SKKN Kinh nghiệm chuẩn bị tâm thế cho trẻ lớp mẫu giáo 56 tuổi A2, trường Mầm non Phú Nhuận sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen với học đọc, học viết

1. Mở đầu
1.1. Lý do chọn đề tài
Để thích ứng với việc học tập và những điều kiện mới tại trường Tiểu học,
trẻ mẫu giáo cần chuẩn bị sẵn sàng về mọi phương diện: Thể lực, nhận thức, ngơn
ngữ, tình cảm - kỹ năng xã hội, thẩm mỹ và khả năng thích ứng với việc học tập.
Trong đó ngơn ngữ đóng vai trị vơ cùng quan trọng.
Thơng tư 23/2010TTBGĐT ngày 22 tháng 7 năm 2010 của Bộ trưởng Bộ
Giáo dục và Đào tạo đã đề cập đến các nội dung phát triển kỹ năng ngôn ngữ cho
trẻ độ tuổi mẫu giáo khả năng học “đọc” học “viết” chuẩn bị cho trẻ bước vào lớp
1 như sau: “Trẻ thể hiện hứng thú với việc “đọc”, trẻ thể hiện một số hành vi ban
đầu của việc “đọc”, thể hiện một số hiểu biết ban đầu về việc “viết” [1]. Như vậy
việc hình thành kỹ năng học “đọc” học “viết” cho trẻ mẫu giáo là một vấn đề rất
cần thiết trong chương trình giáo dục mầm non hiện nay.
Để phát triển khả năng “đọc”, “viết”, trước hết người giáo viên phải phát
triển khả năng nghe, nói của trẻ. Khơng gì phát triển nhanh chóng tích cực bằng
việc thường xun cho trẻ nghe, cho trẻ nói. Vì vậy, giáo viên thường xun trị
chuyện và khuyến khích trẻ nói qua các hoạt động trong ngày.
Thực hiện lời dạy của Bác Hồ: "Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích
trăm năm trồng người", Đảng và nhà nước ta luôn quan tâm đến công tác giáo
dục nói chung và giáo dục Mầm non nói riêng. Trong những năm qua, nhiều
chính sách đầu tư cho giáo dục, cả về cơ sở vật chất, trang thiết bị đến chế độ
cho nhà giáo, chế độ của trẻ cũng từng bước được quan tâm, đưa giáo dục thật
sự trở thành quốc sách hàng đầu.
Mục tiêu của giáo dục mầm non là phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ,
thẫm mĩ, hình thành yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bì cho trẻ em 5-6 tuổi
sãn sàng vào lớp 1. Chuẩn bị cho trẻ em mẫu giáo phát triển ngôn ngữ, đặc biệt
là việc làm quen với học đọc, học viết giúp trẻ sẵn sàng vào học lớp 1 là một
trong những nhiệm vụ trọng tâm của giáo dục mầm non.[2- trang 3].
Hiện nay chúng ta dạy trẻ làm quen với học đọc, học viết theo hướng tích
hợp nhiều nội dung phù hợp với từng chủ đề cụ thể, đồng thời tích cực hóa hoạt
động cũng như xác định sự nhận thức của trẻ ngày càng cao hơn. Hơn nữa, bất

kỳ một lớp học nào trẻ đều có nhận thức khác nhau, có những trẻ tiếp thu
nhanh, có những trẻ phải qua rất nhiều lần ôn luyện mới có thể nắm bắt được
kiến thức cơ giáo cung cấp. Vậy thì phải làm sao? Làm như thế nào để tất cả trẻ
ở trường mầm non đều có thể nhận dạng và phát âm chuẩn, chính xác 29 chữ
cái, đồng thời tập tô đồ các nét chữ thành thạo?
Xuất phát từ tầm quan trọng đó, vấn đề tơi quan tâm đầu tiên là hoạt động
cho trẻ làm quen với việc "học đọc, học viết". Bởi, trong trường Mầm non đây là
một trong những hoạt động đóng vai trị quan trọng then chốt, trong việc chuẩn
bị hàng trang kiến thức cho trẻ vào học lớp một.
Thực tế hiện nay với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin 4.0,
trẻ thường được tiếp cận sớm với các thiết bị điện tử hiện đại, trẻ bị cuốn hút
vào các trò chơi, game, các bộ phim hoạt hình, các trị giải trí nên không hứng


2

thú với việc học tập trên lớp. Bên cạnh đó một số phụ huynh chưa có cái nhìn
đúng đắn về việc cho trẻ làm quen với “Học đọc, học viết” nhiều phụ huynh sai
lầm cho rằng chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 là dạy trước cho trẻ biết đọc thông, viết
thạo các chữ cái giống như anh chị tiểu học vì vậy đã ép trẻ học kiến thức lớp 1
khi cịn là học sinh mầm non, từ đó làm ảnh hưởng đến tâm lý và kết quả học tập
của trẻ sau này.
Từ thực tế trên tôi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Kinh nghiệm chuẩn bị
tâm thế cho trẻ lớp mẫu giáo 5 -6 tuổi A2, trường Mầm non Phú Nhuận sẵn
sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen với học đọc, học viết”
1.2. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu đề tài là: Tìm ra giải pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ
lớp mẫu giáo 5 -6 tuổi A2, trường Mầm non Phú Nhuận sẵn sàng vào lớp 1
thông qua hoạt động làm quen với học đọc, học viết.
- Tìm ra giải pháp giúp bản thân và đồng nghiệp có kiến thức, kỷ năng

trong hoạt động tổ chức cho trẻ làm quen với học đọc, đọc viết.
- Giúp phụ huynh có giải pháp đúng đắn trong việc cho trẻ làm quen với học
đọc, học viết tại nhà
1.3. Đối tượng nghiên cứu
“Kinh nghiệm chuẩn bị tâm thế cho trẻ lớp mẫu giáo 5 -6 tuổi A2,
trường Mầm non Phú Nhuận sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen
với học đọc, học viết”
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết:
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin:
- Phương pháp thống kê, xử lý số liệu: Sử dụng các phép toán thống kê và
xử lý số liệu trên trẻ trước khi áp dụng đề tài và sau khi áp dụng đề tài nghiên cứu.
2. Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lý luận
Như chúng ta đã biết mục tiêu giúp trẻ làm quen với học đọc, học viết cho
trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong chương trình giáo dục mầm non trong là: “Làm quen với
cách sử dụng bút; làm quen với một số ký hiệu thông thường trong cuộc sống; làm
quen với chữ viết, với việc đọc sách” [ 3- trang 47].
Theo phương pháp dạy trẻ làm quen với chữ cái của Montessori: “Việc học
đọc, viết của trẻ mầm non được diễn ra một cách vô thức. Bằng cách cầm nắm
các món đồ chơi, trẻ học được cách cầm nắm một cây bút như thế nào. Không
chỉ vậy, trẻ học được cách viết từ việc vẽ nghuệch ngoạc, tô, đồ trên giấy. Ngoài
ra, bằng cách nghe những âm đầu của các từ, trẻ sẽ học được cách âm thanh kết
hợp để tạo thành một từ. Tại Montessori bọn trẻ học cách đọc và viết một cách
rất tự nhiên. Chúng học trong quỹ thời gian riêng của chúng và khơng có bất kỳ
sự ép buộc nào cả”. [4]. Tuy nhiên khi bước vào lớp 1 “học” là hoạt động chủ
đạo, việc học là bắt buộc, được tổ chức chặt chẽ, có mục đích, có kế hoạch và có


3

ý nghĩa xã hội. Mỗi học sinh phải cố gắng, tự giác và có tinh thần học tập mới
có thể đạt được kết quả tốt.
Vào lớp 1 là một bước ngoặt khá lớn trong cuộc đời của mỗi đứa trẻ, đang
từ cuộc sống khá thoải mái về mặt thời gian cũng như tinh thần, trẻ phải chuyển
qua một môi trường mới đòi hỏi trẻ “làm việc” một cách thực sự, phải tập trung
chú ý trong cả một tiết học dài đó là một việc khơng hề đơn giản với trẻ. Chính
vì thế việc chuẩn bị cho trẻ 5-6 tuổi vào lớp 1 là quá trình lâu dài, quá trình này
bắt đầu xuất hiện từ những tháng ngày tuổi nhà trẻ cho đến khi đủ điều kiện vào
lớp 1 và chỉ có ở trường mầm non mới thực hiện được điều này. Trong quá trình
giúp trẻ làm quen với các hoạt động học tập, thể lực, lao động, mối quan hệ xã
hội ở trường, giáo viên mầm non, đặc biệt giáo viên mẫu giáo 5-6 tuổi giữ vai
trò chủ đạo, là người tổ chức, hướng dẫn, điều khiển mọi hoạt động có mục đích
học tập, giúp trẻ phát triển thể lực, nhận thức, ngôn ngữ, tư duy, thẩm mỹ, kỹ
năng, giao tiếp, từng bước giúp trẻ nhận thức và hòa nhập dần với cách sinh hoạt
và phương pháp dạy học của giáo viên lớp 1 nhằm giúp trẻ không bị bỡ ngỡ, lo
lắng, sợ sệt và trẻ sẽ tiếp thu kiến thức ở trường Tiểu học một cách tốt nhất.
Có thể nói rằng, mục đích hoạt động làm quen với việc học đọc, học viết ở
trường mầm non đối với trẻ 5 - 6 tuổi là giúp trẻ hình thành những khái niệm đầu
tiên về chữ viết tiếng Việt, tạo cơ sở vững chắc cho trẻ tiếp cận với những kiến
thức mới về ngôn ngữ ở các lớp học cao hơn, đặc biệt là khi trẻ vào lớp một.
Để thực hiện được điều đó giáo viên và gia đình cùng phối hợp để tổ chức
tốt hoạt động cho trẻ làm quen với học đọc, học viết một cách đúng đắn, từ
đó:“Giúp trẻ bước đầu hình thành khả năng đọc từ trái sang phải, từ trên xuống
dưới, từ đầu sách đến cuối cuốn sách, chọn sách để đọc và xem. Nhận dạng chữ cái
trong bảng chữ cái Tiếng Việt và tô đồ các nét chữ, sao chép một số kí hiệu, chữ cái
của tên mình”.[2]
Thực tế cho thấy ở những năm học trước, đã cho trẻ làm quen với chữ cái
cũng như chữ viết tuy nhiên vẫn có những quan điểm sai lệch về phương pháp
hướng dẫn, cũng như mục tiêu cần đạt. Đa phần đều cho rằng cuối độ tuổi mẫu

giáo trẻ phải biết đọc thông viết thạo 29 chữ cái giống như anh chị tiểu học, nên
ơm đồm, gị ép bắt trẻ phải học nhiều từ đó tạo cho trẻ tâm lí sợ hải khi tham
gia vào hoạt động làm quen với học đọc, học viết. Bên cạnh đó một số phụ
huynh chưa nắm vững phương pháp dạy trẻ cách tô đồ chữ cái, khiến trẻ bị sai
lệch tư thế khi thực hiện những kỷ năng cơ bản của việc tô, đồ như: Cầm bút, tư
thế ngồi, điểm đặt bút, cách gọi tên các nét, ...
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Trong quá trình đưa hoạt động làm quen với chữ cái vào giảng dạy, bản
thân tơi đã gặp những thuận lợi và khó khăn sau:
2.2.1.Thuận lợi
Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm sát sao chỉ đạo giáo viên về
chuyên môn, tạo điều kiện cho giáo viên tiếp cận với xu hướng đổi mới trong giáo
dục mầm non, đặc biệt là thực hiện chuyên đề “Hướng dẫn tổ chức chuẩn bị cho


4

trẻ em mẫu giáo trong các cơ sở giáo dục mầm non sẵn sàng học đọc, học viết theo
hướng liên thơng với chương trình lớp 1 Tiểu học”

Đồ dùng trang thiết bị được trang, cấp cơ bản đáp ứng nhu cầu thiết yếu
trong quá trình dạy và học các
Bản thân và giáo viên cùng lớp có trình độ chun mơn trên chuẩn, luôn
yêu nghề, mến trẻ, ham học hỏi cũng như có nhiều cố gắng trong q trình tự
học, tự rèn luyện. Sử dụng vi tính thành thạo, linh hoạt trong việc khai thác và
ứng dụng công nghệ thông tin.
- 100% trẻ cùng độ tuổi có đặc điểm tâm sinh lí tương đồng, nên thuận lợi
cho việc hướng dẫn trẻ hoạt động dạy trẻ làm quen với việc học đọc, học viết.
Đa số phụ huynh hiểu được tầm quan trọng của việc dạy trẻ làm quen với
việc học đọc, học viết tại trường mầm non nên ln nhiệt tình ủng hộ khi giáo

viên vận động sưu tầm đồ dùng, học liệu để phục vụ cho hoạt động giáo dục của
cô và trẻ.
2.2.2. Khó khăn
- Mặc dù được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường trong việc
nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, cập nhật kiến thức qua các chuyên đề mới,
tuy nhiên chuyên đề: “Hướng dẫn tổ chức chuẩn bị cho trẻ em mẫu giáo trong các
cơ sở giáo dục mầm non sẵn sàng học đọc, học viết theo hướng liên thơng với chương
trình lớp 1 Tiểu học” là một chuyên đề mới của năm học, nên chưa có nhiều nguồn tài
liệu để bản thân cũng như đồng nghiệp tham khảo, đồng thời phương pháp tổ chức
các hoạt động của giáo viên chưa đa dạng phong phú.

- Một số trẻ phát âm chưa chính xác, nên trẻ chưa hứng thú, chưa tích cực
tham gia vào các hoạt động giáo dục cũng như hoạt động cho làm quen với học
đọc, học viết từ đó hiệu quả của hoạt động chưa cao.
Nhận thức của một số ít phụ huynh về việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ sẵn
sàng vào lớp 1 thông qua việc làm quen với học đọc, viết cho trẻ ở bậc học Mầm
non chưa đúng đắn do đó chưa phối hợp cùng cô giáo để giáo dục cho trẻ tại gia
đình theo chương trình giáo dục Mầm non.
Do dịch bệnh covid -19 nên tỷ lệ chuyên cần hàng ngày của trẻ cũng bị
ảnh hưởng.
2.2.3. Kết quả thực trạng
Vào đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát thực trạng trẻ ở lớp với các nội
dung như sau:
Bảng khảo sát trẻ trước khi áp dụng các giải pháp của Sáng kiến.

TT

1
2

Nội dung khảo sát
Khả năng nhận dạng chữ cái
trong bảng chữ cái tiếng việt.
Trẻ biết cách phát âm đúng 29
chữ cái.

Tổng
số
trẻ

Kết quả khảo sát
Đạt
Chưa đạt
Số
trẻ

Tỷ lệ
%

số
trẻ

Tỷ lệ
%

35

25

71.4

10

28.6

35

24

68.6

11

31.4


5

Khả năng tô, đồ các nét chữ, sao
35
23
65.7
12
34.3
chép một số ký hiệu chữ cái.
Khả năng làm quen với cách đọc
4 và viết tiếng việt (hướng đọc, 35
22
62.8
13

37.2
viết các nét chữ)
Trẻ mạnh dạn, tự tin tham gia
5
hoạt động làm quen với việc
35
23
65.7
12
34.3
học đọc, học viết
Xuất phát từ những thực tế trên tôi đã đề ra một số biện pháp thực hiện
đề tài sáng kiến như sau.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
- Xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với học đọc, học
viết liên thông với lớp 1
- Xây dựng môi trường học đọc, học viết theo quan điểm lấy trẻ lấy trẻ
làm trung tâm.
- Chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ thông qua hoạt động làm quen với học đọc,
học viết ở trường mầm non
- Hướng dẫn trẻ làm quen với sách, cách sử dụng sách và tài liệu in
- Tuyên truyền, hướng dẫn phụ huynh chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ 5-6 tuổi
sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen với học đọc, học viết tại gia
đình.
Giải pháp 1: Xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen
với học đọc, học viết liên thông với lớp 1
Để xây dựng được kế hoạch tổ chức hoạt động làm quen với học đọc, học
viết theo chương trình giáo dục mầm non liên thơng với lớp 1 tôi đã làm như sau:
- Căn cứ vào kế hoạch giáo dục năm của nhà trường
- Căn cứ vào chương trình giáo dục mầm non theo thơng tư 28/2016/TT

BGDĐT, ngày 30/12/2016 sửa đổi bổ sung chương trình giáo dục mầm non.
- Căn cứ vào văn bản hợp nhất số 01/VBHN-BGDĐT, ngày 13 tháng 04
năm 2021 về việc ban hành Chương trình giáo dục Mầm non của Bộ giáo dục
đào tạo
- Căn cứ vào đặc điểm tâm sinh lý của trẻ 5-6 tuổi lớp mình.
- Căn cứ vào tình hình cụ thể của lớp, của trường và tình hình thực tế của
địa phương để xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với học
đọc, học viết phù hợp với từng chủ đề.
Ví dụ: Kế hoạch chủ đề “Trường Mầm non” [3]
3

Mục tiêu giáo dục
* Làm quen với việc đọc-viết
- Thực hiện được các yêu cầu trong
hoạt động tập thể . (68)
- Đọc biểu cảm bài thơ, đồng dao, ca
dao về chủ đề trường MN (75.1)

ND giáo dục thực hiện
- Cho trẻ chơi các trò chơi chữ cái
tập thể, ví dụ: Các bạn có tên bắt
đầu bằng chữ cái T đứng bên phải,
chữ cái đứng bên trái


6

- Trẻ biết kể có thay đổi một vài tình
tiết như thay tên nhân vật, thay đổi kết
thúc, thêm bớt sự kiện... trong nội dung

truyện về chủ đề trường MN.(76.1).

-“Đọc” truyện qua các tranh vẽ.
Giữ gìn, bảo vệ sách.
- Làm quen với cách đọc và viết
tiếng Việt:
+ Hướng đọc, viết: Từ trái sang
phải, từ dòng trên xuống dòng dưới, đọc ngắt nghỉ sau các dấu.
+ Phân biệt phần mở đầu, kết thúc
của sách.
- Nhận dạng các chữ cái: o, ô, ơ (84.1) - Nhận dạng, làm quen các chữ cái
o,ô,ơ trong bảng chữ cái tiếng Việt
và phát âm các chữ cái đó.
- Làm quen chữ viết o,ơ, ở (85.1)
- Tập tô, tập đồ các nét chữ o,ô,ơ
- Sao chép một số kí hiệu, chữ cái,
tên của mình.
+Hướng viết của các nét chữ;
Giải pháp 2: Xây dựng môi trường học đọc, học viết theo quan điểm
lấy trẻ lấy trẻ làm trung tâm.
Xây dựng môi trường giáo dục “ lấy trẻ là trung tâm” là tạo môi trường công
bằng, đảm bảo gần gũi, thân thiện, an toàn về mặt thể chất và tinh thần đối với
trẻ; trẻ thường xuyên được giao tiếp, thể hiện mối quan hệ thân thiện giữa trẻ
với trẻ và trẻ với những người xung quanh, kích thích tính chủ động, tích cực và
sáng tạo của trẻ em, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục phát triển toàn diện
trẻ em trong các trường mầm non [5]
Vì thế ngay từ đầu năm học tôi đã tạo môi trường tổ chức hoạt động học
đọc, học viết cho trẻ bên trong và bên ngồi lớp học như sau:
* Xây dựng mơi trường vật chất an toàn, thân thiện theo hướng lấy trẻ làm
trung tâm.

Môi trường bên trong lớp học
Môi trường giáo dục phát triển ngơn ngữ tồn diện theo hướng lấy trẻ làm
trung tâm là môi trường mở ra những cơ hội để trẻ phát triển các kỷ năng nghe,
nói và làm quen với đọc, viết. Môi trường lớp học cần đáp ứng các điều kiện cơ
bản và bố trí theo những nguyên tắc đã được quy định. Các góc được bố trí khoa
học, thuận tiện, gọn gàng, đảm bảo các yêu cầu sư phạm, thẫm mĩ và thận thiện,
phù hợp với trẻ [2- trang 6]
Thực hiện theo chuyên đề “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm” tôi đã chú trọng tạo môi trường mở cho trẻ hoạt động như: Trang trí
đẹp mắt phù hợp với từng chủ đề, đảm bảo an toàn cho trẻ, dễ dàng tháo ra lắp
vào, để trẻ được làm quen với việc học đọc, học viết chữ cái ở mọi góc trong và
ngồi lớp, tôi tạo môi trường chữ cái phong phú, hấp dẫn trẻ đáp ứng các điều
kiện cơ bản và bố trí hợp lí theo những nguyên tắc đã được quy định.
Chính từ đó mà ở mỗi chủ đề tơi thường quan tâm nhiều hơn tới việc
trang trí lớp tạo mơi trường gần gũi, thân thiện với trẻ nhằm giúp trẻ nhớ lâu, nhớ
chính xác các chữ cái, bằng cách: Dùng tranh ảnh trang trí có màu sắc đẹp, hình


7

ảnh rõ ràng, có nội dung giáo dục, dưới mỗi bức tranh đều có chữ cái kèm theo.
Hay trên bảng tên của các góc tơi sử dụng những kiểu chữ cái khác nhau trong
bảng chữ cái tiếng việt để viết, hoặc tôi sử dụng chữ cái in thường, viết thường...
để ký hiệu tên của các loại đồ dùng, trên ghế ngồi của trẻ tôi ký hiệu bằng các
chữ cái đầu tiên của tên trẻ vừa giúp trẻ nhớ chữ cái vừa giúp trẻ biết được tên
mình bắt đầu bằng chữ cái gì....
Việc trang trí tạo mơi trường lớp khơng chỉ làm đẹp cho phịng học mà cịn
tạo cho trẻ có điều kiện quan sát, nhận xét tranh ảnh, được làm quen với chữ cái ở
trong tranh. Hàng ngày vào những lúc vui chơi hay giờ rãnh rỗi tôi và trẻ thường
cắt dán chữ cái, các loại quả hay con vật để trang trí lớp học theo chủ đề.

Ví dụ: Khi trang trí góc học tập tơi thường trang trí các chủ chủ đề có
những hình ảnh, trị chơi linh hoạt phù hợp với mục tiêu của chủ đề đó như: Chủ
đề động vật tơi làm trị chơi: Ong tìm chữ để có thể gợi ý để trẻ gắn vào chữ o, n,
m... theo như chữ cái có trong từ, nhằm ôn luyện những chữ cái mà trẻ đã được
học hoặc gợi ý hướng dẫn những chữ trẻ sắp được làm quen. Hay chủ đề Giao
thơng tơi trang trí các toa tàu và tranh ảnh cho trẻ tìm và gắn chữ cái đã học, sắp
học...
Bên cạnh đó tơi chú trọng tạo các góc theo hướng mới hấp dẫn trẻ, đặc biệt
góc học tập. Thường thay đổi tên gọi hình ảnh và các góc cho phù hợp với từng
chủ điểm, tạo sự mới mẻ khoảng không gian hấp dẫn mỗi khi trẻ đến lớp: Ở góc
học tập ln thay đổi, học xong chữ cái nào, viết lại 4 kiểu chữ (viết thường, viết
hoa, in thường, in hoa) treo ở góc học tập để trẻ thường xun được củng cố lại.

Hình ảnh: Góc học tập trang trí thay đổi linh hoạt theo chủ đề
* Mơi trường bên ngồi lớp học
Thực hiện chun đề “Xây dựng trường môi trường giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm” giai đoạn 2021 -2025 của phòng giáo dục đòa tạo huyện Như Thanh
nhà trường đã thực hiện xây môi trường giáo dục xanh- sạch- an toàn- lành
mạnh, đặc biệt đi sâu vào xây dựng môi trường đáp ứng cho việc thực chuyên đề
“Chuẩn bị cho Mẫu giáo sẵn sàng với việc học đọc, học viết theo hướng liên
thông với chương trình tiểu học”. Trong quá trình thực hiện bản thân đã tham
mưu với tổ chuyên môn nhà trường một số hình thức trang trí ở các khu vực hoạt


8

động vui chơi ngồi trời như: Tạo trị chơi với chữ cái dưới các hình ảnh trang trí
bên ngồi (đồng hồ chữ cái; vòng quay chữ cái...), hay khu vực chơi với cát nước
tơi tham mưu trang trí những bơng hoa chữ cái để trẻ có thể vừa chơi với vừa
chơi chữ cái...

Hình ảnh khu vui chơi cát nước và đồng hồ chữ cái
Hay ở góc thư viện tơi mạnh dạn tham mưu với tổ chuyên môn kêu gọi
giáo viên thu thập thêm sách thơ, truyện phong phú đa dạng các đầu sách để thu
hút được trẻ tham gia. Đối với trẻ mẫu giáo, việc tiếp xúc với sách sẽ giúp trẻ
phát triển tốt khả năng “nghe” “nói”. Bên cạnh nguồn tài liệu, sách của nhà
trường mua sắm, giáo viên cịn thực hiện tốt cơng tác vận động qun góp từ
cán bộ, giáo viên, cha mẹ trẻ, tham gia đóng góp để tạo thành một thư viện
phong phú với nhiều loại sách. Hệ thống giá, kệ được sắp đặt tạo ra một không
gian riêng cho trẻ hoạt động. Các sách, truyện tranh, thơ ca, câu đố… phù hợp
với trẻ được sắp xếp và thay đổi linh hoạt tạo hứng thú cho trẻ. Tại đây trẻ có
thể học đọc, học viết thơng qua hoạt động kể chuyện sáng tạo; ghép hình, ghép
chữ....

Hình ảnh thư viện của bé


9

Ngồi ra ở cầu thang bên cạnh lớp tơi nhà trường có trang trí các cây chữ
cái, các trị chơi chữ cái trên các mảng tường linh hoạt theo từng chủ đề

Hình ảnh khu vực cầu thang lên lớp.
Ngồi ra, ở các cây xanh trong sân trường cũng đã trang trí, treo thêm các
chữ cái để trẻ có thể nhận dạng chữ cái ở mọi lúc mọi nơi.
Như vậy việc tạo môi trường học tập theo hướng mở đã tạo điều kiện cho
trẻ của lớp tơi nói riêng cũng như các lớp mẫu giáo nói chung có nhiều cơ hội để
hoạt động làm quen với việc học đọc, học viết và các hoạt động khác một cách có
hiệu quả nhất.
* Tạo dựng môi trường trường xã hội giao lưu ngôn ngữ đọc viết tích

cực [2-trang 11]
Bên cạnh việc xây dựng và khai thác môi trường vật chất, tôi chú ý tạo dựng
mơi trường xã hội giao lưu ngơn ngữ tích cực trong và ngồi lớp để trẻ được tắm
mình trong bầu khơng khí ngơn ngữ, văn hóa giúp trẻ sử dụng ngôn ngữ chuẩn
mực rõ ràng, mạch lạc để trẻ cảm nhận được vẻ đẹp của ngôn ngữ tiếng Việt, từ
đó trẻ mong muốn được học đọc, học viết.
Giải pháp 3: Chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ thông qua hoạt động làm
quen với học đọc, học viết ở trường mầm non
* Thông qua hoạt động cho trẻ làm quen với học“đọc” ở trường mầm
non [2]
Ngơn ngữ đọc có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển nhân
cách của trẻ mầm non nói riêng, của con người và xã hội nói chung. Lứa tuổi
mầm non là thời kỳ phát triển ngôn ngữ và giao tiếp. Đây là giai đoạn có nhiều
thuận lợi nhất cho sự lĩnh hội ngôn ngữ và kỹ năng đọc viết ban đầu của trẻ.
Trường mầm non, người lớn xung quanh, cha mẹ trẻ đóng vai trị quan trọng
trong việc tạo dựng mơi trường ngôn ngữ phong phú tương tác và giao tiếp cũng
như các cơ hội cho sự phát triển ngôn ngữ và giao tiếp cho trẻ mẫu giáo.
Vì vậy khi cho trẻ làm quen với việc học đọc, yêu cầu trẻ phải nhận biết và
phát âm đúng chữ cái đó. Đối với những trẻ nhận biết nhanh chữ cái qua vài lần


10

nhận biết, phát âm thì trẻ có thể nhớ mặt chữ cũng như phát âm chữ cái đó. Cịn
những trẻ tiếp thu chậm thì sao? Tất nhiên là phải mất nhiều thời gian cho đối
tượng này. Hoạt động chung chỉ kéo dài trong một thời gian nhất định nên
không thể chỉ dạy cho những trẻ nhận thức chậm mà quên đi những trẻ khác,
đồng thời cũng không thể dạy đại trà cho cả lớp.
Bởi vậy mà trong giờ hoạt động học có "Làm quen với chữ cái" tơi
thường sắp xếp những trẻ học khá ngồi bên cạnh những cháu kém hơn. Có nhiều

người cho rằng khi ngồi gần nhau như thế cháu kém sẽ càng kém hơn vì chỉ nhìn
theo bạn và làm theo bạn. Tôi không phủ nhận điều đó, tuy nhiên đối với trẻ
mầm non tư duy trực quan hành động là chủ đạo nên việc việc sắp xếp chỗ ngồi
như vậy giúp trẻ có thể bắt trước bạn làm từ đó trẻ có thể cảm nhận được điều
mình làm và cảm thấy tự tin hơn ở những lần sau.

Hình ảnh: Trẻ ngồi học hoạt động LQCC
Để phát triển khả năng “đọc” cho trẻ trước hết người giáo viên phải phát
triển khả năng nghe, nói của trẻ. Khơng gì phát triển nhanh chóng tích cực bằng
việc thường xun cho trẻ nghe, cho trẻ nói. Vì vậy, bản thân đã dành thời gian
để hướng dẫn cách tổ chức cho trẻ học đọc như: Tôi đọc cùng trẻ, cho trẻ nhận
dạng được các chữ, hướng chữ, quy tắc đọc tiếng Việt: từ trái sang phải, từ trên
xuống dưới


11

Hình ảnh: Cơ hướng dẫn trẻ nhận dạng chữ cái, cách phát âm và cách đọc
Hay tôi thường dành thời gian để trẻ đọc sách với cá nhân, nhóm nhỏ, vừa
đọc vừa chỉ tay để trẻ phân biệt các từ, mối liên hệ giữa từ ngữ và tiếng nói, ý
nghĩa của từ; hướng dẫn trẻ đọc: từ trái sang phải, từ trên xuống dưới, đọc hết
trang thì giở tiếp trang khác.[2]

Hình ảnh: Cho trẻ đọc sách theo nhóm nhỏ
Bên cạnh đó, ở những giờ hoạt động khác tơi cịn gợi ý cho các trẻ trong
lớp tự giúp đỡ nhau nhận biết và phát âm chính xác các chữ cái, những trẻ tiếp thu
bài nhanh hướng dẫn trẻ tiếp thu bài chậm bằng cách: Chia từng nhóm một, để rồi
một trẻ giơ thẻ chữ, trẻ cịn lại phát âm; trẻ nói đặc điểm của chữ, trẻ khác chọn,
giơ chữ cái lên và phát âm; trường hợp trẻ kém không biết cách nhận biết và phát
âm chữ cái thì trẻ khá giơ thẻ chữ lên và phát âm cho trẻ phát âm theo.

Ví dụ: Tổ chức cho trẻ chơi trị chơi “ Ong tìm chữ”


12

Một trẻ lên chơi nếu đốn đúng thì cầm thẻ chữ cái lên phát âm và cho cả
lớp phát âm theo.

Hình ảnh: Trẻ chơi trị chơi “ Ong tìm chữ”
Với lớp tôi đa số trẻ bị ảnh hưởng bởi tiếng địa phương, bản thân tôi cũng
bị ảnh hưởng về từ ngữ địa phương bên cạnh đó do bố mẹ, ơng bà học từ thời
trước, cách phát âm chưa chuẩn theo yêu cầu hiện nay nên trẻ bắt chước theo.
Từ những khó khăn trên muốn trẻ phát âm chính xác thì trước tiên bản thân tôi
phải là người phát âm chuẩn xác, khi tiếp xúc với mọi người và đặc biệt đối với
trẻ tơi ln chú ý đến cách nói và cách phát âm của mình.
Có một số trẻ hay phát âm chữ cái lẫn nhau như: chữ s thành chữ x, chữ tr
thành chữ ch; trẻ hay nói “dấu ngã thành dấu hỏi” và “dấu hỏi thành dấu ngã”
khi làm mẫu cho trẻ tôi phát âm rõ ràng, mạch lạc và tơi nêu rõ cách phát âm của
chữ cái đó cho trẻ hiểu.
Ví dụ 1: Dạy cho trẻ phát âm: s,x
- Chữ s khi phát âm phải cong lưỡi, đầu lưỡi uốn vào trong và đưa sát vào lợi
trên ( chữ s có 1 nét cong hở phía trên bên phải và 1 nét cong hở phía dưới bên trái)
- Chữ x khi phát âm lưỡi đẩy thẳng, miệng há rộng.
Tôi cho trẻ phát âm nhiều lần với nhiều cách phát âm khác nhau, tôi cho
trẻ phát âm cả lớp, tổ sau đó cho cá nhân trẻ phát âm.
Với những trẻ có khó khăn hay có tâm lý ngập ngừng, nhút nhát, các cơ
giáo phải cần khích lệ, hỗ trợ động viên trẻ nói. Cơ giáo cần tạo ra các tình
huống giao tiếp một cách thường xuyên giữa trẻ với trẻ, giữa cô với trẻ và giữa
trẻ với mọi người xung quanh.
Thông qua phương pháp này, tôi nhận thấy trẻ trong lớp phát triển đồng

đều hơn, không những các trẻ nhận biết, phát âm các chữ cái chính xác, vốn từ
của trẻ cũng được cải thiện phong phú hơn, phát âm của cháu rõ hơn rất nhiều so
với trước. Đặc biệt là các chữ cái cháu được làm quen cháu nhớ rất tốt, nhận biết
chính xác và phát âm các chữ cái đó rõ ràng mạch lạc, ít nói ngọng, nói lắp hơn.


13

Vì thế khi tổ chức hoạt động làm quen chữ cái trẻ sẵn sàng tham gia vào các
hoạt động một cách tích cực, tự tin hơn.
*Thơng qua hoạt động cho trẻ làm quen học “viết” ở trường mầm non
[2]
Hoạt động làm quen chữ viết có ý nghĩa rất quan trọng trong giáo dục
nhằm phát triển toàn diện cho trẻ về mọi mặt, như: Đức - trí - thể - mĩ. Đặc biệt
hoạt động làm quen chữ viết giúp trẻ phát triển ngơn ngữ. Mục đích của việc cho
trẻ làm quen với chữ viết không chỉ nhằm giúp trẻ nhận biết được các mặt chữ
cái để phát âm chính xác khi nói mà cịn tạo cho trẻ hứng thú học tiếng mẹ đẻ,
nó làm tiền đề cho trẻ thích ứng với việc tập đọc, tập viết ở lớp 1.
Thông qua việc làm quen với chữ viết, vốn từ của trẻ được nâng cao, khi
làm quen với chữ, trẻ không chỉ làm quen với các chữ ở dạng tồn tại tự nhiên
của chữ viết, mà các chữ đó được gắn vào các từ, thơng qua các đối tượng cụ
thể, các từ đó có các âm là các chữ cái đã học, nhằm rèn luyện cách phát âm cho
trẻ. Cho trẻ làm quen với chữ viết còn giúp cho trẻ hiểu được mối quan hệ giữa
ngơn ngữ nói với ngơn ngữ viết, trẻ hiểu thế nào là “Đọc và viết” sau này ở
trường phổ thơng. Thơng qua việc tìm kiếm các chữ cái khác nhau ở các vị trí
khác nhau của từ giúp trẻ phát triển óc quan sát, ghi nhớ, chú ý có chủ định.
Làm quen chữ viết là một trong những hoạt động học của trẻ mẫu giáo 56 tuổi có vai trò hết sức quan trọng trong việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1. Trong
quá trình dạy trẻ hoạt động làm quen với chữ viết phải dạy trẻ biết: Ngồi đúng tư
thế, biết cầm bút chì, bút lơng, phấn…. Biết được hướng viết tiếng Việt, hướng
viết của nét chữ, mối quan hệ giữa tiếng nói và viết; cách cầm và sử dụng công

cụ viết, cho trẻ vẽ trên sàn, sân, bảng bằng phấn, vẽ trên cát, vẽ bằng que, tơ
màu tranh, vẽ tự do trên giấy, trang trí đường diềm bằng bút sáp, bút dạ…để rèn
luyện vận động của các cơ nhỏ, sự khéo léo của ngón tay, sự phối hợp tay mắt,
giúp trẻ làm quen với cách sử dụng giấy, bút, biết cách cầm bút đúng và giữ giấy
khi tô, vẽ, “viết”.
Tổ chức các hoạt động làm quen với học “viết” cho trẻ mầm non, chính
là làm quen với các nét chữ cơ bản như nét thẳng, nét ngang, nét xiên trái, nét
xiên phải, nét cong hở trái, hở phải… cách đưa tay để tạo thành nét chữ; sử dụng
bút để tô vẽ, tập tô, đồ các nát cơ bản trên giấy, tô chữ cái in rỗng, sử dụng phấn
để viết, tô các nét trên bảng, trên sàn nhà, sân chơi.[2]
Ví dụ: Để tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen chữ viết: m, l, n
- Đầu tiên tôi cho trẻ tập tô đồ các nét cơ bản như: Nét móc xi và nét
khuyết trên ở mọi lúc mọi nơi. Sau đó tơi tổ chức hoạt động học để trẻ được tập
tô, tập đồ chữ cái m, l, n. Chính vì vậy khi tổ chức hoạt động học trẻ khơng gặp
khó khăn trong việc tơ, đồ nên trẻ hoạt động một cách tích cực hứng thú hơn.
Cho trẻ làm quen chữ viết cịn kích thích, phát triển tư duy, thể hiện ở chỗ
trẻ xác định được tính chất đặc điểm của chữ đó bằng cách tìm kiếm các từ,
tiếng thơng qua các đồ vật. Trẻ tìm đúng các âm theo các chữ cái mà trẻ đã nhận


14

ra, như vậy trẻ nhận ra chữ đó thơng qua việc phát âm chứ không phải chỉ thông
qua mặt chữ. Ngồi ra trong q trình cho trẻ làm quen với chữ không chỉ thông
qua hoạt động Làm quen chữ viết mà cơ lồng ghép tích hợp vào các hoạt động
như: Thơ, truyện, đồng dao, ca dao... và đặc biệt là các trò chơi với chữ cái giúp
trẻ phát triển các giác quan, kỹ năng nói cho trẻ.
Ví dụ: Trong trị chơi xếp chữ cái bằng hột hạt, trẻ kém có thể nhìn bạn
và xếp theo bạn, mặc dù đã nhìn theo bạn để xếp nhưng lại tự tay trẻ xếp và phát
âm, làm như vậy tự khắc trẻ nhận biết được mặt chữ cái và cách phát âm của

chữ cái đó dễ dàng hơn..
Hay: Trong trị chơi xếp chữ cái theo theo yêu cầu ( Xếp chữ cái o, ô).
Tôi sử dụng nguyên vật liệu sẵn có của địa phương như hạt na để trẻ ghép các
nét thành chữ cái o, ơ. Sau đó cho trẻ tự kiểm tra lẫn nhau, bạn khác có thể nhận
thấy bạn mình xếp sai và giúp bạn sửa lại, đồng thời trẻ kém hơn khi cùng được
kiểm tra với bạn sẽ tự nhận thấy sai sót của mình và sửa một cách thoải mái.
Làm như vậy sẽ giúp trẻ nhớ được mặt chữ vừa nhanh vừa nhớ được lâu dài
hơn, đồng thời tạo nên tinh thần đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau trong giờ học. Giờ
học sẽ trở nên nhẹ nhàng, các cháu đều có cảm giác hứng thú, tránh được sự
mặc cảm, thiếu tự tin trẻ khơng phải sợ học chữ cái. Nói cách khác là không làm
mất đi sự cân bằng giữa những trẻ tiếp thu nhanh và những trẻ tiếp thu chậm
trong cùng một lớp học.

Hình ảnh: Tổ chức cho trẻ chơi trò chơi xếp chữ cái từ hột hạt
Làm quen chữ viết giúp trẻ nói được nhiều hơn, đủ câu, đủ nghĩa, điều đó
tác động đến q trình tư duy của trẻ, qua đó phát triển ở trẻ khả năng nhận biết
và phát âm chính xác các chữ cái một cách tốt nhất. Cho trẻ làm quen chữ viết
còn giúp trẻ hình thành và rèn luyện một số kỹ năng như cầm bút, cầm sách, mở
từng trang sách, tư thế ngồi khi tô biết tô đúng các nét chấm mờ để tạo thành
chữ cái.... Nhờ vậy, trẻ được hình thành một số kỹ năng cần thiết cho việc học
Tiếng Việt ở lớp Một.


15

Giải pháp 4: Hướng dẫn trẻ làm quen với sách, cách sử dụng sách và
tài liệu in.[2- trang 17]
Ở cuối độ tuổi Mầm non mặc dù mới làm quen với các hoạt động tiền
đọc, viết nhưng trẻ có thể hiểu về quá trình đọc sách, ý nghĩa của chữ viết. Vì
vậy để tạo tâm thế tốt cho trẻ sẵn sàng bước vào lớp 1 tôi đã tổ chức các hoạt

động giúp trẻ làm quen với sách, tạo mối quan tâm, hứng thú với sách như:
- Hướng dẫn trẻ làm quen với sách, hiểu về sách, cách lựa chọn sách, giúp
trẻ hứng thú với sách: Trong hoạt động hằng ngày tôi thường cùng trẻ tìm hiểu
về sách như: Tơi giúp trẻ làm quen với cách sử dụng sách, học cách lật giở trang
sách, giúp trẻ hiểu cấu trúc của sách (bìa sách, các trang sách, gáy sách), cách
đọc từ trái qua phải, từ trên xuống dưới, chỉ cho trẻ biết đâu là đầu, đâu là kết
thúc quyển sách. Khi tìm hiểu tôi vừa thao tác với sách ( cầm, giở) vừa đọc chỉ
cho trẻ nghe/xem.
- Hướng dẫn trẻ cách sử dụng, xem tranh, sách tranh, truyện tranh: Hằng
ngày tôi thường dành thời gian để hướng dẫn trẻ tự xem, chọn sách tranh, truyện
tranh bằng cách dùng những tình huống mới lạ, hấp dẫn hay những câu hỏi gợi
mở để tạo hứng thú cho trẻ xem tranh, sách tranh, truyện tranh theo khả năng.
- Hướng dẫn trẻ tìm kiếm các thơng tin cần biết trong sách: Để khuyến
khích trẻ tìm kiến thức từ sách cũng như hình thành thói quen tìm kiếm thông tin
trong sách khi bước vào lớp 1 tiểu học thì tơi thường chuẩn bị nhiều loại sách
khác nhau trang bị cho các góc đọc của trẻ, để khi trẻ hỏi về một vấn đề nào đó,
sau khi giải thích cho trẻ hiểu tơi sẽ khuyến khích cho trẻ tìm kiến thức đó từ
một quyển sách cụ thể có trong lớp. Bằng việc trẻ tự mình tìm kiếm các thơng
tin trong sách sẽ khơi gọi ở trẻ tính tị mị nội dung trong sách từ đó trẻ sẽ có
dứng thú với việc tìm kiếm các thơng tin từ sách.

Hình ảnh: Cơ hướng dẫn trẻ tìm kiếm thơng tin trong sách.
Giải pháp 5: Tuyên truyền, hướng dẫn phụ huynh chuẩn bị tâm thế tốt
cho trẻ 5-6 tuổi sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen với học
đọc, học viết tại gia đình.
Gia đình - Nhà trường - Xã hội có vai trị rất quan trọng, ảnh hưởng trực
tiếp đến q trình chăm sóc giáo dục trẻ Mầm non nói chung và việc chuẩn bị


16

tâm thế tốt cho trẻ 5-6 tuổi sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen
với làm quen học đọc, học viết nói riêng. Chính vì vậy việc đồng hành cùng
phụ huynh chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ 5-6 tuổi sẵn sàng vào lớp 1 thông qua
hoạt động làm quen với làm quen học đọc, học viết tại gia đình có vai trị rất
quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh hiện nay.
Xác định được vai trò trách nhiệm của cha mẹ trong cơng tác giáo dục trẻ
nói chung và hoạt động làm quen học đọc, học viết nói riêng ngay từ đầu năm
học tơi đã xây dựng kế hoạch phù hợp với thực tế địa phương để giáo viên và
gia đình cùng phối hợp thực hiện.
* Với thời gian dịch covid-19 chưa diễn biến phức tạp
Khi phụ huynh học sinh cịn đến trường động đủ, thơng qua các buổi qua
họp và trò chuyện, trao đổi trực tiếp ở giờ đón, trả trẻ, tơi trao đổi với phụ huynh
về tình hình học tập của trẻ để về nhà phụ huynh kết hợp dạy thêm, cho trẻ ôn
luyện. Đồng thời tơi lên kế hoạch, thơng báo chương trình dạy trẻ (ghi rõ nội
dung dạy vào bảng treo ngoài cửa lớp) để phụ huynh theo dõi, ôn luyện thêm
cho con ở nhà.
Ví dụ: Trong các cuộc họp phụ huynh tơi có thể giới thiệu về tầm quan
trọng trong việc làm quen với chữ cái và phát âm chuẩn các chữ cái, phụ huynh rất
đồng tình ủng hộ. Để phụ huynh có nhận thức và hiểu sâu sắc về cơng việc của
giáo viên hàng ngày ở lớp tôi đã mời cha mẹ trẻ dự giờ một hoạt động làm quen
với chữ cái của các con trên lớp, hoặc trao trực tiếp với phụ huynh ngay trong giờ
đón, trả trẻ khi học những chữ cái mới. Từ đó phụ huynh thấy được những khó
khăn của các cơ khi tổ chức một hoạt động cho trẻ như thế nào, để phụ huynh hỗ
trợ cho trẻ thêm tại gia đình.
* Với những thời gian có dịch Covid-19 gây ảnh hưởng đến việc trẻ tới
trường, tới lớp.
Tôi chủ động thiết kế, xây dựng các video hướng dẫn phụ huynh ni
dưỡng, chăm sóc giáo dục con tại nhà phù hợp với nội dung chương trình giáo
dục mầm non, khi được chuyên môn nhà trường phê duyệt, tôi gửi để phụ huynh

tham khảo và dạy trẻ tại gia đình.[6]
Ví dụ: Trong tháng 3 khi dịch Covid-19 diễn biến phức tạp tại địa phương,
có thời gian số trẻ đến trường ít cũng có thời gian khơng có trẻ đến trường. Tôi đã
chủ động xậy dựng video hướng dẫn phụ huynh dạy trẻ làm quen với nhóm chữ
cái h, k.


17

Tương tác giữa GV và phụ huynh trong HĐ dạy trẻ LQCV: h, k tại nhà
- Sau khi quay video hướng dẫn phụ huynh dạy trẻ tại nhà, với hình thức
tương tác qua nhóm lớp chung, gọi điện trực tiếp để hướng dẫn phụ huynh đánh
giá kết quả hoạt động của trẻ, đồng thời gửi lại cho giáo viên, vì vậy tôi đã nắm
bắt kịp họa động sau.
- Bên cạnh đó tơi giới thiệu các loại sách vở cần thiết phục vụ cho hoạt
động trẻ làm quen với chữ cái, chữ viết từ đó phụ huynh có thể lựa chọn sách
phù hợp với trẻ với trẻ khi dạy ở nhà.
- Cuối độ tuổi để giúp trẻ có một tâm thế tốt khi vào lớp 1 tơi quay video
trị truyện về một số hoạt động của các anh chị lớp 1cũng như hoạt động của
trường tiểu học, đồng thời hướng dẫn phụ huynh cùng trẻ xem và lựa chọn một số
loại sách lớp 1 phù hợp với bản thân.
Thông qua các hình thức này tơi thấy cơng tác phối hợp với các bậc cha
mẹ trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ có tác dụng rất lớn. Lớp tơi đã tạo được
sự đồng nhất giữa gia đình và giáo viên, phụ huynh và nhà trường về việc chăm
sóc giáo dục trẻ, tạo được sự thống nhất về phương pháp, cách thức tổ chức giáo
dục trẻ về hoạt động làm quen với học đọc, học viết nói riêng và các hoạt động
học khác nói chung; tránh được những mâu thuẫn về cách giáo dục trẻ giữa gia
đình và nhà trường, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hình thành thói quen và các
phẩm chất nhân cách tốt ở trẻ, từ đó tạo cho trẻ một tâm thế thoải mái, tự tin khi
bước vào lớp 1.

2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục
với bản thân và với trẻ
2.4.1. Đối với trẻ
Trẻ mạnh dạn, tự tin và đoàn kết với nhau khi tham gia hoạt động, rất hứng
thú khi tham gia hoạt động "làm quen với học đọc, học viết " và đạt kết quả cao.
Tỉ lệ trẻ trong lớp phát triển đồng đều hơn, hầu hết trẻ nhận biết, phát âm, tơ đồ
chính xác các chữ cái đã được làm quen. Ngồi ra trẻ cịn có nhiều sáng tạo khi
tham gia các hoạt động làm quen với đọc, viết. Khả năng quan sát, phân tích, so
sánh, hoạt động độc lập, hoạt động sáng tạo tiến bộ rõ rệt. Trẻ có nhiều kinh
nghiệm kỹ năng tốt hơn trong hoạt động.


18

Bảng khảo sát trẻ sau khi áp dụng các biện pháp của Sáng kiến kinh nghiệm

TT

Nội dung khảo sát

Tổng
số
trẻ

Kết quả khảo sát
Đạt
Chưa đạt
Số Tỷ lệ
số
Tỷ lệ

trẻ
%
trẻ
%

Khả năng nhận dạng chữ cái
35
35
100
0
0
trong bảng chữ cái tiếng việt.
Trẻ biết cách phát âm đúng 29
2
35
33
94
2
6
chữ cái.
Khả năng tô, đồ các nét chữ, sao
3
35
35
100
0
0
chép một số ký hiệu chữ cái.
Khả năng làm quen với cách đọc
4 và viết tiếng việt (hướng đọc, 35

33
94
2
6
viết các nét chữ)
Trẻ mạnh dạn, tự tin tham gia
5
hoạt động làm quen với việc
35
34
97
1
3
học đọc, học viết
2.4.2. Đối với bản thân
Có thể nói q trình nghiên cứu sáng kiến cũng là quá trình bản thân đã
vận dụng giữa lý thuyết và thực hành một cách linh hoạt, sáng tạo vào việc
chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ 5-6 tuổi sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm
quen với học đọc, học viết.
Bản thân đã có nhiều kinh nghiệm thiết kế tạo đồ dùng, đồ chơi và hình thức tổ chức
cho trẻ các hoạt động giáo dục để chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ sẵn sàng vào lớp 1
thông qua hoạt động làm quen với học đọc, học viết ngày càng phong phú hơn,
đa dạng và hấp dẫn.
2.4.3. Đối với động nghiệp và nhà trường
- Đồng nghiệp có thêm những phương pháp, biện pháp tổ chức hoạt động
cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp tôi chủ nhiệm làm quen với học đọc, học viết một cách
phù hợp, sáng tạo.
Nhà trường đã tạo được niềm tin từ các bậc phụ huynh, phụ huynh đã
quan tâm nhiều hơn đến các phong trào của lớp, đặc biệt là phong trào "Ủng hộ
các nguyên vật liệu phế thải” để làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ hoạt động. Bản

thân tôi linh hoạt, sáng tạo hơn, khơng cịn lúng túng khi cho trẻ "làm quen với
học đọc, học viết". Đồng thời, tình cảm giữa cơ và trẻ ngày càng gần gũi, khăng
khít hơn.
3. Kết luận, kiến nghị
3.1. Kết luận
Những sáng kiến chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ 5-6 tuổi sẵn sàng vào lớp 1
thông qua hoạt động làm quen với học đọc, học viết chính là dạy trẻ một số kỹ
năng cần thiết như: Cách phát âm chữ cái, tư thế ngồi, cầm bút, cách cầm sách,
1


19

cách tô, đồ từng chữ, cái trong bảng chữ cái tiếng Việt. Từ đó tạo cơ hội để trẻ
sớm hình thành những năng lực hoạt động về ngôn ngữ, phát triển trí tuệ và kỹ
năng làm quen với chữ cái, chữ viết. Qua đó giáo dục tình cảm và phát triển tư
duy, mở rộng vốn hiểu biết của trẻ góp phần vào việc hình thành nhân cách tồn
diện. Chuẩn bị hành trang "Tiếng Việt" vững chắc để trẻ bước vào lớp một.
Bản thân có nhận thức đúng đắn hơn về nhiệm vụ chun mơn của mình
ln trau dồi đạo đức nghề nghiệp, nhiệt tình phấn đấu cơng tác.
Có những phương pháp, biện pháp tổ chức hoạt động cho trẻ 5-6 tuổi tại
lớp tôi chủ nhiệm làm quen với học đọc, học viết một cách phù hợp, sáng tạo,
góp phần nâng cao chất lượng dạy và học tại đơn vị.
3.2. Kiến nghị
3.2.1. Đối với nhà trường
Nhà trường cần bổ sung thêm những đầu sách tuyên truyền với các bậc
phụ huynh về chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ 5 tuổ sẵn sàng vào lớp 1 thông qua
các cách dạy trẻ học tốt các hoạt động làm quen với học đọc, học viết.
Tạo điều kiện hơn nữa cho giáo viên tham gia các lớp học bồi dưỡng nâng
cao trình độ chun mơn nghiệp vụ. Đồng thời, cần tổ chức cho giáo viên đi

tham quan các đơn vị bạn nhằm học hỏi kinh nghiệm, để vận dụng vào quá trình
tổ chức dạy trẻ một cách có hiệu quả.
3.2.2. Đối với phịng giáo dục và đào tạo
Phòng giáo dục thường xuyên mở các lớp chuyên đề bồi dưỡng, giúp giáo
viên tổ chức có hiệu quả hoạt động cho trẻ làm quen với học đọc, học viết.
Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân trong quá trình tổ chức cho
trẻ 5-6 tuổi hoạt động làm quen với học đọc, học viết nhằm chuẩn bị tâm thế tốt
cho trẻ sẵn sàng vào lớp 1. Rất mong được sự quan tâm đóng góp ý kiến của các
bạn đồng nghiệp và cấp trên.
Xin chân thành cảm ơn!
Phú Nhuận, ngày tháng 04 năm 2022
XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh
nghiệm của mình viết, khơng sao chép
nội dung của người khác
Người viết sáng kiến

Nguyễn Thị Hiền

Trương Thị Yến


TÀI LIỆU THAM KHẢO

GIÁO DỤC VÀ ngày
ĐÀO22
TẠO
THANH

HĨAcủa Bộ trưởng
1. Thơng SỞ
tư 23/2010TTBGĐT
tháng
7 năm 2010
PHÒNG
GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NHƯ THANH
bộ Giáo dục
và Đào tạo
2.Hướng dẫn tổ chức chuẩn bị cho trẻ em mẫu giáo trong các cơ sở giáo dục
mầm non sẵn sàng học đọc, học viết theo hướng liên thơng với chương trình lớp
1 tiểu học (Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam – sản xuất 15/10/2021).
3.Chương trình Chăm sóc Giáo dục Mẫu giáo lứa tuổi 5-6 do Bộ Giáo dục
và Đào tạo ban hành theo thông tư 28/BGD&ĐT ngày 28/12/2016 và văn bản
hợp nhất số 01/VBHN-BGDĐT, ngày 13 tháng 04 năm 2021.
4. Phương pháp dạy trẻ làm quen với chữ cái theo Montessori - Báo điện tử.
5. Kế hoạch thực hiện
Chuyên
đề “xây
dựng
trường môi trường giáo dục lấy
SÁNG
KIẾN
KINH
NGHIỆM
trẻ làm trung tâm” giai đoạn 2021 -2025 của phòng giáo dục đòa tạo huyện Như
Thanh
6. Chuyên đề: Hướng dẫn phụ huynh ni dưỡng, chăm sóc giáo dục trẻ
mầm non tại nhà.

KINH NGHIỆM CHUẨN BỊ TÂM THẾ CHO TRẺ
LỚP MẪU GIÁO 5-6 TUỔI A2, TRƯỜNG MẦM NON
PHÚ NHUẬN SẴN SÀNG VÀO LỚP 1 THÔNG QUA
HOẠT ĐỘNG LÀM QUEN VỚI HỌC ĐỌC, HỌC VIẾT

Người thực hiện: Trương Thị Yến
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường mầm non Phú Nhuận
Sáng kiến thuộc lĩnh vực: Chun mơn

THANH HĨA NĂM 2022


2

MỤC LỤC
1.Mở đầu………………………………………………………………………... 1
1.1. Lý do chọn đề tài............................................................................................1
1.2. Mục đích nghiên cứu......................................................................................2
1.3. Đối tượng nghiên cứu.....................................................................................2
1.4. Phương pháp nghiên cứu................................................................................2
2. Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm................................................................2
2.1. Cơ sở lý luận..................................................................................................2
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm........................3
2.2.1. Thuận lợi.....................................................................................................3
2.2.2. Khó khăn......................................................................................................4
2.2.3. Kết quả thực trạng.......................................................................................4
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề..............................................5
2.3.1. Giải pháp 1: Xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với
việc đọc, viết liên thông với lớp 1.........................................................................5

2.3.2. Giải pháp 2: Xây dựng môi trường học đọc, học viết theo chủ đề năm học
“Xây dựng môi trường xanh - sạch - đẹp - thân thiện - gần gũi”............................6
2.3.3. Giải pháp 3: Chuẩn bị tốt việc học “đọc”, học “viết” cho trẻ ở trường
mầm non................................................................................................................9
2.3.4. Giải pháp 4: Hướng dẫn trẻ làm quen với sách, cách sử dụng sách và tài
liệu in...................................................................................................................14
2.3.5. Giải pháp 5: Tuyên truyền, hướng dẫn phụ huynh chuẩn bị tâm thế tốt cho
trẻ 5-6 tuổi sẵn sàng vào lớp 1 thông qua hoạt động làm quen với việc đọc, viết
tại gia đình...........................................................................................................15
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục với bản
thân và với trẻ......................................................................................................17
2.4.1. Đối với trẻ..................................................................................................17
2.4.2. Đối với bản thân........................................................................................17
2.4.3. Đối với đồng nghiệp và nhà trường...........................................................18
3. Kết luận, kiến nghị..........................................................................................18
3.1. Kết luận........................................................................................................18
3.2. Kiến nghị......................................................................................................18
3.2.1. Đối với nhà trường....................................................................................18
3.2.2. Đối với phòng giáo dục và đào tạo............................................................18
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................


3

Mẫu 1 (2)
DANH MỤC
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH
NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: TRƯƠNG THỊ YẾN

Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên - Trường Mầm non Phú Nhuận

TT

Tên đề tài SKKN

Cấp đánh giá
xếp loại
(Ngành GD cấp
huyện/tỉnh;
Tỉnh...)

1

“Biện pháp nâng cao hiệu
quả cho trẻ làm quen với chữ
cái tại lớp Mẫu giáo 5-6 tuổi
A2 - Trường Mầm non Phú
Nhuận”

Phòng GD&ĐT
huyện Như
Thanh

Kết quả
đánh giá
xếp loại
(A, B,
hoặc C)

Năm học
đánh giá
xếp loại

B

20202021