Giải Pháp Hoàn Thiện Hoạt Động Giám Sát, Thanh Tra Các Tổ Chức Niêm Yết Trên Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam.docx

UY BAN CHLfNG KHOAN NHA NLf
DE TAI NGHIEN CL/U KHOA HOC CAP BQ

C

GIAI PHAP HOAN THIEN HOAT DONG
GIAM SAT, THANH TRA CAC
TO CHUC NIEM YET TREN THJ TRU/J NG
CHUG KHOAN VIET NAM
VA” SO: UB.04.1 1

Don v| chu tri : Thanh tra Chu
nhiém dé tai : Thac s
Hoéng DCc Long
" Vti Th|


MUC LUC

TRANG
PHAN MW DAU
Chirong I : T6ng quan ve lioat tlong gi:t in s:it, tlianh tra c:ie
to chiic niém yet trén th) tririiiig chiing kho:i n
1.1. Dac trimg cua cac tfi chic niém yet ti én th| truong chiitig khoan
1.2. Su c6n thiét ciia cfing t:ic giam sat, thanh tra d i vcri cac td
chiic niém yet

4

4
9

1.3. Muc dich, noi dung hoat dong gi?am sit, thanh tra cac to chiic niem
yet

Jj

1.4. He thfing chi tieu giam s‹it, phvoiig phap va quy trinh giam s:it,
diéu tra t6 chtic niém yet

15

1.5. Vai tro ciia cc quan quan ly nha nude ti‘ong hoat dong gi:inn s:it,
thanh tra cd c to chiic niém yét

22

1.6. Nhfmg nh6n to énh hucin p= tfii hoat dong giam sat, thanh tra cdc t6
chiic niém yet

23

1.7. Béi hpc kinh nghiem ciia inot so nuoc trong hoat dong giam s:it,
thanh tra c:ic to chilc niém yét

24

Chuon g II: Thiic trang hoat ilfing gi:inn s:it, thanh tra c:ie to chfic
niém yet trén th) truiing chii’ng kliO:i n Vi(t nam

s6

2. 1. Minh hinh hoat dong cu a cac
chiiiig khoan Viét Nam

2.2. Céc gut d|nh phap lu t hien hanh, mat tich
qui dinh nay ve c8ng iac giam sat, thanh tra

va han ché cua céc
chiic niém yét

2.3. Thuc trang hoat dong giam sat, tlaanh ti a cac to chiic nicm yét tré•
thi truéing chiirig khoan Via:t n airi

43
49


2.4. Dénh gié két qu:i hoat dong gia iri sat, thanh tra
cac

’
ni6m
chiic

Chuong ID: Gi:ii pli:i p hoan tliién lioat dong gi:t in s:it, thanh tra
c:ie to chiic niém yet trén tlii tracing chii ng khofin Vi(t Nam

60

66

3. 1. Dinh hu6rig ph:it trien tlii ti‘ucing

2010.

cac t6 chiiC
3.2.1. Giai ph:ip hoan thién cac qui dinh ciia ph:ip 1u8t vé gram siit s
thanh tra c4c to chiic niem yet

69
70

3.2.2. Giai ph:ip hoan thien hé
chiic niém y6t
3.2.3. Xly diJng qui trinh giam sat cac to chuc niém yet
3.2.4. X4y dinig qui trinh thanli ti‘a c:ie to clue niem yet

82

3.2.5. C:ie diéu kien cc so v6t cli t, ky thu at va con nguoi

98

3.2.6. C:ie giai doan hoan tliicn
h thong giam sat, thanh tra céc tO
chiic niém yét

99

DANH MUC TO LIEU THAM KHAO

PHAN MCI DAU

1. Tinh cap thiét ciia dé tai:
To chiic niem yét chiing kho:in tren thi truéiig giao dich trip trung la
mot loai hinh to chilc, ma hoat ding ciia no anh hu rig nhi6u toi lot ich cua
nha d6u tu. C:ic hoat dong tiéu cue cua to chiic niem yet d8u la nhfmg hanh vi
x6m pham dén nguyén tae hoat d8ng va di nguoc lai vcii loi ich chung cua th|
triréng chilng khoiin. Vi(c tfi chiic nie’m yét vi pham c:ie guy d Jnh vé chug
b6 th6ng tin. . . se di ngupc lai véi muc ti6u chinh cua thi triréng chiing
kho:in lé d am b ao thi truéng cfing bang, minh bach. H u qua ciia hanh vi
nay g6y anh huéng rlt l6n din “gi:i” va “khoi luong giao dich”, énh huéing
dén tr t tit cling nhu su an toan cua thi truéng va g6y tdn thlt cho nha d6u tu.
Hanh vi mua b:in n0i gi:in de kiém loi riéng ciia nhiing ngucii lién quan trong
céc ’ cchhiiiicc bi xem la phi dao due, pha bfi tinh binh dang trén thi tru6ng
chiing khoan. .
Ben canh dfi, ngay nay, vcii so luong cac ID chiic ni6m yet ngay cang
nhiéu, hoat dong ciia c:ic t6 chiic niém yet ngay cang tang, tinh canh tranh ciia
thi truéng ngay cang gay gat va co thé sé ddn den céc to chiic niem yet gap
nhiéu riii ro trong hoat dong sén xu t kinh doanh, th)m chi co thé ddn dén pha
san.
Tir nhiing ly do tren cho thay, su c6n thiét phéi giam siit, thanh tra cac
to chiic niém yet trén thi truéng chting khoiin, c6n phai co h( th6ng tiéu chi
gi:inn s:it va he thong c:ie cc quan to chiic dinh miic tin nhiém dénh gi:i phlln
loai ciic th chuc niem yc:t, ding thcii cln co su thanh tra, xii ly k)p thoi c:ic
thiéu sot vi pham ciia to chuc niem yét. Do la yéu can bat bu0c ma Lu I chiirig
khoan céc nuoc den quy dinh. Vi(c tang cuéng cfing téc giém sét, thanh tra
cac to chiic niem yét gop phan dam bao tinh an toén c6n thiét doi vcri thi
truéng, ciing nhu su dam bao cfing bang trong hoat dong kinh doanh chiirig

khoan giiia c:ie chin the tharrl gia thi tru©ng.
2. Tinh hinh nghién ciiu trong va ngoai nii‹ic:
Tinh hinh nghien cilu trong nvfic: Trong thcii gian qua, co mot sfi biro céo
va dé tai nghic:n ciiii ve cac bi(n phap tang cuong c0ng t:ic thanh tra, giém s:it


doi voi thi tru rig chiing kho:in Viet Nam, trong dfi co dt: c p den viéc gi:tin
s:it, thanh tra dfii vcii cac to chuc niem yet trc:n th) triréng chiing khoén. Tuy
nhiéu, c:ic nghien cilu nay, mcri chi diing o nhiing nghién cilu chung v6 cGng
t:ic thanh tra, giam s:it thi tracing chiing kho:in, chua di s6u nghién ciiii t6i
cfing t:ic giém siit, thanh tra d0i vcti cac to chiic niem yét.
3. Muc tiéu nghién ciiu:
Trén cc sci ly lu n va nghien ciiu kinh nghi in ciia céc nucic ve: c0ng t:ie
giam s:it, ihanh tra d6i vcii céc tfi chiic niem yét, ket hop vcri thuc trang hoat
d6ng gi:inn sét, thanh tra ciic th chiic niem yét ci nucic ta va c:ie guy d|nh ve
gi:inn sét, thanh tra cac to chiic niem yét hién hanh, tir dfi, dna ra nhfmg gi:ii
ph:ip nham uang cao hieu qua hoat dong giam sat, thanh tra c:ic t6 chuc niém
yet trén thi truéng chiing khoan Vi(t Nam.
4. Pham vi ciia dé tai:
DC tai duoc gicii han nghién cilu trong pham vi khu0n kho gi:inn sat,
thanh tra chuyen nganh ve chiing khoan va thi truéng chiiiig khoan doi voi
Id chiic niem yét
tren tht tritéing
giao
dich t p trung cr Vi(t nam.
5. Phifong ph:ip tién hanh
Co so nghien ciiu ciia dé tai la phép bi(n chiirig duy v t, big vi(c thu
th p, nghién ciiu kinh nghiem vé hoat dong giam s:it, thanh tra c:ic to chiic
niem yet ciia cac nucrc; tir dfi, phln tich, dfii chieu vcii thuc te thi triténg
chfmg khoiin Vi(t Nam de lua chon, dé xuét nhiing giéi phap hoan thi(n

hoat dong giam sat, thanh tra doi vcri c:ic tfi chuc niém yet.

6. Két cau ciia de Hi:
Ngoai ph6n mo dau va k‹:t lu n, danh muc tai li(u tham khao, dé tai ducic
chia tain 3 chuong:

Chuong I: Téng quan ve hoat dong gié m sét, thanh tra céc t6 chilc niém
yet tren th| truéng chilng khoén.
Chuong II: Thuc trang hoat dong giam s:it, thanh tra cac to chiic niem yet
2


tren th) truéng chiiiig khoén Viet nam.
Chuong III: Giéi ph:ip hoan thien hoat d)ng giam s:it, thanh tra c4c t6
chuc niem yét tren thi truong chting kho:in Vi(t nam.


CHUON G I
TONG QUAN VG HOAT DONG GIAM SAT, THANH TRA CAC

TO CHIC NIEM YET TREN THJ TRU©NG CHIING KHOAN
1.1. D6c trimg cfia c:ie to chiic niém yét trén thi trubng chiing kho:in
Td chilc ph:it hanh chting khoan ra cfing chiing mu6n dang ky hoac
mu6n dune niém yet chiing kho:in trén thi truéng chiing kho:in phai dap ring
duoc céc qui dinh ph:ip lu8t ciia thi truéng chiing kho:in ve dieu kien niem yet
chiirig khoan trén thi truéng giao dich t p trung, tfi chiic dfi duoc goi la tfi
chiic niém yet. Vi(c niém yet chiing khoiin la thu tuc cho phép m6t chiing
kho:in cua c6ng ty phiit hanh duoc phép giao dich trén SP giao d|ch chiirig
kho:in. D6y la qua trinh cc quan quan ly vé Séi giao dich ch6p thu8n cho th
chiic phét hanh dune phép niem yét va thirc hi(n céc giao dich trén SP giao

dich, néu to chiic nay dap ring duoc d 6y dii céc tieu chuan cé vé dJnh tinh va

dinh luong theo qui dinh ciia phép lu t ve chiliig kho:in va giao dich chiing
kho:in dé ra. Viec cho phép va niém yét chfmg khoén khfing nhting dem lai loi
ich v6t ch6t cho to chuc duoc niém yc:t ma con tao ra su v3n hanh va v n ding
lanh manh ciia thJ truéng chting kho:in. To chuc co chiing kho:in niém yét trén
thJ truéng chting kho:in (SP giao dich chiiiig khoén) nghia la chiing khoiin cua
cong ty hay to chiic dfi duoc giao dich mua, biin tren SP giao dich du0c tao
die:u kien toi da ve: céc thii tuc thanh toan, chuyen giao so him. . . va duoc phap

lu6t bao v . Tuy nhien, to chfic hoac cfing ty mu6n niém y6t chiing khoén tai
SP giao dich chiirig khoén nao phai hfii tu nhfmg dieu ki(n ctln thi6t bat budc
ve céc tiéu chi niem yet ciia SP giao dich chiiiig kho:in dfi. Tuy theo qui dinh
ciia ph:ip lua(t moi nude va theo timg thcii ky nh6t dinh co nhfmg thay d ’i
nh6t dinh ve: die:u ki(n niém y6t trén SP giao dich chiiiig kho:in. Nhfmg tiéu
chi niem yét da trcr thanh nhiing dieu ki(n bat bufic chung mé h6u hét c:ie
nucic, SP giao dich chiing khoiin déu quy dinh, dfi la:
- Ph:ii co luong vfin dieu lé dii lon, co qu:i trinh hoat d6ng kinh doanh

4


- Diéu ki(n v6 thanh vién Hoi dong quén tri va Ban giiim d6c phai co
trinh d6 quan ly, chuyén mGn nhat dinh;

‘ luon chiiiig khoén do cfing chiing d6u tu nam gift (ty
Ie phat hiinh chiirig khoén ra cfing chiing) de dam bao tinh dai chiing ciia
chug ty. Thing thucrng ty I( nay véo khoang tit 20 den 309o lUong ct
phi6u phat hanh;
- Die‘u ki(n vé ty I( von co ph6n do c:ic cG dong suing lap nam gift

phéi du 1éin;
Dieu ki(n vé vi the tai chinh cua cfing ty trong qu:i trinh hoat ding
dupe so s:inh trong nganh, linh be. . . Diéu ki(n nay, vcii y kien dénh gi:i th6m
dinh ciia to chiic kiém toan dfic 1 p, co y nghia r6t l‹5n den th| gié ciia co phieu
ciia to chiic niém yet tren thi truéng.
Ngoai c:ic dieu ki(n bat bu6c néu trén, trong quit trinh hoat d ng, t6
chilc nifim yét con phai tub thu ché do béo c:to va cfing bo thong tin theo qui
di) nh ciia phép lult va ciia Sér giao dich. Thing thuéing ph:ip lu t c:ie nufic
din qui dinh cite loai b:to c:to va cfing bo thing tin trén thi truéng chiing
khoén, bao g0m:
Bé o céo vé cong bfi thong tin dinh f.’ D6y la qui d|nh bat bu0c ma to
chuc niém yét phéi co nghia vu b:to c:to va c0ng bo thong tin vé tinh hinh sén
xu6t kinh doanh, tinh hinh quén 1y cfing ty, b:to céo tai chinh cho cc quan
quén ly va SP giao dich, c:ie b:to cao thuéing nien co kiem toén, béo céo nita

nam, b:to ciio théng, qui de céc cc quan quan 1y va SP giao dich co bi(n
phép xii ly khi co bien ding khfing tfit dén hoat d6ng ciia thi trirérig hoac co
nhfmg énh hu rig d‹:n giii chiing kho:in niém yét tren th] truéng;
Bé o céo vé cong bo thong tin titc théi .’ Chis yéu t8p trung vao nhfmg


thdng tin lii:n quan den bién dong gi:i chfmg khoan. T6 chiic niem yét phai
b:to c:to va cfing be thong tin vé nhiing su ki n co the énh huéng dén tinh
hinh hoat dong cua c6ng ty nhu: vi(c thay d6i thanh vien Hfii dong quan tr),
thénh vien Ban gi:inn d0c, cac tinh hu6ng b6t kha kh:ing do thi6n tai. . .Khi
nh(n duoc th6ng tin, cc quan quan 1y va Sér giao dich co triich nhi(m cong
b0 th6ng tin ve su vi(c nay trc:n céc phuong ti(n thong tin dai chiing;

Béo cao va cong bo thong tin theo yéu edu. Tit c:ie kinh thdng tin nao
dfi ma cc quan quan ly hoac SP giao dich nh n duoc thong tin co t ht: anh

hu rig den thi truéng sé yéu c6u to chiic niém yét phéi b:to céo va cfing bfi
thong
tin
xéc
nh8n
ho)ac
lam
’
su
vi(c,
ngiia tinh hufing x6u co thi: xay ra téc
dong khfing tdt dén th) truéng. VG nguy6n tac, to chiic ni£m yet phai thuc

hieu nghia vu cfing bo thong tin theo yéu c6u.
T6t ca nhfmg dieu kic:n “d)nh tinh, dinh luong' vé che do bao cao bat
bu0c” neu trén doi vcii to chiic niem yet co téc dung tao ra init thi truéng hoat
dong c0ng bang, cfing khai, co tr t tu va hi(u qua, nham dam bao ch6t luong
cac chiirig kho:in, dann bao quyén va loi ich cua c6ng chiing d6u tu.
fi khia canh tich cvc, c:ic dieu kien bat bufic da iao ra “tinh thanh
khoén” cho chiiiig khoén ciia to chiic nic:in yét. Bfii vi no tao niem tin cho céc
nha dhu tu, do vi(c chuyén nhuong, mua ban chiing khoan ciia c:ie nhé d6u tu
dupc “dé déng va co tinh dém bao”. Ngoai ra, to chiic niem con dé dang huy
dong von thing qua viec phat hanh thém, bo sung céc chiing khoén thong qua
thJ truong. Nhu v0y, moi d6ng thai cua to chiic niem yet déu la yeu to h6t siic
nhay cém va co énh huéng den su on dinh cua thi truéng.
Tuy nhien, to chiic niém yet chiing khoén trén SP giao d]ch bao gicr
cling thé hién rat ro hai khfa canh ve in t tich cue va mat han che, d6 la:
V é m‹it tich cue (incit lpi ich ciia to chh:c niém yé’t).Tir site ép ciia nguoi “sci htiu” c6ng ty, thiic ép doi hfii cfing ty lam an

6

Do to chiic niém yét lufin phai tu 6n thu ché d0 b:to céo va c0ng b6
thong tin r6t ch t ché ve ch6t luong va milc dG chinh x:ic cua biro c:to va th8ng
tin c6ng b6 la tu 1i(u, thong tin de dang cho vi6c danh gi:i va so sénh hoat
dong ciia td chirc niém yét, doi hoi c6ng ty khfing ngimg n6ng cao hi(u qua
hoat dong kinh doanh. Bén canh vi(c phai c6ng bo nhfmg thdng tin co th6 g6y
anh huéng den tinh trang hoat dong ciia to chiic vé gié chiing kho:in, trong do
co thing tin ve tiém nang cilng nhu chién luoc phét trién ciia to chilc niém yet,
dé dat duoc miic dfi yeu clu chip thu n ngay céng cao hon tit phia céc nhé
d6u tu, dfii hfii c0ng ty phai co chién luoc phat trien bén vfmg.
Viéc qui d]nh chat ché ve cac tieu chi niém yét va su minh bach vé tinh
hinh Lai chinh, tinh hinh san xu 6t kinh doanh ciia cac t6 chiic niém y6t da
lu0n tao duoc hinh énh dep va su noi tieng ciia minh doi v‹5i c8ng chiing d6u
tu, va tit dfi, tang thém dune su nh n biét cii a nguoi tiéu diing doi voi san
ph6m cii a cfing ty.
Su minh bach trong moi hoat d0ng cua cfing ty, ci mot mat nao dé›, da
lam cho ’ cchhiiiicc yet de dang tro thitnh mot ting cir vién h6p d6n hon dfii
niem
vcri c:ic c0ng ty trong nucic va nude ngoai v6i tu c:ich la céc d6i tac lien doanh.

Hay nfii mot céch khac, qua vi(c niém yét trén Séi giao d|ch ma c0ng ty da
dé dang quang bé duoc thuong hic:u va sén phiim ciia minh m6t céch co uy
tin nh6t va voi gié re' nh6t, tim duoc cac doi téc lam an de dang vé va co hiéu
qua, de huy d6ng von cho vi(c mcr rong san xuat voi chi phi th6p nh6t va thoi
han dai nh6t.
Doi voi to chiic niem yét, thong thuéng nguoi

ty khfing
truc tic:p quan ly c0ng ty ma dfii ngil quén ly dune thué tir bén ngoai véo, do

dfi cfing téc quan ly co tinh chuyen nghi(p cao, dcing thoi cling dc: dang hon
trong vi(c thay dfii nguoi quén ly de dam béo su phat trién lien tuc cfing t:ie
quén ly, su minh bach trong tar chinh. Do chiing kho:in ciia to chiic niém yét
duoc mua, ban trén So giao dich de dang hon trong vi(c thay doi quyén sci him


giiia céc nhé d6u tu va thitnh ph6n co ding dune mo rong trong mpi ting l6p
xa hOi nén to chiic nic:in yet thuéng xuy6n nh n du0c nhfmg y kién mcli vé
bi(n phép qu én ly va kinh doanh tu phia c0ng chiing d6u tu.
D0i voi mot s6 nucic co thi truéng mcri n6i thi ngoai c:ic uu vi(t trén, td
chiic nil:in yét con dune mien trii ho)c mién giam thué thu nh p doanh nghi(p
trong mot thcii han nh:it dinh dé khuyén khich niem yét. Ding thcii, tao dieu
ki(n cho cdng ty niém yr:I tang v0n tich luy de mci r0ng va phét tri6n san xu6t,
kinh doanh, tang kha nang canh tranh tr$n thi truéng .

Vi(c phai chiu tip luc do phai tuan thu nghiém rig at chat chc: cite qui
dinh hi(n hanh nhu: chug khai Hi chinh, c0ng bé thdng tin sé g6y btft lot trong
canh tranh, bcii vi c:ic dfii thii canh tranh trong kinh doanh bit:t dirpc nhfmg
thong tin quan trong cua cfing ty, trong khi do, nhiing doanh nghi(p niém yét
khdng the nao co duoc nhiing thong tin vé céc d0i thu cua minh lé c:ic doanh
nghi(p chua niém yet.
Vi(c c6ng khai minh bach Hi chinh con lam cho cac d6i t:ic va khéch
hang gia t6ng :ip luc doi hfii doanh nghi(p niém yet ha gid thénh san ph6m.
Trong khi do doanh nghi(p niém yét lai phai chi phi them c:ic khoén chi:
- Chi phi kiem to:in va miic chi thuéng cao hon so vcri cong ty khfing
niem yet;
- Thuéng xuyen bi giam sat chat ché boi cc quan quén ly, Séi giao d|ch
va cfing chfing d6u tu;
- Vi(c quan tri cong ty doi hfii phai 1u6n thay doi, céi tién phuong thiic
quén ly, nh6n su diéu hanh c6ng ty, d6n din énh huéng dén tinh ket gan l6u

dai vcii c0ng ty niém yet ve nh6n su.
Tit nhiing han ché va bat loi néu tren, dan dc:n init véi th chiic niem yet
8


tim c:ich “gian l6n” trong vi(c chap hanh béo céo, ho)ac “tron trénh” vi(c
c0ng bfi thing tin vcii nhfrng hanh vi vi pham n6u trc:n cua t6 chiic niém
yét, la nhiing nguyén nh8n g:1y thiéu tinh minh bach va c6ng khai trén thj
trui›ng, la nhfmg han ch6, riii ro cho nha dlu tu.
Vi(c bring bit thong tin la yét to g6y d6 vo thi truéng n6u nhu cc quan
quén ly khong co bi(n ph:ip giiim sat chat che va ngan ngiia, xir ly nghiém
khac c:ic vi pham cua to chilc.
Ngucii ddu tu, voi ky vpng ci khé nang sinh Hi d8ng von ciia minh
thing qua két qué hoat d6ng san xutit va kinh doanh ciia td chiic, v6i lpi tire
hang nam t6ng thi gié chiing khoan tang, tiic lit von d6u tv da duoc sinh
loi va nguoc lai.
Do dc›, hoat dong cua t8 chiic niém yét énh huéng r6t l6n di:n quyi:n va
lpi ich cua ngucii d6u tu va su on dinh cua th| tru rig chiing kho:in. Mpi hiinh
vi vi pham cac qui dinh phép lu t ve chiing khoan, vi pham qui d]nh vt: nic:in
yet tren Séi giao d|ch cua td chiic niém yét la hanh vi di nguoc lai lot ich ciia

nha d6u tu vé lcii ich ciia thi truéng chiing khoan. Dé dam bao su in d)nh ciia
thi triiéng, han ché den muc thap nh6t c:ie ”t:ic nh6n” g6y m6t in dinh va phét
huy tot da c:ic nh6n to tich cuc ciia to chiic niém yét dfii v6i thi truéng
chiiiig khoan, h6u hét céc nha quan ly cac nuoc déu dna ra nhiing gut dinh
bat bufic d8i vcii to chiic niém yét dé béo v( nha d6u tu. Dong thcri, quy
dinh tréch nhi(m cua cc quan quan ly co tréch nhiem thanh tra, kiem tra giém
s:it céc td chiic niém yet dé duy tri mot thi triiéng c0ng bang va co trlt tu,
nham x6y dung niem tin doi véi th| truétig chung khoiin, ngan ngita va han
ché nhfmg

hanh vi vi pham - can bénh ‘n co cua thi tru©ng chiing kho:in, lam cho thi

1.2. Su can thiét ciia cling t:ie gi:inn sdt, thanh tra doi véi c:ie t6 chfrc
niém yet
1.2.1. Cac khiii niém vé giiim siit, thanh tra

9


- Giam sét tu: xa dcii v It to chiic n /ém yét
Giam s:it t0 chiic niém yet la c:ic hoat ding theo diii, xem xét vé nh8n
dinh ban d6u ve mot via:c lam nao dfi cua t6 chiic niém yét da duoc thuc hi(n
diing hay sai so v6i c:ic quy d)nh ciia ph:ip lu t hi(n hanh. Cu th£ la: vi(c duy
tri cac di‹:u ki(n niém yet (cua t8 chiic niém yét) tren thJ truérng giao dich t(p
trung; vi(c ch6p hanh chc: dfi c0ng bo thdng tin doi’ v tb chtic ni6m y6t; vi(c
thuc hi(n ché d0 quén tri, dieu hanh cfing ty va tu 6n thu dieu I(.
Gi:inn s:it td chiic ni6m y8t la mGt trong nhfmg c0ng cu him hi(u d6 cac
cc quan quan ly nha nucic thuc hi(n chuc nang quan ly nha nuoc ciia minh
trong vi(c dém béo su cfing bang va minh bach cho thi truong chiing khoiin vé
bao v( c:ie nha d6u tu trén thi truéng.
- Thanh tra tai
Thanh tra t6 chuc niem yet la hoat dong thanh tra, kiém tra vi(c lam cua
th chiic niém yét duoc thuc hi(n theo mbt trinh tu, thu tuc, muc dich, n0i dung
do phap lu t quy dinh nham két lu )n dilng, sai, diinh gi:i uu diém, khuyét diém
de phét huy nhan to tich cue, phong ngiia va xii ly cac vi pham, gop ph5n hoan
thien cc chc: quan ly, tang ciicrng phap cht:, bao v( quyen va loi ich hpp phap
ciia nhé d6u tu trc:n thi truéng chiing kho:in. Cu the:

+ Thanh tra to chiic niem yét trong truéng hpp khfing dam bio duy tri
dune day dii cac diéu kien niém yet theo qui dinh cua Séi giao dich vé Uy ban

Chting khoén.
+ Thanh tra to chiic niem yet trong truéng hpp to chiic nil:in y‹:t vi pham

che d cfing bo thong tin va co anh huéng dén gi:i ca trén thi truétng chiing
khoan.
+ Thanh tra t6 chiic niem yét trong truéng hpp vi(c quan tr|, di8u hénh
cfing ty co nhfmg d6u hi(u yéu kém hoac vi pham dieu I( cfing ty.
+ Thanh tra to chiic niem yet trong trtiéing hop co yéu c6u cua cc quan

10


quiin ly.

Gifia hoat d6ng giam s:it va thanh tra d6i vfii tG chiic niém y$t co m6i
quan h6 in t thiet véi nhau. Thong qua hoat d rig gi4m sét to chiic niem yét,
c:ic dhu hi(u thiéu sot, vi ph:jm ph:ip lu(t cua t6 chiic niém yfit dune ph:it hi(n.
Cfc d6u hi(u thiéu sot, vi pham ph4p lu ttt nay la mGt trong nhfmg thfing tin,
tu li(u dé tieu hénh thanh tra tO chiic nic:in y4t. Hoat ding thanh tra t8 chiic
ni6m yet duoc tien hanh dna trén ki:t qua cua hoat d8ng giam siit to chiic
niém y6t nham tain séng to nhiing dau hic:u thiéu sot, vi pham phép lu t da
ph:it hi(n trong qu:i trinh thirc hi(n gi:inn s:it to chiic niém yet; tit dfi dva ra ket
lu n, kien nghi céc bit:n phap khac phuc hoac xir ly' vi pham.
1.2.2. S u: cci n thiét phéi giam sat, thanh tra cac to chit:c nie“m yé“t
Vi(c to chiic niem yet chiiiig khoén trén thi truéng giao dich t p trung la
mot loai hinh hoat dong co to chiic co anh huéng to Ibn dén lpi ich ciia cac

nha d6u tu. B6t cii su thay doi nao ciia tG chfrc niem yet déu téc dong t c
ti6p hay gién tiep va ngay lap tire dén quyén lcii va long tin ciia c:ic nha d6u tu
trén thJ truéng chiirig kho:in. Céc hanh vi tiéu cue cua to chiic niém yet

deu la nhfmg hiinh vi x6m pham dén nguyen tac hoat d rig va di ngupc lai vcli
loi ich chung ciia th| truéng chting khoan, cu the: la:
- Khi dap ring dii c:ie diéu ki(n va duoc c6p phép niem yet tren thi tru rig
chiiiig khoan, cac tfi chuc niem yc:t phai lu0n duy tri d6y dii céc di6u kién

niem yét. Viéc duy tri duoc cac dieu kien niém yét sé lam cho céc nha d6u tu
tin tucrng vao ch6t luong co phieu cua to chiic niem yet; dong thcii, tao tinh
thanh khoan cho co phieu dfi. Dén khi céc tiéu chuan niem yét kh6ng dune
duy tri d6y dii thi cG phiéu ciia to chiic niem yet dfi sé bi "tain ngimg giao
d]ch” hoac ”bi huy bfi niém yét”. Vi v)y, ciin phai co sir giém s:it, thanh tra
vi(c duy tri c:ic dieu ki(n niém yet dé rang buoc to chiic niém yet lu6n dém
bao duy tri duoc ch6t luong, uy tin ciia to chiic niem yét va gifip cho th] truéing
chiing khoan hoat dong duoc an toan, ng6n ngua vi pham ciia to chiic niem
yet.


- Trong to chiic niém yet, mot so nguot co lpi th6 trong vi(c tiép c n
nhfmg thong tin vé tinh hinh hoat dong sén xu 6t kinh doanh, tinh hinh tai
chinh ciia t0 chuc niem yet truoc khi cac th6ng tin nay dupc cong b6 c8ng
khai. Do la nhfmg ngufii trong H i dong quén tri, Ban Gi:inn d6c, Ban Kiém
soat va nhfmg ngucii 1i6n quan khac. Ding thcii, c:ic kiem to:in vién thqc hi(n
kiem toiin to chiic niém yet cling la nhiiiig ngucii d:inh gi:i , tham d|nh c:ic so
li u v6 tinh hinh tai chinh trucic khi c0ng bo cdng khai ra thi truéng. Vi v y,
nhfmg ngucri lien quan nay co the loi dung c:ic thong tin nfii bO ciia to chilc
niém yet de kic:in lcii btlt chinh thing qua céc "giao dJch n6i gién". Nhfmg
hanh vi “kiem Hi phi dao dttc” nay néu kh6ng duoc gi:inn sét, thanh tra va
xir ly vi pham sé g6y ton th6t lcin cho cac nha dlu tu trén thJ tracing chiing
khoén va tain sut giém long tin ciia nha d6u tit dfii voi to chiic niem yet;
dong thcii, ph:i bfi tinh binh dang, minh bach trén thi truéing chiing kho:in.
Chtfp hanh ché dfi c6ng bo thong tin la nghia vu bat bu0c ma b6t cii to

chuc niém yc:t nao ciing phéi thitc hieu. Co r6t nhiéu loai thing tin mfi td chiic
niem yet phai b:to cao va cfing bo cho cfing chilng dau tu va cac ccI quan quan
ly. Tuy nhien, khfing phéi to chiic niem yét nao ciing ch6p hanh nghiém chinh
c:ic qui dinh ve ché dfi bao cao vé cfing b0 thong tin. Khi t6 chiic niem y6t
c0ng b0 thong tin thi‹:u chinh x:ic, sai su th t hoac khfing kip thcri cho nha d6u
tu se co énh huéng r6t lén dén gi:i va khoi lupng giao dich, anh huéng den trat
tir, tinh minh bach, c0ng khai va su an toan ciia thi truéng va g6y ’n tthh66tt
cho nhé d6u tu. Hanh vi vi pham nay cua to chiic niem yét ciing di ngupc lai
vcii nhfmg muc tieu chinh cua thi tiuéng chiirig khoan la dém bao th) truéing
cfing bang, minh bach, doi hfii phéi co su giam sat, thanh tra va xit ly vi
pham cua cc quan quan ly, SP giao dich chiing khoan.

’ chiic
niém yét ciing nhu céc nha d8u tu. Khi hanh vi thhu torn xay ra thufing
lam cho
.'
thanh phan sfi luong " ddoonngg thu hep lai vé "tinh dat chung" ciia to chilc
sé bi
niém yét sé bi giém di. Qayen luc quan tr| to chiic niem yt:t sé duoc I p trung
vao mot nhfi m ngucii. Tat ca moi quyet séch ciia to chiic nii:in yet d6u do
nhfim ngucii thil u torn dinh doat. Quyén lpi ciia c:ic co ding nhfi (thi6u
s0) khfing dupe dam bao. Vi vdy, de han che céc thi(t thoi va "bao v( quyén
liii


12


ciia céc co dong nhfi ” ciia t8 chuc niem yét thi phai giém sat, thanh tra hanh vi
th6u torn chat ché theo diing cac qui dinh va sit chip thu n th6u torn ciia cci

quan quan ly.
‘ cbng tcic gicim sét,

thanh tra ccic to chiic niém yét trén th[ truéng chiing kho‹in. Do la yéu cdu bat
bu6c ma Lu t chiirig khoiin c:ic nucrc déu quy dinh. Vi(c tang ciréing c0ng téc
giam s:it, thanh tra c:ic t6 chuc niém yet gop ph6n dam béo tinh an toén c6n
thiét d0i vcri c:ic t6 chiic niém y6t cilng nhu dam bao su c0ng bang giiia céc

chia thé tham gia th] truéng. Co quan nh h nucic, dé thvc hi(n gi:inn sat,
thanh tra ph:ii thiét 1 p thanh h thong gi:inn sat, thanh tra va dupc ph6n quy6n
giém sat, thanh tra dt: dém bao hoat d6ng giam s:it, thanh tra céc t8 chttc
niem yet dupc dieu ra moi noi, trong cac c6p va trong moi th i diem,
thuéng xiiyén, lien tuc va co hic:u qué.
1.3. Muc dich, noi dung hoat dong gi:i nn s:it, thanh tra c:ie t ti chiic
niém yét
1.3.1. Muc dtch, yé u céu cua hoat dé ng gram suit, thanh tra, céc ter

chiic niém yé“t
1.3.1.1. Muc dich giém sét céc to chitc niém yét

Giam siit céc to chuc niem yét nham kip thcri phiit hién céc hanh vi
vi pham ph:ip lu8t ve: chi rig khoan va thi truéng chiing khofin ciia t6 chiic
ni6m yét di: tien hénh thanh tra va xii ly vi pham; dam béo cho th] truéng hoat
d6ng cong bang, cfing khai, co hi(u qué va bao v( quyén va lot ich hpp
phép ciia nha d6u tu.
1.3.1.2. M uc dich thanh ti a cac to chiic niém yét
Muc dich thanh tra cac to chuc niém yét nham dénh gi:i, kt:I In n mile

dfi sai pham cua to chfrc niem yét dé tién hanh xir ly' vi pham; ding théi
hii6ng d6n, gifip dfi cac to chuc niém yet khac phuc nhfmg sai pham; khuyén

nghi nhfmg giai phiip quén ly, cu rig ché thuc thi phép lu:I t nham dém bao cho
13


thi truéng hoat do) ng c0ng bang, cong khai, minh bach va béo v( quyc:n va
lpi ich hpp phap ciia nha dttu tu.

1.3.1.3. Yéu cé u cha cdng téc giém sat, thanh tra do’i véi to chh:c niém
- Viec to chiic giam sat, theo dfii to chiic niém yc:t phai dém bao lién
tuc, k)p thoi, chinh xac;
- To chiic vi(c thanh kic:in tra tai chfi phéi kip thoi va dna vao céc nguon
thong tin, tai li(u dé danh gié, nhan xét chinh xéc, khach quan, kip thcii, ngan
chan nhiing hanh vi vi pham, han che tfin thlt, riii ro ;

- Gop ph ttn ning cao hiéu qué cfing téc quan ly nha nufic cua cc quan
quén 1y doi vcri t0 chiic niem yét.
1.3.2. Déi tu:eng, pham vi gium sét, thanh tra cac ter chu:c niém yé‘t
1.3.2.1. Cac t6 chiic phat hanh chiing khoén ra cfing chfing dE dang ky
hoac duoc c6p phép niem yet chiiiig khoén tren th| truéng giao dich chiing
khoan trip trung la doi tuong chiu su gi:inn sét, thanh tra ciia cc quan quan ly
nha nucic ve thi truéng chiirig khoén.
1.3.2.2. Pham vi giam sat, thanh tra doi voi céc ’ cchhii??cc niem

Vi(c tu6n thii quy pham phap luat vé chiing khoiin va thi truéng
chfmg
khoiin
ciia

" chi?c niém yet trén thi truéng giao dich t p trung bao gfim:
- Viéc duy tri dieu kien de duoc niem yet tr‹:n th) truéng giao dich t p

trung;

- Hoat dong cfing bfi thong tin ciia to chiic niém yét; hoat dong quan
tri va tu6n thii diéu 1( cfing ty.
- C:ie d6u hi(u vi pham qui dinh cua phép lu t vé citing kho:in vfi th]
truérig chiing khoén; tap trung chit yéu vao c:ie dilu hi(u giao d|ch nfii gién,


14


thao tiing thi truéing va vi(c thuc hi(n nghia vu c0ng bo thong tin cua to chuc

niem yet, qu én tri cfing ty ..
1.3.3. N éi dung giam sat, thanh tra cac ter chti:c niém yét
1.3.3.1. Giam sat, thanh tra moi su thay doi ve diéu ki(n niém y6t cua
c:ie té chiic niem yét trc:n thi truéng chiing khoén, bao gfim:
- Niém yét l6n ddu (dap ring diy du moi dieu ki(n v6 niem yet);
- Mot thay d0i trong nic:in yét;
- Ngimg, huy bfi niém yet;
- Niém yét lai.

1.3.3.2. Giam s:it, thanh tra vi(c thuc hi n ché dfi c0ng b0 th6ng tin d0i
voi to chiic niém yc:I:
- Cfing b6 thing tin d;inh ky;
- Th6ng tin tuc thrii;
- Th6ng tin theo yéu c6u.

1.3.3.3. Gi:inn s:it tinh hinh hoat dong ciia cac t0 chiic niém y6t th6ng

qua c:ic b:t o céo téi chinh va bao cao kiém toén, dam bao céc cam kit trong
bén céo bach ve két qua hoat dQng san xu 6t kinh doanh va ké hoach lot nhu(n.
1.3.3.4. Giém sat vi(c giao dich co phiéu guy.
1.3.3.5. Giém sat vi(c giao dich co phiéu cua c:ic thanh vien H6i ding
quan trJ, Ban gi:inn d0c, Truéng ban kic:in so4t vé Ké to:in truéng.

1.3.3.6. Gi:inn sat, thanh tra vi(c thuc hi(n che do quan tri diéu hanh
cong ty va tu6n thu dieu I( cfing ty.
1.4. Hé thong chi tieu gi:t in s:it, phuong ph:ip va quy trinh gi:t in s:it, diéu
tra to chiic niem yet