BÀI TIỂU LUẬN : TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
ĐỀ:
Hãy phân tích và làm sáng rõ vai trò, mối quan hệ giữa dân tộc và Hồ Chí
Minh qua luận điểm sau : “Dân tộc ta, nhân dân ta, non sông đất nước ta đã
sinh ra Hồ Chủ Tịch, người anh hùng dân tộc vĩ đại, và chính người đã làm
rạng rỡ dân tộc ta, nhân dân ta và non sông đất nước ta”
(Trích điếu văn Hồ Chủ Tịch – 1969)
BÀI LÀM
Bối cảnh xã hội Việt Nam cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX là một nước nông
nghiệp lạc hậu, xã hội theo chế độ phong kiến, đất nước độc lập cho đến năm
1858 thực dân Pháp sang xâm lược. Khi Pháp sang xâm lược Việt Nam đặt
dưới ách thống trị của bọn thực dân đế quốc, lúc này xã hội Việt Nam xuất
hiện thêm nhiều mâu thuẫn mới trên nền mâu thuẫn cũ. Nhân dân Việt Nam
phải đứng dậy chống cả triều đình lẫn phương Tây, các phong trào yêu nước
của các sĩ phu cũng điều bị thất bại hay bị dập tắt nhanh chóng cách mạng
Việt Nam rơi vào tình trạng bị khủng hoảng về đường lối. Nhân dân Việt Nam
đã liên tiếp nỗi dậy chống lại ách thống trị của thực dân Pháp dưới ngọn cờ
yêu nước tiêu biểu nối tiếp nhau, song đều lần lược bị thất bại.Đám mây đen
của chủ nghĩa thực dân vẫn bao phủ bầu trời Việt Nam.Dân tộc Việt Nam rơi
vào khủng hoảng đường lối cách mạng. Nguyễn Tất Thành sinh ra và lớn lên
chính trong phong trào yêu nước của dân tộc.
Bối cảnh của thời đại cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX lúc này chủ nghĩa tư bản
tự do cạnh tranh đã chuyển sang chủ nghĩa tư bản độc quyền. Trên thế giới
hình thành hệ thống thuộc địa của các nước đế quốc thực dân. Xuất hiện các
mâu thuẫn của thời đại giữa các nước đế quốc với các nước thuộc địa, giữa tư
bản và vô sản các nước phát triển, giữa nông dân và địa chủ ở các nước lạc
hậu…Đã đặt ra nhu cầu giải phóng dân tộc của các nước thuộc địa bằng mọi
giá khác nhau. Ở Việt Nam có các cuộc khởi nghĩa như khởi nghĩa Yên Thế
(Hoàng Hoa Thám), khởi nghĩa Phan Đình Phùng.Các phong trào của cụ Phan
Chu Trinh, Phan Bội Châu.
Hồ Chí Minh tên thật là Nguyễn Sinh Cung sinh ngày 19 tháng 5 năm 1890,
tự là Tất Thành. Quê nội của người ở làng Kim Liên (tên Nôm là làng Sen).
Bác được sinh ra ở quê ngoại là làng Hoàng Trù (tên Nôm là làng Chùa, nằm
cách làng Sen khoảng 2 km) và sống ở đây cho đến năm 1895. Hai làng này
vốn cùng nằm trong xã Chung Cự, thuộc tổng Lâm Thịnh, huyện Nam Đàn,
tỉnh Nghệ An. Quê nội của Bác, là làng Kim Liên là một làng quê nghèo khó.
Phần lớn dân chúng không có ruộng, phải làm thuê cấy rẽ.
Thân phụ Bác là một nhà nho yêu nước tên là Nguyễn Sinh Sắc từng đỗ phó
bảng. Thân mẫu là bà Hoàng Thị Loan. Bác có một người chị là Nguyễn Thị
Thanh, một người anh là Nguyễn Sinh Khiêm
Hồ Chí Minh sinh ra và lớn lên trong một gia đình sĩ phu yêu nước, ở một quê
hương giàu truyền thống cách mạng, trong một đất nước có truyền thống yêu
nước lâu đời và nồng nàn.
Bác sinh ra và lớn lên sống và chứng kiến nỗi đau của người dân mất nước,
được sự giáo dục của gia đình, quê hương, dân tộc về lòng yêu nước thương
dân. Bác sớm tham gia các phong trào đấu tranh chống Pháp, trong con người
Bác lúc nào cũng luôn băn khoăn canh cánh trong lòng mình những suy nghĩ
trước những thất bại của các sĩ phu yêu nước chống Pháp. Chính trong thời kì
này ở trong con người Bác đã hình thành tư tưởng yêu nước, thương dân, tha
thiết bảo vệ những giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc, ham muốn học
hỏi những tư tưởng tiến bộ của nhân loại.
Chính dân tộc ta, non sông đất nước ta đã sinh ra Bác và nuôi dưỡng Bác tạo
cho Người những tiền đề trong tư tưởng và lý luận. Bởi dân tộc Việt Nam ta
có những giá trị truyền thống dân tộc phong phú và bền vững. Đó là ý thức
chủ quyền quốc gia dân tộc, ý chí tự lập, tự cường, yêu nước, kiên cường, bất
khuất…tạo thành động lực mạnh mẽ của đất nước; là tinh thần tương thân,
tương ái nhân nghĩa, quí trọng hiền tài tiếp thu tinh hoa văn hóa của nhân loại
để làm phong phú thêm cho văn hóa dân tộc…Trong nguồn giá trị truyền
thống đó, chủ nghĩa yêu nước là cốt lõi, là dòng chảy chính của tư tưởng văn
hóa truyền thống Việt Nam. Chính sức mạnh truyền thống tư tưởng và văn
hóa đó của dân tộc đã thúc dục Bác ra đi tìm tòi, học hỏi tiếp thu tinh hoa văn
hóa của nhân loại để làm giàu cho tư tưởng cách mạng và văn hóa của Người.
Chính quá trình hoạt động thực tiễn của Bác ở trong nước và khi còn bôn ba
khắp thế giới để học tập, nghiên cứu và hoạt động, đã làm cho Người có một
hiểu biết sâu sắc về thực tiễn dân tộc và thời đại, nhất là thực tiễn Phương
Đông để xem xét, đánh giá và bổ sung cơ sở triết lí phương Đông cho học
thuyết Mác- Lênin.
Hồ Chí Minh là tượng trưng cao đẹp của chủ nghĩa yêu nước chân chính kết
hợp nhuần nhuyễn với chủ nghĩa quốc tế vô sản. Trái tim, khối óc của Người
dành cho dân tộc Việt Nam ta cũng hướng về giai cấp vô sản và các dân tộc bị
áp bức trên toàn thế giới. Là người học trò trung thành của Các Mác và Lê-
nin, Hồ Chí Minh chẳng những là một nhà yêu nước vĩ đại, mà còn là một
chiến sĩ xuất sắc trong phong trào cộng sản quốc tế và phong trào giải phóng
dân tộc của thế kỷ 20. Người thường dạy chúng ta phải chǎm lo bảo vệ sự
đoàn kết quốc tế, vì sự nghiệp to lớn của cách mạng Việt Nam, vì nghĩa vụ
cao cả đối với cách mạng thế giới.
Hồ Chí Minh đã làm rạng rỡ dân tộc Việt Nam, chính Người đã chèo lái con
thuyền cách mạng đầy gian khổ đi đến bến bờ vinh quang của độc lập tự do
dân tộc. Hồ Chí Minh được ca ngợi trong vai trò là người bảo vệ những con
người bị áp bức. Bác là sự kết tinh của "nhân dân và hiện thân của khát vọng
đấu tranh cho tự do và cho sự đấu tranh bền bỉ của nhân dân".
Hồ Chí Minh đã xây dựng được hệ thống lý luận toàn diện về cách mạng Việt
Nam phù hợp với thực tiễn của đất nước và dòng chảy của thời đại. Hệ thống
đó bao gồm những nội dung cơ bản như:
- Giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người
- Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, kết hợp sức mạnh dân tộc
với sức mạnh của thời đại.
- Sức mạnh của nhân dân và khối đại đoàn kết dân tộc
- Quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng nhà nước thực sự của dân, do
dân,vì dân
- Quốc phòng toàn dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân
- Phát triển kinh tế và văn hóa, không ngừng nâng cao đời sông vật chất,
tinh thần của nhân dân
- Đạo đức cách mạng cần, kiệm, liêm, chính,chí công vô tư.
- Chăm lo bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau.
- Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, cán bộ, Đảng viên vừa là lãnh
đạo, vừa là người đầy tớ trung thành của nhân dân…
Chính tư tưởng và con đường đi đúng đắn của Người đã làm cho dân tộc thoát
khỏi nô lệ, chiến tranh, nước ta được tự do hòa bình phần lớn là nhờ công lao
của Hồ Chí Minh.
Bác quan niệm về vấn đề dân tộc; luôn coi độc lập, tự do là quyền thiêng
liêng, bất khả xâm phạm của mọi dân tộc trên thế giới, Người đánh giá cao
sức mạnh của chủ nghĩa dân tộc đây là một động lực lớn ở các nước đang đấu
tranh giành độc lập. Cần có sự kết hợp nhuần nhuyễn dân tộc với giai cấp, độc
lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế.
Về cách mạng giải phóng dân tộc Người chỉ rõ muốn thắng lợi phải đi theo
con đường cách mạng vô sản, phải có Đảng cộng sản lãnh đạo dưới sự đồng
lòng của toàn dân tộc, cách mạng giải phóng dân tộc phải được tiến hành bằng
con đường cách mạng bạo lực.
Hồ Chí Minh tiếp thu những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin về
chủ nghĩa xã hội, đã vận dụng và phát triển một cách sáng tạo, đưa ra nhiều
kiến giải mới nhằm bổ sung vào lý luận Mác- Lênin để phù hợp với thực tế ở
Việt Nam. Nét sáng tạo của Hồ Chí Minh trước hết ở chỗ, Người đến với chủ
nghĩa xã hội, luận giải nó từ khát vọng giải phóng dân tộc và nhu cầu giải
phóng con người một cách triệt để.
Về con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam Người đã khẳng định,
con đường cách mạng Việt Nam là tiến hành giải phóng dân tộc, hoàn thành
cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, tiến dần lên chủ nghĩa xã hội. Người
luôn thận trọng và từng bước giải quyết các mâu thuẫn cơ bản khi quá độ lên
chủ nghĩa xã hội.
Hồ Chí Minh đã sớm hấp thụ và nhận thức được vai trò của truyền thống yêu
nước - nhân nghĩa - đoàn kết của dân tộc. Người khẳng định: “Dân ta có một
lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quí báo của ta. Từ xưa đến
nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành
một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó
khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước”. Quan điểm cơ bản
của Bác về đại đoàn kết dân tộc:
- Đại đoàn kết dân tộc là vấn đề chiến lược, bảo đảm thành công của cách
mạng.
- Đại đoàn kết dân tộc là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của cách mạng.
- Đại đoàn kết dân tộc là đại đoàn kết toàn dân.
- Đại đoàn kết dân tộc phải biến thành sức mạnh vật chất, có tổ chức là
Mặt trận dân tộc thống nhất.
Khát vọng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội đã thôi thúc Hồ Chí Minh hi
sinh cả đời mình để thực hiện, cũng là lý do hi sinh của bao thế hệ người Việt
Nam hôm qua và hôm nay. Qua khảo sát thực tế, từ kinh nghiệm của bản thân,
Hồ Chí Minh nhận thức được rằng : chủ nghĩa đế quốc là một lực lượng phản
động quốc tế, là kẻ thù chung của nhân dân lao động ở cả chính quốc và thuộc
địa. Muốn đánh thắng chúng phải thực hiện khối liên minh chiến đấu giữa lao
động ở các thuộc địa với nhau và giữa lao động ở thuộc địa với vô sản ở chính
quốc; nếu tách riêng mỗi lực lượng thì không thể nào thắng lợi được.
- Đặt cách mạng giải phóng dân tộc Việt Nam trong sự gắn bó với cách
mạng vô sản thế giới.
- Kết hợp chặc chẽ chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế
trong sáng.
- Dựa vào sức mình là chính, tranh thủ sự giúp đỡ của các nước xã hội chủ
nghĩa, sự ủng hộ của nhân loại tiến bộ, đồng thời không quên nghĩa vụ
quốc tế cao cả của mình.
- Có quan hệ hữu nghị, hợp tác, sãn sàng “ làm bạn với tất cả mọi nước
dân chủ”
Luận điểm của Hồ Chí Minh về Đảng cộng sản Việt Nam:
- Đảng là nhân tố quyết định hàng đầu đưa cách mạng Việt Nam đi đến
thăng lợi.
- Đảng cộng sản Việt Nam là sản phẩm của sự kết hợp chủ nghĩa Mác-
Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước.
- Đảng cộng sản Việt Nam – Đảng của giai cấp công nhân, của nhân dân
lao động và của dân tộc Việt Nam.
- Đảng cộng sản Việt Nam lấy chủ nghĩa Mác – Lênin “làm cốt”
- Đảng cộng sản Việt Nam phải được xây dựng theo nguyên tắc đảng kiểu
mới của giai cấp vô sản.
- Tăng cường và cũng cố mối quan hệ bền chặt giữa Đảng với dân.
- Đảng phải thường xuyên tự đổi mới, tự chỉnh đốn.
Hồ Chí Minh tâm niệm về việc xây dựng nhà nước phải là nhà nước của dân
do dân và vì dân. Khi xây dựng nhà nước thì phải thể hiện quyền làm chủ của
nhân dân lao động, cần có sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân với
tính nhân dân và tính dân tộc của Nhà nước. Xây dựng một nhà nước có hiệu
lực pháp lý mạnh mẽ, quản lý nhà nước bằng pháp luật và chú trọng đưa pháp
luật vào trong cuộc sống, tích cực xây dựng đội ngủ cán bộ, công chức đủ tài
và đức, cần xây dựng một nhà nước trong sạch vững mạnh và hoạt động có
hiệu quả luôn đề phòng khắc phục những tiêu cực trong hoạt động của Nhà
nước.
Cả cuộc đời vĩ đại của Hồ Chí Minh là tấm gương mãi mãi sáng ngời chí khí
cách mạng kiên cường, tinh thần độc lập tự chủ, lòng yêu nhân dân thắm thiết,
đạo đức chí công vô tư, tác phong khiêm tốn, giản dị. Người dạy chúng ta:
"Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là
người đầy tớ thật trung thành của nhân dân".
Chính những tư tưởng mang tính thời đại và chiến lược của Người đã chèo lái
con thuyền cách mạng của nhân dân ta đi đến bến bờ của thành công và vượt
qua mọi khó khăn trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Hồ Chí Minh
đã làm rạng rỡ dân tộc ta, non sông đất nước ta.
Theo Hồ Chí Minh, muốn thực hiện thành công sự nghiệp cách mạng xã hội
chủ nghĩa- cuộc cách mạng sâu sắc nhất, triệt để nhất, chúng ta phải đem hết
tinh thần và lực lượng ra phấn đấu; phải tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách
mạng.
Hồ Chí Minh luôn luôn quan tâm đến vấn đề đạo đức, và giáo dục đạo đức
cách mạng cho cán bộ, đảng viên. Một trong những bài giảng đầu tiên cho lớp
thanh niên tri thức yêu nước đầu tiên của Việt Nam từ những năm hai mươi
thế kỉ trước là bài giảng về : “Tư cách của một người cách mạng”.Đảng phải
quan tâm chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho đoàn viên và thanh niên,
đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa
“HỒNG” vừa “CHUYÊN”.
Những phẩm chất đạo đức cơ bản của con người Việt Nam trong thời đại mới
đó là :
- Trung với nước, hiếu với dân.
- Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư.
- Có tình thương yêu con người.
- Có tinh thần quốc tế trong sáng thủy chung.
Khi xây dựng đạo đức mới phải chú trọng đến các nguyên tắc như:
- Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức.
- Xây phải đi đôi với chống, phải tạo thành phong trào quần chúng rộng
rãi.
- Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời.
Về tấm lòng yêu thương con người của Hồ Chí Minh khác lòng từ bi của Phật,
lòng nhân ái của Chúa Giêsu cả về đối tượng và cơ sở khoa học. Về đối tượng,
Hồ Chí Minh thương yêu con người đang sống thực trên trần gian này. Về cơ
sở khoa học, Người đã chỉ ra được nguồn gốc mọi sự đau khổ của những con
người nô lệ, mất nước, của những người lao động làm thuê, đó là chủ nghĩa
thực dân, đế quốc tàn bạo; là ách áp bức bóc lột giai cấp mà công nhân, nông
dân phải chịu đựng. Từ đó Hồ Chí Minh chỉ ra con đường cách mạng, con
đường giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người.
Hồ Chí Minh được tổ chức UNESCO ghi nhận là “Anh hùng giải phóng dân
tộc, nhà văn hóa kiệt xuất”. Ngay từ lúc ra đi tìm đường cứu nước, Hồ Chí
Minh đã nghĩ tới một xã hội mới tự do, hạnh phúc, không có áp bức, bóc lột,
bất công. Trên cơ sở truyền thống tốt đẹp của nền văn hóa hàng nghìn năm
của dân tộc Việt Nam, Hồ Chí Minh đã tiếp thu, chắc lọc tinh hoa văn hóa
phương Đông, phương Tây,văn hóa mácxit, từng bước xây dựng lý luận văn
hóa.
Con đường mà Hồ Chí Minh đã lựa chọn cho sự phát triển của dân tộc ta là
con đường độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Con đường này Hồ
Chí Minh đã tìm thấy năm 1920 và được xác định một cách đúng đắn trong
cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng khi Đảng mới thành lập vào đầu năm
1930. Hồ Chí Minh từ người tìm đường trở thành người mở đường và người
dẫn đường cho dân tộc Việt Nam. Thực tế của đất nước ta trong công cuộc
đấu tranh giành độc lập, bảo vệ Tổ quốc, xây dựng đất nước quá độ lên chủ
nghĩa xã hội đã hoàn toàn chứng minh cho sự đúng đắn của con đường mà Hồ
Chí Minh đã lựa chọn.
Từ buổi thiếu niên cho đến phút cuối cùng của cuộc đời, Bác đã cống hiến
trọn đời mình cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta và nhân dân thế giới.
Người đã trải qua một cuộc đời oanh liệt, đầy gian khổ hy sinh, vô cùng cao
thượng và phong phú, vô cùng trong sáng và đẹp đẽ.
Với tấm lòng yêu nước nồng nàn, Bác đã sớm đến với chủ nghĩa Mác - Lê-
nin, tìm thấy ở chủ nghĩa Mác - Lê-nin ánh sáng soi đường cứu dân, cứu nước.
Hồ Chí Minh là người sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện Đảng ta, là người xây
dựng nền Cộng hoà dân chủ Việt Nam và Mặt trận dân tộc thống nhất, là
người cha thân yêu của các lực lượng vũ trang nhân dân Việt nam. Người là
linh hồn, là ngọn cờ chói lọi, lãnh đạo toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đoàn
kết một lòng, chiến đấu anh dũng, viết nên những trang sử vẻ vang nhất của
Tổ quốc ta.
“Dân tộc ta, nhân dân ta, non sông đất nước ta đã sinh ra Hồ Chủ Tịch, người
anh hùng dân tộc vĩ đại, và chính Người đã làm rạng rỡ dân tộc ta, nhân dân ta
và non sông đất nước ta.”