Kinh nghiệm xây dựng, tổ chức hoạt động ký túc xá cho học sinh bán trú

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
TRƯỜNG THPT CẦM BÁ THƯỚC

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
TÊN ĐỀ TÀI
KINH NGHIỆM XÂY DỰNG, TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG
CỦA KÝ TÚC XÁ CHO HỌC SINH BÁN TRÚ
Ở TRƯỜNG THPT CẦM BÁ THƯỚC
Người thực hiện: Nguyễn Tài Hiệp
Chức vụ : Hiệu trưởng
Đơn vị công tác : Trường THPT Cầm Bá Thước
SKKN thuộc lĩnh vực : QUẢN LÝ
THANH HÓA, NĂM 2013
Phần thứ nhất
Đặt vấn đề
hoàn cảnh , lý do chọn đề tài
Thờng xuân là huyện miền núi, nằm ở phía Tây của tỉnh Thanh Hóa , diện tích
1100 km
2
( bằng 1/10 diện tích tỉnh Thanh Hóa ) địa hình cao dần về phía Tây Bắc,
thấp dần về phía Đông Nam, ở các xã phía Đông độ cao thấp nhất 100 m - 300 m ,
các xã phía Tây 500m -1000m, cao nhất có đỉnh núi Bù Gió cao 1563m ( cao thứ
nhì tỉnh Thanh hóa thuộc khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Liên ), đỉnh Bù Rinh ( Núi
Chí Linh ) cao hơn 1200m. Địa hình bị chia cắt bởi nhiều sông suối, vực sâu. Hệ
thống giao thông hết sức khó khăn cộng với thời tiết khắc nghiệt, nắng lắm ma
nhiều, không đồng đều giữa các mùa trong năm, Thờng Xuân hay xảy ra tình trạng
lũ lụt về mùa ma, hạn hán về mùa khô.
Dân số của huyện Thờng Xuân khoảng trên 8,7 vạn ngời ( số liệu thống kê
năm 2012 ) có 17 đơn vị hành chính cấp xã và tơng đơng, với 03 dân tộc chính là
TháI chiếm hơn 40% Mờng hơn 5% , còn lại là dân tộc Kinh, các dân tộc khác
chiếm số ít không đáng kể cùng chung sống hòa đồng.

Hệ thống giáo dục Thờng Xuân có 65 trờng học từ mầm non đến trung học phổ
thông, trong đó có 2 trờng THPT là Trờng THPT Cầm Bá Thớc và Trờng THPT
Thờng Xuân 2. Trờng THPT Cầm Bá Thớc hiện nay đóng ở huyện lỵ - Thị trấn Th-
ờng xuân, với vùng tuyển bao gồm 11 xã trảI dài từ phía đông của huyện tới điểm
cực Tây là xã biên giới Bát mọt . Năm học 2012-2013 đã tách một bộ phận học sinh
của nhà trờng về xã Vạn Xuân thành Cơ sở 2 để tiến tới thành lập trờng THPT Th-
ờng Xuân 3 , song vùng tuyển còn lại của trờng vẫn còn 08 xã, là Thị trấn Thờng
Xuân, các xã Xuân Dơng, Thọ Thanh, Ngọc Phụng, Lơng Sơn, Xuân Cẩm, Yên
Nhân, Bát Mọt.
Trờng THPT Cầm Bá Thớc thành lập từ 1965, qua 3 lần di chuyển địa điểm,
từ khu vực Cửa Đạt, xã Xuân Mỹ và từ 1974 đến nay đóng tại Thị trấn Thờng
Xuân.
Thị trấn Thờng Xuân năm ở phía đông, gần cuối huyện Thờng Xuân , các xã
còn lại đều cách xa trờng từ 5 đến 60 km , cụ thể có 03 xã cách xa trờng từ 5-10 km
( Xuân Dơng, Thọ Thanh, Ngọc Phụng), có 12 xã cách trờng từ 10 - 40km , đặc
biệt , xã biên giới Bát Mọt, với khoảng cách từ Thị trấn Thờng Xuân đến trung tâm
cụm xã Bát mọt là 60 km, cha tính đến các thôn bản khác xa trung tâm cụm xã Bát
Mọt. Nếu tính tơng đối chính xác thì học sinh tại Biên giới - cửa khẩu : thôn Khẹo,
các thôn khác nh thôn Đục, Vịn, Ruộng học Tiểu học tr ờng Tiểu học Bát Mọt 2,
khi đi học tại trờng THPT Cầm Bá Thớc, phải vợt qua chặng đờng là hơn 70 km,
chỉ có 2/3 chặng đờng đợc rải nhựa, còn lại là đờng liên thôn, liên bản ( trong khi
đó khoảng cách từ trờng THPT Cầm Bá Thớc - Thị trấn Thờng Xuân đến trờng Đại
Học Hồng Đức Thành phố Thanh Hóa là 55 km) .
Do đó trừ học sinh Thị trấn Thờng Xuân và một số ít xã lân cận , còn lại học
sinh các xã khác muốn theo học ở trờng THPT Cầm Bá Thớc bắt buộc phải ở trọ
lại . Nhằm giảm tải số học sinh ở xa trờng phải học trọ, từ 2012 đến nay một bộ
phận học sinh của trờng đã tách về học tại Cơ sở 2 để tiến tới thành lập THPT Th-
ờng Xuân 3. Nhng vẫn còn một số học sinh ở xã khác là xã Bát Mọt, Yên Nhân, L-
ơng Sơn và một phần học sinh xã Xuân Cẩm vẫ buộc phảI đI học trọ. Theo thống
kê của nhà trờng, vẫn còn có hơn 400 em phải đi học trọ thuộc các xã nói trên,

chiếm đến 30 % học sinh nhà trờng.
Lịch sử nhà trờng hơn 40 năm về trớc, khi mới thành lập ( 1965 ), trờng Cấp 3
Thờng Xuân, tiền thân trờng THPT Cầm Bá Thớc thời đó, do số học sinh còn ít,
chủ yếu ở xa trờng, nhà trờng cũng đã có ký túc xá. Nhà ở do cha mẹ học sinh và
học sinh tự làm dới sự tổ chức của Nhà trờng, bằng tranh tre nứa chặt từ trên rừng,
giờng nằm, bàn học tất cả cũng bằng nứa, luồng , duy nhất chỉ có bảng bằng gỗ.
Cơ sở vật chất , chế độ chính sách, quản lý, sinh hoạt tất cả đều tự túc, nhà tr ờng
chỉ cử có một số thầy giáo trong Ban ký túc quản lý học sinh về nề nếp. Dới ánh
đèn dầu leo lét của thời chống Mỹ, gian khổ là vậy, song các thế hệ học sinh ở ký
túc xá thời đó đã trởng thành
Sau Hòa bình lập lại 1975 do số học sinh ở trọ của nhà trờng đông quá, cùng
với khó khăn kinh tế đất nớc, của nhà trờng Ký túc xá không tồn tại nữa. Học
sinh ở xa trờng phải tự tìm nhà trọ, từ đó đến nay 2012.
Bản thân tôi, may mắn cũng đợc ở trong khu ký túc xá thời đó, nay trở thành ng-
ời quản lý, ngời đứng đầu nhà trờng . Nhìn thấy cảnh các em học sinh ở trọ tự do
trong các nhà trọ học do một số hộ dân tự phát làm ra theo tính chất kinh doanh,
theo cơ chế thị trờng ở bên ngoài xã hội khi các em cha đủ khôn lớn để tự lo cho
mình với bao cám dỗ mặt trái của xã hội thôi thúc tôi phải xây dựng Ký túc xá cho
học sinh, để phần nào tổ chức đợc việc ăn, ở, vui chơi, sinh hoạt cho các em sau
thời gian học văn hóa ở lớp học, ở nhà trờng giúp đỡ thêm để các em trở thành ng-
ời có ích cho xã hội sau này .
Phần thứ hai
GiảI quyết vấn đề
Các biện pháp Tổ chức cho ký túc xá hoạt động
Do đó nhu cầu cần thiết có Ký túc xá quản lý học sinh ở nội trú là nhu cầu hết
sức cần thiết và cấp bách. Tuy nhiên do khó khăn về kinh tế của huyện Thờng
Xuân, khiến cho huyện không đủ sức đầu t cơ sở vật chất để có Ký túc xá cho học
sinh bán trú đợc. Nhà trờng hiện tại chỉ mới đủ phòng học thờng cho học sinh học 1
ca, do đó cha có thể có ký túc xá. Học sinh phải ở trọ trong nhà dân, giá cả thỏa
thuận, không nói chuyện ăn ở không hợp vệ sinh, mà chỉ xét riêng chuyện quản lý

các em, tổ chức các em học tập trong thời buổi kinh tế thị trờng nhất là các em
đang ở lứa tuổi vị thành niên, rất dễ bị sa ngã trớc cám dỗ, những thói h tật xấu
trong xã hội đang rình rập các em, trong khi nhà trờng chỉ mới quản lý các em 04
tiếng một buổi học văn hóa trên lớp. Ngoài giờ học , ở trờng về, các em lại về nhà
trọ, tự do không ai quản lý, gặp bác chủ nhà tốt bụng cũng có, nhng cũng có nhà
chủ chỉ chú ý đến việc đông đong học sinh thuê, tháng tháng thu nhiều tiền là đợc.
Vì vậy sự cần thiết phải có một Ký túc xá, để tổ chức quản lý sinh hoạt và học tập
cho các em sau giờ học.

Thờng Xuân là huyện nghèo đợc hởng chính sách 30a của Chính phủ, Năm
2011 theo đề nghị của Huyện & nhà Nhà trờng. Ngân hàng Đầu t & phát triển
Việt Nam BIDV ( đơn vị đợc Chính phủ phân công đỡ đầu xóa nghèo cho
huyện Thờng Xuân ) đầu t 01 nhà kiên cố 02 tầng với 12 phòng ở, với hệ thống vệ
sinh, nhà tắm khép kín, đủ chỗ cho hơn 90 học sinh.
Có nhà ở rồi, tiếp theo , nhà trờng đề nghị và đã đợc UBND huyện đầu t tiếp hệ
thống tờng rào cao 3m bao quanh ký túc xá, xây 01 nhà bếp , nhà ăn đủ chỗ cho 90
học sinh ăn ở để đảm bảo an ninh và sinh hoạt hàng ngày. Nhà trờng tiếp nhận và
trang bị thêm một số công trình phụ trợ khác , nh giếng nớc, nhà tắm, trang bị
thêm bàn ghế, giờng chiếu, chăn màn, xô chậu cho các em mợn, dụng cụ Thể dục
Thể thao đầu Video , vô tuyến
Bắt đầu năm học 2012-2013 ký túc xá đi vào hoạt động. Sau một năm học hoạt
động với bao khó khăn, trong khi cha có các văn bản hớng dẫn, điều lệ về trờng
THPT bán trú. Bản thân tôi tự tìm tòi học hỏi , đọc các văn bản Nhà nớc trên các hệ
thống thông tin, báo đài, mạng Internet qua học hỏi kinh nghiệm tổ chức và quản
lý của các nhà trờng THCS Nội trú huyện, tỉnh. Bản thân tôi đã cùng với tập thể
tiến hành chuẩn bị để ký túc xá đi vào hoạt động và đến nay đã thành công , có một
chút kinh nghiệm nhỏ , ghi chép lại để báo cáo Hội đồng khoa học các cấp , trao
đổi với đồng nghiệp, các trờng bạn, có điều kiện hoàn cảnh tơng tự.
Trớc tiên ,nhà trờng đã báo cáo với Thờng trực Huyện ủy, HĐND, UNND
Huyện Thờng Xuân, xin chủ trơng và đợc sự đồng ý để tổ chức nhà bán trú. Sau khi

đợc đồng ý về chủ trơng, nhà trờng lần lợt tiến hành các bớc.
1. Họp thống nhất trong Đảng ủy, Ban giám hiệu nhà trờng, các đoàn thể ,
cán bộ giáo viên nhà trờng. Ra nghị quyết và Quyết định về việc thành lập ký
túc xá khu bán trú trờng THPT Cầm Bá Thớc trong năm học 2012-2013
2. Thông báo về chủ trơng, tình hình tổ chức nhà bán trú, số chỗ ở của khu
bán trú, cách tổ chức quản lý ở bán trú về các UBND xã và Cha mẹ học sinh
nắm đợc Học sinh làm đơn tự nguyện, có chữ ký xác nhận của cha mẹ
học sinh & có xác nhận của chính quyền thôn xã của học sinh, cuối cùng
nhà trờng tổng hợp danh sách học sinh đăng ký .
3. Chuẩn bị cơ sở vật chất :
Dụng cụ nhà bếp tập đoàn : Nồi niêu, xoong , chảo, rổ , rá , xô , chậu
Bàn ghế ăn của học sinh đủ cho 90 học sinh.
Hợp đồng với trung tâm y tế dự phòng huyện Thờng Xuân lấy mẫu nớc ăn và
nớc sinh hoạt nhờ cơ quan phân tích, kiểm định chất lợng hệ thống nớc ăn và
nớc sinh hoạt của khu bán trú :
Dự kiến phân công phòng ở của học sinh, phòng làm việc của Cán bộ giáo
viên
4. Chuẩn bị, xây dựng các văn bản pháp quy, quy định về tổ chức hoạt động
của Ký túc xá Bán trú. Chuẩn bị về con ngời lực lợng quản lý học sinh.
+ Dựa vào Điều lệ trờng Bán trú dân nuôi, các văn bản pháp quy, quy định về tổ
chức hoạt động của Ký túc xá.
+ Xây dựng Nội quy, quy chế hoạt động của Ký túc xá.
+ Thời gian biểu của Ký túc xá, cụ thể về thời gian : Sáng , tra , chiều , tối, lịch tổ
chức hội họp giao ban hàng tháng, hàng tuần
+ Về tình hình trị an, trật tự an ninh cho Ký túc xá.
- Nhà trờng làm việc với công an Thị trấn huyện Thờng Xuân về thủ tục đăng
ký nhân khẩu tạm trú cho các em, ký văn bản thỏa thuận hợp đồng với công
an Thị trấn về việc bảo vệ trật tự trị an vòng ngoài ký túc xá cho các em, và
đề phòng giải quyết các trờng hợp kẻ gian bên ngoài đột nhập ký túc xá
trộm cắp, trấn lột và dọa nạt các em. Khi có sự việc đặc biệt trong khu ký

túc xá thi thông báo cho Công an Thị trấn có mặt kịp thời qua đờng dây
nóng.
+ Về đảm bảo vệ sinh và chăm sóc sức khỏe cho các em.
- Nhà trờng làm việc với Trung tâm y tế huyện Thờng Xuân, hợp đồng với
trung tâm về kiểm tra định kỳ và đột xuất vệ sinh an toàn thực phẩm của nhà
bếp. Lập tủ thuốc Y tế dự phòng dùng chung để sơ cấp cứu ban đầu cho các
em trong những trờng hợp nhẹ.
- Đối với công tác chăm sóc sức khỏe hàng ngày : nhà trờng hợp đồng với 01
nhân viên có trình độ Cao đẳng Y tế, để t vấn, chăm sóc, khám bệnh sơ cấp
cứu ban đầu cho các em.
- Để theo dõi sức khỏe và tạo thủ tục cần thiết khi điều trị, nhà trờng lập sổ y
bạ, tập hợp thẻ bảo hiểm Y tế của các em , để nhờ cơ quan y tế kiểm tra sức
khỏe định kỳ, tạo điều kiện thuận lợi và đảm bảo quyền lợi cho các em đợc
khám chữa bệnh trong các trờng hợp bệnh nặng khi chuyển các em sang
Bệnh viện Đa khoa huyện Thờng Xuân, hoặc bệnh viện tuyến trên để điều
trị.
- Lập tủ thuốc dùng chung dặt tại phòng trực ban quản lý ký túc xá, để sơ cấp
cứu ban đầu, lập sổ sách theo dõi cấp phát thuốc, kiểm kê, bổ sung hàng
tháng.
- Sử dụng nguồn nớc là nguồn nớc sạch của trạm nớc Thị trấn huyện Thờng
Xuân cung cấp, nhà trờng còn đào thêm 01 giếng khơi , khoan thêm 01
giếng khoan đờng ống 80mm để dự phòng cho các em, ( vì đa số các em học
sinh ở ký túc xá là ngời dân tộc Thái, có phong tục thích tắm nớc tự nhiên
ngoài trời)
+ Về các chính sách u tiên khác
Nhà trờng làm việc với Trung tâm Điện lực huyện Thờng Xuân xin tách công tơ
và hệ thống đờng dây cung cấp điện riêng, để đợc hởng chính sách u tiên trong
cung cấp điện trong trờng hợp , nếu khu vực phải giảm tải.

Sau khi tập hợp đơn của học sinh, nhà trờng mời Cha mẹ học sinh họp thống

nhất chủ trơng : Nhà nớc và nhân dân cùng làm Nhà trờng, Cha mẹ học sinh
cùng tổ chức Ký túc xá cho học sinh - Con em mình. Cha mẹ học sinh đăng ký số
điện thoại liên lạc của mình, ghi số điện thoại ban quản lý, thống nhất liên lạc khi
cần thiết.
Nhà trờng thành lập Ban quản lý ký túc xá , Hiệu trởng nhà trờng bổ nhiệm 01
đồng chí Giáo viên phụ trách làm trởng ban, giảm số giờ dạy, cấp phụ cấp trách
nhiệm CBQL cho đồng chí đó.
Các thành viên khác trong Ban quản lý ký túc xá gồm :
- 01 đồng chí giáo viên phụ trách quản lý kiểm tra giờ tự học của các em.
- 01 đồng chí nhân viên hành chính nhà trờng hợp đồng làm công tác bảo vệ
tài sản chung, trật tự trị an cho khu ký túc xá .
- 02 đồng chí nấu ăn hàng ngày 2 bữa chính cho các em, chăm sóc sức khỏe,
sơ cấp cứu ban đầu cho các em.
- Phân công các em ở từng phòng, các em bầu trởng phòng để bảo ban quán
xuyến, phân công trực nhật, làm vệ sinh, giúp đỡ nhà bếp v.v
Tổ chức hớng dẫn cho các em sử dụng thiết bị điện, nc, học tập về an toàn
chống cháy nổ, học tập về nếp sống văn minh hiện đại
Học tập nội quy, thời gian biểu của ký túc xá .
Buổi sáng : Dậy theo giờ mùa hè, mùa đông làm vệ sinh các nhân, vệ sinh tập thể
Ăn sáng, chuẩn bị bài vở lên lớp học
Buổi tra : Học về , ăn cơm , trực nhật giúp đỡ nhà bếp dọn dẹp , nghỉ tra
Buổi chiều : Học thêm trên lớp nếu có lịch hoặc tự học ở phòng ở
Chơi Thể dục - Thể thao
ăn tối , trực nhật giúp đỡ nhà bếp dọn dẹp.
Xem Ti vi
Buổi tối : Học trên lớp từ 19 h 00 đến 22 h 00
Riêng tối thứ sáu sinh hoạt ký túc xá từ 19 h 00 đến 20 h 00 đánh giá lại công
tác trong tuần, tuyên dơng điển hình tốt,có nhiều cố gắng đồng thời nhắc nhở học
sinh thực hiện cha tốt, thông báo kế hoạch tuần tới, tháng tới.
Tra thứ bảy hàng tuần, học văn hóa xong, ăn cơm xong, các em có thể về nhà ,

thăm gia đình , chuẩn bị cho tuần học mới.
Chiều Chủ nhật các em lại đến trờng, về ký túc xá - Gia đình thứ 2 của mình.
Tổ chức cho các em lao động tăng gia sản xuất, trồng thêm rau xanh, nuôi gà
không quên lao động và tình yêu trong lao động. Ký túc xá đã giành một khoảnh
đất để tăng gia trồng thêm rau xanh , bầu bí, chuối, đu đủ
Kết quả sau một năm học, Ký túc xá thực sự là gia đình thứ hai của các em, các
em không những lớn khôn về thể chất lẫn tâm hồn mà còn đợc chăm sóc dạy dỗ
trong tình thơng yêu của các thầy cô BGH phân công quản lý các em, các cô chú
nhân viên hành chính nhà trờng nuôi dạy, chăm sóc sức khỏe hàng ngày cho các
em, tạo cho các em có thói quen nếp sống sinh hoạt tập thể , giờ giấc làm việc học
tập sinh hoạt khoa học, tạo thói quen cho các em bớc vào cuộc sống sau này.
Cuối năm học 100 % học sinh đợc xếp loại học lực từ trung bình trở lên, hạnh
kiểm từ khá trở lên và đợc lên lớp thẳng, bữa cơm cuối năm thật là bịn rịn, ngày
mai các em về nghỉ hè với gia đình, nhiều em cứ muốn cho năm học dài thêm chút
nữa, vì sống ở ký túc xá quen rồi.
Phần thứ ba
Kết luận
Việc tổ chức Ký túc xá học sinh bán trú cho các em học sinh trờng THPT Cầm
Bá Thớc là đúng đắn theo đờng lối của Đảng và Nhà nớc. Cách tổ chức xây dựng và
hoạt động của trờng THPT Cầm Bá Thớc bớc đầu trong năm học 2012-2013 đã đạt
đợc những thành công. Tuy nhiên cần có một cơ chế chính sách, các giải pháp , ph-
ơng biện pháp kịp thời cho nhà trờng, cho thầy và trò
Có thể nhân rộng ra cho các trờng THPT miền núi có hoàn cảnh tơng tự trờng
THPT Cầm Bá Thớc nói chung , cụ thể tôi xin đề xuất các ý kiến sau :
1. Đề nghị Sở Giáo dục& Đào tạo Thanh Hóa cùng các cấp ngành bạn khác nên
tham mu cho Bộ Giáo dục& Đào tạo khẩn trơng có Quy chế trờng Bán trú
áp dụng cho tất cả các cấp học, trong đó có trờng THPT nh trờng THPT
Cầm Bá Thớc, để các nhà trờng có cơ sở lý luận thực tiễn, là kim chỉ nam để
thực hiện nhiệm vụ : Cơ chế chính sách, ngời quản lý , chế độ cho các em đ-
ợc tốt hơn.

2. Ngày 24/01/2013 Thủ tớng Chính phủ có Quyết định 12/2013/ QĐ-TTg
quy định về hỗ trợ học sinh THPT ở vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc
biệt khó khăn, Quyết định này có hiệu lực từ ngày 15/03/2013 phạm vi áp
dụng cho học sinh bán trú. Hiện tại tỉnh Thanh hóa, huyện Thờng Xuân cha
đợc thực hiện vì vậy từ năm học 2013-2014 Thanh hóa cần phảI thực hiện
ngay, chi trả cho các em về hỗ trợ tiền ăn , tiền ở kịp thời là không những tạo
điều kiện cho các em mà còn tạo điều kiện tốt cho quản lý của các nhà trờng.
3. Hiện nay khu bán trú của trờng THPT Cầm Bá Thớc mới chỉ có nhà ở, bếp ăn
cho học sinh. Các phơng tiện vui chơi giải trí khác chỉ mới có Ti vi, 01 sân
bóng. Để thêm phong phú nâng cao đời sống tinh thần cho các em, đề nghị
Sở tiếp tục đầu t tiếp cho nhà trờng sân chơi, bãi tập, các thiết bị nghe nhìn,
âm nhạc hiện đại để các em vui giải trí , hoạt động ngoài giờ lên lớp, khỏi
áp lực học tập.
Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ và đề xuất của bản thân trong
công tác tổ chức, hoạt động Ký túc xá học sinh Bán trú của nhà trờng.
Xin cám ơn Ban giám khảo quan tâm ./.
Xác nhận của Thủ trởng đơn vị
Thanh Hóa, ngày 26 tháng 05 năm 2013
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, không sao chép nội dung của ngời khác

Nguyễn Tài Hiệp