(Luận văn) tình hình mắc bệnh viêm tử cung ở đàn lợn nái sinh sản và biện pháp phòng trị bệnh tại trại lợn nái sinh sản nguyễn văn chiêm, xã đạo tú

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
----------------------

TRẦN THANH HƢỜNG

lu

Tên đề tài:

an
va

TÌNH HÌNH MẮC BỆNH VIÊM TỬ CUNG Ở ĐÀN LỢN NÁI SINH SẢN

n

VÀ BIỆN PHÁP PHÕNG TRỊ BỆNH TẠI TRẠI LỢN NÁI SINH SẢN NGUYỄN

p

ie

gh

tn

to

VĂN CHIÊM, XÃ ĐẠO TÖ, HUYỆN TAM DƢƠNG, TỈNH VĨNH PHƯC

do

d

oa

nl

w

KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

u
nf

va

an

lu
ll

Hệ đào tạo: Chính quy

m

oi

Chun ngành: Thú y

z
at
nh

Khoa: Chăn ni Thú y

z

Khóa học: 2011 – 2016

m
co

l.
ai

gm

@
an
Lu

THÁI NGUYÊN - NĂM 2015

n

va
ac
th
si

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
----------------------

TRẦN THANH HƢỜNG

lu

Tên đề tài:

an
n

va

TÌNH HÌNH MẮC BỆNH VIÊM TỬ CUNG Ở ĐÀN LỢN NÁI SINH SẢN
VĂN CHIÊM, XÃ ĐẠO TÖ, HUYỆN TAM DƢƠNG, TỈNH VĨNH PHÖC

p

ie

gh

tn

to

VÀ BIỆN PHÁP PHÕNG TRỊ BỆNH TẠI TRẠI LỢN NÁI SINH SẢN NGUYỄN

do

d

oa

nl

w

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

nf
va

an

lu
Hệ đào tạo: Chính quy

lm
ul

Chuyên ngành: Thú y

z
at
nh

oi

Lớp: K43 – TY – N01

Khoa: Chăn ni Thú y

z

Khóa học: 2011 - 2016

m

co

l.
ai

gm

@

Giảng viên hƣớng dẫn: TS. Phan Thị Hồng Phúc

an
Lu

THÁI NGUYÊN - NĂM 2015

n

va
ac
th
si


i

LỜI CẢM ƠN
Qua một thời gian học tập rèn luyện tại Trường Đại học Nông Lâm
Thái Nguyên và sau 6 tháng thực tập tốt nghiệp tại cơ sở em đã ln nhận
được sự giúp đỡ tận tình của thầy, cơ giáo và bạn bè. Đến nay em đã hoàn
thành chương trình học và thực tập tốt nghiệp.
Nhân dịp này em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Trường Đại học
Nông Lâm Thái Nguyên, Ban chủ nhiệm khoa Chăn ni Thú y cùng tồn thể

lu

các thầy, cơ giáo trong khoa Chăn ni Thú y đã tận tình giảng dạy và giúp

an

đỡ em trong suốt thời gian học tập tại trường.

va
n

Đặc biệt em xin cảm ơn sự quan tâm giúp đỡ của cô giáo TS. Phan Thị

gh

tn

to

Hồng Phúc người đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo em trong suốt thời gian thực
Em xin chân thành cảm ơn cán bộ công nhân viên tại trại lợn nái sinh

p

ie

tập, giúp em hoàn thành bản khóa luận này.

do

nl

w

sản Nguyễn Văn Chiêm, xã Đạo Tú, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc đã

d

oa

giúp đỡ em hoàn thành tốt thời gian thực tập.

an

lu

Một lần nữa em xin kính chúc tồn thể thầy cơ giáo cùng tồn thể

z
at
nh
oi

lm
ul

nghiên cứu.

nf
va

gia đình sức khỏe, hạnh phúc, thành cơng trong công việc giảng dạy và

Thái Nguyên, ngày 27 tháng 11 năm 2015
Sinh viên

z
l.
ai

gm

@
m

co

Trần Thanh Hƣờng

an
Lu
n

va
ac
th
si


ii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1. Sơ đồ bố trí thí nghiệm ................................................................... 28
Bảng 4.1. Lịch tiêm phòng vắc xin cho lợn nái ngoại của trại Nguyễn Văn
Chiêm .............................................................................................................. 31
Bảng 4.2. Kết quả công tác phục vụ sản xuất ................................................. 34
Bảng 4.3: Tình hình mắc bệnh viêm tử cung ở lợn qua 3 năm (2013 – 2015)35
Bảng 4.4: Tỷ lệ nhiễm bệnh viêm tử cung theo lứa đẻ ................................... 36

lu

Bảng 4.5: Tỷ lệ nhiễm bệnh viêm tử cung theo dãy chuồng .......................... 37

an

Bảng 4.6: Tỷ lệ nhiễm bệnh viêm tử cung theo kiểu chuồng ......................... 37

va
n

Bảng 4.7: Tỷ lệ và nhiễm bệnh viêm tử cung theo giống lợn ......................... 38

gh

tn

to

Bảng 4.8: Một số triệu chứng của lợn nái bị bệnh viêm tử cung .................... 39

ie

Bảng 4.9: Kết quả điều trị bệnh viêm tử cung theo phác đồ điều trị .............. 40

p

Bảng 4.10: Một số chỉ tiêu sinh lý sinh sản của lợn nái sau điều trị .............. 41

d

oa

nl

w

do

nf
va

an

lu
z
at
nh
oi

lm
ul
z
m

co

l.
ai

gm

@
an
Lu

n

va
ac
th
si


iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

lu
an
n

va

KHKT:

Khoa học kỹ thuật

Cs:

Cộng sự

TT:

Thể trọng

TN:

Thí nghiệm

E.coli:

Escherichia coli

PGF2α:

Prostaglandin F2α

Nxb:

Nhà xuất bản

VTM:

Vitamin

vđ:

Vừa đủ

p

ie

gh

tn

to
d

oa

nl

w

do
nf
va

an

lu
z
at
nh
oi

lm
ul
z
m

co

l.
ai

gm

@
an
Lu
n

va
ac
th
si


iv

MỤC LỤC
Trang
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... i
DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................ ii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................... iii
MỤC LỤC ........................................................................................................ iv
PHẦN 1: MỞ ĐẦU.......................................................................................... 1
1.1. Đặt vấn đề................................................................................................... 1

lu

1.2. Mục tiêu và yêu cầu của nghiên cứu .......................................................... 2

an

1.3. Ý nghĩa của đề tài ....................................................................................... 2

va
n

1.3.1. Ý nghĩa khoa học .................................................................................... 2

gh

tn

to

1.3.2. Ý nghĩa trong thực tiễn ........................................................................... 2

ie

PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU............................................................... 3

p

2.1. Cơ sở khoa học và pháp lý của đề tài ......................................................... 3

do

nl

w

2.1.1. Đặc điểm giải phẫu cơ quan sinh dục lợn nái ......................................... 3

d

oa

2.1.2. Đặc điểm sinh lý sinh dục của lợn nái .................................................... 6

an

lu

2.1.3. Nguyên nhân dẫn đến lợn nái bị viêm tử cung ..................................... 11

nf
va

2.1.4. Triệu chứng ........................................................................................... 14

lm
ul

2.1.5. Biện pháp phòng và trị bệnh viêm tử cung ........................................... 14

z
at
nh
oi

2.1.6. Hiểu biết về một số loại thuốc điều trị bệnh viêm tử cung ở lợn.......... 16
2.2. Tình hình nghiên cứu trong và ngồi nước .............................................. 20
2.2.1. Tình hình nghiên cứu trong nước .......................................................... 20

z

2.2.2. Tình hình nghiên cứu ngồi nước ......................................................... 22

@

l.
ai

gm

PHẦN 3: ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN

co

CỨU ................................................................................................................ 25

m

3.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................... 25

an
Lu

3.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu............................................................ 25

n

va
ac
th
si


v

3.3. Nội dung nghiên cứu và các chỉ tiêu theo dõi .......................................... 25
3.3.1. Nội dung nghiên cứu ............................................................................. 25
3.3.2. Các chỉ tiêu theo dõi .............................................................................. 25
3.4. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 26
3.4.1. Phương pháp theo dõi và thu thập thông tin ......................................... 26
3.4.2. Phương pháp xử lý số liệu..................................................................... 26
3.4.3. Phương pháp điều trị ............................................................................. 26
PHẦN 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ...................................................... 29

lu

4.1. Công tác phục vụ sản xuất ....................................................................... 29

an

4.1.1. Cơng tác phịng bệnh ............................................................................. 29

va
n

4.1.2. Cơng tác điều trị bệnh ........................................................................... 32

gh

tn

to

4.1.3. Công tác khác ........................................................................................ 34

ie

4.2. Tình hình mắc bệnh viêm tử cung ở lợn qua 3 năm (2013 – 2015)......... 35

p

4.3. Tỷ lệ nhiễm bệnh viêm tử cung theo lứa đẻ ............................................. 35

do

nl

w

4.4. Tỷ lệ nhiễm bệnh viêm tử cung theo dãy chuồng .................................... 37

d

oa

4.5. Tỷ lệ nhiễm bệnh viêm tử cung theo kiểu chuồng ................................... 37

an

lu

4.6. Tỷ lệ nhiễm bệnh viêm tử cung theo giống lợn ....................................... 38

nf
va

4.7. Một số triệu chứng của bệnh viêm tử cung ở đàn lợn nái tại trại ............ 39

lm
ul

4.8. Kết quả điều trị bệnh viêm tử cung theo phác đồ điều trị ........................ 40

z
at
nh
oi

PHẦN 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ .......................................................... 43
5.1. Kết luận và tồn tại .................................................................................... 43
5.1.1. Kết luận ................................................................................................. 43

z

@

5.1.2. Tồn tại ................................................................................................... 44

l.
ai

gm

5.2. Đề nghị ..................................................................................................... 44

m

co

TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 1

an
Lu
n

va
ac
th
si


1

PHẦN 1

MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Chăn nuôi là nghề truyền thống, chăn ni lợn chiếm vị trí quan trọng
trong tổng giá trị sản xuất của ngành chăn ni. Trong đó, chăn nuôi lợn nái
sinh sản là một yếu tố quyết định đến số lượng cũng như chất lượng của sản
phẩm từ ngành chăn nuôi lợn..

lu

Hiện nay, cùng với sự hội nhập và phát triển kinh tế của Việt Nam với

an

các nước trên thế giới, ngành chăn nuôi nước ta càng đóng vai trị quan trọng

va
n

đặc biệt là ngành chăn ni lợn. Sản phẩm của ngành chăn nuôi lợn mang lại

gh

tn

to

giá trị lớn cho con người, đó là nguồn cung cấp thực phẩm với số lượng lớn,

ie

chất lượng tốt cho chúng ta. Bên cạnh đó, nghề chăn ni lợn cũng cung cấp

p

một lượng khơng nhỏ phân bón cho ngành trồng trọt và một số sản phẩm phụ

do

nl

w

như: da, lông, mỡ… cho ngành công nghiệp chế biến.

d

oa

Chăn nuôi lợn không chỉ đáp ứng yêu cầu cung cấp thịt trong nước mà

an

lu

còn xuất khẩu ra thế giới mang lại nhiều lợi ích kinh tế cho người chăn ni,

nf
va

ngồi ra nghề chăn ni lợn còn tận dụng được sức lao động nhàn rỗi, tận dụng

z
at
nh
oi

các tỉnh trên tồn quốc.

lm
ul

được phế phẩm cho nơng nghiệp… chính vì vậy lợn được ni nhiều ở hầu hết
Trong những năm gần đây nhờ áp dụng các thành tựu khoa học vào sản
xuất, ngành chăn nuôi lợn nước ta có những bước phát triển như: Tổng đàn

z

tăng, cơ cấu đàn lợn đa dạng, năng suất, chất lượng cao… Chăn ni theo kiểu

@

co

vừa ngày càng tăng…

l.
ai

gm

hộ gia đình ngày càng giảm thay vào đó là các trang trại với quy mô nhỏ và

m

Tuy nhiên, nghề chăn nuôi lợn luôn gặp khó khăn ngồi các ngun

an
Lu

nhân như sự cạnh tranh với các ngành nghề khác, các chính sách, chi phí đầu

n

va
ac
th
si


2

vào, chi phí thức ăn… ngành chăn ni lợn cịn phải đối mặt với tình hình dịch
bệnh, lợn hay mắc một số bệnh như: Bệnh truyền nhiễm, kí sinh trùng, đặc biệt
là bệnh sản khoa. Một trong những bệnh sản khoa thường gặp ở lợn nái sinh
sản là bệnh viêm tử cung.
Bệnh viêm tử cung là bệnh sinh sản gây ra do một số vi khuẩn như:
Escherichia coli, streptococcus, staphylococcus…. Bệnh tuy không xảy ra ồ ạt
như các bệnh truyền nhiễm nhưng gây thiệt hại nghiêm trọng cho lợn nái: giảm
tỷ lệ thụ thai, gây chết thai, lưu thai, sẩy thai… nghiêm trọng hơn bệnh vẫn âm
thầm làm hạn chế khả năng sinh sản của đàn lợn nái ở các lứa tiếp theo, ảnh

lu
an

hưởng đến năng suất, chất lượng và hiệu quả của tồn ngành chăn ni lợn.

n

va

Với mục đích góp phần vào nâng cao khả năng sinh sản của đàn lợn, nâng cao

tn

to

hiệu quả phòng trị bệnh, tiết kiệm chi phí nái ni tại trại lợn nái sinh sản

ie

gh

Nguyễn Văn Chiêm. Từ thực tế đó em tiến hành nghiên cứu đề tài:

p

“ Tình hình mắc bệnh viêm tử cung ở đàn lợn nái sinh sản và biện pháp

do

w

phòng trị bệnh tại trại lợn nái sinh sản Nguyễn Văn Chiêm, xã Đạo Tú,

oa

nl

huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc”.

d

1.2. Mục tiêu và yêu cầu của nghiên cứu

lu

nf
va

an

- Đánh giá tỷ lệ cảm nhiễm bệnh viêm tử cung ở lợn.
- Đánh giá hiệu quả của các phác đồ điều trị.

lm
ul

- Đánh giá được thực trạng bệnh viêm tử cung ở đàn lợn nái nuôi tại Trại
1.3. Ý nghĩa của đề tài
1.3.1. Ý nghĩa khoa học

z
at
nh
oi

lợn nái sinh sản Nguyễn Văn Chiêm.

z

mắc bệnh viêm tử cung ở đàn lợn nái sinh sản.

co

l.
ai

1.3.2. Ý nghĩa trong thực tiễn

gm

@

Ý nghĩa của đề tài góp phần giải thích được cơ sở khoa học về tình hình

m

Đề ra các biện pháp phòng và trị bệnh viêm tử cung ở đàn lợn nái sinh

an

Lu

sản và hạn chế thiệt hại về kinh tế cho người chăn nuôi.

n

va
ac
th
si


3

PHẦN 2
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. Cơ sở khoa học và pháp lý của đề tài
2.1.1. Đặc điểm giải phẫu cơ quan sinh dục lợn nái
Theo Nguyễn Đức Hùng và cs (2003) [9], cơ quan sinh dục của lợn nái
được chia thành 2 bộ phận gồm: bộ phận sinh dục bên trong và bộ phận sinh
dục bên ngoài.

lu

+ Bộ phận sinh dục bên trong gồm: Buồng trứng, ống dẫn trứng, tử

an

cung, âm đạo.

va
n

+ Bộ phận sinh dục bên ngoài gồm: Âm mơn, âm vật, tiền đình.
* Buồng trứng (ovarian)

ie

gh

tn

to

- Bộ phận sinh dục bên trong.

p

Buồng trứng lợn nằm trong xoang bụng, phát triển thành một cặp, thực

do

nl

w

hiện cả hai chức năng: ngoại tiết (bài noãn) và nội tiết (sản sinh ra hormone

oa

sinh dục cái). Buồng trứng được hình thành trong giai đoạn phơi thai.

d

Cấu tạo: phía ngồi buồng trứng được bao bọc bởi một lớp màng liên kết

lu

nf
va

an

sợi, chắc như màng dịch hồn. Phía trong buồng trứng được chia làm hai miền
là miền vỏ và miền tuỷ. Miền tuỷ có nhiều mạch máu, tổ chức liên kết dày đặc

lm
ul

đảm bảo nhiệm vụ nuôi dưỡng và bảo vệ. Miền vỏ đảm bảo q trình phát triển

z
at
nh
oi

của trứng đến khi trứng chín và rụng. Miền vỏ gồm ba thành phần: Tế bào
trứng nguyên thuỷ, thể vàng và tế bào hình hạt. Tế bào trứng nguyên thuỷ hay

z

còn gọi là trứng non (fulliculo oophoriprimari) nằm dưới lớp màng của buồng

gm

@

trứng. Khi nỗn bao chín các tế bào nang bao quanh tế bào trứng và phân chia

l.
ai

thành nhiều tầng tế bào có hình hạt (stratum glanulosum). Nỗn bao ngày càng

co

phát triển thì các tế bào bao nang tiêu tan tạo ra xoang có chứa dịch. Các tầng

m

tế bào còn lại phát triển lồi lên tạo thành một lớp màng bao bọc, ở ngồi có chỗ

an
Lu

dày lên để chứa trứng (ovum)

n

va

ac
th
si


4

Trần Thị Dân (2004) [3] cho biết, phía ngồi của buồng trứng được bao
bọc bởi một lớp màng liên kết sợi, chắc như màng dịch hồn. Phía trong buồng
trứng được chia làm hai miền: Miền vỏ và miền tuỷ. Miền vỏ chứa các nỗn
nang, thể vàng, thể trắng có tác dụng về sinh dục. Miền tuỷ của buồng trứng
nằm ở giữa gồm mạch máu, dây thần kinh mạch bạch huyết và mơ liên kết.
Trên buồng trứng có từ 70.000 - 100.000 nỗn bào, ở các giai đoạn khác nhau,
tầng ngồi cùng là những noãn bào thứ cấp đang sinh trưởng, khi nỗn bào
chín sẽ nổi lên bề mặt buồng trứng.
* Ống dẫn trứng (vòi fallop)

lu
an

Ống dẫn trứng được treo bởi màng treo ống dẫn trứng, đó là một nếp gấp

n

va

màng bụng bắt nguồn từ lớp bên của dây chằng rộng. Căn cứ vào chức năng có
- Tua diềm: có hình giống như tua diềm.
- Phễu: có hình phễu, miệng phễu nằm gần buồng trứng.

p

ie

gh

tn

to

thể chia ống dẫn trứng thành bốn đoạn:

do

w

- Phồng ống dẫn trứng: đoạn ống giãn rộng xa tâm

oa

nl

- Eo: đoạn ống hẹp gần tâm, nối ống dẫn trứng với xoang tử cung. Ống

d

dẫn trứng có một chức năng duy nhất là vận chuyển trứng và tinh trùng theo

lu

nf
va

an

hướng ngược chiều nhau, hầu hết là đồng thời.
* Tử cung (Uterus)

lm
ul

Ở lợn, tử cung thuộc loại hình sừng kép, các sừng gấp nếp hoặc quấn lại

z
at
nh
oi

và có độ dài đến hơn 1m trong khi thân tử cung lại ngắn lại. Độ dài này thích
hợp cho việc mang nhiều thai. Cả hai mặt của tử cung được đính vào khung
chậu và thành bụng bằng dây chằng rộng.

z

gm

@

- Tử cung nằm trong xoang chậu, dưới trực tràng, trên bàng quang và
niệu đạo trong xoang chậu. Tử cung lợn thuộc loại tử cung sừng kép, gồm 2

l.
ai

co

sừng thông với một thân và cổ tử cung. Sừng tử cung dài 40-65cm. Thân tử

m

cung dài 5cm. Cổ tử cung dài 10cm có thành dày, hình trụ, có các cột thịt xếp

an
Lu

theo chiều dài răng lược thông với âm đạo.

n

va
ac
th
si


5

Chức năng của tử cung: Tử cung có nhiều chức năng. Nội mạc tử cung
và các dịch tử cung giữ vai trị chủ chốt trong q trình sinh sản. Gồm:
- Chuyển vận tinh trùng.

- Làm tổ, chửa và đẻ.
* Âm đạo (Vagina)
Theo Trần Tiến Dũng và cs (2002) [5], Âm đạo lợn dài 10 - 12cm, là
một ống tròn, trước là cổ tử cung, phía sau là tiền đình có màng trinh. Âm đạo
được cấu tạo bởi 3 lớp:

lu
an

+ Lớp liên kết bên ngoài.

va
n

+ Lớp cơ trơn: Bên ngoài là cơ dọc, bên trong là cơ vòng, chúng liên kết

+ Lớp niêm mạc: Trên bề mặt có nhiều tế bào thượng bì gấp nếp dọc.

ie

gh

tn

to

với các cơ tử cung.

p

Ngồi âm đạo ra còn là bộ phận thải thai ra bên ngoài khi sinh ra và là ống

do

nl

w

thải các chất dịch từ bên trong tử cung. Bộ phận sinh dục bên ngồi: là

nf
va

an

* Âm mơn

lu

vật và tiền đình.

d

oa

những phần ta có thể nhìn thấy, sờ thấy và quan sát được, gồm: âm mơn, âm

lm
ul

Âm mơn hay cịn gọi là âm hộ (vulvae) nằm dưới hậu mơn. Phía ngồi

z
at
nh
oi

âm mơn có hai môi (labia pudendi). Hai môi được nối với nhau bằng hai mép
(rima vulvae). Trên hai mơi của âm mơn có sắc tố màu đen và có nhiều tuyến
tiết (như tuyến tiết chất nhờn trắng và tuyến tiết mồ hôi).

z
gm

@

* Âm vật (clitoris)

l.
ai

Âm vật nằm ở góc phía dưới hai mép của âm môn. Âm vật giống như

m

co

dương vật con đực được thu nhỏ lại. Về cấu tạo, âm vật cũng có các thể hổng
giữa âm vật bẻ gấp xuống dưới.

an
Lu

như cấu tạo dương vật của con đực. Trên âm vật có nếp da tạo ra mũ âm vật,

n

va
ac
th
si


6

* Tiền đình (vestibulum)
Tiền đình là giới hạn giữa âm mơn và âm đạo, nghĩa là qua tiền đình mới
vào âm đạo. Trong tiền đình có dấu vết màng trinh, phía trước màng trinh là
âm đạo, phía sau màng trinh có lỗ niệu đạo. Màng trinh có các sợi cơ đàn hồi
giữa và do hai lá niêm mạc gấp thành một nếp. Tiền đình có một số tuyến, các
tuyến này xếp theo hàng chéo, hướng quay về âm vật, chúng có chức năng tiết
ra dịch nhầy.
2.1.2. Đặc điểm sinh lý sinh dục của lợn nái

lu

* Sự thành thục về tính và thể vóc

an

- Sự thành thục về tính

va
n

+ Sự thành thục về tính là tuổi mà con vật bắt đầu có phản xạ tính dục và

gh

tn

to

có khả năng sinh sản. Khi gia súc đã thành thục về tính, bộ máy sinh dục đã

ie

phát triển hoàn thiện, dưới tác dụng của thần kinh nội tiết tố con vật bắt đầu

p

xuất hiện các phản xạ về sinh dục.

do

nl

w

+ Các giống khác nhau có thời gian thành thục về tính khác nhau: lợn nội

d

oa

là 4 - 5 tháng tuổi (120 - 150 ngày), lợn ngoại là 6 - 7 tháng tuổi (180 - 210

an

lu

ngày).

nf
va

+ Các yếu tố ảnh hưởng tới sự thành thục về tính:

lm
ul

- Giống: Lợn lai có tuổi thành thục đầu tiên muộn hơn lợn nội, lợn

z
at
nh
oi

ngoại động dục lần đầu muộn hơn lợn lai.

Phạm Hữu Doanh (1985) [2] cho rằng, các giống lợn nội có độ tuổi
thành thục về tính vào 4 - 5 tháng tuổi (121 - 158 ngày tuổi). Trong khi đó tuổi

z

động dục ở lợn ngoại là từ 6 - 8 tháng tuổi, ở lợn lai F1 (nội × ngoại) thường

l.
ai

gm

@

động dục lần đầu ở 6 tháng tuổi.

co

- Chế độ dinh dưỡng: lợn được nuôi trong điều kiện chăm sóc, ni

m

dưỡng tốt thì tuổi thành thục về tính sớm hơn những lợn ni trong điều kiện

an
Lu

dinh dưỡng kém.

n

va
ac
th
si


7

- Mùa vụ: Mùa hè lợn nái hậu bị thành thục muộn hơn so với mùa
thu - đông.
- Mật độ nuôi nhốt: Mật độ nuôi nhốt đông tuổi thành thục sẽ chậm.
Nếu lợn nái hậu bị thường xuyên tiếp xúc với đực giống sẽ nhanh động dục
hơn so với lợn nái không được tiếp xúc với đực giống.
- Sự thành thục về thể vóc
Tuổi thành thục về thể vóc là tuổi phát triển về ngoại hình và thể chất đạt
mức độ hồn chỉnh, tầm vóc ổn định. Tuổi thành thục về thể vóc thường chậm

lu

hơn so với tuổi thành thục về tính.

an

* Chu kỳ động dục

va
n

Chu kỳ động dục là một quá trình sinh lý phức tạp sau khi cơ thể đã phát

gh

tn

to

triển hoàn chỉnh, cứ sau một khoảng thời gian nhất định cơ quan sinh dục có

ie

những biến đối đặc biệt kèm theo đó là sự rụng trứng và động dục. Hiện tượng

p

này lặp đi lặp lại một cách có chu kỳ.

do

nl

w

- Giai đoạn tiền động dục ( kéo dài 2 – 3 ngày)

d

oa

Là giai đoạn đầu tiên của chu kỳ động dục. Giai đoạn này nang trứng

an

lu

phát triển nhanh, buồng trứng to hơn bình thường các tế bào ống dẫn trứng

nf
va

tăng sinh, số lượng lông nhung tăng lên, đường sinh dục tăng tiết dịch nhày và

lm
ul

xung huyết nhẹ... con vật xuất hiện tính dục.

z
at
nh
oi

Biểu hiện bên ngồi: Âm đạo sưng to, đỏ hồng, khơng có hoặc có ít dịch
nhờn, không cho đực nhảy, lợn thường bỏ ăn hoặc ít ăn, hay kêu la.
- Giai đoạn động dục (kéo dài 2 – 3 ngày)

z

Giai đoạn này gồm 3 thời kỳ liên tiếp: Hưng phấn, chịu đực và hết chịu đực.

@

l.
ai

gm

Biểu hiện: Niêm mạc âm hộ xung huyết, phù thũng, niêm dịch trong suốt

co

chảy ra ngoài nhiều. Con vật hưng phấn cao: đứng yên cho con khác nhảy lên

m

lưng mình, bồn chồn, thích nhảy lên lưng con khác, phá chuồng, ăn ít hoặc bỏ

an
Lu

ăn, kêu rống, ngơ ngác....

n

va
ac
th
si

8

Nếu ở giai đoạn này trứng gặp được tinh trùng, hợp tử được hình thành
thì chu kỳ tính ngừng lại, gia súc cái có thai và cho đến khi đẻ một khoảng thời
gian gia súc cái mới động dục trở lại.
- Giai đoạn sau động dục (kéo dài 1 ngày)
Ở giai đoạn này con vật dần trở lại trạng thái bình thường, các phản xạ
hưng phấn về sinh dục mất hẳn con vật chuyển sang thời kỳ yên tĩnh, chịu khó
ăn uống. Thời kỳ này buồng trứng đã xuất hiện thể vàng tiết progesteron để ức
chế động dục, cổ tử cung đóng lại.

lu

- Giai đoạn yên tĩnh

an

Đây là giai đoạn thể vàng hoạt động, thường khởi đầu vào ngày thứ 4

va
n

sau khi rụng trứng và kết thúc khi thể vàng tiêu hủy. Cơ quan sinh dục trở

gh

tn

to

lại trạng thái sinh lý bình thường. Đây là giai đoạn nghỉ ngơi, yên tĩnh để

ie

phục hồi lại cấu tạo, chức năng cũng như năng lượng cho hoạt động của chu

p

kỳ tiếp theo.

do

nl

w

* Thời điểm phối giống thích hợp: Trứng rụng vào ống dẫn trứng và có

d

oa

khả năng thụ thai trong thời gian 8 - 10h kể từ sau khi rụng. Tinh trùng sống

an

lu

trong đường sinh dục cái còn khả năng thụ tinh 34 - 72h. Thời điểm phối giống

nf
va

thích hợp nhất đối với lợn nái ngoại và lợn nái lai là cho phối giống vào chiều

lm
ul

ngày thứ 3 và sáng ngày thứ 4 tính từ lúc bắt đầu động dục. Đối với lợn nái nội

z
at
nh
oi

sớm hơn một ngày vào cuối ngày thứ 2 và sáng ngày thứ 3 do thời gian động
dục của lợn nái nội ngắn hơn, cần cho phối 2 lần ở giai đoạn chịu đực hay
“chặn đầu khố đi” của thời kỳ rụng trứng.

z

* Quá trình sinh trưởng và phát triển của bào thai

@

lượng cũng như khối lượng sơ sinh trên ổ và trên con.

m

- Giai đoạn phôi thai (1 – 22 ngày)

co

l.
ai

gm

Đây là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến tỷ lệ sảy thai, chết thai và số

an
Lu
n

va
ac
th
si


9

Giai đoạn này tính từ ngày thứ nhất đến ngày thứ 22 sau khi thụ tinh. Từ
một tế bào, phôi tăng cường trao đổi chất tạo thành túi phôi, sau đó túi phơi
phân cắt phơi thai phát triển thành hợp tử. Trong giai đoạn này hợp tử lấy dinh
dưỡng từ tế bào trứng và tinh trùng.
Sau khi thụ tinh 5 – 6 ngày túi phơi được hình thành.
Sau 7 – 8 ngày màng ối được hình thành.
Sau 12 ngày màng nhung niệu được hình thành.
Ở cuối giai đoạn này, một số cơ quan trao đổi chất như: đầu, hố mắt, tim,

lu

gan.... hình thành nhưng chưa hồn chỉnh.

an

Trong giai đoạn này cần chăm sóc nái mẹ cẩn thận, tránh những tác động

va
n

mạnh tới cơ thể nái mẹ không cho ăn những thức ăn ôi thiu không hợp vệ
- Giai đoạn tiền thai ( 23 – 39 ngày)

ie

gh

tn

to

sinh.... giảm khả năng sảy thai ở lợn mẹ.

p

Thời kỳ này nhau thai phát triển đầy đủ hơn, quá trình phát triển diễn ra

do

nl

w

mạnh mẽ hơn để hoàn chỉnh các cơ quan mới. Ở cuối thời kỳ này hầu hết các

d

oa

cơ quan đã cơ bản được hình thành.

an

lu

- Giai đoạn bào thai ( 40 – 114 ngày)

nf
va

Đây là giai đoạn phát triển mạnh nhất của bào thai các cơ quan bộ phận

lm
ul

dần được hoàn chỉnh. Quá trình trao đổi chất của bào thai diễn ra mãnh liệt.
rất mạnh.

z
at
nh
oi

Khối lượng bào thai tăng mạnh, đặc biệt từ ngày thứ 80 trở đi thai phát triển
Nguyễn Xuân Tịnh (1996) [26] cho biết, thụ thai là sự kết hợp giữa tinh

z

trùng và trứng tạo thành hợp tử, hay nói cụ thể hơn là q trình đồng hố giữa

@

l.
ai

gm

tinh trùng và trứng. Đó là kết quả của sự tái tổ hợp các gen từ 2 nguồn gen

co

khác nhau. Thời gian mang thai của lợn trung bình 114 ngày. Khi mang thai

m

thể vàng tồn tại và tiết ra kích tố progesterone ức chế sự phát triển của bao

an

Lu
n

va
ac
th
si


10

nỗn. Do đó, con vật chửa sẽ khơng động dục và không thải trứng. Thời gian
chửa của lợn nái được chia làm hai thời kỳ:
+ Chửa kì I: Là thời gian lợn chửa 84 ngày đầu tiên.
+ Chửa kì II: Là thời gian lợn chửa từ ngày chửa thứ 85 đến khi đẻ.
Theo Trương Lăng (2003) [11], trong thời kỳ lợn chửa có thể xuất hiện
hai tai biến:
+ Tồn bộ các thai chết gây sẩy thai.
+ Một phần thai chết, các thai khác tiếp tục phát triển xen kẽ không bị

lu

đẩy ra ngồi.

an

Giai đoạn tiết sữa và ni con. Khả năng tiết sữa của lợn mẹ phụ thuộc

va
n

vào mức độ dinh dưỡng, thức ăn, giống lợn, số lượng lợn con. Lượng sữa mẹ

gh

tn

to

tiết ra nhiều nhất vào tuần thứ 2 – 3. Sự tiết sữa của lợn nái là một q trình

ie

phản xạ do những kích thích của bầu vú gây ra, phản xạ tiết sữa của lợn nái

p

tương đối ngắn và chuyển dần từ trước ra sau. Thần kinh giữ vai trị chủ đạo

do

nl

w

trong q trình tiết sữa. Khi lợn con thúc bú, những kích thích này chuyển lên

d

oa

vỏ não, từ vỏ não lại truyền xuống vùng hypothalamus từ đó các luồng xung

an

lu

động tác động vào tuyến yên, tuyến yên tiết ra kích tố oxytocin.

nf
va

Theo Trương Lăng (2003) [11], vú nằm ở phía trước ngực có lượng sữa

lm
ul

tiết nhiều hơn. Trong chu kỳ tiết sữa, lợn con bú ở vú sau được 32 – 39kg thì

z
at
nh
oi

lợn con bú ở vú trước được khoảng 36 – 45kg sữa, vì Oxytocin theo máu đến
vú trước sớm hơn, kéo dài hơn nên vú trước tiết nhiều sữa hơn. Vì vậy, để đảm
bảo tính đồng đều của ổ lợn ta nên cố định những con nhỏ hơn bú vú trước.

z

Cần tách riêng lợn con để trước chờ đến khi cả đàn đẻ xong mới cho cả đàn

@

l.
ai

gm

vào bú, nhưng nhất thiết phải cho lợn con bú sữa đầu chậm nhất là 2 giờ sau đẻ

co

để lợn con có đủ kháng thể trong năm đầu sau khi sinh vì trong sữa đầu của lợn

m

mẹ có chứa globulin giúp cho cơ thể lợn con có sức đề kháng.

an
Lu
n

va
ac
th
si


11

Trần Văn Phùng và cs (2004) [20] cho biết, quá trình sinh trưởng của lợn
con từ khi mới đẻ đến khi cai sữa gặp phải thời kỳ khủng hoảng lúc sau 3 tuần
tuổi. Khối lượng hầu như tăng theo tuần tuổi, nhưng tỷ lệ tăng có sự biến đổi
khá rõ rệt. Vào 4 tuần tuổi tăng trọng giảm xuống vì giai đoạn đó nhu cầu dinh
dưỡng của lợn con tăng nhưng do sữa mẹ giảm cả về số lượng và chất lượng.
Vì vậy, muốn đảm bảo cho lợn có sinh trưởng tốt cần bổ sung thức ăn sớm. Ở
lợn không có bể sữa do đó khơng thể đo lượng sữa bằng cách vắt sữa mà chỉ có
thể đo lượng sữa của lợn mẹ qua khối lượng đàn con. Sữa mẹ là nguồn thức ăn

lu

đầy đủ các chất dinh dưỡng không có loại thức ăn nào thay thế được. Vì vậy

an

trong giai đoạn lợn mẹ nuôi con phải cho lợn mẹ ăn tự do, khẩu phần ăn đầy đủ

va
n

chất dinh dưỡng. Cai sữa sớm lợn con ở 21 – 28 ngày nhằm nâng cao sản

gh

tn

to

lượng sữa, giảm tỷ lệ hao mòn và tăng khả năng sinh sản của lợn mẹ. (Nguyễn

ie

Văn Thiện (1996) [24]).

p

2.1.3. Nguyên nhân dẫn đến lợn nái bị viêm tử cung

do

nl

w

Bệnh viêm tử cung ở lợn nái thường xảy ra ở lợn nái sau khi đẻ, có thể

d

oa

xảy ra ở lợn nái sau khi phối giống và ít xảy ra ở lợn nái hậu bị, thời gian hay

nf
va

do nguyên nhân sau:

an

lu

xảy ra nhất là sau khi đẻ 1 – 10 ngày và sau khi phối giống. Bệnh xảy ra ở mẹ

lm
ul

- Từ bản thân lợn mẹ

z
at
nh
oi

Lợn là loại động vật đa thai, khả năng sinh sản cao thời gian mang thai
ngắn, thời gian sinh sản kéo dài… làm cho bộ phận sinh dục hoạt động nhiều
tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và phát triển trong bộ phận sinh dục.

z

Cơ quan sinh dục của lợn nái phát triển khơng bình thường gây khó đẻ hoặc

@

l.
ai

gm

lợn nái khó đẻ do nhiều trường hợp khác như: Thai to quá, thai ra ngược, thai

co

khơng bình thường… Nái tơ phối giống sớm khi khối lượng cơ thể chưa đạt

m

70% khối lượng trưởng thành, nái già đẻ nhiều lứa, trong khi đẻ tử cung co bóp

an
Lu

yếu, lứa trước bị viêm tử cung làm cho niêm mạc tử cung biến dạng nhau

n

va
ac
th
si


12

khơng ra hết hồn tồn gây sót nhau, thối rữa, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát
triển mạnh. Lợn nái ngoại nhập nội cũng dễ gây bệnh do chưa thích nghi với
điều kiện khí hậu Việt Nam và khả năng sinh sản nhiều con/1 lứa.
- Do yếu tố ngoại cảnh
Lê Văn Năm (1999) [18] cho rằng, có rất nhiều nguyên nhân từ ngoại
cảnh gây bệnh như do thức ăn nghèo dinh dưỡng, do can thiệp đỡ đẻ bằng dụng

cụ hay thuốc sản khoa sai kỹ thuật dẫn đến muxin của chất nhầy các cơ quan
sinh dục bị phá huỷ hoặc kết tủa, kết hợp với việc chăm sóc ni dưỡng bất

lu

hợp lí, thiếu vận động đã làm chậm q trình thu teo sinh lý của dạ con. Đây là

an

điều kiện thuận lợi để vi khuẩn xâm nhập vào tử cung gây bệnh. Biến chứng

va
n

nhiễm trùng do vi khuẩn xâm nhập vào dạ con gây nên trong thời gian động

gh

tn

to

đực (vì lúc đó tử cung mở) và do thụ tinh nhân tạo sai kỹ thuật (dụng cụ dẫn

ie

tinh làm tổn thương niêm mạc tử cung)

p

Tuy nhiên, Phạm Sỹ Lăng và cs (2011) [13] đưa ra nhận định rằng do

do

nl

w

tinh dịch bị nhiễm khuẩn và dụng cụ dẫn tinh không vô trùng đã đưa các vi

d

oa

khuẩn nhiễm và bộ phận sinh dục của lợn nái. Do lợn đực nhảy trực tiếp, mà

an

lu

niệu quản và dương vật bị viêm sẽ truyền bệnh sang lợn nái.

nf
va

* Thiếu sót về dinh dưỡng và quản lý:

lm
ul

+ Về dinh dưỡng:

có ảnh hưởng đến viêm tử cung.

z
at
nh
oi

- Khẩu phần ăn thừa hay thiếu protein ở trước, trong thời kỳ mang thai
- Nái mẹ sử dụng quá nhiều tinh bột gây khó đẻ, gây ra viêm tử cung do

z

xây xát. Ngược lại thiếu chất dinh dưỡng nái mẹ sẽ bị ốm yếu, sức đề kháng

@

l.
ai

gm

giảm không chống lại mầm bệnh xâm nhập, gây viêm tử cung.

co

- Thiếu khoáng chất, vitamin ảnh hưởng đến viêm tử cung. Thiếu

m

vitamin A gây sừng niêm mạc, sót nhau (Lê Hồng Mận, 2006) [16].

an
Lu

+ Do chăm sóc quản lý:

n

va
ac
th
si


13

- Vệ sinh chuồng trại kém, vệ sinh bộ phận sinh dục của lợn nái trước
khi đẻ không tốt, khu vực chuồng trại có mầm bệnh.
- Thời tiết khí hậu quá nóng hoặc quá lạnh trong thời gian đẻ dễ làm cho
lợn nái bị viêm tử cung. Vì vậy chúng ta phải tạo tiểu khí hậu phù hợp với lợn
nái khi sinh để làm hạn chế viêm tử cung.
* Các thể viêm tử cung
Nguyễn Văn Thanh (2004) [22] cho biết, tuỳ vào vị trí tác động của q
trình viêm đối với tử cung của lợn nái, người ta chia thành ba thể viêm.

lu

- Viêm nội mạc tử cung (thể nhẹ), căn cứ vào triệu chứng có thể chia làm

an

hai loại:

va
n

+ Viêm nội mạc tử cung thể cata cấp tính có mủ: Thân nhiệt hơi cao, ăn

gh

tn

to

uống giảm, lượng sữa giảm. Con vật có trạng thái đau đớn nhẹ, có khi cong

ie

lưng rặn, tỏ vẻ không yên tĩnh. Từ cơ quan sinh dục thải ra ngoài hỗn dịch,

p

niêm dịch lẫn với dịch viêm, mủ lợn cợn những mảng tổ chức chết.

do

nl

w

+ Viêm nội mạc tử cung có màng giả: Ở trường hợp này niêm mạc tử

d

oa

cung bị hoại tử, những vết thương đã ăn sâu vào tầng cơ của tử cung và chuyển

an

lu

thành hoại tử. Thân nhiệt lên cao, ăn uống, lượng sữa giảm hoặc mất hẳn, âm

nf
va

hộ chảy ra nước màu đỏ nhạt hoặc nâu lẫn mảnh tổ chức hoại tử.

lm
ul

- Viêm cơ tử cung (thể trung bình):

z
at
nh
oi

Thường phát triển từ viêm nội mạc tử cung thể màng giả. Thân nhiệt
cao, con vật mệt mỏi, ăn uống giảm, lượng sữa giảm hoặc mất hẳn. Gia súc
luôn biểu hiện trạng thái đau đớn, rặn liên tục, từ cơ quan sinh dục ln chảy ra

z

hỗn dịch có màu nâu đỏ kèm những mảng hoại tử, tổ chức thối rữa nên có mùi

@

càng chảy ra nhiều hơn, phản xạ đau đớn càng rõ hơn.

co

l.
ai

gm

tanh thối, kiểm tra qua âm đạo bằng mỏ vịt thấy cổ tử cung mở và hỗn dịch

m

- Viêm tương mạc tử cung (thể nặng): Con vật ủ rũ, đại tiểu tiện khó

an
Lu

khăn, ăn uống kém hoặc bỏ ăn, vật ln biểu hiện trạng thái đau đớn, khó chịu,

n

va
ac
th
si


14

lưng và đuôi cong, từ âm hộ luôn chảy ra những hỗn dịch lẫn mủ và các tổ
chức hoại tử có mùi thối khắm. Nếu một số vùng tương mạc dính với một số
bộ phận xung quanh thì có thể phát hiện trạng thái thay đổi về vị trí và hình
dáng của tử cung có khi khơng tìm thấy một hoặc cả hai buồng trứng.
2.1.4. Triệu chứng
- Thể cấp tính: con vật sốt, ăn uống giảm, lượng sữa giảm, âm môn sưng
tấy đỏ, con vật tỏ vẻ không yên tĩnh. Từ cơ quan sinh dục thải ra ngoài hỗn
dịch nhày trắng đục. Phát hiện rõ nhất là chỗ con vật nằm ban đêm hoặc sáng
sớm. Xung quanh âm môn, gốc đi, hai bên mơng dính nhiều dịch viêm, khi

lu
an

khơ thành đám vẩy khơ màu trắng xám.

n

va

- Thể mãn tính: khơng sốt âm mơn khơng sưng đỏ nhưng vẫn có dịch

tn

to

nhày chảy ra từng đợt. Kiểm tra qua âm đạo thấy cổ tử cung mở và mủ chảy ra.

gh

Kiểm tra qua trực tràng thấy sừng tử cung sưng to, thành tử cung dày và mềm

p

ie

hơn bình thường.

do

w

2.1.5. Biện pháp phịng và trị bệnh viêm tử cung

oa

nl

* Phòng bệnh:

d

Trần Văn Phùng và cs (2004) [20] cho biết, để phòng bệnh viêm tử

nf
va

an

lu

cung cần:

- Vệ sinh chuồng trại sạch sẽ một tuần trước khi lợn đẻ, rắc vôi bột hoặc

lm
ul

nước vôi 20% sau đó rửa sạch bằng nước thường, tắm cho lợn trước khi đẻ, vệ

z
at
nh
oi

sinh sạch sẽ bộ phận sinh dục và bầu vú. Trong khi đỡ đẻ bằng tay phải sát
trùng kĩ bằng cồn, xoa trơn tay bằng vaselin hoặc dầu lạc. Sau khi lợn đẻ xong
cần phải bơm rửa bằng nước đun sơi để nguội pha thuốc tím 0,1% hay nước

z

gm

@

muối sinh lý 0,9%, sau đó bơm hoặc đặt kháng sinh như: penicilin 2-3 triệu
UI; tetramycine hay sulfanilamid 2-5g hoặc clorazol 4-6 viên vào tử cung để

co

l.
ai

chống viêm.

m

- Cho lợn nái chửa thường xuyên vận động, đảm bảo ăn uống đầy đủ, vệ

an
Lu

sinh sạch sẽ.

n

va
ac
th
si

15

- Kiểm tra nghiêm ngặt dụng cụ dẫn tinh đúng quy định và không để
nhiễm khuẩn.
- Không sử dụng lợn đực bị nhiễm khuẩn đường sinh dục để nhảy trực
tiếp hoặc lấy tinh.
- Phòng bệnh truyền nhiễm Leptospirosis, Brucellosis…. bằng cách dùng
vắc xin đúng quy định, đúng thời gian cho đàn lợn sinh sản tránh những trường
hợp bị sốt đột ngột gây sẩy thai.
* Điều trị:

lu

Bệnh do vi khuẩn gây ra nên cần thiết phải xác định được vai trò của vi

an

khuẩn gây bệnh, sự mẫn cảm của chúng với kháng sinh và hoá dược trong

va
n

điều trị nhằm tiêu diệt sớm và kịp thời vi khuẩn gây bệnh, tránh sự lây lan
Đối với lợn nái 100kg điều trị như sau:

ie

gh

tn

to

của vi khuẩn.

p

- Điều trị cục bộ:

do

nl

w

Bơm rửa tử cung hàng ngày 1- 2 lần, mỗi lần 2 - 4 lít nước đun sôi để

d

oa

nguội pha KMnO4 0,1 % hoặc nước muối sinh lý 0,9%. Dùng bok (bốc) có vịi

an

lu

cao su mềm, đưa vòi cao su vào tử cung theo đường sinh dục cái khoảng 30cm,

nf
va

đổ nước vào cốc cho nước chảy từ từ vào, sau khi bơm 30 - 60 phút để cho

lm
ul

nước chảy hết ra ngoài, ta pha 2 - 3 triệu UI penicillin G vào 20ml nước, dùng

z
at
nh
oi

vòi cao su đưa từ ngoài vào sâu 20 - 30 cm, dùng ống tiêm bơm vào (nên để lợn
đứng bơm để thuốc khơng bị chảy ra), có thể dùng sulfaniamid 10 gam pha với 20ml
nước bơm vào tử cung hoặc đặt 6 viên.

z

- Điều trị toàn thân: Tiêm analgin (giảm sốt 2 - 3 ống /ngày). Tiêm

l.
ai

gm

@

kháng sinh:

co

+ Cách 1: Tiêm tetramycine, tiêm bắp liều 10-15 mg/kg, tiêm liên tục từ

m

3 - 4 ngày, kết hợp septotryl tiêm bắp hay tiêm tĩnh mạch 1ml/10-15 kg TT/

an
Lu

ngày, liên tục từ 3 - 4 ngày.

n

va
ac
th
si


16

+ Cách 2: tylan + polysul tiêm bắp hoặc tiêm tĩnh mạch 1ml/5-10kg TT,
liên tục từ 3 - 4 ngày.
Tiêm thuốc giảm viêm: hydrocortizone, dectancyl,…
Nếu tiêm hydrocotizone thì tiêm bắp 1ml/kg TT/ ngày, liên tục 3 ngày.

Tiêm thuốc trợ sức: VTM B1; C; B12.
Tiêm thuốc tạo sữa: thyroxineo ngày 1- 2 ống liên tục 2 - 3 ngày, chỉ
dùng khi nhiệt độ cơ thể hạ xuống bình thường.
Theo Phạm Sỹ Lăng và cs (2006) [12] tiêm oxytetracylin 30mg/1kgTT

lu

dùng liên tục trong 3 - 4 ngày; tiêm penicillin 50.000 UI/1kg P. Đồng thời thụt

an

rửa âm đạo tử cung bằng rivanol 5%, tiêm thuốc trợ sức, trợ lực VTM B1;

va
n

VTM C; cyein.

gh

tn

to

2.1.6. Hiểu biết về một số loại thuốc điều trị bệnh viêm tử cung ở lợn

ie

* Oxytocin: Dung dịch tiêm vô trùng

p

+ Thành phần: 10 UI trong 1 ml oxytocin còn có tên gọi khác là kích tố

do

nl

w

thúc đẻ, trước đây được chiết xuất từ protein ngày nay được tổng hợp từ hóa

d

oa

học, là một kích tố thuần khiết, an tồn, khơng gây phản ứng nào đối với cơ

an

lu

thể. Oxytocin có tác dụng chủ yếu kích thích sự co rút chủ yếu của các cơ trơn

nf
va

của tử cung, làm cho tử cung co bóp có tác dụng đẩy thai lúc đẻ. Thuốc cũng

lm

ul

có tác dụng lên cơ trơn của tuyến sữa và ống dẫn sữa, kích thích tăng tiết sữa

z
at
nh
oi

và đẩy sữa ra ngài. Thuốc cịn có tác dụng với cả cơ trơn ở ruột, tiết niệu và
làm co các mạch máu nhỏ, nhất là các mạch máu nhỏ ở tử cung do đó làm tăng
huyết áp.

z
@

+ Cơng dụng:

l.
ai

gm

- Thúc đẻ đối với gia súc cái mà tử cung đã mở nhưng co bóp yếu.
- Phịng và chữa những chứng liệt dạ cỏ ở gia súc.

m

co

- Kích thích tăng tiết sữa ở lợn, trâu, bị, chó sau đẻ.

an
Lu
n

va
ac
th
si


17

- Cầm máu trong những trường hợp chảy máu, rỉ máu sau khi đẻ hay
phẫu thuật sản khoa.
+ Cách dùng: Tiêm bắp hoặc tiêm dưới da 5ml/con.
* Nƣớc muối sinh lý Nacl 0,9%
+ Thành phần: trong 1000 ml nước muối sinh lý có chứa 9g NaCl
+ Cơng dụng: Sát trùng vết thương, vết loét, sát khuẩn, diệt khuẩn an
toàn, hiệu quả. Liều lượng sử dụng thụt rửa tử cung là 3 - 4 lít/con. Trên thị
trường hiện nay có rất nhiều loại thuốc kháng sinh, áp dụng khoa học kỹ thuật

lu

mà cho ra nhiều kháng sinh tổng hợp điều trị bệnh đạt hiệu quả cao.

an

* Vetrimoxin LA: Dung dịch tiêm vô trùng

va
n

+ Thành phần:
15g

Tá dược vừa đủ

100ml

ie

gh

tn

to

Amoxycillin (dưới dạng muối trihydrate)

p

Amoxycillin là thuốc kháng sinh hoạt động bằng cách ngăn cản sự tổng

do

nl

w

hợp Mucopeptide trên thành tế bào vi khuẩn. Có hiệu lực diệt khuẩn theo thời

d

oa

gian trên các vi khuẩn gram dương như: Staphylococcis, Streptococcis,

an

lu

Corynebacteria, Clostridium, Erysipelothrix và vi khuẩn gram âm như: E.coli,

Bordetella,

Actinobacillus,

lm
ul

germs),

nf
va

Salmonella, Pasteurella và các vi khuẩn giống Pasteurella (Pasteurella-like
Haemophilus,

Bacillus

anthracis,

z
at
nh
oi

Moraxella, Proteus mirabilis. Sau đó amoxycillin nhanh chóng vào các mô,
cũng như các hệ thống mạch máu. Trong đó quan trọng nhất là khả năng phân
bố khắp phổi. Khả năng chuyển hóa của amoxycillin yếu nên phần lớn bị thận

z

thải qua đường tiểu dưới dạng cịn hoạt tính. Tác động vào giai đoạn rất sớm

@

l.
ai

gm

của tiến trình nhân lên của vi khuẩn, vì thế amoxycillin thường được sử dụng

an
Lu

Nhiễm trùng đường tiêu hóa

m

+ Cơng dụng: Điều trị các bệnh

co

trong các trường hợp cấp tính như một giải pháp điều trị hàng đầu.

n

va
ac
th
si


18

Nhiễm trùng đường hô hấp
Nhiễm trùng da và các mô mềm
Nhiễm trùng đường sinh dục - tiết niệu (Viêm bàng quang, viêm vú,
viêm tử cung)
Nhiễm trùng sau khi giải phẫu
+ Cách dùng và liều dùng: Tiêm bắp hoặc tiêm dưới da 1ml/10kg TT
* Amoxinject – LA:
+ Thành phần: amoxycillin:

lu

Nước vừa đủ:

15g
100ml

an

+ Tác dụng: điều trị ho, co giật, viêm rốn, viêm khớp, viêm tử cung.

va
n

+ Liều dùng: 1ml/10kg TT, tiêm bắp.
Penicilin có dạng tinh thể màu trắng, tan nhiều trong nước, nó dễ bị axit,

ie

gh

tn

to

* Penicilin

p

kiềm, oxy hóa khử phá hủy.

do

nl

w

+ Tác dụng:

d

oa

Diệt các vi khuẩn gram dương, penicilin không dùng cho uống được, do

an

lu

nó sẽ bị phá hủy bởi men penicilinaza của các vi khuẩn đường ruột như E.coli.

nf
va

Penicilin chủ yếu dùng tiêm bắp, tiêm tĩnh mạch bởi nó thải trừ rất nhanh và ít

lm
ul

gây tác dụng phụ, gần đây người ta đã điều chế ra loại penicilin tổng hợp, loại

z

at
nh
oi

này có thể dùng cho đường tiêu hóa rất tốt.

Khi dùng penicilin tiêm cần phải thử phản ứng vì nó hay xảy ra phản ứng
thuốc. Khi xảy ra phản ứng cần có thuốc chống phản ứng histamin tiêm kịp thời.

z

Penicilin có tác dụng chủ yếu với các bệnh như nhiệt thán trâu, bị,

@

m

co

trùng khi đẻ, viêm tử cung, sót nhau...

l.
ai

gm

Actiromy cosis ở bị, Bệnh đóng dấu lợn, Bệnh viêm vú truyền nhiễm, nhiễm

an
Lu

n

va
ac
th
si