Vai Trò Của Nhân Viên Công Tác Xã Hội Trong Hoạt Động Tham Vấn Cho Phụ Nữ.docx

ỐN Ộ
ƢỜNỌOỌ ỘNN N

-----------------------

NUYỄNỊPƢỢNL ÊN

ỊỦN NÊNƠNÁ
ỘO N OỘNMẤNO PỤNỮBỊBOLỰÌ
NN
PỊNỖỢNNNN–TRUNGTÂMCSAGA

LNNNỘ

Mãsố:60900101

àNội-2016

1


MỤCLỤC
MỞẦU..................................................................................................................................................5
1.

Lýdochọnđềtài..............................................................................................................................5

2.

Tổngquan vấnđềnghiêncứu.........................................................................................................7

3.

Ýnghĩacủanghiêncứu.................................................................................................................12
3.1.

Ýnghĩalýluận.......................................................................................................................12

3.2.

Ýnghĩathựctiễn...................................................................................................................12

4.

Mụcđíchvànhiệmvụnghiêncứu..................................................................................................12
4.1.

Mụcđíchnghiêncứu.............................................................................................................12

4.2.

Nhiệmvụnghiêncứu............................................................................................................13

5.

ốitƣợngvàkháchthểnghiên cứu.................................................................................................13
5.1.

Đốitượngnghiêncứu...........................................................................................................13

5.2.

Kháchthểnghiêncứu...........................................................................................................13

6.

Phạmvinghiêncứu......................................................................................................................14
6.1.

Nộidung..............................................................................................................................14

6.2.

Thờigiannghiêncứu............................................................................................................14

6.3.

Khơnggiannghiêncứu(địađiểm).........................................................................................14

7.

Câuhỏinghiêncứu.......................................................................................................................14

8.

Giảthuyếtnghiêncứu...................................................................................................................15

9.

Phƣơngphápnghiêncứu.............................................................................................................15
9.1.

Phươngpháp thuthậpvànghiêncứutàiliệu..........................................................................15

9.2.

Phươngphápphỏngvấnsâu..................................................................................................16

9.3.

Phươngpháp quansát..........................................................................................................16

10.

Kếtcấucủaluậnvăn..................................................................................................................16

NỘIDUNG..........................................................................................................................................17
ƢƠN1.
ƠSỞLÝLUẬNVỀVAITRỊCỦANHÂNVIÊNCƠNGTÁCXÃHỘITRONGHOỘNGTHAMVẤN
VỚIPHỤNỮBỊBO LỰÌ N ..................................................................................................17
1.1.

Cáckháiniệmcơngcụ...............................................................................................................17

1.1.1. Kháiniệmgiađình................................................................................................................17
1.1.2. Kháiniệmbạolựcgiađìnhvà cáckháiniệmliênquan..............................................................18
1.1.2.1.

Kháiniệmbạolực/bạolựcgiađình...............................................................................18

1.1.2.2.

Bạolựcvớiphụnữ.......................................................................................................20

1.1.3. Bìnhđẳnggiới......................................................................................................................21
1.1.4. Kháiniệmvaitrị...................................................................................................................22

2


1.1.5. Thamvấn.............................................................................................................................23
1.1.5.1.

Địnhnghĩa................................................................................................................23

1.1.5.2.

Phânloạithamvấn.....................................................................................................25

1.1.5.3.

Quytrìnhthamvấn......................................................................................................27

1.1.6. Mộtsốlýthuyếtứngdụngtrongnghiêncứu.............................................................................29

1.2.

1.1.6.1.

ThuyếtNhucầu..........................................................................................................29

1.1.6.2.

Lýthuyếtlấythânchủlàmtrọngtâm CarlRogers...........................................................32

1.1.6.3.

ThuyếtHệThống........................................................................................................34

ặcđiểmđịabànnghiêncứu........................................................................................................35

1.2.1. TổngquanvềTrungtâm CSAGA..........................................................................................35
1.2.2. CơcấutổchứcbộmáycủatrungtâmCSAGA...........................................................................37

1.3.

1.2.2.1.

Cơcấuđốitượngtrợgiúp.............................................................................................37

1.2.2.2.

Cơcấu tổchứcnhânsự,quảnlý....................................................................................38

Mộtsố vănbảnpháplývềphịngchốngbạolựcgiađình..............................................................39

1.3.1. Mộtsố vănbảnpháplýquốctếvềphịng chốngbạolựcgiađình................................................39
1.3.2. KhungpháplývềphịngchốngbạolựcgiađìnhởViệtNam.......................................................39
1.3.2.1.

Luậtpháp..................................................................................................................39

1.3.2.2.

Chínhsáchvàchiếnlược.............................................................................................40

Tiểukếtchương1:..........................................................................................................................42
ƢƠN2 . NNÊ N ƠNÁỘIVÀHOỘNGTHAMVẤNCHOPHỤNỮBỊBO LỰÌ N N PỊNỖ TRỢ
NN NHÂNBO LỰCGIỚI-TRUNGTÂMCSAGA......................................................................43
2.1.
Thựctrạnghoạtđộngthamvấnchophụnữbịbạolựcgiađìnhcủanhânviêncơngtácxãhộitạiă n p
hịngỗtrợNạnnhân-TrungtâmCSAGA..............................................................................................43
2.1.1. Quytrình thamvấn...............................................................................................................43
2.1.1.1.

Giaiđoạn1:Tạolậpmốiquanhệvàlịngtin....................................................................45

2.1.1.2.

Giaiđoạn2:Xácđịnhvấnđề,giúpthânchủpháthiệnvấn đềhọ đangtồntại......................48

2.1.1.3.

Giaiđoạn3:Lựachọngiảipháp...................................................................................50

2.1.1.4.

Giaiđoạn4:Triểnkhaigiảiquyếtvấnđề........................................................................52

2.1.1.5.

Giaiđoạn5:Kếtthúc...................................................................................................53

2.1.1.6.

Giaiđoạn6:Theodõi..................................................................................................54

2.1.2. HìnhthứcthamvấnvớiphụnữbịbạolựcgiađìnhtạiVănphịnghỗtrợnạn nhânTrungtâmCSAGA...........................................................................................................................55
2.1.3. Nộidungthamvấnchophụnữbịbạolựcgiađìnhtạivănphịng hỗtrợnạn nhân
trungtâmCSAGA............................................................................................................................59
2.1.3.1.

Thamvấnvềtâmlýxãhội..............................................................................................61

2.1.3.2.

Thamvấnvềmặtpháplý...............................................................................................63

3


2.1.3.3.

Thamvấnvềsứckhỏe..................................................................................................64

2.1.3.4.

Thamvấnvềcáckỹnăngsống.......................................................................................66

2.2.
Nhânviêncơngtácxãhộitronghoạtđộngthamvấnvớiphụnữbịbạolựcgiađìnhtại

ănphịngHỗtrợnạnnhân-TrungtâmCSAGA.............................................................................68
2.2.1. Vaitrịtưvấn.........................................................................................................................70
2.2.2. Vaitrịthamvấn....................................................................................................................71
2.2.3. Vaitrị vậnđộng/kếtnốinguồnlực.........................................................................................76
2.2.4. Vaitrịngườigiáodục............................................................................................................80
2.2.5. Cácyếutốảnhhưởngđếnviệcthựchiệncácvaitrịcủanhân
viêncơngtácxãhộit r o n g hoạtđộngthamvấnchophụnữbịbạolựcgiađìnhtạiVănphịnghỗtrợnạn
nhân tại
TrungtâmCSAGA...........................................................................................................................83
2.2.5.1.

Cácyếutốtừnhânviêncơngtácxãhộilàmcơngtácthamvấn............................................84

2.2.5.2.

Cácyếutốkháchquan.................................................................................................86

2.2.5.3.

Sựhợptáccủangườiphụnữbịbạolựcgiađính................................................................87

Tiểukếtchương2:..........................................................................................................................90
KẾT LUẬN-KHUYẾNNGHỊ...........................................................................................................91
3.1.

Kếtluận...................................................................................................................................91

3.2.

huyếnnghị...............................................................................................................................92

3.2.1. VềTrungTâmCSAGA..........................................................................................................92
3.2.2. Vềbảnthânnhân viêncơngtácxãhội.....................................................................................93
PHỤLỤC............................................................................................................................................95
I. PHỎNGVẤN SÂU DÀNHCHOTHAMVẤN VIÊN.....................................................................95
II. PHỎNGVẤNSÂUDÀNHCHOPHỤNỮBỊBO LỰÌ N ........................................................97
TÀILIỆU THAMKHẢO...................................................................................................................99
I.
II.

TàiliệutiếngViệt..........................................................................................................................99
TàiliệutiếngAnh....................................................................................................................101

4


MỞẦ U
1. Lýdochọnđềtài
Giađìnhlàtổấm,lànơithoảmãnnhữngnhucầutìnhcảmvàvậtchấtcủacácthàn
hviên,bảovệhọtrướcnhữngcăngthẳngcủacuộcsống,lànơichúngt a uthươngv à
đượcuđương.hếnhưngcóphảigiađìnhnàocũnglàthiênđườngkhơngkhimàbạolự
cgiađìnhđanglàvấnđềmangtínhchấttồncầu,nóxảyraởhầuhếtcácquốcgiatrênthế
giới.heosốliệuđiềutr acủaLiênđồnPhụnữtồnquốcbạolựcgiađìnhđangđedoạcu
ộcsốngc ủ a 30%trongtổngsố270triệugiađìnhsốngtrênlụcđịa(heotạpchíKhoahọcv
ềphụnữ,).ùngvớisốliệutrongBáocáođiềutravềgiađìnhiệtNamdoBộănhốh ể tha
ovàDulịchphốihợpvớiổngcụchốngkê,iện
iađìnhvàiớichobiếtrằngcókhoảng37%cặpvợchồngtrongđộtuổitừ18 đến60đ
ượchỏichorằngvợchồnghọđãtừngcómâuthuẫnvàcứ1000vụmâuthuẫnthìcó101
vụxảyrabạolực,nạnnhânlàphụnữchiếmhơn90
%.u ả thực, đólàmộtconsốkhơngnhỏ.

Ởi ệ t Nambạolựcgiađìnhchốnglạiphụnữkhơngphảilàmộtchủđềmới,trong
nhữngnămgầnđây,BLđ ã đượcđềcậptrênphươngtiệnthơngtinđạichúngvàđ ã c ó n
hiềubáocáonghiêncứuv ề bạolựcg i a đìnhđượcthựchiệnvàđãcócácmơhìnhphịng
chốngbạolựcgiađìnhđốivớiphụnữđượcápdụngtạicácđịaphương.ự mấtbìnhđẳn
ggiữađànơngvàphụnữđãcótừlâutronglịchsửvàvănhóacủanhiềuquốcgiatheoc
hếđộphụhệtrongđócói ệ t Namđãlàmnênnhữngtháiđộvàniềmtinchắcchắncủax
ãhộivề
vịtrí,vaitrịvàtráchnhiệmhơnhẳnmộtbậccủangườiđànơngsovớingườiphụnữ.
Bạolựckhơngcịnlàviệcnộibộtựgiảiquyếttrongmỗigiađình,màđãtrởthànhm
ộttệnạncầncósựquantâmcủatồnxãhội.Năm2007,hínhphủ
iệtNamban hành luật phịng,chốngbạolựcgiađình.heoLuật phịng,chống


bạolựcgiađìnhlàhànhvibịnghiêmcấmcầnđượcloạitrừ,nhấtlàđâykhơngcịnlàvấnđề
riêngtưcủamỗigiađình.Bêncạnhđó,iệtNamlàmộttrongnhữngquốcgiađầutiênkýơn
gướcvềxốbỏmọihìnhthứcphânbiệtđốixửđốivớiphụnữcủaLiêniệpuốc(EDW)vàc
hươngtrìnhhànhđộngBắcKinh.iềunàychothấyđượcsựqntâmcủaNhànướcvàhính
Phủtrongviệcxốbỏnạnbạolựcchốnglạiphụnữ.
Mặcdùđãcónhữngcảnhbáocủanhiềunghiêncứuvềảnhhưởngtrướcmắtcũngn
hưlâudàicủabạolựcđốivớiđờisốngtinhthầnvàthểxáccủangườiphụnữnhưngcho
đếnthờigianrấtgầnđâyởViệtNam,nhữngnghiêncứuvềbạolựcphụnữvẫncịnởmức
hạnchếvềquymơvàtínhnghiêmtúc,hoặcítracũngkhơngởmứcđộphổbiến.Cáckiế
nnghịhiếmhoicủanhữngnghiêncứuvềbạolựcđốivớiphụnữcũngvẫncịnchưađượ
ccácnhàchínhsáchxãhộisửdụnghoặcsửdụngrấtítỏi.ặ cbiệtlàchưacónhiềunghiên
cứuvềbạolựcgiađìnhchốnglạiphụnữdướigócnhìncơngtácxã hội.
rướcnhữngtácđộngcủaBL, NVCTXHcóvaitrịquantrọngtrongviệcc
ungcấpdịchvụxãhội,tưvấnphápluật,trịliệutâmlý,tuntruyền,nângcaonhậnthứ
c,tráchnhiệmc h o mỗingườidân.ụthể,Ns ẽ cungcấpdịchvụchămsócsứckhỏethể
chấtvàtinhthầnthơngquacácđốit á c cungcấpdịchvụchămsócsứckhỏechunngh
iệp.Kếtnốinhữngcơsởy tếmiễnphíđểcácnạnnhânbịbạolựcđượckhámvàđiềutrịbệ

nh,tiếpcậncá c trungtâmgiámđịnhytế

để

giámđịnhvềtỷlệthươngtật,tiếpcậncácvănphịngtrợgiúppháplý,luậtsưvàcơquant
ưpháp,lậpkếhoạchtrợgiúpchonạnnhânvàđiềuphốicácdịchvụhỗtrợdựatrênnguy
êntắcưutiênvàđápứngnhucầucủanạnnhânnhằmđảm bảoquyềnlợi.Nhữngtrường
hợpcóvấnđềvềtâmlýqlớn,nhânviênkhơngđủkhảnănggiảiquyết,họsẽhỗtrợcác
nạnnhânđượckếtnốiđếncáccơquanvàtổchứccókhảnăng,đủ thẩmquyền.ongsong
vớicáchoạtđộnghỗtrợ,nhânviêncũngsẽ


gópphầntrangbịcáckỹnăngtìmkiếmthơngtinviệclàm,tiếpcậnvớinhàtuyểndụng
,

phốihợpvớicác

cơquanđơnvịgiớithiệuviệclàm,tổchứcnhânđạotừthiệnđểtạoviệclàmchonạnnhân.
rongrấtnhiềunhữngvaitrịcủaNtrongt r ợ giúpphụn ữ b ị BLn ê u trên,n
hư
vaitrịlàngườikếtnối,vaitrịlàngườigiáodục,vaitrịt ha m vấn,vaitrịtưvấnthìvaitr
ịthamvấnlàmộtvaitrịhữuhiệutrợgiúpnhữngphụnữbịbạolựcgiađìnhtựtinvượtq
uanhữngkhókhăn,đặcbiệtlànhữngkhókhănvềtâmlý.ỞtrungtâmNghiêncứuvàỨn
gdụngkhoahọc

vềGiới–i a đình–

PhụNữvàVịthànhniên(gọitắtlàCSAGA),phịngHỗtrợNạnnhânlndànhmộtquỹ
thờigiantươngđốilớnchohoạtđộngthamvấnchonạnnhânbạolựcgiađình.Dovậy,c
ơngviệcthamvấnđượcxemlàcơngviệcchínhtronghoạtđộnghỗtrợnạnnhânbạolực

giớicủaCSAGAvàvait r ị thamvấncủaNVCTXHtrongtrợgiúpPNbịBLc à n g đ
ượcquantâm,chútrọng.
Từnhữnglýdođượcphântíchởtrên,tácgiảđãlựachọnđềtài:“Vaitrịcủanhâ
nviêncơngtácxãhộitronghoạtđộngthamvấnchophụnữbịbạolựcgiađìnhtạiVă
nphịnghỗtrợnạnnhân-TrungTâmCSAGA”đểl à m đềtàinghiêncứu
luậnvănthạcsỹ.
2. ổngquanvấnđềnghiêncứu
2.1. Cácnghiêncứuvềbạolựcgiađình
Bạolựcgiađìnhlàmộthiệntượngxuấthiệntrongsuốtchiềudàilịchsửc ủat
hếgiớinóichungvàởViệtNamnóiriêng.Trongthếgiớiđươngđạibạol ựcgiađìn
h,màđốitượngchínhcủanólàphụnữvàtrẻem,vẫntồntạivàđangcóxuhướnggi
atăng.ácnghiêncứutrênthếgiớiđãchothấyrằngBLlàmộthiệntượngmangtín
htồncầu:“Phầnlớnbạolựcchốnglạiphụnữxảyratronggiađình”[39]


BàRadhikaCoomaraswamy,c ựuB á o c á o viênđặcbiệtcủaỦ yb a n Nhânq
uyềnLHQvềnạnbạohànhphụnữ,nóirằngđốivớiđạiđasốphụnữ,vấnđềnàylà“điềuc
ấmkỵ,phảichegiấu,vàlàmộtthựctrạngđángxấuhổ”.Theothốngkêcủamộttổchứcở
HàLannghiêncứuvềnạnnhânchobiết,cóđến23%phụnữởmộtnướcNamMỹ,tứclàc
ứtrong4ngườithìgầnnhưcó1người,bịbạohànhtronggiađình.Cuốnsách:“Violenc
e,SilenceandAnger
- Women’sWritingasTransgression”doDeirdreLashgarichủbiêntạocơsởchocác
nhànữquyềntrìnhbàycáctưtưởngvềsựimlặng,tứcgiậnvànhuc ầunóilêntiếngnó
ichốnglạibạolực.[32]
Năm2004,cáctácgiảMargaretBromeJanet SaulKarenLangRebecaLeePethelNeilRainfordJocelynWheatonđãđềcậpđếncácvấnđềnhưlàmt h ếnàođể“ph
ịngngừa”bạolựctìnhdục,trongtàiliệuCDC,Sexualviolenceprevention:beginning
thedialogue,c á c tácg i ảđã x â y dựngcác k h á i niệm,phươngpháphànhđộngdựat
rêncơsởytếcơngcộngnhằmphịngngừavàbảovệcác nạnnhânbạolựctìnhdục.Từ“
hả o luậnbanđầunày củaytếcơngcộng’đ ã đặtnềntảngchocáccuộcđốithoạitrongt
ươnglaiv ề cáchchươngtrìnhphịngchốngbạolựctìnhdụccánhânvàtậpthểtừđóxác

địnhchiếnlượcv à c á c cơhộiđ ể tốiđ a hóahiệuquảcủac á c chươngtrìnhc a n thiệp.
[40, Tr 20]
Năm2008,tácgiảTrầnìnhu ấ ncóbảndịch:“CodeofEthicoftheNationalAsso
ciationofSocialWorker”viếttắtlàNW,các quyđiềuđạođ ứ csẽlàsựcụthểhóacácg
iátrị,mụctiêuvànguntắccủanghềcơngtácx ã hội,cácchếđịnhđạođứccủacơngtá
cxãhộibaogồmmộthệthốngcácg i á trị,
nguntắcvàmộttậphợpcácchuẩnmựchànhvi.[42]
NhữngnghiêncứuvềbạolựcđốivớiphụnữtronggiađìnhởViệtNamđượcbắtđầ
utừnhững1990,vàngàycàngnhiềuvàphongphúhơn,thuhútđượcsựquantâmcủaxã
hội.Các góccạnhcủavấnđềđượctìmtịi,pháthiện


vàcơngbốtrênnhiềuấnphẩmthuộcchunngànhvànhữnglĩnhvựckhácnhau.
ỞViệtNamtácgiảLêThịđãinbàiviếtđầutiênvề“BạolựcgiađìnhởViệtNa
m”trêntạpchíkhoahọcPhụnữ.âylàbàiviếtđầutiênvềBL, c u n g cấpnhữngthơng
tinv à cáinhìntồnc ảnhvềBLởViệtNam.[9]
Năm1996,trongtácphẩm“Nỗiđauthờiđại”tácgiảLêThịđãđisâuphântíc
hvềvấnđ ề BLdướihaid ạng“ B ạ ol ựckhơngnhìnt h ấyđược”và“Bạolựcnhìnthấy
được”.Từđógiúpchongườiđọccóthểdễdàngn ắmbắtđượcnhữngbiểuhiệnvàxuhư
ớngbiếnđổitrongđờisốngkinhtế,vănhóa,xãhộivàgiađìnhcóliênquanđếnngườiph
ụnữ.[10]
NghiêncứucủaUNFPAphốihợpvớiCSAGAcũngchỉrakhoảngcáchg i ữaluật
phápvàthựctiễntriểnkhaitrongđócógiảiphápcanthiệpvềhìnhthànhcáccơsởthamv
ấncũngnhưcảithiệnchấtlượngthamvấn,hịagiảitạiđ ị a phương.[26]
Theokếtquảnghiêncứu"Ướctínhthiệthạikinhtếdobạolựcgiađìnhg â y ravớip
hụnữtạiViệtNam"thìtổngthiệthạivềnăngsuấtlaođộngchiếmt ới1,78%tổngsảnphẩ
mquốcnội(GDP)năm2012củaViệtNam.Bạolựclàngunnhândẫntớikìmhãmtăn
gtrưởngkinhtếvàgiatăngđóinghèoởcácqu ốcgia.Rõrànglàbạolựcgiađìnhđãgâyn
ênnhữnghậuquảnghiêm
trọngđốivớisứckhỏethểchấtvàtinhthầncủangườiphụnữ.ỞViệtNam,cứbốnphụn

ữtừngbịchồngbạohànhthểchấthoặctìnhdụcthìcómộtngườichobiếthọphảichịuđự
ngnhữngvếtthươngtrêncơthểvàhơnmộtnửatrongsốn à y chobiếthọđãbịthươngtíc
hnhiềulần.Sovớinhữngphụnữchưatừngbịbạohànhthìnhữngngườiđã từngbịchồn
gbạohànhcónhiềukh ảnăngbịbệnhtậtv à sứck h ỏek é m hơngầnhail ầnv à k h ảnăng
nghĩđ ế nviệct ựt ửnhiềuhơngấpbalần.[30]


2.2. Nghiêncứuliênquanđếnthamvấnvàthamvấnchophụnữbịbạol ựcgiađì
nhởtrongnước
Donhữnghạnchếvềchủquanvàkháchquan,nênviệctìmkiếmcácnguồnt ư li
ệu,tàiliệuliênquanđếnvấnđềthamvấnchophụnữbịBLởViệtNamkhơngnhiều
vìvậytrongqtrìnhtìmhiểuvànghiêncứugặpphảim ộtsốkhókhăn.Dướiđâychú
ngtơixinnêuram ộtsốnghiêncứuliênquanđếnvấnđềThamvấnchophụnữbịBL.
rướcnăm1945ởmộtsốbệnhviệnnhưbệnhviệnBạchMaiđãcómặtc ủa
mộtsốcánbộxãhộivàhọđãsửdụngkỹnăngthamvấnvàoqtrìnht r ợgiúpchobệnh
nhânchữatrịtạibệnhviện.ỞMiềnnamtrướcnhữngnăm1975đãcónhữngkhóađàot
ạothamvấnđược
đềcậptrongcáckhóađàotạoc á n sựxãhộidothạcsỹNguyễnThịOanh,TSTrầnThịG
iồngtiếnhànhvàsauđ ó l à mơhìnhthamv ấnhọcđườngcũngđượcđ ề c ậpv à phátt r
i ểnở miềnnamvàonhữngnăm90củathếkỷXX.
NghiêncứucủaUNPAvàBộănhóathểthaovàDulịchnăm2010đ ể đưar a hư
ớngdẫnthựchiệnluậtphịngchốngbạolựcgiađìnhcũngđềc ậpđếnnhữngdịchvụcầ
npháttriểncảvềquymơlẫnchấtlượng,trongđóc ó nhàtạmlánh,địachỉtincậycũngn
hưthamvấnhơnnhângiađình,baog ồmcảthamvấncánhân,thamvấnnhómđốivới
cácđốitượngliênquann h ư
p h ụ nữbịbạolựcgiađình,ngườigâyrabạolựcgiađìnhvàtráchnhiệmt h a m vấn,tưv
ấnvớicộngđồng. [28]
NghiêncứucủaLêThịnăm(2007)vềbạolựcgiađìnhcũngchot h ấyhiệnna
ybạolựcgiađìnhđốivớiphụnữxảyranhiềuhìnhthứckhácnhauđốivớiphụnữ,việc
xâydựngcácmơhình,câulạcbộtạiđịaphươngcũngcótácđộngphầnnào,tuynhiênt

ácgiảcũngchỉrathựctrạngtưvấn,hịagiảivấnđềbạolựcg i a đìnhcịncónhữngbất
cập. [11]


Nghiêncứucácgiảipháp
hạnchếbạolựcgiađìnhvớiphụnữvàtrẻemc ủaBùiThịXnMaiđãchỉrasựthiếuhụt
cácdịchvụtrợgiúpphụnữbịbạolựcgiađìnhtrongđóđặcbiệtlàdịchvụthamvấn.[2]
Bêncạnhnhữngnghiêncứuđiềutra,đãcómơsốcuốngiáotrìnhcủat á c giảBùi
h ị nMaiđãchỉ r athamvấnlàmơnghềứngdụngvàcótínhchunmơncao.
[1]NghiêncứucủatácgiảTrầnThịMinhứ c thườngtậptrungvàocáckhíacạnhnhưn
hucầuthamvấnvànhữngsaiphạmvềđạođ ứ ckhithamvấnvàsựcầnthiếtphảicógiá
msátthamvấnởmộtsốcơsởhoạtđộngnghềthamvấn.Trongcuốngiáotrình“ha m v
ấntâmlý”tácgiảđ ã đề cậpkhásâuvềkháini ệmthamvấn,lịchsửhìnhthànhvà phát
triểnnghềthamvấn,cáclýthuyếttiếpcậntrongthamvấnđồngthờiđềcậptớic á c qu
ytắcđạođức,kỹnăngquytrìnhthamvấntâmlý,đặcbiệtđưaracácbàitậpluyệnthự
chànhthamvấntâmlý.âythưcsựlàcuốnsáchquýbáuchonhữngsinhviênvàngười
làmviệctronglĩnhvựcthamvấn[23].
Hoạtđộngthamv ấnc h o cácchịe m p h ụn ữb ịBLthườngxunđượctiếnhàn
hbởicácchihộiphụnữ,cácthànhviêntổhịagiảicủacụmdâncưhoặctổdânphố.u y n
hiênđangtồntạimộtthựctrạngđólàcáccánbộhộiphụnữ,cáccánbộhịagiảicơsởlà
mcơngtácThamvấnchocácchịemphụnữbịBLchưamanglạihiệuquảcao.a sốhọ
mớichỉdừnglạiở việcđưa
ranhữnglờikhunchochothânchủchứchưathựcsựThamvấnchochịe m h ộiviênp
h ụn ữcủamìnhb ịBLhoặcmớic h ỉbằngkinhnghiệmvàni ềmsaymêngh ềnghiệp
chứchưađượcquađàotạomộtcáchb à i bảnvàchunnghiệp.hínhvìlýdođónênc
ũngchưathựcsựmanglạihiệuquảcaotrongviệchỗtrợchocácnạnnhânlàphụnữbịB
L.
Từtổngquannghiênc ứucót h ểnhậnthấyrằnghiệnnay đã cónhiềunghiêncứu
vềphụnữbịBLt u y nhiênvẫnchưacónghiêncứunàovềvait r ị củanhânviêncôngtá
cxãhộitronghoạtđộngthamvấnchophụnữbị

BL. Dovậy,l u ậnvăn“ aitrịcủanhânviênCơngtácxã h ộitronghoạtđộngtham
vấnchophụnữbịbạolựcgiađìnhtạiă n phịnghỗtrợn ạnnhânr u n g â m S” làđềtàimớivàkhôngtrùngtênvớicácđềtàiđãcôngbố.
3. Ýnghĩacủanghiêncứu
3.1. Ýnghĩalýluận
Kếtquảnghiêncứul àm sángtỏhệthốnglýthuyếtnhư:thuyếthànhvi,thuyếtnhu
cầu,thuyếthệthống,thuyếtthânchủtrọngtâm,lýthuyếtv a i trị,cáckháiniệmvềBL,
BLgiới,địnhkiếngiới…
rêncơsởđókếtquảnghiêncứul àm sángt ỏtínhđúngđắ ntrongviệcvậndụngcácphươ
ngpháp,kỹnăngtronghoạtđộngthamvấnchoPN bịBL. Kếtqu ảnghiêncứuhệthống
hóacơsởlýluậnvềBL, thamvấnchoPNbịBL
3.2. Ýnghĩathựctiễn
Kếtquảnghiêncứucótínhthựctiễncao,giúpchoNVCTXHhệthốngl ạicơsởlýl
uậnkhithamvấnchoPNbịBL. i ú p Nc ó điềukiệnứngdụngcáckiếnthứckỹnăngvà
nângcaotrìnhđộnghềnghiệpkhithamvấnchoPNbịBL. Kếtquảnghiêncứucũnggó
pphầnbổsungnguồnhọcl i ệu,làmtàiliệuthamkhảochosinhviênnghànhcơngtác
xãhộivềnhữngvấnđềliênquanđếnbạolựcgiađìnhnóichungvàbạolựcchốnglạiphụ
nữtronghơnnhânnóiriêng.Làtàiliệuthamkhảochocáctrungtâmđanglàmviệcvớ
iphụnữbịbạohànhgiađình
4. Mụcđíchvànhiệmvụnghiêncứu
4.1. Mụcđíchnghiêncứu
Thơngquathựctrạnghoạtđộngthamvấnchophụnữbịbạolựcgiađìnhở VPHTN
NTrungt â m CSAGAv à n h ữngkếtquảđ ạ t đượct ừhoạtđộngt h a m vấnđểtìmhiểu“
a i trịcủanhânviêncơngtácxãhộitronghoạtđộngthamv ấnvớiphụnữb ịbạol ựcgia
đìnhtạiănphịngh ỗ t r ợn ạnnhân–


rungâ m ” . r ê n cơsởđó,đưaranhữngkhuyếnnghịnhằmnângc a o chấtlượ
ngthamvấnchophụnữbịbạolựcgiađìnhnóichungvàphụnữb ịbạolựcgiađìnhlàkhá

chhàngcủaCSAGAvànhânrộngmơhìnhthamvấncủarungtâmrađịabànkhác.
4.2. Nhiệmvụnghiêncứu
Hệthốnghốnhữnglýthuyết,x á c địnhtrìnhb à y đ ư ợ cc á c kháin i ệmcơngcụn
hưbạolực,b ạol ựcgiađình,thamvấntrongCTXH,v a i trịcủaNVXH,nhucầu,đặcđi
ểmtâmsinhlývàđặcđiểmhànhvicủaphụnữbịbạol ựcg i a đình,c ác lýthuyếtnềntản
gảnhhưởngđếnqtrìnhthamvấncủaNđ ố ivớiphụnữbịbạohànhgiađình.
hơngquađiềutrabảnghỏi,phỏngvấnsâuđểlàmrõt h ựctrạnghoạtđộn
gthamvấncủaNVCTXvớiphụnữbịBLtạiVPHTNN-TrungtâmCSAGA.
Từkếtquảnghiêncứu,đưaranhữngkhuyếnnghị,giảiphápnângcaov a i trịcủa
nhânviênxãhộitrongkhitiếnhànhhoạtđộngthamvấnvớiphụn ữbịbạol ựcgiađìnht ạ
i trungt â m v à đ ị a phươngnơip h ụ n ữbịBLc ư trú.
5. ốitƣợngvàkháchthểnghiêncứu
5.1. Đốitượngnghiêncứu
Vaitrịcủanhânviêncơngtácxãhộitronghoạtđộngthamvấnvớiphụn ữbịbạolự
cgiađìnhtạiă n phịnghỗtrợnạnnhân–TrungTâmCSAGA.
5.2. Kháchthểnghiêncứu
- Cánbộquảnlý,nhânviêncơngtácxãhộiđangtrựctiếpthamgiaquảnl ý , hỗtrợt
ạivănphònghỗtrợnạnnhân-trungtâmCSAGA
- Kháchhàngt h a m v ấnthườngxuyêntạiCSAGAl à phụn ữđãc ó giađìnhbịbạ
olựcvềthểchất, tinhthần, tìnhdục…tronggiađình


6. Phạmvinghiêncứu
6.1. Nộidung
KhilàmviệcvớiPNbịBL, nhânviêncơngtácxã hộicóthểcungc ấpmộthayn
hiềudịchvụxãhộiđểhỗtrợPNbịBLnhư:nângcaonănglựct â m l ý x ã h ội(phụchồit
â m l ý sausangc h ấn,k ỹnăngsốngv à giát r ịsống,
…)vànănglựckinhtế(kỹnăngnghềvàcơhộiviệclàm)
….Cùngvớiviệchỗt r ợnhiềuhoạtđộngn h ư t h ế ,NVCTXHs ẽđóngnhiềuvaitrịkhá
cnhauchẳnghạnnhư:a i trịlà

ngườivậnđộngnguồnlực,vaitrịlàngườikếtnối,vaitrịlàngườibiệnhộ,vaitrịlàngư
ờivậnđộng/
hoạtđộngxãhội,vait r ị làngườigiáodục,vaitrịlàngườitưvấn,vaitrịlàngườitha
mvấn,vait r ò ngườitạosựthayđổi…
Tuynhiên,trongphạmvicủaluậnvăn,tôisẽchỉtậptrungnghiêncứuhoạtđộngt
hamvấncủaNVCTXH,trongrấtnhiềuvaitròkểtrên,luậnvănsẽc h ỉtậptrungnghiênc
ứucácvaitròtiêubiểucủaNVCTXHtronghoạtđộng
như:aitròlàngườikếtnguồnlực,vaitròtưvấn,vaitròthamvấn,vaitr ò làn
gườigiáodụcvàvaitròlàngườitạosựthayđổi.
6.2. Thờigiannghiêncứu
Từtháng03/2015đếntháng09/2015
6.3. Khônggiannghiêncứu(địađiểm)
ănphònghỗtrợnạn nhânbạolựcgiới–TrungtâmCSAGA
7. Câuhỏinghiêncứu
- ThựctrạnghoạtđộngthamvấnchoPNbịBLt ạ iVPHTNN–
trungt â m n h ư thếnào?
- NhânviênCơngtácxãhộicóvaitrịnhưthếnàotrongviệctrợgiúpphụnữbịbạ
olựcgiađìnhtạiTrungtâmCSAGA?


- Nhântốnàol à cơb ả nảnhhưởngtớiviệcthựchiệnc á c vaitrịc ủaNVCTXHtr
ongqtrìnhthamvấnchoPNbịBL
8. Giảthuyếtnghiêncứu
Từnhữngcâuh ỏinghiênc ứutrên,t á c g i ảđ ã điđếnnhữngg i ảthuyếtnghiêncứ
usau:
- Hoạtđộngthamv ấnchoPN

bịBLtạiVPHTNN–

trungtâmCSAGAcchủyếulàthamvấncánhân,thamvấngiántiếp.Hìnhthứct

h a m vấnởđ ã tiếnhànhtheohướngchuyênnghiệp,tuântheoq u y trìnhtham
vấncánhântrongCTXHvàcácquytắc nghềnghiệp.
- VaitrịcủanhânviêncơngtácxãhộitronghoạtđộngthamvấnđốivớiphụnữbịB
LđanglàkháchhàngởCSAGAnhưsau:vaitrịgiáodục,
vaitrịtưvấn,vaitrịthamvấn,vaitrịkếtnốinguồnlực…
- Nănglực,kinhnghiệm,trìnhđộchunmơncủaNVCTXH,NVCTXHl à m c
ơ n g t á c kiêmn h i ệm,c ơ s ở vậtchấth a y sựh ợpt á c c ủaP N bịBLk h i đư
ợcthamvấnlànhữngnhântốcóthểảnhhưởngđếnviệct h ựchiệnvaitrịcủaNV
XHtrongkhithamvấnchoPNbịBL.
9. Phƣơngphápnghiêncứu
9.1. Phươngphápthuthậpvànghiêncứutàiliệu
Cáccơngtrìnhnghiêncứu,sách,báo,tạpchí,cácbàiđánhgiá,bàiviếtv à kỷyếu
hộithảocủamộtsốtổchứclàmviệcvềvấnđềbạolựcgiađình,bạolựctìnhdụcnhưW
D,P…
Cácbàiviếtsốliệu,cơngtrìnhnghiêncứuđượcđăngtrênc á c t ạ pchíXãhộih ọc,báoi
ađìnhvàã h ộ i,cácwebsitetrongvàngồinước
ácbáocáonhư:Báocáonghiêncứuvềbạolựcgiađìnhnăm2006,báocáok ếtqu
ảt ừNghiêncứuquốcgiav ềbạol ựcgiađìnhvớip h ụn ữở ViệtNa m 2010,b á o cáohà
ngn ă m củatrungt â m CSAGA,c á c tàiliệu,bàiviếtđượclưuởhư việnGiớicủaCSA
GA.


ácvănpháppháplýn h ư ơngƯớcCEDAW,Hiếnphápnăm2 0 1 3 , Luậtơnnhâ
nvàiađìnhnăm2004,LuậtBìnhđẳnggiớinăm2007,Nghị
ịnh08/2009/NP , ngày04tháng02năm2009củaChínhPhủquyđịnhchitiếtvềviệcthihànhmộtsốđ
iềuluậtphịngchốngbạolựcgiađình.
9.2. Phươngphápphỏngvấnsâu
Luậnvăntiếnhànhphỏngvấnsâu2 0 người,g ồmc á c đốitượngsau:lãnhđạotru
ngtâm0 2 người,PhụnữbịBL: 10người,nhânviêncơngtácxã
hộithựchiệnthamvấn:05người,cánbộquảnlý:03người.

9.3. Phươngphápquansát
Phươngphápquansátcũngđ ư ợ cs ửdụngtrongsuốtq u á trìnhnghiêncứuđểnhằ
mhiểurõhơncácthơngtinquatháiđộcửchỉ,hànhvicũngnhưmơitrườnglàmviệccủ
aNVCTXH.
10.ếtcấucủaluậnvăn
Luậnvănnàyngồiphầnmởđầu,mụclục,danhmụctàiliệu,
kếtluậnvàkhuyếnnghị,phụlục,gồmcó 2chương:
hương1.ơ sởlýluậnvàthựctiễnvềvaitrịcủaNVCTXHtronghoạtđộngT
VvớiphụnữbịBL.
hương2.Nhânviêncơngtácxãhộivàhoạtđộngthamvấnchophụnữb ịbạolự
cgiađìnhtạiă n phịngỗ trợnạn-TrungtâmCSAGA.


NỘD U N
ƢƠN1.Ơ SỞLÝLUẬNỀ ỊỦNHÂNVIÊNCƠNG
ÁỘ TRONGH OỘNM ẤNỚPỤNỮBỊBOLỰÌN
1.1.

áckháiniệmcơngcụ

1.1.1. Kháiniệmgiađình
Córấtnhiềuđịnhnghĩavềgiađình,

nhưng

nhìnchung,cácnhàkhoahọcđềuthốngnhấtrằnggiađìnhlàmộtthiếtchếxãhội,dựatrê
nhaimốiquanhệc ơ bảnlàhơnnhân(chồng-vợ)vàhuyếtthống(cha-mẹ-con).
hương1-iều8-Khoản10NhữngquiđịnhchungcủaLuậtHơnnhânv à GiađìnhiệtNamđịnhnghĩa:iađìnhlàtậ
phợpnhữngngườigắnbóvớinhaudohơnnhân,quanhệhuyếtthốnghoặcdoquanhệnu
ơidưỡng,làmphátsinhcácnghĩavụvàquyềngiữahọvớinhautheoquiđịnhcủaLuậtn

ày[12].
ốivớixãhộihọc,giađìnhthuộcvềphạmtrùcộngđồngxãhội.Vìvậy,c ó thểxe
mxétgiađìnhnhưmộtnhómxãhộinhỏ,đồngthờinhưmộtthiếtchếxãhộimàcóv
aitrịđặcbiệtquantrọngtrongqtrìnhxãhộihóaconngười.i a đìnhlàmộtthiếtchếxã
hộiđặcthù,mộtnhómxãhộinhỏmàcácthànhviêncủanógắnbóvớinhaubởiquanhệh
ơnnhân,quanhệhuyếtthốnghoặcquanhệconni,bởitínhcộngđồngvềsinhhoạt,trá
chnhiệmđạođứcvớinhaunhằmđápứngnhữngnhucầuriêngcủamỗithànhviêncũng
nhưđểt h ựchiệntínhtấtyếucủaxãhộivềtáisảnxuấtconngười.
Từnhữngđịnhnghĩanày,t a cót h ểtìmhiểuđặctrưngcơb ả ncủagiađìnhđ ể x e m
x é t c á c mốiquanhệc ủagiađìnhở gócđộl à mộtnhómXH,nhómtâmlýtìnhcảmđặcthù,vớicácmốiquanhệbêntrong,vớisựtácđộngqualạitrongnộibộcủa
cácthànhviênđểthỏamãnnhữngnhucầucủa


mỗingười,đặcbiệtlàmốiquanhệgiữavợvàchồng.Giađìnhcóquyluậtpháttriểnma
ngtínhchấtvàđặcthùriêngvớitưcáchlàmộtthểthốngnhất,mộttếbàohồnchỉnhvàl
àmộtđơnvịcơsởcủamộtxãhộicụthể.
1.1.2. Kháiniệmbạolựcgiađìnhvàcáckháiniệmliênquan
1.1.2.1. Kháiniệmbạolực/bạolựcgiađình
- Kháiniệmbạolực
TheobáocáocủatổchứcWHO:“Bạolựclàviệcđedọahaydùngsứcmạnhthểc
hấthayquyềnlựcđốivớibảnthân,ngườikháchoặcđốivớimộtnhómngườihaymộtcộ
ngđồngngườimàgâyrahaylàmgiatăngkhảnănggâyratổnthương,tửvong,tổnhại
vềtâmlý,ảnhhưởngđếnsựpháttriểnhaygâyrasựmấtmát”[33].
- KháiniệmBL
Córấtnhiềuđịnhnghĩaliênquanđếnbạolực/bạohànhtronggiađìnhcụthển hưsau:
ạihộiđồngLiênHợpQuốcđãđưarađịnhnghĩavềbạolựcgiađìnhn hư sau:“
Bấtk ỳmộthànhđộngb ạolựcdựatrênc ơ sởgiớinàod ẫnđến,h o ặccókhảnăngdẫnđ
ến,nhữngtổnhạivềthânthể,tìnhdụchaytâmlýhaynhữngđaukhổcủaphụnữ,baogồ
mcảsựđedoạcónhữnghànhđộngnhưv ậy,sựcưỡngbứchaytướcđoạtmộtcáchtuỳti
ệnsựtựdo,dùnóxảyranơicơngcộnghaytrongcuộcsốngriêngtư”.[26].

ỞViệtNam,LuậtPhịng,chốngbạolựcgiađìnhquyđịnhvềgiảithíchthuậtngữ
“ Bạolực/
bạohànhgiađình”tạiiều1 K h o ản2 : “ Bạol ựcgiađ ìnhlàhànhvicốýcủathànhviên
giađìnhgâytổnh ạihoặccókhản ă nggâytổnhạivềthểchất,tinhthần,kinhtếđốivớit
hànhvi ên kháctronggiađình”.[13]


Nóitómlại,bạolựcgiađình:Bạolựctronggiađìnhlàhiệntượngmộth a y nhiề
uthànhviêndùngquyềnlựcv à bạol ựct r o n g cảmộtquát r ì n h đểthựch i ệnh à n h
vilàmc h o t h à n h v i ê n khác t r o n g giađìnhđ auđớnv ề thểxác,b ịkhủnghoảngv
ề tinhthầnvàbịbếtắcv ề m ặtxãhộin h ằmkhuấtphục,khốngchếvàkiểmsốtngười
đó.Mặtkhác, bạolựcgiađìnhlàhànhv i cốý.Mụcđíchcủanólàđểthiếtlậpvàduytrì
quyềnlựcvàsựkiểmsốtđốivớingườikh ác . Bạol ựcđư ợ cdùngđểđedọa,h ạ nhục
hoặckhiếnnạnn h â n sợhãi.
- Cácloạihìnhbạolựcgiađình
Phânloạicác loạihìnhBLlàmộtvấnđềphứctạp,tuynhiênlạilàh ếtsứcquantrọ
ngbởinóchophépmơtảđadiệnthựctrạngvấnđềđểtìmraphươngcáchhữuhiệuchop
hépkhắcphụcthựctrạngvấnđề.DựatheokếtquảNghiêncứuQuốcgiavềBLđốivớiPh
ụnữcóthểnóiđếncácloạihìnhcơbảnsaucủaBL. [16]
 heophươngcáchứngxử:cósửdụngvũlựchaykhơngbằngvũlựccót h ểphânBLt
hànhhailoạihìnhchính:bạolựcthểchấtvàbạolựctinhthần.
Bạolựcthểchất:làloạihìnhbạolựccósửdụngvũlực,tácđộngtrựctiếpl ê n thânthển

ạnnhânnhưđánhđập;nhụchình;tướcđoạttuỳtiệnvềtiềnc ủa,tàisản;cưỡngbứctì
nhdục;…
Bạolựctinhthần:Bạohànhtinhthầnlàbấtkỳhànhvicốýnàolàmtổnthươngtinhthầ

ncủađốiphương,vídụlàmchođốiphươnglolắng,buồnk h ổ,suynghĩcăngthẳng
,tinhthầnsuysụp,nghĩđếncáichết..v.v.Trongloạihìnhbạolựcnàyđángchúýlàlo
ạibạohànhngơnngữ.

Cáchànhvibạohànhvềtinhthầnbaogồm:


 Dùnglờinóichửibới,mắngnhiếc,đaynghiếnnhằmhạthấphayxúcphạmđối
phương
 Cólờinóih a y hànhv i đed ọ a,xúcp h ạmnhânphẩm,t ốngtiền,tốngtìnhđốiph
ương
 Kiểmsốthaykhơngchođốiphươngtựdogiaotiếpxãhội
 Kiểmsốtv ềkinhtế,khơngchođ ố i phươngđ ư ợ cthamgiabànb ạc,thảoluậ
nhayraquyếtđịnhvềkinhtế
 Cốýlạnhnhạt(gâychiếntranhlạnh)nhằmgây
áplực,làmđốiphươngcăngthẳngvàphảichấpnhậnđiềugìđómàhọkhơngmuố
n
 Khơngchohoặcdọakhơngchogặpmặt,nidưỡngcon
 Dùnglờinóihayhànhđộngđedọa,ngăncảnkhơngcholyhơn,hoặckhơngch
okếthơntheomongmuốnchínhđáng
 Vànhiềuhànhvitươngtựkhác
 TheoquanhệcủacácđốitượngBLc ó thểphânchiathànhmộtsốloạihìnhBLGD:b
ạolực
giữavợchồngvớinhau(bạohànhhơnnhân);bạolựcg i ữacácthànhviênlớntuổi;b
ạolựccủangườilớnđốivớitrẻem;bạolựcngược–
ngườinhỏtuổivớingườilớntuổihơn.
 Phânl o ạitheogi ớilàcách tiếpcậnthườnggặptrongcác nghiêncứuvềBL.
heocáchnàyngườitanóiđếnnạnbạohànhphụnữtronggiađình,vàítthườn
gxunhơn,nạnbạohànhngược–
phụnữbạohànhnamgiới.Trongmỗitiểuloạinàylạicóthểthấysựcómặtcácloạihình
BLđ ã nóiởtrên.
Từnhữngcáchtiếpcậnnêutrên,trongphạmviluậnvănnày,tácgiảsửdụngkhái
niệmbạolựcgiữavợchồngvới nhau(BL) .
1.1.2.2. Bạolựcvớiphụnữ.