Tiêu hoá

DIGESTIVE SYSTEM
NHÓM 7


GIỚI THIỆU CHUNG
Tiêu hóa là q trình biến đổi các chất phức tạp của thức ăn thành các chất
có cấu tạo đơn giản mà cơ thể động vật có khả năng hấp thụ được.
Hệ tiêu hóa là hệ thống các cơ quan có nhiệm vụ tiêu hóa và hấp thụ thức
ăn, tách lấy năng lượng và dinh dưỡng, và đẩy các chất thải cịn lại ra ngồi.
Bắt đầu từ ổ miệng nơi nhận thức ăn, tận cùng ở hậu môn nơi thải chất cặn bã
khơng tiêu hóa được.
Tiêu hóa ở động vật gồm: tiêu hóa nội bào (khơng bào tiêu hóa) và tiêu hóa
ngoại bào (túi tiêu hóa, ống tiêu hóa).


CHIỀU HƯỚNG TIẾN HỐ
Tiêu hóa nội bào

Tiêu hóa vừa nội bào vừa ngoại
bào

Tiêu hóa ngoại bào

Chưa có cơ quan tiêu hóa

Cơ quan tiêu hóa đơn giản (Túi tiêu
hóa)

Ống tiêu hóa

TIÊU HỐ Ở ĐỘNG VẬT
CHƯA CĨ CƠ QUAN TIÊU HĨA
Động vật: trùng roi, trùng giày, amip…
Thức ăn được tiêu hóa nội bào.
Q trình tiêu hóa nội bào gồm 3 giai đoạn:
1. Hình thành khơng bào tiêu hóa.
2. Tiêu hóa chất dinh dưỡng phức tạp thành
chất đơn giản.
3. Hấp thu chất dinh dưỡng đơn giản vào tế
bào chất.


TIÊU HỐ Ở ĐỘNG VẬT
CĨ TÚI TIÊU HĨA
Động vật: Ruột khoang và giun dẹp.
Cấu tạo túi tiêu hóa:
oHình túi và cấu tạo từ nhiều tế bào.
oTúi tiêu hóa có một lỗ thông duy nhất (vừa là
miệng vừa là hậu môn).
oTrên thành túi có nhiều tế bào tuyến tiết
enzyme tiêu hóa vào lịng túi tiêu hóa.
oỞ túi tiêu hóa, thức ăn được tiêu hóa ngoại bào
và tiêu hóa nội bào.



Q trình biệt hóa bắt đầu xuất hiện khi cơ quan tiêu hóa được phân chia
thành miệng và hậu mơn:
Giun trịn đã có các phần của hệ tiêu hóa ngun sơ: ruột có hình ống và có
màng biểu bì

Các động vật bậc cao có hệ tiêu hóa phân hóa thành các vùng riêng biệt


TIÊU HỐ Ở ĐỘNG VẬT
CĨ ỐNG TIÊU HĨA
Động vật: Động vật có xương sống và nhiều
động vật khơng xương sống.
Ống tiêu hóa được cấu tạo từ nhiều bộ phận
khác nhau như: miệng, hầu, thực quản, dạ
dày, ruột, hậu môn.
Trong ống tiêu hóa, thức ăn được tiêu hóa
ngoại bào nhờ hoạt động cơ học và nhờ tác
dụng của dịch tiêu hóa.


HỆ TIÊU HÓA ĐVCXS
Miệng và hầu: để lấy thức ăn
Thực quản: đưa thức ăn xuống dạ dày
Dạ dày: tiêu hóa sơ bộ thức ăn
Ruột non: tiêu hóa và hấp thu thức ăn
Ruột già: tập trung các chất thải
Lỗ huyệt hoặc trực tràng: lưu giữ chất thải
Hậu môn: đưa chất thải ra ngồi mơi trường


Ăn cỏ

Ăn thịt

ĐẶC ĐIỂM TIÊU HÓA Ở THÚ ĂN
THỊT VÀ THÚ ĂN THỰC VẬT
Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thịt:
Bộ răng: răng nanh, răng hàm và
răng cạnh hàm phát triển để giữ mồi,
xé thức ăn
Dạ dày: đơn bào, to chứa nhiều thức
ăn và tiêu hóa cơ học, hóa học.
Ruột ngắn, ruột tịt khơng phát triển,
khơng tiêu hóa thức ăn.


ĐẶC ĐIỂM TIÊU HÓA Ở THÚ ĂN
THỊT VÀ THÚ ĂN THỰC VẬT
Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thịt:

Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thực vật:

Bộ răng: răng nanh, răng hàm và
răng cạnh hàm phát triển để giữ mồi,
xé thức ăn

Bộ răng: răng cạnh hàm, răng hàm
phát triển để nghiền thức ăn thực vật
cứng.

Dạ dày: đơn bào, to chứa nhiều thức
ăn và tiêu hóa cơ học, hóa học.

Dạ dày một ngăn hoặc 4 ngăn (động
vật nhai lại).

Ruột ngắn, ruột tịt khơng phát triển,
khơng tiêu hóa thức ăn.

Ruột dài, manh tràng phát triển ở thú
ăn thực vật có dạ dày đơn.


TIÊU HOÁ Ở MIỆNG


CẤU TẠO KHOANG MIỆNG
Là phần đầu của ống tiêu hóa dùng để tiếp
nhận thức ăn. Phía trước là 2 mơi phía sau là
hầu (họng), phía trên là vịm khẩu cái phía
dưới là nền miệng và lưỡi, hai bên là má.
Trong miệng có các loại răng cắm vào 2
hàm, lưỡi và 3 đôi tuyến nước bọt gồm
tuyến dưới lưỡi, tuyến hàm và tuyến mang
tai.


RĂNG
Có ở hầu hết các lồi động vật có xương sống và đều thực hiện cùng một
chức năng là cắn, xé, nhai và nghiền nhỏ thức ăn. Tuy có kích thước và hình
dạng rất khác nhau nhưng về mặt cấu tạo thì tương đối giống nhau.

CẤU TẠO CỦA RĂNG
Gồm 3 phần chính: thân răng lộ ra
phía ngồi, cổ răng ở giữa và chân
răng cắm vào xương hàm. Trong
lịng răng có chứa tủy, mạch máu và
dây thần kinh.


Thành phần cấu trúc quan trọng nhất của răng gồm mơ đã vơi hóa được gọi
là ngà răng. Ngà răng là một chất liệu giống như xương cững có chứa các tế
bào sống. Nó là một mơ nhạy cảm và gây ra cảm giác đau khi bị kích thích
bằng nhiệt hoặc bằng hóa chất. Ngà của thân răng được men răng bảo vệ bao
bọc, lớp men này là một mô tế bào rất cứng và khơng có cảm giác. Chân răng
được bao bọc bằng một lớp xương răng, một chất tương tự với ngà răng giúp
giữ răng trong hốc răng.
Đối với người và động vật, răng gồm 3 loại và có chức năng chủ yếu sau:
oRăng cửa để cắt thức ăn.
oRăng nanh để xé thức ăn (ở loài rắn độc thì nanh là nơi để tiêm nọc độc vào
con mồi).
oRăng hàm để nghiền nhỏ thức ăn.


LƯỠI
Lưỡi là cơ quan vị giác nằm trong khoang
miệng của động vật có xương sống. Ở động
vật có vú, lưỡi là khối cơ vân chắc, phủ ngồi
bằng lớp biểu bì phân lớp, phía dưới là lớp mơ
liên kết. Mặt trên lưỡi có nhiều nhú cảm giác
(chồi cảm giác), nhú chứa các cơ quan hoá

học nhạy cảm với chất hoá học có trong dung
dịch. Trên lưỡi chia thành một số vùng tương
ứng với khả năng cảm giác, vị giác khác nhau.