Dự thảo Luật thuế môi trường có tác động đến người có thu nhập thấp

Dự thảo Luật thuế môi trường có tác động đến người có thu nhập thấp?
Thuế môi trường được hiểu là thuế đánh vào một số sản phẩm hàng hoá gây
tác động xấu lâu dài đến môi trường, sức khoẻ con người; và qua các cuộc
thảo luận, góp ý về dự thảo luật thuế môi trường do uỷ ban Thường vụ
Quốc hội tổ chức (dự kiến biểu quyết thông qua tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội
khoá XII, tháng 10/2010 và có hiệu lực thi hành từ 1/1/2012), có thể khẳng
định: trong số các nhóm hàng dự kiến thu thuế môi trường phần lớn không
phải là hàng hoá thiết yếu; việc thu thuế môi trường nhằm để khuyến khích
người tiêu dùng hạn chế sử dụng các sản phẩm đó. Do đó việc tác động tới
đời sống người thu nhập thấp là không có.
Đây là dự án luật mới sẽ tác động đến hoạt động sản xuất, kinh doanh cũng như
quyền lợi của người tiêu dùng. Do đó, việc xác định đối tượng chịu thuế, thuế
suất, việc thu, nộp thuế ra sao sẽ đặt ra nhiều vấn đề cần nghiên cứu, trao đổi.
Sẽ có năm nhóm hàng chịu thuế môi trường, đó là: xăng dầu, than, dung dịch
HCFC (chất làm lạnh chứa hydro-chloro-fluoro-carbon), túi nhựa xốp, thuốc bảo
vệ thực vật thuộc nhóm hạn chế sử dụng.
Theo đó, dự thảo dự kiến xăng dầu sẽ chịu mức thuế từ 1.000 đến 4.000 đồng/lít
(so với dự thảo trước đây mức thuế đã giảm xuống 2.000 đồng/lít), nhiên liệu
bay 1.000 đến 3.000 đồng/lít, dầu diesel, dầu hỏa từ 300 – 2.000 đồng/lít; dầu
mazut từ 300 đến 2.000 đồng/lít; than từ 6.000 đến 30.000 đồng/tấn; dung dịch
HCFC 1.000 đến 5.000 đồng/kg; túi nhựa xốp 20.000 – 30.000 đồng/kg, thuốc
bảo vệ thực vật hạn chế sử dụng từ 500 đến 5.000 đồng/kg.
Với khung thuế nêu trên, dự kiến số thu thuế môi trường thu được theo mức thuế
tối thiểu khung khoảng 14.300 tỉ đồng/năm, với mức thu tối đa khoảng 57.000 tỉ
đồng/năm.
Theo ban soạn thảo dự thảo luật
thuế môi trường, người nộp thuế
môi trường chính là người sử dụng
các sản phẩm gây hại cho môi
trường. Các doanh nghiệp sản xuất
chỉ là người trả hộ và thuế môi

trường sẽ được tính vào sản phẩm
bán ra của các doanh nghiệp này.
Thời điểm tính thuế đối với sản
phẩm sản xuất trong nước là thời
điểm cơ sở sản xuất bán ra, với
sản phẩm nhập khẩu là thời điểm
tính thuế nhập khẩu còn với xăng
dầu là thời điểm các doanh nghiệp
đầu mối bán ra.
Riêng mặt hàng xăng dầu, theo dự
thảo cho biết khi luật có hiệu lực
sẽ không thu phí xăng dầu (hiện
đang thu). Dự kiến mức thuế thu
cụ thể sẽ ngang bằng mức phí hiện hành, do đó không có tác động đến giá xăng
dầu như nhiều người lo ngại giá xăng dầu sẽ có cớ tăng cao.
Thuế môi trường sẽ giúp người dân ý thức
hơn trong việc lựa chọn sản phẩm tiêu
dùng
Áp dụng luật thuế môi trường nhằm giúp
người dân ý thức trong việc lựa chọn sản
phẩm tiêu dùng để sao có lợi cho môi trường.
Việc thu thuế môi trường với mức khoảng
vài phần trăm sẽ làm tăng giá thành của sản
phẩm thuộc diện chịu thuế môi trường, cũng
có ảnh hưởng phần nào đến khả năng cạnh
tranh của hàng hoá. Tuy nhiên có thể nói
trong số các nhóm hàng dự kiến thu thuế môi
trường phần lớn không phải là hàng hóa thiết
yếu nên sẽ không ảnh hưởng đến đời sống
dân sinh.

Ông Vũ Văn Trường,
vụ trưởng vụ Chính sách ,
Tổng cục Thuế, bộ Tài chính
Có thể thấy, hiện không chỉ có năm nhóm hàng hoá nói trên tác động xấu đến
môi trường; vì thế, cần rà soát, bổ sung đối tượng chịu thuế, để không “lọt sổ”
sản phẩm nào đã và đang gây tác động tiêu cực tới môi trường.
Đã thu thuế môi trường thì không thu phí nữa
Căn cứ vào cách định thuế mà bộ Tài chính đưa ra trong dự thảo cho
việc định thuế là chưa hợp lý. Với cách thức định giá thuế cụ thể cho
từng mặt hàng chịu thuế, như xăng dầu là đánh vào người tiêu dùng chứ
không phải là nhà sản xuất; vậy có làm tăng giá xăng dầu và trở thành
gánh nặng cho người tiêu dùng không?
Tôi được biết hiện nay các sở tài nguyên và môi trường đang triển khai
thu phí nước thải công nghiệp. Số tiền doanh nghiệp phải trả dựa trên
thành phần chất thải và tải lượng ô nhiễm của doanh nghiệp xả vào môi
trường. Tôi cho rằng việc thu thuế môi trường nên tính theo cách này thì
hợp lý hơn và đã thu thuế môi trường rồi thì không thu phí nữa.
Ngoài ra, cần mở rộng đối tượng chịu thuế khác như thuốc lá, pin,
ắcquy…Trên thực tế, hàng ngàn doanh nghiệp còn nợ phí môi trường
mà chưa trả. Nếu chuyển từ thu phí môi trường sang thuế môi trường thì
chủ thể không nộp thuế có thể bị xử lý hình sự.
Luật sư Nguyễn Văn Hậu, trưởng ban tuyên truyền hội Luật gia TP.HCM
Nguồn SGTT