(Luận văn) đánh giá kết quả thực hiện đề án nông thôn mới tại xã điền công thành phố uông bí tỉnh quảng ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
--------------------

lu

NGUYỄN HỮU ĐỨC

an
va
n

Tên đề tài:

to

TẠI XÃ ĐIỀN CƠNG - TP. NG BÍ - TỈNH QUẢNG NINH”

p

ie

gh

tn

“ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ THỰC HIỆN ĐỀ ÁN NƠNG THƠN MỚI

w

do

d

oa

nl

KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
nf
va

an

lu
lm
ul

z
at
nh
oi

Hệ đào tạo
: Liên thông
Chuyên ngành : Quản lý đất đai
Khoa
: Quản lý tài nguyên
Khóa học
: 2014 - 2016

z

m

co

l.
ai

gm

@
an
Lu

Thái Nguyên, năm 2016

n

va
ac
th
si


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
--------------------

lu

NGUYỄN HỮU ĐỨC

an
va
n

Tên đề tài:

p

ie

gh

tn

to

“ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ THỰC HIỆN ĐỀ ÁN NÔNG THƠN MỚI
TẠI XÃ ĐIỀN CƠNG - TP. NG BÍ - TỈNH QUẢNG NINH”

do

d

oa

nl

w

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
an

lu
nf
va

Hệ đào tạo
: Liên thông
Chuyên ngành
: Quản lý đất đai
Lớp
: LTK11 - QLĐĐ
Khoa
: Quản lý tài nguyên
Khóa học
: 2014 - 2016
Giảng viên hƣớng dẫn : Th.S Nguyễn Lê Duy

z
at
nh
oi

lm
ul

z

m

co

l.
ai

gm

@
an
Lu

Thái Nguyên, năm 2016

n

va
ac
th
si


i

LỜI CÁM ƠN
Để đánh giá kết quả học tập và rèn luyện của sinh viên, đồng thời tạo
cơ hội để mỗi sinh viên có điều kiện vận dụng những kiến thức đã đƣợc trang
bị trong quá trình học tập một cách linh hoạt và sáng tạo vào thực tế sản xuất.
Đƣợc sự đồng ý của Khoa Quản lý Tài nguyên, tôi tiến hành thực hiện chuyên

đề tốt nghiệp: “Đánh giá kết quả thực hiện đề án Nông thôn mới tại xã
Điền Cơng - TP. ng Bí - tỉnh Quảng Ninh”.
Trong suốt thời gian thực hiện chuyên đề tốt nghiệp, bên cạnh sự nỗ lực

lu

cố gắng của bản thân, tôi luôn nhận đƣợc sự hƣớng dẫn tận tình của thầy Th.S.

an
n

va

Nguyễn Lê Duy, cùng với sự quan tâm giúp đỡ của cán bộ, nhân dân xã Điền
Qua đây cho phép tôi xin cảm ơn Th.S Nguyễn Lê Duy, ngƣời đã

gh

tn

to

Công, các thầy cô giáo và bạn bè trong trƣờng Đại học Nơng Lâm Thái Ngun.

p

ie

hƣớng dẫn tận tình và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tơi trong suốt q

do

trình thực tập và hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp của mình. Tơi xin cảm ơn

nl

w

tập thể cán bộ và bà con nhân dân xã Điền Công đã giúp đỡ tôi trong suốt quá

d

oa

trình thực tập tại địa phƣơng.

an

lu

Mặc dù bản thân đã hết sức cố gắng với tinh thần khẩn trƣơng nghiêm

nf
va

túc, song do thời gian, trình độ cũng nhƣ kinh nghiệm thực tế trong cơng tác
nghiên cứu cịn hạn chế nên bản chuyên đề không tránh khỏi những thiếu sót.

lm
ul

Tơi rất mong nhận đƣợc những ý kiến đóng góp, bổ sung của các thầy cô,
thiện hơn.

z
at
nh
oi

những nhà chuyên môn và các bạn đồng môn để chuyên đề của tôi đƣợc hồn

z

Tơi xin chân thành cảm ơn !

gm

@

Thái Ngun, ngày tháng năm 2016

m

co

l.
ai

Sinh viên thực hiện

an
Lu

Nguyễn Hữu Đức

n

va
ac
th
si


ii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Trang
Bảng 4.1: Hiện trạng sử dụng đất năm 2014 xã Điền Công ........................... 30
Bảng 4.2: Đánh giá tổng hợp tiêu chí quy hoạch theo bộ tiêu chí quốc gia ... 33
Bảng 4.3: Đánh giá tổng hợp tiêu chí giao thơng theo bộ tiêu chí quốc gia ... 34
Bảng 4.4: Đánh giá tổng hợp tiêu chí thủy lợi theo bộ tiêu chí quốc gia ....... 35
Bảng 4.5: Đánh giá tổng hợp tiêu chí Điện theo bộ tiêu chí quốc gia ............ 37

lu

Bảng 4.6: Đánh giá tổng hợp tiêu chí trƣờng học theo bộ tiêu chí quốc gia .. 39

an

Bảng 4.7: Đánh giá tổng hợp tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa theo bộ tiêu chí

va
n

quốc gia ............................................................................................ 41

gh

tn

to

Bảng 4.8: Đánh giá tổng hợp tiêu chí bƣu điện theo bộ tiêu chí quốc gia...... 42

ie

Bảng 4.9: Đánh giá tổng hợp tiêu chí nhà ở dân cƣ theo bộ tiêu chí quốc gia ... 43

p

Bảng 4.10: Đánh giá tổng hợp tiêu chí kinh tế và tổ chức san xuất theo bộ tiêu

do

nl

w

chí quốc gia ...................................................................................... 46

d

oa

Bảng 4.11: Đánh giá tổng hợp tiêu chí văn hóa xã hội và mơi trƣờng theo bộ

an

lu

tiêu chí quốc gia ............................................................................... 50

nf
va

Bảng 4.12: Đánh giá tổng hợp tiêu chí hệ thống chính trị theo bộ tiêu chí quốc

z
at
nh
oi

lm
ul

gia..................................................................................................... 53

z
m

co

l.
ai

gm

@
an
Lu
n

va
ac
th
si


iii

DANH MỤC CÁC HÌNH
Trang
Hình 4.1: Đƣờng giao thơng của xã ................................................................ 35
Hình 4.2: Đê của xã ......................................................................................... 36
Hình 4.3: Trƣờng mầm non, TH & THCS đạt chuẩn Quốc gia...................... 40
Hình 4.4: Một mơ hình sản xuất kinh tế ......................................................... 46
Hình 4.5: Một mơ hình ni trồng thủy sản điển hình của xã ........................ 47

lu

an
n

va
p

ie

gh

tn

to
d

oa

nl

w

do
nf
va

an

lu
z
at

nh
oi

lm
ul
z
m

co

l.
ai

gm

@
an
Lu
n

va
ac
th
si


iv

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

lu
an
n

va

: Nông thôn mới

HCM

: Hồ Chí Minh

CNH

: Cơng nghiệp hóa

HĐH

: Hiện đại hóa

XD

: Xây dựng

LĐ

: Lao động

TTCN

: Tiểu thủ công nghiệp

UBND

: Uỷ ban nhân dân

HĐND

: Hôi đồng nhân dân

HTX

: Hợp tác xã

HTX NN

: Hợp tác xã nông nghiệp

BHYT

: Bảo hiểm y tế

DVNN

w

: Dịch vụ nông nghiệp

TNHH

: Trách nhiệm hữu hạn

p

ie

gh

tn

to

NTM

do

d

oa

nl

: Trung học cơ sở

an

lu

THCS

: Chuẩn bị đầu tƣ

KH

: Kế hoạch

KHKT

: Khoa học kỹ thuật

BCĐ

: Ban chỉ đạo

GD&ĐT

: Giáo dục và đào tạo

TP

: Thành phố

nf
va

CBĐT

z
at
nh

oi

lm
ul

z
m

co

l.
ai

gm

@
an
Lu
n

va
ac
th
si


v

MỤC LỤC

Trang
LỜI CÁM ƠN .................................................................................................... i
DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................ ii
DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................. iv
MỤC LỤC ......................................................................................................... v

lu

Phần 1: MỞ ĐẦU ............................................................................................ 1

an

1.1. Đặt vấn đề................................................................................................... 1

va
n

1.2. Mục đích đề tài ........................................................................................... 2

gh

tn

to

1.3. Mục tiêu đề tài ............................................................................................ 2

ie

1.4. Ý nghĩa đề tài ............................................................................................. 2

p

Phần 2: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ........................................ 4

do

nl

w

2.1. Khái quát về quy hoạch xây dựng nông thôn mới ..................................... 4

d

oa

2.1.1. Khái niệm về nông thôn mới, quy hoạch xây dựng nơng thơn mới ....... 4

an

lu

2.1.2. Tính cấp thiết phải xây dựng nông thôn mới .......................................... 6

nf
va

2.1.3. Quan điểm, yêu cầu của quy hoạch nông thôn mới ................................ 7

lm
ul

2.1.3.1. Quan điểm của quy hoạch nông thôn mới ........................................... 7

z
at
nh
oi

2.1.3.2. Yêu cầu của quy hoạch xây dựng nông thôn mới ................................ 7
2.1.4. Trình tự các bƣớc lập quy hoạch xây dựng nông thôn mới .................... 8
2.2. Chủ trƣơng của Đảng và nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới thời kỳ

z

CNH - HĐH đất nƣớc ....................................................................................... 9

@

l.
ai

gm

2.3. Tình hình nghiên cứu xây dựng mơ hình nơng thơn mới trên thế giới và ở

co

Việt Nam ......................................................................................................... 11

m

2.3.1. Trên thế giới .......................................................................................... 11

an
Lu

2.3.1.1. Xây dựng nông thôn mới ở Hàn Quốc ............................................... 11

n

va
ac
th
si


vi

2.3.1.2. Xây dựng nông thôn mới ở Trung Quốc ............................................ 13
2.3.1.3. Phát triển nông thôn ở Đài Loan ........................................................ 15
2.3.2. Xây dựng mơ hình nơng thơn mới ở Việt Nam .................................... 15
2.3.2.1. Lịch sử phát triển các mơ hình tổ chức sản xuất ở Việt Nam ............ 15
2.3.3. Xây dựng mơ hình nơng thơn mới tại địa phƣơng 2010 - 2015. .......... 18
Phần 3: ĐỐI TƢỢNG - NỘI DUNG - PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....20
3.1. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ............................................................ 20
3.1.1. Đối tƣợng nghiên cứu............................................................................ 20

lu

3.1.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................... 20

an

3.2.1. Địa điểm ................................................................................................ 20

va
n

3.2.2. Thời gian tiến hành ............................................................................... 20

gh

tn

to

3.3. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 20

ie

3.3.1. Điều kiện tự nhiên - kinh tế văn hóa xã hội xã Điền Cơng................... 20

p

3.3.2. Tình hình quản lý đất đai và hiện trạng sử dụng đất của xã Điền Công ... 20

do

nl

w

3.3.3. Đánh giá kết quả thực hiện đề án nơng thơn mới theo 19 tiêu chí trên

d

oa

địa bàn xã Điền Cơng ...................................................................................... 21

an

lu

3.3.4. Thuận lợi, khó khăn trong việc thực hiện đề án xây dựng nông thôn mới

nf
va

tại địa bàn xã ................................................................................................... 21

lm
ul

3.3.5. Một số giải pháp làm tang hiệu quả những năm tiếp theo trong công tác

z

at
nh
oi

thực hiện đề án nông thôn mới của xã ............................................................ 21
3.4. Phƣơng pháp nghiên cứu.......................................................................... 21
3.4.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu ................................................................ 21

z

3.4.1.1. Phƣơng pháp kế thừa tài liệu sẵn có .................................................. 21

@

l.
ai

gm

3.4.1.2. Phƣơng pháp khảo sát thực địa .......................................................... 22

co

3.4.2. Phƣơng pháp chuyên gia ....................................................................... 22

m

3.4.3. Phƣơng pháp tổng hợp, phân tích và xử lý số liệu ................................ 22

an

Lu

Phần 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................................. 23

n

va
ac
th
si


vii

4.1. Điều kiện tự nhiên - kinh tế văn hóa xã hội xã Điền Công...................... 23
4.1.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................. 23
4.1.1.1. Vị trí địa lý ......................................................................................... 23
4.1.1.2.. Khí hậu, thủy văn .............................................................................. 23
4.1.2. Điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội......................................................... 25
4.1.2.1. Tăng trƣởng và cơ cấu kinh tế của xã ................................................ 25
4.1.2.2. Về văn hóa - xã hội ............................................................................ 26
4.1.2.2. Dân số, hộ nghèo ................................................................................ 27

lu

4.1.2.3. Cơ cấu lao động.................................................................................. 28

an

4.1.2.3. Hình thức tổ chức sản xuất................................................................. 28

va
n

4.1.2.4. Đánh giá chung về điều kiện kinh tế xã hội ....................................... 28

gh

tn

to

4.2. Tình hình quản lý đất đai và hiện trạng sử dụng đất của xã Điền Công ........ 30

ie

4.2.1. Hiện trạng sử dụng đất của xã Điền Công ............................................ 30

p

4.2.2. Tình hình quản lý đất đai tại địa phƣơng .............................................. 31

do

nl

w

4.3. Đánh giá tình hình thực hiện phƣơng án quy hoạch và xây dựng nông

d

oa

thôn mới trên địa bàn xã Điền Công ............................................................... 32

an

lu

4.3.1. Quy hoạch và thực hiện theo quy hoạch ............................................... 32

nf
va

4.3.2. giao thông .............................................................................................. 33

lm
ul

4.3.3. Thủy lợi ................................................................................................. 35

z
at
nh
oi

4.3.4. Điện ....................................................................................................... 36
4.3.5. Trƣờng học ............................................................................................ 37
4.3.6. Cơ sở vật chất văn hóa .......................................................................... 40

z

4.3.7. Chợ nơng thôn ....................................................................................... 41

@

l.
ai

gm

4.3.8. Bƣu Điện ............................................................................................... 41

co

4.3.9. Nhà ở dân cƣ ......................................................................................... 43

m

4.3.10. Thu nhập .............................................................................................. 43

an
Lu

4.3.11. Hộ nghèo (tiêu chí đạt chuẩn là < 10% trở lên) .................................. 44

n

va

ac
th
si


viii

4.3.12. Tỷ lệ lao động có việc làm thƣờng xuyên (> 90%) ............................ 45
4.3.13. Hình thức tổ chức sản xuất.................................................................. 45
4.3.14. Giáo dục .............................................................................................. 47
4.3.15. Y tế ...................................................................................................... 47
4.3.16. Văn hóa (Tiêu chí để đạt chuẩn là 70% số thơn, bản đạt tiêu chuẩn
làng văn hố) ................................................................................................... 48
4.3.17. Mơi trƣờng .......................................................................................... 49
4.3.18. Hệ thống tổ chức chính trị xã hội vững mạnh..................................... 51

lu

4.3.19. An ninh trật tự xã hội .......................................................................... 52

an

4.4. Thuận lợi, khó khăn trong việc thực hiện đề án xây dựng nông thôn mới

va
n

tại địa bàn xã Điền Cơng ................................................................................. 54

gh

tn

to

4.4.1. Thuận lợi ............................................................................................... 54

p

ie

4.4.2. Khó khăn ............................................................................................... 54

do

4.4.3. Nguyên nhân ......................................................................................... 55

nl

w

4.5. Một số giải pháp làm tăng hiệu quả những năm tiếp theo trong công tác

d

oa

thực hiện đề án nông thôn mới của xã Điền Công .......................................... 56

an

lu

4.5.1. Tăng cƣờng công tác tuyên truyền ........................................................ 56

nf
va

4.5.2. Đào tạo, nâng cao chất lƣợng nguồn lực phục vụ chƣơng trình ........... 56

lm
ul

Phần 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................ 57

z
at
nh
oi

5.1. Kết luận .................................................................................................... 57
5.2. Kiến nghị .................................................................................................. 58
TÀI LIỆU THAM KHẢO

z
m

co

l.

ai

gm

@
an
Lu
n

va
ac
th
si


1

Phần 1
MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Việt Nam đang trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nƣớc theo
hƣớng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, để đạt đƣợc mục tiêu CNH - HĐH đất
nƣớc thì sự phát triển kinh tế xã hội các vùng nông thôn đặc biệt là các vùng
nơng thơn miền núi hiện nay có sự đóng góp khơng nhỏ. Nói đến nơng thơn là
nói đến sản xuất lâm, nông nghiệp, sự phát triển kinh tế xã hội nhìn chung

lu

thấp và là chậm hơn các vùng khác. Do nhiều nguyên nhân khác nhau mà việc

an

phát triển kinh tế, xã hội ở nơng thơn cịn thiếu đồng bộ, trình độ kỹ thuật sản

va
n

xuất còn lạc hậu, phƣơng thức quản lý lỏng lẻo, cơng tác quy hoạch sản xuất

gh

tn

to

vẫn cịn những bất cập, thiếu chi tiết, cụ thể. Dẫn đến tài nguyên thiên nhiên

ie

ngày càng suy thoái cạn kiệt, đất đai bị xói mịn, rửa trơi. Nhận thấy tầm quan

p

trọng đó Ban chấp hành Trung ƣơng Đảng khố X đã ban hành Nghị quyết 26

do

nl

w

- NĐ/TƢ về nông nghiệp, nông dân và nông thôn với nhiệm vụ hàng đầu là

d

oa

tạo sự chuyển biến tích cực trong sản xuất nơng nghiệp, kinh tế nông thôn,

an

lu

nâng cao mức sống cho nhân dân trên cơ sở đẩy mạnh phát triển nông nghiệp,

nf
va

xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thơn, hƣớng tới một nền nơng

lm
ul

nghiệp phát triển tồn diện, hiện đại đồng thời phát triển mạnh công nghiệp,
quan trọng.

z
at
nh
oi

thƣơng mại và dịch vụ, ở đó việc quy hoạch xây dựng nơng thơn mới là rất
Cùng với q trình thực hiện chủ trƣơng của Đảng về phát triển nông

z

thôn, xã Điền Cơng, TP. ng Bí, tỉnh Quảng Ninh trong những năm vừa qua

@

l.
ai

gm

cùng với quá trình phát triển kinh tế - xã hội thì đời sống của nhân dân càng

co

đƣợc nâng cao về vật chất cũng nhƣ tinh thần. Để phát triển bền vững về kinh

m

tế - xã hội thì việc quy hoạch xây dựng nông thôn mới là việc làm hết sức cần

an
Lu

thiết. Nó đảm bảo sự phân bố, phát triển hợp lý các nguồn lực. Đƣa cơng

n

va

nghiệp hóa, hiện đại hóa vào sản xuất nơng nghiệp và phát triển nông thôn,

ac
th
si


2

phát triển kinh tế theo hƣớng đồng bộ, toàn diện và định hƣớng phát triển
kinh tế ổn định, lâu dài, bền vững. Xác định các vùng sản xuất hàng hóa tập
trung quy mô lớn, xác định tổ chức mạng lƣới dân cƣ, khai thác hợp lý các
quỹ đất cho xây dựng vào sản xuất. Triển khai xây dựng các dự án cho phát
triển kinh tế, phát triển kỹ thuật hạ tầng và xây dựng các cơng trình xã hội.
Xây dựng các làng, xã có cuộc sống no đủ, văn minh, môi trƣờng trong sạch.
Sau một thời gian thực hiện chƣơng trình xây dựng nơng thơn mới đã
làm thay đổi một cách căn bản diện mạo nông thôn, nếp sống, nếp nghĩ, cách

lu

làm của ngƣời dân giúp ngƣời dân biết áp dụng KHKT vào trồng trọt, chăn

an

nuôi... làm cho cả đời sống vật chất và tinh thần của ngƣời dân đƣợc nâng

va
n

cao, bộ mặt làng, xã cũng đƣợc thay đổi rõ rệt, cảnh quan môi trƣờng đƣợc

gh

tn

to

bảo vệ. Nhƣng mặt hạn chế cũng khơng phải là ít, theo Ban chỉ đạo xây dựng

ie

nông thôn mới của tỉnh, đây là một lĩnh vực mới, trong khi kinh nghiệm của

p

cán bộ chƣa cao. Khi đề xuất nội dung xây dựng đã yêu cầu chỉ chú trọng xây

do

nl

w

dựng hạ tầng, chƣa quan tâm nhiều đến các mơ hình sản xuất mới. Sự trơng

d

oa

chờ ỷ nại của một bộ phận cán bộ cơ sở, dân cƣ là khá lớn, vẫn tồn tại quan

an

lu

niệm “xin - cho”. Vì thế, họ chỉ chú trọng đến việc giải ngân tốt mà không

nf
va

quan tâm nhiều đến mục tiêu chất lƣợng của chƣơng trình. Xuất phát từ

lm
ul

những vấn đề trên tôi tiến hành nghiên cứu chuyên đề: “Đánh giá kết quả

z
at
nh
oi

thực hiện đề án Nông thôn mới tại xã Điền Cơng - TP. ng Bí - tỉnh
Quảng Ninh giai đoạn 2010 - 2015 và định hướng đến năm 2020”.
1.2. Mục tiêu tổng quát của đề tài

z

Thu thập tài liệu về q trình thực hiện đê án nơng thơn mới tại xã, tiến

@

l.
ai

gm

hành đánh giá những điều đã làm đƣợc và chƣa làm đƣợc dựa theo 19 tiêu chí

co

nơng thơn mới của quốc gia. Từ kết quả những tiêu chí đã đạt đƣợc và chƣa

m

đạt đƣợc đƣa ra nhân xét và đánh giá các lý do tại sao chƣa hoàn thành chỉ

an
Lu

tiêu, hay nếu đã hồn thành thì hiểu quả thiết thực cho đời sống nhân dân thế

n

va

nào… Cuối cùng để từ đó đánh giá chung về q trình thực hiên nông thôn

ac
th
si


3

mới của xã rút ra những khó khăn, thuận lợi của việc thực hiện đề án nông
thôn mới để đƣa ra những giải pháp khắc phục thiếu xót cũng nhƣ phát huy
điều thuận lợi. Và từ đó hiểu thêm về đề án nông thôn mới cũng nhƣ là cơ sở
kinh nghiệp cho việc thực hiên nông thôn mới ở các khu vực tƣơng quan .
1.3. Mục tiêu cụ thể của đề tài
Đánh giá kết quả thực hiện đề án Nông thơn mới tại xã Điền Cơng TP.
ng Bí tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2010 - 2015 và định hƣớng đến năm 2020
theo 19 tiêu chí về nơng thơn mới của quốc gia và đề án xây dựng nông thôn

lu

mới của tỉnh Quảng Ninh.

an

1.4. Ý nghĩa đề tài

va
n

- Ý nghĩa của đề tài trong học tập và nghiên cứu khoa học: Giúp sinh

gh

tn

to

viên nghiên cứu thực tế hơn. Vận dụng lý thuyết đã học trong nhà trƣờng vào

ie

thực tiễn. sinh viên có cơ hội tiếp cận với cách thức thực hiện một đề tài

p

nghiên cứu khoa học, rèn luyện về kỹ năng tổng hợp và phân tích số liệu, tiếp

do

nl

w

thu và học hỏi những kinh nghiệm từ thực tế.

d

oa

- Ý nghĩa của đề tài trong thực tiễn: Góp phần nâng cao hiệu quả trong

an

lu

việc thực hiện đề án nông thôn mới. Đƣa ra các giải pháp thực tiễn cụ thể giúp

nf
va

cho việc quản lí các nguồn tài nguyên hiệu quả hợp lý.

z
at
nh
oi

lm
ul
z
m

co

l.
ai

gm

@

an
Lu
n

va
ac
th
si


4

Phần 2
TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
2.1. Khái quát về quy hoạch xây dựng nông thôn mới
2.1.1. Khái niệm về nông thôn mới, quy hoạch xây dựng nông thôn mới
- Nơng thơn mới:
+ Là nơng thơn mà trong đó đời sống vật chất, văn hóa, tinh thần của
ngƣời dân khơng ngừng đƣợc nâng cao, giảm dần sự cách biệt giữa nông thôn

lu

và thành thị. Nông dân đƣợc đào tạo, tiếp thu các tiến bộ kỹ thuật tiên tiến, có

an

bản lĩnh chính trị vững vàng, đóng vai trị làm chủ nơng thơn mới. Nơng thơn

va
n

mới có kinh tế phát triển tồn diện, bền vững, cơ sở hạ tầng đƣợc xây dựng

gh

tn

to

đồng bộ, hiện đại, phát triển theo quy hoạch, gắn kết hợp lý giữa nông nghiệp

ie

với công nghiệp, dịch vụ và đô thị. Nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hóa

p

dân tộc, mơi trƣờng sinh thái đƣợc bảo vệ. Sức mạnh của hệ thống chính trị

do

nl

w

đƣợc nâng cao, đảm bảo giữ vững an ninh chính trị và trật tự xã hội.

d

oa

+ NTM giai đoạn 2010 - 2020 bao gồm các đặc trƣng sau: (1) Kinh tế

an

lu

phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của cƣ dân nông thôn đƣợc nâng cao;

nf
va

(2) Nông thôn phát triển theo quy hoạch, cơ cấu hạ tầng, kinh tế, xã hội hiện

lm
ul

đại, môi trƣờng sinh thái đƣợc bảo vệ; (3) Dân trí đƣợc nâng cao, bản sắc văn

z
at
nh
oi

hóa dân tộc đƣợc giữ gìn và phát huy; (4) An ninh tốt, quản lý dân chủ và (5)
Chất lƣợng hệ thống chính trị đƣợc nâng cao.
- Xây dựng nơng thơn mới:

z

+ Q trình xây dựng nơng thôn mới: Từ trƣớc tới nay chúng ta đã và

@

l.
ai

gm

đang thực hiện→ nay tiêu chuẩn hố, tiêu chí hố → cần xây dựng đề án để

co

hƣớng tất cả các nội dung chƣơng trình đầu tƣ, thực hiện đối với nơng thơn →

m

vào 19 tiêu chí nơng thơn mới (đƣờng, điện, trƣờng, y tế, thuỷ lợi, tổ chức sản

an
Lu

xuất, công tác cán bộ, văn hố, xã hội, mơi trƣờng…) → tiêu chuẩn hoá →

n

va
ac
th
si

5

cuối cùng phải đạt đƣợc đời sống vật chất và tinh thần của ngƣời dân đƣợc
nâng cao, xóa dần sự cách biệt giữa nơng thơn với thành thị.
+ Tiêu chí để một xã đƣợc công nhận là xã đạt nông thôn mới: Điều tra,
khảo sát đánh giá thực trạng nông thơn cần đối chiếu với 19 tiêu chí(có bao
nhiêu tiêu chí đạt, bao nhiêu tiêu chí đạt ở mức cao (>75%), bao nhiêu tiêu
chí đạt ở mức TB (50%), bao nhiêu ở mức thấp (<50%) từ đó xây dựng nhiệm
vụ, giải pháp tổ chức triển khai thực hiện để đạt tiêu chuẩn nơng thơn mới
theo từng tiêu chí - > (Đề án xây dựng nông thôn mới)

lu

+ Nhiệm vụ xây dựng nơng thơn mới: Nó diễn ra ở nơng thơn và ngƣời

an

dân là ngƣời hƣởng lợi thành quả do đó nhiệm vụ đầu tiên ở đây đó là ngƣời

va
n

dân nơng thơn vì ngƣời dân là chủ thể trong cơng cuộc XD NTM vì nó liên

gh

tn

to

quan đến tồn bộ các lĩnh vực đời sống, kinh tế, văn hoá, giáo dục, xã hội,

ie

mơi trƣờng… đồng thời thực hiện 19 tiêu chí chính là nhiệm vụ chính trị của

p

các cấp các ngành, các tổ chức chính trị xã hội, các đồn thể… nên phải huy

do

nl

w

động tồn bộ hệ thống chính trị vào cuộc, nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị

d

oa

xã hội (phát huy nội lực là chính có sự hỗ trợ của nhà nƣớc) (nội lực: trong

an

lu

khi ngƣời dân đang khó khăn → đóng góp 1 phần ≈ 10% bằng tiền, hiện vật

nf
va

và cơng sức cần xin cơ chế chính sách để phát huy nội lực của địa phƣơng, do

lm
ul

cán bộ và nhân dân đề xuất.

z
at
nh
oi

- Việc xây dựng NTM nhằm phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế của
quê hƣơng, đất nƣớc trong giai đoạn mới. Sau 25 năm thực hiện đƣờng lối đổi
mới dƣới sự lãnh đạo của Đảng, nông nghiệp, nông dân, nông thôn nƣớc ta đã

z

đạt nhiều thành tựu to lớn. Tuy nhiên, nhiều thành tựu đạt đƣợc chƣa tƣơng

@

l.
ai

gm

xứng với tiềm năng và lợi thế: Nông nghiệp phát triển còn kém bền vững, sức

co

cạnh tranh thấp, chuyển giao khoa học - công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực

m

cịn hạn chế. Nơng nghiệp, nơng thơn phát triển thiếu quy hoạch, kết cấu hạ

an
Lu

tầng nhƣ giao thông, thủy lợi, trƣờng học, trạm y tế, cấp nƣớc… còn yếu kém,

n

va

môi trƣờng ngày càng ô nhiễm. Đời sống vật chất, tinh thần của ngƣời nông

ac
th
si


6

dân còn thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao, chênh lệch giàu nghèo giữa nơng thơn và
thành thị cịn lớn phát sinh nhiều vấn đề xã hội bức xúc. Không thể có một
nƣớc cơng nghiệp nếu nơng nghiệp và nơng thơn cịn lạc hậu và đời sống
nhân dân cịn thấp. Vì vậy, xây dựng NTM là một trong những nhiệm vụ quan
trọng hàng đầu của sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố q hƣơng, đất
nƣớc. Đồng thời, góp phần cải thiện, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần
cho ngƣời dân sinh sống ở địa bàn nông thôn.
- Quy hoạch nông thôn mới:

lu

+ Là việc tổ chức mạng lƣới điểm dân cƣ nơng thơn, hệ thống cơng

an

trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội trên địa bàn xã hoặc liên xã (Theo

va
n

QCVN 14/2009/BXD) [9].

to
gh

tn

+ Quy hoạch xây dựng nông thôn bao gồm quy hoạch mạng lƣới điểm

ie

dân cƣ nơng thơn trên địa bàn xã hoặc liên xã (cịn gọi là quy hoạch chung xây

p

dựng xã) và quy hoạch điểm dân cƣ nơng thơn (cịn gọi là quy hoạch chi tiết

do

nl

w

khu trung tâm xã, thơn, làng, xóm, bản...) (Theo QCVN 14/2009/BXD) [9].

d

oa

2.1.2. Tính cấp thiết phải xây dựng nơng thôn mới

an

lu

Sau hơn 20 năm thực hiện đƣờng lối đổi mới, dƣới sự lãnh đạo của

nf
va

Đảng, nông nghiệp, nông dân, nông thôn nƣớc ta đã đạt nhiều thành tựu to

lm
ul

lớn. Nơng nghiệp phát triển ổn định và có xu hƣớng tái sản xuất theo chiều

z
at
nh
oi

sâu, đời sống vật chất, tinh thần của ngƣời nông dân đƣợc cải thiện, bộ mặt
nông thơn thay đổi theo chiều hƣớng lành mạnh hố các quan hệ kinh tế - xã
hội, góp phần quan trọng vào sự ổn định của đất nƣớc, tạo cơ sở cho sự phát

z
@

triển bền vững.

l.
ai

gm

Mục tiêu nông thôn mới hƣớng đến là không ngừng nâng cao đời sống

co

vật chất, tinh thần của dân cƣ nơng thơn, nâng cao dân trí, đào tạo nơng dân

m

có trình độ sản xuất cao, có nhận thức chính trị đúng đắn, đóng vai trị làm

an
Lu

chủ nông thôn mới. Xây dựng một nền nông nghiệp phát triển bền vững theo

n

va

hƣớng hiện đại với sản phẩm nông nghiệp đạt năng suất, chất lƣợng và hiệu

ac
th
si


7

quả cao. Bên cạnh đó, xã nơng thơn mới hƣớng đến kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội đồng bộ và hiện đại, hệ thống chính trị bền vững, phát triển tồn diện
mọi mặt của nơng thơn đồng thời giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và bảo vệ
mơi trƣờng. Q trình xây dựng nơng thơn mới bƣớc đầu đã làm thay đổi bộ
mặt nông thôn, thu hẹp dần khoảng cách giữa các vùng.
2.1.3. Quan điểm, yêu cầu của quy hoạch nông thôn mới
2.1.3.1. Quan điểm của quy hoạch nông thôn mới

Quy hoạch nông thôn mới phải phù hợp với quy hoạch tổng thể phát

lu

triển kinh tế - xã hội của địa phƣơng, từng vùng và quy hoạch phát triển

an

ngành, gắn liền với định hƣớng phát triển hệ thống đô thị, các vùng kinh tế

va
n

phù hợp với Bộ tiêu chí quốc gia về nơng thơn mới. Đồng thời phƣơng án quy

gh

tn

to

hoạch phải xác định cụ thể định hƣớng phát triển và đặc trƣng của từng khu

ie

vực nông thôn, giải quyết tốt các mối quan hệ giữa xây dựng trƣớc mắt với

p

phát triển lâu dài, giữa cải tạo xây dựng mới, phù hợp với sự phát triển về

do

nl

w

kinh tế của địa phƣơng và thu nhập thực tế của ngƣời dân.

d

oa

Quy hoạch nơng thơn mới phải có sự tham gia quy hoạch của ngƣời

an

lu

dân, cộng đồng dân cƣ, từ ý tƣởng quy hoạch đến huy động nguồn vốn, tổ

nf
va

chức thực hiện và quản lý xây dựng.

lm
ul

Quy hoạch xây dựng nông thơn mới phải đảm bảo tính đồng bộ, phù

z
at
nh
oi

hợp với nguồn vốn đầu tƣ và điều kiện kinh tế - xã hội của địa phƣơng, định
hƣớng giải pháp, đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng, xã hội, môi trƣờng điểm dân
cƣ, hạn chế tối đa những ảnh hƣởng do thiên tai, ngập lụt.

z

Quy hoạch xây dựng nông thôn mới phải đảm bảo tính hiện đại, văn

@

l.
ai

gm

minh nhƣng vẫn giữ đƣợc bản sắc văn hóa, phong tục tập quán của từng vùng,
miền, từng dân tộc và ổn định cuộc sống dân cƣ; giữ gìn bảo tồn di sản và

an
Lu

2.1.3.2. Yêu cầu của quy hoạch xây dựng nông thôn mới

m

co

phát huy các giá trị văn hóa vật thể.

n

va

- Để xây dựng quy hoạch nông thôn mới phải đáp ứng các yêu cầu sau:

ac
th
si


8

+ Tuân thủ các văn bản pháp quy hiện hành về quy hoạch xây dựng.
+ Tuân thủ các quy định pháp lý có liên quan về bảo vệ cơng trình kỹ
thuật, cơng trình quốc phịng, di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh và
bảo vệ mơi trƣờng.
- Phù hợp với đặc điểm của địa phƣơng về:
+ Điều kiện tự nhiên: Địa hình địa chất, địa chất thủy văn, đất đai
nguồn nƣớc, mơi trƣờng khí hậu, tài ngun, cảnh quan.
+ Kinh tế: Hiện trạng và tiềm năng phát triển.
+ Xã hội: Dân số, phong tục tập quán, tín ngƣỡng,...

lu
an

- Bảo đảm việc xây dựng mới, cải tiện các điểm dân cƣ nông thôn đạt

n

va

các yêu cầu của Bộ tiêu chí quốc gia về nơng thơn mới, đảm bảo phát triển

tn

to

bền vững.

gh

- Bảo đảm các điều kiện an toàn, vệ sinh mơi trƣờng, bảo vệ cảnh quan

p

ie

và các di tích lịch sử, văn hóa, giữ gìn và phát triển bản sắc văn hóa dân tộc,

do

w

đảm bảo các yêu cầu về quốc phòng và an ninh.

oa

nl

- Sử dụng hợp lý vốn đầu tƣ, đất đai và tài nguyên.

d

2.1.4. Trình tự các bước lập quy hoạch xây dựng nông thôn mới

lu

dựng NTM cấp xã.

nf
va

an

 Bƣớc 1: Thành lập ban chỉ đạo và Ban quản lý Chƣơng trình xây

lm
ul

 Bƣớc 2: Tổ chức tuyên truyền, học tập nghiên cứu các chủ chƣơng,

z
at
nh

oi

chính sách của Đảng và Nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới.
 Bƣớc 3: Khảo sát đánh giá thực trạng nông thơn mới theo 19 tiêu chí.
 Bƣớc 4: Lập đề án (kế hoạch) xây dựng nông thôn mới của xã (gồm

z

gm

@

kết hoạch tổng thể đến năm 2020, kế hoạch các kỳ thực hiện).
 Bƣớc 5: Xây dựng quy hoạch nông thôn mới của xã.

co

l.
ai

 Bƣớc 6: Tổ chức thực hiện đề án (kế hoạch).

m

 Bƣớc 7: Giám sát, đánh giá và báo cáo định kỳ về tình hình thực hiện

an
Lu

dự án xây dựng nông thôn mới.

n

va
ac
th
si


9

2.2. Chủ trƣơng của Đảng và nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới thời
kỳ CNH - HĐH đất nƣớc
- Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng nói về xây
dựng nơng thơn mới:Theo nghị quyết này đã xác định: “Xây dựng nông thôn
mới ngày càng giàu đẹp, dân chủ, cơng bằng, văn minh, có cơ cấu kinh tế hợp
lý, quan hệ sản xuất phù hợp, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội phát triển ngày
càng hiện đại”.
- Nghị quyết số 26 - NQ/TW ngày 5 tháng 8 năm 2008 của Ban chấp

lu

hành TW Đảng khóa X [6] về “Nơng nghiệp - Nơng dân - Nông thôn” (tam

an

nông). Nghị quyết đã xác định:

va
n

+ Xây dựng nền nơng nghiệp phát triển tồn diện theo hƣớng hiện đại,

gh

tn

to

bền vững, sản xuất hàng hóa lớn, có năng suất, chất lƣợng, hiệu quả và khả

ie

năng cạnh tranh cao, đảm bảo vững chắc an ninh lƣơng thực quốc gia cả trƣớc

p

mắt và lâu dài.

do

nl

w

+ Xây dựng nông thôn mới có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại;

d

oa

cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với

an

lu

phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy hoạch; xã hội nông

nf
va

thôn ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc; dân trí đƣợc nâng cao, mơi trƣờng

z
at
nh
oi

Đảng đƣợc tăng cƣờng.

lm
ul

sinh thái đƣợc bảo vệ; hệ thống chính trị ở nông thôn dƣới sự lãnh đạo của
- Nghị quyết 24/2008/NQ - CP về chƣơng trình hành động của Chính
phủ xây dựng 3 chƣơng trình MTQG [7]: Trong đó có chƣơng trình MTQG

z

Nơng thơn mới và xây dựng 45 chƣơng trình dự án chuyên ngành khác.

l.
ai

gm

@

- Nhiệm vụ:

co

+ Xây dựng, tổ chức cuộc sống của dân cƣ nông thôn theo hƣớng văn

m

minh, hiện đại, giữ gìn bản sắc văn hố và mơi trƣờng sinh thái.

an
Lu

+ Phát triển đồng bộ hệ thống hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn phù

n

va

hợp với quy hoạch không gian xây dựng làng (ấp, thôn, bản), xã và quy hoạch

ac
th
si


10

phát triển kinh tế - xã hội của ngành, địa phƣơng; kết hợp giữa hỗ trợ của Nhà
nƣớc với phát huy nội lực của cộng đồng dân cƣ nông thôn. Nâng cao dân trí,
đào tạo nguồn nhân lực và tổ chức tốt đời sống văn hoá cơ sở.
+ Xây dựng các hình thức tổ chức sản xuất phù hợp với yêu cầu của
nền nông nghiệp hiện đại, sản xuất hàng hố gồm cả nơng nghiệp và phi nơng
nghiệp, thực hiện "mỗi làng một nghề".
- Quyết định 491/QĐ - TTg ngày 16/9/2009 của Thủ tƣớng Chính
phủ ban hành Bộ tiêu chí Quốc gia Nơng thơn mới [8]: Gồm 5 nhóm với 19

lu

tiêu chí - là cụ thể hóa các định tính của Nông thôn mới Việt Nam giai đoạn

an

2010 - 2020.

n

va

1 tiêu chí

+ Nhóm 2: Hạ tầng kinh tế - xã hội

8 tiêu chí

+ Nhóm 3: Kinh tế và tổ chức sản xuất

4 tiêu chí

+ Nhóm 4: Văn hóa - xã hội - Mơi trƣờng

4 tiêu chí

+ Nhóm 5: Hệ thống chính trị

2 tiêu chí

p

ie

gh

tn

to

+ Nhóm 1: Quy hoạch

nl

w

do

d

oa

- Một xã nếu đạt đủ 19 tiêu chí là đạt tiêu chuẩn Nơng thơn mới.

an

lu

- Căn cứ vào Bộ tiêu chí Quốc gia, các Bộ ngành liên quan đều xây

nf
va

dựng quy chuẩn của ngành chủ yếu là các tiêu chuẩn kỹ thuật cho các cơng

lm
ul

trình hạ tầng, để áp dụng khi xây dựng Nông thôn mới.

z
at
nh
oi

* Thông báo 238 - TB/TW của Ban Bí thư TW Đảng tháng 4 - 2009 về
việc xây dựng thí điểm mơ hình Nơng thơn mới [11]:
- Mục đích việc làm thí điểm:

z

+ Xác định rõ hơn nội dung, phạm vi, nguyên tắc, phƣơng pháp, cách

@

Nông thôn mới của các cấp, các ngành.

co

l.
ai

gm

thức xây dựng Nông thôn mới; quan hệ trách nhiệm trong chỉ đạo xây dựng

m

+ Có đƣợc mơ hình thực tế về các xã Nơng thôn mới của thời kỳ CNH -

an
Lu

HĐH để nhân dân học tập làm theo.

n

va
ac
th
si


11

- Chƣơng trình thí điểm làm ở 11 xã thuộc 11 tỉnh đại diện cho các
vùng kinh tế - văn hóa của cả nƣớc:
* Quyết định 800/QĐ - TTg của TT Chính phủ Phê duyệt “Chương
trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020” [3]
- Mục đích: Xây dựng một kế hoạch chiến lƣợc tổng thể về xây dựng
Nông thôn mới theo yêu cầu của Bộ tiêu chí Quốc gia Nơng thơn mới. Đảm
bảo cho Nơng thơn phát triển có quy hoạch và kế hoạch, tránh việc tự phát,
trùng chéo của nhiều chƣơng trình dự án gây lãng phí nguồn lực và khó cho

lu

việc tiếp cận, quản lý của đội ngũ cán bộ thực hiện, nhất là bộ máy cán bộ

an

cấp xã.

va
n

- Mục tiêu tổng qt: Xây dựng nơng thơn mới có kết cấu hạ tầng kinh

tn

to

tế - xã hội từng bƣớc hiện đại. Cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản

ie

gh

xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ, gắn

p

phát triển nông thôn với đô thị theo quy hoạch. Xã hội nông thôn dân chủ, ổn

do

nl

w

định, giàu bản sắc dân tộc, môi trƣờng sinh thái đƣợc bảo vệ. An ninh trật tự

oa

đƣợc giữ vững, đời sống vật chất và tinh thần của ngƣời dân ngày càng đƣợc

d

nâng cao theo định hƣớng xã hội chủ nghĩa.

an

lu

và ở Việt Nam

lm
ul

2.3.1. Trên thế giới

nf
va

2.3. Tình hình nghiên cứu xây dựng mơ hình nơng thơn mới trên thế giới

z
at
nh
oi

Trong bối cảnh nền kinh tế khu vực và thế giới phát triển nhƣ vũ bão,
để nông nghiệp và nông thôn nƣớc ta phát triển mạnh mẽ sánh bƣớc cùng các

z

nƣớc trên thế giới thì việc tham khảo học tập kinh nghiệm phát triển nông

@

động đến sự phát triển kinh tế nƣớc ta hiện nay.

m

co

2.3.1.1. Xây dựng nông thôn mới ở Hàn Quốc

l.
ai

gm

nghiệp, nông thôn của các nƣớc trên thế giới là một yếu tố quan trọng tác

an
Lu

Vào những năm đầu 60 Hàn Quốc vẫn là nƣớc chậm phát triển, nông
nghiệp là hoạt động kinh tế chính với khoảng 2/3 dân số sống ở khu vực nông

n

va
ac

th
si


12

thôn, nông dân quen sống trong cảnh nghèo nàn, an phận, thiếu tinh thần trách
nhiệm. Do vậy, nhiều chính sách mới về phát triển nông thôn ra đời nhằm
khắc phục tình trạng trên. Bài học của Hàn Quốc về phát triển nông thôn đáng
để nhiều nƣớc quan tâm và suy ngẫm. Cùng với nhiều biện pháp quan trọng
khác, Hàn Quốc đã đặt mục tiêu là làm thay đổi suy nghĩ thụ động và tƣ
tƣởng ỷ lại của phần lớn ngƣời dân nơng thơn. Từ đó sẽ làm cho nơng dân có
niềm tin và tích cực với sự nghiệp phát triển nơng thơn, làm việc chăm chỉ,
độc lập và có tính cộng đồng cao. Trọng tâm của cuộc vận động phát triển

lu

nông thôn này là phong trào xây dựng "làng mới" (Saemoul Undong).

an

Tổ chức phát triển nông thôn đƣợc thành lập chặt chẽ từ trung ƣơng

va
n

đến cơ sở. Mỗi làng bầu ra "Uỷ ban Phát triển Làng mới" gồm từ 5 đến 10

ie

gh

tn

to

ngƣời để vạch kế hoạch và tiến hành dự án phát triển nông thôn.
Nguyên tắc cơ bản của phong trào làng mới: Nhà nƣớc hỗ trợ vật tƣ,

p

nhân dân đóng góp cơng của. Nhân dân quyết định loại cơng trình nào ƣu tiên

do

nl

w

xây dựng và chịu trách nhiệm quyết định tồn bộ thiết kế, chỉ đạo thi cơng,

d

oa

nghiệm thu cơng trình. Sự giúp đỡ của Nhà nƣớc trong những năm đầu chiếm

an

lu

tỷ lệ cao, dần dần các năm sau, tỷ lệ hỗ trợ của Nhà nƣớc giảm trong khi quy

lm
ul

chƣơng trình:

nf
va

mơ địa phƣơng và nhân dân tham gia tăng dần. Nội dung thực hiện của

z
at
nh
oi

Thứ nhất là, phát huy nội lực của nhân dân để xây dựng kết cấu hạ tầng
nông thôn. Bao gồm: Cải thiện cơ sở hạ tầng cho từng hộ dân nhƣ ngói hố
nhà ở, lắp điện thoại, nâng cấp hàng rào quanh nhà... và kết cấu hạ tầng phục

z
@

vụ sản xuất, đời sống của nông dân.

l.
ai

gm

Thứ hai là, thực hiện các dự án nhằm tăng thu nhập cho nông dân nhƣ

co

tăng năng suất cây trồng, xây dựng vùng chuyên canh, thúc đẩy hợp tác trong

m

sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, phát triển chăn nuôi, trồng rừng, đa canh.

an
Lu

Kết quả đạt đƣợc, 12 loại dự án mở rộng đƣờng nông thôn, thay mái lá

n

va

cho nhà ở, lắp đặt cống và máy bơm, xây dựng các trạm giặt công cộng cho

ac
th
si


13

làng và sân chơi cho trẻ em đã bắt đầu đƣợc tiến hành. Sau 8 năm, đến năm
1978, toàn bộ nhà nơng thơn đã đƣợc ngói hố (năm 1970 có gần 80% nhà ở
nông thôn lợp lá), hệ thống giao thơng nơng thơn đã đƣợc xây dựng hồn
chỉnh. Sau 20 năm, đã có đến 84% rừng đƣợc trồng trong thời gian phát động
phong trào làng mới. Sau 6 năm thực hiện, thu nhập trung bình của nơng hộ
tăng lên từ 1025 USD năm 1972 lên 2061 USD năm 1977 và thu nhập bình
qn của các hộ nơng thơn trở nên cao tƣơng đƣơng thu nhập bình quân của
các hộ thành phố. Đây là một điều khó có thể thực hiện đƣợc ở bất cứ một

lu

nƣớc nào trên thế giới.

an

Thông qua phong trào nông thôn mới, Hàn Quốc đã phổ cập đƣợc hạ

va
n

tầng cơ sở ở nông thôn, thu nhỏ khoảng cách giữa nơng thơn và thành thị,

gh

tn

to

nâng cao trình độ tổ chức của nông dân, chấn hƣng tinh thần quốc dân, cuộc

ie

sống của ngƣời nông dân cũng đạt đến mức khá giả, nơng thơn đã bắt kịp tiến

p

trình hiện đại hóa của cả Hàn Quốc, đồng thời đƣa thu nhập quốc dân Hàn

do

nl

w

Quốc đạt đến tiêu chí của một quốc gia phát triển.

d

oa

2.3.1.2. Xây dựng nông thôn mới ở Trung Quốc

an

lu

Trung Quốc xuất phát từ một nƣớc nông nghiệp, đại bộ phận ngƣời lao

nf
va

động sống chủ yếu dựa vào nông nghiệp. Nên cải cách kinh tế ở nông thôn là

lm
ul

một khâu đột phá quan trọng trong cuộc cải cách kinh tế ở Trung Quốc. Vì

z
at
nh
oi

vậy, từ đầu những năm 80 của thế kỷ 20, Trung Quốc đã chọn hƣớng phát
triển nông thôn bằng cách phát huy những công xƣởng nông thôn thừa kế
đƣợc của các công xã nhân dân trƣớc đây, thay đổi sở hữu và phƣơng thức

z

quản lý để phát triển mơ hình "cơng nghiệp hƣng trấn". Các lĩnh vực nhƣ chế

@

co

nông nghiệp… đang ngày càng đƣợc đẩy mạnh.

l.
ai

gm

biến nơng lâm sản, hàng cơng nghiệp nhẹ, máy móc nơng cụ phục vụ sản xuất

m

Nguyên tắc của Trung Quốc là quy hoạch đi trƣớc, định ra các biện

an
Lu

pháp thích hợp cho từng nơi, đột phá trọng điểm, làm mẫu đƣờng. Chính phủ

n

va

hỗ trợ, nơng dân xây dựng. Với mục tiêu "ly nông bất ly hƣơng", Trung Quốc

ac
th
si


14

đã thực hiện đồng thời 3 chƣơng trình phát triển nơng nghiệp và phát triển
nơng thơn:
- Chƣơng trình đốm lửa: Điểm khác biệt của chƣơng trình này là trang
bị cho hàng triệu nông dân các tƣ tƣởng tiến bộ khoa học, bồi dƣỡng nhân tài

đốm lửa, nâng cao tố chất nơng dân. Sau 15 năm thực hiện, chƣơng trình đã
bồi dƣỡng đƣợc 60 triệu thanh niên nông thôn thành một đội ngũ cán bộ khoa
học cốt cán, tạo ra một động lực tiềm năng thúc đẩy nông thôn phát triển, theo
kịp với thành thị.

lu

- Chƣơng trình đƣợc mùa: Chƣơng trình này giúp đại bộ phận nông

an

dân áp dụng khoa học tiên tiến, phƣơng thức quản lý hiện đại để phát triển

va
n

nông nghiệp, nông thôn. Trong 15 năm sản lƣợng lƣơng thực của Trung Quốc

gh

tn

to

đã tăng lên 3 lần so với những năm đầu 70. Mục tiêu phát triển nông nghiệp là

ie

sản xuất các nông sản chuyên dụng, phát triển chất lƣợng và tăng cƣờng chế

p

biến nơng sản phẩm.

do

nl

w

- Chƣơng trình giúp đỡ vùng nghèo: Mục tiêu là nâng cao mức sống

d

oa

của các vùng nghèo, vùng miền núi, dân tộc ít ngƣời, mở rộng ứng dụng

an

lu

thành tựu khoa học tiên tiến, phổ cập tri thức khoa học công nghệ và bồi

nf
va

dƣỡng cán bộ khoa học cốt cán cho nông thôn xa xôi, tăng sản lƣợng lƣơng

lm

ul

thực và thu nhập của nông dân. Sau khi thực hiện chƣơng trình, ở những vùng

z
at
nh
oi

này, số dân nghèo đã giảm từ 1,6 triệu ngƣời xuống cịn 5 vạn ngƣời, diện
nghèo khó giảm từ 47% xuống cịn 1,5%.

Tại hội nghị tồn thể Trung ƣơng lần thứ 5 khoá XVI của Đảng Cộng

z

Sản Trung Quốc, năm 2005, lần đầu tiên Trung Quốc đƣa ra quy hoạch "Xây

@

l.
ai

gm

dựng nông thôn mới xã hội chủ nghĩa". Đây là kế hoạch xây dựng mới đƣợc

co

Trung Quốc đƣa vào kế hoạch phát triển kinh tế xã hội năm năm lần thứ XI

m

(2006 - 2010). Mục tiêu của quy hoạch là: "Sản xuất phát triển, cuộc sống dƣ

an
Lu

dật, làng quê văn minh, thôn xã sạch sẽ, quản lý dân chủ". Xây dựng nông

n

va
ac
th
si


15

thơn mới ở Trung Quốc tạo nên một hình ảnh mới đầy ấn tƣợng về một "nông
thôn Trung Quốc" đầy vẻ đẹp tráng lệ.
2.3.1.3. Phát triển nông thôn ở Đài Loan
Đài Loan là một nƣớc thuần nông nghiệp. Từ năm 1949 - 1953 Đài
Loan bắt đầu thực hiện sách lƣợc “lấy nông nghiệp nuôi công nghiệp, lấy
công nghiệp phát triển nông nghiệp”.
Một vấn đề cải thiện kinh tế nông nghiệp đã đƣợc Chính phủ thực hiện
là "Chƣơng trình phát triển nông thôn tăng tốc", "Tăng thu nhập của nông trại

lu

và tăng cƣờng chƣơng trình tái cấu trúc nơng thơn", "Chƣơng trình cải cách

an

ruộng đất giai đoạn 2". Từ các chƣơng trình này nhiều đầu tƣ đã đƣợc đƣa vào

va
n

cơ sở hạ tầng nơng thơn và đƣợc cụ thể hố bằng 10 nội dụng cụ thể:

to

- Quy hoạch và bảo tồn nguồn tài nguyên thiên nhiên.
- Tăng cƣờng nghiên cứu nông nghiệp và đổi mới kỹ thuật.

p

ie

gh

tn

- Cải cách ruộng đất.

do

nl

w

- Chuyển giao công nghệ mới.

d

oa

- Tập huấn các nông dân hạt nhân.

an

lu

- Cung cấp các đầu vào hiện đại.

nf
va

- Tín dụng nông nghiệp.

z
at
nh
oi

động và đầu tƣ.

lm

ul

- Mở rộng quy mô sản xuất nông nghiệp tƣơng ứng với sự thay đổi lao
- Dịch chuyển cơ cấu thị trƣờng.

- Cải thiện phúc lợi xã hội cho nơng dân.

z

@

2.3.2. Xây dựng mơ hình nông thôn mới ở Việt Nam

l.
ai

gm

2.3.2.1. Lịch sử phát triển các mơ hình tổ chức sản xuất ở Việt Nam

co

- Trƣớc Cách mạng Tháng 8 năm 1945 nƣớc ta chỉ có 3% dân số là địa

m

chủ chiếm 41,4% ruộng đất; Nơng dân lao động chiếm 97% dân số nhƣng chỉ

an
Lu

có 36% diện tích đất.

n

va
ac
th
si