Giao an ngu van lop 11

Tuần 1

Tiết 1 - 2

VÀO PHỦ CHÚA TRỊNH
(Trích Thượng kinh kí sự - Lê Hữu Trác)

A. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Giúp HS:
– Cảm nhận được giá trị hiện thực sâu sắc của tác phẩm và nhân cách thanh cao của tác giả qua ngịi bút
kí sự chân thực, sâu sắc về cuộc sống hiện thực tron phủ chúa Trịnh.
B. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN
– SGV, SGK, Giới thiệu giáo án Ngữ Văn 11.
C. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH
– Kết hợp nhiều phương pháp.
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
I. Ổn định lớp:
II. Giới thiệu bài mới
III. Bài mới
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Yêu cầu cần đạt
 GV hưứong dẫn HS tìm hiểu những nét I. TÌM HIỂU CHUNG
khái quát về tác giả, tác phẩm và đoạn trích.
1. Tác giả (1724 – 1791)
1. Dựa vào Tiểu dẫn, hãy cho biết vài nét khái – Quê làng Liêu Xá, huyện Đường Hảo, phủ
quát về tác giả Lê Hữu Trác!
Thượng Hồng, trấn Hải Dương.
– Tên hiệu: Hải Thượng Lãn Ơng (ơng giả lười ở
đất Thượng Hồng)
– Gia đình có truyền thống thi cử đỗ đạt làm quan.
– LHT khơng chỉ chữa bệnh giỏi mà cịn soạn sách,

– Đây là tác phẩm xuất sắc nhất trong thời mở trường truyền bá y học.
trung đại. Quyển cuối cùng trong bộ sách này – Sự nghiệp của ông được tầp hợp trong bộ Hải
là một tác phẩm văn học đặc sắc: thượng kinh thượng y tông tâm lĩnh gồm 66 quyển, biên soạn
kí sự.
trong thời guan 40 năm., là tác phhẩm y học xuất
sắc nhất thời trung đại.
2. Trình bày ngắn gọn nội dung của tác phẩm
2. Tác phẩm: Thượng kinh kí sự
Thượng kinh kí sự!
– Là quyển cuối cùng trong tập sách trên, là một tác
– Tác giả ghi lại cảm nhận của mình bằng mắt phẩm văn học đặc sắc.
thấy tai nghe từ khi nhận được lệnh vào kinh – Nội dung: Tiểu dẫn SGK
chũa bệnh cho thê tử Trịnh Cán. Tác phẩm
mở đầu bằng cảnh sống ở Hương Sơn của một
ẩn sĩ lánh đời. Bỗng có lệnh triệu vào kinh.
Lãn Ông buộc phải lên đường. Từ đây mọi
việc diễn ra theo thời gian và đè nặng lên tâm
trạng của tác giả.
3. Đoạn trích: Vào phủ chúa Trịnh
– Vị trí: Đến kinh đơ LHT được sắp xếp ở nhà
GV hướng dẫn HS đọc đoạn kí. Cho HS người em Quận Huy – Hồng Đình Bảo. Sau đó
chọn đọc một vài đoạn tiêu biểu. (HS chọn được đưa vào phủ chúa Trịnh.
đọc đoạn mà mình thích và nêu nội dung – Đại ý: Tác giả ghi lại 1 cách sinh động, chân thực
chính, ý nghĩa của đoạn đó)
cuộc sống xa hoa uy quyền của chúa Trịnh đồng
3. Nêu đại ý của đoạn trích!
thời bộc lộ thái độ xem thường danh lợi và khẳng
định y đức của mình.
4. Theo em, đoạn trích này có những nội
dung, chi tiết nào cần tìm hiểu?

 HS thảo luận tìm những chi tiết miêu tả và
nhận xét tổ về:
(1) Quang cảnh trong phủ chúa.
(2) Cung cách sinh hoạt trong phủ chúa.
(3) Môi trường sinh hoạt và hình hài vóc dáng
của thế tử.
(4) Thái độ, phẩm chất của tác giả Lê Hữu
Trác.
(Mỗi tổ làm một nội dung trên)
Gợi ý: Quang cảnh khi đi vào phủ, kiến trúc
bên trong phủ chúa, khung cảnh nội cung có
gì đặc biệt?
– Quang cảnh phủ chúa được ghi lại khá tỉ mỉ
qua con mắt quan sát của một thầy thuốc lần
đầu tiên bước chân vào thế giới mới lạ này.
Gợi ý: Từ khi tác giả lên cáng vào phủ, cảnh
đi lại trong phủ, nghi thức hành lễ trong phủ,
thái độ khi nhắc đến chúa Trịnh và thế tử,
khơng khí trong nội cung?

– Thế tử chỉ có 5 – 6 tuổi, tác giả là một ông
già phải lạy 4 lạy, muốn xem thân hình của
thế tử phải có 1 viên quan nội thần đến xin
phép cởi áo.

Gợi ý: Nơi ở thế tử được miêu tả như thế nào,
hình hài vóc dáng ra sao, suy nghĩ của em về
cách miêu tả đó?

II. ĐỌC – HIỂU
1. Quang cảnh trong phủ chúa:
 Khi vào phủ:
– Đi qua nhiều lần cửa, với những dãy hành lang
nối nhau liên tiếp, ở mỗi cửa đều có vệ sĩ canh gác,
trong khn viên phủ chúa có điếm hậu mã canh
túc trực.
– Vườn hoa: cây cối um tùm, chim kêu rỉu rít, danh
hoa đua thắm, gió đưa thoang thoảng mùi hương.
 Bên trong phủ chúa
– Có nhà Đại đường, Quyển bồng, gác Tía với kiệu
son võng điều, đị nghi trượng sơn son thếp vàng,
những đồ đạc nhân gian chưa từng thấy, đồ dùng
tiếp khách mâm vàng chén bạc.
– Nội cung: phải đi qua 5 – 6 lần trướng gấm.
Trong phòng thắp nến, có sập, ghế rồng sơn son
thếp vàng, trên ghế bày nệm gấm, màn là che ngang
cửa, xung quanh lấp lánh, hương hoa ngào ngạt.
 Quang cảnh phủ chúa cực kì tráng lệ khơng đâu
sánh bằng.
2. Cung cách sinh hoạt trong phủ chú
– Tác giả lên cáng có tên đầy tớ chạy hét đường…
– Trong phủ chúa người giữ của truyền báo rộn
ràng, người có việc quan qua lại như mắc cửi 
chúa giữu vị trí trọng yếu và có quyền tối thượng
trong triều đình.
– Bài thơ của tác giả: minh chứng rõ thêm quyền uy
nơi phủ chúa.
– Nghi thức: những lời lẽ nhắc đến chúa Trịnh và

thế tử đều rất cung kính, lễ độ: Thánh thượng đang
ngự ở đấy, chưa thể yết kiến hầu mạch đông cung
thế tử, hầu trà, phịng trà.
– Chúa Trịnh ln có phi tần chầu chực xung
quanh. Tác giả không thấy mặt chúa, chỉ làm theo
lệnh chúa do quan chánh đường truyền đật lại. Xem
bệnh xong không được phép trao đổi trực tiếp với
chúa.
– Nội cung tranh nghiêm đến nổi tác giả phải nín
thở đứng ở chỗ xa, khúm núm đến trước sập xem
mạch.
– Có 7 – 8 thầy thuốc phục dịch, đứng hầu
 Cung cách sinh hoạt trong phủ chúa với những lễ
nghi, khn phép, cách nói năng, người hầu kẻ
hạ… cho thấy sự cao sang, uy quyền tột đỉnh cùng
với cuộc sống hưởng thụ xa hoa đến cực điểm và sự
lộng quyền của nhà chúa.
3. Thế tử Trịnh Cán
a. Nơi ở
- Đặt sập vàng, cắm nến to trên giá đồng, bày ghế
đồng sơn son thếp vàng, nệm gấm, chục người
đứng chầu chực…
- Chỉ có 1 ấu chúa mà vây quanh bao nhiêu là vật


– Hình ảnh thế tử Cán chỉ qua vài nét miêu tả
đã hiện rõ một cơ thể ốm yếu.
Gợi ý: diễn biến tâm trạng của tác giả sau khi
khám bệnh cho thế tử Cán? Thái độ trước
cảnh sống xa hoa?

– Ông rất hiểu căn bệnh của Trịnh Cán nhưng
lại sợ chữa có hiệu quả ngay sẽ bị cơng danh
trói buộc. Để tránh đựợc cứ cầm chừng, dung
thuốc vô thưởng vô phạt. Song làm thế lại trái
với y đức, phụ lòng cha ông tâm trạng xung
đột. Cuối cùng phẩm chất lương tâm trung
thực đã thắng.

5. Theo em, bút pháp kí sự của tác giả đặc sắc
như thế nào?
 Hướng dẫn HS tổng kết nội dung và nghệ
thuật đoạn trích.

Củng cố và dặn dò
- Nêu cảm nghĩ của em về cuộc sống trong
phủ chúa và con người Lê hữu Trác.
- Soạn bài: Từ ngơn ngữ chung đến lời nói cá
nhân.

dụng gấm vóc lụa là vàng ngọc. Người thì đơng
nhưng tất cả đều im lặng khiến khơng khí trở nên
lạnh lẽo. Bao trùm lên mùi phấn son tuy ngào ngạt
nhưng thiếu sinh khí. Một cậu bé bị vây trịn, bọc
kín trong cái tổ ấm vàng son.
b. Hình hài, vóc dáng
- Mặc áo đỏ, ngồi trên sập vàng.
- biết khen người giữ phép tắc.
- Cởi áo: tinh khí khơ hết, da mặt khơ, rốn lồi to…
 Thế tử Cán được miêu tả qua con mắt của một vị

lang y tài giỏi thật đáng thương, cạn dần sức sống.
4 Thái độ và phẩm chất của tác giả.
a. Thái độ
– Đứng trước phủ chúa xa hoa lộng lẫy, “Bước
chân đến đây….. người thường”, cả trời Nam sang
nhất là đây.
– Khi đựợc mời dùng cơm: “mâm vàng, chén
bạc….của nhà đại gia”.
– Đường vào nội cung: “Ở trong tối om, khơng thấy
có cửa ngõ gì cả.”
– Về bệnh trạng thế tử:”Vì thế tử ở trong chốn màn
che, trướng phủ, ăn quá no, mặc qua sấm nên tạng
phủ yếu đi”
 Mặc dù khen cái đẹp, cái sang nơi phủ chúa,
song tác giả tỏ ra dửng dưng trước quyến rũ vật
chất nơi đây và khơng đồng tình với cuộc sống no
đủ, tiện nghi nhưng thiếu khí thời, khơng khí tự do.
b. Phẩm chất
– LHT là thầy thuốc tài năng, giàu kinh nghiệm,
hiểu rõ căn bệnh thế tử.
– Thầy thuốc lương tâm và đức độ.
– Phẩm chất cao quý: khinh thường lợi dang, quyền
quý, yêu thích tự do và nếp sống thanh đạm, giản dị
nơi quê nhà.
5. Nghệ thuật: bút pháp kí sự
– Quan sát tỉ mỉ, ghi chép trung thực, tả cảnh sing
động, kể diễn biến sự việc khéo léo, lơi cuốn sự chú
ý của người đọc, khơng bỏ sót chi tiết nhỏ.
III. TỔNG KẾT
Đoạn trích vừa mang đậm giá trị hiện thực, vừa

thể hiện phẫm chất của một thầy thuốc đầy tài năng
không màn danh lợi, suốt đời chăm lo giữ gìn y đức
của mình.
Với tài năng quan sát sự vật cung fvới cách kể
hấp dẫn, LHT đã góp phần khẳng định vai trị của
thể kí đối với hiện thực đời sống.