Tiểu luận cao học vai trò của báo chí trong đấu tranh phòng chống tham nhũng tại việt nam

Mở đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong những năm gần đây tham nhũng diễn biến ngày càng phức tạp,
nó đã trở thành vấn nạn quốc gia của nước ta nói riêng và của các nước trên
thế giới nói chung. Với sự quyết tâm nỗ lực đẩy lùi tham nhũng Đảng và nhà
nước ta đã tìm ra nhiều giải pháp trong cơng tác phịng, chống tham nhũng đã
có những thành tựu nhất định trong biến chuyển về nhận thức và đạo đức của
người cán bộ . Nhưng hiệu quả phòng, chống tham nhũng chưa cao, nhiều
cán bộ đảng viên lợi dụng chức quyền, quan liêu khiến tham nhũng ngày càng
phức tạp hơn trước với nhiều thủ đoạn tinh vi hơn.
Và báo chí là phương tiện quan trọng để tạo nên những chuyển biến
tích cực trong cơng tác phịng chống tham nhũng . Báo chí có vai trị đặc biệt
quan trọng. Báo chí đã tích cực, chủ động đi đầu trong đấu tranh phòng,
chống tham nhũng trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, nơi nào có
tham nhũng, tiêu cực thì nơi đó có báo chí kịch liệt lên án, phản ánh đấu tranh
tới cùng để chống tham. Với những tác phẩm Đầy Sức phản biện đã phơi bày
phanh phui những mặt tối trong tham nhũng . Báo chí là cơng cụ, phương tiện
của nhân dân là tấm gương phản chiếu đa dạng, trung thực của đời sống
chính trị - xã hội. Báo chí đã trở thành một trong những lực lượng chống tham
nhũng mạnh mẽ nhất. Báo chí đưa tin về tham nhũng trong những năm gần
đây khá mạnh mẽ và sâu rộng. Báo chí đã đẩy mạnh cơng tác truyền thơng
phịng, chống tham nhũng. Với tần suất và dung lượng thơng tin đa dạng,
nhiều hình thức
Tuy nhiên vẫn có vấn đề cản trở việc điều tra thơng tin của nhà báo,
một số tờ báo khơng chính cống đưa tin tiêu cực sai sự thật, đăng bài cho có
lệ . Từ đó ta đưa ra những giải pháp nhằm tăng tính hiệu quả phát huy vai trị
trách nghiệm của báo chí trong phịng chống tham nhũng

1

Bởi những vướng mắc chưa giải đáp trên nên tôi chọn đề tài “vai trị
của báo chí trong đấu tranh phòng ,chống tham nhũng tại việt nam” làm đề
tài nghiên cứu .
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài
Mục đích: Trên cơ sở lý luận về báo chí, tham gia phòng ngừa phòng
ngừa và đấu tranh tham nhũng, tiểu luận phân tích vai trị của báo chí trong
việc tham gia phòng chống tham nhũng tại Việt Nam ngày nay. Từ đó đưa ra
giải pháp để tăng cường vai trị trách nhiệm của báo chí trong phịng chống
tham nhũng.
Nhiệm vụ nghiên cứu:
Một, làm rõ được khái niệm và nội dung cơ bản về tham nhũng và báo
chí
Hai, nêu vai trị của báo chí trong việc phịng chống tham nhũng
Ba, đưa ra được thêm giải pháp nhằm nâng cao vai trị của báo chí
trong phịng chống tham nhũng .
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng: báo chí trong phòng chống tham nhũng
Phạm vi nghiên cứu: Việt Nam
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Cơ sở lý luận: Tư tưởng Hờ Chí Minh về báo chí cách mạng chống
tham nhũng và luật phòng chống tham nhũng .
Phương pháp nghiên cứu:
-

Phương pháp phân tích, phương pháp tởng hợp được sử dụng để

làm rõ nội hàm các khái niệm và các vấn đề liên quan về tham nhũng, báo chí
tham gia phịng chống tham nhũng và làm rõ các nội dung, phương thức cũng
như thực trạng báo chí tham gia phịng chống tham nhũng
-

Phương pháp lơgic, lịch sử được sử dụng để làm rõ quá trình hình

thành, phát triển của tham nhũng, xu hướng phát triển của báo chí và báo chí
tham gia phịng chống tham .
2


5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Ý nghĩa khoa học:
Một,tiểu luận trên làm rõ những khái niệm của tham nhũng và báo chí
trong cơng tác phịng chống tham nhũng
Hai, giúp chúng ta phân tích đước vai trị của báo chí những khó khăn,
hạn chế trong phịng chống tham nhũng tại Việt Nam .
Ba, đưa ra các giải pháp những phương hướng để báo chí có thể phát
huy hết khả năng trong cơng cuộc phịng chống tham nhũng tại Việt Nam.
Ý nghĩa thực tiễn:
-

Bài luận dựa trên các dữ liệu chính xác và tin cậy có thể sử dụng để

tham khảo
-

Bài luận góp phần trình bài được thực trạng của báo chí trong

phịng chống tham nhũng góp phần làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về báo
chí tham gia phịng chống tham nhũng . Tiểu luận cung cấp những kết luận
trên cơ sở lý luận để góp phần đưa ra giải pháp, chính sách trong phịng chống
tham nhũng tại Việt Nam.

6. Kết cấu bài luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận, các bài viết của tác giả liên quan đến luận
án, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, tiểu luận gồm 3 chương

3


Nội dung
I.

Thế nào là tham nhũng
1.1. Khái niệm
Theo Tổ chức Minh bạch Quốc tế (Transparency International - TI),

tham nhũng là hành vi lợi dụng quyền hành để gây phiền hà, khó khăn và lấy
của dân. Tham ơ là hành vi lợi dụng quyền hành để lấy cắp của công. Tham
nhũng và tham ô là một hệ quả tất yếu của nền kinh tế kém phát triển, quản lý
kinh tế - xã hội lỏng lẻo tạo ra nhiều sơ hở cho các hành vi tiêu cực, hiện
tượng tham nhũng và các tệ nạn có điều kiện phát triển và tại đó một phần
quyền lực chính trị được biến thành quyền lực kinh tế. Tham nhũng và tham
ô làm chậm sự phát triển kinh tế - xã hội, làm giảm lòng tin của công dân vào
nhà nước và đến chừng mực nào đó nó gây mất ởn định chính trị, kinh tế - xã
hội.
“Theo Từ điển tiếng Việt: “Tham nhũng là lợi dụng quyền hạn để
nhũng nhiễu dân và lấy của". Theo "The Oxford Unabridged Dictionary" thì
"Tham nhũng là sự bóp méo hoặc phá hoại tính liêm chính trong thực hiện
cơng vụ bởi hối lộ hay thiên vị". Theo "Webster's Collegiate Dictionary" thì
tham nhũng là “Sự khích lệ làm điều sai trái bởi những phương tiện không
đúng đắn hoặc bất hợp pháp (như hối lộ)". Trong tiếng Pháp, tham nhũng có
nghĩa là: “Sự thối rữa, sự tự phá hủy, sự đối bại, sự mục nát từ trong bản thể"

và nghĩa bóng là: “Một loại tội phạm diễn ra trong việc sử dụng công vụ và
quyền lực nhà nước một cách bịp bợm, tàn bạo và cực đoan nhằm thu lợi cho
bản thân, gây thiệt hại cho nhà nước và công dân.”
Tại điều 2 văn bản hợp nhất Số: 11/VBHN-VPQH Tham nhũng là hành
vi của người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó vì vụ
lợi.
Có thể nói, trên thế giới hiện nay có nhiều quan niệm, định nghĩa khác
nhau về tham nhũng nhưng về cơ bản các quan niệm, định nghĩa đều thống

4


nhất rằng hành vi tham nhũng có yếu tố cơ bản: lợi dụng lạm dụng chức
quyền nhằm vụ lợi cá nhân.
1.2. Các hành vi tham nhũng
Tại điều 2 văn bản hợp nhất Số: 11/VBHN-VPQH đã nêu rõ
“1. Các hành vi tham nhũng trong khu vực nhà nước do người có chức
vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị khu vực nhà nước thực hiện bao
gồm:
a) Tham ô tài sản;
b) Nhận hối lộ;
c) Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản;
d) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành nhiệm vụ, cơng vụ
vì vụ lợi;
đ) Lạm quyền trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi;
e) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để
trục lợi;
g) Giả mạo trong cơng tác vì vụ lợi;
h) Đưa hối lộ, mơi giới hối lộ để giải quyết công việc của cơ quan, tở
chức, đơn vị hoặc địa phương vì vụ lợi;

i) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn sử dụng trái phép tài sản cơng vì vụ lợi;
k) Nhũng nhiễu vì vụ lợi;
l) Không thực hiện, thực hiện không đúng hoặc không đầy đủ nhiệm
vụ, cơng vụ vì vụ lợi;
m) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để bao che cho người có hành vi vi
phạm pháp luật vì vụ lợi; cản trở, can thiệp trái pháp luật vào việc giám sát,
kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án vì vụ lợi.
2. Các hành vi tham nhũng trong khu vực ngồi nhà nước do người có
chức vụ, quyền hạn trong doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngồi nhà nước thực
hiện bao gờm:
a) Tham ơ tài sản;
5


b) Nhận hối lộ;
c) Đưa hối lộ, môi giới hối lộ để giải quyết công việc của doanh
nghiệp, tổ chức mình vì vụ lợi.”
1.3. Phân loại tham nhũng
Căn cứ theo những tiêu chí khác nhau, người ta có các cách phân loại
tham nhũng khác nhau
1 căn cứ vào mức độ tham nhũng ta có thể chia thành 2 loại: tham
nhũng lớn và tham nhũng nhỏ
“Tham nhũng lớn: Là hành vi tham nhũng xâm nhập đến những cấp
bậc cao nhất của Chính phủ quốc gia, làm xói mịn lịng tin vào sự quản lý
đúng đắn, nguyên tắc nhà nước pháp quyền và sự ổn định của nền kinh tế.
Tham nhũng nhỏ: Là hành vi tham nhũng có liên quan đến việc đổi
chác một số tiền nhỏ, việc hàm ơn không đáng kế bởi những người tìm kiếm
sự đối xử ưu đãi hoặc việc sử dụng bạn bè hay họ hàng nằm giữ những chức
vụ nhỏ. “
2 Căn cứ vào mức độ chủ động của đối tượng có hành vi tham nhũng

thì tham nhũng có thể được chia thành hai loại: tham nhũng chủ động và tham
nhũng bị động.
“Tham nhũng chủ động: Được dùng để chỉ hành vi để nghị hoặc là đưa
hối lộ.
Tham nhũng bị động: Được dùng để chỉ hành vi nhận hối lộ. ”
3 Dựa theo tiêu chí lĩnh vực có thể chia thành:
-

Tham nhũng trong lĩnh vực kinh tế.

-

Tham nhũng trong lĩnh vực chính trị.

-

Tham nhũng trong lĩnh vực hành chính.”

4 Dựa theo tiêu chí giới hạn phạm vi lãnh thở mà hành vi tham nhũng
xảy ra thì tham nhũng được chia thành hai nhóm:
Tham nhũng trong nội bộ quốc gia
Tham nhũng xuyên quốc gia
6


5 Căn cứ theo phạm vi tham nhũng, thì tham nhũng được chia thành hai
loại:
- Tham nhũng trong lĩnh vực công: Là hành vi tham nhũng xảy ra trong
cơ quan nhà nước.
- Tham nhũng trong lĩnh vực tư: Là hành vi tham nhũng xảy ra bên

ngoài cơ quan nhà nước.
6 Dựa vào tính chất của hành vi, tham nhũng có thể được phân loại
thành: tham nhũng cá nhân đơn lẻ và tham nhũng có tở chức.
Tuy nhiên, cũng cần phải lưu ý rằng, việc phân loại tham nhũng dưới
các hình thức như trên chỉ mang tính chất tương đối. Thật vậy, hành vi tham
nhũng thường diễn ra với những phương thức rất đa dạng, phong phú, tinh vi
và phức tạp. Các loại hình tham nhũng cũng có xu hướng len lỏi và thường là
hành vi tham nhũng, đặc biệt là hành vi tham nhũng có quy mơ lớn, ảnh
hưởng đến nhiều lĩnh vực.
1.4. Đặc trưng của tham nhũng
1 chủ thể tham nhũng là người có chức vụ, quyền hạn
điều 3 văn bản hợp nhất 11/VBHN-VPQH
Người có chức vụ, quyền hạn là người do bổ nhiệm, do bầu cử, do
tuyển dụng, do hợp đờng hoặc do một hình thức khác, có hưởng lương hoặc
không hưởng lương, được giao thực hiện nhiệm vụ, cơng vụ nhất định và có
quyền hạn nhất định trong khi thực hiện nhiệm vụ, cơng vụ đó, bao gồm:
a) Cán bộ, công chức, viên chức;
b) Sĩ quan, quân nhân chun nghiệp, cơng nhân, viên chức quốc
phịng trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan
nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật, công nhân công an trong
cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân;
c) Người đại diện phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp;
d) Người giữ chức danh, chức vụ quản lý trong doanh nghiệp, tổ chức;

7


đ) Những người khác được giao thực hiện nhiệm vụ, cơng vụ và có
quyền hạn trong khi thực hiện nhiệm vụ, cơng vụ đó
2 chủ thể tham nhũng lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao:

“Một người thực hiện pháp luật chỉ bị coi là tham nhũng khi đã "lợi
dụng chức vụ, quyền hạn" để vi phạm pháp luật. "Lợi dụng chức vụ, quyền
hạn" là “việc bản thân người có chức vụ, quyền hạn đã sử dụng vị trí cơng tác,
quan hệ cơng tác, danh nghĩa cơ tở chức mình để thực hiện hành vi vi phạm
pháp luật, và cả những người khơng có chức vụ, quyền hạn nhưng đã lợi
dụng, sử dụng vị trí cơng tác, ảnh hưởng của người có chức vụ, quyền hạn để
vi phạm pháp luật".”
Tuy nhiên, khơng phải mọi hành vi của những người có chức, có quyền
đều lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó. Giữa hành vi này với hành vi phạm tội
khác có sự giao thoa nên khi phân tích cần phân biệt hành vi tham nhũng với
hành vi vi phạm pháp luật khác.
3 Động cơ của tham nhũng là vụ lợi
Pháp luật Việt Nam hiện hành quy định việc đánh giá loại và mức độ
nguy hiểm của hành vi tham nhũng chủ yếu dựa trên việc xác định lợi ích vật
chất mà chủ thể thu được từ hành vi tham nhũng và từ đó xử lý hành vi đó
như thế nào. Ở khu vực tư, pháp luật đã có những điều chỉnh nhất định khi để
xảy ra trường hợp tham nhũng. Tuy nhiên, cũng có trường hợp các cá nhân có
chức vụ, quyền hạn trong các tổ chức, công ty trong ngành âm mưu liên kết
với những cá nhân thối hóa, biến chất trong khu vực công, hoặc lợi dụng ảnh
hưởng của họ để tư lợi. Trong trường hợp này, họ trở thành đờng phạm nếu
người có hành vi tham ơ bị khởi tố. trách nhiệm hình sự
1.5. Nguyên nhân tham nhũng
1 Quản lý nhà nước yếu kém
“ Quyền hạn, trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong quản lý xã hội
nói chung và trong quản lý tài sản cơng nói riêng cịn có mâu thuẫn, chờng
chéo, khiến tính chịu trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân chưa cao. Cơ chế
8


kiểm sốt quyền lực nhà nước cịn thiếu hụt, lỏng lẻo; cơ chế quản lý thiếu

công khai, minh bạch tạo ra nhiều kẽ hở cho những hành vi lạm quyền, tham
nhũng. Bên cạnh đó, Chương trình tởng thể cải cách hành chính nhà nước giai
đoạn 2001 - 2020 được xây dựng với mục tiêu "loại bỏ những thủ tục rườm
rà, chồng chéo dễ bị lợi dụng để tham nhũng, gây khó khăn cho dân" đã được
thực hiện trên thực tế nhưng kết quả chưa cao. Cải cách hành chính diễn ra
vẫn chậm và lúng túng, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.
Thủ tục hành chính tuy đã được rà sốt và loại bỏ một phần nhưng vẫn cịn
phức tạp, rườm rà, gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp. Cơ chế xin cho vẫn tồn tại khá phổ biến. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho sự sách
nhiễu, vòi vĩnh, đưa và nhận hối lộ trong một số cơ quan nhà nước.”
2 Hệ thống và thể chế cịn lỏng lẻo
Sự bng lỏng quản lý kinh tế thường xuyên dẫn đến sơ hở, tạo điều
kiện, mầm mống cho tham nhũng, tiêu cực và tội phạm phát triển. Hệ thống
thể chế lỏng lẻo đã dẫn đến những tác động tiêu cực đến đời sống kinh tế.
Gây ra tham nhũng .
Hiện nay hệ thống pháp luật ở nước ta đang ngày càng được cải thiện
rõ rệt . Nhưng còn chưa chặt chẽ nhiều thể chế chính sách chưa thực tiễn hay
liên quan đến phịng chống tham nhũng cải cách hành chính khơng đem về
hiệu quả cao dẫn đến nạn quan liêu vơ vét tham nhũng vẫn cịn tờn tại .
3 Hệ thống cơ quan phịng chống tham nhũng còn yếu kém hoạt động
đạt hiệu quả chưa cao .
4 Phẩm chất đạo đức của cán bộ đi xuống nhiều cán bộ “nảy sinh lòng
tham “
con người ai cũng có lịng tham,lịng tham trở thành tác nhân ảnh
hưởng đến lợi ích chung của cộng đờng, của xã hội . Nhiều cán bộ bị mờ mắt
bởi đồng tiền, dưới sức ép của việc làm giàu và thời đại phân hoá giàu nghèo
nên xảy ra tệ nạn tham nhũng

9

5 lương và chế độ đãi ngộ cho đội ngũ cán bộ, cơng chức, viên chức
cịn thấp, khơng đủ trang trải cuộc sống của bản thân và gia đình họ.
6 Do yếu tố văn hố
Văn hóa tặng q trở thành phong tục thói quen truyền thống . Việc
biếu xén quà tặng vào các dịp lễ, tết là điều phổ biến có thể thấy tại Việt
Nam . tuy nhiên con người đơi khi có thể lợi dụng những món q để hối lộ
1.6. Hậu quả của tham nhũng
Tham nhũng là một rào cản lớn đối với sự phát triển đất nước và làm
xói mịn lịng tin của người dân đối với chính phủ. Tham nhũng làm hỏng cán
bộ, coi thường hệ thống pháp luật, là nguyên nhân trực tiếp đến sự tồn vong
của nhà nước.
Tham nhũng gây thiệt hại lớn về kinh tế đối với sự phát triển xã hội và
làm chậm phát triển theo mức độ và phạm vi của nó. Tham nhũng có tác
động đến chính sách kinh tế, đặc biệt là đến ngân sách nhà nước, chính sách
tiền tệ và cán cân thương mại quốc gia. Đặc biệt, các chủ thể tham nhũng sẽ
cố gắng duy trì các thể chế thúc đẩy tham nhũng và thiết lập vấn đề trong
công ty với nhiều thể chế mới. Tham nhũng cũng có tác động lớn đến việc
phân bở nhân lực và vật lực. Tham nhũng có ảnh hưởng lớn đến mơi trường
kinh doanh. Nó làm giảm đáng kể khả năng cạnh tranh của các công ty và
làm chậm tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế. Bất bình đẳng thu nhập và bất
bình đẳng xã hội là một trong những vấn đề gặp phải khi đánh giá tác động
của tham nhũng trong nền kinh tế. Sự khác biệt về thu nhập kéo theo xu
hướng làm giàu nhanh chóng của những người tham nhũng. Trong khi nguồn
tạo ra của cải chủ yếu cho xã hội là đại đa số người dân, thì nghèo lại càng trở
nên bần cùng hóa, điều này càng làm giảm mất động lực làm việc, nỗ lực, hy
sinh, nói chung là làm giảm lịng tin của người dân đối với nhà nước.
Tham nhũng vi phạm, làm thay đởi, thậm chí phá vỡ các chuẩn mực
đạo đức - xã hội, làm xa rời đội ngũ cán bộ, công chức. Trước những lợi ích
bất chính đã hoặc sẽ có được từ hành vi tham nhũng, nhiều cán bộ, viên chức
10

đã không giữ được phẩm chất đạo đức, phẩm chất lành mạnh. Thực tế, tham
nhũng không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế, quy hoạch đất đai, xây dựng ... mà
nó cịn xảy ra. trong các lĩnh vực như văn hóa, giáo dục, y tế ... Tham nhũng
còn xảy ra đặc biệt ở một số cơ quan hành pháp đại diện cho công lý và công
bằng xã hội. Cản trở các nỗ lực quốc tế nhằm giảm nghèo đói, biến đởi khí
hậu và khủng hoảng kinh tế. Điều đáng sợ là một số cán bộ, quan chức nghĩ
đến việc tham nhũng. Tham nhũng là hành vi của người có chức vụ, quyền
hạn đã sử dụng chức vụ, quyền hạn đó để trục lợi. Vậy cách dễ nhất để phòng
và chống tham nhũng là gì? Con đường này có thể nói là con đường kiểm
soát quyền lực, với cơ chế kiểm soát quyền lực từ bên trong và cơ chế kiểm
soát quyền lực từ bên ngồi.
II.

Báo chí trong cơng cuộc đấu tranh phịng chống tham nhũng
2.1 khái niệm
Điều 4. Luật Báo chí (2016) nêu rõ:
“Báo chí ở nước Cộng hồ xã hội chủ nghĩa Việt Nam là phương tiện

thông tin đại chúng thiết yếu đối với đời sống xã hội; là cơ quan ngôn luận
của các tổ chức của Đảng, cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội; là diễn đàn của
nhân dân”.
Luật Báo chí Việt Nam năm 2016 tại điều 3 đã nêu rõ:
“Báo chí là sản phẩm thơng tin về các sự kiện, vấn đề trong đời sống xã
hội thể hiện bằng chữ viết, hình ảnh, âm thanh, được sáng tạo, xuất bản định
kỳ và phát hành, truyền dẫn tới đơng đảo cơng chúng thơng qua các loại hình
báo in, báo nói, báo hình, báo điện tử.
2. Hoạt động báo chí là hoạt động sáng tạo tác phẩm báo chí, sản phẩm
báo chí, sản phẩm thơng tin có tính chất báo chí; cung cấp thơng tin và phản

hời thơng tin cho báo chí; cải chính thơng tin trên báo chí; xuất bản, in, phát
hành báo in; truyền dẫn báo điện tử và truyền dẫn, phát sóng báo nói, báo
hình.

11


3. Báo in là loại hình báo chí sử dụng chữ viết, tranh, ảnh, thực hiện
bằng phương tiện in để phát hành đến bạn đọc, gờm báo in, tạp chí in.
4. Báo nói là loại hình báo chí sử dụng tiếng nói, âm thanh, được truyền
dẫn, phát sóng trên các hạ tầng kỹ thuật ứng dụng công nghệ khác nhau.
5. Báo hình là loại hình báo chí sử dụng hình ảnh là chủ yếu, kết hợp
tiếng nói, âm thanh, chữ viết, được truyền dẫn, phát sóng trên các hạ tầng kỹ
thuật ứng dụng công nghệ khác nhau.
6. Báo điện tử là loại hình báo chí sử dụng chữ viết, hình ảnh, âm
thanh, được truyền dẫn trên môi trường mạng, gồm báo điện tử và tạp chí điện
tử. “
Báo chí được coi là một trong những lực lượng đi đầu, hiệu quả nhất
trong cơng tác phịng, chống tham nhũng. Việc báo chí tham gia đấu tranh
phịng, chống tham nhũng được hiểu là sự đờng tình của cơ quan báo chí và
nhà báo. Báo chí hoạt động trong phạm vi quyền hạn, trách nhiệm của mình
bằng các hoạt động, phương thức, biện pháp góp phần phịng ngừa, giám sát,
phát hiện tham nhũng, đưa tin về hành vi tham nhũng và khắc phục hậu quả
do hành vi tham nhũng gây ra
2.2 Vai trò của báo chí trong phịng chống tham nhũng
Báo chí là một diễn đàn xã hội rộng lớn, tin cậy của cộng đờng dân cư,
báo chí cịn làm tốt vai trị giám sát hoạt động của chính quyền, tở chức và cá
nhân. Các nhà báo đã thể hiện bản lĩnh chính trị vững vàng. Và trách nhiệm
xã hội cao cả, năng lực kỹ thuật, sản phẩm báo chí chất lượng cao. Các đánh
giá, xếp hạng và dư luận do báo chí tạo ra là sức mạnh tồn cầu của báo chí.

Thực tế cho thấy, hoạt động điều tra nghiêm túc của báo chí đối với cơ quan,
tở chức, cá nhân địi hỏi những thơng tin có tầm quan trọng quốc gia, đặc biệt
quan trọng đối với nhân dân, dù che giấu, giấu kín cũng phải được cơng khai,
minh bạch, hỗ trợ các cơ quan chính phủ và tở chức đang được điều tra đáp
ứng các mục tiêu và cam kết đã nêu.

12


Báo chí có các chức năng cơ bản: chức năng thông tin, chức năng tư
tưởng, chức năng chiếu sáng và giải trí, chức năng quản lý, giám sát và mạng
xã hội và chức năng kinh tế dịch vụ. Báo chí tham gia phòng chống tham
nhũng phát huy được vai trò, vị trí của mình, nhất là vai trị giám sát, bảo trợ
xã hội. báo chí tham gia giám sát hoạt động của các q trình chính trị, kinh
tế, văn hóa, xã hội nhằm nhận diện và đưa ra những cảnh báo kịp thời. Khi
phát sinh những rủi ro, vấn đề ảnh hưởng đến sự ổn định và phát triển chung.
Là một bộ phận của chức năng, nhiệm vụ này, báo chí giám sát các cơ quan,
tở chức, người lãnh đạo, chỉ đạo công tác dân vận, phản biện và tạo dư luận
xã hội. Đối với đấu tranh phòng, chống tham nhũng, kiểm sốt quyền lực và
hoạt động thực thi chính sách báo chí thơng qua các hoạt động chun mơn,
nghiệp vụ . Báo chí cịn điều tra, vạch trần các vụ án tham nhũng, mặt khác
báo chí phản ánh ý kiến của người dân và giám sát hoạt động của các cơ quan
nhà nước và các quan chức.
Báo chí Việt Nam đã làm tốt vai trị thơng tin, tun truyền trên mọi
lĩnh vực kinh tế - xã hội, đặc biệt là trong đấu tranh phòng, chống tham
nhũng. Với nhận thức đó, Đảng ta ln nhấn mạnh và tăng cường vai trị của
báo chí và nhân dân trong việc giám sát cán bộ và nhân dân cùng các giải
pháp khác nhằm nâng cao hiệu quả cơng tác phịng, chống tham nhũng . Các
đờng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Chính phủ ln khẳng định vai trị, vai
trị quan trọng, khơng thể thiếu của báo chí trong phịng, chống tham nhũng .

Báo chí tích cực phản biện các chủ trương, đường lối, quan điểm về
phòng, chống tham nhũng của Đảng, Nhà nước cũng như các sáng kiến về
phòng chống tham nhũng đã hiệu quả hay chưa . Báo chí tích cực phát hiện
các hiện tượng tham nhũng và hậu quả xã hội của hiện tượng Làm bộc lộ tình
trạng tham nhũng.
Báo chí cũng thể hiện một cách sinh động những ý kiến, quan điểm của
Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng
qua tác phẩm báo chí trên các loại hình báo chí. Đây khơng chỉ là thông tin
13


về các biểu hiện, hành vi và trường hợp tham nhũng. Khi tham nhũng bị
phanh phui, xử lý vụ án tham nhũng vì người đọc mà phát huy tốt chức năng
tư tưởng, tác phẩm báo chí cịn thể hiện thái độ không khoan nhượng trong
đấu tranh chống các hành vi vi phạm pháp luật. Thơng qua tác phẩm báo chí
được đăng tải, phở biến, báo chí cịn giúp người dân hiểu rõ hậu quả, tác hại
của tham nhũng trong xã hội đối với sự nghiệp xây dựng và phát triển đất
nước. Nhận thức về tầm quan trọng và khó khăn của việc chống tham nhũng .
Báo chí cũng đã giúp người dân hiểu rằng tham nhũng khơng chỉ có ở
nước ta, mà cịn là một hiện tượng xã hội phở biến, tồn tại ở mọi chế độ xã
hội và đấu tranh chống tham nhũng là một vấn đề nan giải. Chống tham
nhũng là nhiệm vụ không thể ngày một ngày hai, mà không hơn không kém
là một cuộc đấu tranh lâu dài và liên tục. Có phần gai góc, quyết liệt ... Nhận
thức như vậy đã giúp xóa bỏ tâm lý bi quan, chán nản, thậm chí né tránh, thực
hiện những tư tưởng tiêu cực, nghi ngờ quyết tâm của Đảng, Nhà nước, cũng
như hiệu quả của các giải pháp phịng, chống tham nhũng .
Báo chí tích cực tun truyền, phở biến quan điểm, chủ trương, đường
lối của Đảng, chính sách, pháp luật về phòng, chống tham nhũng của nhà
nước. Động viên, khuyến khích kịp thời những tấm gương điển hình, nhân tố
mới tham gia có hiệu quả vào cuộc đấu tranh, phịng, chống tham nhũng. Báo

chí cịn làm tốt vai trị bình luận, phản biện trong phịng, chống tham nhũng.
Xây dựng, bở sung và hồn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật trong lĩnh vực
phòng, chống tham nhũng, nhờ đó đảng, nhà nước và các tở chức chức năng
có thêm một kênh thơng tin quan trọng, hữu ích cho cơng tác phịng, chống
tham nhũng .
Báo chí quan sát, phản ánh, theo dõi việc xử lý các vụ việc tham nhũng,
lãng phí bị phanh phui, biểu dương, cở vũ những điển hình tiên tiến, những
nhân tố mới trong phịng, chống tham nhũng. Nhân rộng những kinh nghiệm,
cách làm hay, bảo vệ người tố giác tội phạm tham nhũng. Nó cung cấp một

14


diễn đàn tranh luận rộng rãi cho các cơ quan đảng và nhà nước nhằm tạo cơ
sở cho việc điều chỉnh các cam kết và chính sách.
Báo chí đã đóng vai trò rất quan trọng trong việc tố giác tham nhũng,
qua vai trị trên có thể thấy rằng báo chí đóng một vai trị hết sức quan trọng
trong cơng cuộc phòng chống tham nhũng của nhân dân
III . Mặt hạn chế, khó khăn và giải pháp tăng cường vai trị của báo chí
trong phịng chống tham nhũng
3.1 Mặt hạn chế khó khăn
Hạn chế chính là do báo chí chưa phản ánh đầy đủ, kịp thời các hiện
tượng tham nhũng, tiêu cực, lãng phí. Nhiều vụ việc đã được phơi bày và nêu
ra trên báo chí nhưng khơng được giám sát. Khó khăn đối với báo chí Trong
cơng tác này, thiếu cơ chế phối hợp giữa các cơ quan có trách nhiệm để cùng
nhau giải quyết các vụ việc.
Một số cán bộ, phóng viên bị thối hóa, biến chất vì tiền bạc, vật chất,
tham ơ . Do khơng có chun mơn, nghiệp vụ, đạo đức nghề nghiệp không
được giữ vững. Do không được đào tạo và củng cố lý tưởng thường xuyên,
nhiều nhà báo đã lợi dụng nghề nhà báo để giả danh mình đã trở thành tội

phạm và đã bị khởi tố về tội vi phạm đạo đức nghề nghiệp.
Việc giám sát hoạt động của cơ quan, tổ chức, cá nhân để xác định dấu
hiệu tham nhũng trong nhiều trường hợp chưa đảm bảo tính khách quan. Có
hiện tượng một số cơ quan báo đài đưa tin khơng chính xác, lệch lạc bản chất
vụ án, phiến diện, thiếu hệ thống vụ án . Có 1 số bài viết đưa ra quyết định và
bình luận vượt quá thẩm quyền .
Quá trình hội nhập quốc tế và mở cửa của các nước trên thế giới đã tạo
điều kiện thuận lợi cho tham nhũng lan rộng biên giới quốc gia, khuyến khích
tham nhũng có yếu tố nước ngồi tại điều kiện cho tham nhũng kết hợp với
nhiều lại tội phạm nguy hiểm . Gây khó khăn trong việc điều tra thơng
tin .Trở thành một thử thách lớn đầy khó khăn và nguy hiểm cho báo chí

15


Một số trang báo đưa lên nhiều thông tin tiêu cực,nhạy cảm, thiếu
chính xác câu view, giật tít .
Cung cấp thông tin kịp thời, nhất là trong thời điểm cạnh tranh thông
tin gay gắt giữa các cơ quan thông tấn báo chí nhằm thu hút độc giả. Nhà báo
đơi khi mắc sai lầm nghề nghiệp, thậm chí để lại hậu quả lớn, dẫn đến việc
nhà báo phải đối mặt với pháp luật, cơ quan báo chí bị liên lụy và thiệt hại về
uy tín.
Thiếu cơ chế để bảo vệ các nhà báo trong phòng ngừa và chống tham
nhũng. Và những ng̀n tin của báo chí cũng thiếu sự bảo mật, bảo vệ an toàn
cho các nhà báo . Nhà nước vào cuộc cần đưa ra nhũng phương pháp mạnh
mẽ nhằm bảo đảm quyền tác nghiệp của báo chí
3.2 Một số giải pháp giúp phát huy vai trị của báo chí trong phịng
chống tham nhũng
-

Tiếp tục đởi mới cơ chế và thay đởi thể chế tạo động lực cho báo

chí có thể tiếp cận tham gia phòng chống tham nhũng . Xác định được những
ng̀n thơng tin chính xác minh bạch để báo chí tham gia trong phịng chống
tham nhũng một cách hiệu quả nhất .
-

Các cơ quan báo chí cần đưa ra pháp luật để bảo vệ báo chí và đờng

thời chia sẻ những khó khăn của phóng viên, nhà báo trong cơng tác phịng
chống tham nhũng
-

Ngồi việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình, mỗi đơn vị

báo chí cần phải xây dựng các quy chế, thể chế để có thể kiểm sốt tốt hơn
hoạt động của các phóng viên và hiểu biết đầy đủ, đầy đủ về luật báo chí.
-

Đơn vị báo chí cần động viên đội ngũ nhà báo để họ có động lực,

ng̀n cảm hứng tham gia tích cực vào cơng cuộc phịng, chống tham nhũng.
Cần phải nghiêm minh xử lý nghiêm các trường hợp hành hung nhà báo.

16


-

Cần đào tạo đội ngũ cán bộ phóng viên nhà báo có chun mơn đủ

năng lực và kinh nghiệm trong đấu tranh phịng chống tham nhũng. Tở chức
các lớp bời dưỡng nghiệp vụ bồi dưỡng phẩm chất, năng lực,đạo đức nhằm
tạo điều kiện cho nhà hoạt động hoạt động hiệu quả và ít mắc sai lầm .
-

Các đơn vị báo chí và nhà báo cần cơng khai, minh bạch,giải trình

những kẻ lợi dụng chức vụ để hưởng lợi cá nhân có những hành vi tiêu cực
trong cơng tác đấu tranh chống tham tham nhung . Cần nghiêm khắc xử lý
những đối tượng đó
-

Ln cống hiến vì tở quốc, trung thành tuyệt đối với Đảng,nhà nước

và nhân dân . Luôn cố gắng hết mình vì sự nghiệp của Đảng .
-

Thúc đẩy vai trị và trách nhiệm của báo chí coi trọng tính khách

quan, chân thực, chuyên nghiệp trong việc khai thác và xử lý thơng tin về
tham nhũng và lạm quyền.
-

Ngồi kiến thức chuyên môn trong lĩnh vực chuyên môn tương ứng,

nhà báo phải duy trì và thực hành kiến thức sâu rộng trong các lĩnh vực khác,
đặc biệt là kinh doanh, văn hóa và pháp luật. Yêu cầu đối với nhà báo Hoạt
động báo chí ngày nay rất giỏi ở một lĩnh vực và giỏi ở nhiều lĩnh vực khác.
Đó là những kiến thức nảy sinh từ lịch sử, văn học, ngôn ngữ học, tâm lý học,

xã hội học, đạo đức học, kinh tế học, kinh tế chính trị, luật học, văn hóa học…
và đặc biệt là phịng chống tham nhũng. Bên cạnh những kiến thức tởng hợp
và tồn diện này, người làm báo cần nâng cao nhận thức về khoa học kỹ
thuật và chuyên môn, đặc biệt là kinh tế và luật để có tư duy về các hiện
tượng tham nhũng và phòng, chống tham nhũng. Các nhà báo dựa vào các
bằng chứng pháp lý để phản ánh chính xác, chính xác, cơng bằng về tham
nhũng và cuộc chiến chống tham nhũng. Những mặt yếu, kém, tiêu cực của
chính quyền. Đời sống xã hội phải được phơi bày, phê bình và nêu gương
sáng, những nhân tố mới, tích cực phải được làm gương, biểu dương và phát
triển, dư luận xã hội phải dẫn đường, người làm báo phải tập trung trí thức.
Trên bình diện chung để nâng cao nhận thức về quyền cơng dân nói chung.
17


Trong trường hợp nhà báo bị tấn công, đề nghị các cơ quan, tổ chức,
đơn vị chức năng chủ động bảo vệ nhà báo và đôn đốc các cơ quan chức
năng xử lý nghiêm thủ phạm.

18


Kết luận
Việt Nam bước vào thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế . Dưới sự lãnh
đạo của
Đảng, bên cạnh những thành tựu to lớn về kinh tế, văn hóa, xã hội thì
cũng hình thành sự suy thối trầm trọng trong tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối
sống, tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí có ảnh hưởng khơng nhỏ. Tác động
đến quá trình phát triển hội nhập của đất nước và tư tưởng đạo lý của Hờ Chí
Minh trong phịng chống tham nhũng . Khiến tình trạng suy thối về tư tưởng,
chính trị, đạo đức, lối sống, tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí dần xuất hiện .

Cơng tác phòng chống tham nhũng được Đảng và Nhà nước ta cần được đẩy
mạnh và mở rộng bằng nhiều biện pháp. Báo chí đang là một cơng tác hữu
hiệu góp phần đấu tranh phịng, chống tham nhũng. Báo chí nước ta đã góp
phần làm trong sạch bộ máy đảng và nhà nước . Báo chí lực lượng xung kích
trong cơng cuộc đấu tranh phịng chống tham nhũng là đờng minh của nhân
dân đã góp phần làm tiêu giảm đi những tiêu cực, mặt trái làm sạch bộ máy
của Đảng và Nhà nước . Dù như vậy nhưng báo chí vẫn còn nhiều mặt trái và
còn nhiều mặt hạn chế chưa được giải quyết . Dưới tình trạng tham nhũng
đang ngày càng phức tạp và tinh vi hơn Đảng và Nhà nước ta cần xây dựng và
đởi mới thể chế, hồn thiện pháp luật liên quan đến quyền lợi, bảo vệ của
phóng viên, nhà báo để báo chí có thể phát huy tồn diện vai trị và trách
nhiệm của mình trong cuộc chiến chống tham nhũng .

19


Tài liệu tham khảo
1. Luật báo chí là gì ? Tìm hiểu về Luật báo chí -luật Minh Kh
2. Văn bản hợp nhất 11/VBHN-VPQH - Thư viện pháp luật
3. Giáo trình pháp luật đại cương năm 2017 - khoa Nhà nước và Pháp luật
4. Thể lệ Giải báo chí “Vì sự nghiệp Đại đoàn kết toàn dân tộc” lần thứ
XV
5. Luật báo chí -số 103/2016/QH13 -vienphapluat
6. Phát huy vai trị của báo chí trong phịng, chống tham nhũng -PGS.TS
NGUYỄN MINH TUẤN Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội
7. Báo chí chống tham nhũng, tiêu cực - Đại đồn kết

20