Quản lý công tác sinh viên ở trường đại học hồng đức trong bối cảnh hiện nay

BỘ GIÁO DỤC

VÀ ĐÀO TẠO

UBND TỈNH THANH HÓA

TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC

NGUYỄN THỊ THƠ

QUẢN LÝ CÔNG TÁC SINH VIÊN Ở TRƯỜNG
ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THANH HÓA, NĂM 2022


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

UBND TỈNH THANH HÓA

TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC

NGUYỄN THỊ THƠ

QUẢN LÝ CÔNG TÁC SINH VIÊN Ở TRƯỜNG
ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8140114

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Hà Lan

THANH HÓA, NĂM 2022


Danh sách Hội đồng chấm luận văn Thạc sỹ khoa học
(Theo Quyết định số :

/ QĐ- ĐHHĐ ngày

tháng

năm 2022

của Hiệu trưởng Trường Đại học Hồng Đức)
Học hàm, học vị

Chức danh
Cơ quan Công tác
trong Hội đồng

Họ và tên

Chủ tịch HĐ
UV Phản biện 1
UV Phản biện 2
Uỷ viên

Thư ký

Xác nhận của Người hướng dẫn
Học viên đã chỉnh sửa theo ý kiến của Hội đồng
Ngày tháng

năm 2022


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của tơi, các kết quả nghiên
cứu được trình bày trong luận văn là trung thực, khách quan. Các thơng tin trích
dẫn trong Luận văn này đều được tham khảo, chỉ rõ nguồn gốc.
Thanh Hóa, ngày tháng 8 năm 2022
Tác giả

Nguyễn Thị Thơ


LỜI CẢM ƠN
Xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Nguyễn Thị Hà Lan đã trực tiếp hướng
dẫn tơi hồn thành luận văn này. Xin chân thành cảm ơn quý thầy, cô khoa Tâm
lý - Giáo dục Trường Đại học Hồng Đức đã giúp đỡ tơi trong q trình học tập
và làm luận văn.
Xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo, trưởng, phó trưởng các
khoa đào tạo và các bạn học sinh, sinh viên Trường Đại học Hồng Đức, tỉnh
Thanh Hố đã hỗ trợ tơi thực hiện luận văn này.
Tác giả

Nguyễn Thị Thơ

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN……………………………………………………...…………i
LỜI CAM ĐOAN…………………………………………………………….ii
MỤC LỤC……………………………………………………………..……..iii
DANH MỤC VIẾT TẮT .............................................................................. vii
DANH MỤC BẢNG ..................................................................................... viii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ .................................................................................. ix
DANH MỤC BIỂU ĐỒ ................................................................................... x
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................... 2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................. 2
4. Giả thuyết khoa học ...................................................................................... 2
5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 3
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 3
7. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 3
8. Cấu trúc luận văn .......................................................................................... 4
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CÔNG TÁC SINH VIÊN Ở
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY............................. 6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .................................................................... 6
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu ngồi nước ..................................................... 6
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu trong nước ................................................... 8
1.2. Một số khái niệm cơ bản .......................................................................... 11
1.2.1. Quản lý và Quản lý giáo dục ................................................................ 11
1.2.2. Sinh viên và công tác sinh viên ............................................................... 12
1.2.3. Quản lý công tác sinh viên ..................................................................... 13
1.2.4. Quản lý công tác sinh viên trong bối cảnh hiện nay................................. 13
1.3. Bối cảnh hiện nay và yêu cầu đặt ra đối với công tác sinh viên và quản lý

công tác sinh viên ở trường Đại học .................................................................. 14
1.3.1. Vị trí, vai trị của cơng tác SV trong trường đại học ............................ 14
1.3.2. Bối cảnh hiện nay và những yêu cầu đặt ra đối với công tác sinh viên và
quản lý công tác sinh viên ở trường Đại học...................................................... 14


1.4. Công tác sinh viên tại trường đại học ...................................................... 19
1.4.1. Mục tiêu công tác sinh viên................................................................... 19
1.4.2. Nội dung cơng tác sinh viên .................................................................. 20
1.4.3. Các hình thức cơng tác sinh viên ....................................................... 25
1.4.4. Đánh giá công tác sinh viên ở trường đại học..................................... 27
1.5 Quản lý công tác sinh viên ở trường Đại học trong bối cảnh hiện nay......... 28
1.5.1. Vai trò của Hiệu trưởng trong chỉ đạo công tác sinh viên ở trường Đại
học ................................................................................................................... 28
1.5.2. Phân cấp trong quản lý công tác sinh viên ở trường đại học.............. 28
1.5.3. Q trình quản lý cơng tác sinh viên ở trường Đại học ......................... 29
1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý sinh viên ở trường Đại học trong bối cảnh
hiện nay ............................................................................................................ 32
1.6.1. Các yếu tố chủ quan .............................................................................. 32
1.6.2. Yếu tố khách quan ................................................................................. 33
Kết luận chương 1 ........................................................................................... 34
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CÔNG TÁC SINH VIÊN Ở
TRƯỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY ... 35
2.1. Khái quát về trường Đại học Hồng Đức và Phịng cơng tác sinh viên .... 35
2.1.1. Khái quát về trường Đại học Hồng Đức............................................... 35
2.1.2. Phịng Cơng tác học sinh sinh viên trường Đại học Hồng Đức ........... 37
2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng ................................................................ 39
2.2.1. Mục đích khảo sát ................................................................................. 39
2.2.2. Nội dung khảo sát.................................................................................. 39
2.2.3. Phương pháp khảo sát........................................................................... 39

2.2.4. Mẫu khách thể khảo sát......................................................................... 40
2.2.5. Tiêu chí và thаng đánh giá .................................................................... 40
2.3. Thực trạng công tác sinh viên trường Đại học Hồng Đức trong bối cảnh hiện
nay ................................................................................................................... 41
2.3.1 Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về tầm quan trọng của công tác
sinh viên trong trường Đại học ....................................................................... 41
2.3.2. Thực trạng công tác giáo dục tuyên truyền .......................................... 42
2.3.3. Thực trạng công tác quản lý sinh viên .................................................. 44
2.3.4. Công tác thực hiện hỗ trợ và dịch vụ sinh viên .................................... 46


2.3.5. Thực trạng hình thức cơng tác SV ở trường ĐH Hồng Đức................. 48
2.3.6. Những khó khăn khi thực hiện công tác sinh viên trong trường Đại
học ................................................................................................................... 52
2.4. Thực trạng quản lý sinh viên ở trường Đại học Hồng Đức trong bối cảnh hiện
nay ................................................................................................................... 53
2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch quản lý công tác sinh viên ở trường Đại học Hồng
Đức trong bối cảnh hiện nay ............................................................................. 53
2.4.2. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch quản lý công tác SV ở trường Đại
học Hồng Đức trong bối cảnh hiện nay ............................................................. 55
2.4.3. Thực trạng chỉ đạo thực hiện kế hoạch quản lý công tác sinh viên ở trường
Đại học Hồng Đức trong bối cảnh hiện nay ...................................................... 57
2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả quản lý công tác sinh viên ở trường
Đại học Hồng Đức trong bối cảnh hiện nay ...................................................... 59
2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý công tác sinh viên ở trường
Đại học Hồng Đức trong bối cảnh hiện nay ....................................................... 60
2.5.1. Các yếu tố chủ quan .............................................................................. 60
2.5.2. Các yếu tố khách quan .......................................................................... 61
2.6. Đánh giá chung về quản lý công tác sinh viên ở trường Đại học Hồng Đức
trong bối cảnh hiện nay ..................................................................................... 62

2.6.1. Ưu điểm ................................................................................................. 62
2.6.2. Hạn chế ................................................................................................. 62
Kết luận chương 2 ........................................................................................... 64
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CÔNG TÁC SINH VIÊN Ở TRƯỜNG
ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY ...................... 65
3.1. Nguyên tắc xây dựng biện pháp ............................................................... 65
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa.......................................................... 65
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống........................................................ 65
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ....................................................... 66
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi .......................................................... 66
3.2. Biện pháp quản lý cơng tác sinh viên ở trường Đại học Hồng Đức trong bối
cảnh hiện nay .................................................................................................... 66
3.2.1. Biện pháp 1: Bồi dưỡng nâng cao nhận thức cho cán bộ, gảng viên làm
công tác SV về tầm quan trọng của công tác sinh viên .................................. 66


3.2.2. Biện pháp 2: Chỉ đạo, tổ chức công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo
đức lối sống cho sinh viên ............................................................................... 67
3.2.3. Biện pháp 3: Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ
quản lí cơng tác sinh viên................................................................................ 68
3.2.4. Biện pháp 4: Quản lý việc phối hợp giữa các phòng, ban chức năng và
các khoa đào tạo trong quản lý công tác sinh viên......................................... 70
3.2.5. Biện pháp 5: Chỉ đạo công tác thi đua khen thưởng, kỉ luật,đảm bảo
quyền lợi về chính sách của Nhà nước đối với sinh viên ................................ 71
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp được đề xuất......................................... 72
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp được đề xuất.
......................................................................................................................... 73
3.4.1. Khái quát chung về khảo nghiệm .......................................................... 73
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm............................................................................. 74
Kết luận chương 3 ........................................................................................... 78

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 79
1. Kết luận ....................................................................................................... 79
2. Khuyến nghị ................................................................................................ 80
2.1. Đối với Hội đồng trường, Ban Giám hiệu nhà trường ............................ 80
2.2. Đối với Phịng Cơng tác sinh viên ........................................................... 80
2.3. Đối với các đơn vị trong nhà trường ....................................................... 80
2.5. Đối với gia đình........................................................................................ 80
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 81
PHỤ LỤC ....................................................................................................... P1


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Chữ viết đầy đủ

ANTT

An ninh trật tự

ATGT

An tồn giao thơng

CB

Cán bộ

CBQL

Cán bộ quản lí

CTHSSV

Cơng tác học sinh sinh viên

CTSV

Cơng tác sinh viên

ĐHHĐ

Đại học Hồng Đức

GV

Giảng viên

QL

Quản lí

QLGD

Quản lí giáo dục

SV

Sinh viên

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2. 1.Thực trạng công tác giáo dục, tuyên truyền ................................... 43
Bảng 2. 2.Thực trạng công tác quản lý sinh viên ............................................ 45
Bảng 2. 3.Thực trạng công tác thực hiện hỗ trợ và dịch vụ sinh viên ............ 47
Bảng 2. 4.Thực trạng hình thức cơng tác SV .................................................. 49
Bảng 2. 5.Công tác nội ngoại trú, an ninh trật tự ............................................ 50
Bảng 2. 6. Những khó khăn khi thực hiện công tác sinh viên trong trường Đại
học ................................................................................................................... 52
Bảng 2. 7.Thực trạng lập kế hoạch quản lý công tác SV ở trường Đại học Hồng
Đức trong bối cảnh hiện nay ............................................................................. 54
Bảng 2. 8. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch quản lý công tác SV ở trường
Đại học Hồng Đức trong bối cảnh hiện nay ....................................................... 56
Bảng 2. 9. Thực trạng chỉ đạo thực hiện kế hoạch quản lý công tác SV ở trường
Đại học Hồng Đức trong bối cảnh hiện nay ....................................................... 58
Bảng 2. 10. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả quản lý công tác sinh viên ở
trường Đại học Hồng Đức trong bối cảnh hiện nay ............................................ 59
Bảng 2. 11.Thực trạng các yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến quản lý công tác
sinh viên ở trường Đại học Hồng Đức trong bối cảnh hiện nay ..................... 60
Bảng 2. 12. Thực trạng các yếu tố khách quan ảnh hưởng đến quản lý công tác
SV ở trường Đại học Hồng Đức trong bối cảnh hiện nay............................... 61
Bảng 3. 1.Ý kiến đánh giá về tính cần thiết của các biện pháp đề xuất........ 747
Bảng 3. 2. Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp ......................... 758
Bảng 3. 3. Sự tương quan về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề
xuất ................................................................................................................ 770


DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2. 1. Sơ đồ tổ chức Trường Đại học Hồng Đức .................................... 36

DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2. 1. Nhận thức về tầm quan trọng của công tác sinh viên trong trường
Đại học ............................................................................................................ 41


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Giáo dục Đại học có vai trị quan trọng trong việc đào tạo nguồn nhân
lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu của thực tiễn xã hội. Để đào tạo được nguồn
nhân lực đáp ứng yêu cầu đổi mới, Giáo dục Đại học không chỉ tập trung trang
bị kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp mà còn phải hết sức chú ý đến giáo dục đạo
đức, lý tưởng nghề nghiệp cho sinh viên, chuẩn bị cho các em hành trang đầy
đủ, vững vàng để bước vào cuộc sống, lao động. Muốn vậy, trường Đại học
phải coi trọng công tác giáo dục, quản lý sinh viên (SV), đây là một nhiệm vụ
quan trọng, nặng nề và có ảnh hưởng mạnh mẽ đối với chất lượng đào tạo của
các trường đại học.
Công tác SV là một trong những công tác trọng tâm của mỗi trường đại
học, bởi lẽ cơng tác SV có hiệu quả, chất lượng sẽ góp phần quan trọng để thực
hiện mục tiêu giáo dục toàn diện đối với nguồn nhân lực chất lượng cao của đất
nước, cụ thể sẽ hình thành và phát triển phẩm chất và năng lực của người công
dân, người lao động trong xã hội hiện đại.
Công tác sinh viên (SV) là một trong những hoạt động quan trọng trong
quá trình thực hiện nhiệm vụ giáo dục, đào tạo của Nhà trường. Công tác SV
nếu thực hiện hiệu quả sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình đào tạo nghề
nghiệp, phát triển tồn diện nhân cách, đồng thời cịn tạo ra môi trường tốt cho
việc rèn luyện phẩm chất đạo đức, tác phong và lối sống cho SV.
Trường Đại học Hồng Đức được thành lập theo Quyết định số 797/QĐTTg, ngày 24/9/1997 của Thủ tướng Chính phủ trên cơ sở sáp nhập 3 trường
Cao đẳng đóng trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa gồm: Cao đẳng Sư phạm, Cao đẳng

Kinh tế - Kỹ thuật, Cao đẳng Y tế Thanh Hoá, là trường đại học đầu tiên trong
hệ thống giáo dục đại học Việt Nam được thành lập theo mơ hình mới: Đại học
công lập, đa ngành, trực thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa và chịu sự
quản lý Nhà nước của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Với quy mô 10.000 SV/năm,
những năm qua công tác sinh viên luôn được Nhà trường chú trọng quan tâm
1


và đã đạt được nhiều thành tích đáng khích lệ. Tình hình tư tưởng chính trị, đạo
đức, lối sống của SV Trường Đại học Hồng Đức (ĐHHĐ) ổn định, SV đa phần
đều có ý thức và thái độ tích cực trong học tập, rèn luyện, có nhiều SV trưởng
thành từ giảng đường đại học và đã sớm thành công trong môi trường làm việc
sau khi tốt nghiệp. Tuy nhiên, công tác quản lý SV vẫn còn những vấn đề bất
cập. Đặc biệt từ những năm học 2019- 2020 trở lại đây, tình hình kinh tế- xã
hội của đất nước và khu vực có nhiều thay đổi, kết hợp với diễn biến dịch bệnh
covid hết sức phức tạp, đã đặt ra những yêu cầu, nhiệm vụ mới đối với công tác
SV. Mặt khác, với quy mô đào tạo của Nhà trường ngày một tăng, trong khi SV
đa phần là người ở các huyện, thị, thành phố trong Tỉnh, có khơng ít SV là dân
tộc thiểu số sinh sống ở vùng đặc biệt khó khăn. Do vậy, cơng tác SV cũng gặp
khơng ít khó khăn, thách thức, đồng thời cơng tác SV cũng ảnh hưởng nhất
định đến các hoạt động đào tạo của nhà trường.
Xuất phát từ các lý do có sở lý luận và thực tiễn nêu trên và để nâng cao
hơn nữa công tác SV ở trường ĐHHĐ, tôi chọn đề tài: “Quản lý công tác sinh
viên ở trường Đại học Hồng Đức trong bối cảnh hiện nay” nhằm góp phần nhỏ
bé của mình trong việc nâng cao hiệu quả công tác SV ở trường ĐHHĐ trong
giai đoạn hiện nay.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng công tác sinh viên trường
ĐH Hồng Đức trong bối cảnh hiện nay, đề xuất một số biện pháp quản lý công
tác SV ở trường ĐHHĐ trong bối cảnh hiện nay.

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Công tác SV ở trường Đại học trong bối cảnh hiện nay
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý công tác SV ở trường ĐHHĐ trong bối cảnh hiện nay.
4. Giả thuyết khoa học
Công tác SV của trường ĐHHĐ trong những năm qua đã đạt được những
kết quả nhất định, góp phần thực hiện nhiệm vụ trọng tâm của nhà trường. Tuy
nhiên, so với yêu cầu của thực tiễn giáo dục, đặc biệt trong tình hình hiện nay
2


khi mà dịch SATCOVID-2 diễn ra hết sức phức tạp thì cơng tác quản lý SV
vẫn cịn bộc lộ những hạn chế bất cập nhất định. Nếu đề xuất được các biện
pháp phù hợp trong quản lý công tác SV ở trường ĐHHĐ trong bối cảnh hiện nay
sẽ góp phần nâng cao hiệu quả cơng tác SV, từ đó nâng cao hiệu quả đào tạo
của nhà trường.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về công tác SV và quản lý công tác SV ở
trường đại học trong bối cảnh hiện nay.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng về công tác SV và quản lý công tác
SV tại trường ĐHHĐ trong bối cảnh hiện nay.
5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý công tác SV tại trường ĐHHĐ trong
bối cảnh hiện nay.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu quản lý công tác SV ở trường Đại học Hồng Đức trong bối
cảnh hiện nay.
6.2. Giới hạn địa bàn nghiên cứu
Nghiên cứu này được thực hiện ở trường ĐHHĐ

6.3. Giới hạn về khách thể nghiên cứu
Trong phạm vi đề tài này, chúng tôi lựa chọn mẫu khách thể khảo sát
thuộc ba nhóm CBQL, GV và SV.
Số lượng cụ thể:
+ 33 cán bộ quản lý (Phịng GDCT&CTHSSV, Trưởng, Phó trưởng khoa)
+ 82 giảng viên
+ 265 sinh viên đại diện các khối ngành đào tạo trong trường
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận:
- Đọc, nghiên cứu, phân tích và tổng hợp các tài liệu có liên quan để xây
dựng khung lý luận cho đề tài.
3


7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
7.2.1. Phương pháp điều tra, khảo sát
Thiết kế mẫu phiếu điều tra CBQL, giảng viên và SV nhằm khảo sát thực
trạng công tác SV trong trường ĐHHĐ và thực trạng quản lý công tác SV ở
trường ĐHHĐ trong bối cảnh hiện nay.
7.2.2. Phương pháp quan sát
Quan sát việc tổ chức và cách thức, qui trình quản lý cơng tác SV ở trường
ĐHHĐ trong bối cảnh hiện nay nhằm thu thập các thông tin hỗ trợ phân tích
đánh giá thực trạng.
7.2.3. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia
Xin ý kiến góp ý, định hướng của các nhà khoa học, các CBQL, giảng
viên có nhiều năm kinh nghiệm trong công tác SV để thực hiện các nhiệm vụ của
đề tài.
7.2.4. Phương pháp tổng kết và rút kinh nghiệm
Tổng kết kinh nghiệm công tác quản lý SV ở trường ĐHHĐ trong bối cảnh
hiện nay.

7.2.5. Phương pháp đàm thoại và phỏng vấn
Tổ chức các cuộc đối thoại và Phỏng vấn bằng phiếu hỏi đối với CBQL, GV,
SV nhằm bổ sung cho kết quả điều tra, khảo sát thực trạng từ đó có thêm cơ sở đề
xuất các biện pháp quản lý công tác sinh viên ở Trường Đại học Hồng Đức trong
bối cảnh hiện nay.
7.3. Phương pháp thống kê toán học
Sử dụng phần mềm SPSS để xử lý, phân tích, tổng hợp số liệu khảo sát,
làm cơ sở đánh giá thực trạng của đề tài.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, phụ lục, tài liệu tham khảo,
luận văn có 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về công tác SV và quản lý công tác SV ở trường
đại học trong bối cảnh hiện nay.
4


Chương 2. Thực trạng công tác SV và quản lý công tác SV ở trường
ĐHHĐ trong bối cảnh hiện nay.
Chương 3: Biện pháp quản lý công tác SV ở trường ĐHHĐ trong bối cảnh
hiện nay.

5


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CÔNG TÁC SINH VIÊN Ở TRƯỜNG
ĐẠI HỌC TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu ngoài nước
Việc kêu gọi các quốc gia cùng chung tay hành động nhằm nâng cao chất

lượng giáo dục đại học đã được trình bày trong bản “Tuyên bố về giáo dục đại học
thế giới” năm 1998 của UNESCO. Hệ thống giáo dục đại học cần phải đáp ứng
được các nhu cầu cá nhân cơ bản của SV thông qua việc cung cấp các chương
trình và dịch vụ tồn diện ngồi giờ lên lớp cho SV. Để giúp SV có điều kiện, môi
trường học tập, rèn luyện, phát triển bản thân và trưởng thành thì cần phải quan
tâm và đầu tư thực sự cho cơng tác SV
Cơng tác SV góp phần không nhỏ vào việc nâng cao kết quả học tập của
SV. Theo UNESCO, đầu tư cho công tác SV là đầu tư cho chất lượng nguồn nhân
lực trong tương lai. UNESCO coi trọng việc lấy SV làm trung tâm trong tất cả các
hoạt động giáo dục cũng như đào tạo, luôn nhấn mạnh việc tạo động lực và môi
trường để khuyến khích SV tích cực học tập, bên cạnh đó chú trọng phát triển các
kỹ năng cá nhân, kỹ năng xã hội và văn hóa của SV. Mục tiêu, quan điểm chung
của UNESCO đối với công tác SV là: 1/ Giúp SV tích lũy được kinh nghiệm học
tập để nâng cao hiệu quả học tập ở trường đại học; 2/ SV được tiếp cận với một
nền giáo dục hiện đại, có nhiều cơ hội, có mơi trường để rèn luyện kỹ năng nghề
cần thiết, đáp ứng yêu cầu xã hội về vị trí việc làm; 3/ Tăng cường giáo dục ý thức
trách nhiệm công dân cho SV [26].
Ở các trường đại học ở Mỹ và các nước phát triển, công tác SV của đang
được được thực hiện theo các tiêu chuẩn chuyên nghiệp với sự tham gia của nhiều
hiệp hội và tổ chức, quy tụ các chuyên gia cùng những người trực tiếp làm công
tác SV và dịch vụ SV chuyên nghiệp như: Hiệp hội các nhà quản lý SV quốc gia
của Mỹ (NASPA), Hiệp hội các nhà quản lý trong lĩnh vực dịch vụ SV

6


(AMOSSHE), Hiệp hội các tổ chức dịch vụ SV trong các trường đại học, cao đẳng
(CACUSS), Hiệp hội các tổ chức dịch vụ SV của Đức (DSW),... Với việc đưa ra
các khuyến nghị, hướng dẫn rõ ràng về các tiêu chuẩn công tác và dịch vụ SV
chuyên nghiệp, các tổ chức này đã đồng thời kết nối, chia sẻ kinh nghiệm giữa

những người làm cơng tác SV trên tồn thế giới
Một số trường Đại học ở Mỹ lại quan tâm chú trọng cho SV xây dựng các
kế hoạch học tập trong suốt khóa học: 1) Kế hoạch dài hạn: Nhằm giúp SV chủ
động hoàn thành nhiệm vụ cố định cho một năm học hay một học kỳ dựa theo
chương trình đào tạo, trong đó bao gồm mục tiêu của từng tháng, từng tuần; 2) Kế
hoạch trung hạn: bao gồm danh sách ngắn gọn các sự kiện chính trong tuần và
khối lượng cơng việc phải hồn thành, chú trọng việc làm mới danh sách này hàng
tuần; và 3) Kế hoạch ngắn hạn: Là một thẻ ghi nhớ những việc cụ thể, quan trọng
cần làm trong ngày, ln mang theo bên mình và gạch ngang mỗi khi hồn thành
cơng việc; thẻ này nên ghi chép vào sáng sớm hoặc tối muộn trước khi đi ngủ [6].
Cơng tác SV ở Trung Quốc có nhiều điểm tương đồng với Việt Nam về nội
dung và phương pháp thực hiện. Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Mao Trạch
Đơng, lý luận Đặng Tiểu Bình Cơng tác là tư tưởng chủ đạo trong giáo dục tư
tưởng chính trị cho SV. Có 3 mục tiêu quan trọng ln được quan tâm trong Quản
lý công tác SV của các trường đại học ở Trung Quốc, 1) Duy trì sự ổn định trong
SV để đảm bảo các hoạt động phát triển nhà trường; 2) Tạo mọi điều kiện cho sự
phát triển của SV cùng với sự phát triển của nhà trường và đất nước; 3) Làm tốt
các khâu dịch vụ liên quan đến SV, mọi sinh viên phải “hài lòng” với dịch vụ giáo
dục của nhà trường.
Để đảm bảo các điều kiện tối ưu cho việc học tập, sinh hoạt và rèn luyện
của SV, các trường đại học ở Trung Quốc đều chú trọng đầu tư và trang bị đầy
đủ cơ sở vật chất như hệ thống thư viện điện tử, hệ thống ký túc xá, thiết bị công
nghệ giáo dục. SV bắt buộc phải ở nội trú, phải có sự cam kết của gia đình và phải
được nhà trường đồng ý nếu muốn ở ngoại trú. Do vậy, công tác quản lý và tổ
chức các hoạt động giáo dục cho SV rất thuận lợi. Các trường đại học ở Trung
7


Quốc rất coi trọng công tác giáo dục lý luận chính trị, phát triển đảng viên, họ ln
có những hoạt động thiết thực để làm cho SV phải có nhận thức rõ về chế độ chính

trị ở Trung Quốc và có thời gian trải nghiệm các hoạt động xã hội. Đây là hoạt
động bắt buộc đối với mỗi SV trước khi ra trường. Bên cạnh đó, nhà trường ln
chú trọng công tác tư vấn, giới thiệu việc làm cho SV thơng qua Văn phịng tư vấn
việc làm thuộc Ban (Phịng) công tác SV.
Viện nghiên cứu QLGD thuộc đại học California (Mỹ) đã nghiên cứu và
công bố kết quả khảo sát 22.336 SV về công tác SV, khẳng định sự cần thiết, tầm
quan trọng của cơng tác hỗ trợ tồn diện SV, đặc biệt là công tác hỗ trợ học tập
cho SV trong các trường đại học.
Các nước như Trung Quốc, Nhật bản, Anh, Pháp, Australia,... đều quan tâm
và đầu tư thực sự cho công tác SV, luôn xem công tác SV là một mặtquan trọng
trong công tác đào tạo tại các trường đại học. Ở Nhật Bản, SV được nhà trường
tạo điều kiện, cho phép đi làm thêm và hỗ trợ tìm việc làm trong quá trình học tập
các trường đại học. Tại Australia, các trường đại học rất quan tâm đến nhu cầu
văn hóa và tín ngưỡng tơn giáo, mỗi trường đại học đều có các bộ phận riêng hỗ
trợ và hoạt động cùng SV, đặc biệt là sinh viên nước ngoài mới nhập học tại trường
để giúp SV nhanh chóng hịa nhập, thích ứng với mơi trường mới.
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu trong nước
Cơng tác SV cũng luôn được các trường Đại học quan tâm và xem là một
trong những nhiệm vụ trọng tâm của mỗi nhà trường bên cạnh nhiệm vụ đào
tạo và nghiên cứu khoa học. Cơng tác SV ngày một chun nghiệp hóa về nội
dung, phương pháp, qui trình thực hiện. Đặc biệt, với phương thức đào tạo theo
học chế tín chỉ hiện nay, SV rất cần được sử quan tâm, hỗ trợ, giúp đỡ của các
Thầy Cô giáo, đặc biệt là bộ phận công tác SV. Từ năm 2006 đến nay, Bộ Giáo
dục và Đào tạo đã ban hành trên 20 văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến
qui chế và hướng dẫn thực hiện qui chế cơng tác SV. Nhìn chung, các trường đại
học đã nghiêm túc thực hiện các quy định của Bộ và triển khai thực hiện thực
hiện công tác SV phù hợp với tình hình thực tiễn của nhà trường. Công tác SV
8

của các trường đại học đã ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong việc
nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo của nhà trường.
Hà Thị Thanh Thủy (2017) [25] với nghiên cứu “Quản lý công tác sinh
viên tại Trường Đại học Giáo dục trong giai đoạn hiện nay” đã đề xuất 5 giải
pháp quản lý SV các trường đại học theo tiếp cận hoạt động: 1) Đồng bộ hệ
thống văn bản qui định, hướng dẫn chế độ chính sách và quản lý SV của nhà
nước, của Bộ GD - ĐT và của Đại học Quốc gia Hà Nội; 2) Phối hợp chặt chẽ,
đồng bộ giữa các Phòng chức năng, các Khoa, Bộ môn trong việc tổ chức hoạt
động học tập và đánh giá quá trình học tập gắn với trải nghiệm nghề nghiệp cho
SV; 3) Tạo động lực và nuôi dưỡng các yếu tố tạo nên thành công trong nghiên
cứu khoa học cho SV; 4) Tăng cường phối hợp với các tổ chức xã hội trong
định hướng, tổ chức, hỗ trợ, đánh giá các hoạt động cộng đồng của SV; 5) Tạo
mơi trường, chính sách hỗ trợ và tạo động lực cho SV trong khởi nghiệp để
thích ứng với bối cảnh hội nhập.
Võ Hồng Sơn (2016) [23] khi nghiên cứu vấn đề quản lý học tập SV
trường Cao đẳng trong đào tạo theo hệ thống tín chỉ cho thấy quản lý học tập
của SV trường Cao đẳng trong đào tạo theo hệ thống tín chỉ phải có sự chỉ đạo, phối
hợp chặt chẽ, đồng bộ, thống nhất giữa cấp uỷ, lãnh đạo nhà trường, được thể hiện
bằng kế hoạch, nội quy, quy định về giảng dạy và học tập trong toàn trường.
Nghiên cứu của Nguyễn Kiên Cường (2019) [12] cho rằng các trường
đại học phải chú trọng, quan tâm đến công tác QL SV nhằm tăng cường giáo
dục chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống, ý thức chấp hành pháp luật cho SV
trong thời kì mới.
Lê Thị Mỹ Phương và Nguyễn Thanh Hùng (2019) [21] khi nghiên cứu
công tác SV ở trường Đại học sư phạm - Đại học Huế, đã đưa ra những nội
dung cơ bản như sau: giáo dục chính trị tư tưởng đạo đức, lối sống cho SV; tổ
chức hoạt động học tập của SV; tổ chức thực hiện chế độ chính sách cho SV;
tổ chức, phong trào văn hoá văn nghệ, thể dục thể thao của SV; đảm bảo an

9

ninh trật tự, an toàn cho SV; tổ chức thực hiện nghiêm túc, khách quan công
tác thi đua khen thưởng và kỉ luật đối với SV.
Phạm Thị Nhuần (2020) [20] cho rằng giáo dục ý thức chính trị cho SV
là một bộ phận trong công tác tư tưởng của Đảng nói chung và GD - ĐT ở các
trường đại học, cao đẳng nói riêng. Giáo dục đạo đức, lối sống cho con người
Việt Nam với những nét nhân cách tốt đẹp, chuẩn mực…là mục tiêu quan trọng
trong công tác SV nước ta và SV Trường ĐHSP Kỹ thuật Hưng Yên hiện nay.
Do vậy, trong giai đoạn hiện nay, bên cạnh việc giáo dục những kiến thức
chuyên môn để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của quá trình hội nhập quốc tế,
gắn với nền kinh tế tri thức, thì việc giáo dục nâng cao ý thức chính trị, khắc
phục những hạn chế về mặt tư tưởng chính trị cho SV là yếu tố không thể thiếu
trong đào tạo và rèn luyện các thế hệ thanh niên mới vừa “hồng” vừa “chuyên”
Nghiên cứu của Phạm Thị Thanh Hương, Nguyễn Thị Dung (2020) [14]
đã đưa ra các giải pháp cần được triển khai một cách đồng bộ từ các chủ thể
quản lí như các Khoa, các phòng ban chức năng, đội ngũ GV, đội ngũ cố vấn
học tập và cả SV.
Tóm lại, vấn đề CTSV nói chung và QL CTSV nói riêng tại các trường
ĐH hiện nay chủ yếu được quan tâm đưới các nội dung như Giải quyết thủ tục
hành chính, đánh giá kết quả rèn luyện của SV, tổ chức phát triển nghề nghiệp
- tư vấn hỗ trợ việc làm cho SV. Các nghiên cứu về các vấn đề này cũng cịn
rất ít mà chủ yếu tập trung trên bình diện là các bài tham luận trong các hội
thảo, hội nghị, tập huấn liên quan. Vấn để QL CTSV chưa có những chương
trình mang tính hệ thống và hiện đại, chỉ mới phát triển tại một số trường ĐH
trong những năm gần đây. Điều này làm rõ hơn vấn đề nghiên cứu về QL CTSV
chưa được quan tâm ở mức độ cân thiết và cũng chưa được đánh giá cao về tầm
quan trọng trong việc nâng cao chất lượng SV, đáp ứng nhu cầu của xã hội hiện
nay. Vì thế, hướng nghiên cứu của đề tài là thiết thực trong bối cảnh đổi mới
giáo dục ĐH tại Việt Nam.

10


1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý và Quản lý giáo dục
* Quản lý
Quản lý là một phạm trù rất rộng, liên quan đến nhiều lĩnh vực khác nhau
của xã hội. Xã hội càng phát triển cao thì vai trò của quản lý càng lớn và nội
dung quản lý càng phức tạp.
Theo các tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Quản lý là
quá trình đạt được các mục tiêu của tổ chức bằng cách sử dụng tối đa các chức
năng hoạch định, tổ chức, chỉ đạo và kiểm soát [10], [11]. Về bản chất, hoạt
động quản lý là sự tác động có mục đích của chủ thể quản lý đến đối tượng
quản lý nhằm đạt được mục tiêu quản lý. Trong nhà trường, chủ thể quản lý tác
động của người đến đối tượng quản lý (tập thể giáo viên, học sinh và các cán
bộ, nhân viên…) nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục. Có thể khái quát một số
quan điểm về khái niệm “Quản lí” như sau:
Tác giả Haorl Konntz: “Quản lý là hoạt động thiết yếu đảm bảo sự nổ
lực của các các nhân nhầm đạt được các mục tiêu của tổ chức” [13].
Theo tác giả Trần Kiểm: “Quản lý là những tác động của chủ thể quản
lý trong việc huy động phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các
nguồn lực trong và ngoài tổ chức một cách tối ưu nhằm đạt mục đích của tổ
chức với mục đích cao nhất” [16].
Trên cơ sở các nghiên cứu trên, theo chúng tôi “Quản lý là sự tác động
có tổ chức, có hướng đích của chủ thể QL tới đối tượng QL nhằm đạt mục tiêu
đã đề ra”.
* Quản lý giáo dục
Giáo dục là hình thức học tập theo đó kiến thức, kỹ năng được truyền từ
thế hệ này sang thế hệ khác thông qua việc giảng dạy, đào tạo hay nghiên cứu.

Hoạt động giáo dục được thực hiện theo một kế hoạch, chương trình đã được
thiết kế để tác động đến người học nhằm hướng tới mục đích hình thành và tăng

11


trưởng phẩm chất, năng lực cho người học. Để đạt được kết quả như mong đợi
đòi hỏi khách quan cần phải quản lý hoạt động giáo dục, vì vậy khái niệm quản
lý giáo dục cũng được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm, cụ thể:
Theo tác giả D.V. Khudominxky: "QLGD là tác động có hệ thống, có kế
hoạch, có ý thức và hướng đích của chủ thể quản lý ở các cấp khác nhau đến
tất cả các khâu của hệ thống từ Bộ GD đến nhà trường nhằm mục đích bảo
đảm việc giáo dục Cộng sản chủ nghĩa cho thế hệ trẻ, bảo đảm sự phát triển
tồn diện, hài hịa của họ" [15].
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: "QLGD là hệ thống tác động có mục
đích, có kế hoạch, hợp với quy luật của chủ thể quản lý, nhằm làm hệ thống
giáo dục vận hành theo đường lối và nguyên lý giáo dục của Đảng, thể hiện
được các tính chất của nhà trường xã hội chủ nghĩa Việt Nam mà tiêu điểm hội
tụ là quá trình dạy học, giáo dục thế hệ trẻ, đưa hệ thống giáo dục đến mục
tiêu dự kiến, tiến lên trạng thái mới về chất" [22].
Kế thừa và tổng hợp, phân tích các quan điểm trên, theo chúng tơi: “QLGD
là sự tác động có tổ chức, có định hướng, phù hợp với quy luật khách quan của
chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý nhằm đưa hoạt động giáo dục ở từng cơ
sở giáo dục và toàn bộ hệ thống giáo dục đạt tới mục tiêu đã định”.
1.2.2. Sinh viên và công tác sinh viên
Theo thông tư 10/2016 ngày 05/4/2016 của Bộ giáo dục và Đào tạo, SV
là người đang học chương trình đào tạo trình độ đại học hệ chính quy tại các cơ
sở giáo dục đại học.
SV là trung tâm của các hoạt động giáo dục và đào tạo trong cơ sở giáo
dục đại học, được bảo đảm Điều kiện thực hiện đầy đủ nhiệm vụ và quyền trong

quá trình học tập và rèn luyện tại cơ sở giáo dục và đào tạo.
Công tác SV là một trong những công tác trọng tâm của cơ sở giáo dục
đại học, bao gồm tổng thể các hoạt động giáo dục, tuyên truyền; quản lý; hỗ trợ
và dịch vụ đối với SV nhằm đảm bảo các Mục tiêu của giáo dục đại học.
12