.2

Quan Iy cua Nha nude doi vol hoat dong kinh doanh cua NHTM
trong kiem che lam phat, on dinh kinh te........................................................ 15

1.2.1 Khai niem chung ve quan ly cua Nha nude doi vdi hoat dong kinh doanh
cua NHTM............................................................................................................... 15

1.2.2 Cac cong cu quan ly cua Nha nude doi vdi cac NHTM.................................... 16

1.3

Str can thiet phai co quan ly cua Nha niroc doi voi hoat dong kinh

doanh cua NHTM trong viec kiem che lam phat, on dinh kinh te........... 25

CHUONG 2: THUC TRANG QUAN LY NHA NUCIC DOI VOI CAC

HOAT DONG KINH DOANH CUA NHTM.............................................................28
2.1

Tong quan ve he thong cac NHTM cua Viet Nam hien nay....................... 28

2.1.1

Vai net ve he thong cac NHTM cua Viet Nam hien nay:................................. 28

2.1.2 Tinh hinh hoat dong kinh doanh cua cac NHTM tai Viet Nam...................... 29


2.2

Danh gia thyc trang va tac dong cua quan ly Nha nuoc voi cac hoat

dong cua cac NHTM o Viet Nam hien nay trong nhiem vu chong lam

phat, on dinh kinh te............................................................................................ 32

2.2.1

Danh gia thuc trang hoat dong kinh doanh cua NHTM o Viet nam hien nay....... 32

2.2.2 Thuc trang quan ly Nha nuoc voi hoat dong cua cac NHTM nham kiem

che lam phat, on dinh kinh te vi mo............................................................... 50
CHI JONG 3: TANG CUONG QUAN LY NHA NUOC VOI HOAT DONG
KINH DOANH CUA CAC NHTM TRONG VIEC KIEM CHE LAM

PHAT, ON DINH KINH TE VI MO............................................................................ 68

3.1

Phuong huong tang cuong vai tro cua Nha nuOc voi hoat dong kinh

doanh cua cac NHTM trong muc tieu kiem che lam phat, on dinh
kinh te vi mo......................................................................................................... 68
3.2

Cac giai phap nham tang cuong quan ly Nha nuoc doi voi hoat dong
kinh doanh cua cac NHTM voi cac muc tieu dat ra..................................... 69

3.2.1 Nhom giai phap ve luat va chinh sach............................................................ 70
3.2.2 Nhom giai phap ve viec giam sat kiem tra, co che thuong phat..................... 77

3.2.3 Nhom giai phap su dung cac cong cu dieu tiet kinh te................................... 79
KET LUAN........................................................................................................................ 86

PHAN PHU LUC..............................................................................................................89

DANH MUC
• CAC CHU' VIET TAT
7

r

ADB

: Asian Development Bank - Ngan hang Phat trien Chau A

BBS

: Bat dong san

CIC

: He thong thong tin tin dung

CP

: Chinh phu

DN

: Doanh nghiep

DNNN

: Doanh nghiep Nha nude

GDP

: Gross domestic product - Tong san pham Quoe noi

HTX

: Hop tae xa

ISO

: International Organization for Standardization
1
To ehue tieu ehuan hoa quoe te
7
rr-5 /V

r

. • /S

1

7
/sir

KBT

: Khu do thi

KTQD

: Kinh te Quoe dan

NH

: Ngan hang

NHNN

: Ngan hang Nha nude

NHTM

: Ngan hang Thuong mai

NHTW

: Ngan hang Trung uong

TCCD

: TO ehue tin dung

r

r

/\./\

DANH MUC BANG BIEU, HINH VE
BANG

Bang 2.1:

Doanh so cho vay cua cac NH chia theo mot so tieu thuc................... 32

Bang 2.2:

Nguon von va du no thoi diem 31/12/2010, so lieu cua 1 so NHTM... 34

Bang 3.1:

Mau bao cao cho vay ngoai te (thang .../2011)..................................... 73

Bang 3.3:

Ty le du tru bat buoc doi voi tien gui bang VND ap dung theo QD

379/QD-NHNN ngay 24/2/2009 (ap dung tu ky du tru thang 3/2009), ty
le du tru bat buoc doi voi tien gui bang USD ap dung theo QD

1925/QD-NHNN ngay 26/8/2011 (ap dung tu ky du tru thang 9/2011)..... 82
HINH VE
Hinh 1.1:

Tuong quan giua Doanh so cho vay cua cac Ngan hang va GDP Viet

Nam []...................................................................................................11

Hinh 1.2:

Mo i quan lie giua tang truong tin dung va lam phat.............................. 13

Hinh 2.3:

Mo Trinh dich chuynn cau AD do ty gia ho i doai tang mm thay doi

muc gia pq den P].................................................................................455
Hinh 2.4:

Gaa v;ing the gidi 10 nam me lai............................................................ 57

Hinh 3.1:

Bien dona, 'FL DTBB tien gu i VND ngian han tu 2007 dnn nay.......... 81


TRUONG DA
I HOC
KINH TE QUOC DAN
■
■
----- BoBjOcaoa-----

»•>

*

TRAN DUC TOAN

TANG CUUNG QUAN LY NHA NlfflC
DOI VOI HOAT DONG KINH DOANH CUA NHTM
■

■

nhAm kiem che lam phat, on dinh kinh te VI MO
■

■*

■

CHUYEN NGANH: KINH TE PHAT TRIEN

TOM TAT LUAN VAN THAC SY
•

•

HA NOI, AJMI 2011

.........

................

If

i

■y

x

.

LOI MO DAU
r

r

Duoc ke thua tu he thong Ngan hang Dong Duong thoi Phap tuy nhien
r

r

phai den thang 5 nam 1990 he thong NHTM moi chinh thuc ra doi qua 2 phap
lenh Ngan hang (Phap lenh NHNN va Phap lenh Ngan hang, HTX tin dung va
Cong ty tai chinh) voi ten goi ban dau la Ngan hang chuyen doanh. Qua hon

20 nam hoat dong, he thong NHTM cua Viet Nam ngay cang phat trien va
•>

r

r

r

tieu chuan hoa theo thong le Quoc te. Ngay nay he thong NHTM non tre cua
Viet Nam dang phai dung truoc cac thu thach cua viec hoi nhap WTO voi

muon van rui ro va suc ep canh tranh dong thoi phai dieu hoa voi muc tieu
9

z

z

phat trien kinh te xa hoi chung cua dat nuoc.
Cuoc khung hoang kinh te toan cau hien nay anh hudng khong nho toi
e 7

x

r

z

x

•>

r

su phat trien cua kinh te Viet nam. van de kiem che lam phat, on dinh xa hoi

doi hoi co su ket hop cua rat nhieu cac thanh phan kinh te, tu Trung uong toi
dia phuong, tu Nha nuoc toi cac Doanh nghiep, ca nhan, dong thoi viec giai
r

9

r

y

quyet on thoa cac moi quan he loi ich giua cac thanh phan do cung dang dat
ra cho Chinh phu nhung bai toan hoc bua. Va trong muc tieu chung do thi
r

quan ly Nha nuoc doi voi hoat dong kinh doanh cua cac Ngan hang Thuong

mai dang rat duoc quan tam.
Hoat dong kinh doanh cua cac Ngan hang Thuong mai co vai tro gi

trong nen kinh te noi chung, tai Viet Nam hien nay vai tro nay ra sao? Vai tro
z

z

7

z

z

cua cac NH nay trong cuoc chien chong lam phat, on dinh kinh te nhu the
nao? Tai sao can phai tang cuong quan ly Nha nuoc voi hoat dong cua cac
Z

\

Z

NHTM? Van de quan ly cua Nha nuoc doi voi hoat dong kinh doanh cua cac

NHTM nham kiem che lam phat, on dinh kinh te duoc dat ra nhu the nao?
Cac van de nay se duoc trinh bay trong luan van voi ten de tai la: “Tang
z

>

cuong quan ly Nha nuoc doi voi hoat dong kinh doanh cua NHTM nham

kiem che lam phat, on dinh kinh te vi mo”


ii

CHU’ONG 1: SU’ CAN THIET PHAI TANG Cl "ONG QUAN LY NHA
NUOC HOI V6l HOAT
KINH DOANH CUA NHTM NHAM
• DONG
•
MUC TIEU KIEM CHE LAM PHAT, ON DINH KINH TE VI MO
1.1 Vai tro NHTM trong viec tham gia kiem che lam phat, on dinh kinh

r

te vi mo
Hoat dong cua NHTM giua vai tro quan trong chinh sach tien te cua Nha

nudc vdi cac cong cu dieu tiet kinh te chinh, NHTM co chdc nang rat quan

trong la chuc nang tao tien, vdi nhan to anh hudng tdi muc cung tien cua he
A

- _

____

A

thong NHTM noi chung la ty le du tru bat buoc. Thong qua 2 chuc nang tin

dung va chuc nang thanh toan, NHTM giup cho hoat dong thanh toan khong
dung tien mat trd nen pho bien va tao ra lupng tien thuc te gap nhieu lan
lupng tien do quoc gia do in ra va luu hanh tren thi trudng. Vdi mot nen kinh

te ma tang trudng phu thuoc nhieu vao tin dung nhu Viet Nam hien nay thi
cac hoat dong kinh doanh cua cac NHTM tac dong rat ldn tdi hieu qua cua
\

r

r

cac chinh sach dieu chinh kinh te cua Nha nudc va anh hudng truc tiep tdi su

phat trien on dinh cua kinh te Viet Nam.
1.2 Quan ly cua Nha nudc doi vdi hoat dong kinh doanh cua NHTM

trong viec kiem che lam phat, on dinh kinh te

Quan ly cua Nha nudc vdi hoat dong kinh doanh cua NHTM la su can thiep,
dieu hanh vao cac hoat dong kinh doanh cua NHTM nham dat dupc muc tieu kinh
A

AX

te da dat ra. Cac cong cu quan ly cua Nha nudc doi vdi NHTM bao gom:
-Cong cu luat chinh sach, hien nay Luat cac to chuc tin dung
47/2010/QD12 dupc Quoc hoi thong qua ngay 16/06/2010 va co hieu luc tu

ngay 01/01/2011 la van ban luat cao nhat, ngoai ra cac Bo, co quan ngang bo
dudi su dieu hanh cua Nha nudc ban hanh cac van ban quy dinh rieng trong

linh vuc cua minh de rang buoc hoat dong kinh doanh cua NH.
- Cong cu kiem soat giam soat hoat dong kinh doanh cua cac NHTM bang he

thong cac bao cao tin dung, dich vu, hoat dong thanh tra giam sat cua cac co quan

co tham quyen cua NHNN, thanh tra chinh phu va giam sat cheo giua cac NH
-Cac cong cu dieu tiet kinh te cua Nha nudc doi vdi hoat dong kinh


iii

doanh cua cac NHTM: cong cu tai cap von, cong cu ty le du tru bat buoc,

nghiep vu thi trubng mb, cong cu lai suat chiet khau, cong cu han muc tin
dung, cong cu ty gia hoi doai.

Quan ly Nha nuoc doi voi hoat dong kinh doanh cua NHTM co vai tro
r

x

r

x

rat quan trong, ca ve y nghia chinh tri lan kinh te nham dat duoc cac muc tieu
vi mo, an ninh kinh te quoc phong, dam bao tu luc tu cuong. NHTM la trung
x

r

9

r

gian tai chinh, la chat xuc tac tao ra hieu qua hoat dong nen kinh te, no co the
giup cho kinh te quoc gia nhanh chong dat duoc muc tieu phat trien, hoac no

cung co the lam day nhanh qua trinh suy thoai, lam phat hay khung hoang. Do
dac thu hoat dong, he thong NHTM rat de bi ton thuong day chuyen, tu mot

X

A

9

r

vai NH co the lan ra ca he thong, tu do tac dong toi ca nen kinh te. Cac
NHTM la cac doi tuong quan trong khong chi voi chinh sach tien te ma cbn
voi ca chinh sach tai khoa cua Nha nuoc.

CHU0NG 2: THUC TRANG QUAN LY NHA NUOC VOI CAC

HOAT DONG KINH DOANH CUA NHTM
2.1 Tong quan ve he thong cac NHTM cua Viet Nam hien nay

He thong NH Viet Nam la he thong ngan hang 2 cap gom NHNN - Ngan

hang Trung uong va he thong cac NHTM va cac to chuc tin dung khac.
x

r

r

Sau gan 3 thap ky tien hanh cai cach, he thong ngan hang Viet Nam da

trai qua 2 giai doan phat trien dang luu y:

(i) Giai doan dau 1990 - 1996 la su tang len nhanh chong ve so luong
va loai hinh cac to chuc tin dung (TCTD) nham dap ung su tang vot cua cau
X

X

9

9

ve dich vu ngan hang trong giai doan dau “bung ra” cua thoi ky chuyen doi
r

r

r

r

(ii) Giai doan tiep theo tu 1997 toi nay la cung co, chan chinh he thong

ngan hang.
Hien nay he thong NHTM da phat trien nhanh chong voi khoang 40 NHTM

va gan 20 Ngan hang 100% von nuoc ngoai hoac lien doanh tai Viet Nam
He thong NHTM Viet nam (Khong ke cac NH 100% von nuoc ngoai
hoac lien doanh) nhin chung deu co quy mo tuong doi nho, pho bien voi so

von dieu le tu 3-6 nghin ty dong, ve nang luc tai chinh, trinh do cong nghe va

iv

quan ly van con yeu kem so voi cac NHTM trong khu vuc.
r

r

Ngay nay cac NHTM da va dang nhanh chong nang cao so luong va chat
luong cac san pham dich vu tin dung theo kip thong le Quoc te.

ve ngoai hoi hoat dong mua ban, cho vay ngoai te cua cac NHTM da

giup ho tro cac Doanh nghiep trong nudc thuan tien va chu dong trong viec
o

r

•>

r

giao dich thanh toan vdi cac doi tac nudc ngoai, thuc day viec xuat nhap khau
phat trien. Cac NHTM Viet nam da lien ket vdi nhieu to chuc cung cap dich
9

X

f

X

X

vu chuyen tien nhanh toan cau giup cho viec chuyen tien thanh toan nhanh

chong kip thdi, chi phi thap.
9

___

r

r

x

Cung vdi su phat trien kinh te Viet Nam, cac NHTM la nguon cung cap

von, cac san pham bao lanh ho tro cho hoat dong san xuat kinh doanh, day la
cong cu thuc day qua trinh tai san xuat md rong, thuc day qua trinh tich tu, tap
x

r

x

>

a

r

r

trung von va gop phan dieu tiet vi mo nen kinh te. Vdi thuc te cua Viet nam
r

x

x

r

hien nay cac Doanh nghiep hau het deu la cac DN vua va nho, von it hoat dong

chu yeu nho nguon von chiem dung tu thuong mai va von vay Ngan hang thi
su ho tro tai chinh tu cac NHTM nhu hien nay la dieu het suc can thiet.
Tuy nhien hoat dong kinh doanh cua cac NHTM van theo tam ly so

dong, chua co chien luoc lau dai, de dang bi cuon vao vong xoay dau tu vao
cac nganh nghe nong trong khi kha nang tham dinh rui ro cdn nhieu han che
9

X

(Tieu bieu la cac linh vuc dau tu cho vay BDS, chung khoan). Thong tin trao
___

9

r

x

doi giua cac NHTM con nhieu han che hoac khong co su hop tac.

Su bung no so luong cac NHTM d Viet Nam trong nhung nam gan day

cung di kem theo hien tuong canh tranh khong lanh manh anh hudng khong
nho tdi su on dinh cua thi truong tai chinh va hieu qua cua cac chinh sach
A

quan ly kinh te cua Nha nudc.
2.2 Hanh gia cac thu'c

•
va tac dong cua quan ly Nha nu’dc voi cac

hoat dong cua cac NHTM o’ Viet Nam hien nay trong nhiem vu chong

lam phat, on dinh kinh te

2.2.1. Hanh gia thirc trang hoot l^nli doanh cua NHTM d Viet nam hien nny
CT

•

•

CT

•

•

•

*/

X

2.2.1.1 Cac tlac^iah hat dat ducrc cac nam gan day cua NHTM

Trong cac nam gan day he thong Ngan hang Viet Nam da khong ngung


lon manh ve ca so luong va chat luong. Sy phat trien cua nganh Ngan hang
nam trong boi canh chung cua nen kinh te trong, ngoai nuoc va nhung bien
r

9

r

x

___

chuyen phuc tap cua kinh te the gioi. Cac NHTM mac du gap nhieu kho khan

trong cac cuoc khung hoang, nhung da tan dung tot nhung thoi co vuot qua
r

r

r

i

khong it nhung cam go trong qua trinh hoi nhap kinh te quoc te de gat hai
duoc nhung thanh tyu to lon. Cac NHTM da ngay cang phat trien loai hinh

dich vu. Quy mo va chat luong hoat dong cua cac NHTM ngay cang tang;

nang lyc tai chinh, nang lyc quan tri dieu hanh, nang lyc canh tranh, trinh do
ung dung cong nghe thong tin ngay cang duoc nang len.

2.2.2.2 Dong gop cua NHTM vo’i nen kinh te Viet nam
Thu- nhat, da dong vai tro quan trong trong viec day lui va kiem che
9

X

XX

lam phat, tung buoc duy tri sy on dinh gia tri dong tien va ti gia, gop phan cai

thien kinh te vi mo, moi truong dau tu va san xuat kinh doanh.
X

X

9

9

A

Thu hai, gop phan thuc day hoat dong dau tu, phat trien san xuat kinh
doanh va hoat dong xuat nhap khau.
Thu ba, tin dung ngan hang da dong gop tich cyc cho viec duy tri sy
A

X

tang truong kinh te voi nhip do cao trong nhieu nam lien tuc.
Thu tu, hoat dong ngan hang dong vai tro quan trong trong viec chuyen
r

r

t

r

r

dich co cau kinh te va phat trien cac nganh kinh te chu chot. Ben canh viec
9

A

A

cho vay thuong mai doi voi cac to chuc va ca nhan, he thong Ngan hang con
9

X

la nguon tai chinh quan trong de thyc hien cac chu truong, chinh sach cua

Dang va Chinh phu nhu cho vay doi voi ho ngheo, vung sau, vung xa, gop
phan han che dang ke sy chenh lech phat trien giua cac nhom thu nhap va

giua cac vung trong nuoc, tung buoc chuyen dich co cau kinh te theo huong
Cong nghiep hoa, Hien dai hoa. Trong dieu kien thi truong tai chinh con so
khai, tin dung ngan hang van la kenh chu yeu cung ung von cho chuyen dich

co cau va phat trien kinh te trong suot hon 20 nam qua.
X

A

2.2.23 Cac ton tai, han che trong hoat dong kinh doanh cua NHTM Viet nam
hien nay

Hoat dong kinh doanh cua cac NHTM con nhieu ton tai trong hoat dong,

ve nghiep vu, han che ve chuyen mon

-

Han che trong nghiep vu tham dinh rui ro: ty le no xau cua cac Ngan

hang Thuong mai Nha nuoc cao voi cac NHTM co phan, nhu Ngan hang

Nong nghiep va Phat trien Nong thon ty le no xau la 6.67%, Ngan hang
Vietinbank la 3.47 trong khi cac NHTM co phan khac ty le no xau chi khoang

tu 2,9%, ty le no xau toan nganh la 3.04%. Ty le np xau tap trung phan lon tai
2 thanh pho lon la Ha Noi va TP Ho Chi Minh.
-

Thieu su hop tac giua cac NH, giua cac NH voi co quan huu quan

(So tai nguyen, so tu phap, co quan Cong an, Toa an, Trung tam ban dau gia
tai san, trung tam dinh gia tai san...) Cac NH chua co su gan ket trong hoat

dong va thuong xay ra tinh trang che dau thong tin khach hang, ve hoat dong
tin dung huy dong von, thuong xuyen xay ra tinh trang co NH thua von nhung

khong day tin dung ra duoc vi han che tran tang truong tin dung 20% trong
khi co Ngan hang cho vay vuot qua von huy dong va buoc phai dung hoac

huy dong tien tu thi truong 2 day sang thi truong 1, dieu nay la trai phap luat.
- Khung phap luat chua day du ca ve quy dinh hoat dong lan su ho tro trong
r

x

\

qua trinh hoat dong do do phat sinh nhieu van de trong hoat dong Ngan hang
Cac hoat dong kinh doanh cua NHTM anh huong toi nen kinh te
- Tha hoa dao duc, anh huong toi canh tranh lanh manh, mat khac gay

ra tieu cuc lon cho xa hoi va thiet hai cho nganh. Su bung no nhanh chong ve
X

r

X

x

quy mo cua cac NHTM gan day gan lien voi su gia tang cac nguy co ve rui ro
tac nghiep voi cac vi pham ve dao duc cua CB NH.
- Thieu tinh chuyen nghiep, kinh doanh tu phat: do la canh tranh lai

suat, Kinh doanh ngoai te tu phat lam thi truong ngoai te nao dong, gay suc

ep cho quan ly ngoai hoi, dau tu theo thi hieu so dong, thieu tam nhin vi mo
(Tieu bieu nhu nganh dong tau, BDS v.v...)

2.2.2. Thirc trang quan ly Nha niro’c vkiem che lam phat, on dinh kinh te vi mo

Thuc trang quan ly Nha nuoc voi hoat dong NHTM trong thoi gian vua
qua co rat nhieu long leo tren nhieu phuong dien.

- ve lai suat cho vay, Nha nuoc khong dam bao duoc muc lai suat hop
A

A

ly, tu nam 2008 den nay lai suat cho vay luon giao dong voi bien do lon, gop


vii

phan day gia tang chi phi san xuat kinh doanh cua xa hoi.

- Lai suat cho vay thuc te cua cac NHTM thudng cao hon lai suat niem

yet, Su canh tranh ngam giua cac Ngan hang ve huy dong von bang lai suat di
r

*>

r

y

dem da gay mat on dinh cho thi trudng nay, bat nguon tu quy mo cua cac NH

va su quan ly long leo cua Nha nudc.
- Nha nudc khong quan ly dupc tang trudng tin dung qua nong tai mot

so nganh nghe. Nhieu nganh nghe linh vuc dupc qua nhieu uu dai ve von do
do khi phat sinh rui ro thi anh hudng kinh te nghiem trong.

- Chua su dung he thong Ngan hang nhu mot cong cu de dieu chinh
mot so hoat dong kinh doanh trong nen kinh te nhu: thi trudng vang, Bat dong
r

san, ngoai hoi,

- Van de rui ro thanh khoan, chat lupng tin dung chua dupc quan tam

2.2.2.3 Cac nguyen nhan chinh anh huong t oci quan ly Nha nudc cVci cac loot
dong cua ccc NHTM trong viec kiem che lam phct, on dinh kinh te.
Nguyen nhan sau xa lam quan ly cua Nha nudc vdi hoat dong kinh

doanh cua NHTM kem hieu qua la do cac menh lenh, quy dinh, chinh sach
r

,

kinh te do Nha nudc ban hanh mang tinh chu quan, khong sat vdi thuc te. Cac

nhom muc tieu da dat ra cua Nha nudc dupc dat ra vdi muc dich tot dep
r

r

r

nhung do he thong che tai chua hoan thien do do ket qua cua no chua dat hieu

qua cao.

Cac nguyen nhan chinh anh hudng tdi quan ly Nha nudc vdi cac hoat
dong cua cac NHTM trong viec kiem che lam phat, on dinh kinh te la:
<

>

r

x

r

- Chinh phu bi han che trong tam nhin doi vdi nen kinh te hien dai. Do

tam nhin han che d goc do nha nudc ve trinh do va tam muc sieu vi mo cua
r

r

X

kinh te thi trudng hien dai, nen Chinh phu thudng bi dong trong -van de giai
r

'

r

quyet cac bien dong kinh te.

- He thong kiem tra giam sat chua hoan thien, thua so lupng nhung han
r

x

r

che ve chat lupng.

- Quy dinh, luat phap chua ro rang, day lo hong
- Cac NHTM thudng la cac to chuc kinh te ldn, co tieng noi va co kha

nang can thiep vao cac chinh sach, chinh vi vay ma cac chinh sach, cac cai


viii

each do Chinh phu dua ra thudng bi giam hieu iuc (Don cu nhu viec iai suat
di dem vuot 14% cua cac NHTM vua qua hoac ty trong cho vay phi san xuat
cua nhieu NHTM van dang vuot muc 20% va den 31/12/2011 kho co the dam

bao gidi han)
- Muc do phat trien cua cac NHTM ve trinh do nghiep vu ian cong

nghe van cham phat trien so vdi khu vuc va the gidi, do do d mot muc do nao
do cac NHTM chua the ho tro Chinh phu trong viec thuc thi cac chinh sach de
kiem che iam phat, on dinh kinh te vi mo.

CHUONG 3: TANG CUONG QUAN LY NHA NUOC VOI HOAT
X

r

—

X

DONG
KINH DOANH CUA CAC NHTM TRONG VIEC
KIEM CHE
•
•
r ___

_

x

x

*

LAM
PHAT,7 ON DINH
KINH TE VI MO
•
•

3.1 Phiro'ng hirdng nang caovai tro cua Nha nirdc ve quan ly kinh te vi mo
Nang cao vai tro cua Nha nudc ve quan iy kinh te vi mo thuc te ia nang

cao hieu qua hoat dong cua bo may Nha nudc nham dat duoc cac muc tieu
kinh te dat ra vdi cac muc tieu ngan han va muc tieu dai han.

Tai Hoi nghi ian thu ba Ban Chap hanh Trung uong Dang khoa XI dien
ra vao thang 10 nam 2011 da nhat tri cao ve dinh hudng cac giai phap chu yeu

ma ca he thong chinh tri phai dong tam hiep iuc ianh dao, chi dao, to chuc
thuc hien, tao su chuyen bien thuc su trong viec doi mdi mo hinh tang trudng,
r

r

\

r

co cau iai nen kinh te, nang cao chat iuong, hieu qua, suc canh tranh. Hoi
nghi Trung uong ian nay da xem xet va quyet dinh ia phai tai co cau nen kinh
r

.

9 .

.

'

te gan vdi doi mdi mo hinh tang trudng. Day ia nhiem vu rat idn va phuc tap,

doi hoi phai duoc trien khai thuc hien dong bo trong tat ca cac nganh, cac iinh
vuc tren pham vi ca nudc va d tung dia phuong, don vi co sd trong nhieu

nam. Trong 5 nam tdi, can tap trung vao 3 iinh vuc quan trong nhat ia: Tai
cau truc dau tu vdi trong tam ia dau tu cong; co cau iai thi trudng tai chinh

vdi trong tam ia tai cau truc he thong ngan hang thuong mai va cac to chuc tai
chinh; tai cau truc doanh nghiep nha nudc ma trong tam ia cac tap doan kinh

te va tong cong ty nha nudc.

Vdi noi dung tai cau truc iai he thong ngan hang thuong mai va cac to
chuc tai chinh theo hudng sap nhap, hop nhat cac ngan hang thuong mai, cac


to chuc tai chinh nho de co so luong phu hop cac ngan hang thuong mai va to

churc tai chinh co quy mo va uy tin, hoat dong lanh manh, bao dam tinh thanh
r

't

khoan va an toan he thong. Day co the xem la phuong hudng quan ly chung

trong dai han cua Nha nuoc voi hoat dong kinh doanh cua cac NHTM.
r

z

Trong ngan han, tai cac cuoc hop thao luan cua Quoc hoi Viet Nam
z

z

a

a

•>

khoa 13, van de kiem che lam phat on dinh xa hoi la hien la muc tieu quan
Z

A

trong hang dau, tu do cho thay phuong huong quan ly cua Nha nuoc voi hoat

dong kinh doanh cua Ngan hang thuong mai nhu sau:

- Thuc hien chinh sach tien te chat che, than trong, phoi hop hai hoa giua
chinh sach tien te va chinh sach tai khoa de kiem che lam phat, voi noi dung nay,
Nha nuoc se han che cung tien te qua viec han che tin dung cua cac Ngan hang.

-Vu tien phat trien tin dung san xuat kinh doanh nong nghiep, nong

thon, xuat khau, cong nghiep ho tro, doanh nghiep nho va vua, dieu hanh chu
dong, linh hoat, hieu qua cac cong cu chinh sach tien te, nhat la cac loai lai
Z

9

A

AZ

suat va luong tien cung ung de bao dam kiem che lam phat. Cac mang cho

vay tieu dung, bat dong san, chung khoan v.v... se bi han che tang truong.
- Dieu hanh ty gia va thi truong ngoai hoi linh hoat, phu hop voi dien
• z

z

bien thi truong. Tang cuong quan ly ngoai hoi, bao dam thanh khoan ngoai te,

binh on ty gia, dap ung yeu cau on dinh, phat trien san xuat kinh doanh va
z

tang du tru ngoai hoi.

3.2 Cac giai phap nham nang cao quan ly Nha niro’c doi vo’i hoot dong
kinh doanh cua cac NHTM voi cac muc tieu dat ra

Cac nhom giai phap duoc tac gia trinh bay vao 3 nhom, trong do quan
Z

A

trong nhat la nhom giai phap tang cuong quan ly Nha nuoc ve luat va chinh

sach, cung voi cac bien phap giam sat, co che kiem tra thuong phat.
AZ

Z

Nhom giai phap su dung cac cong cu dieu tiet kinh te duoc dua ra voi
muc dich ho tro, la bien phap ky thuat tac dong toi luong cung tien mat trong
luu thong va cuoi cung la tac dong toi chi so lam phat.

3.2.1 Nhom giai phap ve luat via dhiuli sach

Ve van de tang truong tin dung cua cac NHTM
■>

AZ

Z

*>

Trong thoi diem hien nay thi can han che tin dung phi san xuat de uu


X

tien cho cac nganh SX tao ra cua cai nhung ve lau dai khi nen kinh te phat

trien on dinh, thi tin dung phi san xuat van can phat trien de kich thich cho
nen kinh te phat trien, nang cao chat luong doi song cua ngudi dan.

Van de tang trudng tin dung can han che tang trudng tin dung qua nong
d mot so nganh trong khi bo qua cac nganh nong nghiep, cac khu vuc kinh te
9

x

r

r

x

kem phat trien (khu vuc nong thon, mien nui, khu vuc cd tam chien luge quoc

phong v.v...) tuc la can vach ra ro su can thiet voi cac NHTM trong viec dau
tu vao cac cac nganh, cac khu vuc kinh te chien luge ve an ninh chinh tri, on
dinh va duy tri cong bang xa hoi ve lau dai.

Van de tang truong tin dung can gan vdi ke hoach chuyen dich co cau nen

kinh te cua Chinh phu hudng tdi muc tieu phat trien ben vung. Do la uu tien tang
trudng cac cac nganh Cong nghiep xanh, phat trien nong nghiep theo hudng

hudng hien dai, hieu qua, ben vung, nhieu san pham co gia tri gia tang cao.
r

x

9

x

Can cd cac quy dinh chat che hon nua trong van de tham dinh rui ro tin

dung va rui ro thanh khoan, khi cac Ngan hang da tang cudng chat luong tin
r

x

x

dung duong nhien van de tang trudng tin dung Nha nudc se khong can quan
ly qua chan che.

Ve van de quan ly thi trudng vang thong qua cac NHTM

Cac giai phap quan ly thi trudng vang thong qua cac Ngan hang thuong

mai: khuyen khich cho cac Ngan hang la noi bao quan cat giu ho va cung cap
cac dich vu lien quan tdi vang. Qua he thong cac NHTM, Nha nudc cd the tac
X
dong tdi tam ly cua ngudi dan ve lau dai nhu sau:
- De cac NHTM phat trien linh vuc san giao dich vang vdi cac rang

buoc sau:
+ Khong cho vay vang de tranh nguon tin dung phi san xuat gia tang, tuy
nhien cac NHTM cd the nhan vang mieng lam tai san dam bao de vay von.

+ Nha nudc khong can thiep qua sau vao thi trudng ma chi tac dong vao thi

trudng khi cd bien dong ve gia vang cung nhu khong nen hien thuc y tudng huy
dong vang trang dan cu thong qua cac NHTM de su dung vao muc dich cong.
9

x

r

r

+Thudng xuyen cd su kiem tra va cong khai ve chat luong, khdi luong
vang hien co tai Ngan hang de tao long tin cua ngudi lien quan.


+ Ngan hang TM la nod nhan guri, luu tru vang cua ca nhan, to chuc,

Ngan hang se phat hanh chung chi tien gui vang cho ngudi gui, cac Ngan
~
A
A
A
A
hang van co quyen dau tu kinh doanh vang nhung khdi luong dau tu can phai
A
gidi han, va viec dau tu se phai qua mot cong ty kinh doanh vang cua Ngan
r

hang do.
+ Ket hop voi muc tieu dieu chinh dong tien luu thong trong dan chung,

•?

a

9

r

Nha nude cd the dung viec nhap - xuat khau vang, cung cap hoac du tru vang
trong kho cua minh de lam mot kenh dieu tiet dong tien trong dan chung.

Ve quan ly ngoai hoi
A
A
A
Vdi van de quan ly ngoai te vdi cac NHTM, cd mot so diem sau:
9

+ Khong nen khuyen khich cac NHTM cho vay de thanh toan ra nude

ngoai tien nhap khau hang hoa, dich vu ma khach hang vay cd ngoai te de tra
no vay tu mua cua to chuc tin dung cho vay hoac to chuc tin dung khac duoc
A A
AAA
A
cam ket bang van ban, tien dan den viec ngung cho vay cac doi tuqng nay.

+ Khong su dung cac bien phap tang ty le du tru bat buoc doi vdi ngoai
te vi day bien phap nay lam tang lai suat tien gui ngoai te. Thay vao viec tang
A

A
ty le du tru bat buoc thi Nha nude can quan ly chat cho vay ngoai te.

+ Tiep tuc md rong va quan ly chat che mang ludi thu doi ngoai te cua
A
cac Ngan hang tranh viec tuon ngoai te ra thi truong cho den
+ Da dang hoa co cau du tru ngoai hoi va tang cuong cong tac quan tri

rui ro ty gia va lai suat.

+ Khuyen khich viec cho vay ngoai te doi vdi cac nganh xuat sieu bang
AW
A
A
cac bien phap ho tro lai suat, uu dai thue v.v....
+ Song hanh vdi viec su dung edng cu ty gia lam cong cu ho tro xuat
khau, chung ta van phai chu trong den phat trien dua vao nang suat lao dong
ham luong chat xam trong san pham va chat luong san pham lam nen tang
A
A A
A
cua viec canh tranh xuat khau, do moi thuc su la yeu to phat trien ben vung.
A A
A
A
+ Cac Ngan hang can an dinh ty gia mua, ban cua dong Viet Nam doi
A
9
vdi do la My theo dung quy dinh Ngan hang Nha nude trong he thong cua to
9

9

chuc tin dung; chu dong hoan thien quy dinh noi bo va ap dung cac bien phap
phong ngira rui ro can thiet trong kinh doanh ngoai te.


xii

r

r

r

\

Den van de quan ly tin dung bat dong san
Vai muc tieu kiem che lam phat, on dinh kinh te nhat la thdi diem hien
X

<

X

nay Chinh phu can that chat han nua viec cho vay linh vuc BDS, yeu cau can
'

9

<

r

nhac trong xet duyet muc giai ngan cac du an BDS. Co the bat buoc muc von
tu co trong cac du an cho vay BDS cua ngudi vay len tu 50 - 70% (Hien nay

cac Ngan hang dang ap dung muc von tu co cua khach hang trong cac du an
cho vay BDS tu 20 - 30%). Song song vai that chat tin dung BDS la quan ly
x

r

a

9

x

cac nguon dau tu von tu nuac ngoai vao BDS vai nguon de tranh viec giai
dau tu nuac ngoai truc lai do thao tung BDS. Khuyen khich danh cac nguon

luc nay cho cac linh vuc quan trong khac.
r

r

r

Trong dai han, sau khi khung hoang kinh te the giai va trong nuac ket thuc,

van de quan ly tin dung BDS van can that chat va giai han de tranh dau ca.

Ve van de kha nang thanh khoan cua cac NHTM,
9

X

9

r

9

De giam thieu rui ro thanh khoan, gop phan on dinh thi trudng von truac

het can on dinh tam ly cua ngudi gui
Giam thieu rui ro thanh khoan bat buoc phai xay dung he thong kiem
r

x

r

soat noi bo cua tung Ngan hang ve ke hoach huy dong va su dung von, phai

lap ke hoach von cu the.
X

Can co quy dinh chat che mang tin dung lien Ngan hang (thuoc thi trudng

r

r

r

~

2), khong che lai suat lien ngan hang tuang tu nhu lai suat thong thuong. Kem

theo la cac hoat dong thanh tra giam sat xu phat nhu vai thi trudng 1
Mat khac NHNN can phat trien nghiep vu thi trudng md vai lai suat hop
ly de ho tra cac NH trong van de huy dong va su dung von linh hoat, quan ly
thi trudng von lien ngan hang giup cac NHTM quy mo nho co them mot
r

k.

X

-I

X

. •

zx

nguon von co the tiep can.
r

r

Va cuoi cung la quan ly chat lining tin dung cua cac Ngan hang TM
x

r

Nha nuac can khuyen khich cac NH su dung tieu thuc thu 2 (tieu thuc
r

r

r

dinh tinh tuc la phan loai na dua tren ket qua He thong xep hang tin dung noi
9

X

r

9

X

bo) de phan loai na khach hang. Dong thdi xay dung he thong tieu chuan ve

cac tieu thuc phan loai na khach hang ca Doanh nghiep va ca nhan cho cac
Ngan hang.

xiii

Dua chat luong tin dung cua cac Ngan hang thuong mai lam tieu thuc de
ap dung cac chinh sach uu dai cua Nha nudc.

3.2.2 Nhom giaiphap ve viec giam sat kiem tra, co’ che thuong phat
r

Co che thudng phat vdi hoat dong kinh doanh cua cac NHTM:
- Su dung nhom cac bien phap rang buoc kinh te:
F

A

X

+ Su dung viec bat buoc tang ty le du tru bat buoc nham lam giam quy
mo tin dung cua cac NH khi cac NH vi pham
F

+ Han che pham vi kinh doanh,
x

>

F

+ Dung bien phap xu phat bang tien va quy dinh cac tinh hudng xu phat

- Su dung bien phap khac:
+ Ngung hoat dong chi nhanh, phong giao dich cac NHTM neu de xay
f

ra vi pham. Day la bien phap cac NH rat ngai vi nd danh vao uy tin ma
NHTM phai mat nhieu thdi gian mdi co the gay dung.

+ Dinh chi hoac mien nhiem chuc vu cua ngudi quan ly, ngudi dieu

hanh cua TCTD.
a

f

Ve phuong hudng nang cao hieu qua hoat dong cua he thong thanh

kiem tra giam sat hoat dong tai chinh cua cac NHTM, Nha nudc can:
- Gan ket muc tieu vi mo vdi muc tieu thanh, kiem tra giam sat hoat
dong cua cac NHTM, can co su phoi hop giua cac ccr quan thanh tra vdi cor

quan thue, vdi cac cor quan Chinh phu co lien quan.
- Nang cao chat luong nhan su ca ve dao due lan chuyen mon bo may

thanh tra, giam sat can tinh gian.
F

x

- Hoan thien he thong phap luat, tranh chong cheo giua cac van ban cac

quy dinh.
x

r

r

3.2.3 Nhom giai phap sir dung cac cong cu dieu tiet kinh te
>

f

r

r

Ve co ban, Nha nudc thuc hien cong cu tai cap von, ty le du tru bat
buoc, nghiep vu thi trudng md, cong cu han muc tin dung, ke ca lai suat chiet
F

X

Ft

X

X

khau deu nham muc dich cudi thay doi luong cung tien trong luu thong, du la

anh hudng true tiep hay gian tiep.
Ve co’ ban Nha nude can quan tam toi cac giai phap dieu chinh
A

luong cung tien trong luu thong:


xiv

• '

r

'

Luong cung tien trong luu thong phu thuoc vao mot he so rat quan
x

x

r

x

r

trong do la he sO nhan tien te (m), hau het cac cong cu cua chinh sach tien te

deu xoay quanh viec dieu chinh he so nay.
Trong truong hop kinh te dien ra lam phat, thieu phat hay giam phat,

O

r

r

X

Chinh phu se tien hanh cac bien phap lam thay doi ty le du tru bat buoc, dieu
y

y

y

chinh luong tien cung ra tren thi truong (Dieu chinh M) bang cac chinh sach

chi tieu cong hoac thay doi von hoat dong cho cac NHTM (Bang cac nghiep
vu thi truong mo, gidi han han muc tin dung hoat dong cua cac NH). Tren
x

r

r

r

r

x

thuc te, viec de xuat cac chinh sach rat phuc tap va phai can nhac tdi nhieu
khia canh do no co the gay ra nhieu phan ung trai chieu.
r

•

r

___

r

Vdi cong cu tai cap von: Cac NHTM hien nay chu yeu hoat dong hach

toan doc lap, phai tu chu ve nguon von chiu trach nhiem ve hieu qua hoat

dong san xuat kinh doanh. Chinh vi vay cong cu tai cap von dan bi thay the
boi cac cong cu khac va chi xuat hien tai cac Ngan hang TM thuoc quan ly

cua Nha nudc.
Nha nudc chi nen phat trien cong cu nay doi vdi cac truong hop dac
x

rxr

r

r

biet khi can ho tro von cho cac NH doi vdi cac du an, chuong trinh mang tinh
r

9

phat trien cac khu vuc kinh te nong thon, xoa doi giam ngheo - tuc la cac du

an mang nhieu rui ro.
•

Cong cu ty le du tru bat buoc (TLDTBB): tuc la thay doi doi r, Ty le

du tru bat buoc anh huong tdi he so nhan tien bat buoc m tu do cung anh

huong truc tiep tdi tong luong cung tien tren thi truong.
r

or

y

Vi vay de doi pho vdi thuc te lam phat hien nay, bang cong cu ty le du

tru bat buoc NHNN can dieu chinh ty le du tru bat buoc VND o muc vua phai

va tang ty le du tru bat buoc USD de giam thieu tang truong tin dung ngoai te.

Chi khuyen khich cac NHTM cho vay ngoai te vdi cac truong hop nhu tren da
r

x

r

r

neu (Uu tien cac nganh co xuat sieu, han che ngoai te hoa nen kinh te)
•

Cong cu nghiep vu thi trudng md:
r

Hien nay tren nghiep vu thi truong mo chu yeu giao dich mua ban cac

giay to co gia do Nha nudc phat hanh (Ke ca cac loai trai phieu do Chinh
quyen dia phuong phat hanh), do do bo qua thi truong mua ban von giua cac


XV

To chuc tin dung.
9

>

9

a

De phat trien nghiep vu thi truong md dong thoi vdi viec quan ly luong

tien dau tu cheo giua cac NHTM, Nha nudc can md rong them hang hoa giao
dich tren thi truong nay vdi cac Trai phieu cua cac NHTM de giai quyet tinh
trang thua thieu von huy dong cua cac NHTM. Khoi luong giao dich cac loai
. '

'

9

giay to co gia kieu nay duoc quy dinh bdi quy mo, chat luong tin dung va

danh gia su tuan thu phap luat, quy dinh cua Nha nudc cua cac NHTM
•

Cong cu lai suat chiet khau va van de quan ly lai suat tren thi
truong von:

Day la cong cu ho tro cho nghiep vu thi truong md da neu d tren. Bang

cong cu nay, NHTW dieu tiet luong tien vay cua cac NHTM de dat muc dich
quan ly luong tien cung ra thi truong thong qua thi truong md.

Can can nhac ky viec dieu chinh lai suat chiet khau ket hop vdi viec dieu

chinh gidi han tin dung cua cac Ngan hang.
r

r

r

r

r

Neu lai suat chiet khau thap se kich thich tang trudng tin dung (Chi phi
r

'

'

r

r

vay von giam) lam cung tien trong luu thong tang, giam lai suat chiet khau se
la dong thai tac dong tdi viec giam lai suat huy dong va gop phan giam lai
x

r

'

suat ca cho vay, tu do kich thich cho san xuat. Vi vay can co gidi han tin

dung de han che tang trudng tin dung. Day la bien phap ket hop giua su dung
•

•

r

r

r

cong cu gidi han tin dung vdi cong cu lai suat chiet khau
De giam lai suat huy dong xuong thi Chinh phu phai thuc hien duoc

cac yeu cau sau:
+ Su dung cac bien phap che tai de khong che cac truong hop vuot rao

lai suat

+ Co duoc su dong thuan cua cac to chuc tin dung, su hop tac cua cac to
chuc kinh te trong viec ha lai suat huy dong von, su dong thuan nay co duoc qua

su nghiem minh cua luat phap, cac quy dinh phu hop vdi loi ich cua NH.
. 9

'

+ Kiem soat duoc thi truong vang, thi truong ngoai hoi, thi truong BDS
va thi truong chung khoan, tranh tinh trang dau co truc loi, day gia la nguyen
nhan xau xa lam nguon von huy dong bi hut vao.