Lý luận chung về pháp luật

1
Ch
Ch
ươ
ươ
ng 2 – L
ng 2 – L
ý
ý
lu
lu
ận
ận
chung v
chung v
ề
ề
ph
ph
áp
áp
lu
lu
ật
ật

Ngu
Ngu
ồn
ồn
g

g
ốc
ốc
v
v
à
à
b
b
ản
ản
ch
ch
ất
ất
c
c
ủa
ủa
ph
ph
áp
áp
lu
lu
ật
ật

Quy ph
Quy ph

ạm
ạm
ph
ph
áp
áp
lu
lu
ật
ật

Quan h
Quan h
ệ
ệ
ph
ph
áp
áp
lu
lu
ật
ật

Ý
Ý
th
th
ức
ức

ph
ph
áp
áp
lu
lu
ật
ật

Vi ph
Vi ph
ạm
ạm
ph
ph
áp
áp
lu
lu
ật
ật
v
v
à
à
tr
tr
ách
ách
nhi

nhi
ệ
ệ
m ph
m ph
áp
áp
l
l
ý
ý

Ph
Ph
áp
áp
ch
ch
ế
ế
XHCN
XHCN
2
Tiền đề ra đời của
pháp luật
Chế độ tư hữu về tài sản
Sự phân hoá xã hội thành các
giai cấp đối kháng và mâu thuẫn
giữa các giai cấp ngày càng gay
gắt, và gay gắt đến mức không

thể điều hoà được nữa
Tiền đề kinh tế Tiền đề xã hội
Nguồn gốc của pháp luật
3
Bản chất của pháp luật
Tính giai cấp
- Ghi nhận những cách xử
sự hợp lý được số đông
chấp nhận
- Là công cụ để điều chỉnh
các quá trình xã hội
-
Phản ánh ý chí nhà nước
của giai cấp thống trị trong
xã hội
-
Điều chỉnh các quan hệ xã
hội phát triển theo mục
tiêu, trật tự phù hợp với ý
chí của giai cấp thống trị
Vai trò xã hội
4
C
C
ác
ác
thu
thu
ộc
ộc

t
t
ính
ính
c
c
ủa
ủa
ph
ph
áp
áp
lu
lu
ật
ật
Tính quy
phạm phổ
biến
Tính xác
định chặt
chẽ về mặt
hình thức
Tính được đảm
bảo bằng nhà
nước
5
Vai tr
Vai tr
ò

ò
c
c
ủa
ủa
ph
ph
áp
áp
lu
lu
ật
ật
Vi
Vi
ệt
ệt
Nam
Nam

Pháp luật là công cụ thực hiện đường lối
Pháp luật là công cụ thực hiện đường lối
chính sách của Đảng
chính sách của Đảng

Pháp luật là công cụ thực hiện quyền làm chủ
Pháp luật là công cụ thực hiện quyền làm chủ
của nhân dân lao động
của nhân dân lao động


Pháp luật là công cụ quản lý của Nhà nước
Pháp luật là công cụ quản lý của Nhà nước
6
Quy ph
Quy ph
ạm
ạm
ph
ph
áp
áp
lu
lu
ật
ật


Quy phạm pháp luật là
Quy phạm pháp luật là
những quy tắc xử sự
những quy tắc xử sự
do nhà nước ban hành
do nhà nước ban hành
hoặc thừa nhận.
hoặc thừa nhận.
7
Đặc
Đặc

đ
đ
i
i
ểm
ểm
c
c
ủa
ủa
quy ph
quy ph
ạ
ạ
m ph
m ph
áp
áp
lu
lu
ật
ật

Thể hiện ý chí của nhà nước.
Thể hiện ý chí của nhà nước.

Mang tính bắt buộc chung.
Mang tính bắt buộc chung.

Được nhà nước ban hành hoặc thừa nhận.

Được nhà nước ban hành hoặc thừa nhận.

Được nhà nước bảo đảm thực hiện.
Được nhà nước bảo đảm thực hiện.
8
C
C
ơ
ơ
c
c
ấu
ấu
c
c
ủa
ủa
Quy ph
Quy ph
ạm
ạm
ph
ph
áp
áp
lu
lu
ật
ật
Giả định Quy định Chế tài

Giả định thường nói về địa điểm,
thời gian, các chủ thể, các hoàn cảnh
thực tế mà trong đó mệnh lệnh của
quy phạm được thực hiện tức là xác
định môi trường cho sự tác động của
quy phạm pháp luật.
Nêu quy tắc xử sự
buộc mọi chủ thể phải
xử sự theo khi ở vào
hoàn cảnh đã nêu
trong phần giả định
của quy phạm.
Nêu lên những biện pháp tác
động mà nhà nước dự kiến áp
dụng đối với chủ thể không thực
hiện đúng mệnh lệnh của nhà
nước đã nêu trong bộ phận quy
định của quy phạm pháp luật.
9
Ví dụ: Hãy xác định các bộ phận của quy phạm pháp
Ví dụ: Hãy xác định các bộ phận của quy phạm pháp
luật sau:
luật sau:
a. Điều 273 BLTTHS: Căn cứ để kháng nghị giám đốc thẩm
a. Điều 273 BLTTHS: Căn cứ để kháng nghị giám đốc thẩm
Bản án hoặc quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật bị kháng
Bản án hoặc quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật bị kháng
nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, khi có 1 trong những căn cứ sau:
nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, khi có 1 trong những căn cứ sau:
1. Việc điều tra xét hỏi tại phiên tòa phiếm diện hoặc không đầy đủ.

1. Việc điều tra xét hỏi tại phiên tòa phiếm diện hoặc không đầy đủ.
2. Kết luận trong bản án hoặc quyết định không phù hợp với những
2. Kết luận trong bản án hoặc quyết định không phù hợp với những
tình tiết khác quan của vụ án.
tình tiết khác quan của vụ án.
3. Có sự vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong khi điều tra, truy
3. Có sự vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong khi điều tra, truy
tố hoặc xét xử.
tố hoặc xét xử.
4. Có những sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng BLHS.
4. Có những sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng BLHS.
10

Điều 35
Điều 35

1- Hợp đồng lao động được tạm hoãn thực
1- Hợp đồng lao động được tạm hoãn thực
hiện trong những trường hợp sau đây:
hiện trong những trường hợp sau đây:

a) Người lao động đi làm nghĩa vụ quân sự
a) Người lao động đi làm nghĩa vụ quân sự
hoặc các nghĩa vụ công dân khác do pháp
hoặc các nghĩa vụ công dân khác do pháp
luật quy định;
luật quy định;

b) Người lao động bị tạm giữ, tạm giam;
b) Người lao động bị tạm giữ, tạm giam;

11
Điều 13.
Điều 13.
Quyền thành lập, góp vốn, mua cổ phần và quản lý doanh nghiệp
Quyền thành lập, góp vốn, mua cổ phần và quản lý doanh nghiệp
1. Tổ chức, cá nhân Việt Nam, tổ chức, cá nhân nước ngoài có quyền thành lập và quản
1. Tổ chức, cá nhân Việt Nam, tổ chức, cá nhân nước ngoài có quyền thành lập và quản
lý doanh nghiệp tại Việt Nam theo quy định của Luật này, trừ trường hợp quy định tại
lý doanh nghiệp tại Việt Nam theo quy định của Luật này, trừ trường hợp quy định tại
khoản 2 Điều này.
khoản 2 Điều này.
2. Tổ chức, cá nhân sau đây không được quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp tại
2. Tổ chức, cá nhân sau đây không được quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp tại
Việt Nam:
Việt Nam:
a) Cơ quan nhà nước, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam sử dụng tài sản nhà
a) Cơ quan nhà nước, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam sử dụng tài sản nhà
nước để thành lập doanh nghiệp kinh doanh thu lợi riêng cho cơ quan, đơn vị mình;
nước để thành lập doanh nghiệp kinh doanh thu lợi riêng cho cơ quan, đơn vị mình;
b) Cán bộ, công chức theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức;
b) Cán bộ, công chức theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức;
c) Sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng trong các cơ
c) Sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng trong các cơ
quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân Việt Nam; sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp
quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân Việt Nam; sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp
trong các cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân Việt Nam;
trong các cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân Việt Nam;
d) Cán bộ lãnh đạo, quản lý nghiệp vụ trong các doanh nghiệp 100% vốn sở hữu nhà
d) Cán bộ lãnh đạo, quản lý nghiệp vụ trong các doanh nghiệp 100% vốn sở hữu nhà
nước, trừ những người được cử làm đại diện theo uỷ quyền để quản lý phần vốn góp

nước, trừ những người được cử làm đại diện theo uỷ quyền để quản lý phần vốn góp
của Nhà nước tại doanh nghiệp khác;
của Nhà nước tại doanh nghiệp khác;
đ) Người chưa thành niên; người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc bị mất năng
đ) Người chưa thành niên; người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự hoặc bị mất năng
lực hành vi dân sự;
lực hành vi dân sự;
e) Người đang chấp hành hình phạt tù hoặc đang bị Toà án cấm hành nghề kinh doanh;
e) Người đang chấp hành hình phạt tù hoặc đang bị Toà án cấm hành nghề kinh doanh;
g) Các trường hợp khác theo quy định của pháp luật về phá sản.
g) Các trường hợp khác theo quy định của pháp luật về phá sản.
12
Điều 10. Những trường hợp cấm kết hôn
Điều 10. Những trường hợp cấm kết hôn
Việc kết hôn bị cấm trong những trường hợp sau đây:
Việc kết hôn bị cấm trong những trường hợp sau đây:
1. Người đang có vợ hoặc có chồng;
1. Người đang có vợ hoặc có chồng;
2. Người mất năng lực hành vi dân sự;
2. Người mất năng lực hành vi dân sự;
3. Giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; giữa
3. Giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; giữa
những người có họ trong phạm vi ba đời;
những người có họ trong phạm vi ba đời;
4. Giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi; giữa người đã
4. Giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi; giữa người đã
từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, bố chồng với con
từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, bố chồng với con
dâu, mẹ vợ với con rể, bố dượng với con riêng của
dâu, mẹ vợ với con rể, bố dượng với con riêng của

vợ, mẹ kế với con riêng của chồng;
vợ, mẹ kế với con riêng của chồng;
5. Giữa những người cùng giới tính.
5. Giữa những người cùng giới tính.