Thiết kế nghiên cứu định tính

Tuần 3
THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ĐỊNH TÍNH
Một số chủ đề nghiên cứu trong kế
toán

Nhân tố nào ảnh hưởng tới việc áp dụng tiêu chuẩn kế toán
quốc tế (so sánh loại hình DN? Ngành?)

Tác động của việc áp dụng hệ thống kế toán A tới hiệu quả
quản lý

Nhận thức và việc sử dụng các báo cáo tài chính ở doanh
nghiệp nhỏ?

Cơ cấu sở hữu và nhu cầu về chất lượng kiểm toán ở các
công ty cổ phần hoá? (sở hữu NN và nước ngoài?)

Tác động của việc có nhà đầu tư nước ngoài đối với chất
lượng thông tin kế toán của doanh nghiệp?

Sự phù hợp của Tiêu chuẩn báo cáo tài chính quốc tế (IFRS)
đối với Việt Nam?

Nhân tố ảnh hưởng tới tính độc lập của kiểm toán viên?
Định tính và cảm tính

Nghiên cứu định tính khác xa “cảm tính”:
–
Nghiên cứu định tính dựa trên các dữ liệu định tính được
thu thập và phân tích một cách có hệ thống và chặt chẽ
–

Nghiên cứu cảm tính dựa trên các loại dữ liệu khác nhau
(hoặc không có dữ liệu nào cả) nhưng không được thu
thập và phân tích một cách có hệ thống và chặt chẽ

Nghiên cứu định tính vẫn có “cảm tính” – song nhà
nghiên cứu luôn chủ động tìm cách hạn chế mức độ
“cảm tính” đó
Khi nào nghiên cứu định tính

Nghiên cứu định tính:
–
Giúp xây dựng mô hình
–
Giúp kiểm tra ban đầu tính phù hợp của mô hình trong
khung cảnh mới

Các lý thuyết hiện tại đã cho phép xây dựng mô hình
một cách cụ thể chưa?
–
Nếu thiếu yếu tố 2 (nhân tố tác động) và/hoặc yếu tố 3 (mối
quan hệ) thì về cơ bản nên sử dụng nghiên cứu định tính
–
Nếu không thể có dữ liệu định lượng phù hợp
Mục tiêu nghiên cứu định tính

Thường là nghiên cứu khai phá:
–
Xây dựng mô hình mới (phát hiện biến mới/ các
mối quan hệ mới)
–

Giải thích quá trình phát triển của hiện tượng (liên
quan tới thời gian – các giai đoạn phát triển)

Là công đoạn đầu hoặc cuối của nghiên cứu
định lượng nhằm cung cấp dữ liệu “sống
động” về hiện tượng – giúp giải thích kết quả
Các chú ý khi thiết kế và thực hiện
nghiên cứu định tính

“Định kiến” và giả định của nhà nghiên cứu

“Định kiến” và giả định của những đối tượng tham gia
(ví dụ: người được phỏng vấn)

Vừa đảm bảo độ “mở” trong việc khai phá ý tưởng –
vừa đảm bảo độ chặt chẽ trong quy trình thực hiện

Mẫu nhỏ - tính “đại diện” không quan trọng bằng tính
“khai phá”
Bản chất của nghiên cứu định tính
Nghiên cứu định tính không phải:
–
... chỉ mô tả, kể chuyện, tóm tắt ... vì như thế sẽ
giống với "chuyện quê tôi"
–
... khẳng định hoặc "kiểm định" vì thường có mẫu
nhỏ và dữ liệu "mềm"
–
... chỉ đưa ra các nhận định cá nhân, vì như vậy
không gọi là nghiên cứu

Bản chất của nghiên cứu định tính

Nghiên cứu định tính là quá trình "trừu tượng hóa", lý thuyết hóa từ các dữ
liệu lẻ tẻ, riêng rẽ. Cụ thể là tìm ra quy luật, xây dựng mô hình từ dữ liệu

Quá trình này bao gồm các bước sau:
–
Công đoạn 1: Từ các dữ liệu lẻ tẻ, rút ra các vấn đề ở từng "đoạn dữ liệu"
–
Công đoạn 2: Từ danh sách dài các vấn đề ở công đoạn 1, phân nhóm các vấn
đề này và đặt tên cho các nhóm. Việc phân nhóm được tiến hành nhiều vòng,
bao giờ các nhóm có sự tách bạch về bản chất - và chung cho nhiều khung cảnh
nghiên cứu (chứ không giới hạn ở khung cảnh vừa nghiên cứu)
–
Công đoạn 3: Tìm mối quan hệ giữa các nhóm ở công đoạn 2 (manh nha của
mô hình/ quy luật)
–
Công đoạn 4: Áp mối quan hệ ở công đoạn 3 vào các tình huống/ phỏng vấn cụ
thể xem mức độ phù hợp đến đâu. Bao giờ thấy mức độ phù hợp cao => có thể
coi là kết quả nghiên cứu
–
Công đoạn 5: So sánh kết quả nghiên cứu với tri thức cũ
Hai phương pháp nghiên cứu định tính
điển hình

Phỏng vấn

Nghiên cứu tình huống