Khái niệm mô hình dịch tễ học

22/01/2018

ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH

ĐỊNH NGHĨA DỊCH TỄ HỌC

BỘ MÔN DỊCH TỄ HỌC
Từ điển DTH của John Last (1988):
DTH là mơn học

CÁC KHÁI NIỆM và

Các tình trạng,
các biến cố có
liên quan đến
sức khoẻ trong
những dân số
xác định

Sự phân bố

KHẢO SÁT về

MƠ HÌNH DỊCH TỄ HỌC
ThS. BS. NGUYỄN THẾ DŨNG

ĐỊNH NGHĨA DỊCH TỄ HỌC

ĐỊNH NGHĨA DỊCH TỄ HỌC
Sự phân bố

Các tình trạng, các biến cố có
liên quan đến sức khỏe

Bảng 1: Phân bố tuổi của đối tượng nghiên cứu
Bệnh nhân
TS

TL%

Theo đơn vị
hành chính

< 29

50

16.7

30-39

60

20.0

40-49

100

33.3

Theo địa dư

50-59

30

10.0

Theo nhóm nghề
nghiệp

60-69

40

13.3

 70

20

6.7

Tổng cộng

300

100.0

trong những dân số xác định

BỆNH TẬT
Các vấn đề thuộc MT
tự nhiên (ơ nhiễm, khí
hậu khắc nghiệt, v..v.)
Các vấn đề thuộc MT xã hội
(KHHGĐ, mại dâm, . v..v.)

1


22/01/2018

ĐỊNH NGHĨA DỊCH TỄ HỌC

ĐỊNH NGHĨA DỊCH TỄ HỌC
Từ điển DTH của John Last (1988):
DTH là môn học

Biểu 1: Phân bố theo giới tính
100.0%

80.0%

70.0%

KHẢO SÁT về

83.3%

80.0%

60.0%
40.0%

Các yếu tố
quyết định
đưa đến

Nam

30.0%
20.0%

16.7%

Thâ n nhân

Hà ng xóm

Sự phân bố

Nữ

20.0%

Các tình trạng,
các biến cố có
liên quan đến
sức khoẻ trong
những dân số
xác định

0.0%
Bệ nh nhân

ĐỊNH NGHĨA DỊCH TỄ HỌC

Từ điển DTH của John Last (1988):
DTH là mơn học

Béo phì,
thừa cân
Đái tháo đường
Tuổi già

ĐỊNH NGHĨA DỊCH TỄ HỌC

KHẢO SÁT về
Bệnh tăng huyết áp

Stress
Hút thuốc lá

và
ÁP DỤNG

Sự phân bố
Các yếu tố
quyết định
đưa đến
Kết quả các

khảo sát này

Các tình trạng,
các biến cố có
liên quan đến
sức khoẻ trong
những dân số
xác định
Vào việc kiểm
soát các VĐSK

2


22/01/2018

ĐỊNH NGHĨA DỊCH TỄ HỌC

PHÂN LOẠI DỊCH TỄ HỌC

Béo phì,
thừa cân

Đái tháo đường
(Kiểm sốt tốt)

KHẢO

Sự phân bố

DTH Mô tả

SÁT
về

Các yếu tố
quyết định
đưa đến

DTH
Phân tích

ÁP DỤNG

Kết quả các
khảo sát này

DTH
Can Thiệp

Bệnh tăng huyết áp
và

Tuổi già
(Thể dục, dưỡng sinh)

CÔNG DỤNG của DỊCH TỄ HỌC

+ Mơ tả tình hình sức khoẻ của các nhóm dân số
+ Khảo sát tiến trình tự nhiên của bệnh tật

+ Khảo sát nguyên nhân

TIẾN TRÌNH TỰ NHIÊN CỦA BỆNH TẬT

và CÁC CẤP ĐỘ DỰ PHÒNG
GĐ. Cảm
Nhiễm
Tiếp xúc với yếu
tố nguy cơ

biện pháp phịng ngừa

+ Giúp đánh giá tính hiệu quả và hiệu suất của
các dịch vụ y tế

Dự phòng
cấp I

GĐ. Tiền
Lâm
sàng

GĐ.
Lâm sàng
Triệu chứng
cơ năng, thực thể

Biến đổi
bệnh sinh

GĐ.
Tàn Tật
Khỏi
Tử vong
Tàn tật

Dự phịng
cấp II

Dự phịng
cấp III

3


22/01/2018

CÁC MƠ HÌNH DỊCH TỄ HỌC

CÁC MƠ HÌNH DỊCH TỄ HỌC

(Mơ hình bệnh tật)
Yếu tố mơi trường
QUAN ĐIỂM SINH THÁI HỌC VỀ BỆNH SINH
Yếu tố ký chủ
(Nội tại)

03 nhóm yếu tố
Yếu tố môi trường
(Ngoại lai)

0

+ Di truyền

Qui định sự tiếp xúc với
bệnh tật

+ Kinh nghiệm tiếp xúc
+ Nhân cách

CÁC MÔ HÌNH DỊCH TỄ HỌC

MT. Lý học

MT. sinh học
+ Tác nhân gây bệnh
truyền nhiễm
+ Nguồn bệnh (người khác,
súc vật, đất, nước,….
+ Vectors truyền bệnh
+ Thực vật, động vật (nguồn
thực phẩm, dược chất,
kháng nguyên, …..

Sức nóng,
ánh sáng,
không khí,
phóng xạ,
các loại

hóa chất

Mạng lưới ngun nhân
TĐHV của BM

CÁC LOẠI MƠ HÌNH DỊCH TỄ HỌC

Hành vi nuôi ăn
con của BM

KT-TĐ nuôi ăn
con của BM

GDSK về Dinh dưỡng TE và
Dinh Dưỡng Thai phụ

Tam giác Dịch tễ học

Sinh nhẹ cân

Ký chủ

KT gia
đình

KT-TĐ-HV về Dinh
dưỡng Thai phụ
Chẩn đốn & Điều
trị bệnh NT

Tác nhân gây bệnh

MT. Xã hội
+ Toå chức CT - XH
+ Tập quán xã hội
+ Mức độ chung của
việc tiếp nhận cái mới
+ Mức độ hội nhập vào
XH của cá nhân

Mơi trường

SDD
TE <5

Bệnh nhiễm
trùng

Điều kiện VS Ăn
uống, VS Nhà ở

4