Tl xhhct ý thức chính trị và vấn đề bồi dưỡng ý thức chính trị ở sinh viên học viện báo chí và tuyên truyền hiện nay

LỜI CẢM ƠN
Chúng em xin chân thành cảm ơn giảng viên hướng dẫn Ts. Đỗ Đức Long
đã giúp đỡ và hướng dẫn chúng em tận tình trong suốt thời gian học mơn xã hội
học Gia Đình, tạo cho chúng em những tiền đề, những kiến thức để tiếp cận vấn
đề, phân tích giải quyết vấn đề.
Do kinh nghiệm và kiến thức cịn hạn chế, trong q trình hồn thành bài
tiểu luận khơng tránh khỏi thiếu sót. Chúng em rất mong nhận được ý kiến đóng
góp từ thầy/ cơ trong khoa để bài tiểu luận của chúng em được hoàn thiện hơn.
Chúng em xin chân thành cảm ơn!

1


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Ý thức chính trị là phẩm chất quan trọng hàng đầu của người cán bộ nói
chung, của thanh niên, sinh viên nước ta nói riêng, do đó, phát triển ý thức chính
trị cho sinh viên là một trong những nội dung quan trọng trong chương trình
giáo dục, đào tạo của các trường Đại học, Cao đẳng ở nước ta. Đồng thời, đây
cũng là yếu tố quan trọng nhất góp phần hình thành nhân cách, phẩm chất, lối
sống cho sinh viên theo mục tiêu giáo dục: “phát triển toàn diện con người Việt
Nam có đạo đức, tri thức, văn hóa, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp; có phẩm
chất, năng lực và ý thức cơng dân; có lịng u nước, tinh thần dân tộc, trung
thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; phát huy tiềm năng, khả
năng sáng tạo của mỗi cá nhân; nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi
dưỡng nhân tài, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội
nhập quốc tế”[1]. Chính vì vậy, lực lượng sinh viên luôn được Đảng và Nhà
nước quan tâm, bồi dưỡng Văn kiện Đại hội thứ XI của Đảng đã chỉ rõ: “Làm
tốt cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng, truyền thống, lý tưởng, đạo đức và lối
sống, tạo điều kiện học tập, lao động, giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ cho thế hệ
trẻ... hình thành lớp thanh niên ưu tú trên mọi lĩnh vực kế tục trung thành và

xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, góp phần quan trọng vào
sự nghiệp đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Việt Nam xã hội chủ nghĩa” [2]. Có thể nói đây là chủ trương đúng đắn bảo đảm
cho mỗi sinh viên có niềm tin vững chắc vào sự nghiệp đổi mới do Đảng ta lãnh
đạo, là yếu tố quyết định tạo ra động lực để mỗi sinh viên phát huy được khả
năng của mình trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Sự nghiệp đổi mới ở nước ta ngày càng đi vào chiều sâu, nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa ngày càng được khẳng định trên thực tế,
việc mở rộng giao lưu, hợp tác quốc tế, đang là cơ hội cho mọi người Việt Nam
nói chung và sinh viên Việt Nam nói riêng, học tập, nâng cao ý thức chính trị,
2


đem tài năng và trí tuệ của mình ra phục vụ đất nước. Nhung, bên cạnh đó vẫn
cịn một bộ phận sinh viên sống buông thả, thực dụng, xuống cấp về đạo đức,
phai nhạt về lý tưởng, thờ ơ với những vấn đề chính trị - xã hội của đất nước...
đây là một thách thức đặt ra phải quan tâm giải quyết.
Đặc biệt ngày nay, các thế lực thù địch đang không ngừng chống phá cách
mạng nước ta, thông qua chiến lược "diễn biến hồ bình" trên lĩnh vực tư tưởng
văn hố, chủng vu cáo, nói xấu Đảng và Nhà nước ta, dựng lên cái gọi là "vấn
đề nhân quyền", "vấn đề dân chủ", "vấn đề tôn giáo", "tự quyết dân tộc"; kích
động bạo loạn chính trị... chúng hơ hào xóa bỏ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh và vai trò lãnh đạo của Đảng, phủ nhận con đường đi lên CNXH ở
Việt Nam. Trước sự chống phá quyết liệt của kẻ thù, có khơng ít sinh viên bị
mất phương hướng, dao động, hồi nghi, có một bộ phận sinh viên do không
theo kịp những diễn biến nhanh và phức tạp của thời cuộc trở nên lẫn lộn, mơ hồ
về chính trị, thờ ơ, lãnh đạm với chủ nghĩa xã hội, thiếu tin tưởng vào thắng lợi
của công cuộc đổi mới, thiếu quan tâm đến các vấn đề chính trị - xã hội và thậm
chí dao động về mục tiêu, lý tưởng phấn đấu. Bên cạnh đó còn một bộ phận sinh
viên ngày nay đường như ngại học tập chính trị, thờ ơ với những vấn đề chính

trị và lảng tránh những quan hệ xã hội - chính trị. Đây là điều trái ngược hẳn với
truyền thống dân tộc Việt Nam trong lịch sử.
Tình hình trên đây đặt ra vấn đề cấp thiết phải tiếp tục bồi dưỡng, đào tạo
thế hệ sinh viên Việt Nam nói chung, sinh viên học viện báo chí và tun truyền
nói riêng trở thành những người cán bộ, lực lượng tri thức trẻ của đất nước,
không những giỏi về chuyên môn nghiệp vụ mà cịn vững vàng về bản lĩnh, ý
thức chính trị. Đây là lý do tôi chọn đề tài: “Ý thức chính trị và vấn đề bồi
dường ý thức chính trị cho sinh viên học viện báo chí và tuyên truyền hiện
nay” làm đề tài nghiên cứu của mình.
2. Tổng quan nghiên cứu

3


Ý thức chính trị của sinh viên từ lâu đã là trung tâm chú ý của Đảng và
nhà nước cũng như các đồn thể chính trị - xã hội và nhiều nhà khoa học ở các
lĩnh vực khác nhau. Sau đây là một số đề tài nghiên cứu tiêu biểu liên quan đến
ý thức chính trị và ý thức chính trị của sinh viên.
*Nhóm các cơng trình khoa học nghiên cứu về ý thức chính trị
Trong các cơng trình nghiên cứu về ý thức chính trị, đáng chú ý là cơng
trình: “Những yếu tố động lực trong hệ thống chính trị ở Việt Nam”, GS.TS
Nguyễn Duy Gia cho rằng: “Ý thức chính trị là một bộ phận của ý thức xã hội,
tồn tại trong xã hội một cách khách quan do nhu cầu phát triển xã hội... xét về
mặt nội dung, ý thức chính trị là một phạm trù chính trị được biểu hiện qua các
yếu tố tư duy chính trị, tư tưởng, quan niệm của từng cá nhân và của giai cấp về
những vấn đề chính trị”
Theo tác giả nội dung của ý thức chính trị thuộc thượng tầng kiến trúc của
xã hội, nó có kết cấu phức tạp, bao gồm tư duy chính trị, học thuyết chính trị,
thái độ tình cảm, niềm tin chính trị cá nhân, tầng lớp và giai cấp trong xã hội.
Tác giả cho rằng ý thức chính trị ở dạng phổ quát nhất được phân chia thành hai

mức độ: mức độ tư duy lý luận chính trị và mức độ tâm lý chính trị.
Trong đề tài nghiên cứu: “Các biện pháp quản lý nhằm tăng cường giáo
dục tư tưởng chính trị, đạo đức cho sinh viên Trường Cao đẳng Kinh tế - Tài
chính tỉnh Thái Nguyên”, tác giả Chu Mạnh Cường quan niệm: ý thức chính trị
là sự phản ánh các quan hệ trong xã hội, phản ánh những lợi ích căn bản và địa
vị của các giai cấp và mối quan hệ giữa các giai cấp độ trong quản lý đất nước.
Theo tác giả ý thức chính trị gồm: Ý thức về quyền dân tộc, sự toàn vẹn
lãnh thổ, sự giàu mạnh của đất nước, ý thức về thực hiện đường lối, chính sách
của Đảng và Nhà nước, về chiến lược phát triển đất nước; ý thức về quyền lợi là
nghĩa vụ công dân được thể hiện trong cuộc sống học tập, lao động và hoạt động
chính trị - xã hội về sự giàu mạnh của đất nước và hạnh phúc của nhân dân; ý

4


thức về nghĩa vụ quân sự xây dựng và bảo vệ Tổ quốc chống mọi âm mưu thủ
đoạn xâm phạm đến trật tự, an nỉnh, chủ quyền của quốc gia.
Trong các cơng trình về ý thức chính trị, thi cơng trình “ Ý thức chính trị
và sự biểu hiện của nó trong thực tiễn ý thức chính trị của giai cấp công nhân
nước ta hiện nay” của PGS.TS Phan Thanh Khơi là cơng trình cơng phu hơn cả,
tác giả đã trình bày rất chặt chẽ về ý thức và chính trị, từ đó đưa ra khái niệm về
ý thức chính trị. Theo tác giả: “Ý thức chính trị là thái độ đối với các thể chế
chính trị lớn (nhà nước, đảng phái...) là nhận thức về những nội dung chính trị
quan trọng (chế độ chính trị, đường lối, chính sách phát triển quốc gia); là sự
hiểu biết về minh với tính cách là một giai cấp trong mối quan hệ với các giai
cấp, tầng lớp cơ bản ( kẻ thủ, bạn đồng minh...), dân tộc... nảy sinh trong quá
trình xây dựng một chế độ chính trị - xã hội của một đất nước”
Cùng chung quan điểm với PGS.TS Phan Thanh Khơi, trong đề tài: “Xây
dựng ý thức chính trị cho học sinh phổ thơng trung học ở tỉnh Hồ Bình hiện
nay”, tác giả Nguyễn Thị Thìn cũng cho rằng: ý thức chính trị là nhận thức thái

độ của một giai cấp, tầng lớp đối với các vấn đề chính trị lớn của đất nước, là
biểu hiện quan điểm đối với những chính sách, đường lối của Đảng và Nhà
nước. Theo tác giả ý thức chính trị được tạo thành trong sự thống nhất bởi
những thành tố cơ bản, một là tri thức chính trị, hai là tình cảm và niềm tin chính
trị, ba là lý tưởng chính trị (lý tưởng xã hội)
*Nhóm các cơng trình khoa học tiêu biểu nghiên cứu về sinh viên ở
trường học viện báo chí và tuyên truyền
Tác giả Trần Thanh Giang với đề tài “Tăng cường giáo giục ý thức cho
sinh viên học viện báo chí và tuyên truyền hiện nay”. Theo tác giả Trần Thu
Giang cho rằng, ý thức chính trị là một hình thái ý thức xã hội, xuất hiện khi đất
nước có giai cấp và nhà nước, nó phản ánh đời sống chính trị của xã hội, trong
đó cốt lõi là mối quan hệ giũa các giai cấp. Ý thức chính trị được biểu hiện qua
hai cấp độ là tâm lý chính trị và hệ tư tưởng chính trị.
5


Trong đề tài “Chất lượng công tác giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh
viên học viện báo chí và tuyên truyền hiện nay”. Tác giả Ts. Nguyễn Văn Minh
đã nghiên cứu sâu vào thực trạng chất lượng giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh
viên ở học viện báo chí và tuyên truyền, nêu ra những ưu điểm và những hạn
chế, bất cập trong công tác giáo dục ý thức chính trị.
Đề tài “Nâng cao chất lượng học tập các mơn lý luận chính trị của sinh
viên học viện báo chí và tuyên truyền”. Tác giả Nguyễn Thị lai đã nghiên cứu
vào khía cạnh Vị trí, vai trị của các mơn lý luận chính trị trong chương trình đào
tạo ở Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Từ đấy đưa ra thực trạng và giải pháp
nhằm nâng cao chất lượng học tập các mơn lý luận chính trị cho sinh viên Báo
chí và Tuyên truyền
Đề tài “Giáo dục ý thức chính trị, tạo "sức đề kháng" của sinh viên đối với
các quan điểm sai trái, thù địch trên mạng internet hiện nay”. Tác giả Hoàng
Kinh Huệ đưa ra những khái niệm, quan niệm cơ bản về ý thức chính trị, giáo

dục ý thức chính trị, tạo sức đề kháng của sinh viên đối với các quan điểm sai
trái, thù địch. Chỉ ra phương thức, thủ đoạn truyền bá những quan điểm sai trái,
thù địch trên mạng internet và tác động của quan điểm sai trái, thù địch với sinh
viên hiện nay. Phân tích, luận giải, chỉ ra thực trạng cơng tác giáo dục ý thức
chính trị, tạo sức đề kháng cho sinh viên trước những quan điểm sai trái, thù
địch trên mạng internet hiện nay. Trên cơ sở thực trạng, đề xuất các giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng cơng tác giáo dục ý thức chính trị, tạo sức
đề kháng của sinh viên đối với các quan điểm sai trái, thù địch trên mạng
internet.
Như vậy, cho đến nay vấn đề giáo dục, bồi dưỡng ý thức chính trị cũng
như nghiên cứu về sinh viên ở trường học viện báo chí và tun truyền đã có
nhiều tác giả, đề tài, cơng trình tiếp cận và lý giải những góc độ, nội dung khác
nhau. Song chưa có cơng trình nghiên cứu cơ bản, có hệ thống, nhất là dưới góc

6


độ nhà xã hội học về vấn đề ý thức chính trị và bồi dưỡng ý thức chính trị của
sinh viên học viện báo chí và tuyên truyền.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
3.1.

Mục đích nghiên cứu

Luận giải một số vấn đề lý luận và thực tiễn về ý thức chính trị và bồi
dưỡng ý thức chính trị của sinh viên học viện báo chí và tuyên truyền; trên cơ sở
đó đề xuất những giải pháp cơ bản nhằm bồi dưỡng ý thức chính trị ở sinh viên
nhà trường hiện nay.
3.2.

Nhiệm vụ nghiên cứu

- Làm rõ bản chất và những nhân tố tác động đến ý thức chính trị của
sinh viên học viện báo chí và tuyên truyền.
- Đánh giá thức trạng, xác định yêu cầu bồi dường ý thức chính trị của
sinh viên học viện báo chí và tuyên truyền.
- Đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm bồi dường ý thức chính trị của
sinh viên học viện báo chí và tuyên truyền.
4. Đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu
4.1.

Đối tượng nghiên cứu

Đề tài tập trung nghiên cứu ý thức chính chị và bồi dường ý thức chính trị
ở sinh viện học viện báo chí và tuyên truyền hiện nay.
4.2.

Khách thể nghiên cứu

Khách thể là sinh viên hệ chính quy đang theo học tại học viện báo chí và
tuyên truyền.
4.3.

Phạm vi nghiên cứu

- Phạm vi thời gian: Nghiên cứu thực địa nhằm thu tập thông tin cho đề
tài dự kiến từ 1/2022 đến 3/2022.

7

- Phạm vi không gian: Sinh viên của trường học viện báo chí và tuyên
tuyền.
5. Câu hỏi nghiên cứu
- Mong muốn, nhu cầu bồi dưỡng ý thức chính trị của sinh viên học viện
báo chí và tuyên truyền
- Giới tính, năm học có ảnh hưởng như thế nào đến ý chí chính trị của
sinh viên học viện báo chí và tuyên truyền.
6. Giải thuyết nghiên cứu
- Yếu tố năm học có ảnh hưởng lớn đến ý chí chính trị của sinh viên học
viện báo chí và tuyên truyền.
- Cần đẩy mạnh giáo dục chính trị tư tưởng, truyền thống, lý tưởng, đạo
đức và lối sống,… Để ngăn chặn bộ phận sinh viên sống buông thả, thực dụng,
xuống cấp về đạo đức, phai nhạt về lý tưởng, thờ ơ với những vấn đề chính trị xã hội của đất nước.
- Có nhiều nguyên nhân dẫn đến lung lay ý chí chính trị của sinh viên
học viện báo chí tuyên truyền, chủ yếu đến từ thế lực thù địch.
7. Ý nghĩa thức tiễn của đề tài
Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể cung cấp cơ sở khoa học cho việc
bồi dưỡng ý thức chính trị của sinh viên ở trường học viện báo chí và tun
truyền hiện nay.
Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho giảng viên, cán bộ Đoàn,
Hội sinh viên ở trường học viện báo chí và tun truyền trong cơng tác giáo dục
chính trị tư tưởng cho sinh viên.
8. Phương pháp nghiên cứu
8.1.

Phương pháp phân tích tài liệu :

8

Khi nghiên cứu lý luận , chúng tôi tiến hành thu thập các tài liệu lý luận ,
các kết quả nghiên cứu thực tiễn (sách, luận án, bài báo, tạp chí, cơng trình
nghiên cứu trong và ngồi nước,..) về các vấn đề liên quan đến đề tài. Các tư
liệu trên được nghiên cứu, phân tích, tổng hợp , hệ thống hóa để xây dựng cơ sở
lý luận cho đề tài.
Đề tài thu thập các thơng tin có sẵn từ các cơng trình nghiên cứu khoa học
của các tác giả, các bài báo, tạp chí Khoa học… Dựa vào đó sử dụng các thơng
tin phù hợp để học tập, phân tích, so sánh với kết quả nghiên cứu của đề tài này.
8.2.

Phương pháp điều tra bằng phương pháp phỏng vấn sâu:

Điều tra hương pháp phỏng vấn sâu. Kết quả được xử lý và phân tích qua
phần mềm thống kê NVIVO 8 để xử lý các thơng tin định tính.
8.3.

Cách thức chọn mẫu:

Cỡ mẫu: 40 sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền
Cách thức chọn mẫu: Tiến hành chọn mẫu theo phương pháp chọn mẫu
ngẫu nhiên phân tầng với khách thể là sinh viên hệ chính quy đang theo học tại
Học viện Báo chí và Tuyên truyền, bao gồm cả sinh viên khối nghiệp vụ và sinh
viên khối lý luận, đảm bảo khách thể nghiên cứu được lựa chọn một cách khách
quan, và có cơ hội lựa chọn như nhau.
Cụ thể đề tài sẽ khảo sát thu thập thông tin từ Sinh viên đang học và làm
việc tại Học viện Báo chí và tun truyền. Trong q trình thu thập số liệu
chúng tôi đã phỏng vấn 40 sinh viên và cố gắng thu thập đủ số liệu sử dụng cho
quá trình phân tích và xử lý thơng tin.
Chia khách thể là sinh viên hệ chính quy đang theo học tại Học viện Báo

chí và Tun truyền thành 4 nhóm là sinh viên năm Nhất, sinh viên năm Hai,
sinh viên năm Ba và sinh viên năm Bốn. Tiếp theo, lại chia thành nhóm sinh
viên nam và nhóm sinh viên nữ. Như vậy, sẽ có danh sách 8 nhóm. Tiến hành

9


khảo sát ngẫu nhiên 5 sinh viên ở mỗi nhóm trên thu về 40 mẫu kết quả phỏng
vấn sâu.

10


NỘI DUNG
1. Thao tác hóa các khái niệm
1.1.

Chính trị

Hiện nay có nhiều định nghĩa khác nhau về chính trị, theo C.Mác, chính
trị liên quan đến quyền lực và vấn đề là ở chỗ quyền lực không được phân phối
đồng đều giữa các tầng lớp xã hội khác nhau. Chính sự không đồng đều ấy về
phân phối quyền lực đã dẫn đến xung đột và đấu tranh giai cấp, do đó chính trị
là một q trình mà qua đó các giai cấp có xung đột về mặt quyền lợi đấu tranh
để giành lấy, nắm giữ hoặc ảnh hưởng quyền lực nhà nước. C.Mác cũng dự báo
xã hội: “tiến tới thủ tiêu tất cả mọi giai cấp và tiến tới một xã hội khơng giai
cấp” có nghĩa là chính trị sẽ bị loại bỏ khỏi xã hội.
VI Lênin cho rằng “chính trị là sự tham gia vào công việc nhà nước, là
việc vạch hướng đi cho nhà nước, là việc xác định hình thức, nhiệm vụ, nội
dung hoạt động của Nhà nước”. Trong chính trị, yếu tố quan trọng nhất là: “tổ

chức chính quyền nhà nước”. Do vậy, “chính trị là quan hệ giữa các giai cấp,
các quốc gia, các dân tộc, các lực lượng xã hội trong việc giành, giữ và thực thi
quyền lực nhà nước”. Chính trị là tổng hợp những phương hướng, những mục
tiêu quy định bởi giai cấp, dân tộc; là hoạt động thực tiễn của giai cấp, các đảng
phái, nhà nước để thực hiện con đường phát triển đã lựa chọn nhằm đạt mục tiêu
đã đề ra.
Hồ Chí Minh quan niệm về chính trị như sau: “Mục tiêu của chính trị là
hoạt động vì nước, vì dân, vì nhân loại tiến bộ. Nội dung cơ bản trong quan
niệm về chính trị là đồn kết và đạo đức. Chính trị là đồn kết tạo nên sức mạnh
vơ địch trong cuộc đấu tranh giành độc lập, thống nhất và phát triển đất nước.
Đồn kết là hành động chính trị đặc trưng nhất lôi cuốn hàng triệu người vào
cuộc đấu tranh xây dựng một xã hội mới tiến bộ văn minh khơng cịn áp bức bóc
lột người”

11


Theo quan niệm chung nhất, chính trị là tồn bộ những hoạt động có liên
quan đến những quan hệ giữa các giai cấp, tầng lớp xã hội, giữa các dân tộc
trong đó chi vếu nhất là vấn đề giành, giữ chính quyền duy trì và sử dụng quyền
lực nhà nước.
1.2.

Ý chí chính trị

Ý thức chính trị là một trong những hình thái ý thức xã hội, đồng thời là
một trong các yếu tố của kiến trúc thượng tầng trong xã hội có giai cấp. Khi xã
hội có sự phân chia giai cấp, có sự đối kháng về những lợi ích kinh tế và chính
trị thì lúc này, ý thức chính trị của con người cũng đồng thời xuất hiện. Do vậy,
ý thức chính trị là sự phản ánh các quan hệ kinh tế - xã hội, những lợi ích căn

bản, địa vị của các giai cấp và mối quan hệ lẫn nhau giữa các giai cấp đó trong
việc quản lý và bảo vệ đất nước. Như V.I.Lênin đã từng khẳng định, ý thức
chính trị bao gồm “Những mối quan hệ giữa tất cả các giai cấp, các tầng lớp với
nhà nước và chính phủ, lĩnh vực những mối liên hệ giữa tất cả các giai cấp với
nhau”.
Trong xã hội có giai cấp và nhà nước, ý thức chính trị được biểu hiện
thông qua các tư tưởng và thái độ của giai cấp đối với các quyền lực trong nhà
nước đó. Đồng thời, những tư tưởng thống trị trong một thời đại luôn thuộc về
giai cấp thống trị nhà nước của thời đại đó. Giai cấp thống trị khơng thể thống trị
được xã hội nếu như họ không đảm bảo được những lợi ích của họ cũng như lợi
ích của tồn xã hội. Nói cách khác, ý thức chính trị của xã hội về thực chất là ý
thức của giai cấp thống trị xã hội. C.Mác đã chỉ rõ: “Trong một thời đại, những
tư tưởng của giai cấp thống trị là tư tưởng thống trị. Điều đó có nghĩa là giai cấp
nào là lực lượng vật chất thống trị trong xã hội thì cũng là tinh thần thống trị
trong xã hội. Giai cấp nào chi phối tư liệu sản xuất thì cũng luôn chi phối tư liệu
tinh thần…Bởi vậy, những tư tưởng của họ là tư tưởng thống trị thời đại”.
Như vậy, có thể hiểu ý thức chính trị là một loại hình thái ý thức xã hội
bao gồm hệ thống những quan điểm, lý luận của một giai cấp về địa vị, vai trò
12


lịch sử, nhiệm vụ chính trị, chiến lược, sách lược của giai cấp, đảng phải trong
xã hội, về tổ chức hoạt động của nhà nước, quan hệ giữa các nhà nước, các dân
tộc và tình trạng tâm lý, tình cảm chính trị phản ánh cụ thể, trực tiếp đời sống
hàng ngày, nhất là cơ sở kinh tế trong một giai đoạn nhất định của
1.3.

Bồi dường ý thức chính trị ở sinh viên học viện báo chí và tuyên

truyền

Ý thức chính trị của sinh viên trường Học viện báo chí và tun truyền
khơng tự nhiên mà có, nó là sản phẩm của quá trình tác động qua lại giữa chủ
thể trực tiếp là sinh viên với các chủ thể khác theo những cơ chế, quy luật nhất
định. Trong quá trình tương tác đó, ý thức chính trị của sinh viên dần dần hình
thành và phát triển, nhất là các thành tố như nhận thức chính trị, tình cảm, niềm
tin chính trị; ý chí quyết tâm phấn đấu học tập tốt, cố gắng vượt qua mọi khó
khăn, thử thách trong cuộc sống, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Tuy nhiên, phát triển ý thức chính trị của sinh viên ở trường Học viện báo
chí và tuyên truyền là một dạng đặc thù của quá trình phát triển nhận thức và tư
tưởng của con người - xã hội. Đó là q trình vận động tiến lên từ thấp đến cao,
từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn ý thức chính trị
của họ thơng qua sự hình thành, phát triển của các yếu tố, các bộ phận cấu thành
của nó. Phát triển ý thức chính trị của sinh viên ở trường vừa tuân theo quy luật
nhận thức, vừa chịu sự chi phối của quy luật đấu tranh giai cấp trên lĩnh vực tư
tưởng – lý luận.
Phát triển ý thức sinh viên Học viện báo chí và Tuyên Truyền là quá trình
tuân theo những quy luật khách quan; biểu hiện tập trung ở trình độ của các chủ
thể trong việc nắm bắt, vận dụng các quy luật khách quan ấy nhằm huy động tốt
nhất những điều kiện, khả năng có thể để thúc đẩy sự phát triển ý thức chính trị
của sinh viên. Đây là q trình kế thừa biện chứng những yếu tố tiến bộ, tích cực
đã được thực tiễn kiểm nghiệm; là quá trình tác động một cách tự giác, có mục
đích của các chủ thể nhằm đạt tới sự thường xuyên tích lũy về lượng tạo ra sự
13


chuyển hố về chất ý thức chính trị ở mỗi chủ thể nhất định, đáp ứng yêu cầu
của đời sống xã hội ở từng giai đoạn lịch sử nhất định. Nói cách khác, đây là q
trình đấu tranh giải quyết các mâu thuẫn nảy sinh trong nhận thức, tư tưởng, tâm
lý, tình cảm, ý chí quyết tâm chính trị của họ thơng qua q trình học tập, rèn
luyện và cơng tác nhằm đáp ứng mục tiêu yêu cầu đào tạo đã xác định.

Theo hướng tiếp cận đó, có thể quan niệm: Phát triển ý thức chính trị của
sinh viên ở trường Học viện báo chí và Tuyên Truyền là quá trình tác động hợp
quy luật của các chủ thể nhằm tạo ra sự biến đổi về chất trong nhận thức, tình
cảm, niềm tin và ý chí quyết tâm chính trị của sinh viên thông qua hoạt động học
tập, sinh hoạt tại trường và cộng đồng nhằm đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào tạo
của nhà trường và đòi hỏi của xã hội trong từng giai đoạn nhất định.
2. Nghiên cứu thực trạng và mong muốn bồi dưỡng ý thức chính trị
của sinh viên học viện báo chí và Tuyên Truyền
- Thực trạng bồi dưỡng ý thức chính trị của sinh viên học viện báo chí và
tuyên truyền
- Mong muốn bồi dưỡng ý thức chính trị của sinh viên học viện báo chí
và tuyên truyền
3. Yếu tố tác động đến vấn đề nghiên cứu
- Sự tác động của tình hình thế giới, khu vực và sự chống phá của các thế
lực thù địch
- Sự tác động từ những biến đổi kinh tế - xã hội đất nước
- Sự tác động từ cơng tác giáo dục chính trị của nhà trường
- Sự tác động từ mơi trường chính trị - xã hội của nhà trường
4. Biện pháp giải quyết vấn đề

14


4.1.

Nâng cao ý thức chính trị cho sinh viên phải được coi là nhiệm

vụ quan trọng, là xây dựng thế hệ con người mới, phát triển toàn diện, kế
tục trung thành xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc
Thực tiễn yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa xây dựng

đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa và quá trình hội nhập kinh tế quốc tế
khơng chỉ là cơ hội mà cịn là thách thức đối với khả năng thực tế của sinh viên.
Bởi lẽ, trong xu hướng khu vực hóa, tồn cầu hóa về kinh tế và các lĩnh vực xã
hội khác, sự bùng nổ về thông tin, mở rộng giao lưu quốc tế và chủ động hội
nhập kinh tế đặt ra thách thức lớn đối với sinh viên nói chung, sinh viên Học
viện báo chí và tun truyền nói riêng. Đó là khơng phai nhạt về lí tưởng, các
giá trị truyền thống dân tộc, truyền thống cách mạng, mà còn phải kế thừa, giữ
vững bản sắc văn hóa dân tộc trong giao lưu, hội nhập quốc tế và tiếp thu tinh
hoa văn hóa nhân loại phát huy các giá trị truyền thống đó. Các thế lực thù địch
tăng cường thực hiện “diễn biến hịa bình” thơng qua hoạt động lợi dụng vấn đề
tơn giáo, dân tộc, nhân quyền với mục đích phá hoại cách mang Việt Nam đang
diễn ra gay gắt; sự phân hóa giàu - nghèo, sự tha hóa về đạo đức, lối sống, tình
trạng tham nhũng của một bộ phận cán bộ đảng viên, những hiện tượng tiêu cực
trong xã hội, tệ nạn xã hội… đang tác động rất phức tạp đến sinh viên, ảnh
hưởng tiêu cực đến ý chí chính trị và ý chí phấn đấu của sinh viên nói chung,
sinh viên nhà trường nói riêng.
Đứng trước tình hình đó, Trường học viện báo chí và tun truyền đưa ra
phương châm hành động không chỉ cho sinh viên mà còn là phương châm hành
động của mỗi cán bộ giảng viên nhà trường, tất cả với mục tiêu giáo dục con
người mới “vừa hồng” “vừa chuyên”, đáp ứng được u cầu của sự nghiệp cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Phương châm đó là: “Nhân đức nhân tài,
nhân trí thức - Sáng tạo tương lai phục vụ nhân dân”; qua đây cho thấy, việc
giáo dục ý chí chính trị cho sinh viên luôn được các cấp Ủy đảng và nhà trường

15


chú trọng và được coi là một mặt không thể thiếu ngồi giáo dục chun mơn,
nghề nghiệp.
4.2.

Đẩy mạnh cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng, chú trọng giáo

dục các mơn lí luận chính trị
Hiện nay, tình hình thế giới diễn biến vô cùng phức tạp, chủ nghĩa xã hội
đang đứng trước vơ vàn khó khăn, thử thách, các thế lực không ngừng đẩy mạnh
âm mưu chống phá Đảng và Nhà nước ta. Do đó, giáo dục chính trị tư tưởng có
vai trị cực kì quan trọng nhằm nâng cao ý chí chính trị cho sinh viên. Trong
giáo dục ý chí chính trị, trước hết cần tăng cường giáo dục các mơn khoa học lí
luận chính trị của chủ nghĩa Mác - Lênin. Đây là các môn học nhằm xây dựng
thế giới quan khoa học và nhân sinh quan cách mạng cho sinh viên. Đảng ta đã
khẳng định: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền
tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho mọi hành động”.
Do đó, cơng tác giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh
cho thế hệ trẻ là rất quan trọng, nhằm nâng cao nhận thức chính trị và góp phần
thực hiện mục tiêu giáo dục: “đào tạo con người Việt Nam phát triển tồn diện,
có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mĩ và nghề nghiệp, trung thành với lí tưởng
độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm
chất và năng lực công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc”
4.3.

Xây dựng môi trường đại học lành mạnh, tạo điều kiện về cơ sở

vật chất cho sinh viên học tập, rèn luyện phẩm chất đạo đức và bản lĩnh
chính trị
Đặc điểm và quy luật của giáo dục ý chí chính trị là tạo ra dư luận, bằng
dư luận và thông qua dư luận xã hội lành mạnh có thể điều chỉnh được nhận
thức, thái độ, hành vi của mỗi con người. Vì vậy, việc xây dựng mơi trường đại
học lành mạnh để giáo dục ý chí chính trị cho sinh viên là một trong những giải

pháp quan trọng hiện nay. Chẳng hạn, Đoàn Thanh niên, Hội sinh viên nhà
16


trường kết hợp với Khoa Lí luận chính trị tổ chức các cuộc thi Tìm hiểu các mơn
khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; Sân chơi Sáng tạo
Robocon được Nhà trường đầu tư xây dựng để sinh viên có cơ hội thể hiện tài
năng của mình; Câu lạc bộ trình diễn thời trang được đầu tư tạo điều kiện cho
sinh viên tham gia các buổi trình diễn và thể hiện các bộ trang phục do sinh viên
tự thiết kế; Cuộc thi Vui cùng IT được thầy trị khoa Cơng nghệ thơng tin tổ
chức hàng năm… Những hoạt động thực tiễn này góp phần tạo cho sinh viên
tính tự chủ, tự lập trong rèn luyện năng lực bản thân; từ đó, có ý thức, trách
nhiệm hơn với bản thân, gia đình và xã hội.
4.4.

Đề cao vai trị tự giáo dục, bồi dưỡng lí tưởng cách mạng của

sinh viên
Tự giáo dục là quá trình hoạt động có mục đích, có ý thức của sinh viên
hướng vào phát triển và hoàn thiện những phẩm chất, nhân cách, đạo đức cách
mạng; đồng thời, đấu tranh loại trừ những gì khơng phù hợp với lí tưởng của
sinh viên, những thói hư, tật xấu… có ảnh hưởng đến chuẩn mực xã hội, lí
tưởng cao đẹp của tuổi trẻ. Giáo dục làm cho sinh viên có nhận thức đúng đắn,
tự giáo dục là yếu tố căn bản chuyển hóa nhận thức thành hành động, ý chí, lí
tưởng sống của sinh viên. Cơng tác bồi dưỡng ý chí chính trị, lí tưởng cách
mạng chỉ phát huy hiệu quả khi sinh viên ý thức được trách nhiệm và nghĩa vụ
của bản thân; ý thức được sự cần thiết phải tu dưỡng, rèn luyện, trau dồi phẩm
chất đạo đức, lối sống.
Thông qua tự giáo dục, ý thức tự giác của SV, những định hướng giá trị
vốn tồn tại với tư cách là nhu cầu khách quan của xã hội được chuyển hóa thành

niềm tin, ước mơ, hồi bão, lí tưởng, thành hành động cụ thể trong học tập, cơng
tác, trong lời nói, việc làm của tuổi trẻ và quyết tâm suốt đời phấn đấu cho mục
tiêu, lí tưởng đó

17


KẾT LUẬN

Bồi dưỡng ý chí chính trị cho sinh viên là một bộ phận trong công tác tư
tưởng của Đảng nói chung, giáo dục đào tạo ở các trường đại học, cao đẳng nói
riêng. Vấn đề cốt yếu trong giáo dục ý chí chính trị cho sinh viên nước ta và sinh
viên Trường học viện báo chí và tuyên truyền hiện nay là phải giáo dục lí tưởng
xã hội chủ nghĩa, xây dựng con người Việt Nam mới có nhân cách sống cao đẹp,
sống nhân văn, nhân ái, có ý thức xây dựng và bảo vệ giai cấp công nhân, nhân
dân lao động, bảo vệ những thành quả cách mạng mà biết bao thế hệ cha anh
không tiếc máu xương giành được.
Sinh viên Việt Nam nói chung, sinh viên Trường học viện báo chí và
tun truyền nói riêng là những thế hệ kế tục sự nghiệp cách mạng, là tầng lớp
trí thức chủ yếu, một trong những nguồn lực quan trọng góp phần vào việc thực
hiện thành cơng sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Do vậy,
trong giai đoạn hiện nay, bên cạnh việc giáo dục những kiến thức chuyên môn
để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của quá trình hội nhập quốc tế, gắn với nền
kinh tế tri thức, thì việc bồi dưỡng nâng cao ý chí chính trị, khắc phục những
hạn chế về mặt tư tưởng chính trị cho sinh viên là yếu tố không thể thiếu trong
đào tạo và rèn luyện các thế hệ thanh niên mới vừa “hồng” vừa “chuyên”.
Để phát huy những ưu điểm, khắc phục những hạn chế của công tác giáo
dục tư tưởng chính trị cho sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền hiện nay,
tập trung các giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng công tác giáo dục tư tưởng
chính trị cho sinh viên như sau: tăng cường sự lãnh đạo của Đảng ủy, Ban Giám

đốc định hướng, chỉ đạo, quản lý các đơn vị, khoa, phịng ban thực hiện chú
trọng giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên. Tăng cường đổi mới nội dung,
hình thức, phương pháp giáo dục; đổi mới hoạt động, nâng cao chất lượng giáo
dục tư tưởng chính trị của Phịng Cơng tác chính trị, định hướng và phát huy vai
trị của Đoàn thanh niên Cộng Sản trong giáo dục tư tưởng chính trị như: nâng
18


cao chất lượng sinh hoạt chi đoàn, đổi mới hoạt động đoàn hướng về các hoạt
động câu lạc bộ, thi tìm hiểu, giáo dục về Đảng Cộng sản, giáo dục lý tưởng
cách mạng và phấn đấu cho lý tưởng của Đảng, Nhà trường tạo môi trường và
điều kiện học tập, tự học cho sinh viên để kích thích sinh viên sáng tạo, tích cực
tư duy, sống tích cực tiếp thu, lĩnh hội lý luận chính trị, củng cố niềm tin và
hành động chính trị, đấu tranh với quan điểm, tư tưởng sai trái, thù địch với các
biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống và biểu hiện phai nhạt
lý tưởng, thờ ơ, mơ hồ chính trị.

19


TÀI LIỆU TRÍCH DẪN

[1]: luật giáo dục năm 2019, luật Việt Nam
/>[2]: Một số nội dung cơ bản trong các văn kiện đại hội XI
/>
20