Nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại quốc doanh việt nam trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế

BO GIAO DUC VA DAO TAO
TRUONG DAI HOC KINH TE QUOC DAN

NGUYEN BICH THUY

NANG CAO NANG LUC CANH TRANH CUA CAC
NGAN HANG THUONG MAI QUOC DOANH Vl|T
NAM TRONG Ttfrl TRINH HOI NH$I> KINH TE

QUOC rf

LUAN VAN THAC SY KINH tE
CHUYEN NGANH KINH TE CHINH TRI HOC

NGUOl HUONG DAN KHOA HOC : GS-TS MAI NGOC CUdNG

DAI HOC KTQD

GtTlAm
”M3NG tin thU vie
TR U N

HA NOI - 2005


LOl CAM ON
%

oan thqe sq. hhoa hoc hinh te naq (fade. hoan thank qua

tho'i qian hoe tap. nqhitH eAu tai trai/nq (Dai hoe hinh. te. quae

dan. Kia. noi. eanq qua. trinh eonq tae tai So' qiao dieh 7 QLqan.

hanq eonq thaonq (Diet uam.
(JoL xin haq to tonq hiet o’a. sdu. sae to’i Qo mon TClnh. te ehinh

tri, Khoa itao tao itqi. hoe. & sau (tai hoe oa (Jhdq. qiao (?($ —

(J& JtLai f)(q.qe. (Jadaq, nqutfi dd tan tinh hud’nq dan. toi tronq
qua trinh. tim hiru, nqhien eAu de. hoan thanh. Ludn oan naq.

(Joi xin edm tfn. han hi, (tonq nqhiep oa qia. dinh dd. luon itonq
oien, qiup ito' oa tao dteu hien thudn to’i eho toi tronq thdi qian.
oAa. qua.

&ae qid ludn oan

Qjquqen. (Dieh. 'fhiuf


NHUNG CHU VIET TAT TRONG LUAN VAN
Doanh nghiep Nha nude

DNNN

Do la My

USD

Dong Viet Nam

VND

Hoi dong quan tri

HDQT

Ngan hang the' gidi

WB

Ngan hang phat trien ehau a

ADB

Ngan hang Nha nude

NHNN

Ngan hang Ngoai thuong

NHNT

Ngan hang Cong thuong

NHCT

Ngan hang dau tu va phat trien

NHDTPT

Ngan hang nong nghiep va phat trien nong thon

NHNO

Ngan hang phat trien nha Dong bang Song Cuu long

NHPT nha DBSCL

Ngan hang Chinh saeh xa hoi

NHCSXH

Ngan hang nude ngoai

NHNNg

Ngan hang thuong mai

NHTM

Ngan hang thuong mai Co phan

NHTMCP

Ngan hang thuong mai quoc doanh

NHTMQD

Ngan hang Hong kong Thuong hai

HSBC

Ngan hang Ing Bank Ha lan

ING

Quy tien te quoc te

IMF

To ehue tin dung

TCTD

Xuat nhap khau

XNK


_,

/v

9

/?

DANH MUC SO DO BANG BIEU
So do 1: H£ thong ngan hang Viet nam

31

Bieu 1: Xep hang nang luc canh tranh cua Viet nam

39

Bieu 2: Nguon von huy dong cua NHTMQD

41

Bieu 3: Tang trudng du no cua he thong NHTMQD

42

Bieu 4: Quy mo von tu co cua cac NHTMQD Viet nam

45

Bieu 5: Quy mo von tu co cua mot so NHTM tren the gidi

45

Bieu 6: Ty le von tu co/ Tong tai san co cua cac NHTMQD

47

Bieu 7: Loi nhuan / Von tu co cua cac NHTMQD

48

Bieu 8: Loi nhuan / Tong tai san Co cua cac NHTMQ

48

Bieu 9: Ty le No qua han / Tong du no

50

Bieu 10: Ty le thu phi dich vu / tong thu nhap

51

Bieu 11: Thi phan cho vay va huy dong cua cac NHTM Viet nam

52


MUC LUC

PHAN Md DAU .......................................................................................... ,1

CHUONG I : NHUNG VAN DE cO BAN VE NANG LUC CANH TRANH
CUA NHTM VIET NAM TRONG DIEU KIEN HOI NHAP KINH TE
5

QUOC TE .....................................................................................................

1.1.

Su can thiet nang cao nang inc canh tranh cua NHTM trong dieu

kien hoi nhap kinh te quoc te ....................................................... 5
1.1.1. Hoi nhap kinh t£ quoc te -

co

hoi va thach thuc doi vdi nen kinh te

Viet nam.............................................................................................

5

1.1.2. Su can thiet nang cao nang luc canh tranh cua NHTM ........................ 11

1.2.

Nang luc canh tranh cua NHTM................................................. 18

1.2.1. NHTM va vai tro cua no trong dieu kien hoi nhap kinh te quoc te........ 18
1.2.1.1. Khai quat ve NHTM................................................................. 18

1.2.1.2. Chu'c nang cua NHTM............................................................. 18
1.2.1.3. Vai tro cua NHTM.................................................................... 19

1.2.2. Nang luc canh tranh cua NHTM...........................................................20
1.2.2.1. Khai niem ve nang luc canh tranh cua NHTM......................... 00
1.2.2.2. Cac chi tieu danh gia nang luc canh tranh cua NHTM............. 00
1.2.3. Nhung nhan to anh huong den nang luc canh tranh cua he thong

NHTM Viet nam trong dieu kien hoi nhap..................................................... 22

1.2.3.1. Cac nhan to ben ngoai............................................................ 22

1.2.3.2. Cac nhan to ben trong ............................................................ 24


1.3. Kinh nghiem cua mot so nuhc nham nang cao nang lure canh

tranh cua cac NHTM - tren the gicn............................................... 25
1.3.1. Co cau lai hoat dOng cua he thong ngan hang va giai quyet no xaubai hoc kinh nghiem cua Trung Quoc ................................................. 25

1.3.2. Tang cuong thu hut ngoai te - Bai hoc th Thai lan .............................. 25

1.3.3. Mo cua thi truOng cho he thong ngan hang- kinh nghiem th Indonesia
va cac nudc cong nghiep moi ............................................................. 26

1.3.4. Tu nhan hoa cac ngan hang thuong mai quoc doanh- kinh nghiem cua
cac nuoc Dong Au ............................................................................... 27
1.3.2. Hop nhat nham tang cuong shc canh tranh- kinh nghiem pho bien th
cac nuoc phat trien va dang phat trien .................................................77

CHUONG II: THUC TRANG NANG LUc CANH TRANH CUA CAC
NHTMQD VIET NAM .................................................................................. 29

2.1.

Khai quat qua trinh doi moi va nang cao nang luc canh tranh cua

cac NHTMQD Viet nam ............................................................... 29
2.1.1. Co cau lai ngan hang............................................................................ 34

2.1.2. Co cau lai ve mat to chhc va hoat dong cua NHTMQD ....................... 34
2.1.3. Co cau lai tai chinh .............................................................................. 32

2.1.4. Thanh lap cong ty quan ly no va khai thac tai san................................ 32
2.1.2. Hien dai hoa hoat dong ngan hang va he thong thanh toan.................. 32
2.1.2. Dao tao boi duong doi ngu can bo NHTMQD .................................... 37

2.1.7.Tang c uong cong tac c hi d ao c ua Chihli phh va a ac Co o uan quan ly

nha nudc trong qua trinh nang cao nang luc canh tranh cua cac NHTMQD .... 38


2.2.

Danh gia tong quat ve nang Inc canh tranh cua cac NHTMQD.... 39

2.2.1. Nhung the manh ve nang canh tranh cua cac NHTMQD Viet nam..... 40
2.2.2. Nhung yeu kem ve nang luc canh tranh cua cac NHTMQD Viet nam
hien nay................................................................................................ 43

2.3.

Nguyen nhan cua han che kho khan va nhung van de dat ra........ 55

2.3.1. Nhom nguyen nhan khach quan ........................................................... 55
2.3.2. Nhom nguyen nhan chu quan ............................................................... 58

CHUONG III: GIAI PHAP NANG CAO NANG LUC CANH TRANH CUA

CAC NHTMQD VIET NAM TRONG NHUNG NAM Tdl......................... 64

3.1.

Dinh huong nang cao nang luc canh tranh cua cac NHTMQD
Viet nam trong tien trinh hoi nhap kinh te quoc te ...................... 64

3.1.1. Muc tieu chien luoc cua nganh Ngan hang theo tinh than nghi quyet

Dai hoi Dang toan quoc lan thu IX..................................................... 44
3.1.2. Dinh hudng nang cao nang luc canh tranh cua cac NHTMQD............ 65

3.2.

Nhung giai phap chu yeu nhdm nang cao nang luc canh tranh cua
cac NHTMQD Viet nam ............................................................... 66

3.2.1. Nhom giai phap vi m6 nham nang cao nang luc canh ti^rmh cua cac

NHTMQD Viet nam............................................................................ 66
3.2.1.1. Xay dung lo trinh hoi nhap kinh te quoc te cua cac NHTM Viet

nam noi chung va cac NHTMQD noi rieng ................................ 66
3.2.1.2. Co cau lai cac NHTM Viet nam.................................................. 88

3.2.1.3. Tao dieu kien cho cac NHTMQD xu ly dut diem no ton dong..... 40
3.2.1.4. Tang von tu co cho cac NHTMQD ............................................. 22
3.2.1.5. Thuc hien co phan hoa mot so NHTMQD................................... 44

3.2.2. Nhom giai phap vi md nham nang cao nang Inc canh tranh ciia

cac NHTMQD Viet nam .................................................................... 75
3.2.2.1. Xay dung chien luce va quy trinh quan ly rui ro ........................... 75
3.2.2.2. Xay dung co che quan ly tai san Co, tai san No............................. 76

3.2.2.3. Da dang hoa san pham dich vu ..................................................... 77
3.2.2.4. Xay dung va phnt trien he thong thong tin quan ly........................ 77

3.2.2.5. Hoan thien he thong ke toan theo tieu chuan quoc te va doi moi
to chuc va hoot dong kiem tra kiem toan noi bo ........................... 78
3.2.2.6. Doi moi co cau to chuc NHTMQD............................................... 79

3.2.2.7. Tann cudng ddo t ao ddi nnu ecn bb ............................................. 81
3.3.

Mot so kien nghi de nang cao nang luc canh tranh cua NHTMQD 81

3.3.1. Kien nghi doi voi Chinh phu va cnc Bo, nganh lien quan .................... 82

3.3.2. Kien nghi doi x^cii NHNN.................................................................... 84
3.3.3. Kien nghi doi voi he thong NHTM noi chung va cnc NHTMQD noi

rieng ............................................................................................................ 84

KET LUAN................................................................................................... 86


1

2,

MO PAU
1. Tinh cap thiet cua de tai:
Viet Nam budc vao thap ky thU hai cua cong cuoc doi mdi chinh sach

va co che kinh te trong do hoi nhap kinh te vdi khu vuc va quoc te la mot xu

hudng va cong cu de thuc hien cong nghiep hoa - hien dai hoa dat nudc dang
turng budc duqc trien khai. Hoi nhap kinh te dang duqc coi la trao luu mdi thuc

day quan he doi ngoai cua cac nudc dang phat trien tiep can vdi thi trudng day
tiem nang ve tai chinh va cong nghe cua cac nudc tien tien nham dam bao

muc tieu cung dat tdi loi ich toi da cho mdi quoc gia.
Trong xu the hoi nhap kinh te quoc te, quan he thuong mai va giao luu
quoc te ngay cang phat trien, dang dat ra nhung doi hoi va thach thuc mdi doi

vdi cac Ngan hang Thuong mai Viet Nam trong viec nang cao nang luc canh

tranh cua minh tren trudng quoc te. Viec tan dung toi da cac co hoi va han
che', vuot qua nhung thach thuc ma hoi nhap kinh te quoc te dem lai chinh la

chia khoa mang lai su thanh cong cho nganh ngan hang noi chung va cho cac

Ngan hang Thuong mai noi rieng.

Tuy nhien trong dieu kien hien nay, trudc doi hoi cua nen kinh te cung

nhu trudc yeu cau hoi nhap kinh te quo'c te, hoat dong cua cac ngan hang dac

biet la cac Ngan hang Thuong mai Viet Nam gap rat nhieu kho khan va boc lo
nhieu yeu kem, von cua cac Ngan hang Thuong mai Viet Nam qua thap so vdi

cac Ngan hang Thuong mai khac trong khu vuc, trinh do quan ly va dieu hanh
chua cao, cac tieu chuan ve kiem toan va ke toan chua phu hop vdi thong le va
tieu chuan quoc te, quy mo hoat dong nho, cong nghe con lac hau, tinh hinh
tai chinh khong lanh manh dSn den kha nang canh tranh thap. Dac biet, nam

2005 la nam Viet nam phai khan truong chuan bi cac dieu kien can thiet de
gia nhap to chuc thuong mai the gidi WTO. Yeu cau tren da dat ra nhung
nhiem vu phuc tap va kho khan cho nganh ngan hang trong viec nang cao


2

nang luc canh tranh cua minh tren trudng quoc te. Day la moi quan tam khong

chi doi vdi cac cap lanh dao, vdi gidi quan ly va dieu hanh cua he thong ngan
hang ma con la moi quan tam cua toan xa hoi.

Bdi vay, lam the nao de hoat dong cua cac Ngan hang Thuong mai Viet

Nam dat hieu qua cao va phuc vu tot nhat cho nhu cau phat trien kinh te xa hoi

nhdm nang cao nang luc canh tranh cua cac Ngan hang Thuong mai Viet Nam
tren trudng quoc te dang la van de bdc xuc, co y nghia quan trong va quyet

dinh trong viec dua he thong Ngan hang Thuong mai Viet Nam hoi nhap vdi
khu vuc va the gidi.

Xuat phat th thuc te do, vdi de tai

“Nang cao nang luc canh tranh cua

cac Ngan hang Thuong mai quoc doanh Viet Nam trong tien trinh hoi

nhap kinh te quoc te”,

tac gia mong muon dua ra nhung giai phap co can cd

khoa hoc va thuc tiBn gop phan giai dap van de bdc xuc do.
2. Muc dich nghien cuu cua de tai:
Tren co sd nghien cdu khai quat nhung van de co ban ve nang luc canh

tranh cua Ngan hang, luan van danh gia thuc trang nang luc canh tranh cua

cac Ngan hang Thuong mai quoc doanh Viet Nam hien nay, chi ra nhung the'
manh, su yeu kem ve nang luc canh tranh cua Ngan hang Thuong mai, th do

kien nghi mot so' bien phap chu yeu nham tiep tuc doi mdi hoat dong Ngan
hang, nang cao nang luc canh tranh cua cac Ngan hang Thuong mai Viet Nam
nhung nam tdi.

3. Doi tuqng va pham vi nghien cuu cua luan van:
Do'i tuqng nghien cdu la nang luc canh tranh cua cac Ngan hang
Thuong mai quoc doanh Viet Nam , do la nghien cdu ve nang luc tai chinh,
nang luc cong nghe ngan hang, van de giai quyet nq ton dong, co cau lai mo
hinh to chdc va hoat dong, co cau vo'n va lanh manh hoa tai chinh, mdc do
tang trudng cua tai san Co, nang luc quan ly va phat trien nguon nhan luc ...

cua cac NHTMQD.


3

Pham vi nghien cUu cua luan van chu yeu tap trung vao mot so ly luan
va thuc tien lien quan den viec nang cao nang luc canh tranh cua cac Ngan
hang Thuong mai quoc doanh Viet Nam, qua do de xuat nhung phuong

huOng, bien phap giai quyet nhung ton tai nham nang cao nang luc canh tranh
cua cac Ngan hang Thuong mai quoc doanh Viet Nam.
4. Phuong phap nghien cuu:

Luan van da su dung tong hop mot so phuong phap: duy vat bien
chUng, phuong phap tiep can he thong, phuong phap khao nghiem tong ket
thuc tien, phuong phap dieu tra, phan tich, tong hop thong ke de phan tich, tim

ra bien phap nang cao nang luc canh tranh cua cac Ngan hang Thuong mai
quoc doanh Viet Nam.

5. Dong gop khoa hoc cua de tai nghien cuu:

Thu nhat, he thong hoa, bo sung va lam ro them mot so ly luan co ban
ve nang luc canh tranh cua Ngan hang Thuong mai quoc doanh Viet Nam.
Thu hai, lam ro thuc trang nang luc canh tranh cua cac Ngan hang
Thuong mai quoc doanh Viet Nam, nhung thanh tuu va han che cung nhu

nguyen nhan han che nang luc canh tranh cua he thong Ngan hang Thuong
mai quoc doanh Viet Nam.

Thft ba, kien nghi he thong giai phap dong bo co tinh kha thi ve to chuc

quan ly cung nhu moi truong phap ly nham tiep tuc doi moi, tang cudng suc
manh, nang cao nang luc canh tranh cua cac Ngan hang Thuong mai quoc
doanh Viet Nam.

6. Ket cau luan van:
Luan van gom phan mo dau, ket luan, danh muc tai lieu tham khao va 3
chuong:


4

Chuong I:

Nhung van de co ban ve nang luc canh tranh cua cac Ngan
hang Thuong mai trong dieu kien hoi nhap kinh te quoc te.

Chuong II:

Thuc trang nang luc canh tranh cua cac Ngan hang Thuong
mai Quoc doanh Viet Nam.

Chuang III: Giai phap nang cao nang luc canh tranh cua cac Ngan hang
Thuong mai Quoc doanh Viet Nam trong tien trinh hoi nhap

kinh te quoc te.


5

CHUONGI
NHUNG VAN DE CO BAN VE NANG LUC CANH TRANH CUA CAC
•

K

•

NGAN HANG THUONG MAI TRONG DIEU KIEN HOI NHAP KINH

TE QUOCTE.
1.1.

Su can thiet nang cao nang luc canh tranh cua ngan hang trong

dieu kien hoi nhap kinh te quoc te.

1.1.1. Hoi nhap kinh te - co hoi va thach thufc doi vdi nen kinh te Viet
Nam.
Dat node ta dang budc vao thOi ky cong nghiep hoa- hien dai hoa trong

boi canh the gidi dang chung kien nhieu chuyen bien ldn ve chinh tri, kinh te
va khoa hoc ky thuat. Xu the hoa blnh, hop tac cho phat trien, toan cau hoa,

khu vuc hoa da va dang trd thanh nhung dong chay chinh cua thoi ky sau
chien tranh lanh. Trong bo'i canh do, hau het cac nudc deu tap trung danh uu

tien cho phat trien kinh te va chinh sach md cua vdi ben ngoai va phan dau de

phat trien kinh te trd thanh “ nhiem vu trung tam”. Nhung tien bo phi thuong
ve khoa hoc - cong nghe, dac biet la trong linh vuc vi$n thong va tin hoc da
gop phan thuc day phat trien kinh te xa hoi, lam tang su gan ket va bo sung

cho nhau ve kinh te giua cac quoc gia va cac nen kinh te, tac dong toan dien
den moi mat cua dOi song xa hoi.
Qua trlnh khu vuc hoa, toan cau hoa va tri thuc hoa kinh te da va dang
dat cac nudc cung nhu cac nen kinh te trudc nhieu co hoi va thach thuc. Ngay

nay, doi vdi hau het cac nudc, hoi nhap vao xu the nay la mot doi hoi tat yeu

de phat trien kinh te. Song hoi nhap la mot qua trlnh dau tranh de gianh nhung
dieu kien va thiet lap moi truong hop tac thuan loi cho mlnh; doi vdi nhung

nudc dang va cham phat trien, do la cuoc dau tranh de co quan he hop tac
cong bang, khong bi phan biet doi xu va duoc uu dai thfch dang trong cac
quan he hop tac kinh te', thuong mai, tai chinh, ngan hang ...


6

Chu dong tham gia hoi nhap kinh te quoc te se giup cac nudc, dac biet

la cac nudc dang va cham phat trien vdi nen kinh te chuyen doi md rong xuat
khau hang hoa, tang thu hut. dau tu va chuyen giao cong nghe, giam thieu tinh
trang bi phan biet do'i xu va chen ep trong quan he kinh te quoc te, han che

duqc nhung tieu cuc cua qua trinh toan cau hoa va nang cao vi the cua minh
trong quan he quoc te. Cung vdi viec phat huy toi da noi luc, chu dong tham

gia hoi nhap se giup cac nudc ngan ngha nguy co bi le thuoc va tut hau ve
kinh te. Di8u quan trong vdi cac nudc va cac nen kinh te la hoi nhap nhu the'

nao de co the tan dung toi da cac co hoi cho phat trien va giam thieu nhung

bat lqi cua qua trinh nay.
Chu truong phat trien mot nen kinh te md da duqc Dang va Chinh phu
ta xac dinh ngay th khi thanh lap nudc Viet Nam Dan chu Cong hoa vao nam

1945, nhung do hoan canh lich su, tu tudng nay chua duqc cu the’ hoa mot
cach day du. Th nhung nam dau thap ky 80, vdi dudng loi doi mdi, tu tudng

md cua, thng budc hoi nhap vao nen kinh te the' gidi da duqc Dang va Nha
nudc ta cu the hoa va trien khai. Nen kinh te nudc ta da chuyen th mo hinh tap

trung, ke hoach hoa sang mo hinh kinh te thi trudng theo dinh hudng XHCN,
xoa dan cac rao can, thng budc md cua nen kinh te va hoi nhap vdi kinh te khu
vuc va the gidi.
Dai hoi Dang IX da neu ro chu truong va phuong cham cua Viet nam la

“chu dong hoi nhap kinh te quoc te va khu vuc theo tinh than phat huy to'i da
noi luc, nang cao hieu qua hqp tac quoc te, bao dam doc lap tu chu va dinh
hudng xa hoi chu nghia, bao ve lqi ich dan toc ...”. Chu truong hoi nhap, tham

gia cac to chuc kinh te' trong khu vuc va toan cau, dac biet la WTO da duqc Bo

chinh tri khang dinh mot lan nua trong Nghi quyet 07 - NQ/TW ngay
27/11/2001 ve hoi nhap kinh te' quoc te, do la “Chu dong hoi nhap kinh te'

quoc te, md rong thi trudng, tranh thu them vo'n, cong nghe, kien thuc quan ly

de day manh cong nghiep hoa, hien dai hoa theo dinh hudng xa hoi chu

nghia...”


7

Tom lai, hoi nhap quoc te la mot xu the tat yeu va la mot yeu cau khach
quan doi voi bat cd mot nuoc nao tren con dubng phat trien trong dieu kien

moi cua tinh hinh the gioi hien nay. Hoi nhap thuc chat la dau tranh de gianh
thi truong hang hoa, von, ky thuat, kinh nghiem, tham gia phan cong lao dong
quoc te de khai thac cac tiem nang ben ngoai, ket hop va phat huy toi da noi

luc, khong nghng nang cao sdc manh ve kinh te va vi the quoc gia. Do la mot
qua trinh day kho khan, thu thach nhung cung mang lai nhung loi ich to lon.
Viet nam dang trong giai doan dau cua qua trinh hoi nhap kinh te quoc
te, tuy chua thuc su buoc vao chieu sau nhung qua trinh hoi nhap kinh te quoc

te cua Viet nam da thuc hien duoc tren mot binh dien rong, bao gom hau het

cac linh vuc cua nen kinh te quoc dan. Chung ta dang tich cuc thuc hien cac
cam ket theo AFTA, ASEAN, APEC va hiep dinh thuong mai Viet - My, dang

cung ASEAN tien hanh dam phan ve khu vuc mau dich tu do ASEAN - Trung
Quoc va dang nd luc de co the ra nhap WTO vao nam 2005. Viec hoi nhap do

da mang lai nhung loi ich het sdc to lon cho nen kinh te nuoc ta.
•

Tang cudng thu hut von dau tu nudc ngoai va gop phan giai quyet tot

van de nq quoc te

Th khi Luat dau tu nuoc ngoai duoc thong qua vao nam 1987 den nay,
da co tren 70 nuoc va vung lanh tho dau tu truc tiep vao Viet Nam voi tong so

von dang ky la 60,5 ty USD, so von thuc hien dat tren 25 ty USD. Cac du an
dau tu nuoc ngoai tich cuc tham gia vao viec chuyen dich co cau kinh te, tang

ty trong cong nghiep va dich vu trong tong GDP, tao them nang luc moi ve

san xuat va xuat khau trong mot so' nganh quan trong. Ngoai ra, Viet Nam con
nhan duoc cam ket vien tro th cac to chdc tai chinh quoc te' nhu Quy Tien te

quoc te' (IMF), Ngan hang phat trien chau A (ADB), Ngan hang The gioi

(WB) va cac to chdc phat trien khac cua Lien Hop quoc, thu hut mot luong
dang ke vien tro phat trien ca song phuong va da phuong .


8

Nhd ket hop co hieu qua nguon von trong nudc va nguon von nudc

ngoai, cac nganh kinh te trong yeu cua nudc ta nhu cong nghiep, nong nghiep,
tai chinh, ngan hang, buu chinh, vien thong, giao thong, xay dung, thuong mai

du lich da co nhung budc phat trien manh me. Khu vuc kinh te co von dau tu
nudc ngoai da trd thanh mot bo phan quan trong cua nen kinh te.

Cac khoan no nudc ngoai cu cua Viet Nam cung tung budc duoc giai

quyet thong qua cau lac bo Paris, cau lac bo London va cac cuoc dam phan

song phuong. Viec giai quyet tot budc dau cac khoan no nudc ngoai nay da
gop phan on dinh can can thu chi ngan sach trong giai doan trudc mat, tap
trung nguon luc cho cac chuong trinh phat trien kinh te xa hoi.
•

Md rong thi trudng, tao the va luc tren trudng quoc te
Den nay, Viet Nam da co quan he thuong mai song phuong vdi tren

150 nudc va vung lanh tho, trong do da ky hiep dinh thuong mai vdi tren 70
nudc va vung lanh tho vdi dieu kien danh cho hang hoa cua nhau quy che doi

xu toi hue quoc. Viec gia nhap cac to chuc AFTA, WTO va dac biet la hiep
dinh thuong mai Viet - My tao dieu kien cho hang hoa cua Viet nam co dieu

kien xam nhap thi trudng the gidi do duoc hudng uu dai ve thue' quan va phi
thue quan, ngoai ra chung ta cung co them nhieu su lua chon hang nhap khau

vdi chat luong cao va gia ca hop ly. Hon nua, khi gia nhap cac to churc nay va
cam ket thuc hien cac nguyen tac tu do hoa thuong mai, Viet Nam se khang

dinh dudng loi nhat quan trong cong cuoc cai cach md cua, tien them mot
budc ve chat trong viec hoan thien moi trudng dau tu kinh doanh trong nudc.
•

Tiep thu cong nghe va phuong thuc quan ly tien tien, nang cao chat

luong doi ngu can bo quan ly va kinh doanh nang dong, sang tao
Qua trinh hoi nhap kinh te' quoc te tao dieu kien va dong luc de cac

doanh nghiep Viet Nam tiep can va ap dung nhung thanh tuu khoa hoc cong
nghe tien tien nhat. Trong nhung nam qua, chung ta da tiep thu duoc nhieu
cong nghe hien dai va phuong phap quan ly tien tien trong nhidu linh vuc khac

nhau, gop phan thuc day san xuat phat trien, tang kha nang canh tranh.


9

Qua trinh hoi nhap kinh te quoc te cung gop phan khong nho trong viec

dao tao boi duong nguon nhan luc trong moi linh vuc, nganh nghe cua n£n
kinh te. Thong qua hoi nhap, nguon nhan luc cua dat nudc co dieu kien nang
cao trinh do chuyen mon, nghiep vu phu hop vdi xu the phat trien cua thdi dai.
•

Hoi nhap quoc te thuc day tang trudng kinh te, lam tang mUc do canh

tranh quoc te, tdng budc dua doanh nghiep va nen kinh te vao moi trudng
canh tranh, nang cao hieu qua san xuat kinh doanh

Hoi nhap kinh te quoc te tac dong den tang trudng kinh te la dieu
khong the phu nhan. Nhung thanh tuu ve tang trudng kinh te gSn lien vdi viec

md rong va on dinh thi trudng xuat khau, tang cudng huy dong von dau tu
nudc ngoai va hop tac khoa hoc cong nghe tien tien nhSm phuc vu cho su
nghiep phat trien kinh te xa hoi cua dat nudc.

Hoi nhap kinh te khu vuc va the' gidi co nghia la chap nhan su canh

tranh quoc te. Day vura la co hoi vua la thach thuc do'i vdi cac doanh nghiep
bdi vi canh tranh buoc cac doanh nghiep phai vuon len de ton tai va phat trien

neu khong muon bi dao thai. Nhd do ma co cau kinh te duoc chuyen doi va
nguon von xa hoi duoc phan bo' va su dung co hieu qua hon.

Ben canh do hoi nhap kinh te cung dat ra nhung thach thuc khong nho

cho su phat trien kinh te Viet Nam d ca tam vi mo va vi mo, do la:
•

Trinh do phat trien kinh te cOn thap va kha nang canh tranh cua cac

doanh nghiep, cac nganh san xuat, cac san pham dich vu con yeu
Hoi nhap kinh te' quoc te tao co hoi cho hang hoa Viet Nam tham nhap
trudng quoc te, nhung nudc ta cung phai md cua thi trudng trong nudc cho
hang hoa nudc ngoai nhap vao. Neu cac doanh nghiep Viet Nam khong chuan

bi tot, khong chu dong nang cao sue canh tranh, dat nudc khong chu dong

chuyen dich co cau kinh te tren co sd phat huy cac the manh noi luc thi khong
the canh tranh duoc.


10

Hoi nhap kinh te quoc te cung dong nghia vdi viec cat giam hang rao
thue' quan va phi thue' quan. Chung ta phai thuc hien chinh sach bao ho hang

hoa trong nudc mot cach hop ly va van dung cac nguyen tac quoc te ve quyen

tu ve, ve uu dai cho cac nudc dang phat trien va cham phat trien de co the tim
ra loti giai cho nhung thach thuc tren.
Hoi nhap kinh te cung doi hoi chung ta phai cai cach manh me khu vuc
kinh te quoc doanh, cai thien tinh cong khai minh bach trong moi quan he
kinh te giua nha nudc va cac doanh nghiep nha nudc, loai bo moi su hd tro va
uu dai cho cac doanh nghiep nay. Day la mot thach thuc ldn cho khu vuc kinh

te nha nudc khi hien tai nhieu doanh nghiep co quy mo nho, von it van phai
can co su hd tro cua Nha nudc.

Do vay, can phai to chuc sap xep lai cac doanh nghiep nhdm tang
cuong kha nang ve von, hoan thien co che quan ly va dinh che' tai chinh, co

nhu vay mdi co the ton tai va phat trien duoc.
•

Tham gia hoi nhap doi hoi chung ta phai dat lai ich lau dai, co ban va

muc tieu phat trien chung cua ca nen kinh te len tren mot so lai ich trudc mat
va quyen lai cuc bo cua mot so nganh, mot so doanh nghiep, dia phuong.
Viec cat giam thue, giam dan bao ho, han che' dan doc quyen... se anh

hudng truc tiep den loi ich cua mot so nganh, dia phuong, doanh nghiep. Do

vay can phai tinh toan va can nhac rat than trong, doi hoi co su quyet tam cao
va su thong nhat ve chu truong dudng loi ve cac lua chon giua loi ich trudc

mat va loi ich lau dai, loi ich cuc bo va loi ich tong the.
•

He thong chinh sach kinh te, thuong mai con chua hoan chinh

Cung vdi viec tham gia vao thuong mai quoc te, chinh sach thuong mai
ngay cang co tam quan trong hon, trd thanh cong cu de nang cao nang luc

canh tranh va md rong thi truong hang hoa. He thong chinh sach kinh te'
thuong mai phai duoc hinh thanh de dap Ung yeu cau hoi nhap. Tuy nhien, cho

den nay he thong chinh sach do con nhieu ba't cap, chua dong bo va con co


11

mat chua phu hop vdi thong le quoc te va luat choi chung cua cac to chuc ma
ta da va dang chuan bi tham gia.

De nang cao nang luc. canh tranh cua cac doanh nghiep Viet Nam doi

hoi phai co he thong chinh sach dong bo phu hop vdi thong le quoc te, dam
bao can doi giua bao ho va khuyen khich canh tranh nham khuyen khich doi
mdi cong nghe va nang cao chat luong san pham Viet Nam tren trudng quoc

te .
•

Thach thi'fc ve nhan life va cong tac to chute quan ly
Trong hoi nhap yeu to' con ngudi la yeu to' cd y nghia quyet dinh. Hien

nay, nguon nhan luc cua nudc ta con nhidu diem han che. Vi vay, nhiem vu
cue ky quan trong la khan truong dao tao mot doi ngu can bo cd du nang luc

va kien thuc de tien hanh dam phan va thuc hien thanh cong qua trinh hoi
nhap.

1.1.2. Sir can thiet nang cao nang luc canh tranh cua NHTM
Trong nhung nam 90, xu the hoi nhap kinh te quoc te da ngay mot ro
z
net khong chi trong linh vuc thuong mai quoc te, dau tu ma ca trong linh vuc
ngan hang. Su tham gia cua cac ngan hang nudc ngoai vao cac nudc the hien
trao luu da dang hoa thi trudng va di theo cac khach hang la nha dau tu va

thuong mai tai cac thi trudng mdi.
Hoi nhap ngan hang dang la mot xu the cua thdi dai do su phat trien

cua qua trinh toan cau hoa nen kinh te the gidi noi chung va phat trien hoat

dong ngan hang noi rieng. Thuc te cho thay, ve linh vuc ngan hang, mdi quoc

gia cd nhung budc di va 10 trinh hoi nhap rat khac nhau. Tuy nhien do'i vdi cac

nudc cd thi trudng tai chfnh-ngan hang dang phat trien va kern phat trien, viec

md cua cho doi tac nudc ngoai tham gia vao linh vuc ngan hang se lam giam
bdt di su each biet ve thi trudng tai chinh vdi cac nudc phat trien. Hon nua, su

md rong cua cac ngan hang nudc ngoai vao cac nudc da tao ra tinh lqi ich kinh
te nhd tang quy mo va pham vi hoat dong.

12

Viec tu do hoa khu vuc ngan hang se tao dieu kien cho viec bo sung
giua cac linh vuc hoat dong kinh doanh cua cac ngan hang thuong mai nhu

hoat dong kinh doanh ngan hang, chUng khoan va quan ly rui ro. Xet ve mat

tong the, su tham gia cua cac ngan hang nudc ngoai vao nen kinh te co tac
dong tich cuc den tinh hieu qua va su on dinh cua he thong ngan hang

Hoi nhap quoc te trong linh vuc ngan hang mang lai loi ich cho ca nen
kinh te va cho ban than he thong ngan hang. Hoi nhap quoc te trong linh vuc

ngan hang chinh la viec thuc hien chinh sach kinh te' mo cua trong linh vuc

ngan hang. Trong nen kinh te' mo, canh tranh giua cac ngan hang la quy luat
tat yeu va la dong luc cua su phat trien. Ngay 13/1/2003, Thong doc NHNN

da ky quyet dinh so 42/2003/QD - NHNN ve chuong trinh hanh dong hoi
nhap kinh te' quoc te trong linh vuc ngan hang, trong do neu ro 7 nhiem vu

chinh cua nganh ngan hang trong hoi nhap kinh te' quoc te gom: Cong tac

thong tin tuyen truyen; Xay dung, sua doi, bo sung phap luat; Hoan thien
chien luoc tong the ve hoi nhap kinh te' quoc te ; Xay dung co che, chinh sach

tai chinh tien te, nang cao kha nang canh tranh; dam phan ra nhap WTO; dao

tao nguon nhan luc; mo rong thi trudng, tranh thu dau tu va tro giup ky thuat
cua cac nudc va to chuc quoc te.

Hoi nhap quoc te trong hoat dong ngan hang thuc day cac quan he

thuong mai va dau tu quoc te. Viec cho phep cac ngan hang nudc ngoai tham
gia vao thi trudng trong nudc dac biet duoc coi la dem lai nhieu loi ich nhat

trong dieu kien co su tu do hoa ve thuong mai, dau tu cung nhu do'i vdi viec

phat trien cac san pham, cong cu tai chinh. Dieu nay co duoc la do cac ngan

hang nudc ngoai tao dieu kien cai thien chat luong, gia ca va cung ung cac
cong cu tai chinh. Nhung cong cu tai chinh mdi nay se tao co hoi to't hon cho

viec da dang hoa danh muc dau tu va cho hoat dong thuong mai quoc te trong
dieu kien toan cau hoa.
Hoi nhap quoc te trong hoat dong ngan hang lam tang kha nang tiep
can nguon luc tai chinh quoc te cua nen kinh te. Su tham gia cua cac ngan


13

hang nude ngoai co the dap ting nguon von tin dung cho nen kinh te va gop
phan lam cho he thong ngan hang lanh manh hon, giam cu soc th ben ngoai

nhu khung hoang tai chinh tien te. Thi trudng tai chinh trong nudc se on dinh

hon nhd co su trp giup khi can cua ngan hang me khi cac chi nhanh NHNNg
con co su bat on. Mat khac, cac ngan hang me lai co the cung cap nhung

khoan tien von cho cac ngan hang con nham da dang hoa danh muc von cua
ho thay vi chi tap trung vao dau tu trong nudc. Hon nua, viec tham gia vao thi

trudng ngan hang quoc te rong rai se tao dieu kien cho mot quoc gia tang
cudng kha nang truy cap vao thi trudng tai chinh quoc te hon la mot nen kinh
te' vdi cac ngan hang trong nudc thuan khiet.

Su tham gia cua cac ngan hang nudc ngoai vao thi trudng ngan hang
trong nudc se cai thien tinh on dinh tong the cua he thong ngan hang trong

nudc. Su tham gia cua cac ngan hang lanh manh vao thi trudng trong nudc

duoc xem nhu mot quoc gia nhap kh^u co che quan ly rat to't cho it nhat la
mot bo phan cua he thong tai chinh.

Cac ngan hang nudc ngoai ( chi nhanh va ngan hang con) hau het thuc
hien co che' cong bo ( cong khai hoa ) thong tin, thuc hien che' do ke toan theo
tieu chuan quo'c te. Trong mot chung muc nhat dinh, cac ngan hang trong

nudc cung thng budc ap dung cac thong le quoc te nhu cac ngan hang nudc
ngoai( nhat la ngan hang lien doanh), thong tin tong the ve tinh trang he thong

ngan hang se duoc cai thien.
Hoi nhap quoc te' trong hoat dong ngan hang tao dong luc thuc day

cong cuoc doi mdi va cai cach he thong ngan hang Viet Nam, dac biet la nang
cao nang luc quan ly nha nudc trong linh vuc ngan hang , dap ting yeu cau hoi

nhap va thuc hien cam ket vdi cac to chdc quoc te.

Hoi nhap quoc te' md ra co hoi trao doi, hop tac quoc te giua cac ngan
hang thuong mai trong hoat dong kinh doanh tien te, de ra bien phap tang
cudng giam sat va phong ngha rui ro, th do nang cao uy tin va vi the cua he

thong ngan hang Viet Nam trong giao dich tai chinh quo'c te' . Dong thdi cac


14

ngan hang Viet Nam co dieu kien tranh thu von, cong nghe, kinh nghiem quan
ly va dao tao doi ngu can bo, phat huy loi the so sanh cua minh de theo kip

yeu cau hoi nhap.

Su tham gia cua cac Ngan hang nudc ngoai tai Viet Nam buoc cac
Ngan hang thuong mai Viet Nam phai chuyen mon hoa sau hem cac nghiep ' vu

ngan hang, quan tri ngan hang, cai thien chat luong tin dung, nang cao hieu

qua su dung von, dich vu ngan hang, phat trien dich vu ngan hang mdi de canh
tranh vdi cac Ngan hang nudc ngoai.
Hoi nhap kinh te tao dieu kien thiet lap mot chinh sach tien te co hieu

qua va phu hop vdi cac dieu kien trong mot nen kinh te md, qua do thuc hien
phan phoi cac luong von mot cach toi uu hen tren ce sd khai thac toi da loi the'

kinh te" trong nudc va the” gidi.
Hoi nhap kinh te quoc te se la dong luc thuc day qua trinh cai cach

Ngan hang Viet Nam, hoan thien he thong van ban phap luat noi chung va

nganh ngan hang noi rieng. Ngoai ra, hoi nhap quoc te tao dieu kien de ngan

hang Viet Nam tdng budc md rong hoat dong quoc te ve cac van de tai chinh,

tien te, cac chien luoc hop tac vi mo, qua do nang cao vi the' cua cac Ngan
hang Viet Nam trong giao dich tai chinh quoc te.
Tuy nhien, hoi nhap cung dong nghia vdi chap nhan nhung thach thuc
va rui ro. Dieu do doi hoi phai nang cao nang luc canh tranh cua ngan hang.

Hoi nhap tai chinh quoc te se khien cho cac ngan hang Viet Nam chiu

sdc ep canh tranh manh me td phia cac ngan hang nudc ngoai trong moi linh

vuc, td hoat dong kinh doanh, gianh giat khach hang, md rong quy mo hoat
dong cho tdi viec thu hut nguon lao dong co ky nang cao. Mat khac, viec phai

loai bo dan cac han che" doi vdi cac ngan hang nudc ngoai co nghia la cac
ngan hang nudc ngoai se tdng budc tham gia vao moi linh vuc hoat dong ngan
hang tai Viet Nam. Cong nghe hien dai va trinh do quan ly tien tien cung nhu

nguon tai chinh doi dao cua cac ngan hang nudc ngoai se la nhung uu the ce
ban tao ra nhung sdc ep canh tranh trong nganh ngan hang va buoc cac ngan


15

hang Viet Nam phai tang them von va dau tu ky thuat, cai tien phuong thuc
quan tri va hien dai hoa he thong thanh toan de nang cao hieu qua hoat dong

va nang luc canh tranh.

,

Kha nang tai chinh, trinh do quan ly va trinh do cong nghe cua cac

ngan hang Viet Nam con thap, cac dich vu ngan hang chua phong phu, tien
lqi, hap dan... nen trong giai doan dau tien, thach thuc hudng cac hoat dong ra
thi trudng ben ngoai va vua canh tranh vdi cac ngan hang nudc ngoai tham gia

vao thi trudng Viet Nam.

Mot so' loai hinh nghiep vu ngan hang mdi chua duqc thuc hien tai Viet

nam hoac chua co quy dinh dieu chinh, nhung da duqc cam ket tai Hiep dinh
cho phep cac ngan hang nudc ngoai duqc thuc hien se buoc Ngan hang Nha
nudc Viet nam phai duqc khan truong nghien cuu va sdm ban hanh cac van
ban quy pham phap luat dieu chinh cac nghiep vu mdi. Day la nhung linh vuc

ma Ngan hang nudc ngoai co uu the' hon han cac ngan hang Viet nam. Trong

trudng hqp cac Ngan hang My duqc phep hoat dong kinh doanh chUng khoan ,
quan ly cac quy dau tu, hoac tham gia vao viec thanh toan bu trU cac tai san

tai chinh, ho cung se co pham vi hoat dong rong hon han cac ngan hang Viet
nam hien nay va se co nhung uu the' ro ret so vdi cac ngan hang trong nudc
trong viec da dang hoa hoat dong cua minh. Mat khac, vai tro cua nhom ngan

hang nudc ngoai ngay cang tang nhd suc manh ve von, cong nghe, quy mo

hoat dong toan cau va dich vu da dang. Trong qua trinh hoi nhap, lqi the' tiem

tang se thuoc ve nhom ngan hang nudc ngoai va suc ep canh tranh se ngay
cang ldn do'i vdi cac ngan hang thuong mai noi chung va cac NHTMQD noi

rieng de ton tai va phat trien. Qua trinh canh tranh co the boc lo nhung van de

dang lo ngai nhu ha lai suat cho vay theo kieu “ pha gia” nham loi keo khach
hang ve phia minh, ndi long cac dieu kien vay von trong qua trinh tham dinh

cho vay dan tdi hau qua doanh nghiep khong co du dieu kien vay von van

duqc ngan hang cho vay vi sq mat khach hang. Hon nua, mot doanh nghiep co
the vay von mot luc o nhieu ngan hang thuong mai, neu khong co su quan ly


16

chat che va khong co su trao doi thong tin giua cac ngan hang vdi nhau se din

den rui ro tin dung.
Md cua va hoi nhap hoat dong ngan hang la chap nhan tham gia vao
luat choi chung binh dang ap dung cho tat ca cac nudc. Neu Viet nam co the
gia nhap WTO vao cuoi nam nay ( 2005 ) va thdi gian chuyen doi duoc phep
th 3 den 5 nam, thi den khoang nam 2010 se khong co su phan biet giua cac
TCTD trong nudc vdi TCTD nudc ngoai trong linh vuc hoat dong ngan hang.

Do vay khi han che nay duoc ndi long, se co kha nang xay ra tinh trang dich
chuyen thi phan huy dong von va cho vay th cac NHTM trong nudc sang cac
chi nhanh NHNNg. Hon nua, cac NHNNg co the se thu hut, gianh duoc cac
khach hang truyen thong, co do tin nhiem cao th cac NHTM trong nudc va de

lai cho cac ngan hang nay nhung khach hang nhieu rui ro.
Trong qua trinh hoi nhap, cac ngan hang Viet nam chiu su tac dong

manh cua thi trudng tai chinh the gidi, nhat la ve ty gia, lai suat, du tru ngoai
te, trong khi phai thuc hien dong thdi nhieu nghia vu va cam ket quoc te. Canh

tranh se quyet liet hon khi cac ngan hang nudc ngoai ngay cang md rong qui
mo va pham vi hoat dong tren thi trudng Viet nam, mac du ve lau dai cac
NHTMQD Viet nam vin chiem linh thi trudng tai chinh trong nudc. Cac ngan
hang thuong mai Viet nam se gap kho khan rat ldn do dong thdi phai hudng

hoat dong ra thi trudng ben ngoai va canh tranh vdi cac ngan hang nudc ngoai
tham gia vao thi trudng Viet nam. Trong khi do Viet nam mdi chi de cap den

mot vai noi dung cua chinh sach canh tranh, chua co chinh sach thong nhat de

quan ly co hieu qua hoat dong canh tranh trong linh vuc ngan hang va hau nhu
chua chu y den viec nghien chu xay dung chinh sach nha nudc doi vdi canh
tranh ngan hang. Mat khac, viec cac NHTMQD hien nay tap trung qua nhieu

vao doanh nghiep nha nudc ma phan ldn cac doanh nghiep nay deu co thh bac

xep hang tai chinh thap thuoc cac nganh co kha nang tai chinh thap se tao rui
ro tiem tang rat ldn doi vdi chinh cac NHTMQD.


17

Hoi nhap quoc te lam tang cac giao dich von va rui ro cua he thong

ngan hang, trong khi do co che quan ly va he thong thong tin giam sat ngan
hang con rat so khai, khong phu hop vdi thong le quoc te, chua co hieu luc de
dam bao viec tuan thu nghiem phap luat ve ngan hang va su an toan cua he

thong ngan hang, nhat la trong viec ngan chan va canh bao sdm cac rui ro cua
hoat dong ngan hang.

Ben canh do, chat luong nguon nhan luc la mot trong nhung yeu to

quyet dinh den so luong, chat luong san pham dich vu cua mot ngan hang,
quyet dinh den cong tac quan tri dieu hanh cua ngan hang. Ngan hang muon

phat trien, muon mo rong hoat dong phai co nguon nhan luc co trinh do tuong
ring de quan ly. Cac vu pha san, giai the, sat nhap cac NHTMCP Viet nam vda

qua cung nhu cac vu do vo hang loat cac hop tac xa tin dung hoi dau nhung
nam 90, nhung vu an kinh te ldn lien quan den cac NHTM chinh la nhung

minh chring sinh dong ve trinh do can bo ngan hang con nhieu bat cap, nhat la
ve trinh do can bo quan ly, ke ca can bo quan ly nha nudc ve hoat dong ngan

hang cua NHTW va can bo quan ly 0 tdng NHTM. Viec dau tu cong nghe mdi
trong cac Ngan hang se tro nen lang phi, khong hieu qua neu chung ta khong
co nguon nhan luc co trinh do khai thac, su dung va quan ly chung, do vay

khong the noi den nang cao nang luc canh tranh cua ngan hang trong qua trinh

hoi nhap noi chung va trong tdng lo trinh thuc hien Hiep dinh thuong mai
Viet- My noi rieng.
Ngoai ra, cac ngan hang Viet Nam con gap phai mot so' kho khan khac

nhu ve mat phap ly, he thong phap luat trong nudc, the che' thi trudng con
chua day du, chua dong bo va nhat quan, con nhieu bat cap so vdi yeu cau hoi

nhap kinh te quoc te ve ngan hang. Vi vay co han che nhat dinh do'i vdi su
canh tranh trong linh vuc ngan hang.