Giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên các trường đại học ngoài công lập trên địa bàn thành phố hà nội” (khảo sát đại học thăng long, đại học đại nam, đại học nguyễn trãi)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA
HỒ CHÍ MINH

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN

ĐINH VĂN KHANH

GIÁO DỤC Ý THỨC CHÍNH TRỊ CHO SINH VIÊN
CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGỒI CƠNG LẬP
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ

HÀ NỘI - 2022


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA
HỒ CHÍ MINH

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN

ĐINH VĂN KHANH

Đề tài: GIÁO DỤC Ý THỨC CHÍNH TRỊ CHO SINH VIÊN
CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGỒI CƠNG LẬP
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Ngành: Chủ nghĩa xã hội khoa học
Mã số: 8229008

Người hướng dẫn khoa học:
TS KHUẤT THỊ THANH VÂN

HÀ NỘI - 2022


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn: “Giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên
các trường Đại học ngồi cơng lập trên địa bàn Thành phố Hà Nội”
(Khảo sát Đại học Thăng Long, Đại học Đại Nam, Đại học Nguyễn Trãi) là
cơng trình nghiên cứu của tơi. Các số liệu khảo sát và kết quả nghiên cứu của
luận văn là hồn tồn trung thực và khơng trùng lặp với các đề tài khác. Các
thơng tin trích dẫn trong luận văn đều được ghi rõ nguồn gốc.
Hà Nội, ngày ….tháng….năm 2022
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

ĐINH VĂN KHANH


LỜI CẢM ƠN
Em xin gửi lời cảm ơn chân thành cùng sự tri ân sâu sắc đối với các thầy
cô của Học viện Báo chí và Tuyên truyền, đặc biệt hơn cả là các thầy cô khoa
Chủ nghĩa xã hội khoa học của Học viện Báo chí và Tuyên truyền đã luôn sẵn
sàng tạo điều kiện tốt nhất cho em hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Em cũng
xin chân thành gửi lời cảm ơn TS. Khuất Thị Thanh Vân – Phó trưởng khoa
CNXH khoa học đã tận tình hướng dẫn để em hồn thành cơng trình nghiên

cứu này của mình.
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện đề tài luận văn, do trình
độ lý luận cũng như kinh nghiệm thực tiễn của cá nhân còn hạn chế, nên luận
văn khơng thể tránh khỏi những thiếu sót, em rất mong nhận được những ý
kiến góp ý của các thầy, cơ để em có thêm được nhiều kiến thức và những
kinh nghiệm quý báu để hoàn thành tốt hơn với những nghiên cứu sau này.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày

tháng năm 2022

Tác giả luận văn

ĐINH VĂN KHANH


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC Ý THỨC CHÍNH TRỊ CHO
SINH VIÊN CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGỒI CƠNG LẬP TRÊN ĐỊA
BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI......................................................................... 13
1.1. Một số khái niệm liên quan đến giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên
các trường đại học ngồi cơng lập trên địa bàn thành phố Hà Nội ............. 13
1.2. Chủ thể, nội dung, hình thức và phương pháp giáo dục ý thức chính trị
cho sinh viên các trường đại học ngồi cơng lập......................................... 25
1.3. Vai trị của giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên các trường đại học
ngồi cơng lập .............................................................................................. 34
Chương 2: GIÁO DỤC Ý THỨC CHÍNH TRỊ CHO SINH VIÊN CÁC
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGỒI CƠNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH
PHỐ HÀ NỘI – THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP .................................... 40

2.1. Khái quát về các trường đại học khảo sát và đặc điểm sinh viên các
trường đại học ngồi cơng lập ..................................................................... 40
2.2. Thực trạng giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên các trường đại học
ngồi cơng lập trên địa bàn thành phố Hà Nội hiện nay ................................ 47
2.3. Giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên
các trường đại học ngồi cơng lập trên địa bàn thành phố Hà Nội ............ 80
KẾT LUẬN .................................................................................................... 93
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 96
TÓM TẮT LUẬN VĂN .............................................................................. 114


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CNH, HĐH

Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa

CNXH

Chủ nghĩa xã hội

GDYTCT

Giáo dục ý thức chính trị

XHCN

Xã hội chủ nghĩa

YTCT

Ý thức chính trị

LLCT

Lý luận chính trị


DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 1. Kết quả khảo sát thái độ của sinh viên các trường đại học ngồi
cơng lập trên địa bàn thành phố Hà Nội đối với các mơn học lý luận chính trị
và pháp luật. .................................................................................................... 50
Biểu đồ 2: Kết quả khảo sát mức độ sv tham gia các hoạt động phong trào .. 52
Biểu đồ 3: Kết quả khảo sát ý kiến đánh giá về nội dung giáo dục ý thức chính
trị cho sinh viên ............................................................................................... 56
Biểu đồ 4: Kết quả mức độ ảnh hưởng từ phẩm chất, năng lực của giảng viên
đến giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên .................................................... 57
Biểu đồ 5: Kết quả khảo sát về phương pháp tổ chức GDYTCT cho sinh viên
......................................................................................................................... 62
Biểu đồ 6: Kết quả khảo sát thái độ của sinh viên các trường đại học đối với
các mơn học lý luận chính trị và pháp luật ..................................................... 63
Biểu đồ 7: Kết quả khảo sát đánh giá về mức độ, thái độ sinh viên tham gia
các hoạt động phong trào, đoàn thể do Khoa, Nhà trường tổ chức. ............... 65
Biểu đồ 8: Kết quả khảo sát các hình thức thực hiện giáo dục ý thức chính trị
cho sinh viên các trường Đại học ngồi cơng lập hiện nay ............................ 66


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Sinh viên là lực lượng trí thức trẻ, là nguồn nhân lực trong tương lai

gần của đất nước. Với hành trang là những hiểu biết khoa học trên các lĩnh
vực, là tuổi trẻ và nhiệt huyết, khát vọng lập thân lập nghiệp, sinh viên không
chỉ là nguồn lực to lớn để xây dựng, phát triển đất nước mà cũng chính là lực
lượng quan trọng giữ gìn, bảo vệ thành quả cách mạng, truyền thống dân tộc.
Hiện nay, tình hình thế giới vẫn đang có nhiều biến động phức tạp;
cuộc đấu tranh giai cấp trên lĩnh vực ý thức hệ vẫn đang diễn ra gay gắt và
quyết liệt. Chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch vẫn đang tìm đủ mọi
cách thực hiện chiến lược “diễn biến hồ bình” nhằm chống phá các nước
XHCN trong đó có Việt Nam chúng ta. Chiêu bài cơng kích, xun tạc, bơi
nhọ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kích động bạo loạn chính
trị… nhằm làm mất phương hướng chính trị, dần làm thay đổi ý thức chính trị
của các tầng lớp nhân dân ta, đặc biệt chúng luôn nhắm đến đối tượng thanh
niên, sinh viên. Bởi, đây là những người trẻ tuổi, có nhận thức chính trị chưa
sâu sắc, dễ tiếp cận và tiếp nhận “cái mới”, dễ bị lôi kéo và dao động và nhất.
Bên cạnh đó, sự tác động từ mặt trái của tồn cầu hóa và cơ chế thị
trường cũng làm tăng thêm sự phức tạp của các vấn đề kinh tế, xã hội, ảnh
hưởng mạnh mẽ đến thanh niên, sinh viên. Một bộ phận thanh niên, sinh viên
có biểu hiện lệch lạc về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, lười tu dưỡng
đạo đức, ngại học tập chính trị, sống thiếu lý tưởng, khơng có lập trường
chính trị vững vàng, thực dụng, ích kỷ, xa vào các tệ nạn xã hội như lô đề, cá
độ, cờ bạc, cầm đồ… đang làm ảnh hưởng đến niềm tin của xã hội đối với thế
hệ trẻ và gây nghi ngờ đến việc tổ chức thực hiện giáo dục đạo đức, tư tưởng
chính trị cho sinh viên trong các nhà trường hiện nay.
Mơ hình đào tạo đại học ngồi cơng lập ở nước ta vẫn còn khá mới mẻ,


2
các trường đại học ngồi cơng lập tham gia đào tạo nguồn nhân lực chất
lượng cao cho đất nước chưa được lâu. Song, hầu hết các nhà trường đều đã ý
thức, quan tâm không chỉ chú trọng giáo dục về kiến thức chun mơn mà

cịn chú ý thực hiện giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên, coi đó đều là
nhiệm vụ quan trọng và thường xuyên của nhà trường. Tuy nhiên, bên cạnh
kết quả và thành tích đạt được, q trình giáo dục ý thức chính trị cho sinh
viên các trường đại học ngồi cơng lập vẫn cịn bộc lộ những hạn chế, yếu
kém như: chất lượng giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên cịn bất cập;
YTCT của một bộ phận sinh viên chưa cao; chương trình, kế hoạch giáo dục ý
thức chính trị có khi bị giản lược đến mức tối thiểu; nội dung và phương pháp
giáo dục chậm đổi mới, cịn mang tính hình thức, cứng nhắc, chưa hấp dẫn,
chưa thuyết phục, chưa tạo ra sự hứng thú, thu hút đối với người học; công tác
cổ động, tuyên truyền chưa sâu, rộng; thiếu sự sắc bén trong việc đấu tranh
chống các quan điểm sai trái, của các thế lực thù địch; hiệu quả giáo dục ý
thức chính trị chưa cao, chưa thật sự vững chắc… từ đó làm ảnh hưởng trực
tiếp đến hiệu quả đào tạo và sự phát triển nhân cách sinh viên trong các
trường đại học ngồi cơng lập.
Từ những lý do trên, tác giả chọn đề tài: “Giáo dục ý thức chính trị cho
sinh viên các trường đại học ngồi cơng lập trên địa bàn thành phố Hà Nội
hiện nay” để nghiên cứu, thực hiện luận văn tốt nghiệp chương trình thạc sĩ
ngành Chủ nghĩa xã hội khoa học.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Giáo dục ý thức chính trị và giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên là
một vấn đề được nhiều nhà nghiên cứu, nhà giáo dục quan tâm. Đặc biệt từ
khi nước ta bước vào giai đoạn đổi mới đất nước vấn đề đào tạo nhân lực, bồi
dưỡng nhân tài, nâng cao ý thức chính trị cho thế hệ trẻ luôn được Đảng và
Nhà nước và các nhà giáo dục quan tâm. Có thể kể đến các cơng trình nghiên
cứu cơ bản sau:
2.1 . Nhóm cơng trình nghiên cứu về giáo dục ý thức chính trị


3
- Các cơng trình nghiên cứu là sách xuất bản:

Cuốn sách Đổi mới cơng tác giáo dục chính trị - tư tưởng cho cán bộ, đảng
viên ở cơ sở trong giai đoạn hiện nay (2003) do Vũ Ngọc Am chủ biên [2].
Nghiên cứu này đã làm rõ khái niệm về giáo dục chính trị - tư tưởng trong cơng
tác giáo dục chính trị - tư tưởng của Đảng. Các tác giả đã chỉ rõ, khi đất nước ta
đang bắt đầu bước vào giai đoạn mới, giai đoạn đẩy mạnh sự nghiệp CNH, HĐH
đất nước, thì trong cơng tác giáo dục chính trị - tư tưởng cần phải được mới tồn
diện, đồng bộ cơng tác giáo dục chính trị - tư tưởng cho cán bộ, đảng viên nhất là
ở đơn vị cơ sở. Dựa vào những nội dung đã đặt ra các tác giả đánh giá thực trạng
của công tác giáo dục chính trị - tư tưởng đồng thời đề xuất những nhóm giải pháp
cơ bản nhằm nâng cao về chất lượng cơng tác bồi dưỡng, đào tạo và giáo dục
chính trị - tư tưởng cho cán bộ, đảng viên trong giai đoạn hiện nay.
Cuốn sách Ý thức chính trị của công nhân trong một số doanh nghiệp ở Hà
Nội hiện nay (2003) do tác giả Phan Thanh Khôi chủ biên [33] đã luận giải về
YTCT của giai cấp công nhân và thực trạng YTCT của công nhân tại các doanh
nghiệp nhà nước và doanh nghiệp đầu tư nước ngoài tại Hà Nội hiện nay. Từ đó,
các tác giả đưa ra những dự báo, xu hướng thay đổi về YTCT của cơng nhân đồng
thời các tác giả đề xuất 6 nhóm giải pháp nhằm nâng cao chất YTCT của công
nhân. Trong đó, nhóm tác giả có đề cập đến việc đổi mới cơng tác giáo dục chính
trị, tư tưởng cho đối tượng là công nhân của các cấp uỷ Đảng, các tổ chức cơng
đồn trong các doanh nghiệp, đồng thời nhấn mạnh cần tăng cường công tác tuyên
truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, từ đó giúp cơng nhân, người lao động nhận
thức rõ quyền lợi, nghĩa vụ của mình từ đó nâng cao ý thức chấp hành kỷ luật lao
động, ý thức chấp hành pháp luật của nhà nước và những tiêu chuẩn làm việc
trong doanh nghiệp của công nhân trên địa bàn Hà Nội.
Cuốn sách Phê phán, bác bỏ các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền
tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam [6] của Ban Tuyên giáo Trung ương
(2007) đã tổng quan lại những vấn đề cốt lõi về cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư


4

tưởng, lý luận của các nước XHCN, các quốc gia thuộc phong trào cộng sản và
công nhân quốc tế từ năm 1991 đến nay. Tác giả phê phán, đấu tranh để đi đến
bác bỏ các quan điểm sai trái, thù địch. Cùng với đó tìm hiểu, phân tích và làm rõ
các cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận thông qua hơn 20 năm thực hiện
đổi mới của đất nước. Từ đó đi đến dự báo tình hình, đưa ra các phương hướng và
giải pháp nhằm nâng cao chất lượng nghiên cứu, đấu tranh các quan điểm sai trái,
thù địch, chống chủ nghĩa cơ hội vị kỷ trong thời gian tới là một trong những
nhiệm vụ trọng tâm.
Cuốn sách “Tự diễn biến”, “Tự chuyển hóa” và vấn đề giáo dục lý tưởng
cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên hiện nay (2016) của tác giả Trương
Giang Long chủ biên [34]. Cuốn sách này đã phân tích những yếu tố tác động đến
quá trình “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” đối với thanh niên ở Việt Nam hiện nay.
Từ những yếu tố tác động đó, tác giả đưa ra các giải pháp cơ bản để phòng, chống
“tự diễn biến”, “tự chuyến hóa” đối với thanh niên ở nước ta hiện nay. Ngồi ra,
tác giả cịn đưa ra vấn đề giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, tác
phong và rèn luyện của thanh niên công an nhân dân hiện nay.
- Các cơng trình nghiên cứu dưới dạng luận án:
Luận án tiến sĩ triết học, chuyên ngành chủ nghĩa xã hội khoa học Đổi
mới giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị
cấp xã các tỉnh khu vực Nam Bộ (2003) của tác giả Lê Hanh Thông [51]. Tác
giả luận án đã đi sâu tìm hiểu, nghiên cứu một cách cơ bản và có hệ thống
nhất về cơng tác giáo dục LLCT đối tượng nghiên cứu là cán bộ giữ vai trị
chủ chốt trong hệ thống chính trị thuộc cấp xã các tỉnh thuộc khu vực miền
Nam Bộ. Qua những cơ sở đó tác giả đề xuất xây dựng lên hệ thống các giải
pháp và kiến nghị thêm về việc đổi mới nội dung, chương trình, phương thức
giáo dục LLCT nhằm nâng cao vai trò, phẩm chất và năng lực của cán bộ chủ
chốt cấp xã trong quá trình đổi mới theo định hướng XHCN từ đó xây dựng
từng bước đổi mới và nâng cao năng lực cho cán bộ ở cấp cơ sở.

5
Luận án tiến sĩ Ý thức chính trị của cơng nhân trong các doanh nghiệp
có vốn đầu tư nước ngồi ở nước ta hiện nay (2007) của tác giả Dương Thị
Thanh Xuân [54]. Luận án đã khái quát những nội dung thuộc các vấn đề lý
luận chung nhất về YTCT, đồng thời làm rõ thực trạng YTCT của công nhân
trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngồi, tác giả đưa ra một số quan
điểm, một số giải pháp cơ bản và toàn diện nhằm nâng cao YTCT cho cơng
nhân thuộc thành phần có vốn đầu tư nước ngồi ở Việt Nam hiện nay.
- Các cơng trình nghiên cứu dưới dạng bài báo tạp chí, hội thảo khoa học :
Bài viết Giáo dục chính trị, tư tưởng cho học sinh Thủ đô cần đồng bộ
các giải pháp (2012) của tác giả Phạm Đình Kh, tạp chí Cộng sản điện tử
[30]. Nội dung của bài viết tác giả đã đi sâu nghiên cứu và tập trung làm nổi bật
được vai trị quan trọng của học sinh Thủ đơ trong việc xây dựng và phát triển
thủ đô Hà Nội thời gian qua. Từ những cơ sở đó, tác giả đưa ra các nhóm giải
pháp nhằm tăng cường nâng cao cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho học
sinh thủ đơ trong giai đoạn hiện nay.
Tác giả Nguyễn Đắc Vinh có bài viết Nâng cao nhận thức chính trị, lý
tưởng sống đúng đắn, ý thức trách nhiệm với cộng đồng trong thanh niên, xứng
đáng truyền thống tự hào của cha anh, Tạp chí Cộng sản tháng 12/2015 [57].
Trong bài viết này, tác giả đã nêu ra những nội dung về truyền thống vẻ vang
của thế hệ trẻ Việt Nam qua các giai đoạn lịch sử, từ đó nêu bật tầm quan trọng
của thanh niên đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam
XHCN, đồng thời tác giả chỉ ra những thời cơ, thách thức cùng những thuận lợi
và khó khăn mà thế hệ trẻ đang phải đối diện. Từ những thơng tin số liệu đó,
tác giả đưa ra những giải pháp để đảm bảo nâng cao nhận thức chính trị của
giới trẻ, hãy xây dựng lý tưởng sống đúng đắn, sống có ý thức trách nhiệm với
cộng đồng trong thanh niên.
Tác giả Phạm Văn Giang có bài viết Giáo dục ý thức chính trị cho giai
cấp cơng nhân Việt Nam trong điều kiện hội nhập quốc tế hiện nay”, tạp chí lý

6
luận chính trị số 10/2017. Nghiên cứu của tác giả dựa trên cơ sở phân tích thực
trạng và những vấn đề đặt ra trong giai đoạn hiện nay, từ đó đề xuất một số giải
pháp nhằm nâng cao hiệu quả GDYTCT cho giai cấp công nhân Việt Nam, đặt
trong điều kiện Việt Nam đang trên đà hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng
như hiện nay. Giáo dục YTCT cho giai cấp công nhân luôn là nhiệm vụ rất
quan trọng và cấp thiết. Trong giai đoạn hiện nay, dưới sự tác động của mặt trái
trong q trình tồn cầu hóa và hội nhập quốc tế, sự tác động đó đã và đang
làm cho một bộ phận công nhân nước ta bị ảnh hưởng có thể kể đến như việc
xa rời lập trường tư tưởng giai cấp, phai nhạt lý tưởng cách mạng, ý thức tổ
chức và kỷ luật lao động bộc lộ hạn chế. Tác giả đã chỉ ra nội hàm của YTCT
cũng như sự cần thiết phải thực hiện công tác GDYTCT cho giai cấp công
nhân Việt Nam trong điều kiện hiện nay.
Bài viết Giá trị ý thức chính trị truyền thống của công nhân mỏ than
Quảng Ninh (2017) của tác giả Nguyễn Thị Huyền Thái, tạp chí giáo dục lý
luận – số 226 (10/20217). Trong bài viết này, tác giả đã đề cập đến nội dung về
YTCT truyền thống của công nhân mỏ than Quảng Ninh. Những nội dung đó
được đặt trong bối cảnh đất nước ta đang đẩy mạnh CNH, HĐH và hội nhập
quốc tế hiện nay, từ đó tác giả đưa ra giải pháp để xây dựng đội ngũ cơng nhân
ngày càng lớn mạnh thì việc phát huy các giá trị ý thức chính trị truyền thống
tốt đẹp của cơng nhân là vấn đề có ý nghĩa hết sức quan trọng và cần thiết.
2.2. Nhóm cơng trình nghiên cứu về giáo dục ý thức chính trị cho
sinh viên
- Các sản phẩm nghiên cứu là sách xuất bản:
Cuốn sách Giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên Việt Nam hiện nay
(2010) của tác giả Trần Thị Anh Đào làm chủ biên [20]. Cuốn sách bao gồm 3
chương nội dung các chương chi tiết như sau: Chương 1 tác giả đề cập đến
những vấn đề chung nhất về vấn đề giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên
Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Trong chương 2 tác giả đánh giá về thực

7
trạng thực hiện công tác giáo dục về lý luận chính trị cho sinh viên Việt Nam
trong giai đoạn hiện nay. Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề mang tính lý
luận và thực tiễn các tác giả đã đề xuất đưa ra một số nhóm giải pháp để thực
hiện tốt công tác giáo dục LLCT cho sinh viên nhằm đáp ứng yêu cầu ngày
càng cao hơn trong việc bồi dưỡng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
trong sự nghiệp CNH, HĐH đất nước hiện nay.
Cuốn sách Nghiên cứu và giảng dạy lý luận chính trị trong xu thế tồn
cầu hóa (2016) kỷ yếu Hội thảo khoa học quốc gia [50]. Cuốn sách đã tập hợp
được đông đảo những bài viết của các nhà khoa học, bố cục của cuốn sách
được chia làm 03 phần với các nội dung từng phần là: phần đầu tiên là nội
dung về việc nghiên cứu và giảng dạy các môn LLCT hiện nay đồng thời đưa
ra thực trạng và giải pháp; phần thứ hai là nghiên cứu và giảng dạy các môn
LLCT hiện nay tác giả đã đưa ra những vấn đề phương pháp để thực hiện;
phần thứ ba với nội dung nghiên cứu và giảng dạy các môn LLCT hiện nay
những vấn đề trong việc đào tạo giáo viên.
Cuốn sách Quan điểm triết học Mác – Lênin về con người và vấn đề
giáo dục đạo đức người sinh viên công an (2010) sách chuyên khảo dành cho
công tác đào tạo tiến sĩ của tác giả Phạm Bá Lượng làm chủ biên [32]. Nội
dung của cuốn sách là quan điểm triết học Mác – Lênin về con người và vấn
đề giáo dục đạo đức của sinh viên học tập trong môi trường công an cùng với
đó tác giả làm rõ nội dung và thực trạng công tác giáo dục đạo đức người sinh
viên công an nhân dân hiện nay những ưu điểm và hạn chế. Từ đó, tác giả đã
đưa ra những phương hướng và một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu
quả việc giáo dục đạo đức cho sinh viên đặc biệt đối tượng là công an nhân
dân trong giai đoạn hiện nay.
- Các cơng trình nghiên cứu là luận án:
Luận án Những yếu tố khách quan và chủ quan tác động đến tư tưởng

chính trị của sinh viên - Thực trạng và giải pháp (1996) của tác giả Nguyễn


8
Đình Đức [21]. Tác giả luận án đã phân tích thực trạng tư tưởng chính trị của
sinh viên của các trường đại học nó. Thơng qua cơng trình nghiên cứ tác giả
chỉ ra những nhân tố, nguyên nhân cơ bản tác động đến tư tưởng chính trị của
sinh viên, vấn đề cơ bản nhất là sự tác động theo khuynh hướng tiêu cực ảnh
hưởng đến tư tưởng chính trị sinh viên. Xuất phát từ những vấn đề đó tác giả
đề ra một số những giải pháp nhằm phát huy tác động tích cực của những yếu
tố khách quan và chủ quan cũng như hạn chế ảnh hưởng đến tư tưởng chính
trị của sinh viên trong giai đoạn hiện nay.
Luận án tiến sĩ của tác giả Lương Ngọc Vĩnh (2012), Hiệu quả cơng tác
giáo dục chính trị - tư tưởng trong học viên các học viện quân sự ở nước ta
hiện nay [56]. Luận án đã làm rõ được những vấn đề mang tính lý luận của
cơng tác giáo dục chính trị - tư tưởng và cho học viên các học viện quân sự ở
nước ta hiện nay cùng với đó đánh giá về thực trạng, chỉ ra nguyên nhân làm
hạn chế hiệu quả cơng tác giáo dục chính trị - tư tưởng cho học viên trong các
học viên quân sự thời gian qua; từ đó tác giả chỉ ra những vấn đề cần được
giải quyết; đồng thời đề xuất các nhóm giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu
quả của cơng tác giáo dục chính trị - tư tưởng cho học viên trong các học viện
quân sự ở nước ta hiện nay.
- Các cơng trình nghiên cứu dưới dạng bài báo tạp chí, hội thảo khoa học:
Đề tài khoa học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, mã số
GNV.07 - 47, Ý thức chính trị của sinh viên các trường đại học và cao đẳng
trên địa bàn Hà Nội (2007) của tác giả Dương Trung Ý làm chủ nhiệm [55].
Trong đề tài, nhóm tác giả đã phân tích, làm rõ những vấn đề lý luận về
YTCT và những yêu cầu cơ bản về ý thức chính trị của sinh viên Việt Nam
hiện nay. Đồng thời, nhóm tác giả cịn phân tích những đặc điểm, chỉ ra thực
trạng và nguyên nhân của YTCT đối với sinh viên trong giai đoạn hiện nay.

Từ đó, các tác giả dự báo và đưa ra một số giải pháp cơ bản và toàn diện
nhằm nâng cao chất lượng YTCT cho sinh viên ở Hả Nội hiện nay.


9
Đề tài khoa học cấp cơ sở trọng điểm, Học viện Báo chí và Tuyên
truyền Tăng cường giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên Học viện Báo chí
và Tuyên truyền hiện nay (2015) của tác giả Trần Thanh Giang làm chủ nhiệm
[23]. Trong đề tài, các tác giả đã đi sâu phân tích, làm rõ những vấn đề lý luận
về ý thức chính trị và giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên cùng những yếu
tố cơ bản tác động đến GDYTCT cho sinh viên Học viện Báo chí và Tun
truyền hiện nay. Đồng thời, nhóm tác giả cịn phân tích về những đặc điểm,
thực trạng và nguyên nhân của giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên ở Học
viện Báo chí và Tuyên truyền hiện nay. Qua đó, dự báo và đưa ra một số giải
pháp cơ bản nhằm nâng cao hơn chất lượng giáo dục ý thức chính trị cho sinh
viên ở Học viện Báo chí và Tuyên truyền hiện nay.
Đề tài khoa học, Học viện Chính trị cơng an nhân dân Cơng tác giáo
dục chính trị, tư tưởng trong lực lượng cơng an nhân dân hiện nay (2015).
Hội thảo khoa học năm 2015 [6]. Trong đề tài các tác giả đã nêu rõ cần phải
quán triệt quan điểm, chủ trương của Đảng, ngành cơng an về cơng tác giáo
dục chính trị, tư tưởng trong lực lượng công an nhân dân hiện nay, cùng với
đó các tác giả đã chỉ ra những thực trạng tồn đọng trong cơng tác giáo dục
chính trị, tư tưởng với đối tượng là lực lượng công an nhân dân hiện nay và
chỉ ra những vấn đề đặt ra, từ đó các tác giả đã đưa ra những giải pháp và kiến
nghị góp phần nâng cao hiệu quả cơng tác giáo dục chính trị, tư tưởng trong
lực lượng cơng an hiện nay.
Tạ Thùy Dương (2017), Nhận thức về nội dung và hình thức cơ bản
của việc giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên Việt Nam trong giai đoạn hiện
nay. Tạp chí Giáo dục, số đặc biệt tháng 5 [9]. Trong đó tác giả đã đưa ra
những nội dung cơ bản của giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên Việt Nam,

đồng thời tác giải cũng nêu ra được các hình thức để thực hiện phù hợp với
tình hình hiện nay.
Tạ Thu Huyền (2017), Giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên hiện nay


10
- nội dung và phương pháp. Tạp chí Giáo dục, số đặc biệt kì 3 tháng 8 [24].
Tác giả đã làm rõ những nội dung cơ bản về việc giáo ý thức chính chị cho
sinh viên đồng thời đưa ra những phương pháp thực tiễn để làm tốt việc giáo
dục ý thức chính trị cho sinh viên hiện nay.
Ngồi ra cịn nhiều cơng trình nghiên cứu khác cũng đề cập tới cơng
tác giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên ở các chiều cạnh khác nhau và từ
các góc độ tiếp cận vấn đề khác nhau. Tuy nhiên chưa có một cơng trình
nghiên cứu khoa học nào nghiên cứu về giáo dục ý thức chính trị cho sinh
viên các trường đại học ngồi cơng lập trên địa bàn thành phố Hà Nội. Vì vậy,
nghiên cứu của tác giả khơng có sự trùng lặp với bất kỳ cơng trình nào. Các
nghiên cứu trước xung quanh vấn đề giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên
đã được tác giả tổng quan ở trên sẽ là nguồn tài liệu quý báu để tác giả kế
thừa, tham khảo trong quá trình giải quyết nhiệm vụ nghiên cứu thành cơng
trình luận văn thạc sĩ của mình.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở lý luận và thực tiễn giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên
các trường Đại học ngồi cơng lập, luận văn đề xuất một số giải pháp và kiến
nghị nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục ý thức chính trị cho sinh
viên các trường đại học ngồi cơng lập trên địa bàn thành phố Hà Nội hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Làm rõ cơ sở lý luận về giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên trong
các trường Đại học ngồi cơng lập.
- Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động giáo dục ý thức

chính trị cho sinh viên của trường Đại học ngồi cơng lập trên địa bàn thành
phố Hà Nội hiện nay.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục ý thức
chính trị cho sinh viên các trường Đại học ngồi cơng lập trên địa bàn thành


11

phố Hà Nội hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là hoạt động giáo dục ý thức chính trị
cho sinh viên các trường đại học ngồi cơng lập.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi không gian: Trường đại học ngồi cơng lập trên địa bàn
thành phố Hà Nội.
- Phạm vi thời gian: Từ tháng 01/2017 đến tháng 12/2021 (5 năm).
- Phạm vi khảo sát: Khảo sát tại 3 trường đại học ngồi cơng lập trên địa
bàn thành phố Hà Nội gồm: Trường đại học Thăng Long, Trường đại học Đại
Nam, Trường đại học Nguyễn Trãi.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp luận: Duy vật biện chứng và duy vật lịch sử.
- Phương pháp nghiên cứu cụ thể:
+ Phương pháp tiếp cận hệ thống: nghiên cứu, tổng thuật để kế thừa
các cơng trình nghiên cứu trước có liên quan đến nội dung của đề tài.
+ Phương pháp điều tra xã hội học: tác giả dùng bảng hỏi anket để điều tra,
khảo sát, đưa ra những kết quả có định tính, định lượng chứng minh cho các nội
dung nghiên cứu của đề tài.
+ Phương pháp thống kê, so sánh, phân tích, tổng hợp: tác giả sử dụng
các phương pháp này để nghiên cứu các số liệu, tài liệu có liên quan đến đề

tài; phân tích về thực trạng hoạt động giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên
của các trường đại học ngồi cơng lập trên địa bàn thành phố Hà Nội hiện
nay, qua đó đưa ra những đánh giá, kết luận của việc nghiên cứu.
+ Phương pháp phân tích, tổng hợp: tác giả sử dụng phương pháp này
để đánh giá về thực trạng các hoạt động giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên
của các trường đại học ngồi cơng lập về từng nội dung nghiên cứu, khảo sát.


12
+ Phương pháp phỏng vấn sâu: tác giả nghiên cứu phỏng vấn đối tượng
trực tiếp phụ trách hoạt động công tác sinh viên, công tác thanh niên và sinh
viên thuộc các đơn vị khảo sát.
6. Đóng góp mới của đề tài
Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần bổ sung thêm những thông
tin về thực trạng hoạt động giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên của các
trường đại học ngồi cơng lập trên địa bàn thành phố Hà Nội trong giai đoạn
hiện nay. Do đó, đây sẽ là một trong những tài liệu để các trường Đại học
ngồi cơng lập có những tham khảo nhằm nâng cao hiệu quả của cơng tác
giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên.
7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
7.1. Ý nghĩa lý luận
Luận văn góp phần làm rõ cơ sở lý luận về giáo dục ý thức chính trị
cho sinh viên ở các trường Đại học ngồi cơng lập trong điều kiện hiện nay.
7.2.Ý nghĩa thực tiễn
Luận văn có thể góp thêm phần làm tư liệu tham khảo cho những cơng
trình nghiên cứu sau có cùng đối tượng nghiên cứu; cho các cán bộ giảng
viên, sinh viên đang làm việc và học tập tại các cơ sở đào tạo ngồi cơng lập
trên địa bàn thành phố Hà Nội tham khảo nghiên cứu, tìm hiểu về vấn đề giáo
dục ý thức chính trị cho sinh viên.
8. Kết cấu luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, phụ lục hình ảnh, danh mục tài
liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm có 2 chương, 6 tiết.


13
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC Ý THỨC CHÍNH TRỊ CHO SINH
VIÊN CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGỒI CƠNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ HÀ NỘI
1.1. Một số khái niệm liên quan đến giáo dục ý thức chính trị cho sinh
viên các trường đại học ngồi cơng lập trên địa bàn thành phố Hà Nội
1.1.1. Khái niệm ý thức chính trị
Ý thức là một “phạm trù” được các nhà khoa học xã hội và nhân văn
nghiên cứu rất nhiều, tiêu biểu nhất là dưới các góc độ triết học, tâm lý học,
chính trị học, xã hội học... Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, ý thức
chính là sự phản ánh hiện thực khách quan vào trong bộ não và trí óc con
người. Ý thức khơng phải là bản sao giản đơn, thụ động vào hiện thực khách
quan. Ý thức được xem là sản phẩm của con người, mà bản thân con người là
một thực thể xã hội phản ánh về thế giới khách quan trong quá trình tác động
và cải tạo thế giới. Hơn nữa ý thức là một hiện tượng xã hội có nguồn gốc từ
thực tiễn lịch sử - xã hội, nó phản ánh những quan hệ xã hội khách quan.
Cùng với đó V.I.Lênin cho rằng ý thức không chỉ phản ánh thế giới khách
quan mà con người đã sáng tạo ra nó và ý thức đã là một sản phẩm xã hội và
mãi là như vậy theo sự tồn tại của con người [2, tr.56].
Tổng quan về các quan điểm khoa học hiện tại có thể thấy được sự
thống nhất về phương pháp tiếp cận chủ yếu để nghiên cứu các quy luật phát
triển ý thức và nhân cách con người, coi ý thức là một chất lượng mới của
toàn bộ tâm lý người có vai trị rất quan trọng đối với sự phản ánh, hoạt động
định hướng và hoạt động thực tiễn của con người có mục đích của con người
đối với hiện thực xung quanh. Ý thức được đặc trưng bởi thái độ tích cực chủ

động của con người đối với thực tế, với bản thân, với cử chỉ và hành vi, hoạt
động của mình để đạt được mục đích đặt ra. Ý thức là khả năng của con người


14
hiểu thế giới xung quanh ta, các quá trình, các tư tưởng, hành động và thái độ
của mình đối với thế giới giống như với chính bản thân mình. Ý thức là sự
thống nhất của mọi hình thức nhận thức sự trải nghiệm của con người và thái
độ của họ đối với cái mà họ phản ánh. Ý thức không chỉ là sự phản ánh mà
còn là thái độ của con người đối với xung quanh, cách đối nhân xử thế giữa
con người với con người. Ý thức là tổng hòa của tất cả các yếu tố về nhận
thức, thái độ, ý chí và niềm tin của mỗi cá nhân hoặc nhóm cộng đồng đối với
hiện thực khách quan và quan trọng là đối với chính bản thân mỗi con người.
Ý thức bao gồm các chức năng cơ bản sau:
Chức năng nhận thức: biểu hiện là sự chiếm lĩnh về mặt tri thức mang
tính tích cực và có tính chủ định và được thực hiện trong các quá trình hoạt
động về nhận thức chung.
Chức năng điều chỉnh: chức năng này điều chỉnh về hành vi, các hành
động của cá nhân và cộng đồng người trước hiện thực khách quan.
Chức năng thông tin: chức năng này được thực hiện trong quá trình
giao tiếp hằng ngày, trao đổi tri thức và điều hồ lẫn nhau bởi nó được quy
định từ hành vi con người.
Chức năng định hướng: chức năng này được thể hiện ở khả năng dựa
vào sự bộc lộ bên ngoài như sắc thái khuôn mặt, biểu cảm ngữ điệu, thanh
điệu của lời nói, cử chỉ, hành vi và hành động của mỗi con người…
Tổng quan lại, ý thức được hiểu là sự phản ánh hiện thực khách quan
của chủ thể và tổng hòa các yếu tố tri thức, thái độ, ý chí và niềm tin, đây cịn
là sự thống nhất của q trình, trạng thái và thuộc tính tâm lý của mỗi cá nhân
hoặc cộng đồng xã hội cùng với đó nó có vai trị định hướng cho hành động
của chủ thể trước hiện thực khách quan đó nhằm đạt được mục tiêu mà cá

nhân hoặc cộng đồng xã hội đặt ra.
Chính trị là một lĩnh vực cơ bản của đời sống xã hội nó là tồn bộ
những quan điểm tư tưởng, lý luận và hoạt động có liên quan đến những quan


15
hệ giữa các cá nhân và cộng đồng xã hội (nhóm xã hội, đảng phái, giai cấp,
tầng lớp xã hội, giữa các quốc gia dân tộc...) trong đó chủ yếu nhất là vấn đề
giành, giữ chính quyền, duy trì và thực thi quyền lực của nhà nước. Chính trị
có q trình hình thành, tồn tại, phát triển và tiêu vong bởi đó là một tất yếu
khách quan của một hiện tượng lịch sử xã hội nó ra đời khi xã hội phân chia
giai cấp và nhà nước. Các yếu tố chi phối trực tiếp chính trị là quan hệ dân
tộc, quan hệ giai cấp và những vấn đề trung tâm, then chốt nhất trong chính trị
là vấn đề giành, giữ và thực thi quyền lực nhà nước.
Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, chính trị liên quan đến
quyền lực và vấn đề là ở chỗ quyền lực không được phân chia đều giữa các
tầng lớp xã hội bởi vậy. V.I.Lênin cho rằng: “Chính trị là sự tham gia vào
những công việc của nhà nước, là việc vạch hướng đi cho nhà nước, việc xác
định những hình thức, nhiệm vụ, nội dung hoạt động của nhà nước” [36,
tr.404]. Cái quan trọng nhất của chính trị, là việc tổ chức chính quyền nhà
nước, hay, chính trị là mối quan hệ giữa các giai cấp và các hoạt động xã hội
về vấn đề nhà nước. Đố là những hoạt động thực tiễn của các giai cấp, các
đảng phái, nhà nước thực hiện đường lối để thực hiện mục tiêu. Đồng thời là
sự tham gia của người dân vào các công việc của nhà nước.
Xét tổng thể về mặt cấu trúc, chính trị tạo thành bởi các yếu tố sau:
Hệ tư tưởng chính trị, đây là ý thức chính trị bậc cao xã hội, phản ánh,
lập trường, lợi ích, bản chất của giai cấp gắn với một phương thức sản xuất
nhất định trong lịch sử, biểu hiện tập trung ở hệ thống tư tưởng đó là lý luận,
kim chỉ nam cho những hành động của giai cấp đó.
Đường lối chính trị, là tổng hịa các quan điểm, cương lĩnh, chính sách,

chiến lược, sách lược chính trị của một đảng phái chính trị, dựa vào điều kiện
lịch sử - cụ thể cùng nền tảng tư tưởng chính trị định hướng cho tồn bộ hoạt
động của đảng phái chính trị đó.


16
Như vây, YTCT là một hình thái ý thức xã hội xuất hiện và tồn tại
trong xã hội có sự phân chia giai cấp và nhà nước nó phản ánh đời sống chính
trị của xã hội mà trong đó cốt lõi là mối quan hệ giữa các giai cấp và các quốc
gia dân tộc. Cụ thể hơn YTCT là sự phản ánh các quan hệ chính trị, kinh tế,
xã hội giữa các các tầng lớp, dân tộc, giai cấp, đảng phái, các quốc gia đối với
vấn đề giành, giữ, thực thi quyền lực nhà nước.
Trong xã hội có giai cấp, bất kỳ giai cấp nào cũng có YTCT. Do đó
trong xã hội sẽ tồn tại nhiều loại hình YTCT khác nhau và được biểu hiện ở
các cấp độ khác nhau. Một là, ở cấp độ phản ánh trực tiếp từ thực tiễn mơi
trường hoạt động chính trị của xã hội. Có thể thấy biểu hiện là tâm lý, ước
mơ, cảm xúc... của quần chúng về vấn đề chính trị trong thực tiễn đời sống.
Hai là, YTCT ở cấp độ lý luận, biểu hiện là các quan điểm chính trị là những
tư tưởng đã được khái quát và hệ thống thành các khái niệm, quy luật, phạm
trù phản ánh được mối quan hệ bản chất, phổ biến, khách quan và tất yếu của
các hiện tượng trong đời sống chính trị mà cao nhất là các học thuyết chính trị
hay hệ tư tưởng chính trị.
Tổng qt chung có thể thấy YTCT rất phong phú song cốt lõi của
YTCT là sự hiểu biết, nhận thức của tầng lớp xã hội, giai cấp, cá nhân về vị
trí, vai trị, lợi ích, sứ mệnh lịch sử của bản thân trong sự phát triển của lịch
sử. Bởi vậy YTCT nói chung, hệ tư tưởng nói riêng đều có những tác động
tích cực hoặc tiêu cực tới đời sống xã hội và điều đó phụ thuộc vào cách mạng
hay phản cách mạng, tính chất tiến bộ hay lạc hậu của chủ thể xã hội mang hệ
tư tưởng đó quyết định. Khi giai cấp trong một xã hội cách mạng và tiến bộ
thì hệ tư tưởng chính trị của nó là tiến bộ. Ngược lại khi giai cấp đó trở thành

lạc hậu khơng cịn là giai cấp tiến bộ, khơng cịn giữ vai trị lịch sử thì hệ tư
tưởng của nó là phản ánh xuyên tạc phản khoa học, sai lầm các hiện thực
trong đời sống chính trị và vì thế nó làm kìm hãm và chậm đi sự phát triển
của lịch sử.


17
YTCT là một lĩnh vực rộng lớn, nhạy cảm và phức tạp nó giữ vai trị
quan trọng trong đời sống của xã hội có giai cấp. Biểu hiện qua hai cấp độ là
hệ tư tưởng chính trị và tâm lý chính trị. Trong thực tế YTCT bao giờ cũng
gắn với một chủ thể nhất định, một giai đoạn cụ thể nhất định.
Nói tóm lại, YTCT là một loại hình ý thức xã hội, là tổng hòa của tri
thức, thái độ, tình cảm, ý chí và niềm tin của cộng đồng xã hội và cá nhân, nó
phản ánh cuộc đấu tranh dân tộc, đấu tranh giai cấp, đấu tranh giành, giữ và
thực thi quyền lực nhà nước gắn với hoàn cảnh lịch sử - cụ thể. Với tư cách là
một hình thái ý thức xã hội, YTCT cũng bao gồm những nét đặc trưng của ý
thức xã hội.
1.1.2. Ý thức chính trị xã hội chủ nghĩa
Ý thức chính trị XHCN là loại hình YTCT tiên tiến nhất trong lịch sử
xã hội, nó phản ánh tồn tại xã hội cùng với các quan hệ về kinh tế, chính trị,
xã hội XHCN. Ý thức chính trị XHCN thể hiện lợi ích của giai cấp công nhân
và nhân dân lao động, phản ánh xu hướng phát triển tất yếu khách quan của
lịch sử xã hội lồi người và nội dung của nó khác về chất so với các loại hình
YTCT của các xã hội trước đó. Ý thức chính trị XHCN khởi nguồn từ phong
trào đấu tranh của giai cấp công nhân, nhân dân lao động, với hệ tư tưởng
chính trị là chủ nghĩa Mác - Lênin. Hệ tư tưởng Mác – Lênin hệ tư tưởng của
giai cấp công nhân đây là học thuyết khoa học và cách mạng nhất hơn thế nữa
đó là thế giới quan, phương pháp luận khoa học để nhận thức và cải tạo thế
giới. Nội dung cốt lõi là chỉ ra mục tiêu, con đường, biện pháp đấu tranh xố
bỏ áp bức, bóc lột, giải phóng hồn tồn nhân loại, nhằm tiến tới một xã hội

tốt đẹp hơn tiến bộ hơn trong tiến trình phát triển của lịch sử đó là CNXH và
cao hơn là chủ nghĩa cộng sản.
Ý thức chính trị XHCN là hệ thống quan điểm, tư tưởng lý luận, tâm lý,
tình cảm, ý chí và niềm tin của giai cấp công nhân về địa vị, vai trị lịch sử,
mục tiêu và nhiệm vụ chính trị, về đường lối chiến lược, sách lược của họ


18
trong quá trình đấu tranh cải tạo xã hội cũ xây dựng xã hội mới theo con
đường XHCN, được thể hiện trong cương lĩnh chính trị, quan điểm, đường lối
của Đảng cộng sản và chính sách, pháp luật của Nhà nước xã hội chủ nghĩa
[9, tr.34].
Nội dung cơ bản của ý thức chính trị xã hội chủ nghĩa bao gồm:
Một là, hệ thống tri thức về chính trị với nội dung cơ bản là những quan
điểm tư tưởng, lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin bàn về địa vị kinh tế, chính
trị, xã hội về sứ mệnh lịch sử, về con đường, mục tiêu, hình thức, phương
thức và nhiệm vụ cách mạng XHCN của giai cấp công nhân trong tiến trình
lịch sử thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp mình.
Hai là, những tình cảm tốt đẹp, quý báu, yêu thương sâu sắc của giai
cấp công nhân và nhân dân lao động đối với mục tiêu và con đường cách
mạng XHCN, với lý tưởng cộng sản chủ nghĩa cùng sự lãnh cao nhất của
Đảng Cộng sản, chế độ XHCN. Đó cịn là thái độ đấu tranh với sự áp bức, bóc
lột, bất cơng trước biểu hiện xấu xa, tiêu cực của các thế lực thù địch.
Ba là, đó chính là ý chí quyết tâm để vượt qua mọi khó khăn, thử thách,
trở ngại, để một lịng kiên định, trung thành với Đảng với Tổ quốc và nhân
dân. Không ngừng phấn đấu để hoàn thành mục tiêu, nhiệm vụ chính trị, sứ
mệnh lịch sử của giai cấp mình là giai cấp cơng nhân nhiệm vụ đó là: xố bỏ
áp bức, bất công, xây dựng thành công chủ nghĩa cộng sản ở mỗi quốc gia và
trên toàn thế giới.
Bốn là, đó là niềm tin mãnh liệt vững chắc, dựa trên cơ sở khoa học vào

tính tất yếu của sự nghiệp cách mạng XHCN, niềm tin tưởng tuyệt đối vào sự
lãnh đạo của Đảng, sức mạnh đoàn kết giai cấp, đoàn kết dân tộc, đồn kết
quốc tế. Niềm tin đó khơng hoang mang, dao động, suy thối về các mặt
chính trị, tư tưởng, ý chí chiến đấu trước những khó khăn, thách thức trước
mắt.